Aneks WNIOSKI NAUKOWE I PODSTAWY ZALECENIA CHMP PRZEDSTAWIONE PRZEZ EUROPEJSKĄ AGENCJĘ LEKÓW 1 Wnioski naukowe Preparat RotaTeq (szczepionka przeciw rotawirusowi, żywa) jest żywą atenuowaną szczepionką przeznaczoną do czynnego uodporniania niemowląt w wieku od 6 tygodni w celu zapobiegania wystąpieniu zapalenia żołądka i jelit wywołanego zakażeniem rotawirusem. Szczepionka RotaTeq jest podawana doustnie. W dniu 21 kwietnia 2010 r. Europejska Agencja Leków otrzymała od podmiotu odpowiedzialnego posiadającego pozwolenie na dopuszczenie do obrotu preparatu RotaTeq (Sanofi Pateur MSD, SNC) powiadomienie o nowych danych dotyczących niespodziewanej obecności DNA niepatogennego szczepu cirkowirusa świń w szczepionce przeciwko rotawirusom. PCV-1 i PCV-2 to małe (<20 nm), bezotoczkowe, jednoniciowe wirusy DNA z rodziny Circoviridae. Do cirkowirusów ssaków należą tylko te dwa blisko spokrewnione gatunki (PCV-1 i PCV-2) wywołujące zakażenia u świń. PCV-1 jest rozpowszechniony wśród świń i nie był dotychczas wiązany z żadną chorobą u zwierząt ani ludzi. PCV-2 jest rozpowszechniony wśród świń i nie był dotychczas wiązany z żadną chorobą u ludzi. PCV-2 jest zasadniczym czynnikiem zakaźnym w poodsadzeniowym wielonarządowym zespole wyniszczającym świń. Wykrycie PCV-1 nie było częścią rutynowych badań kontrolnych określonych w specyfikacji produktu i doszło do niego za pomocą analitycznej metody wykrywania (analiza metagenomiczna z pirosekwencjonowaniem), co było wstępnie zgłaszane w dokumentach badań naukowychPP1. W świetle tych danych w dniu 10 maja 2010 r. Komisja Europejska wszczęła procedurę na mocy art. 20 rozporządzenia (WE) nr 726/2004. Komisja Europejska zwróciła się do CHMP o przeprowadzenie oceny wpływu wymienionych odkryć na jakość szczepionki RotaTeq i wydanie opinii w sprawie środków niezbędnych do zapewnienia jakości tego produktu oraz tego, czy pozwolenie na dopuszczenie do obrotu powinno zostać utrzymane, zmienione, zawieszone czy wycofane. CHMP ocenił wszystkie dane przedstawione przez podmiot odpowiedzialny i skonsultował się z grupą roboczą ds. szczepionek i grupą roboczą ds. produktów biologicznych. Ocena wpływu wykrycia PCV na preparat RotaTeq W celu zbadania niespodziewanej obecności DNA PCV w preparacie RotaTeq wszczęto wiele badań doświadczalnych. Ocena skupiła się głównie na zbadaniu przyczyny, określeniu charakteru i zawartości DNA PCV lub cząsteczek wirusa oraz ich zakażalności, a także wskazaniu, w jakich seriach produktu PCV został wykryty i czy serie te były wykorzystane do szczepień; miano także dostarczyć dane dotyczące serokonwersji. Podjęto również starania w celu opracowania planów usunięcia PCV ze szczepionki w stosownych przypadkach. W przeprowadzonych analizach nie wykryto obecności zakaźnych cząsteczek wirusów PCV-1 ani PCV-2 w szczepionce. W badaniach doświadczalnych potwierdzono obecność małych ilości fragmentów DNA PCV-2 w szczepionce. Badania doświadczalne przeprowadzono na wielu etapach procesu wytwarzania szczepionki RotaTeq. Za pomocą testu ilościowego PCR (qPCR) przeprowadzono badania przesiewowe na obecność małych fragmentów DNA PCV w szczepionce RotaTeq, seriach masy szczepionki (poszczególnych seriach substancji leczniczej stosowanej do wytwarzania szczepionki), bankach komórek, nasieniu wirusowym i trypsynie świńskiej stosowanych w procesie wytwarzania. Końcowy test PCR zastosowano w celu wykrycia długich sekwencji DNA, których zawartość może wskazywać na obecność niezmienionego genomu. Następnie rozpoczęto testy zakażalności hodowli komórkowych z zastosowaniem permisywnych linii komórkowych, zwłaszcza w próbkach, w których testy na obecność długich sekwencji DNA PCV dały wynik dodatni. W przedstawionych analizach potwierdzono brak wykrywalnego DNA PCV-1, co oznacza, że ten wirus nie jest obecny w szczepionce. Na różnych etapach procesu wytwarzania w qPCR systematycznie wykrywano niewielkie ilości małych fragmentów DNA PCV-2. Ilość DNA PCV-2 wykryta w seriach masy szczepionki może odpowiadać DNA PCV-2 obecnemu w trypsynie (surowy materiał pochodzący od świń) stosowanej na jednym z etapów procesu wytwarzania szczepionki. 