izolacja chorych - Wojewódzki Szpital Specjalistyczny w Legnicy

PROCEDURA EPIDEMIOLOGICZNA
WOJEWÓDZKI SZPITAL SPECJALISTYCZNY W LEGNICY
TEMAT: IZOLACJA CHORYCH
CEL PROCEDURY : Zapobieganie rozprzestrzenianiu się zakażeń w warunkach szpitalnych
poprzez: a) odizolowanie źródła infekcji, b) przerwanie dróg przenoszenia
zakażenia

ADRESAT:
1. Lekarze i pielęgniarki odpowiedzialni za izolację chorych w oddziale.
2. Personel medyczny kontaktujący się z chorymi izolowanymi.
3. Osoby odwiedzające chorych izolowanych
AUTOR OPRACOWANIA: pielęgniarki epidemiologiczne: Anna Dola, Grażyna Filipowicz
PODSTAWA PRAWNA:
 Ustawa z dnia 5 grudnia 2008 roku o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u
ludzi (Dz.U. 2008, 234, 1570)
LITERATURA:
1. Ciuruś M. J. : „Procedury higieny w placówkach ochrony zdrowia”, Instytut Problemów
Ochrony Zdrowia Sp. z o. o., Warszawa 2009
2. D. Dzierżanowska .: Zakażenia szpitalne Alfa Medica Press, Bielsko-Biała 2008, wyd.2
3. Fleischer M., Bober B.: Podstawy pielęgniarstwa epidemiologicznego. Elsevier Urban &
Partner, Wrocław 2006, wyd.2
4. “Izolacja - materiały szkoleniowe dla pielęgniarek epidemiologicznych” Polskie
Stowarzyszenie Pielęgniarek Epidemiologicznych, Wrocław 2005
DATA OPRACOWANIA: styczeń 2006 r
DATA AKTUALIZACJI: luty 2013 r
AKCEPTACJA:
Przewodniczący Komitetu Kontroli
Zakażeń Zakładowych
Pielęgniarka
Naczelna
Dyrektor Szpitala
DEFINICJE:
CHOROBA ZAKAŹNA – choroba, która została wywołana przez biologiczny czynnik
chorobotwórczy;
CZYNNIK ALARMOWY – biologiczny czynnik chorobotwórczy o szczególnej zjadliwości lub
oporności;
DROGI ZAKAŻENIA - sposoby przenoszenia się patogenów ze źródła zakażenia na organizmy
wrażliwe.
IZOLACJA – odosobnienie osoby lub grupy osób chorych na chorobę zakaźną albo osoby lub
grupy osób podejrzanych o chorobę zakaźną, w celu uniemożliwienia przeniesienia
biologicznego czynnika chorobotwórczego na inne osoby;
NOSICIEL – osoba bez objawów choroby zakaźnej, w której organizmie bytują biologiczne
czynniki chorobotwórcze, stanowiącą potencjalne źródło zakażenia innych osób;
PODEJRZANY O CHOROBĘ ZAKAŹNĄ – osobę, u której występują objawy kliniczne lub
odchylenia od stanu prawidłowego w badaniach
dodatkowych, mogące wskazywać na chorobę zakaźną;
