Gleboznastwo - ściąga wszystko

B. MORFOLOGIA GLEB
MORFOLOGIA GLEB – zespół cech dostrzeganych wzrokowo, zależy od właściwości
skał acierzystych i przebiegu procesów glebotwórczych. Do głównych cech
morfologicznych gleby zalicza się:
-Budowę profilu glebowego -Miąższość -Barwę -Strukturę
-Układ -Nowotwory glebowe
-W glebach organicznych stopień rozkładu torfu.
BUDOWA PROFILU GLEBOWEGO
PROFIL GLEBOWY – pion przek gleby ukazujący jej bud z poziomami
POZIOM GENETYCZNY – naturalny poziom zróżnicowania formowany w procesie
glebotwórczym(stanowi podstawowe kryterium w typologii gleb)
PEDON – najmniejsza pod względem genetycznym objętość gleby pozwalającą na
zbadanie i zdefiniowanie jej elementów składowych, poziomów oraz właściwości w
danym momencie.
POZIOM GLEBOWY – to warstwa mineralna lub organiczno-mineralna znajdująca się
w obrębie profilu glebowego /równoległa do powierzchni gleby/, odróżniająca się od
sąsiednich poziomów:
-Barwą -Konsystencją -Uziarnieniem -Składem chemicznym
-Ilością materii organicznej
Rozróżnia się poziomy główne, przejściowe lub mieszane. Podpoziomy oraz cechy
towarzyszące. Poziomy główne oznacza się dużymi literami a cechy towarzyszące
małymi.
3. POZIOMY GŁÓWNE W GLEBACH MINERALNYCH I
MINERALNO-ORGANICZNYCH
(O) POZIOM ORGANICZNY:
-Jego miąższość nie przekracza 30 cm -Tworzy się w warunkach aerobowych
-W jego skład wchodzą opadłe listowie i inne obumarłe szczątki roślinno-zwierzęce
-W lasach tworzą się warstwy próchnicy nadkładowej (ektopróchnicy tzw. Butwiny,
surowizny)
(A) POZIOM PRÓCHNICZNY:
-Występuje w glebach mineralnych o profilu naturalnym -Miąższość od kilku do
kilkunastu
-Ciemne zabarwienie
-Zawartość substancji organicznej od ułamków do 10% a na rolniczych od 1-2%
(E) POZIOM WYMYWANIA ELUWIALNY:
-Obejmuje strefę wymywania -Bezpośrednio pod poziomem O lub A
-Najbardziej charakterystyczne poziomy te powstają w glebach bielicowych
-Jasnoszare lub jasnobrunatne zabarwienie a w typowych bielicach nawet białe
-W glebach ornych poziom ten jest często niszczony i włączany do poziomu A
(B) POZIOM WZBOGACENIA:
-Wzbogaca się w składniki wymyte z wyższych poziomów
-Osadzają się tu głównie: tlenki żelaza i glinu, sole wapnia, fosforu, minerały ilaste i
koloidy organiczne
-Rdzawo-szare lub jasno-brunatne -W glebach płowych ma symbol Bt
-Mogą mieć zwartą formę lub też występować w postaci plam z zaciekami
(G) POZIOM GLEJOWY:
Wykształca się w warunkach uwilgotnienia i słabego dostępu lub braku tlenu Popielate,
zielone, niebieskie zabarwienie (można też spotkać plamki rdzawe)
Długotrwałe oddziaływanie wody gruntowej –warunkiem do powstania poziomu
Znaczna miąższość
Oglejenie odgórne (H2Oopadowa) wtedy poziomy zwane pseudoglejowymi lub
opadowo-glejowymi o symbolu g.
