wymagania edukacyjne na poszczególne oceny – propozycja

WYMAGANIA PROGRAMOWE Z HISTORII
DLA KLASY III GIMNAZJUM
Na ocenę celującą uczeń:

Posiada pełną wiedzę programową w zakresie klasy trzeciej.

Potrafi porównać średniowieczny renesansowy i oświeceniowy pogląd na świat i człowieka
jako element postępu cywilizacyjnego.

Ocenia władzę absolutną wielkich mocarstw ( Rosji, Prus i Austrii) oraz panujący w nich
ustrój jak również wprowadzone reformy w tych państwach.

Potrafi wyjaśnić i ocenić postępowanie Polaków w walce o niepodległość Stanów
Zjednoczonych Ameryki oraz sam przebieg wojny o niepodległość, wyjaśnia jakie założenia
zawierała pierwsza w świecie konstytucja oraz jakie jej założenia nawiązywały do idei
oświecenia.

Umie opisać istniejący system polityczny we Francji w XVIII i początkach XIX wieku oraz
przedstawia przyczyny i skutki rewolucji Francuskiej oraz jej wpływ na zmiany zachodzące w
kraju; ocenia znaczenie Deklaracji Praw Człowieka i Obywatela dla realizacji oświeceniowej
idei praw człowieka; rozumie różnorodność postaw społecznych w warunkach zagrożenia ,
dostrzega i ocenia poczynania Napoleona w polityce wewnętrznej państw francuskiego jak
również przedstawia główne zasady Kodeksu Napoleona oraz dostrzega znaczenie Kodeksu
Napoleona na powstanie nowoczesnego prawa cywilnego; potrafi ocenić całokształt epoki
napoleońskiej.

Potrafi wyjaśnić czym było oświecenie i jaki wpływ wywarło na przemiany ustrojowe w
Europie ( zmiana układu sił w Europie, utrata pozycji Kościoła, zmiany organizacji wojska w
prowadzeniu wojen) oraz uzasadnić ,że przemiany XVIII i początków XIX w wciąż
wywierają wpływ na czasy współczesne, a także wskazać pozytywne i negatywne strony
wydarzeń.

Rozumie wpływ idei Oświecenia na przemiany zachodzące w Polce w II połowie XVIII
wieku oraz znaczenie Konstytucji 3 Maja; ocenia postawy posłów szlacheckiej
uczestniczących w obradach sejmu rozbiorowego; wyjaśnia cele i opisuje metody działania
rozbiorców wobec mieszkańców ziem dawnej Rzeczpospolitej; charakteryzuje i ocenia
zróżnicowane postawy społeczeństwa wobec rozbiorców; porównuje warunki życia
społeczeństwa pod rozbiorach; przedstawia główne nurty życia politycznego pod zaborami,
potrafi ocenić reformy Sejmu czteroletniego oraz konfederacji barskiej i targowickiej;
dostrzega znaczenie insurekcji kościuszkowskiej jako pierwszego powstania narodowego oraz
ocenia postawy Polaków w dobie jego kryzysu i próby ratowania go; ocenia politykę
Napoleona wobec sprawy polskiej oraz postawy Polaków wobec Napoleona; opisuje i ocenia
działalność Legionów na terenie Włoch i Santo Domingo, umie wskazać mocne i słabe strony
Księstwa Warszawskiego
1

Potrafi wskazać negatywne i pozytywne strony wstąpień narodowych i rewolucji w I połowie
IXI w Europie ( rewolucja lipcowa, belgijska, lutowa) , oraz wpływ Kongresu wiedeńskiego i
Świętego Przymierza na sytuacje narodów i państw Europy, przedstawić bilans Wiosny
Ludów.

Przedstawia przyczyny i skutki rewolucji przemysłowej i jej wpływ na postęp cywilizacyjny;
dostrzega powiązania między rewolucją przemysłową , przemianami społecznymi a
wykształceniem się nowej ideologii – liberalizmu oraz zna główne założenia idei liberalizmu;
potrafi wymienić przyczyny różnic społecznych oraz rozumie na czym polegała sprzeczność
interesów miedzy robotnikami a zamożna klasą średnią, ocenia postępowanie zamożnych
przedstawicieli klasy średniej.

Potrafi wyjaśnić jaka rolę w XIX wieku odegrała literatura w życiu społeczeństwa i państw
oraz zna i rozumie pojęcie okultyzmu jak również romantyzmu, zna główne złożenia
romantyzmu oraz potrafi powiedzieć co odróżniało romantyzm od oświecenia w literaturze,
muzyce i malarstwie.

Rozumie rolę Kamilla Cavoura i Giuseppe Garibaldiego w procesie jednoczenia Włoch i
Ottona Bismarcka w procesie jednoczenia Niemiec; wie kiedy i dlaczego doszło do
zjednoczenia Włoch oraz Niemiec; potrafi przedstawić sytuację polityczną Niemiec i Włoch
po Kongresie wiedeńskim; dostrzega podobieństwa i różnice w procesie jednoczenia tych
mocarstw.

Zna różnice między Północą a Południem Stanów Zjednoczonych, przedstawia przyczyny i
skutki wojny secesyjnej; potrafi omówić cele i działalność Ku-Klux-Klanu oraz przedstawić
sytuację czarnej ludności Stanów; rozumie wpływ przemian gospodarczych i społecznych na
rozwój imperializmu, ocenia pozytywne i negatywne skutki polityki kolonialnej ; wie na czym
polegał imperializm, wojna opiumowa, rasizm;

Zna postać Leona XIII, pojęcie utopii, monopolu, marksizmu; potrafi dostrzec wpływ
ideologii socjalistycznej na kształtowanie się świadomości społecznej i politycznej
robotników, porównuje ideologie komunistyczną z nauką Kościoła; potrafi wskazać
najważniejsze błędy w poglądach Karola Marksa i Fryderyka Engelsa;

Zna wynalazki i odkrycia XIX i początków XX wieku; wyjaśnia następstwa ekonomiczne i
społeczne w wyniku zastosowania najważniejszych wynalazków; potrafi omówić metody i
efekty walki kobiet o zrównanie w prawach z mężczyznami; zna i rozumie pojęcie
sufrażystka, impresjonizm.