PODEJRZANY O ZAKAŻENIE – osobę, u której nie występują objawy zakażenia ani choroby
zakaźnej, która miała styczność ze źródłem zakażenia, a charakter czynnika
zakaźnego i okoliczności styczności uzasadniają podejrzenie zakażenia;
STYCZNOŚĆ – bezpośredni lub pośredni kontakt osoby ze źródłem zakażenia, jeżeli charakter
tego kontaktu zagrażał lub zagraża przeniesieniem na tę osobę biologicznych czynników
chorobotwórczych;
ŚRODKI OCHRONY OSOBISTEJ - środki noszone lub używane przez pracownika w celu
ochrony przed kontaktem z czynnikami o działaniu chorobotwórczym.
ŚRODKI OSTROŻNOŚCI: Wszelkie działania niezbędne do odizolowania źródła zakażenia oraz
przerwania dróg szerzenia się infekcji.
WROTA ZAKAŻENIA: Miejsce wniknięcia patogenu do organizmu.
ZAKAŻENIE – wniknięcie do organizmu i rozwój w nim biologicznego czynnika
chorobotwórczego;
ZAKAŻENIE SZPITALNE – zakażenie, które wystąpiło w związku z udzieleniem świadczeń
zdrowotnych, w przypadku gdy choroba:
a) nie pozostawała w momencie udzielania świadczeń zdrowotnych w okresie wylęgania albo
b) wystąpiła po udzieleniu świadczeń zdrowotnych, w okresie nie dłuższym niż najdłuższy okres jej
wylęgania;
ZARAŹLIWOŚĆ – zdolność biologicznego czynnika chorobotwórczego do przeżycia
i namnażania oraz do wywołania objawów chorobowych po przeniesieniu go do
organizmu innego człowieka lub zwierzęcia;
ŹRÓDŁO ZAKAŻENIA: Organizm ludzki, zwierzęcy, roślinny lub materia nieożywiona, w
której drobnoustroje namnażają się, i z których drogą bezpośrednią lub
pośrednią są przenoszone na wrażliwe organizmy.
Za prawidłową izolację pacjentów w oddziale odpowiedzialność ponosi ordynator oddziału i pielęgniarka
oddziałowa.
W sytuacji wątpliwości odnośnie sposobu izolacji, środków ochrony, czasu utrzymania izolacji
należy się kontaktować z Działem Epidemiologii tel. wew. 160 (106 przenośny) lub z lekarzem
chorób zakaźnych tel. wew 631.
IZOLACJA STANDARDOWA
Obejmuje rutynowe środki ostrożności stosowane wobec każdego pacjenta niezależnie od jego stanu
zdrowia i czynników chorobotwórczych.
„Nic, co miało kontakt z jednym chorym, bez oczyszczenia na wymaganym, odpowiednio wysokim
poziomie – nie może mieć kontaktu z innym chorym”
KRYTERIA/
OBOWIĄZUJĄCE ZASADY
UWAGI
/PROCEDURY
HIGIENA RĄK