(C) POZIOM SKAŁY MACIERZYSTEJ GLEB MINERALNYCH:
-Poniżej poziomów zróżnicowania gleby -Materiał niezmieniony przez proces
glebotwórczy
-Wykazuje mniejszy stopień zwietrzenia od wyżej leżących części profilu
Ważnym elementem jest przejście jednego poziomu w drugi. Rodzaj przejścia określa się
na podstawie zmiany koloru poziomów zróżnicowania:
-Ostre – rozgraniczenie jest nagłe, strefa przejścia jednego poziomu w drugi < 2 cm
-Wyraźne – rozgraniczenie nagłe strefa przejścia jednego poziomu w drugi 2-5 cm
POZIOMY MIESZANE - części profilu gdzie zmiany między poziomami obejmują
strefę
szerszą niż 5 cm, a cechy przyległych poziomów są wyrażone wyraźnie i istnieje ciągłość
między wcinającymi się językami i poziomami im odpowiadającymi – oznacza się je
dużymi literami przyległych poziomów głównych, oddzielonymi kreską np. A/E
POZIOMY PRZEJŚCIOWE - części profilu, w których równocześnie są widoczne
morfologiczne cechy dwóch sąsiednich poziomów głównych. Oznacza się dużymi literami
przyległych poziomów głównych np. AE gdzie pierwsza litera to poziom dominujący.
4. POZIOMY GŁÓWNE W GLEBACH ORGANICZNYCH
(O) POZIOM ORGANICZNY:
-Miąższość warstwy organicznej ponad 30 cm
-Materia organiczna powstaje w warunkach anaerobowych
(P) POZIOM BAGIENNY:
-Część profilu objęta bagiennym procesem glebotwórczym
-Występuje w glebach mułowych, torfowo-mułowych, gytiowych i torfowych
(K) WARSTWA KORZENIOWA:
-Miąższość 0-30 cm, w której znajduje się przeważająca ilość korzeni roślin
-Warstwa ta decyduje o warunkach tej roślinności
-W niej odbywa się proces torfotwórczy lub murszowy
WARSTWA TORFOWA PODŚCIELAJĄCA PIERWSZA – na głębokości 30-80 cm,
decyduje o warunkach podsiąkania kapilarnego,
WARSTWA TORFOWA PODŚCIELAJĄCA DRUGA – na głębokości 80-130 cm
Poziom wody gruntowej zalega często w tej warstwie
POZIOMY MURSZOWE (M):
- Charakteryzują pobagienne gleby organiczne
POZIOM M1 – miąższość 20 cm, substancja organiczna rozluźnia się.
POZIOM M2 – miąższość 10-20 cm, luźne ułożenie, ziarnista struktura
POZIOM M3 – grubopryzmatyczna struktura
Podłoże mineralne gleb organicznych (nie lite) oznaczane jest symbolem D.
Podłoże skalne symbolem R.
5. MIĄŻSZOŚĆ GLEB.
MIĄŻSZOŚĆ GLEB – łączna głębokość wszystkich jednolitych genetycznie poziomów
zróżnicowania profilu glebowego od powierzchni do skały macierzystej.
Za dolną granicę gleby uznaje się tę część skały macierzystej, w której nie obserwuje się
śladów procesów glebotwórczych.
GLEBY WYTWORZONE ZE SKAŁ NIEMASYWNYCH
(pochodzenia lodowcowego):
a) Całkowite – jednolity genetycznie profil sięga do co najmniej 150 cm
b) Niecałkowite – profile płytsze od 150 cm:
-Płytkie – profil płytszy od 50 cm -średnio głębokie – profil 50-100 cm
-Głębokie – profil ponad 100 cm, ale nie sięga 150 cm
GLEBY WYTWORZONE ZE SKAŁ MASYWNYCH (górskie, rędziny):
-Płytkie – miąższość do 25 cm -średnio głębokie – miąższość profilu 25-50 cm
-Głębokie – miąższość 50-100 cm -Bardzo głębokie – miąższość ponad 100 cm
GLEBY ORGANICZNE:
-Płytkie – miąższość 30-80 cm -średnio głębokie – miąższość 80-130 cm
- Głębokie – miąższość ponad 130 cm
6. BARWA GLEBY
Barwa jest ważną cechą morfologiczną. Zabarwienie poziomów glebowych jest związane ze
składem oraz fizycznymi i chemicznymi właściwościami utworów glebowych. Barwę nadają
określone związki chemiczne występujące w glebie.
