Kultura Islamu

Przedmiot: Kultura islamu: próba interpretacji (Antropologiczne interpretacje kultury)
Prowadzący: dr Zbigniew Landowski
Liczba godzin: 30
Semestr: zimowy
Cel zajęć:
1. Zapoznanie studentów z aktualnym stanem badań etnologicznych oraz wiedzą w
zakresie kultury islamu poprzez prezentację różnych perspektyw naukowych
dotyczących prób interpretacji i reinterpretacji najistotniejszych zjawisk i przejawów
kultury muzułmańskiej na świecie.
2. Krótka charakterystyka źródeł antropologicznych i wskazanie na aktualne metody
badawcze oraz zakreślenie ram badań i postulatów badawczych na przyszłość celem
przygotowania słuchaczy do samodzielnej pracy etnologicznej w tych strefach
kulturowych
Sposób zaliczenia:
1. Zaliczenie na ocenę
Formy zaliczenia:
1. Kolokwium ustne
2. Uczestniczenie w zajęciach
Podstawowe kryteria oceny:
1. Kolokwium ustne – 80% oceny końcowej
2. Uczestniczenie w zajęciach – 20% oceny końcowej
Treść zajęć:
1. Wybrane stereotypy kultur muzułmańskich ludów osiadłych i nomadów. Trybalizm.
2. Kultura życia codziennego współczesnych muzułmanów.
3. Niektóre aktywne formy życia religijnego muzułmanów (pielgrzymki, hadżdż,
procesje, itd.) – próba interpretacji międzykulturowej.
4. Mistycyzm w islamie – jego formy i przejawy ludowe.
5. Kobieta – miejsce i funkcja w społeczeństwie. Ubiór kobiecy, jako przejaw
zróżnicowań kulturowych w świecie islamu.
6. Gender w islamie.
7. Tożsamość konfesyjno-etnicznych grup mniejszościowych w islamie (m.in. Druzów).
8. Literatura, muzyka, sztuki plastyczne, film, teatr, taniec w świecie islamu.
9. Architektura, sztuka użytkowa i rzemiosło. Moda. Odzież. Dywany. Kulinaria w
świecie islamu.
10. Chronotopy kulturowe: Bagdad Złotego wieku, Kair Fatymidów, Granada
Umajjadów, Stambuł Osmanów.
11. Ikony i postaci kultowe w świecie islamu (np. Umm Kulthum, Ch. Dżubran, Nusrah
Fateh Ali Khan, Chomejni, itd.)
12. Rola i miejsce pop-kultury i konsumpcjonizmu. Rozrywki w świecie islamu
współczesnego.
13. Społeczne stereotypy muzułmańskie i ich zróżnicowanie, na przykładach: kariera,
zalecane postawy społeczne, wzorce osobowe, itd.
14. Rola i miejsce tradycji etnicznych w świecie islamu na przykładzie polskich
muzułmanów: Tatarzy, Karaimowie, „nowi” muzułmanie (arabscy i niearabscy).
15. Obrzędowość i praktyki. Islam ludowy. Duchowość. Symbolika.
Literatura podstawowa:
J. Danecki, Kultura i sztuka islamu, Warszawa 2003.
Janusz Danecki, Kultura islamu. Słownik, WSiP, Warszawa 1997.
Marek M. Dziekan, Dzieje kultury arabskiej, PWN, Warszawa 2008.
Literatura uzupełniająca:
Janusz Danecki, Podstawowe wiadomości o islamie, tom 1-2, Wyd. Akademickie
"Dialog" Warszawa 1997.
Bernard Lewis, Muzułmański Bliski Wschód, Wydawnictwo "Marabut", Gdańsk 2003.
M. Dziekan, Cywilizacja islamu w Azji i Afryce, Warszawa 2007.
Islam. Historia, sztuka, architektura, Warszawa 2012.