KATALOG AUTYZM ZESPÓŁ ASPERGERA ZABURZENIA ZE SPEKTRUM AUTYZMU WYDAWNICTWO UNIWERSYTETU JAGIELLOŃSKIEGO więcej na www.wu j.pl 2 Barry M. Prizant, Tom Fields-Meyer NIEZWYCZAJNI LUDZIE NOWE SPOJRZENIE NA AUTYZM Przekład Joanna Bilmin-Odrowąż Obowiązkowa lektura dla rodziców, nauczycieli, terapeutów i opiekunów osób z autyzmem. Umożliwia spojrzenie na świat ludzi ze spektrum autyzmu od wewnątrz, zapewnia współczującą, głęboką perspektywę, która dodaje nadziei i podnosi na duchu specjalistów i członków rodziny, ukazując autyzm nie jako straszliwą niepełnosprawność, lecz jako niezwykły wymiar człowieczeństwa. Na książkę składają się inspirujące historie będące rezultatem 40-letniego doświadczenia dr. Prizanta, zdobytego podczas pracy na uniwersytetach, w szkołach, szpitalach oraz świadczenia usług w ramach prywatnej praktyki. Mam nadzieję, że ta książka otworzy wam oczy, uszy i serca. Mam nadzieję, że udało mi się uchwycić niezwykłego ducha wielu znanych mi dzieci, nastolatków i dorosłych z autyzmem i podzielić się z wami ich entuzjazmem, niezwykłością, uczciwością i niewinnością. Opiszę również wiele przeszkód, które te osoby i ich rodziny musiały pokonać. Mam nadzieję, że w zamian będziecie w stanie wynieść coś z tego, czego sam się nauczyłem. Mam nadzieję, że mimo wielu wyzwań, przed jakimi możecie stawać jako rodzice, członkowie rodziny, pedagodzy albo osoby udzielające pomocy osobom ze spektrum autyzmu, w chwili, gdy zrozumiecie, jak to jest być niezwyczajnym człowiekiem, wasze przeżycia związane z tymi niezwykłymi ludźmi się pogłębią i będą dla was źródłem radości i podziwu. (FRAGMENT) TOM ZAWIERA PRZEDMOWA. NOWE SPOJRZENIE NA AUTYZM CZĘŚĆ PIERWSZA. ZROZUMIEĆ AUTYZM Rozdział 1. Zapytaj „dlaczego?” Rozdział 2. Słuchaj Rozdział 3. Fascynacje Rozdział 4. Zaufanie, strach i kontrola Rozdział 5. Pamięć emocjonalna Rozdział 6. Zrozumienie społeczne CZĘŚĆ DRUGA. ŻYCIE Z AUTYZMEM Dr Barry M. Prizant jest jednym z najważniejszych światowych autorytetów w dziedzinie autyzmu. Prowadził setki seminariów, przemawiał w 49 stanach i ponad 20 krajach, napisał liczne artykuły i rozdziały w publikacjach naukowych. Jest głównym twórcą modelu SCERTS® Tom Fields-Meyer pracował jako senior writer magazynu „People”. Jest współautorem wielu książek, a jego artykuły i eseje ukazywały się na łamach „The New York Times Magazine”, „The Wall Street Journal” oraz „Los Angeles Times”. Rozdział 7. Co trzeba zrobić, by „mieć to coś” Rozdział 8. Mądrość grupy znajomych Rozdział 9. Prawdziwi eksperci Rozdział 10. Perspektywiczne spojrzenie Rozdział 11. Rozbudź ducha Rozdział 12. Ważne pytania Mistrzowski traktat postulujący niezbędne zmiany w naszym postrzeganiu osób z autyzmem oraz udzielaniu im pomocy. To lektura dla rodziców i wszystkich świadczących profesjonalne usługi osobom z poważnymi niepełnosprawnościami – nie tylko tym z autyzmem. Mam nadzieję, że ta wyjątkowa książka przyniesie zmianę myślenia i praktykę zgodną z jej założeniami. Dr David E. Yoder, Wyższa Szkoła Medyczna Uniwersytetu Karoliny Północnej, Chapel Hill Jest to najbardziej przepełniona empatią i głęboką mądrością książka o autyzmie, jaką do tej pory przeczytałem. Empatyczna i mądra publikacja o byciu człowiekiem. Nie da się przecenić przemieniającej mocy tej książki: otwiera serce, poszerza zakres widzenia tam, gdzie panowała tylko mgła, i inspiruje do głębokiego spojrzenia na coś, co wywoływało jedynie odruchową reakcję Rabin Bradley Shavit Artson, Amerykański Uniwersytet Żydowski ISBN 978-83-233-4222-9, 2017, format B5, s. 256, cena 39,90 zł więcej na www.wu j.pl 3 Bill Nason POROZMAWIAJMY O AUTYZMIE PRZEWODNIK DLA RODZICÓW I SPECJALISTÓW Przekład Aleksandra Haduła Ta książka przyda ci się niezależnie od tego, czy jesteś rodzicem, nauczycielem, specjalistą, czy osobą z zaburzeniami ze spektrum autyzmu Autor przedstawia wnikliwe spojrzenie na podstawowe problemy osób z zaburzeniami ze spektrum autyzmu: trudności sensoryczne, poznawcze, społeczne i emocjonalne. Przekazuje też konkretne informacje oraz szczegółowe wskazówki umożliwiające pomoc dzieciom z zaburzeniami rozwojowymi. Nie jest to jednak typowy poradnik, lecz raczej zbiór wypowiedzi o różnorodnym charakterze, które mają ułatwić czytelnikom „wejście” do świata osób z autyzmem. Lektura tej książki pozwoli ci zrozumieć, jak dzieci z ASD postrzegają świat i przetwarzają bodźce z otoczenia oraz dlaczego zachowują się w określony sposób Bill Nason amerykański psycholog i psychoterapeuta z ponadtrzydziestoletnim doświadczeniem w dziedzinie zaburzeń rozwojowych. Specjalizuje się w pomaganiu osobom z poważnymi problemami behawioralnymi. Nadzoruje pracę konsultantów w społecznym ośrodku pomocy w Flint, w stanie Michigan. Prowadzi także zajęcia sportowe dla dzieci z autyzmem organizowane we współpracy z centrum badań nad autyzmem Uniwersytetu w Oakland. Książka jest nietypowa, ponieważ zawarty w niej materiał nie był tworzony z myślą o wydaniu w tradycyjnej, drukowanej formie. Jest to zbiór artykułów, które publikuję na facebookowej stronie Autism Discussion Page. Jestem specjalistą w dziedzinie zdrowia psychicznego z tytułem magistra psychologii klinicznej i ponadtrzydziestoletnim doświadczeniem w terapii osób z niepełnosprawnościami rozwojowymi. Z czasem zacząłem się specjalizować w zaburzeniach ze spektrum autyzmu i rozwinąłem silne poczucie empatii dla dzieci autystycznych. W maju 2011 roku stworzyłem stronę na Facebooku, aby podzielić się czymś więcej niż 30 prezentacjami slajdowymi, jakie opracowałem, stosując przez wiele lat różne strategie wspierania dzieci z zaburzeniami ze spektrum autyzmu. Prezentacje te zawierają zestaw metod pomocy dzieciom z zaburzeniami ze spektrum autyzmu, dzięki którym zyskują one poczucie bezpieczeństwa oraz bycia kompetentnymi ludźmi akceptowanymi przez otoczenie. (Z WPROWADZENIA) TOM ZAWIERA: Wprowadzenie CZĘŚĆ I. AKCEPTACJA I ZROZUMIENIE • Akceptacja i zrozumienie CZĘŚĆ II. PROBLEMY POZNAWCZE OSÓB Z AUTYZMEM • Problemy z przetwarzaniem informacji • Nauka myślenia dynamicznego • Funkcje wykonawcze • Sztywne, nieelastyczne myślenie CZĘŚĆ III. PROBLEMY SENSORYCZNE OSÓB Z AUTYZMEM „Odkrycie strony Autism Discussion Page stanowiło przełomowy moment moich wysiłków zmierzających do zrozumienia, jak funkcjonują osoby z zaburzeniami ze spektrum autyzmu i jakiej pomocy potrzebują. Bill Nason przekazuje informacje zwięźle i zrozumiale, a jednocześnie proponuje konkretne sposoby ich wykorzystania, które ułatwiają mi współpracę z nauczycielami przy ustalaniu odpowiednich planów edukacyjnych. Jennifer McCammon, wydawca, „Portland Family Magazine” ISBN 978-83-233-4228-1, 2017, format B5, s.448, cena 59,00 zł • Główne problemy sensoryczne • Dwa światy sensoryczne • Samostymulacja CZĘŚĆ IV. PROBLEMY SPOŁECZNE OSÓB Z AUTYZMEM • Integracja społeczna • Nauka tworzenia relacji • Zabawa z rówieśnikami i włączenie do społeczności CZĘŚĆ V. EMOCJE OSÓB Z ZABURZENIAMI ZE SPEKTRUM AUTYZMU • Rozpoznawanie, nazywanie i kontrolowanie emocji • Zawieszenie się i załamanie CZĘŚĆ VI. PODSUMOWANIE • Co dalej? Aneksy • Ocena wrażliwości sensorycznej • Sposoby regulacji sensorycznej • Kwestionariusz zaangażowania społecznego • Uczucia – schematy • Kruchy świat osób z zaburzeniami ze spektrum autyzmu • Techniki głębokiego nacisku • Ocena głównych deficytów • Profil stref komfortu „Dzięki postom Billa Nasona, pełnym praktycznych i łatwych do wykorzystania wytycznych, mogłam sobie uświadomić problemy sensoryczne mojego syna oraz dowiedzieć się, jak pomóc mu w samoregulacji, która zmniejszyła jego niepokój Amy Bonacorsi Zoque, mama dziecka z autyzmem więcej na www.wu j.pl 4 Ellen Notbohm DZIESIĘĆ RZECZY, O KTÓRYCH CHCIAŁOBY CI POWIEDZIEĆ DZIECKO Z AUTYZMEM DRUGIE, ROZSZERZONE WYDANIE Przekład Aleksandra Haduła Pierwsza książka, którą powinieneś przeczytać, gdy u twojego dziecko zdiagnozowano autyzm! Pełna przenikliwych spostrzeżeń, współczucia i humoru, ponadczasowa książka opisująca „dziesięć rzeczy”, które pomagają zrozumieć – nie zdefiniować – dzieci z autyzmem. W odróżnieniu od innych publikacji na temat autyzmu pozwala spojrzeć na świat oczami dziecka, usłyszeć jego głos, który w narastającej wokół autyzmu wrzawie często bywa niesłyszany. Publikacja Ellen Notbohm powinna się stać obowiązkową lekturą wszystkich rodziców, krewnych, pracowników społecznych, nauczycieli oraz terapeutów dzieci z autyzmem. Czytelniku, jeśli stawiasz dopiero pierwsze kroki w świecie autyzmu, uwierz mi: autyzm sam w sobie nie jest taki straszny. Brak wiedzy na temat autyzmu, brak osób dysponujących odpowiednią wiedzą w swoim otoczeniu, niemożność skorzystania z dostępnej dla twojego dziecka pomocy – to jest straszne. Jesteś dopiero na początku drogi; nie będziemy zaprzeczać, że będzie to długa podróż. Nie wyruszyłbyś przecież w długą wędrówkę, nie zasięgając wcześniej nieco informacji na temat trasy, jaką masz do przebycia. Książka ta wyczuli cię na znaki, jakie możesz mijać po drodze – dzięki temu będą ci już znane, wydadzą się więc mniej przerażające. (FRAGMENT) TOM ZAWIERA ROZDZIAŁ 1. Jestem pełnowymiarowym dzieckiem • Za nisko • Za wysoko • Za szeroko • Zbyt wszechobecne PREMIERA 4.04.2017! Ellen Notbohm wielokrotnie nagradzana autorka oraz matka synów z ADHD i autyzmem. Jej artykuły, komentarze, a także fragmenty książek były publikowane w setkach magazynów, gazet, czasopism akademickich i podręczników metodycznych na całym świecie oraz na licznych stronach internetowych. ROZDZIAŁ 2. Moje zmysły są rozstrojone • Zmysł wzroku • Zmysł słuchu • Zmysł dotyku • Zmysł powonienia • Zmysł smaku • Zmysł równowagi i układ proprioceptywny • Wspólny wysiłek ROZDZIAŁ 3. Odróżniaj „nie chcę” (mój wybór) od „nie mogę” (nie jestem w stanie) ROZDZIAŁ 4. Jestem do bólu