BARWA BIAŁA – pochodzi od grupy kaolinitu, wodorotlenku glinu, krzemionki, a także
węglanu wapnia i gipsu
BARWA CZARNA – pochodzi od związków humusowych, dwutlenku manganu oraz
magnetytu. Gleba wilgotna zawsze sprawia wrażenie ciemniejsze.
BARWA CZERWONA – dzięki tlenkom żelaza – im więcej wody w składzie wodorotlenków
żelaza tym barwa jest bardziej żółta.Zabarwienie gleby może mieć charakter jednolity lub
niejednolity.
Brunatno-szare zabarwienie wskazuje na jej dostateczną przewiewność a smoliście czarne na
niedostatek tlenu. Gleby o ciemnym zabarwieniu absorbują więcej ciepła niż jasne – szybciej
też aktywują się biologicznie na wiosnę, ale też szybciej wysychają niż jasne. Do określenia
barwy gleby stosuje się tabele
Munsella [odcień, czystość, nasycenie]
7. STRUKTURA GLEB
Strukturą gleby nazywamy stan zagregowania elementarnych cząstek stałej fazy gleby. W
strukturze glebowych utworów organicznych często spotykanym elementem są nierozłożone
szczątki głównie roślinne. Klimat jest czynnikiem strukturotwórczym.
STRUKTURA GLEB MINERALNYCH
Struktury proste (nieagregatowe):
Struktura rozdzielno ziarnista – ziarna glebowe występują oddzielnie, nie są zlepione żadnym
spoiwem [piasek, żwir]
Struktura spójna – tworzy jednolitą masę – brak pęknięć i szczelin [piaski gliniaste]
Struktury agregatowe: [występują grudki]
Opisuje się je według cech:
-Kształtu elementów -Sposobu ułożenia -Wymiaru agregatów
-Stopnia wykształcenia struktury glebowej
a) Struktury sferoidalne – kształt kulisty elementów
-Kaprolitowa -Gruzełkowa -Ziarnista
b) Struktura foremnowielościenna – wielościany foremne
-Ostrokrawędzista -Zaokrąglona
c) Struktury wrzecionowate – graniastosłupy
-Pryzmatyczna -Słupowa
d) Struktury dyskoidalne – forma dysków
-Płytkowa -Skorupkowa
STRUKTURY GLEB ORGANICZNYCH STRUKTURY W UTWORACH
GLEBOWYCH ORGANICZNYCH, GDZIE
NIE ZACHODZI PROCES MURSZOWY:
GĄBCZASTA – charakterystyczna dla torfów mechowiskowych – wrażenie gąbki
WŁÓKNISTA –charakterystyczna dla torfów turzycowiskowych i szuwarowych
KAWAŁKOWA – charakterystyczna dla torfów drzewnych
AMORFICZNA – bezpostaciowa masa charakterystyczna dla torfów silnie rozłożonych
GALARETOWATA – charakterystyczna dla gytii
STRUKTURY W UTWORACH GLEBOWYCH ORGANICZNYCH, GDZIE
ZACHODZI PROCES MURSZOWY:
ZIARNISTA – KASZKOWATA – charakterystyczna dla poziomu murszowego M2, sucha
masa sypka, luźna
KOKSIKOWA – charakterystyczna dla zdegradowanego poziomu murszowego, ziarna
drobne, ostrokrawędziste, twarde
PROSZKOWA – charakterystyczna dla poziomów powierzchniowych gleb murszowch
poddawanych uprawie – robi wrażenie proszku
GRUZEŁKOWATA – typowa dla poddarniowych poziomów łąk na glebach
organicznych.