1 Viral Nucleic Acids in Live-Attenuated Vaccines: Detection of Minority Variants and an Adventitious Virus (Kwasy nukleinowe wirusów w żywych atenuowanych szczepionkach: Wykrywanie odmian mniejszościowych i przypadkowych wirusów). Victoria J.G., Wang C., Jones M.S., Jaing C., McLoughlin K., Gardner S. i Delwart E.L. J Virol. Styczeń 2010;84(12). http://jvi.asm.org/cgi/content/short/84/12/6033. 2 W żadnym z ocenianych banków komórek ani w nasieniu wirusowym, serii masy klinicznej, serii masy szczepionki, ani też w trypsynie świńskiej stosowanej w procesie wytwarzania nie stwierdzono obecności zakaźnych cząsteczek wirusów PCV-1 ani PCV-2. Wynik końcowego testu PCR i dostępne wyniki badań zakażalności potwierdziły brak obecności zakaźnego PCV-2. Niemniej jednak podmiot odpowiedzialny zobowiązał się do zakończenia trwających badań zakażalności i przedstawienia wyników do oceny. Przeanalizowano dane dotyczące serokonwersji u zaszczepionych osób. U żadnej z badanych osób nie obserwowano serokonwersji. Dla pełnego obrazu podmiot odpowiedzialny zobowiązał się do przedstawienia dalszych wyjaśnień dotyczących procesu wyboru surowic do oceny przeciwciał oraz wyników oceny losowo wybranych próbek kału. Wykrycie sekwencji DNA PCV-2 nie stanowi zagrożenia dla zdrowia publicznego. Środki mające na celu zapewnienie jakości szczepionki RotaTeq Podmiot odpowiedzialny wprowadzi niezbędne środki w celu zapewnienia, by wytwarzana szczepionka nie zawierała PCV. Stosunek korzyści do ryzyka Szczepionka RotaTeq jest skuteczna w zapobieganiu zakażeniom rotawirusami, które są przyczyną pół miliona zgonów każdego roku, głównie w krajach rozwijających się. Profil bezpieczeństwa szczepionki został ustalony w badaniach klinicznych z grupami kontrolnymi placebo, w których monitorowano łagodne i ciężkie zdarzenia niepożądane. Do badań klinicznych włączono ponad 72 000 osób, z których co najmniej 37 000 otrzymało szczepionkę RotaTeq. Nie obserwowano sygnałów wskazujących, że obecność DNA PCV-2 ma jakikolwiek wpływ na skuteczność i bezpieczeństwo szczepionki. Produkt jest dopuszczony do obrotu od czerwca 2006 r. Z obecności DNA PCV-2 nie wynikają zatem żadne problemy dotyczące bezpieczeństwa. Uznano, że ma ona związek ze stosowaniem trypsyny, substancji pochodzącej do świń, w procesie wytwarzania szczepionki. CHMP uznał, że stosunek korzyści do ryzyka szczepionki RotaTeq pozostaje korzystny. PODSTAWY DO UTRZYMANIA POZWOLENIA NA DOPUSZCZENIE DO OBROTU PRZEDSTAWIONE PRZEZ EMA Zważywszy, że: – Komitet rozpatrzył procedurę na mocy art. 20 rozporządzenia (WE) nr 726/2004 dotyczącą preparatu RotaTeq, wszczętą przez Komisję Europejską. – Komitet rozpatrzył wszystkie dostępne dane przedstawione przez podmiot odpowiedzialny, dotyczące jakości i związane z wykryciem PCV w szczepionce RotaTeq. – Komitet uznał, że korzyści wynikające ze stosowania szczepionki nadal przewyższają ryzyko w obecnie zatwierdzonym wskazaniu do stosowania szczepionki RotaTeq. – Komitet uznał, że nie ma konieczności wprowadzania zmian do informacji o produkcie i że podmiot odpowiedzialny powinien nadal dążyć do zapewnienia tego, by szczepionka nie zawierała PCV. 3