konkretny. Odbieram język w sposób dosłowny • Związki frazeologiczne, przenośnie, frazesy • Nieprecyzyjne polecenia • Aluzje ROZDZIAŁ 5. Wsłuchuj się we wszystkie sposoby, na jakie próbuję się komunikować ROZDZIAŁ 6. Zobrazuj to sobie! Jestem wzrokowcem ROZDZIAŁ 7. Skup się i bazuj na tym, co potrafię, a nie na tym, czego nie umiem ROZDZIAŁ 8. Pomóż mi w interakcjach społecznych ROZDZIAŁ 9. Ustal, co sprawia, że tracę nad sobą kontrolę • Przeciążenie sensoryczne • Czynniki wyzwalające natury fizycznej/fizjologicznej • Emocjonalne czynniki wywołujące wybuchy ROZDZIAŁ 10. Kochaj mnie bezwarunkowo Ellen Notbohm po raz kolejny przypomina nam, że powinniśmy się więcej uczyć niż nauczać innych i że powinniśmy więcej słuchać niż mówić. dr Paula Kluth, doradca ds. autyzmu Po lekturze wielu książek na temat autyzmu stwierdziłam, że ta będzie dla mnie najlepsza. Czytając ją, na przemian śmiałam się i płakałam. Świadomość, że nie ja jedna rozumiem, o co w tym chodzi, przyniosła mi spokój i ulgę. Dzięki tej publikacji poznałam nowe strategie i koncepcje, które okazały się pomocne. Ellen Notbohm opowiada o moim synu; jestem zachwycona jej pozytywnym nastawieniem! Karen Maher, rodzic dziecka z autyzmem Tylko ta publikacja w 100% wyjaśniła zachowanie mojego syna. Nikt, nawet lekarze, nie potrafił wytłumaczyć mi, co czuje mój syn. Często powtarzałam: «Jak bardzo chciałabym móc spojrzeć na świat jego oczami, choćby przez jeden dzień». Ta książka mi to umożliwiła Caroline Nel, rodzic dziecka z autyzmem ISBN 978-83-233-4241-0, 2017, format B5, s. 224, cena 44,99 zł więcej na www.wu j.pl 5 Temple Grandin, Debra Moore KOCHAJ I POMÓŻ DOROSNĄĆ JAK POMÓC DZIECKU ZE SPEKTRUM AUTYZMU WEJŚĆ W DOROSŁE ŻYCIE Przekład Katarzyna Sapeta-Czajka Zapewnij dziecku ze spektrum autyzmu bezpieczny start w dorosłość W życiu jest kilka pewnych rzeczy, na przykład to, że dzieci ze spektrum autyzmu kiedyś dorosną, a rodzice nie zawsze będą im towarzyszyć. Opiekunowie, nauczyciele, terapeuci oraz wszyscy, którym dobro dziecka lub nastolatka ze spektrum autyzmu leży na sercu, potrzebują tego przewodnika, aby przygotować je do dorosłego życia w dzisiejszym świecie. W książce przedstawione są prawdziwe historie kobiet i mężczyzn z zaburzeniami ze spektrum autyzmu, którym nie zawsze było łatwo, jednak dzięki wsparciu bliskich osób wiodą wartościowe, dorosłe życie, które uwzględnia i akcentuje ich mocne strony oraz pasje. PREMIERA 14.04.2017! Dr Temple Grandin była dzieckiem ze spektrum autyzmu. W wieku dwóch lat występowały u niej zaburzenia mowy, a także inne objawy głębokiego autyzmu. Dzięki wielu godzinom terapii mowy oraz intensywnym ćwiczeniom Temple zaczęła mówić. Obecnie prowadzi wykłady na temat autyzmu na całym świecie, jest profesorem zootechniki na Uniwersytecie Stanowym Kolorado, a także autorką wielu książek. Dr Debra Moore jest psycholożką, która pracowała z dziećmi, nastolatkami i wysokofunkcjonującymi dorosłymi ze spektrum autyzmu oraz zespołem Aspergera. Jest twórczynią i koordynatorką trzech grup w serwisie Linkedln: LinkedtoAspergers, Helping Hands Mentors, oraz Linked to Aspie Teens. Oprócz działalności terapeutycznej przez ponad 20 lat pisała artykuły do gazet i czasopism. Była także przewodniczącą Towarzystwa Psychologicznego z Sacramento Valley. Niedawno przeszła na emeryturę po 35 latach prowadzenie prywatnej praktyki terapeutycznej. ISBN 978-83-233-4246-5, 2017, format B5, s.240, cena 43,99 zł Bez względu na to, ile lat ma twoje dziecko lub jaką etykietkę mu przyczepiono, ważne, aby pamiętać, że umiejętności, które obserwujesz dzisiaj, jutro mogą wyglądać zupełnie inaczej. Dorosły „sukces” ma wiele twarzy, podobnie jak różnią się między sobą nasze dzieci. Wspólnym mianownikiem jest życie zgodnie z własnymi, unikatowymi możliwościami. Sukcesu nie można określić czy zmierzyć za pomocą poziomu IQ, płynności w mowie czy sprawności fizycznej. Do sukcesu prowadzą nadzieja, determinacja i odkrywanie. Nie każde dziecko dojdzie tam, gdzie osoby opisane w niniejszej książce, ale nie o to chodzi. Wszystkie dzieci powinny mieć nadzieję i marzenia, a także możliwość wyboru i prowadzenia wartościowego, satysfakcjonującego życia. Wsparcie, działanie i motywowanie z miłością ze strony rodziny oraz innych ludzi może sprawić, że te marzenia staną się rzeczywistością (FRAGMENT) TOM ZAWIERA CZĘŚĆ I. ŚCIEŻKA PROWADZĄCA DO SUKCESU ZACZYNA SIĘ TUTAJ: PRZYWRACANIE NADZIEI ROZDZIAŁ 1 Prawdziwe historie, prawdziwe sukcesy: osiem inspirujących sylwetek ROZDZIAŁ 2 Trzy najważniejsze elementy na drodze do sukcesu twojego dziecka ROZDZIAŁ 3 Jak pomóc dziecku uwolnić się od złych przyzwyczajeń – niezbędny krok, aby mogło się dalej rozwijać CZĘŚĆ II. JAK UNIKAĆ PUŁAPEK, MOTYWUJĄC DZIECKO DO DZIAŁANIA ROZDZIAŁ 4. Jak nakłonić dziecko do wyjścia poza własną strefę komfortu ROZDZIAŁ 5. Co robić, kiedy twojemu dziecku na niczym