8. UKŁAD GLEBY
Układ gleby odzwierciedla sposób ułożenia względem siebie poszczególnych ziaren oraz
charakter porowatości.
a) LUŹNY – ziarna nie są ze sobą sklejone – piaski, żwiry
b) PULCHNY – charakterystyczny dla poziomów próchnicznych gleb dobrze uprawionych –
stwarza optymalne warunki powietrzno-wilgotnościowe oraz termiczne dla wzrostu roślin
c) ZWIĘZŁY – agregaty glebowe przylegają dość szczelnie
d) ZBITY – gleby gliniaste ciężkie – niekorzystny z rolniczego punktu widzenia.
C. WŁAŚCIWOŚCI FIZYKOCHEMICZNE I CHEMICZNE GLEB
1. ODCZYN GLEB.
Odczyn jest określany stosunkiem jonów wodorowych H+, do jonów wodorotlenowych OH-,
na które dysocjuje woda. Jony wodoru warunkują odczyn kwaśny, a jony wodorotlenowe
odczyn zasadowy. Stężenie jonów wodorowych przyjęto wyrażać ujemnym logarytmem
wartości tego stężenia i oznaczać symbolem pH:
- log [H+] = pH
W glebach skrajne wartości pH nie występują. Gleby Polski mają odczyn wahający się w
szerokich granicach – od kwaśnego do zasadowego.Odczyn gleb wyraża się wartością pH i
oznacza: 1mol KCL/dm3, stosując następującą skalę:
gleby kwaśne 4,6 – 5,5 (bielicowe, rdzawe, płowe, glejowe)
gleby lekko kwaśne 5,6 – 6,5 (czarnoziemy leśno-stepowe, deluwialne)
gleby obojętne 6,6 – 7,2 (czarnoziemy leśno-łąkowe, mady)
gleby zasadowe > 7,2 (rędziny, słone)
W Polsce przeważają gleby o odczynie kwaśnym (50%), słabo kwaśne (30%), a gleby obojętne
i zasadowe 20%.
O odczynie kwaśnym gleb decyduje:
-Brak składników zasadowych w skałach macierzystych, -Niskie pH
-Przewaga opadów nad parowaniem, -Mało Ca i Mg, K, Na
-Odprowadzanie składników zasadowych z plonami roślin, -Uprawa rolna
-Odprowadzanie do gleb substancji zakwaszających
Wpływ odczynu na niektóre właściwości gleb i roślin:
-W roztworze gleb kwaśnych znajdują się duże ilości toksycznego
dla roślin glinu, żelaza i manganu. -Rośliny z kwaśnych gleb dają mniejsze plony
-Rośliny najlepiej rozwijają się przy odczynie gleb od słabo kwaśnego do obojętnego.
-Mak polny i kąkol świadczy o odczynie zasadowym -Paproć, mech o kwaśnym
2. KWASOWOŚĆ GLEB.
Kwasowość gleby – stan gleby, w którym odczyn jej jest kwaśny (przewaga jonów
wodorowych).
Kwasowość czynna – pochodzi z jonów wodorowych roztworu glebowego. Mierzymy ją w
wyciągach wodnych gleb (pH w H2O). Zmienna w ciągu roku.Kwasowość potencjalna –
spowodowana przez wymienne jony wodoru i glinu zasorbowane przez koloidy glebowe.
Ujawnia się w glebach po potraktowaniu ich roztworami soli obojętnych (KCl).
3. SORPCYJNE WŁAŚCIWOŚCI GLEB.SORPCYJNY KOMPLEKS GLEBOWY
SORPCJA – zdolność gleby do pochłaniania i zatrzymywania różnych składników, a w tym
jonów i cząstek, a zjawiska z nią związane – zjawiskami sorpcyjnymi. O zjawiskach
sorpcyjnych zachodzących w glebach decyduje silnie zdyspergowana koloidalna faza stała
gleby zwana sorpcyjnym kompleksem glebowym.Dzięki sorpcyjnym właściwościom gleby,
możliwe jest regulowanie odczynu i magazynowanie
dostarczanie w nawozach składników pokarmowych.
