Polscy naukowcy poznali nowy mechanizm powstawania stresu
advertisement
Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego Polscy naukowcy poznali nowy mechanizm powstawania stresu Informację przekazał współautor badań prof. Ryszard Przewłocki. Odkrycia dokonał zespół naukowców kierowany przez dr. Roberta Pawlaka z Uniwersytetu w Leicester w Anglii. Jego współautorami są badacze z grupy prof. Ryszarda Przewłockiego z Zakładu Neurofarmakologii Molekularnej Instytutu Farmakologii PAN i prof. Sadao Shiosaka z Instytutu Nauki i Technologii w japońskiej Narze. Prof. Przewłocki wyjaśnia, że do powstawania wywołanych stresem zmian neuroplastycznych i przebudowy połączeń nerwowych w mózgu niezbędne jest białko zwane neuropsyną. Powstaje ona jako reakcja na stres w jądrze migdałowatym, czyli mózgowym ośrodku emocji. Badania nad nowym mechanizmem powstawania lęku trwały trzy lata, podczas których naukowcy zbadali m.in. wpływ wywołanych stresem zmian molekularnych w jądrze migdałowatym na zachowanie myszy. Stres powoduje u zwierząt wystąpienie reakcji unikania zagrożenia – gryzonie postrzegają wtedy oświetlone, otwarte przestrzenie jako niebezpieczne i starają się je omijać. Genetyczne usunięcie neuropsyny lub farmakologiczne zahamowanie jej działania zniwelowało behawioralne konsekwencje stresu – myszy nie obawiały się już niebezpiecznych miejsc – powiedział dr Robert Pawlak. Uczeni wykazali, że usunięcie z komórek nerwowych neuropsyny - lub jej molekularnych partnerów - prowadzi do zablokowania neuronalnego mechanizmu powstawania lęku. Jesteśmy zafascynowani tym odkryciem. Wiemy, że wszystkie elementy szlaku działania neuropsyny występujące u gryzoni można znaleźć także w ludzkim mózgu. Mogą one pełnić podobną rolę u człowieka, potrzeba jednak dalszych badań, aby ocenić możliwości potencjalnej terapii wywołanych stresem zachowań – zauważa kierownik projektu. Zdaniem prof. Przewłockiego, wyniki pracy opublikowanej w "Nature” pozwalają przypuszczać, że neuropsyna może stanowić cel nowej terapii przeciwstresowej. Praca stwarza nadzieję na rozwój takiego leczenia i może przyczynić się do zapobiegania wywoływanych stresem zaburzeń neuropsychiatrycznych – dodaje naukowiec. Jak zauważa, istnieją indywidualne różnice w podatności na stres, który coraz częściej staje się przyczyną wielu chorób psychiatrycznych. Chociaż większość z nas doświadcza traumatycznych przeżyć, tylko niektórzy rozwijają zależne od stresu choroby, takie jak depresja, zespół stresu pourazowego, a także zaburzenia lękowe - fobie, zespoły paniki, czy uogólnionego lęku - wyjaśnia. Jego zdaniem, sposób funkcjonowania neuropsyny może przynajmniej w części odpowiadać za te różnice i występowanie chorób wywołanych stresem. Neuropsyna od chwili odkrycia jest obiektem intensywnych badań. Prof. Przewłocki tłumaczy, że w literaturze naukowej można znaleźć wiele publikacji sugerujących jej udział w procesach uczenia się i pamięci. Do tej pory niewiele było jednak wiadomo o biochemicznym mechanizmie działania neuropsyny w procesach przetwarzania emocji. Praca "Neuropsin cleaves EphB2 in the amygdala to control ankiety” opublikowana właśnie w "Nature" tę kwestię wyjaśnia. PAP - Nauka w Polsce, Ewelina Krajczyńska Noty biograficzne polskich naukowców Dr Robert Pawlak jest absolwentem Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku, neurobiologiem i wykładowcą Uniwersytetu w Leicester w Wielkiej Brytanii. Zajmuje sie badaniem neurobiologicznych podstaw uczenia się i pamięci, leku oraz uzależnień. Badania naukowe prowadził w Zakładzie Farmakodynamiki macierzystej uczelni a następnie jako stypendysta Rządu Japońskiego na Uniwersytecie w Hamamatsu oraz na Uniwersytecie Rockefellera w Nowym Jorku. Jest autorem wielu publikacji w wiodących czasopismach naukowych w tym w „Nature Neuroscience”, czterech w „PNAS”, „Biological Psychiatry” czy „Journal of Neuroscience”. Prof. Ryszard Przewłocki jest neurobiologiem i farmakologiem. Jest współautorem wielu fundamentalnych szeroko cytowanych prac w renomowanych czasopismach naukowych, w tym w "Science", "Journal of Neuroscience", „Genome Biology” i „Neuropsychopharmacology” i „Pain” i „Stroke”. W obszarze jego zainteresowań znajdują się mechanizmy działania endogennych opioidów, stresu, bólu i uzależnień lekowych a wśród aktualnych zainteresowań znajdują się mechanizmy molekularne i genetyczne działania leków psychotropowych. Jest kierownikiem Zakładu Neurofarmakologii Molekularnej w IF PAN oraz Zakładu Neurobiologii i Neuropsychologii Instytutu Psychologii Stosowanej UJ w Krakowie. Jest członkiem korespondentem PAU. Dr Mariusz Mucha jest biologiem molekularnym, absolwentem Uniwersytetu Mikolaja Kopernika w Toruniu. Obszar jego zainteresowania stanowią genetyczne podstawy aktywności neuronalnej i regulacji zachowania. Był stypendystą w Instytucie Jacques Monod w Paryżu a następnie prowadził badania na Uniwersytecie w Leeds i w Leicester. Jest współautorem licznych prac z dziedziny genetyki oraz neurobiologii. Dr Anna Skrzypiec ukończyła Wydział Analityki Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku. W 2008 roku obroniła prace doktorską nad neurobiologicznymi mechanizmami uzależnień. Prowadziła badania naukowe na Uniwersytecie Rockefellera w Nowym Jorku, obecnie zaś jest stypendystką „Marie Curie” Komisji Europejskiej na Uniwersytecie w Leicester. Jest współautorem szeregu prac w renomowanych czasopismach z obszaru neurobiologii. Dr Michał Korostyński jest absolwentem Wydziału Biologii i Ochrony Środowiska Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. W 2008 roku obronił pracę doktorską i pracuje na stanowisku adiunkta w Zakładzie Neurofarmakologii Molekularnej w Instytucie Farmakologii PAN w Krakowie. Jest współautorem prac opublikowanych w cenionych czasopismach naukowych, takich jak "Genome Biology", "Stroke" i "Pain”. Prowadzi badania nad molekularnym podłożem chorób układu nerwowego oraz farmakogenomiką leków psychotropowych. Mgr Marcin Piechota jest absolwentem Międzywydziałowego Studium Matematyczno-Przyrodniczego oraz Instytutu Psychologii Stosowanej Uniwersytetu Jagiellońskiego a od 2007 roku doktorantem w Zakładzie Neurofarmakologii Molekularnej w Instytucie Farmakologii PAN. W swoim dorobku naukowym ma 9 prac opublikowanych w czasopismach międzynarodowych. Jest laureatem stypendium Ministra Edukacji Narodowej Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz Funduszu Stypendialnego im. Stanisława Estreichera. W 2008 został stypendystą małopolskiego funduszu stypendialnego dla doktorantów - Doctus. Obecnie prowadzi badania nad mechanizmami regulacji zmian ekspresji genów w mózgu. Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)
