jednym z elementów aranżacji pracowni rentgenowskiej jest wybór

Wybieramy aparat RTG
JEDNYM Z ELEMENTÓW ARANŻACJI PRACOWNI RENTGENOWSKIEJ JEST WYBÓR
ODPOWIEDNIEGO APARATU DIAGNOSTYCZNEGO. WYBÓR MUSI BYĆ ŚWIADOMY,
GDYŻ WPŁYWA ZNACZĄCO NA TO, W JAKICH WARUNKACH BĘDZIEMY PRACOWAĆ.
NALEŻY ROZWAŻYĆ CZYNNIK EKONOMICZNY – CENĘ – I PRZEZNACZENIE APARATU.
APARATY RENTGENOWSKIE MOGĄ BYĆ PRZENOŚNE – O WIELKOŚCI I WADZE
UMOŻLIWIAJĄCYCH ICH KOMFORTOWY TRANSPORT – LUB STACJONARNE –
CHARAKTERYZUJĄCE SIĘ WIĘKSZYMI GABARYTAMI I MOCĄ.
RTG przenośne umożliwiają pracę zarówno w gabinecie – najlepiej je
wtedy wyposażyć w stosowny statyw i stół – jak i w terenie. Należy
nadmienić, że możemy je podzielić na aparaty zasilane sieciowo napięciem 230 V oraz aparaty z zasilaniem bateryjnym. Te drugie jeszcze
bardziej podnoszą komfort pracy w terenie. W zależności od modelu
aparaty rentgenowskie charakteryzują się różnymi mocami generatorów (wyrażonymi w kW), które decydują o tym, jak dużą dawkę
(i w jakim czasie) są w stanie emitować.
Aparaty stacjonarne charakteryzują się generatorami o większych
mocach w stosunku do aparatów przenośnych. Zastosowanie wyższych wartości natężenia prądu umożliwia emisję tej samej wartości
dawki w krótszym czasie, co ma niebagatelne znaczenie w pracy
ze zwierzętami, które zwłaszcza w sytuacjach dla nich stresowych
wykazują się dużą ruchliwością. Nie trzeba wspominać, że każdy
ruch uniemożliwia wykonanie prawidłowego, ostrego radiogramu.
Zastosowanie stołu (zwłaszcza z pływającym blatem) również wpływa pozytywnie na jakość pracy, pozwala na łatwe pozycjonowanie
zwierzęcia.
PODSTAWOWE ELEMENTY ZESTAWU RENTGENOWSKIEGO
Bardzo ważnym elementem zestawu rentgenowskiego jest lampa. W aparatach weterynaryjnych stosuje się dwa rodzaje lamp.
W przenośnych – lampy ze stałą anodą, w aparatach stacjonarnych
natomiast zamontowana jest lampa z wirującą anodą. Wyjaśnijmy
krótko, jak powstaje promieniowanie. Lampa RTG zbudowana jest
aparatu przenośnego kratkę przeciwrozproszeniową można dokupić
jako oddzielny element. Najogólniej kratki można podzielić na ruchome (z mechanizmem napędzającym) i nieruchome (charakteryzujące
się dużą gęstością linii) oraz równoległe i ogniskowane (przeznaczone do działania w konkretnej odległości bądź jej przedziale).
PODSTAWOWE WYMAGANIA WOBEC APARATÓW RTG
Wspomniane w poprzednim artykule rozporządzenie Rady Ministrów
w sprawie szczegółowych warunków bezpiecznej pracy ze źródłami
promieniowania jonizującego reguluje także podstawowe wymagania stawiane diagnostycznym aparatom rentgenowskim do celów
weterynaryjnych. Aparaty takie muszą być wyposażone w:
• filtry umożliwiające filtrację nie mniejszą niż wartość równoważna
1,5 mm aluminium (Al);
• przycisk do zdalnego wyzwalania ekspozycji, zapewniający operatorowi zachowanie odległości co najmniej 2 m od ogniska lampy;
• urządzenie sygnalizujące w sposób akustyczny lub optyczny
wykonanie ekspozycji, sygnalizacja ma być słyszalna i widoczna
z miejsca uruchomienia wyzwalacza;
• wskaźniki natężenia prądu i napięcia na lampie rentgenowskiej;
• świetlny wskaźnik napromienianego pola, zapewniający średnie
natężenia oświetlenia pola nie mniejsze niż 100 luksów (lx) w płaszczyźnie prostopadłej do osi wiązki w odległości 1 m od ogniska,
jeżeli odległość ta w normalnych warunkach pracy jest mniejsza
niż 1 m [1].