WŁAŚCIWOŚCI SORPCYJNEGO KOMPLEKSU GLEBOWEGO:
a) Zbudowany z koloidów glebowych:
-Minerałów ilastych -Materiałów bezpostaciowych
-Krystalicznie uwodnionych tlenków żelaza i glinu -Próchnicy
B. RODZAJE SORPCJI
A) SORPCJA WYMIENNA (FIZYKOCHEMICZNA)
Sorpcja ta polega na wymianie jonów pomiędzy roztworem glebowym a koloidalnym
kompleksem sorpcyjnym gleby. Na miejsce jonów zasorbowanych na powierzchni koloidów
glebowych wchodzi równoważona chemicznie ilość jonów z roztworu glebowego.
SORPCJA WYMIENNA KATIONÓW
Elektroujemny ładunek większości koloidów glebowych decyduje o tym, że wglebach
występuje przede wszystkim sorpcja wymienna kationów.Podczas reakcji wymiany ustala się
między ilością kationów wymiennych (występujących w kompleksie sorpcyjnym) a ilością
kationów zawartych w roztworze stan dynamicznej równowagi. Gleba dąży do wyrównania
stężeń jonów pomiędzy roztworem glebowym a
kompleksem sorpcyjnym. [Np. jeśli korzenie roślin pobiorą z roztworu glebowego jakieś
kationy, to wówczas odpowiednia ilość tego kationu przejdzie z fazy stałej do roztworu
glebowego]Najczęściej spotykanymi kationami wymiennymi w glebach są:
- Kationy o charakterze zasadowym: Ca2+, Mg2+, K+, Na+, NH4+
- Kationy o charakterze kwaśnym H+, Al3+
Czynniki wpływające na sorpcję wymienną:
Sorpcja wymienna jest uzależniona od:
-Budowy sorbenta -Odczynu gleby -Rodzaju kationu
-Rodzaju towarzyszącego anionu -Stężenia kationu w roztworze
-Stężenia roztworu -Temperatury
SORPCJA WYMIENNA ANIONÓW
Spośród anionów w glebie najczęściej występują:
- MoO42-, BO33- , SO42- , Cl –, NO3- , HONiektóre z nich podlegają sorpcji wymiennej. Niewielkie znaczenie.
INNE RODZAJE SORPCJI W GLEBIE
SORPCJA CHEMICZNA – jest to powstanie w glebie nierozpuszczalnych związków
wskutek reakcji chemicznych, polega na wytrącaniu nierozpuszczalnych osadów z roztworów
glebowych.
SORPCJA BIOLOGICZNA – sorbentami są organizmy żywe (rośliny i drobnoustroje), które
pobierają i zatrzymują jony w ich organizmach na okres życia – po obumarciu ulegają
rozkładowi i uwalniają pobrane składniki. Zbyt intensywna sorpcja może doprowadzić do
okresowego niedoboru pewnych składników u roślin w glebach np. azotu oraz konieczności
wprowadzania ich z nawozami.
SORPCJA FIZYCZNA – pochłanianie par i gazów. Zależna od porowatości, struktury,
ciśnienia, temperatury, wilgotności i charakteru zatrzymywanych cząstek.
SORPCJA MECHANICZNA – można ją porównać z działaniem sączka, który zatrzymuje
mechanicznie stałe cząstki zawieszone w wodzie. Dzięki temu woda przesączając się przez glebę
jest oczyszczana nawet z bakterii. Sorpcja ta zależy od składu granulometrycznego, budowy i
miąższości gleb. Im gleba ma więcej frakcji drobniejszych, tym silniej sorbuje mechanicznie.