STOSOWANIE
RĘKAWIC



STOSOWANIE
FARTUCHÓW


STOSOWANIE
MASEK



STOSOWANIE
BUTÓW
OCHRONNYCH

POSTĘPOWA
-NIE Z
MATERIAŁEM
ZAKAŹNYM




Wyposażenie stanowiska do mycia rąk:
- mydło w płynie, preparat dezynfekcyjny do rąk, ręczniki
jednorazowe w dozownikach
Higieniczną dezynfekcję rąk przeprowadzać:
- przed i po wykonaniu procedur klinicznych, zabiegów
inwazyjnych
- przed założeniem i po zdjęciu rękawiczek
- po potencjalnym skażeniu rąk
Skaleczenia i
otarcia
zabezpieczyć
wodoszczelnym
opatrunkiem
Jałowe jednorazowe stosować podczas:
- zabiegów wykonywanych w warunkach aseptycznych
- manipulacji sterylnym sprzętem
Niejałowe jednorazowe stosować podczas:
- wszystkich zabiegów, które mogą doprowadzić do kontaktu z
krwią, płynami ustrojowymi, wydalinami, wydzielinami
- kontaktu z błonami śluzowymi lub uszkodzoną skórą
- gdy występuje ryzyko zakażenia pracownika a aseptyka nie jest
konieczna
Ochronne wielorazowe (gospodarcze) stosować podczas:
- dekontaminacji środowiska
- mycia i czyszczenia aparatury i sprzętu medycznego
- przygotowywania roboczych roztworów dezynfekcyjnych
Rękawiczki zakładać i
zdejmować w miejscu
wykonywania
procedury medycznej i
higienicznej
Zmieniać rękawiczki
miedzy zabiegiem
czystym i brudnym u
tego samego
pacjenta
Fartuchy zakładać w celu ochrony odzieży i skóry przed
zanieczyszczeniem materiałem potencjalnie zakaźnym
fartuchy foliowe
- jednorazowe zawiązywane z tyłu należy zakładać:
- w celu ochrony odzieży przed zamoczeniem
- podczas wykonywania zabiegów, przy których istnieje ryzyko
kontaktu z krwią, płynami ustrojowymi, wydzielinami, wydalinami
Stosować podczas zabiegów, gdy istnieje prawdopodobieństwo
powstania aerozoli, rozpryśnięcia się krwi lub płynów ustrojowych
( w połączeniu z przesłoną na oczy- okulary, gogle, przyłbice)
stosować w celu zapobiegania rozsiewania mikroorganizmów z
nosa, jamy ustnej, podczas kaszlu, kataru, kichania
Stosować w celu ochrony przed wdychaniem mikroorganizmów
rozsiewanych przez innych
Maski z filtrami o
porach 5μm
jednorazowe, ściśle
przylegające do
twarzy
Nie jest zalecane ze względu na duże ryzyko przeniesienia
drobnoustrojów z podłogi i butów na ręce
w przypadku ich stosowania należy bezwzględnie zapewnić
warunki do mycia rąk
ODPADY – segregacja w miejscu wytwarzania
MAT. DIAGN.- transport w zamkniętym pojemniku
BIELIZNA – zgodnie z obowiązującymi zasadami
Ostre przedmioty
umieszczać wyłącznie w
odpornych na przekłucia
zamykanych pojemnikach
IZOLACJA UWZGLĘDNIAJĄCA DROGI PRZENOSZENIA
Dodatkowe – oprócz izolacji standardowej- środki ostrożności podejmowane w stosunku do pacjentów
zakażonych/podejrzanych /skolonizowanych drobnoustrojami szczególnie zakaźnymi lub ważnymi z
punktu widzenia epidemiologii
− pacjenta należy poinformować o celach i zasadach izolacji,
− informację o podjętej izolacji należy umieścić w dokumentacji chorego
− rodzaj i czas izolacji jest uzależniony od czynnika chorobotwórczego
− decyzja o czasie trwania izolacji jest podejmowana przez lekarza
KRYTERIA/
/PROCEDURY
POMIESZCZENIE
OBOWIĄZUJĄCE ZASADY



SPRZĘT
MEDYCZNY I
NIEMEDYCZNY

DEKONTAMINACJA
ŚRODOWISKA




UWAGI
ZALECANE: separatka lub osobna sala z węzłem
sanitarnym
DOPUSZCZALNE: osobna sala z umywalką oraz
toaletą wydzieloną na oddziale
Pomieszczenie wyraźnie oznakowane
Można
kohortować
pacjentów z tym
samym
zakażeniem
Wyłącznie niezbędny
Wydzielony tylko do stosowania w izolatce
W miarę możliwości
stosować sprzęt
jednorazowy
W czasie pobytu: zgodnie z planem higieny, ale nie
rzadziej niż 2 x dziennie i w razie potrzeby – mycie i
dezynfekcja powierzchni w otoczeniu pacjenta (stolik,
ramy łóżka...) powierzchni podłogowych – umywalek
i baterii umywalkowych wraz z kafelkami, zewnętrzną
częścią dozowników, mycie i dezynfekcja łazienek i
toalet
W pomieszczeniu obowiązuje grafik sprzątania
Po wypisaniu pacjenta: - dezynfekcja i mycie
powierzchni i sprzętów – materac poduszki, koce,
kołdry, podlegają dezynfekcji termiczno-chemicznej
Dezynfekcja przy
użyciu
preparatów
dopuszczonych do
stosowania w
obecności
pacjenta
ODPADY SZPITALE

