OCENA BARDZO DOBRY – Wymagania konieczne + podstawowe +

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z CHEMII
dla LO
Obszary oceniania i sprawdzania osiągnięć uczniów z chemii.
 Znajomość, rozumienie, stosowanie praw, pojęć chemicznych, terminów
 Wyjaśnianie zjawisk i procesów chemicznych
 Posługiwanie się terminologią i symboliką chemiczną
 Wykorzystanie i przetwarzanie informacji
 Rozwiązywanie problemów, tworzenie i interpretowanie informacji
Procedury oceniania osiągnięć uczniów (ocenianie bieżące) –
narzędzia pomiaru, częstotliwość, kryteria – poprawa ocen.
 Pisemne prace (ocenianie punktowe):
a) prace klasowe (testy osiągnięć szkolnych lub sprawdziany zawierające kilka pytań otwartych)
przeprowadzane po zakończeniu działu, zapowiadane wcześniej, poprzedzone lekcją – syntezą,
mogą zawierać dodatkowe pytania (zadania) na ocenę celujący.
Prace klasowe są obligatoryjne dla każdego ucznia. W przypadku nieobecności
(nieusprawiedliwionej) uczeń zobowiązany jest do jej zaliczenia. W przypadku nieobecności
usprawiedliwionej spowodowanej chorobą ucznia lub innymi wypadkami losowymi termin zostaje
uzgodniony z nauczycielem. Nie zaliczenie przez ucznia pracy klasowej z powodu
nieusprawiedliwionej nieobecności na kolejnych lekcjach ma wpływ na ocenę śródroczną/roczną.
Wypowiedzi ustne
Ocenę z wypowiedzi ustnej ustala się na podstawie:
 rzeczowości
 stosowania języka przedmiotu
 umiejętności formułowania przez ucznia wypowiedzi
Aktywność na lekcjach
Za czynne uczestnictwo w prowadzonej lekcji: poprawną odpowiedź, rozwiązanie zadania przy
tablicy, zaangażowanie ucznia, nauczyciel wystawia ocenę proporcjonalną do stopnia trudności
zagadnienia.
Inne formy aktywności
Udział w konkursach szkolnych, poza szkolnych nagradzany jest przez nauczyciela w sposób
motywujący ucznia do dalszej pracy - oceny bardzo dobre, celujące - w zależności od rangi
przedsięwzięcia, osiągniętego sukcesu.
Prace dodatkowe - referaty,
Ocena uwzględnia poprawność merytoryczną, wkład pracy, oryginalność i estetykę wykonania.
Zadanie domowe
Może być sprawdzane w formie odpowiedzi ustnej lub pisemnie (kartkówka) .
Poprawa ocen
Uczeń ma prawo poprawić oceny zgodnie z ustaleniami w WSO. Dla wszystkich chętnych poprawy
oceny z pracy pisemnej ustala się jeden termin poprawy. Do dziennika obok oceny uzyskanej
poprzednio wpisuje się ocenę poprawioną. Jeżeli uczeń uzyska ocenę taką samą jak poprzednio lub
ocenę niższą -wpisuje się ją do dziennika (na potwierdzenie zaistniałego faktu), jednak nie wpływa
ona na ocenę sródroczną/roczną. Ocenę z pracy klasowej można poprawiać tylko jeden raz.
Ocena osiągnięć ucznia
Ocenę celujący otrzymuje uczeń, który:
 Posiada wiadomości i umiejętności znacznie wykraczające poza program nauczania
 Umie formułować problemy i dokonywać analizy, syntezy nowych zjawisk
 Potrafi stosować wiadomości w sytuacjach nietypowych (problemowych)
 Proponuje rozwiązania nietypowe
 Uczestniczy i osiąga znaczące sukcesy w konkursach na różnym szczeblu, olimpiadzie
chemicznej – nie jest to warunek konieczny
Ocenę bardzo dobry otrzymuje uczeń, który:
 opanował w pełnym zakresie wiadomości i umiejętności określone PP
 umie stosować zdobytą wiedzę do rozwiązywania problemów i zadań w nowych
sytuacjach
 wykazuje dużą samodzielność i umie bez pomocy nauczyciela korzystać z różnych
źródeł wiedzy, np. układu okresowego pierwiastków, wykresów tablic, zestawień
 umie biegle pisać, samodzielnie uzgadniać równania reakcji chemicznych
 potrafi projektować i interpretować doświadczenia
Ocenę dobry otrzymuje uczeń, który:
 opanował w dużym zakresie wiadomości i umiejętności określone programem,
 poprawnie stosuje wiadomości i umiejętności do samodzielnego rozwiązywania
typowych zadań lub problemów
 umie korzystać ze źródeł wiedzy
 umie pisać i uzgadniać równania reakcji chemicznych.
 potrafi projektować i interpretować doświadczenia
 Ocenę dostateczny uzyskuje uczeń, który:
 opanował w podstawowym zakresie wiadomości i umiejętności określone programem, które
są konieczne do dalszego kształcenia

poprawnie stosuje wiadomości i umiejętności do rozwiązywania, z pomocą nauczyciela ,
typowych zadań lub problemów

potrafi korzystać ze źródeł wiedzy

potrafi pisać i uzgadniać proste równania reakcji chemicznych.
Ocenę dopuszczający uzyskuje uczeń, który:

ma braki w opanowaniu wiadomości i umiejętności określonych programem, ale braki te nie
przekreślają możliwości dalszego kształcenia

rozwiązuje, z pomocą nauczyciela, typowe zadania teoretyczne o niewielkim stopniu
trudności

zna symbolikę i pisze proste wzory chemiczne.
Ocenę niedostateczny otrzymuje uczeń, który:

nie opanował wiadomości i umiejętności określonych programem, które są konieczne do
dalszego kształcenia