POJEMNOŚĆ SORPCYJNA GLEB W STOSUNKU DO KATIONÓW:
Całkowita ilość kationów wymiennych, łącznie z jonami wodorowymi, jaką jest w stanie
zasorbować 100g gleby – przyjęto nazywać pojemnością sorpcyjną gleb (T).T = S + H S= suma
kationów metali o charakterze zasadowym H= jony wodorowe zawarte w kompleksie
sorpcyjnym.Zdolność sorpcyjną gleb charakteryzuje się również stopniem nasycenia kompleksu
sorpcyjnego jonami metali o charakterze zasadowym (V). V = S/T 100%Pojemność sorpcyjna gleb
wzrasta wraz ze wzrostem pH
4. ZAWARTOŚĆ, FORMY WYSTĘPOWANIA, I SPOSÓB POBIERANIA PRZEZ
ROŚLINY NAJWAŻNIEJSZYCH MAKRO I MIKRO-ELEMENTÓW I INNYCH METALI
CIĘŻKICH.
Forma występowania pierwiastków w glebach, a tym samym ich dostępność dla roślin, jest
uzależniona od ilości i jakości koloidów w glebach, odczynu, właściwości sorpcyjnych.Gleby
będące częścią litosfery, charakteryzują się zbliżoną do niej zawartością pierwiastków. Przeszło 98%
litosfery składa się z pierwiastków: O, Si, Al, Fe, Ca, Na, Mg, K, H.Zawartość i rozmieszczenie
poszczególnych pierwiastków w profilach gleb zależy od rodzaju gleby, gatunku oraz przebiegu
procesów glebotwórczych. Występują pierwiastki, które są w glebie w znacznych ilościach, lecz nie
mają większego znaczenia w żywieniu roślin oraz takie, które są roślinom niezbędne. Te drugie
zależnie od ilości, w jakich pierwiastki są niezbędne dla roślin, dzieli się na makroelementy i
mikroelementy. Pierwiastki występujące w glebach w znacznych ilościach, ale mające w życiu roślin
małe znaczenie to: Si, Al, Na.MAKROELEMENTY – występują w glebach w dużych stężeniach i
rośliny pobierają je w dużych ilościach (wzrost ich może ulec zahamowaniu w przypadku niedoboru
tych pierwiastków) Poza azotem nadmiar tych pierw nie jest szkodliwy. Makroelem to: C, H, O, N,
P, K, Ca, Mg, S. MIKROELEMENTY – występują w glebach w bardzo małych ilościach. Rośliny
potrzebują ich mało, ale są niezbędne jako katalizatory procesów fizjologicznych. Zarówno niedobór
jak i nadmiar jest szkodliwy dla roślin i zwierząt. Mikroelementy to: Mn, Zn, Cu, B, Cl, F, Pb, Fe.
Forma przyswajalna – część wszystkich pierwiastków zawarta w glebie, która może być pobrana z
gleby przez rośliny.
Dostępność pierwiastków dla roślin zależy od:
-Odczynu gleb
-Właściwości danego pierwiastka -Wzajemnego stosunku pierwiastków w glebie
-Cech gatunkowych rośliny -Dynamiki fizycznych właściwości gleb w okresie wegetacji roślin.
MAKROELEMENTY
AZOT
-Azot jest potrzebny roślinom jako materiał budulcowy białek. -zawartość 0,02% do 0,35%.
-Wchodzi w skład witamin i chlorofilu. -Przy przenawożeniu rośliny chorują i nadmiernie rosną.
-Pobudza wzrost części nadziemnych nadając im barwę intensywnie zieloną.
-Reguluje zużycie potasu. -Przy niedoborze rośliny karłowacieją, liście żółkną i opadają.
-dostaje się do gleb z resztkami roślin, nawozami, poprzez wyładowania elektryczne i opady.
-99% N znajduje się w postaci organicznych związków – najwięcej w próchnicznych poziomach.
-Rośliny mogą wykorzystywać jedynie azot w postaci jonów NH4+ i NO3- zawartych w
podstawowych związkach mineralnych [ jest to uzależnione od odczynu gleb].