nie zależy lub kiedy cały czas odczuwa niepokój ROZDZIAŁ 6. UWAGA NIEBEZPIECZEŃSTWO: Uzależnienie od gier komputerowych i ucieczka w wirtualny świat mediów CZĘŚĆ III. JAK PRZYGOTOWAĆ DZIECKO DO DOROSŁOŚCI ROZDZIAŁ 7. Nauka podstawowych umiejętności życiowych niezbędnych do osiągnięcia sukcesu Dla mnie, matki dzieci ze spektrum autyzmu, książka ta stanowi znakomite źródło informacji i daje do myślenia. Solidne badania, praktyczne techniki oraz historie z prawdziwego życia dostarczają cennych wskazówek, a interesujące i namacalne przykłady walki, wytrwałości oraz nadziei zachęcają do działania. Jane Coburn, matka dwójki dzieci ze spektrum autyzmu, rehabilitantka i doradczyni w Full Spectrum Farms, wyjątkowej wspólnocie osób ze spektrum autyzmu. więcej na www.wu j.pl 6 Catherine Faherty AUTYZM... CO TO DLA MNIE ZNACZY? ĆWICZENIA DLA DZIECI I NASTOLATKÓW ZE SPAEKTRUM AUTYZMU Przekład Joanna Bilmin Autorka podręcznika przedstawia typowe, codzienne sytuacje, z którymi mają do czynienia dzieci autystyczne i ich rodziny pozwalając je poznać i lepiej zrozumieć. Każdy rozdział dotyczy ważnego aspektu życia, na przykład komunikacji, talentów, twórczego wyrażania siebie, uczenia się czy zawierania przyjaźni. Ostatnia część każdego rozdziału została napisana z myślą o rodzicach, terapeutach oraz innych ważnych dorosłych w życiu dziecka. Znajdują się tam praktyczne sugestie i ciekawe pomysły, które można wykorzystać zarówno w domu, jak i w szkole. SPIS TREŚCI Przedmowa 23 Wstęp 27 Rozdział 1. Wprowadzenie 33 Rozdział 2. Doświadczenie zmysłowe 63 Rozdział 3. Sposoby myślenia 99 Rozdział 4. Talent i twórcze wyrażanie siebie 147 Rozdział 5. Ludzie 165 Rozdział 6. Rozumienie 195 Rozdział 7. Myśli 219 Rozdział 8. Komunikacja 229 Rozdział 9. Szkoła 289 Rozdział 10. Przyjaciele 361 Rozdział 11. Mieć zły humor 415 Rozdział 12. Szczęście – poczucie dobrostanu 455 Autorzy ilustracji i inni 501 Podziękowania 507 O autorce 509 Catherine Faherty oferuje podejście poszerzające rozumienie autyzmu – zachęca osoby autystyczne do lepszego poznawania siebie samych. Jej podręcznik jest dla dzieci autystycznych skarbnicą wiedzy, która pozwala im uświadomić sobie własną naturę, zrozumieć ją i zwiększyć poczucie własnej wartości. Taka publikacja bardzo by pomogła mojej rodzinie i mnie, kiedy byłem dzieckiem. Dave Spicer, zdiagnozowany w wieku 46 lat Chciałam zaproponować młodym ludziom i tym, którzy się o nich troszczą, metodę na zrozumienie siebie (i innych) w spokojny, nieoceniający, rzeczowy i wyjaśniający sposób. Wiele pozytywnych ocen tego podręcznika pochodzących od nauczycieli, rodziców i dzieci, a także jego popularność sugerują, że dobrze spełnia on swoją funkcję. Teraz, 14 lat później [od pierwszego wydania], zbadałam i oceniłam każdą jego stronę – poprawiając i rozszerzając większość rozdziałów. Jestem zadowolona, że mogę zaprezentować nowe elementy podręcznika, które są skierowane do starszych dzieci, nastolatków i zainteresowanych dorosłych. Jestem zachwycona, że mogę przedstawić zupełnie nowy rozdział poświęcony szczęściu. Ze Wstępu Catherine Faherty prowadziła zajęcia dla różnych uczniów z wykorzystaniem rozmaitych stylów uczenia się. W 1985 roku utworzyła wzorcowe klasy dla autystycznych uczniów szkół podstawowych w szkołach hrabstwa Buncombe. W latach 1990–2012 pracowała jako specjalistka w dziedzinie autyzmu w ramach międzynarodowego programu TEACCH w Asheville w Karolinie Północnej jako konsultantka dla rodziców. Jest terapeutką dzieci i dorosłych, konsultantką programów szkolnych, trenerką nauczycieli i innych profesjonalistów w skali lokalnej, krajowej i międzynarodowej. Pomagała osobom dorosłym ze spektrum autyzmu w grupach towarzyskich, a także wspierała oraz edukowała grupy rodziców i członków rodzin. Występuje na konferencjach i prowadzi programy szkoleniowe na całym świecie. Catherine jest oddaną sojuszniczką osób autystycznych występujących w obronie swoich praw. ISBN 978-83-233-4125-3, 2016, format A4, s. 512, cena 59,99 zł więcej na www.wu j.pl 7 Ellen Notbohm, Veronica Zysk 1001 PORAD DLA RODZICÓW I TERAPEUTÓW DZIECI Z AUTYZMEM I ZESPOŁEM ASPERGERA Przekład Aleksandra Haduła Ellen Notbohm i Veronica Zysk proponują mnóstwo zabaw i ćwiczeń, które pozytywnie wpłyną na rozwój dzieci z autyzmem i zespołem Aspergera. Te skuteczne wskazówki pomogą dziecku odnosić sukcesy w domu,w szkole i w codziennych kontaktach z ludźmi. Przedstawione rozwiązania i strategie dostosowane są do różnych stylów uczenia się i zdolności dzieci. Wiele porad zmodyfikowano z myślą o nastolatkach i wyzwaniach, jakim muszą one sprostać, żyjąc z zaburzeniem ze spektrum autyzmu. 