Wszystkie odpady z izolatki traktować jako odpady
zakaźne
BIELIZNA
POŚCIELOWA


Użytą bieliznę traktować jako skażoną
W sytuacji skażenia sporami bakteryjnymi przed praniem
oddać do dezynfekcji komorowej (worek podpisać
„bielizna zakaźna – DEZYNFEKCJA KOMOROWA”
lub zutylizować
NACZYNIA I
SZTUĆCE

Nie wymagają szczególnych metod postępowania
PERSONEL
MEDYCZNY

Zobowiązany do przestrzegania wszystkich zasad
izolacji
Zalecane wyznaczenie
osobnego personelu
ODWIEDZAJĄCY

Stosują odzież ochronną zależnie od rodzaju izolacji
Poinformowani przez lekarza o zasadach
postępowania
Ograniczyć
odwiedziny do
minimum

TRANSPORT
CHOREGO

POSTĘPOWANIE ZE
ZWŁOKAMI



Ograniczyć do niezbędnego minimum
W czasie transportu przestrzegać zalecanych zasad
izolacji
Stosować zalecane środki ostrożności także po śmierci
pacjenta
Na etykiecie identyfikacyjnej należy umieścić
informację “Niebezpieczeństwo skażenia”
ZALECENIA SZCZEGÓŁOWE
IZOLACJA POWIETRZNO-KROPELKOWA
Adenowirusy -zakażenia u niemowląt i małych dzieci, zapalenie płuc u dorosłych + izolacja kontaktowa
Błonica gardła,
Grypa,
Haemophilus influenzae, zapalenie nagłośni,
Krztusiec (koklusz),
Meningokowe zakażenie, w tym sepsa,
Mycoplasma pneumoniae, zapalenie płuc,
Nagminne zapalenie przyusznic (świnka),
Parvowirus B19
Różyczka,
Zapalenie gardła u niemowląt i małych dzieci,
zapalenie płuc u niemowląt i małych dzieci,
Płonica (szkarlatyna) u niemowląt i małych dzieci,
Streptococcus pyogenes (grupa A) – niemowlęta i małe dzieci
KRYTERIA/PROCEDURY
OBOWIĄZUJĄCE ZASADY
POMIESZCZENIE

Drzwi do pomieszczenia mogą być otwarte
MASKI

Zawsze przy bliskim kontakcie z chorym (do 1 m)
Jeżeli chory opuszcza izolatkę musi mieć założoną maskę

IZOLACJA POWIETRZNO-PYŁOWA
W przypadku braku możliwości zapewnienia wymaganych warunków izolacji, pacjenta należy
przekazać do oddzialu zakaźnego lub innego oddzialu specjalistycznego (zgodnie z diagnozą)
Gruźlica płucna potwierdzona lub podejrzenie, gruźlica krtani,
Herpes zoster (varicella-zoster) - półpasiec postać zlokalizowana u pacjentów z obniżoną odpornością,
rozsiana + izolacja kontaktowa
Varicella - ospa wietrzna – w przypadku ekspozycji na zakażenie + izolacja kontaktowa
odra , wszystkie postacie
KRYTERIA/
OBOWIĄZUJĄCE ZASADY
UWAGI
/PROCEDURY
POMIESZCZENIE

Wskazane:
- powietrze z ujemnym ciśnieniem (niższym niż atmosferyczne)
- częstotliwość wymiany powietrza 6-12 x na godzinę
- powietrze powinno być usuwane bezpośrednio na zewnątrz przez
filtry
drzwi muszą być stale zamknięte
NACZYNIA I
SZTUĆCE

W sytuacji czynnej gruźlicy: jednorazowe
MASKI Z
FILTREM
HEPA

Wszystkie osoby przebywające w pomieszczeniu muszą mieć
założoną maskę (zalecana maska typu N95)
maskę należy zakładać przed wejściem do pomieszczenia (w śluzie)
jeżeli chory opuszcza separatkę musi mieć założoną maskę
Dotyczy odry i ospy:
osoby uodpornione na
zakażenie
wirusem
odry i ospy nie muszą
nosić masek
Tylko personel uodporniony na zakażenie wirusem ospy wietrznej i
odry może zajmować się pacjentami z takim zakażeniem
Opiekę
nad
chorym
powinien
sprawować
personel uodporniony na
zakażenie,
z
powodu
którego
wprowadzono
izolację



