Tytuł: „Historia pieniądza – od barteru do karty płatniczej.” Grupa wiekowa: gimnazjum Ścieżka: bankowość Inspiracje: Możesz poszerzyć wiedzę i doświadczenia uczniów zabierając klasę na warsztaty edukacyjne w Centrum Pieniądza NBP w Warszawie. Cel zajęć: uczeń potrafi przedstawić na przykładach funkcje i formy pieniądza w gospodarce rynkowej uczeń potrafi wyjaśnić, czym zajmują się: bank centralny, banki komercyjne. Pojęcia kluczowe: • • • • • pieniądz barter gospodarka rynkowa bank centralny banki komercyjne Metody pracy: • • • • rozmowa kierowana praca grupowa prezentacja burza mózgów Przebieg zajęć: 1. WPROWADZENIE: 2 min. Trudno byłoby utrzymać pieniądz przez wieki w niezmiennym kształcie. Ale taka jest jego natura. Prehistoryczni ludzie, którzy jako pierwsi zaczęli używać pieniędzy nie zaakceptowaliby tego, co my dzisiaj np. plastikowej karty płatniczej. My zaś prawdopodobnie nie użylibyśmy do płacenia dawnych rodzajów waluty np. chińskich muszli. Podczas dzisiejszej lekcji dowiecie się jak powstał pieniądz i jak się zmieniał a także jaki może być w przyszłości jego nowy kształt. Cofnijmy się 6 tysięcy lat temu, aby zrozumieć jak to wszystko się zaczęło. 2. MINI WYKŁAD Z PREZENTACJĄ: 5 min. Historia rozwoju pieniądza cz. 1 (animacja z serwisu www.finansiaki.pl) – nauczyciel omawia najważniejsze etapy rozwoju pieniądza przed powstaniem monet i banknotów: 1. Barter – wymiana bezgotówkowa. a. Zagadka 1: Jak starożytni ludzie płacili jajkami za np. krowę? Albo kurami za stół stolarzowi, który nie je mięsa? 2. Wymiana pośrednia -środki płatnicze (sól, tytoń, żelazne motyki, muszelki, futra, miód, lniane chusty, owoce avocado). a. Pojawiły się środki wymiany które każdy chciał kupić/nabywać i jednocześnie były to najłatwiej zbywalne towary. b. Zagadka 2: Hoduję krowy i chce kilka jajek, nie opłaca mi się 10 jajek za całą krowę. Idę o kogoś kto ma coś, co mogę wymienić na jajka à Podzielność pieniądza: 10 jajek = avocado Avocado = 2 kg soli 10 kg soli = krowa Pieniądz ważony (kawałki metali i kruszców) Pieniądz odliczany (sztabki złota) 3. ROZMOWA: 2 min. W czasie prezentacji nauczyciel pyta uczniów: dlaczego ludzie się wymieniają? Arystoteles stwierdził, że wymieniając się, wymieniają rzeczy równe sobie. Jednak późniejsze rozumienie „wymiany dóbr” prowadzi do tezy, że ludzie się wymieniają, dlatego że różnie wartościują rzeczy np. jestem szewcem, robię buty i kiedy przychodzę do stolarza po to by zamienić te buty na stół, którego potrzebuję, to robię to dlatego, że w danym momencie oceniam wartość butów niżej niż wartość stołu. A stolarz dokładnie odwrotnie – jemu bardziej zależy na butach niż na stole. Wymiana dóbr jest zawsze zamknięta w czasie i przestrzeni i dokonuje się w danej chwili. 4. BURZA MÓZGÓW: 5 min. Podziel uczniów na 5-6 osobowe grupy i poproś by spisali na arkuszu papieru wszystkie funkcje i cechy pieniądza jakie przyjadą im na myśl. Po pracy w grupie uczniowie prezentują na forum swoje pomysły. Nauczyciel omawia funkcje które nie pojawiły się w grupach. SLAJD – podsumowanie funkcji i cech pieniądza: Środek wymiany i płatności Miernik wartości Wytrzymały Zamienny Przenośny Podzielny Przechowywać wartość w długim okresie czasu 5. PRACA W PARACH: 2 min. Poproś uczniów, by do każdego z rodzajów pieniądza dotąd omawianych dopisali adekwatne cechy i funkcje. Poproś ich by zastanowili się który z rodzajów późniejszych pieniędzy zaczął spełniać wszystkie te cechy i funkcje jednocześnie. MINI WYKŁAD: 10 min. Historia rozwoju pieniądza cz. 2 (ikonografika) – nauczyciel omawia dalsze najważniejsze etapy rozwoju pieniądza: 1. Metale nieszlachetne 2. Sztabki złota 3. Monety z Lidii – 640 r. p.n.e. 4. Składowanie monet u jubilerów – kwit na posiadanie danej ilości monet (początki bankowości) 5. Banknoty - emisja, bank centralny 6. Pieniądz bezgotówkowy - czeki, przelewy, karty płatnicze, płatnicze karty elektroniczne – banki komercyjne 7. Rodzaje i rola banków 6. PRACA W GRUPIE: 10 min. Uczniowie zostają podzieleni na kilka grup i otrzymują następujące zadania: Zaprezentować w formie plakatu, komiksu: - historię pieniądza (od barteru do pieniądza elektronicznego), - rodzaje pieniądza - rola i zadania banków 7. PODSUMOWANIE: 5 min. Zaproś zespoły by zaprezentowały wynik swojej pracy. 8. ZAKOŃCZENIE: 3 min. W oparciu o ikonografiki i slajdy powtórz historię pieniądza oraz rodzaje i rolę banków.