nie potrafi rozwiązywać zadań teoretycznych ani praktycznych o elementarnym stopniu
trudności nawet z pomocą nauczyciela

nie zna symboliki chemicznej,

nie umie napisać prostych wzorów chemicznych nawet z pomocą nauczyciela

nie zna zasad bezpiecznego posługiwania się sprzętem laboratoryjnym
Procedura wystawiania oceny śródrocznej /rocznej
O ocenie śródrocznej/ rocznej decyduje następująca hierarchia ważności ocen:
 prace klasowe oraz znaczące osiągnięcia w konkursach i olimpiadach przedmiotowych

kartkówki, wypowiedzi ustne,

zadanie domowe

aktywność na lekcji, prace dodatkowe
Uczeń może uzyskać ocenę roczną wyższą niż ocena przewidywana przez nauczyciela – warunki i
tryb uzyskiwania zgodny z WSO.
Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny
Poziom podstawowy
DZIAŁ - Budowa atomu
OCENA DOPUSZCZAJĄCY - Wymagania konieczne:
Uczeń:
 Zna i rozumie pojęcia związane z budową atomu i układem okresowym pierwiastków,
naturalnymi i sztucznymi przemianami promieniotwórczymi
 Wymienia cząstki elementarne wchodzące w skład atomu
 Określa jak zbudowany jest atom wg Rutherforda
 Na podstawie zapisu A ZE określa skład jądra atomowego oraz liczbę elektronów w atomie i
jonie prostym
 Określa związek między budową atomu, konfiguracją elektronową a położeniem pierwiastka w
układzie
 Zna i rozumie pojęcia: dualizm korpuskularno – falowy, zasada nieoznaczoności Heisenberga,
orbital atomowy, masa atomowa, masa cząsteczkowa, liczba masowa, liczba atomowa, izotopy,
związane z naturalnymi przemianami promieniotwórczymi
 Zna zasady zabudowy powłok elektronowych
 Przedstawia rozmieszczenie elektronów na powłokach
 Wskazuje elektrony walencyjne
 Odczytuje z układu liczbę atomową, liczbę masową pierwiastka , masę atomową
 Oblicza masy cząsteczkowe różnych związków chemicznych
OCENA DOSTATECZNY – Wymagania konieczne + podstawowe
Uczeń:
 zna pojęcia: orbital atomowy, przemiana jądrowa
 Przedstawia ewolucję poglądów na budowę materii
 Podaje przykłady innych cząstek elementarnych
 Stosuje zasady rozmieszczenia elektronów na orbitalach do zapisu konfiguracji elektronowych
pierwiastków
o Z=1-20 oraz ich prostych jonów
 Potrafi ustalić położenie pierwiastka w układzie na podstawie jego konfiguracji
 Przedstawia zastosowanie izotopów
 Porównuje trwałość izotopów promieniotwórczych na podstawie okresów półtrwania
 Dokonuje obliczeń z zastosowaniem masy atomowej pierwiastka i składu izotopowego



Wyjaśnia istotę naturalnych i sztucznych przemian promieniotwórczych
Określa typ przemiany promieniotwórczej w napisanym równaniu
Wyjaśnia na czym polegają zagrożenia i korzyści związane z promieniotwórczością
OCENA DOBRY – Wymagania konieczne + podstawowe + rozszerzone
Uczeń:
 przewiduje typowe stopnie utlenienia pierwiastka na podstawie konfiguracji elektronowej
 analizuje problem, dlaczego z reguły masa atomowa pierwiastka nie jest liczbą całkowitą
 Zapisuje równania naturalnych przemian promieniotwórczych
OCENA BARDZO DOBRY – Wymagania konieczne + podstawowe + rozszerzone + dopełniające
Uczeń:
 przewiduje produkty naturalnych przemian promieniotwórczych
 na podstawie schematu określa zasadę pracy reaktora jądrowego
 analizuje szeregi promieniotwórcze
DZIAŁ – Układ okresowy pierwiastków
OCENA DOPUSZCZAJĄCY - Wymagania konieczne:
Uczeń:
 podaje treść prawa okresowości
 określa budowę współczesnego układu okresowego
 podaje nazwy grup
 określa informacje o danym pierwiastku na podstawie jego położenia w układzie okresowym
 zna pojęcia: jon, kation, anion, elektroujemność pierwiastka, wiązanie kowalencyjne,
kowalencyjne spolaryzowane. Jonowe
 określa rodzaj wiązania (kowalencyjne, kowalencyjne spolaryzowane, jonowe) w cząsteczce na
podstawie elektroujemności pierwiastka
 Określa związek między budową atomu, konfiguracją elektronową a położeniem pierwiastka w
układzie
OCENA DOSTATECZNY – Wymagania konieczne + podstawowe
Uczeń:
 wyjaśnia kryterium klasyfikacji Mendelejewa
 określa zmienność charakteru chemicznego pierwiastków grup głównych zależną od położenia
w układzie
 potrafi napisać wzory tlenków pierwiastków z okresu drugiego i trzeciego
 określa zmiany elektroujemności pierwiastków na tle układu okresowego
 wskazuje pierwiastki elektrododatnie i elektroujemne
 wyjaśnia proces tworzenia się jonów z atomów, zapisuje równania powstawania jonów
 wyjaśnia przyczynę tworzenia się wiązań
 wyjaśnia na czym polegają poznane wiązania
 zna i stosuje pojęcia: moment dipolowy cząsteczki, wiązanie wodorowe, wiązanie
koordynacyjne, metaliczne
 potrafi zilustrować budowę cząsteczek za pomocą wzorów elektronowych: kropkowych,
kreskowych
 określa właściwości fizykochemiczne substancji na podstawie występujących w nich wiązań
OCENA DOBRY – Wymagania konieczne + podstawowe + rozszerzone
Uczeń:
 napisać wzory wodorków pierwiastków z okresu drugiego i trzeciego
 określa kształt prostych cząsteczek związków nieorganicznych, wskazując które są polarne a
które nie
 udowadnia polarna budowę cząsteczki wody
 na podstawie różnicy elektroujemności przewiduje rodzaj wiązania w cząsteczkach
 wyjaśnia na czym polega wiązanie koordynacyjne, zapisuje sposób tworzenia się wiązania
koordynacyjnego
 podaje przyczyny i sposób tworzenia wiązań wodorowych(woda, alkohole, białka),
metalicznego
 porównuje właściwości związków o różnej budowie
 określa charakterystyczne właściwości metali i ich stopów
OCENA BARDZO DOBRY – Wymagania konieczne + podstawowe + rozszerzone + dopełniające
Uczeń:
 potrafi zaproponować właściwości związku znając jego budowę elektronową
 udowadnia zależność między rodzajem wiązania a właściwościami tlenków
Przemiany chemiczne a zjawiska fizyczne. Reakcje syntezy, analizy i wymiany.
Ilościowe prawa rządzące przemianami chemicznymi.



