PERSONEL

IZOLACJA KONTAKTOWA
Adenowirusy -zakażenia u niemowląt i małych dzieci, zapalenie płuc u dorosłych +izolacja powietrznokropelkowa,
Błonica skórna,
Clostridium dificile – rzekomobłoniaste zapalenie jelit,
Czyraczność, zakażenie gronkowcami – u niemowląt i dzieci,
Enterowirusy – u niemowląt i dzieci,
Gorączka krwotoczna Ebola,
Gorączka Lassa,
Gorączka krwotoczna Marburg
Herpes simplex (ludzki wirus Herpes) – opryszczka – ekspozycja u noworodków
Herpes simplex (ludzki wirus Herpes) – opryszczka - z zajęciem skóry i błon śluzowych lub pierwotne,
ciężkie,
Herpes zoster (varicella-zoster) -półpasiec – postać zlokalizowana u pacjentów z obniżoną odpornością,
rozsiana + izolacja powietrzno-pyłowa,
Liszjec,
Ospa wietrzna (varicella) – w przypadku ekspozycji na zakażenie + izolacja powietrzno-pyłowa,
Owrzodzenie odleżynowe, zakażenie większe
Paragrypa, zakażenia układu oddechowego u niemowląt i małych dzieci
Różyczka wrodzona,
RSV (Respiratory Syncytial Virus) – u niemowląt i małych dzieci
Streptococcus (grupa A) – skóra, rany, oparzenia większe,
Świerzb,
Wielolekooporne drobnoustroje: zakażenia lub kolonizacja układu pokarmowego, układu oddechowego,
skóry i ran,
Wirusowe zapalenie wątroby typ A- pieluchy, nietrzymanie moczu i stolca,
Wszawica,
Zakażenia ran: ciężkie,
Zakażenia układu oddechowego, ostre (nie opisane w innym miejscu) u niemowląt i małych dzieci,
Zapalenie spojówek – ostre wirusowe (ostre krwotoczne)
Zapalenie tkanki łącznej z niekontrolowanym drenażem
KRYTERIA/ /
PROCEDURY
OBOWIĄZUJĄCE ZASADY
POMIESZCZENIE

Drzwi do pomieszczenia mogą być otwarte
RĘKAWICE

Założyć jednorazowe rękawice po wejściu do
pomieszczenia i zmieniać je po każdym kontakcie z
materiałem zakaźnym
zdjąć rękawice przed opuszczeniem pomieszczenia

FARTUCHY
JEDNORAZOWE


Stosować fartuch foliowy przy wykonywaniu
czynności bezpośrednio przy chorym
stosować przed kontaktem z potencjalnie skażonymi
przedmiotami (szczególnie, gdy pacjent ma biegunkę,
założoną kolostomię, drenaż rany nieprzykryty
opatrunkiem)
UWAGI
Pojemnik z rękawicami
powinien znajdować się
przy wejściu do
pomieszczenia lub w
śluzie
IZOLACJA OCHRONNA
Izolacja standardowa + dodatkowe środki ostrożności podejmowane w stosunku do osób z
obniżoną odpornością
KRYTERIA /
/PROCEDURY
ZASADY
POMIESZCZENIE