-Pob z nawozów mineralnych, resztek roślin i obornika, substancji organicznej gleby, z opadów.
FOSFOR
-Fosfor wchodzi w skład związków budujących komórki. -Nadaje sztywność słomie.
-Bierze udział w procesie oddychania organizmów żywych. -zawartość 0,008% do 0,0002%.
-Bierze udział w budowie ziarna. -Oddziałuje na rozwój systemu korzeniowego.
-Ilość dostępnego fosforu w glebie jest niewystarczająca – trzeba nawozić.
-Fosfor w glebach znajduje się w związkach organicznych jak i mineralnych.
-Pobierany z resztek roślin i obornika, nawozów mineralnych, z substa organicznych gleby
POTAS
-Nie wchodzi w skład podstawowych substancji organicznych roślin.
-Spełnia istotną rolę w procesie fotosyntezy i oddychaniu. -Przeciwdziała przeazotowaniu.
-Prawie cały potas występuje w mineralnej frakcji gleby.
-Źródłem jego w glebach są miki i ortoklaz. -zawartość 0,01% do 2% [ 300-60000 kg/ha].
-Najwięcej potasu jest w glebach zawierających dużo frakcji ilastej.
-Rośliny pobierają potas w postaci jonu K+.
WAPŃ
-Pobierany przez rośliny w postaci jonu Ca2+. -Wpływa na odkładanie szczawianów.
-W roślinie inkrustuje błony komórkowe. -Sprzyja tworzeniu struktury gruzełkowatej.
-Wpływa na regulację gospodarki wodnej i przebieg procesów metabolicznych.
-Poprawia właściwości fizyczne, chemiczne i biologiczne gleby.
-Zmniejsza kwasowość gleby. -Źródłem wapnia w glebach są minerały [kalcyt, dolomit].
-Zwiększa przyswajalność molibdenu. -zawartość od 0,07% d0 3,6% [2100-108 000 kg/ha]
MAGNEZ
-Wchodzi w skład chlorofilu. -zawartość od 0,06% do 1,2% [1800-36000 kg/ha]
-Ilość pobieranego magnezu jest zależna od gatunku rośliny.
-Źródłem jego są – oliwin, serpentyn, talk, biotyt, dolomit.
-Antagonistycznie wpływa na mangan – usuwa toksyczne oddziaływanie manganu.
SIARKA
-Jest stałym składnikiem białek roślinnych. -zawartość od 0,002% do 0,12% [60-3600kg/ha]
-Bierze udział w procesie fotosyntezy. -Dostaje się do gleby z opadami deszczu i nawozami.
-Źródłem siarki są siarczki zawarte w skałach [piryt].
MIKROELEMENTY
Głównym źródłem mikroelementów w glebach są skały macierzyste a także substancja
organiczna. Zawartość mikroelementów zależy od: -Skały macierzystej
-Składu granulometrycznego -Sposobu użytkowania gleb.
-Zawartości substancji organicznej -Przebiegu procesów glebotwórczych
ŻELAZO
-Minimalne ilości pobierane przez rośliny. -Niezbędny przy tworzeniu chlorofilu.
-Bierze udział w procesie oddychania.
-Rośliny pobierają Fe z gleby w postaci jonów żelazowych Fe3+, żelazawych Fe2+ i chelatu.
-Średnia zawar 2,5%. -Źródłem żelaza w glebie są związki mineralne i organiczne [limonit].
MANGAN
-Katalizator w procesie oddychania. -Zawartość od 10 do 4000 mg/kg.
-Niezbędny dla zwierząt.
CYNK
-Niezbędny dla roślin i zwierząt. -Występuje jako wymienny jon Zn2+.
-Bierze udział w reakcjach enzymatycznych. -Zawartość 25 do 1000 mg/kg.
-Na jego niedobór są wrażliwe drzewa owocowe (zwłaszcza cytrusowe.)