OCENA DOPUSZCZAJĄCY - Wymagania konieczne:
Uczeń:
wie, jaka jest różnica między zjawiskiem fizycznym a reakcją chemiczną, podaje ich przykłady
zna i posługuje się pojęciami: równanie reakcji, substraty, produkty, reakcja syntezy, analizy,
wymiany
wie, o czym mówi prawo zachowania masy, stałości składu
wie, jak zbudowane są tlenki, wodorotlenki, kwasy sole - potrafi rozróżnić te związki
potrafi zapisać wzory sumaryczne, strukturalne: tlenków, wodorotlenków, kwasów, soli na
podstawie nazwy i odwrotnie
wie co stanowi właściwości fizyczne i chemiczne danej substancji,
zna kryteria rozpoznania różnych rodzajów przemian
potrafi nazwać poznane szkło laboratoryjne
potrafi pobierać, odmierzać substancje ciekłe, stałe
potrafi zmontować proste zestawy do otrzymywania gazów
zna i stosuje zasady BHP
OCENA DOSTATECZNY – Wymagania konieczne + podstawowe
Uczeń:
Podaje przykłady różnych typów reakcji
Zapisuje równania reakcji chemicznych z udziałem poznanych związków (zapis
cząsteczkowy), dobiera współczynniki stechiometryczne
 Potrafi dokonać prostych obliczeń na podstawie prawa zach. masy, stałości składu
 Potrafi obliczyć skład procentowy dowolnego związku chem.
 Potrafi opisać przebieg doświadczenia słownie, za pomocą rysunku
 Potrafi podać obserwacje, wyciągnąć wnioski z przeprowadzonego doświadczenia
OCENA DOBRY – Wymagania konieczne + podstawowe + rozszerzone
Uczeń:
 Potrafi porównywać i rozpoznawać różne rodzaje przemian (na podstawie opisu lub obserwacji
doświadczenia)

Potrafi rozpoznawać, zapisywać równania i podawać przykłady reakcji analizy, syntezy,
wymiany prostej i wymiany podwójnej
 Potrafi wykonywać obliczenia z zastosowaniem poznanych praw o większym stopniu trudności
OCENA BARDZO DOBRY – Wymagania konieczne + podstawowe + rozszerzone + dopełniające
Uczeń:
 Potrafi wyjaśnić „naruszanie” prawa zach. masy przez niektóre reakcje obowiązywaniem
szerszego prawa zachowania materii
 rozwiązuje zadania o dużym stopniu trudności dotyczące poznanych praw, zawartości
procentowej związku
Przemiany chemiczne a zjawiska fizyczne. Reakcje syntezy, analizy i wymiany.
Ilościowe prawa rządzące przemianami chemicznymi.































OCENA DOPUSZCZAJĄCY - Wymagania konieczne:
Uczeń:
wie, jaka jest różnica między zjawiskiem fizycznym a reakcją chemiczną, podaje ich przykłady
zna i posługuje się pojęciami: równanie reakcji, substraty, produkty, reakcja syntezy, analizy,
wymiany
wie, o czym mówi prawo zachowania masy, stałości składu
wie, jak zbudowane są tlenki, wodorotlenki, kwasy sole - potrafi rozróżnić te związki
potrafi zapisać wzory sumaryczne, strukturalne: tlenków, wodorotlenków, kwasów, soli na
podstawie nazwy i odwrotnie
wie co stanowi właściwości fizyczne i chemiczne danej substancji,
zna kryteria rozpoznania różnych rodzajów przemian
potrafi nazwać poznane szkło laboratoryjne
potrafi pobierać, odmierzać substancje ciekłe, stałe
potrafi zmontować proste zestawy do otrzymywania gazów
zna i stosuje zasady BHP
OCENA DOSTATECZNY – Wymagania konieczne + podstawowe
Uczeń:
Podaje przykłady różnych typów reakcji
Zapisuje równania reakcji chemicznych z udziałem poznanych związków (zapis
cząsteczkowy), dobiera współczynniki stechiometryczne
Potrafi dokonać prostych obliczeń na podstawie prawa zach. masy, stałości składu
Potrafi obliczyć skład procentowy dowolnego związku chem.
Potrafi opisać przebieg doświadczenia słownie, za pomocą rysunku
Potrafi podać obserwacje, wyciągnąć wnioski z przeprowadzonego doświadczenia
OCENA DOBRY – Wymagania konieczne + podstawowe + rozszerzone
Uczeń:
Potrafi porównywać i rozpoznawać różne rodzaje przemian (na podstawie opisu lub obserwacji
doświadczenia)
Potrafi rozpoznawać, zapisywać równania i podawać przykłady reakcji analizy, syntezy,
wymiany prostej i wymiany podwójnej
Potrafi wykonywać obliczenia z zastosowaniem poznanych praw o większym stopniu trudności
OCENA BARDZO DOBRY – Wymagania konieczne + podstawowe + rozszerzone +
dopełniające
Uczeń:


Potrafi wyjaśnić „naruszanie” prawa zach. masy przez niektóre reakcje obowiązywaniem
szerszego prawa zachowania materii
rozwiązuje zadania o dużym stopniu trudności dotyczące poznanych praw, zawartości
procentowej związku

DZIAŁ - RÓWNANIA REAKCJI CHEMICZNYCH – PODSTAWY OBLICZEŃ
CHEMICZNYCH
OCENA DOPUSZCZAJĄCY - Wymagania konieczne:
Uczeń:
 zna reguły obliczania stopni utleniania –podaje stopień utlenienia w prostych cząsteczkach
 rozpozna reakcję redoks
 umie posługiwać się pojęciami; stopień utleniania, reduktor, utleniacz, reakcja utlenienia i redukcji,
reakcja egzo- i endoenergetyczna, szybkość reakcji, energia aktywacji, mol, masa molowa, objętość
molowa gazów
 potrafi obliczyć masę cząsteczkową, molową i liczbę moli substancji
 potrafi odczytać z równania reakcji stosunki stechiometryczne (molowe, masowe, objętościowe)
 podaje przykłady rud metali, ważniejsze reduktory stosowane w przemyśle
 podaje przykłady reakcji egzo- i endoenergetycznej
 wymieni czynniki wpływające na szybkość reakcji
 podaje prawo Avogadra - określi objętość jednego mola w warunkach normalnych
 oblicza skład procentowy zw. chem.
OCENA DOSTATECZNY – Wymagania konieczne + podstawowe
Uczeń:
 potrafi wyjaśnić reguły obliczania stopni utleniania
 oblicza stopnie utlenienia w cząsteczkach, jonach
 umie wskazać w reakcji reduktor, utleniacz, proces redukcji, utlenienia
 potrafi zapisać proste równanie reakcji redoks, podać elektronową interpretację i współczynniki
stechiometryczne
 wyjaśnia, na czym polega otrzymywanie metali z rud metodą utlenienia – redukcji
 wyjaśnia, na czym polega reakcja egzo- i endoenergetyczna
 podaje różnicę między katalizatorem a inhibitorem
 potrafi dokonywać obliczeń związanych z zastosowaniem mola, masy molowej i objętości
molowej gazów
 odczytuje równania reakcji chem. według interpretacji: cząsteczkowej, molowej, masowej,
objętościowej
 dokonuje prostych obliczeń stechiometrycznych
 wyjaśnia różnicę między wzorem elementarnym a rzeczywistym substancji
OCENA DOBRY – Wymagania konieczne + podstawowe + rozszerzone
Uczeń:
 potrafi przeprowadzić rekcję redoks o wyższym stopniu trudności, zapisać równanie tej reakcji i
podać elektronową interpretację, dobrać współczynniki stechiometryczne
 potrafi uzupełnić równanie reakcji, dobierając brakujące substraty lub produkty
 potrafi sprawdzić doświadczalnie wpływ różnych czynników na szybkość reakcji chem.
 potrafi wyprowadzać wzory elementarne i rzeczywiste

potrafi dokonywać obliczeń o różnym stopniu trudności
OCENA BARDZO DOBRY – Wymagania konieczne + podstawowe + rozszerzone + dopełniające
Uczeń:
 potrafi ocenić procesy metalurgiczne pod względem czystości otrzymywanych metali,
energochłonności i ochrony środowiska.
 potrafi przewidywać produkty reakcji redoks na podstawie znanych substratów
 projektuje doświadczenia ilustrujące wpływ różnych czynników na szybkość reakcji
DZIAŁ - SYSTEMATYKA ZWIĄZKÓW NIEORGANICZNYCH
OCENA DOPUSZCZAJĄCY - Wymagania konieczne:
Uczeń:
 wie, jaka jest różnica między zjawiskiem fizycznym a reakcją chemiczną, podaje ich przykłady
 zna i posługuje się pojęciami: równanie reakcji, substraty, produkty, reakcja syntezy, analizy,
wymiany
 wie, o czym mówi prawo zachowania masy, stałości składu
 wie, jak zbudowane są tlenki, wodorotlenki, sole - potrafi rozróżnić te związki
 potrafi zapisać wzory sumaryczne, strukturalne: tlenków, wodorotlenków, kwasów, soli na
podstawie nazwy i odwrotnie
 podaje po jednej metodzie otrzymywania związków
 wymienia typowe właściwości fizyczne związków (stan skupienia, rozpuszczalność w wodzie,
higroskopijność, właściwości żrące) i ich zastosowanie w przemyśle i w życiu codziennym
 potrafi podzielić tlenki na tlenki metali, niemetali, kwasy na: tlenowe, beztlenowe
 wie, jaki charakter chemiczny mogą wykazywać związki
 podaje nazwy i wzory soli występujących w przyrodzie
OCENA DOSTATECZNY – Wymagania konieczne + podstawowe
Uczeń:
 podaje przykłady różnych typów reakcji
 zna metody otrzymywania związków
 zapisuje równania reakcji chemicznych z udziałem poznanych związków (zapis cząsteczkowy),
dobiera współczynniki stechiometryczne
 potrafi dokonać prostych obliczeń na podstawie prawa zach. masy, stałości składu
 potrafi określić charakter podanego związku, wyjaśnić, na czym on polega, zilustrować za
pomocą odpowiednich równań reakcji
 potrafi zbadać doświadczalnie charakter związków
 potrafi wyjaśnić budowę poznanych związków, podać właściwości fizyczne
 potrafi na podstawie szeregu aktywności metali wytłumaczyć zachowanie metali wobec wody i
kwasów
OCENA BARDZO DOBRY – Wymagania konieczne + podstawowe + rozszerzone + dopełniające
Uczeń:
 potrafi zapisywać równania reakcji otrzymywania i przemian poznanych związków mając do
dyspozycji np. metal, tlen, wodór, niemetal
 proponuje, jak doświadczalnie wykazać charakter podanego związku
 potrafi zaproponować ciąg przemian na podstawie podanego opisu procesu chemicznego
 konstruuje schematy ciągów przemian prowadzące do otrzymywania związków
DZIAŁ - ROZTWORY – SPOSOBY WYRAŻANIA STĘŻEŃ
OCENA DOPUSZCZAJĄCY – Wymagania konieczne
Uczeń:
 Zna pojęcia: roztwór, rozpuszczalność, rozpuszczalnik, substancja rozpuszczona, rozpuszczanie
 Nazywa składniki roztworu
 Zna czynniki wpływające na proces rozpuszczania
 Umie korzystać z wykresu krzywych rozpuszczalności
 Zapisuje wzory na Cp i Cm
 Umie pod kierunkiem nauczyciela przeprowadzić proste obliczenia związane ze stężeniem
procentowym i molowym
OCENA DOSTATECZNY – Wymagania konieczne + podstawowe
Uczeń:
 Zna pojęcia: roztwór nasycony i nienasycony, roztwór właściwy i koloidalny, zawiesina
 Podaje metody rozdzielania składników roztworów właściwych i zawiesin
 Podaje przykłady roztworów w zależności od stanu skupienia substancji rozpuszczonej
 Potrafi przeprowadzać proste obliczenia związane ze stężeniem procentowym i molowym
 Potrafi przekształcać wzory stężeń procentowego i molowego