ODZIEŻ OCHRONNA


PERSONEL




TRANSPORT CHOREGO


MYCIE
RĄK
HIGIENICZNE


ODPADY


Separatka
Drzwi do separatki zamknięte
Powietrze filtrowane za pomocą filtrów zamontowanych w
przewodach wentylacyjnych (typu HEPA)
Wskazane dodatnie ciśnienie powietrza
Obowiązuje wszystkich wchodzących do separatki
Zakładana i zdejmowana w śluzie
Ograniczona liczba osób mających dostęp do pacjenta
Zdrowy, wolny od wszelkich zakażeń
Odpowiednio przygotowany- cykliczne szkolenia
Zalecane wyznaczenie osobnego personelu do opieki nad chorym
Ograniczony do minimum i sprawnie zorganizowany
W sytuacjach koniecznych stosować środki ochrony dostosowane
do stanu chorego i ryzyka zakażenia
Przed każdym wejściem i wyjściem z pomieszczenia
Przed każdą czynnością wykonywaną przy chorym
Usuwać nie rzadziej niż 2x dziennie
wskazane usuwanie odpadów na bieżąco
BIELIZNA

Bieliznę pościelową i osobistą pacjenta zmieniać co najmniej 1x
dziennie, usuwać na bieżąco
SPRZĘT
WIELORAZ.
STAŁE
WYPOSAŻENIE
SEPARATKI

Myć i dezynfekować przed każdym użyciem
BADANIA LUB ZABIEGI
POZA
MIEJSCEM
IZOLACJI

Ograniczyć do sytuacji wyjątkowych i niezbędnych
muszą być tak zorganizowane, by pacjent nie czekał i nie
kontaktował się z innymi chorymi
Przestrzegać zasad transportu chorego


UTRZYMANIE
CZYSTOŚCI



KONSULTACJE
INNYM ODDZIALE
W



ODWIEDZINY CHORYCH


Wszystkie czynności związane z utrzymaniem czystości sal
chorych rozpoczynać zawsze od separatek
Myć powierzchnie środkiem myjąco-dezynfekującym zgodnie z
planem higieny, ale nie rzadziej niż 2x dziennie i według potrzeb
W pomieszczeniu obowiązuje grafik sprzątania
Ograniczyć do sytuacji wyjątkowych i niezbędnych
Muszą być tak zorganizowane by pacjent nie czekał i nie
kontaktował się z innymi chorymi
Przestrzegać zasad transportu chorego
Ograniczone do niezbędnego minimum
Odwiedzający muszą być poinformowani przez lekarza o
obowiązujących zasadach postępowania
WSKAZANIA DO IZOLACJI EMPIRYCZNEJ – zespól objawów klinicznych
WSKAZANIA DO IZOLACJI
POWIETRZNO-PYŁOWEJ
Wysypka pęcherzykowa
POWIETRZNOKROPELKOWEJ
Zapalenie opon mózgowordzeniowych
KONTAKTOWEJ
Ostra biegunka o etiologii
zakaźnej, pacjent pieluchowany
lub z nietrzymaniem stolca
Wysypka plamkowo-grudkowa Wysypka plamista lub
z nieżytem nosa i gorączką
wybroczynowa z gorączką
Biegunka u chorego po lub w
trakcie antybiotykoterapii
Kaszel, gorączka, naciek w
górnym płacie płuc
Zakażenie dróg oddechowych
zwłaszcza zapalenie oskrzelików,
krup u niemowląt i małych dzieci
Kaszel, gorączka, naciek płucny
o dowolnej lokalizacji u
chorego zakażonego HIV (lub z
grupy ryzyka)
Napadowy kaszel w okresach
zachorowań na krztusiec
Zakażenie lub kolonizacja
wieloopornymi drobnoustrojami:
zakażenia skóry, ran lub dróg
moczowych u chorego ostatnio
hospitalizowanego lub
przebywającego w domu opieki,
znanym z występowania
wieloopornych drobnoustrojów
Ropień lub drenaż ran, których nie
można zamknąć opatrunkiem
Wysypka pęcherzykowa
PROCEDURA
„IZOLACJA CHORYCH”
Potwierdzenie przyjęcia procedury do wiadomości i stosowania:
data
Imię i nazwisko
/litery drukowane/
stanowisko
„Przyjęłam/łem do
wiadomości i stosowania” podpis pracownika