1001 porad… to niezwykle pomocna pozycja dla rodziców, nauczycieli i terapeutów. Ellen Notbohm to trzykrotna finalistka konkursu na książkę roku ForeWord i autorka jednej z ulubionych książek środowiska osób związanych z autyzmem, 10 rzeczy, o których chciałoby ci powiedzieć dziecko z autyzmem. Jej artykuły, komentarze, a także fragmenty książek były publikowane w setkach magazynów, gazet codziennych, czasopism akademickich i podręczników metodycznych na całym świecie oraz na licznych stronach internetowych. Veronica Zysk od 1991 roku pracuje w instytucjach związanych z autyzmem. W latach 1991–1996 pełniła funkcję dyrektora wykonawczego Amerykańskiego Stowarzyszenia Autyzmu (Autism Society of America), a następnie podjęła współpracę z wydawnictwem Future Horizons. Pomysłodawczyni, a od roku 1999 redaktor naczelna pierwszego amerykańskiego, wielokrotnie nagradzanego, magazynu o zaburzeniach ze spektrum autyzmu „Autism Asperger’s Digest”. Jest współautorką i/lub redaktorem kilkunastu publikacji na temat autyzmu i zespołu Aspergera. Czytając tę książkę, przypominałam sobie wiele scen ze swojego dzieciństwa. Zawarta w niej mądrość jest ponadczasowa; niektóre pomysły po prostu działają i nie jest ważne, czy mamy rok 1950 czy 2010. Kiedy byłam mała, proste zabawy, takie jak skakanie po kamieniach w stawie, należały do moich ulubionych i myślę, że mogą stać się częścią przyjemnych wspomnień z dzieciństwa także dla innych osób. Oprócz tysięcy konkretnych pomysłów i czynności autorki oferują mądre, zdroworozsądkowe porady, które wszyscy rodzice i nauczyciele mogą szybko i łatwo wykorzystać i docenić, niezależnie od poziomu doświadczenia w pracy z dziećmi z zaburzeniami ze spektrum autyzmu. Same sposoby na radzenie sobie ze strasznymi wizytami u lekarza i dentysty są warte ceny tej książki! 1001 porad z pewnością stanie się źródłem, do którego będziesz powracać, wychowując lub ucząc dziecko z autyzmem. Krótkie, przejrzyste rozdziały, pełne wskazówek sformułowanych w punktach, dostarczają oryginalnych rozwiązań do wykorzystania w niezliczonych sytuacjach. Autorki idą nawet o krok dalej, proponując dodatkowe sugestie dotyczące dostosowania pomysłów do specjalnych potrzeb twojego dziecka lub ucznia. Gdyby każda szkoła i każda rodzina wykorzystała chociaż niektóre pomysły zamieszczone w tej książce, możliwości poprawy życia dzieci z autyzmem i zespołem Aspergera byłyby nieograniczone. Według mnie to właśnie oznacza, że pomysły są dobre. (Z Przedmowy Temple Grandin) TOM ZAWIERA: Rozdział 1. Integracja sensoryczna Rozdział 2. Komunikacja i język Rozdział 3. Zachowanie Rozdział 4. Życie codzienne Rozdział 5. Myślenie społeczne, życie w społeczności Rozdział 6. Nauczyciele i uczniowie Lektura obowiązkowa dla tych, którzy kochają dzieci z autyzmem, żyją z nimi lub pracują. Porady autorek są profesjonalne i dają nadzieję. Co jednak najważniejsze – oferują konkretne rozwiązania problemów. Ten podręcznik zawiera pomysły, sugestie, informacje o źródłach wiedzy oraz ogromną dawkę inspiracji i wsparcia. Jennifer McCammon, wydawca, „Portland Family Magazine” ISBN 978-83-233-4090-4, 2016, format B5, s.384, cena 49,88 ł Zaskoczyła mnie liczba i jakość pomysłów, polecam rodzicom czytanie i wykorzystywanie porad w praktyce. Sam wiele się nauczyłem! Tony Attwood, autor książki Zespół Aspergera. Kompletny przewodnik więcej na www.wu j.pl 8 Sally J. Rogers, Geraldine Dawson, Laurie A. Vismara METODA WCZESNEGO STARTU DLA DZIECKA Z AUTYZMEM (ESDM) JAK WYKORZYSTYWAĆ CODZIENNE AKTYWNOŚCI, ABY POMÓC DZIECIOM TWORZYĆ WIĘZI, KOMUNIKOWAĆ SIĘ I UCZYĆ Przekład Małgorzata Cierpisz Najnowsze badania dowodzą, jak ważna jest pomoc rodziców w przypadku terapii dzieci z zaburzeniami ze spektrum autyzmu (ASD). Niniejszy podręcznik, stworzony na podstawie przełomowego programu wczesnej interwencji, dostarcza praktycznych strategii, z których możesz korzystać każdego dnia. Niemal wszystkie małe dzieci – również te z ASD – mają niezwykłą zdolność uczenia się. Dr Sally Rogers, Geraldine Dawson i Laurie Vismara podpowiadają, jak wykorzystać codzienne czynności, na przykład jedzenie śniadania czy kąpiel, do kształcenia podstawowych umiejętności rozwojowych. Ucząc się zabawy, komunikowania się i koncentracji, dzieci mają przy okazji wiele radości i frajdy, rodzice zaś mogą z satysfakcją obserwować czynione przez nie postępy. Zadbaj o dobry wczesny start – dostarcz swojemu dziecku narzędzi potrzebnych do poznawania świata i cieszenia się nim. TOM ZAWIERA NA DOBRY POCZĄTEK • Opracowywanie programu wczesnej interwencji dla twojego dziecka • Troska o siebie i pozostałych członków rodziny • W jaki sposób twoja praca z dzieckiem na wczesnym etapie rozwoju może mu pomóc w kontaktach z innymi osobami i przyspieszyć proces uczenia się CODZIENNE STRATEGIE MAJĄCE POMÓC TWOJEMU DZIECKU ANGAŻOWAĆ SIĘ, KOMUNIKOWAĆ I UCZYĆ • Wejdź w światło reflektorów. Zwracanie uwagi dziecka • Wywołaj uśmiech! Czerp radość z codziennych sensorycznych zabaw społecznych • Bo do tanga trzeba dwojga. Buduj naprzemienne interakcje • Mówiące ciała. Istota komunikacji niewerbalnej • „Rób to, co ja!”