OCENA DOBRY – Wymagania konieczne + podstawowe + rozszerzone
Uczeń:
 Potrafi sprawdzać doświadczalnie wpływ różnych czynników na rozpuszczalność i jej szybkość
 Potrafi wyjaśnić mechanizm rozpuszczania, stan równowagi w roztworze
 Korzystając z wykresu rozpuszczalności sporządzi roztwór nasycony i nienasycony w danej
temperaturze
 Potrafi dokonywać obliczeń związanych ze stężeniem procentowym, molowym,
rozpuszczalnością
OCENA BARDZO DOBRY – Wymagania konieczne + podstawowe + rozszerzone + dopełniające
Uczeń:
 Potrafi dokonać obliczeń dotyczących Cp i Cm oraz rozpuszczalności o różnym stopniu
trudności;
 Projektuje i wykonuje doświadczenia prowadzące do otrzymania roztworów nasyconych i
nienasyconych, roztworów o określonym stężeniu procentowym
 Projektuje metody rozdzielania składników mieszanin (roztwory właściwe, zawiesiny)
DZIAŁ - REAKCJE W ROZTWORACH WODNYCH ELEKTROLITÓW
OCENA DOPUSZCZAJĄCY - Wymagania konieczne:
Uczeń:
 zna i rozumie pojęcia: dysocjacja jonowa, elektrolity, nieelektrolity, wskaźniki, reakcja
zobojętniania, strącania osadów
 zapisuje równania reakcji dysocjacji prostych kwasów, zasad, soli oraz nazywa powstałe jony
 definiuje kwasy, zasady, sole w ujęcie teorii dysocjacji Arrheniusa
 podaje rodzaje odczynów roztworów
 wśród reakcji przebiegających w roztworach identyfikuje reakcje zobojętniania i strącania
osadów
 zapisuje pod kierunkiem nauczyciela równania reakcji zobojętniania i strącania w formie


cząsteczkowej
potrafi odczytywać informacje z tablicy rozpuszczalności
określa, jak zabarwiają się wskaźniki (fenoloftaleina, oranż metylowy, papierek uniwersalny) w
roztworach o różnym odczynie
OCENA DOSTATECZNY – Wymagania konieczne + podstawowe
Uczeń:
 klasyfikuje elektrolity według mocy, podaje przykłady elektrolitów mocnych, słabych, o
średniej mocy
 zapisuje równania dysocjacji stopniowej kwasów
 definiuje skalę pH i operuje pojęciem odczyn roztworu
 znając wartość pH roztworu określa jego odczyn
 tłumaczy istotę reakcji hydrolizy, wyjaśniając kwasowy lub zasadowy odczyn roztworów
wodnych niektórych soli
 zapisuje samodzielnie równania reakcji zobojętniania, strącania w formie cząsteczkowej
 podaje, jaki odczyn mogą wykazywać sole w zależności od ich pochodzenia
OCENA DOBRY – Wymagania konieczne + podstawowe + rozszerzone
Uczeń:
 definiuje stopień dysocjacji

korzystając z tabeli rozpuszczalności, podaje przykłady substancji, których zmieszanie
spowoduje wytrącanie się podanego osadu
 zapisuje równania reakcji zobojętniania, strącania także w formie jonowej pełnej i skróconej
 zapisuje równania reakcji hydrolizy soli, określa jej rodzaje
 przewiduje odczyn roztworów soli
OCENA BARDZO DOBRY – Wymagania konieczne + podstawowe + rozszerzone + dopełniające
Uczeń:
 potrafi wykorzystać dane zawarte w tabeli rozpuszczalności do projektowania reakcji
strąceniowych
 projektuje doświadczenia pozwalające na rozróżnienie roztworów kwaśnych, zasadowych,
obojętnych
 na podstawie zapisu formy jonowej skróconej zapisuje formą cząsteczkową reakcji
strącania, zobojętniania,
DZIAŁ – WĘGLOWODORY
OCENA DOPUSZCZAJĄCY – Wymagania konieczne
Uczeń:
 Zna podział węglowodorów alifatycznych oraz zasady nazewnictwa węglowodorów z jednym
podstawnikiem
 Wymienia źródła węglowodorów występujące w przyrodzie
 Definiuje pojęcia szereg homologiczny, homolog
 Podaje zasady nazewnictwa systematycznego
 Podaje ogólne wzory alkanów, alkenów i alkinów
 Wymienia nazwy pierwszych dziesięciu węglowodorów szeregu metanu, etenu i acetylenu
 Rysuje wzory sumaryczne, strukturalne, grupowe
 Rysuje wzory strukturalne prostych związków organicznych na podstawie ich nazw
 Zna wzory i nazwy grup alkilowych pochodzących od metanu, etanu i propanu
 Identyfikuje typy reakcji – podstawienia, przyłączenia, eliminacji, polimeryzacji- na podstawie
podanych równań reakcji
 Dostrzega zagrożenia jakie dla środowiska stwarza rozwój motoryzacji