Potrafi opisać zmiany zachodzące w życiu codziennym, politycznym i wojskowości w XIX
wieku; przedstawia zmiany jakie zaszły w kulturze i sztuce w XIX wieku;

Potrafi wyjaśnić cele i opisać metody działania zaborców wobec mieszkańców ziem dawnej
Rzeczpospolitej oraz Śląska a także opisać sytuacja gospodarczą panująca w Księstwie
Poznańskim i sytuacje polityczna w Galicji; umie omówić przebieg i skutki ekonomiczne
uwłaszczenia chłopów w Wielkim Księstwie Poznańskim; ocenia osiągnięcia Królestwa
Polskiego w gospodarce, kulturze i szkolnictwie; ocenia różne postawy Polaków podczas nocy
listopadowej oraz ich wpływ na trwanie idei niepodległościowej; umie wskazać pozytywne i
negatywne argumenty w dyskusji na temat szans na zwycięstwo w powstaniu; zna i rozumie
pojęcia charakterystyczne dla tego okresu.
2

Wie kiedy i dlaczego doszło do Wielkiej Emigracji oraz na czym ona polegała i jak
przebiegała; wyjaśnia związki polskiej literatury romantycznej historią narodu; zna przyczyny
i skutki wybuchu powstania krakowskiego i styczniowego oraz dostrzega wpływ idei
romantycznych na postawy Polaków; potrafi ocenić działalność Aleksandra Wielkopolskiego,
Romualda Traugutta; wie na czym polegała rusyfikacja i germanizacja; ocenia postawy
Polaków wobec
zaborców oraz wie na czym polega nowoczesny naród; potrafi
scharakteryzować metody pracy organicznej w zaborze pruskim; wyjaśnia dlaczego zmieniła
się sytuacja Polaków po zjednoczeniu Niemiec, wie czym był Kulturkampf oraz wie jakie
były jego skutki; wiew czy był okres Młodej Polski i zna głównych przedstawicieli tej epoki;
charakteryzuje stosunek państw zaborczych do sprawy polskiej.

Wie jak wyglądało życie i gospodarka w trzech zaborach; porównuje warunki życia
społeczeństwa pod zaborami ; zna działające na terenach zaborów partie polityczne oraz zna
ich programy i głównych założycieli; wie na czym polegała konflikt między partiami w czasie
rewolucji w 1905 roku oraz dlaczego doszło do rewolucji i jak przebiegała;
potrafi
scharakteryzować strukturę narodowościową ziem polskiej w II połowie XIX wieku; rozumie
wpływ idei socjalistycznych na kształtowanie się polskiego ruchu politycznego.

Zna przyczyny i skutki wybuchu pierwszej wojny światowej oraz jej przebieg; wie jakie
państwa brały w niej udział oraz na czym polegała wojna podwodna; potrafi ocenić postawę
społeczeństw państw europejskich wobec wybuchu pierwszej wojny światowej; wie jaki był
wpływ pierwszej wojny światowej na przemiany polityczne i społeczne obywateli
europejskich; wie kiedy i dlaczego doszło do traktatu wersalskiego oraz jakie było jego
znaczenie dla państw europejskich w tym dla Polski; potrafi ocenić reakcję Europy na
zamieszki w Rosji oraz wysiłek zbrojny Polaków.
Na ocenę bardzo dobrą uczeń:

Posiada pełną wiedzę programową w zakresie klasy trzeciej

Posiada umiejętności myślenia przyczynowo-skutkowego

Rozumie zjawiska historyczne i polityczne

Posiada umiejętność kojarzenia faktów.

Odróżnia zagadnienia istotne do mniej ważnych

Charakteryzuje postacie, partie i ich programy
historycznego.

Samodzielnie definiuje pojęcia.

Samodzielnie dokonuje oceny zjawisk i postaci historycznych.

Samodzielnie i w sposób pełny interpretuje źródła historyczne.

Swobodnie interpretuje mapę.
typowe dla danego okresu
3
Na oceną dobrą uczeń:

Posiada duża wiedze programową w zakresie klasy trzeciej.

Posiada umiejętności myślenia przyczynowo-skutkowego.

Rozumie główne zjawiska historyczne i polityczne.

Posiada umiejętność kojarzenia faktów.

Odróżnia zagadnienia istotne od mniej ważnych.

Dokonuje ocen zjawisk i postaci historycznych.

Interpretuje źródła historyczne i mapę w stopniu wystarczającym.
Na ocenę dostateczną uczeń:

Posiada podstawowa wiedze programową w zakresie klasy trzeciej.

Posiada umiejętność myślenia przyczynowo-skutkowego.

Ma pewne zrozumienia zjawisko historycznych i politycznych.

Odróżnia w podstawowym zakresie wydarzenia istotne od mniej ważnych.

Pod kierunkiem interpretuje źródła i mapę.
Na ocenę dopuszczającą uczeń:

Posiada minimalną znajomość faktów w zakresie klasy trzeciej.

Minimalną umiejętność myślenia przyczynowo-skutkowego.

Dokonuje oceny zjawisko historycznych w minimalnym zakresie.
Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który nie wykazała się minimalną znajomością
faktów.
4