. Pomóż twojemu dziecku uczyć się poprzez naśladowanie • Kilka spraw technicznych. W jaki sposób uczą się dzieci • Trójkąt wspólnej uwagi. Dzielenie zainteresowań z innymi osobami • Czas na zabawę! • Poudawajmy! • Przejdźmy do mowy • Podsumujmy ZAŁĄCZNIK. ZABAWKI, MATERIAŁY I KSIĄŻKI DLA AUTYSTYCZNEGO DZIECKA POMOC DLA OSÓB Z AUTYZMEM W POLSCE Rodzice pokochają tę książkę! Przekłada ona ważne osiągnięcie – Denwerski Model Wczesnego Startu – na strategie, które można wdrożyć w warunkach domowych. Książka ta pokazuje, jak rodzice mogą udzielać wsparcia swoim dzieciom z zaburzeniami ze spektrum autyzmu, aby mogły uczyć się komunikacji i zabawy. Dr Ilene Schwartz, profesor Uniwersytetu Waszyngtona Autorkom udało się przełożyć najnowsze i najbardziej wiarygodne dowody naukowe na praktyczne wskazówki, które pomogą zwiększyć umiejętności społeczne i komunikacyjne twojego dziecka. Książka ta, napisana w sposób zrozumiały dla każdego i niepozbawiona pewnej dozy poczucia humoru, przedstawia wnikliwą analizę problemu. Z pewnością ją docenisz. Dr Peter Szatmari, profesor Uniwersytetu McMaster, zajmuje się badaniem autyzmu i zespołu Aspergera Dr Sally J. Rogers wykłada psychiatrię w MIND Institute przy Uniwersytecie Kalifornijskim w Davis. Jest badaczką autyzmu znaną przede wszystkim ze swej pionierskiej pracy poświęconej wczesnej pomocy dla dzieci przedszkolnych; zajmuje się także zagadnieniami deficytów w zakresie naśladownictwa, interwencji rodzinnych i autyzmu dziecięcego. Dr Geraldine Dawson jest zastępcą dyrektora ds. naukowych w organizacji Autism Speaks oraz wykładowcą psychiatrii na Uniwersytecie Północnej Karoliny. Jest znanym na świecie specjalistą w dziedzinie autyzmu; zajmuje się przede wszystkim jego wczesną diagnostyką i interwencją, neuroobrazowaniem i badaniami genetycznymi. Dr Laurie A. Vismara dyplomowana badaczka zachowań, specjalizuje się w badaniach klinicznych. Pracuje w MIND Institute przy Uniwersytecie Kalifornijskim w Davis. W swojej pracy badawczej skupia się głównie na rozwijaniu innowacyjnych metod nauczania terapeutów i rodziców technik wczesnej interwencji ISBN 978-83-233-3783-6, 2014, format B5, s. 416, cena 69,83 zł więcej na www.wu j.pl 9 Russell A. Barkley DOTRZEĆ DO DZIECKA Z AUTYZMEM JAK POMÓC DZIECIOM NAWIĄZYWAĆ RELACJE, KOMUNIKOWAĆ SIĘ I MYŚLEĆ. METODA FLOORTIME Przekład Dominika Braithwaite Wielu rodziców szuka programu leczenia, który traktowałby ich dzieci jak wyjątkowe jednostki, proponował indywidualną terapię oraz wyzwolił w nich umiejętności konstruktywnego porozumiewania się i budowania kontaktów z otoczeniem. Chcą uczestniczyć w leczeniu swoich dzieci. Pragną im pomagać i mieć nadzieję. Niniejsza książka została napisana z myślą o takich rodzicach. Autorzy przedstawiają podejście do problemu, które może radykalnie zmienić założenia na temat autyzmu i ASD oraz wpłynąć na perspektywy rozwoju dzieci z tego typu zaburzeniami. Autorzy pokazują, że dzieci z ASD nie mają trwale ograniczonego potencjału i często mogą, podobnie jak ich rówieśnicy, prowadzić pełne i zdrowe życie. Metoda Floortime może być stosowana w każdym wieku – już w niemowlęctwie, kiedy pojawiają się pierwsze objawy autyzmu – co umożliwia zapobieganie postępowi tej groźnej choroby. Dr Stanley I. Greenspan jest uważany za największy autorytet na świecie w dziedzinie pracy klinicznej z niemowlętami i małymi dziećmi z zaburzeniami rozwoju oraz problemami emocjonalnymi. Profesor psychiatrii i pediatrii klinicznej na Uniwersytecie George’a Washingtona, przewodniczący Interdyscyplinarnej Komisji ds. Zaburzeń Rozwoju i Trudności w Nauce, założyciel i przewodniczący Centrum Zero to Three, naczelny psychoanalityk dziecięcy w Washington Psychoanalytic Institute. Został wyróżniony przez Amerykańskie Towarzystwo Psychiatryczne za badania dotyczące psychiatrii dziecięcej. Jest autorem lub redaktorem około 40 książek przetłumaczonych na 12 języków. Celem terapii w ramach modelu DIR/Floortime jest zbudowanie podstaw zdrowego rozwoju zamiast pracy nad powierzchownymi zachowaniami i objawami. Dzięki takiej postawie dzieci uczą się opanowywać podstawowe kompetencje, które na drodze ich rozwoju zostały pominięte lub zaprzepaszczone, a więc umiejętność budowania serdecznych i sprawiających przyjemność relacji z innymi, celowego i znaczącego komunikowania się oraz – w różnym stopniu – logicznego i kreatywnego myślenia. Znaczna liczba dzieci leczonych w ten sposób przełamała wiele barier, opanowując umiejętności wcześniej uznawane za nieosiągalne dla pacjentów z ASD. Zbudowały one serdeczne i bliskie relacje z rodziną i rówieśnikami, a także wykształciły złożone umiejętności wysławiania się. Nie tylko opanowały zdolność przyswajania wiedzy, ale również rozwinęły umiejętności intelektualne, takie jak spontaniczne myślenie, wyciąganie wniosków czy współodczuwanie. TOM ZAWIERA: CZĘŚĆ I. INFORMACJE NIEZBĘDNE DO ROZPOCZĘCIA PROGRAMU • Zasadność programu szkolenia rodziców • Ocena kliniczna zbuntowanych dzieci • Praktyczne uwarunkowania szkolenia • Program szkolenia rodziców – przegląd zagadnień CZĘŚĆ II. REALIZACJA PROGRAMU – WSKAZÓWKI DLA TERAPEUTY Ten klasyczny podręcznik dla terapeutów, którego autorem jest znakomity badacz i klinicysta, zapoznaje czytelnika z najnowszym podejściem w leczeniu zaburzeń behawioralnych u dzieci. Barkley przekazuje zarówno praktyczne wskazówki dotyczące stosowania efektywnych narzędzi oceny i technik terapeutycznych, jak i rady na temat pracy z rodzicami i dziećmi, wynikające z wieloletniego doświadczenia zawodowego. Dr Paul J. Frick ISBN 978-83-233-3865-9, 2015, format B5, s.280 cena 59,85 zł • Krok 1. Dlaczego dzieci źle się zachowują • Krok 2. Zwracanie uwagi • Krok 3. Praca nad posłuszeństwem dziecka i umiejętnością samodzielnej zabawy • Krok 4. Kiedy pochwała nie wystarczy, czyli system żetonowy lub punktowy • Krok 5. Time-out i inne metody dyscyplinowania dziecka • Krok 6. Rozszerzanie procedury time-out na inne problemy z zachowaniem • Krok 7. Przewidywanie problemów – radzenie sobie z dzieckiem w miejscach publicznych • Krok 8. Poprawa zachowania w szkole dzięki monitorowaniu w domu – stosowanie karty obserwacji zachowania • Krok 9. Radzenie sobie z problemami z zachowaniem w przyszłości • Krok 10. Sesja przypominająca i dalsze sesje CZĘŚĆ III. MATERIAŁY SŁUŻĄCE DO OCENY PROBLEMÓW DZIECKA CZĘŚĆ IV. MATERIAŁY DLA RODZICÓW 10 więcej na www.wu j.pl Sally Ozonoff, Geraldine Dawson, James C. McPartland WYSOKOFUNKCJONUJĄCE DZIECI ZE SPEKTRUM AUTYZMU PORADNIK DLA RODZICÓW Przekład Aleksandra Haduła Książka jest niezbędnym przewodnikiem dla rodziców, którzy poszukują informacji o zaburzeniach ze spektrum autyzmu u dzieci wysokofunkcjonujących. Wybitni eksperci w dziedzinie badań nad autyzmem pokazują w nim, jak sobie radzić z niezwykłą niepełnosprawnością dziecka i jak wykorzystywać jego zdolności. Prawdziwe historie i anegdoty z życia uczą, jak pomóc dzieciom swobodniej porozumiewać się z rówieśnikami, opanować zasady poprawnego zachowania i odnosić sukcesy w szkole. Publikacja wyjaśnia także, na jakiej podstawie diagnozuje się ASD i które rodzaje terapii oraz wsparcia edukacyjnego są naprawdę skuteczne. Poszukując odpowiedzi na pytanie, jak i dlaczego twoje dziecko różni się od innych, możesz się poczuć osamotniony. Możliwe, że przez wiele lat czułeś, że wokół ciebie nie ma więcej rodziców dzieci z zaburzeniami ze spektrum autyzmu. Być może zanim lekarz postawił diagnozę, nigdy nie słyszałeś o ASD. W rzeczywistości jednak wcale nie jesteś tak samotny, jak myślisz. Z najnowszych szacunków amerykańskiego Centrum Zapobiegania i Kontroli Chorób (Centres for Disease Control and Prevention, CDC) wynika, że w roku 2014 w Stanach Zjednoczonych ASD zdiagnozowano u jednego na 68 dzieci (1,5% populacji). Ta liczba zwiększała się przez ostatnich kilkadziesiąt lat. Trzydzieści lat temu zaburzenia związane z autyzmem diagnozowano u dwóch do czterech na 10 tysięcy osób, a dziesięć lat temu u jednej na 250 osób. (FRAGMENT) Dr Sally Ozonoff TOM ZAWIERA Uniwersytet Kalifornijski; prowadzi badania i wykłady na temat wczesnego diagnozowania ASD. Jest także aktywnym zawodowo psychiatrą klinicznym. ZABURZENIA ZE SPEKTRUM AUTYZMU U OSÓB WYSOKO FUNKCJONUJĄCYCH Dr Geraldine Dawson 1. Czym są zaburzenia ze spektrum autyzmu u osób wysoko funkcjonujących? 2. Proces diagnostyczny 3. Przyczyny zaburzeń ze spektrum autyzmu 4. Terapia wysoko funkcjonujących osób z zaburzeniami ze spektrum autyzmu ŻYCIE WYSOKO FUNKCJONUJĄCYCH DZIECI Z ZABURZENIAMI ZE SPEKTRUM AUTYZMU 5. Wykorzystanie mocnych stron dziecka jako zasada przewodnia 6. Funkcjonowanie dzieci z zaburzeniami ze spektrum autyzmu w domu 7. Funkcjonowanie dzieci z zaburzeniami ze spektrum autyzmu w szkole 8. Świat społeczny wysoko funkcjonujących dzieci i młodzieży z zaburzeniami ze spektrum autyzmu 9. Spojrzenie w przyszłość. Wysoko funkcjonujące osoby z zaburzeniami ze spektrum autyzmu w okresie dojrzewania i dorosłości Spośród licznych publikacji na temat autyzmu ta jest jedną z niewielu, które polecam rodzicom od razu po zdiagnozowaniu zaburzeń u ich dzieci. Uniwersytet Duke’a; to światowej klasy ekspert w dziedzinie autyzmu. Specjalizuje się w zagadnieniach wczesnego wykrywania i terapii zaburzeń oraz plastyczności mózgu osób autystycznych. Jest współautorką książki Metoda wczesnego startu dla dziecka z autyzmem (ESDM). Dr James C. McPartland Uniwersytet Yale; od 15 lat pracuje z dziećmi z ASD i ich rodzinami. Bada procesy zachodzące w mózgach osób z ASD w celu stworzenia nowych technik diagnostycznych i terapeutycznych Dr Tony Charman, Instytut Psychiatrii, King’s College, Londyn Czytelnicy znajdą tu ciekawe przykłady i rozwiązania podstawowych problemów. Większość książek o