Nazwa skały: GRANIT

Nazwa skały: GRANIT
Rys. 1. Makroskopowy widok granitu (http://home.agh.edu.pl/~bartus/)
Typ skały1: głębinowa (plutoniczna), kwaśna
Barwa: szaro-biało-czarna, różowo-szaro-czarna (Granit Karkonoski), szaro-biała (leukogranit)
Struktura2: pełnokrystaliczna, średniokrystaliczna, grubokrystaliczna lub nierównokrystaliczna
(porfirowata), czasem porfirowa
Tekstura2: zbita, bezładna
Skład mineralny3: kwarc, skalenie (plagioklazy, skalenie alkaliczne),miki, minerały maficzne:
pirokseny, biotyt, amfibole
Środowisko powstawania skały (strefa głębokościowa), chemizm skały (zawartość krzemionki)
Opisano najczęściej występujące struktury i tekstury w skale (wg podziału Grubenmana)
3
Określono minerały występujące w skale zaczynając od tych, których jest najwięcej, a kończąc na minerałach,
których jest najmniej. Podany skład mineralny jest uśredniony – możliwe są pewne odstępstwa lub inne
proporcje składników
1
2
1
Pozycja skały na diagramach klasyfikacyjnych:
Rys. 2. Diagram (dydaktyczny)
(http://home.agh.edu.pl/~szydlak)
skał
magmowych
prezentujący
ich
skład
mineralny
Rys. 3. Pozycja systematyczna granitu, na diagramie QAPF dla skał plutonicznych o indeksie M<90
Oznaczenia: A – skalenie alkaliczne,, Q – kwarc, P – plagioklazy, F – skaleniowce
(http://home.agh.edu.pl/~szydlak)
2
Dodatkowe zdjęcia:
Rys. 4. Makroskopowy widok granitu (http://geology.com/rocks/granite.shtml)
Rys. 5. Makroskopowy widok granitu (http://geology.com/rocks/granite.shtml)
3
Rys. 6. Makroskopowy widok granitu typu rapakiwi
(http://www.naturfoto-cz.de/rapakiwi-granit-foto-10390.html)
Rys. 7. Makroskopowy widok granitu/pegmatytu o strukturze
(http://www.erytryn.pl/szczegoly-granit-pismowy-pegmatyt.html)
4
specjalnej
–
pismowej
Opis skały:
Granit jest skałą plutoniczną, kwaśną (> 63% krzemionki - SiO2), przynależy do skał grupy
granitu-ryolitu. Jest centralnym członem skał nazywanych granitoidami. Głównym minerałem
budującym granitoidy jest kwarc, którego ilość może dochodzić do 40-50% obj. i ma on
barwę szarą. Skalenie potasowe (ortoklaz, mikroklin) występują w postaci obcokształtnej i
cechują się barwą różową. Plagioklazy mają barwę mlecznobiałą, szarą, rzadziej zieloną.
Najpospolitszym plagioklazem jest andezyn lub oligoklaz, a w granicie alkalicznym albit.
Zróżnicowanie składu mineralnego skał z grupy granitoidów przedstawiono w tab. 1. Granit
posiada wiele odmian petrograficznych, jedną z nich jest rapakiwi (rys. 6), która jest
zbudowana z dużych czerwonych lub różowoczerwonych kryształów skaleni potasowych,
otoczonych obwódką oligoklazu oraz poprzerastanych wrostkami kwarcu, hornblendy i
biotytu (masa granitowa). Niektóre granity mogą cechować się występowaniem struktur
specjalnych, np. pismowej, w której kryształy skalenia są poprzerastane licznymi,
prawidłowo zorientowanymi wrostkami kwarcu. Struktura taka jest wynikiem jednoczesnej
krystalizacji skalenia i kwarcu. Przekroje wrostków kwarcowych przypominają pismo
klinowe (rys. 7).
Tab. 1. Zmienność składu mineralnego kwaśnych skał magmowych (granitoidy i porfiry
kwarcowe) oraz skał sąsiadujących w trójkącie QAP (Manecki, Muszyński 2008)
SKAŁY PLUTONICZNE
GRANITOIDY
Dioryt
Skład
mineralny
Kwarc
Skalenie
alkaliczne
Plagioklazy
Minerały
ciemne
(maficzne)
Tonalit
Granodioryt
Granit
Granit
alkalicznoskaleniowy
Syenit,
Monzonit
SKAŁY WYLEWNE
Andezyt
Dacyt
Ryodacyt
Ryolit
+/-
++
++
++
Ryolit
alkalicznoskaleniowy
++
+/-
+/-
++
+++
+++
+++ lub ++
+++
+++
+++
++
+/-
+ lub ++
+++
++
+
+
+
+ lub ++
Trachit
Latyt
+/-
Oznaczenia:
+++ składniki główne, zdecydowanie dominujące
++ składniki główne
+ składniki występujące w ilości podrzędnej
+/- składniki występujące w ilości śladowej albo w ogóle nieobecne
Skalenie alkaliczne: w skałach wylewnych - sanidyn, ortoklaz, an ortoklaz; w skałach głębinowych – ortoklaz,
mikroklin, pertyty. Minerały ciemne: biotyt, hornblenda zwyczajna, pirokseny, minerały nieprzezroczyste
(rudne)
5