opisuje zastosowania poznanych węglowodorów
OCENA DOSTATECZNY – Wymagania konieczne + podstawowe
Uczeń:
 Zna zasady nazewnictwa węglowodorów z więcej niż jednym podstawnikiem
 Opisuje zmiany właściwości alkanów wraz ze wzrostem długości ich łańcucha węglowego
 Opisuje typowe właściwości poszczególnych grup węglowych
 Omawia rodzaje izomerii występujące wśród węglowodorów
 Na podstawie wzoru sumarycznego nadaje mu nazwę i odwrotnie
 Tłumaczy różnice w przebiegu reakcji substytucji i addycji
 Definiuje reakcję polimeryzacji
 Ilustruje zjawisko izomerii szkieletowej i izomerii położenia podstawnika
 Pisze równania reakcji otrzymywania węglowodorów
 Określa rzędowość wskazanych atomów węgla w podanych związkach
 Zna zastosowanie PE i PCW
 Pisze po jednym równaniu reakcji charakterystycznej dla alkanów, alkenów i alkinów
 Wyjaśnia różnice w budowie alkanów, alkenów i alkinów
 Zapisuje reakcje spalania całkowitego i półspalania węglowodorów
 Wyjaśnia co to są źródła alternatywne
 Zapisuje równania reakcji typowych dla poszczególnych grup węglowodorowych
OCENA DOBRY – Wymagania konieczne + podstawowe + rozszerzone
Uczeń:
 Wyjaśnia na czym polega proces destylacji, poda jej produkty i zastosowanie
 Rozróżnia izomery i homologi spośród podanych związków
 Proponuje sposób odróżnienia węglowodorów nasyconych od nienasyconych
 Rysuje wzory izomerów szkieletowych i położenia podstawnika
 Zapisuje równania reakcji polimeryzacji
 Wyjaśnia budowę cząsteczki benzenu
 Zna trzy metody otrzymywania etenu
 Oblicza ilość tlenu i powietrza w reakcjach spalania węglowodorów
 Rozróżnia – identyfikuje węglowodory ze względu na ich zachowanie wobec Br2 (aq)
 Ustala wzór sumaryczny węglowodoru na podstawie składu procentowego i gęstości
 Oblicz objętość wodoru – warunki normalne – niezbędną do uwodornienia węglowodorów
nienasyconych
 Ustala ilość możliwych izomerów dla związków o podanych wzorach sumarycznych
 Pisze równania reakcji przedstawione podanym schematem
OCENA BARDZO DOBRY – Wymagania konieczne + podstawowe + rozszerzone + dopełniające
Uczeń:
 Stosuje regułę Markownikowa w reakcjach alkenów
 Obliczy ilość wydzielającego się metanu z zanieczyszczonego węgliku glinu ( węgliku wapnia)
 Proponuje syntezy np. nitrobenzenu, polichlorku winylu, dysponując związkami
nieorganicznymi
 Pisze równania reakcji bromowania toluenu w zależności od warunków prowadzonej reakcji
 Ustala wzór np. monobromopochodnej alkanu mając masę cząsteczkową
 Opisuje proces suchej destylacji węgla i wymienia substancje wchodzące w skład: koksu, gazu
świetlnego, smoły i wody pogazowej
DZIAŁ – JEDNOFUNKCYJNE POCHODNE WĘGLOWODORÓW
OCENA DOPUSZCZAJĄCY – Wymagania konieczne
Uczeń:
 Podaje nazwy i wzory sumaryczne grup funkcyjnych
 Wie, jak zbudowana jest cząsteczka alkoholu, fenolu, aldehydu, kwasu, estru, mydła, tłuszczu,
amin
 Podaje wzory ogólne szeregów homologicznych alkoholi, aldehydów, kwasów
 Podaje wzory i nazwy przedstawiciela poszczególnych grup związków
 Podaje właściwości fizyczne etanolu, glicerolu, fenolu, metanalu, kwasu octowego, wyższych
kwasów tłuszczowych, aniliny
 Określa właściwości tłuszczów, mydeł
 Podaje przykłady zastosowania przedstawicieli poszczególnych grup związków
 Zna podział i znaczenie tłuszczów w życiu człowieka
 Dostrzega szkodliwy wpływ alkoholi na organizm człowieka
OCENA DOSTATECZNY – Wymagania konieczne + podstawowe
Uczeń:
 Zapisuje równania reakcji otrzymywania poszczególnych związków
 Zapisuje równania reakcji z udziałem poznanych związków
 Potrafi określić rzędowość alkoholi, amin
 Potrafi zbadać właściwości poznanych związków
 Wyjaśnia nienasycony charakter kwasu oleinowego
OCENA DOBRY – Wymagania konieczne + podstawowe + rozszerzone
Uczeń:
 Zapisuje równania hydrolizy estrów, zmydlania, utwardzania tłuszczów
 Wyjaśnia mechanizm reakcji estryfikacji
 Udowadnia charakter amfoteryczny amin za pomocą odpowiednich równań reakcji
 Porównuje właściwości alkoholi jedno- i wielowodorotlenowych
 Porównuje właściwości alkoholi i fenoli
OCENA BARDZO DOBRY – Wymagania konieczne + podstawowe + rozszerzone + dopełniające
Uczeń:
 Proponuje metody otrzymywania poszczególnych związków
 Wyjaśnia, na czym polega mechanizm usuwania brudu
 Wyjaśnia przyczynę większego zużycia mydła w wodzie twardej
 Zapisuje równania reakcji z udziałem węglowodorów i ich pochodnych ilustrowanych
schematem
DZIAŁ – WIELOFNKCYJNE POCHODNE WĘGLOWODORÓW
OCENA DOPUSZCZAJĄCY – Wymagania konieczne
Uczeń:
 Wie, jakie grupy funkcyjne występują w cząsteczkach aminokwasów, białek, cukrów
 Wie, jak zbudowane są cząsteczki aminokwasów, cukrów, białek
 Potrafi wskazać wiązania peptydowe w łańcuch peptydów, glikozydowe w węglowodanach