zespole Aspergera i autyzmie osób wysokofunkcjonujących dotyczy jedynie wczesnej terapii i podstawowych umiejętności, ta natomiast oferuje pomoc także starszym dzieciom i dorosłym, co jest niezwykle cenne. Library Journal ISBN 978-83-233-3783-6, 2014, format B5, s. 416, cena 69,83 zł więcej na www.wu j.pl 11 Red. Alan Kazdin, John R. Weisz PSYCHOTERAPIA DZIECI I MŁODZIEŻY METODY OPARTE NA DOWODACH Przekład Marta Kapera Napisany przez światowej sławy specjalistów podręcznik jest praktycznym przeglądem opartych na dowodach terapii dzieci i młodzieży z problemami społecznymi, emocjonalnymi i behawioralnymi. Autorzy opisują swoje osiągnięcia, rozwój poszczególnych koncepcji, ich podstawy teoretyczne i empiryczne oraz praktyczne uwarunkowania stosowania terapii. Omawiają szeroki zakres problemów klinicznych: od lęku, depresji młodzieńczej, ADHD, przez zachowania opozycyjne, zaburzenia zachowania, poważne problemy emocjonalne aż do zaburzeń odżywiania, autyzmu i innych. Podręcznik będzie przydatny zarówno dla psychologów zajmujących się dziećmi i młodzieżą, jak i dla psychiatrów i specjalistów z pokrewnych dziedzin (niezależnie od orientacji teoretycznej), badaczy i studentów. Stanie się niewątpliwie nieocenioną pomocą podczas zajęć z psychologii i psychoterapii. A.E. Kazdin i J.R. Weisz po raz kolejny zaprezentowali niezwykłą publikację naukową – zmuszającą do myślenia, wciągającą i aktualną. Stworzyli swoisty przewodnik po meandrach psychoterapii, starając się równocześnie zniwelować różnicę miedzy badaniami wyników terapii a praktyką kliniczną. Książka przedstawia obecny stan badań i praktycznych dokonań z zakresu psychoterapii dzieci i młodzieży. Po okresie wieloletnich zaniedbań – przynajmniej w porównaniu z podobnymi badaniami u dorosłych – mamy wreszcie pewność, że będziemy mogli lepiej i z większą odpowiedzialnością służyć pomocą dzieciom i ich rodzinom. Dr Thomas H. Ollendick, Wydział Psychologii, Uniwersytet Stanu Virgnia Kazdin i Weisz zgromadzili grupę znakomitych badaczy, którzy dzielą się z czytelnikami najnowszymi informacjami na temat opartych na dowodach psychoterapiach wielu głównych zaburzeń umysłowych dzieci i młodzieży. W opisie każdej z nich znajdujemy szczegóły dotyczące jej wdrażania, treningu i superwizji terapeutów, zawiązków z praktyką kliniczną, problemów klinicznych oraz kierunków przyszłych badań. Dr Howard Abikoff, Centrum Badań Dziecka, Wydział Psychiatrii, Uniwersytet Nowojorski SPIS TREŚCI PODSTAWY BADAŃ NAD TERAPIĄ DZIECI I MŁODZIEŻY • Wprowadzenie. Kontekst i źródła opartych na dowodach metod psychoterapii dzieci i młodzieży • Zagadnienia i aspekty rozwojowe w badaniach i praktyce • Nowe obszary praktyki opartej na dowodach • Zagadnienia etyczne w badaniach nad terapią psychospołeczną dzieci i młodzieży PROGRAMY BADAŃ A. Zaburzenia i problemy zinternalizowane • Terapia lęku ukierunkowana na dziecko • Zaangażowanie rodziców w terapię dzieci z zaburzeniami lękowymi • Poznawczo-behawioralna terapia grupowa depresji młodzieńczej • Terapia poznawczo-behawioralna depresji młodzieńczej. Porównawcza skuteczność eksperymentalna, mediatory, moderatory i skuteczność rzeczywista • Psychoterapia interpersonalna dla depresyjnych adolescentów • Trening wzmocnienia pierwotnej i wtórnej kontroli u młodzieży z depresją. Zastosowanie modelu systematycznego wdrażania jako modelu rozwijania i testowania metod terapeutycznych B. Zaburzenia i problemy eksternalizowane • Program treningu poznawczo-behawioralnego dla rodziców dzieci z zespołem nadpobudliwości ruchowej z zaburzeniami koncentracji uwagi • Terapia interakcji rodzicdziecko dla dzieci z zachowaniami opozycyjnymi • Niewiarygodne Lata: Seria materiałów szkoleniowych dla rodziców, nauczycieli i dzieci. Wieloaspektowe ujęcie leczenia małych dzieci z problemami w zachowaniu • Trening rozwiązywania problemów i warsztaty umiejętności rodzicielskich w zaburzeniach zachowania • Trening kontroli gniewu dla agresywnej młodzieży • Zachowania antyspołeczne u dzieci i nastolatków: Oregoński Program Wielowymiarowej Terapii i Opieki Zastępczej (MTFC) • Terapia wielosystemowa poważnych problemów klinicznych C. Inne zaburzenia i specjalne zastosowanie • Wczesna intensywna interwencja behawioralna w autyzmie • Empirycznie potwierdzone interwencje kluczowej reakcji dla dzieci autystycznych • Behawioralna terapia systemów rodzinnych dla nastolatków cierpiących na jadłowstręt psychiczny • Rozwój terapii zorientowanej na dowody otyłości dziecięcej • Terapia behawioralna moczenia nocnego • Krótka strategiczna terapia rodzinna dla młodzieży hiszpańskojęzycznej • Terapia narracyjna hiszpańskojęzycznych dzieci i nastolatków WNIOSKI ORAZ PROGNOZY NA PRZYSZŁOŚĆ ISBN 978-83-233-2040-1, 2006, format B5, s.30 cena 59,96 zł • Podsumowanie: Stan obecny i perspektywy terapii zorientowanych na dowody w odniesieniu do dzieci i adolescentów