Czego Jaś nie spróbuje, tego Jan nie będzie lubił

aktualności
medycyna
Jak radzić sobie z wybiórczością pokarmową u dziecka
Czego Jaś nie spróbuje,
tego Jan nie będzie lubił
Fot. Niepubliczna Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna Nr 2 w Białymstoku
Rozszerzasz dietę swojej pociechy i nagle
okazuje się, że masz w domu małego
Tadka Niejadka? Nie panikuj. Nie namawiaj
dziecka do jedzenia na siłę. Przyczyny
takiego stanu rzeczy mogą być różne.
Opowiedzą o nich Katarzyna Ruszczyk,
pedagog oraz Marzena Smyk, psycholog
z Niepublicznej Poradni PsychologicznoPedagogicznej Nr 2 w Białymstoku.
Marzena Bęcłowicz: Czym jest wybiórczość pokarmowa?
Katarzyna Ruszczyk:
Jest to zaburzenie występujące we wczesnym okresie dzieciństwa. Dziecko
z tym zaburzeniem nie
ma trudności w spożywaniu akceptowanych posiłków. Odmawia natomiast
spoży wania posiłków
o innym smaku, zapachu,
konsystencji, a czasami
kolorze. Początek problemu pojawia się w okresie,
w którym wprowadza się
do diety nowe pokarmy.
Czasami dieta kilkuletniego (lub starszego) dziecka
z tym zaburzeniem ogranicza się do kilku akceptowanych potraw. Takie odżywianie staje się problemem, kiedy jest przyczyną niedoborów witamin,
żelaza, cynku, białka lub prowadzi do zaburzeń
motoryki jamy ustnej (gdy dziecko unika pokarmów stałych); może też powodować, że dziecko
gorzej rozwija się fizycznie.
MB: Co powinno zaniepokoić rodziców?
Marzena Smyk: W przypadku małych dzieci niepokojące są następujące problemy związane
z odżywianiem: spożywanie zbyt małych – w stosunku do wieku – ilości
poż y wienia, odmowa
jedzenia, płacz w porze
posiłków, obrona przed
karmieniem, wypluwanie
jedzenia, wyjmowanie
jedzenia z buzi, odruchy
wymiotne, wymioty, brak
zainteresowania jedzeniem lub zbyt małe zainteresowanie. Dziecko
nie sygnalizuje głodu, odmawia spożywania pokarmów urozmaiconych – adekwatnie do wieku,
akceptuje jedynie ubogą dietę. Ponadto przejawia
lęk w porze posiłków, boi się połykać pokarmy
stałe i/lub płynne. Je posiłki w porach innych,
niż pozostali domownicy, np. bardzo wcześnie
rano lub późno wieczorem. Rodziców powinien
14
14
▲▲ Nowe produkty wprowadzajmy do diety dziecka każdy oddzielnie i w kilkudniowych odstępach. Zachęcajmy malca
do spróbowania chociaż niewielkiej ilości nowej dla niego potrawy.
niepokoić też zbyt wolny rozwój fizyczny dziecka
(przyrosty wagi i wzrostu) przy braku przyczyn
medycznych.
MB: Jakie są przyczyny wybiórczości pokarmowej?
KR: Przyczyny tego zaburzenia mogą być różne, np. mogą to być tzw. zaburzenia integracji
sensorycznej wynikające z nadwrażliwości w zakresie narządów zmysłów jamy ustnej lub zmysłu
węchu. Inne przyczyny to zbyt późne urozmaicenie diety, niewłaściwe zachowania wobec jedzenia
w rodzinie (dziecko wzoruje się na ograniczonych
upodobaniach żywieniowych rodziców). Czasem
przyjmowanie roli „niejadka” jest dla dziecka korzystne ze względu na uzyskiwanie dodatkowej
troski i uwagi ze strony rodziny. Odmowa jedzenia
może być też jedną z form kontrolowania otoczenia w ramach nasilonych zachowań buntowniczych u dziecka.
MB: Zatem w jaki sposób wprowadzać nowe smaki?
MS: Dziecko bez problemu zaakceptuje nowe smaki, jeśli przy wprowadzaniu nieznanych
mu potraw będziemy przestrzegać kilku zasad.
W przypadku gdy dziecko odżywia się selektywnie, nie należy go zmuszać do zjadania nieakceptowanych potraw. Produkty, do których
dziecko ma silną awersję i reaguje na nie odruchami wymiotnymi, nie powinny być w ogóle
nakładane na jego talerz – nawet przez dłuższy
czas. Nowe produkty powinno się wprowadzać
kolejno i osobno w kilkudniowych odstępach.
Początkowo podajemy je raz dziennie. Wskazane
jest zachęcanie dziecka do spróbowania chociaż niewielkiej ilości nowej dla niego potrawy
(np. jednego zielonego groszku). Należy je pochwalić za podjęcie próby – nawet jeżeli dotknie tylko potrawy językiem. Można je zachęcić
do jedzenia, mówiąc i pokazując, że potrawa jest
smaczna i zdrowa. Obecność innych dzieci, które
jedzą daną potrawę z apetytem, może motywować dziecko do przełamania oporów.
MB: Co powinien zrobić rodzic, jeśli zauważy u dziecka problemy związane z odżywianiem?
KR: Jeżeli dziecko przejawia wyraźne problemy z jedzeniem, wskazana jest diagnostyka pediatryczna, a przy braku przyczyn medycznych
konsultacja psychologiczna. Korzystając z pomocy
psychologa rodzic może otrzymać konkretne
wskazówki dotyczące postępowania w sferze
odżywiania, by aktywnie uczestniczyć w programie terapeutycznym. Niektórym dzieciom
w pokonywaniu trudności pomóc może terapia
integracji sensorycznej. W przypadku, gdy zaburzeniom towarzyszy opóźnienie motoryki jamy
ustnej (dziecko nie potrafi gryźć i żuć) lub współwystępuje wada wymowy, wskazane są zajęcia
logopedyczne. Nasilona wybiórczość pokarmowa
może być symptomem całościowych zaburzeń
rozwojowych ze spektrum autyzmu.
MB: Dziękuję paniom za rozmowę.
ZDROWY BIAŁYSTOK