Podaje wzory sumaryczne i nazwy przedstawicieli poszczególnych grup związków oraz formy
łańcuchowe dla cukrów prostych
Podaje właściwości fizyczne glicyny, glukozy, sacharozy, skrobi, celulozy
Podaje przykłady zastosowania i występowania przedstawicieli poszczególnych grup związków
Potrafi określić rolę białka, cukrów w życiu człowieka
OCENA DOSTATECZNY – Wymagania konieczne + podstawowe
Uczeń:
 Zapisuje wzory Hawortha dla cukrów
 Potrafi zbadać właściwości glicyny, glukozy, sacharozy, skrobi, białek
 Potrafi zbadać skład pierwiastkowy białek, cukrów
 Potrafi zbadać wpływ różnych czynników na białko jaja kurzego
 Podaje przykłady innych aminokwasów, cukrów prostych, złożonych
 Wyjaśnia pojęcia: koagulacja, peptyzacja, wysalanie, denaturacja
 Potrafi przeprowadzić i wyjaśnić reakcje charakterystyczne dla aminokwasów, białek, cukrów
 Zapisuje równania reakcji powstawania di- i tripeptydów
 Zapisuje równania reakcji z udziałem poznanych związków
 Potrafi podzielić cukry na mono-, di-, polisacharydy
OCENA DOBRY – Wymagania konieczne + podstawowe + rozszerzone
Uczeń:
 Zapisuje równania reakcji hydrolizy peptydów, węglowodanów
 Udowadnia charakter amfoteryczny aminokwasów za pomocą odpowiednich równań reakcji
 Analizuje właściwości skrobi i celulozy wynikające z różnicy w budowie ich cząsteczek
 Proponuje sposób identyfikacji aminokwasów, białek, węglowodanów
OCENA BARDZO DOBRY – Wymagania konieczne + podstawowe + rozszerzone + dopełniające
 Porównuje właściwości cukrów prostych i dwucukrów
 Definiuje i wyjaśnia przyczyny struktury pierwszo-, drugo-, trzecio-, czwartorzędowej białek
 Projektuje doświadczenie pozwalające wykazać, ze glukoza jest wielowodorotlenowym
aldehydem
 Wykonuje obliczenia stechiometryczne oparte na reakcjach z udziałem poznanych związków
DZIAŁ– CHEMIA W ŻYCIU GOSPODARCZYM, SPOŁECZNYM I OCHRONIE
ŚRODOWISKA
OCENA DOPUSZCZAJĄCY – Wymagania konieczne
Uczeń:
 określa co to jest środowisko przyrodnicze
 wymienia zagrożenia cywilizacyjne
 zna źródła zanieczyszczające atmosferę
 potrafi wyjaśnić co to są odpady przemysłowe i komunalne
OCENA DOSTATECZNY – Wymagania konieczne + podstawowe
Uczeń:
 wyjaśnia co to jest dziura ozonowa
 wyjaśnia na czym polega efekt cieplarniany
 potrafi wyjaśnić co to jest biosfera i podać co ją tworzy
 potrafi wyjaśnić co to jest atmosfera, hydrosfera, litosfera
 wyjaśnia co to są kwaśne deszcze


potrafi wymienić czynniki zanieczyszczające hydrosferę i litosferę
wymienia sposoby usuwania zanieczyszczeń środowiska przyrodniczego
OCENA DOBRY – Wymagania konieczne + podstawowe + rozszerzone
Uczeń:
 Wyjaśnia na czym polega proces destylacji, poda jej produkty i zastosowanie;
 potrafi wytłumaczyć jak powstają kwaśne deszcze i zapisać odpowiednie równania reakcji
chemicznych





umie zbadać pH wody deszczowej i wyjaśnić wynik pomiaru
potrafi zbadać odczyn gleby
potrafi określić rolę nawozów sztucznych w użyźnianiu gleby
zna fizyczne, chemiczne i biologiczne metody zapobiegania skażeniom środowiska
zna wykorzystanie niektórych odpadów jako surowców wtórnych
OCENA BARDZO DOBRY – Wymagania konieczne + podstawowe + rozszerzone + dopełniające
Uczeń:
 umie wykazać zależność między rozwojem cywilizacji a występującymi zagrożeniami;
 potrafi zaproponować sposoby zmniejszania zanieczyszczeń powietrza i wody