Współcześnie rynek dostarcza szeregu rozwiązań sprzętowych do weterynaryjnej diagnostyki rentgenowskiej. Wybór aparatu podyktowany
powinien być głównie jego przyszłym zastosowaniem. Jeżeli natomiast
są już Państwo użytkownikami aparatury rentgenowskiej, a nie jesteście pewni prawidłowości jej działania, na rynku funkcjonuje wiele firm
wykonujących specjalistyczne testy aparatury RTG.
PODSUMOWANIE
z anody i katody umieszczonych w szklanej, próżniowej bańce. Przez
katodę przepływa prąd, rozgrzewając ją, co skutkuje termoemisją
elektronów. Pomiędzy anodą a katodą przyłożone jest napięcie powodujące ruch elektronów w kierunku anody. Elektrony, uderzając w
anodę, tracą swoją energię kinetyczną, część tej energii zostaje zamieniona na promieniowanie elektromagnetyczne, większa jej część
zostaje zamieniona jednak w ciepło. Dlatego właśnie anoda musi być
zbudowana z materiału o wysokiej temperaturze topnienia. Jej wirowanie dodatkowo zwiększa powierzchnię termiczną, na której ogniskowane są elektrony, co przeciwdziała jej uszkodzeniu. Ze względu
na bardziej skomplikowaną konstrukcję, a co za tym idzie wielkość
takiej lampy, stosowane są one w aparatach stacjonarnych. Ważnym
parametrem opisującym lampę rentgenowską jest jej ognisko, które
decyduje między innymi o zdolności rozdzielczej systemu. Prostsze
lampy mają jedno ognisko, bardziej rozbudowane oferują możliwość
zmiany ognisk.
Wybierając RTG, należy:
• przeanalizować, w jakich warunkach wykorzystywany będzie aparat – w gabinecie czy w terenie. Jeżeli w terenie to, czy zawsze dostępne jest zewnętrzne źródło zasilania;
• dobrać aparat do liczby planowanych badań oraz wielkości zwierząt;
• w przypadku aparatów przenośnych przeanalizować jakość obrazu uzyskiwanego bez kratki i z kratką przeciwrozproszeniową.
LEKSYKON RTG:
anoda – element lampy rentgenowskiej, może być ruchomy lub stały, stanowi „tarczę” dla
rozpędzonych elektronów, które uderzają w anodę;
katoda – element lampy rentgenowskiej wytwarzający elektrony w wyniku termoemisji;
kratka przeciwrozproszeniowa – element służący zmniejszeniu ilości promieniowania
rozproszonego docierającego do rejestratora obrazu;
generator wysokiego napięcia – element aparatu rentgenowskiego, wytwarzający wysokie napięcie zasilające lampę RTG.
PIŚMIENNICTWO:
Kolejnym ważnym podzespołem aparatu rentgenowskiego jest kratka przeciwrozproszeniowa, która poprawia jakość uzyskiwanego obrazu. Należy wspomnieć, że kratka jest integralną częścią aparatu stacjonarnego – stanowi element stołu rentgenowskiego. W przypadku
1.
Rozporządzenie Rady Ministrów z 12 lipca 2006 r. w sprawie szczegółowych warunków bezpiecznej pracy ze źródłami promieniowania jonizującego (Dz.U. 2006 nr 140 poz. 994).
Sebastian Strobel, kierownik laboratorium
MKJ Radiologia Sp. z o.o., 80-283 Gdańsk, ul. Potokowa 20D