potrafi zaproponować sposoby zmniejszania zanieczyszczeń atmosfery
ocenia zagrożenia wynikające z zanieczyszczeń gleby
potrafi omówić problem odpadów promieniotwórczych
potrafi zaproponować sposoby zapobiegania skażeniom gleby
wyjaśnia na czym polega utylizacja odpadów
zna i potrafi omówić sposoby zmniejszania ilości odpadów komunalnych i przemysłowych
Poziom rozszerzony
Współczesny model budowy atomu - elementy mechaniki kwantowej w ujęciu jakościowym.
Izotopy. Promieniotwórczość naturalna i sztuczna
OCENA DOPUSZCZAJĄCY - Wymagania konieczne:
Uczeń:
 Zna i rozumie pojęcia związane z budową atomu, naturalnymi i sztucznymi przemianami
promieniotwórczymi,
 Wymienia cząstki elementarne wchodzące w skład atomu
 Określa jak zbudowany jest atom wg Rutherforda
 Na podstawie zapisu A ZE określa skład jądra atomowego oraz liczbę elektronów w atomie i
jonie prostym
 Wymienia liczby kwantowe
 Określa związek między budową atomu, konfiguracją elektronową a położeniem pierwiastka w
układzie
 Zna i rozumie pojęcia: dualizm korpuskularno – falowy, zasada nieoznaczoności Heisenberga,
orbital atomowy, stan kwantowy, masa atomowa, masa cząsteczkowa, liczba masowa, liczba
atomowa, izotopy
 Zna zasady zabudowy powłok elektronowych
 Przedstawia rozmieszczenie elektronów na powłokach
 Wskazuje elektrony walencyjne
 Wskazuje liczbę atomową i liczbę masową pierwiastka
 Oblicza masy cząsteczkowe różnych związków chemicznych
OCENA DOSTATECZNY – Wymagania konieczne + podstawowe
Uczeń:

β+ , β−,
 Przedstawia ewolucję poglądów na budowę materii
 Podaje przykłady innych cząstek elementarnych
 Określa kształt orbitali atomowych s, p
 Stosuje zasady rozmieszczenia elektronów na orbitalach do zapisu konfiguracji elektronowych
pierwiastków o Z=1-40 (zapis pełny, skrócony z symbolem helowca, klatkowy) oraz ich
prostych jonów
 Określa możliwe kombinacje liczb kwantowych dla n=1,2,3
 Opisuje stan elektronu w atomie za pomocą liczb kwantowych
 Potrafi ustalić położenie pierwiastka w układzie na podstawie jego konfiguracji
 Przedstawia zastosowanie izotopów
 Porównuje trwałość izotopów promieniotwórczych na podstawie okresów półtrwania
 Dokonuje obliczeń z zastosowaniem masy atomowej pierwiastka i składu izotopowego
 Wyjaśnia istotę naturalnych i sztucznych przemian promieniotwórczych
 Określa typ przemiany promieniotwórczej w napisanym równaniu
 Sporządza wykres rozpadu pierwiastków promieniotwórczych
 Wyjaśnia na czym polegają zagrożenia i korzyści związane z promieniotwórczością
OCENA DOBRY – Wymagania konieczne + podstawowe + rozszerzone
Uczeń:
 przewiduje typowe stopnie utlenienia pierwiastka na podstawie konfiguracji elektronowej
 analizuje problem, dlaczego z reguły masa atomowa pierwiastka nie jest liczbą całkowitą
 Zapisuje równania przemian promieniotwórczych
 analizuje szeregi promieniotwórcze
 dokonuje obliczeń związanych ze zmianą masy izotopu promieniotwórczego w określonym
czasie
 podaje przykłady indukowanych przemian promieniotwórczych i ich przyczyny

podaje przykład reakcji łańcuchowej i wyjaśnić mechanizm
OCENA BARDZO DOBRY – Wymagania konieczne + podstawowe + rozszerzone + dopełniające
Uczeń:
 wyjaśni mechanizm selektywnej absorpcji i emisji promieniowania
 wyjaśni konsekwencje zasady nieoznaczoności Heisenberga oraz następstwa wynikające dla
nauki ze stosowania formalizmu mechaniki kwantowej
 na podstawie schematu określa zasadę pracy reaktora jądrowego
Układ okresowy pierwiastków. Zależność budowy i właściwości pierwiastków od ich położenia
w układzie okresowym
OCENA DOPUSZCZAJĄCY - Wymagania konieczne:
Uczeń:
 podaje treść prawa okresowości
 określa budowę współczesnego układu okresowego
 podaje nazwy grup
 określa informacje o danym pierwiastku na podstawie jego położenia w układzie okresowym
 zna pojęcia: jon, kation, anion, elektroujemność pierwiastka, promień atomowy, promień
jonowy, energia jonizacji, energia powinowactwa elektronowego, stopień utlenienia, metal,
półmetal i niemetal
OCENA DOSTATECZNY – Wymagania konieczne + podstawowe
Uczeń:
 wyjaśnia kryterium klasyfikacji Mendelejewa
 określa zmienność charakteru chemicznego pierwiastków grup głównych zależną od położenia
w układzie
 wskazuje metale, półmetale i niemetale w układzie
 analizuje zmiany właściwości chemicznych (metalicznych, kwasowo-zasadowych,
reaktywności) pierwiastków w grupach i okresach (D),
 określa właściwości chemiczne pierwiastka na podstawie jego położenia w układzie okresowym
(C).
 potrafi doświadczalnie porównać reaktywność różnych pierw.
 Potrafi napisać wzory tlenków pierwiastków z okresu drugiego i trzeciego
 określa zmiany elektroujemności pierwiastków na tle układu okresowego
 określa związek właściwości (elektroujemność pierwiastka, promień atomowy, promień
jonowy, energia jonizacji, energia powinowactwa elektronowego) z położeniem pierwiastka w
układzie okresowym
 określa kierunek zmian promienia atomowego i jonowego w grupie oraz okresie
 wskazuje pierwiastki elektrododatnie i elektroujemne
 wyjaśnia proces tworzenia się jonów z atomów, zapisuje równania powstawania jonów
 zna związek stopnia utlenienia pierwiastka wobec tlenu i wodoru z położeniem pierwiastka w
układzie okresowym.
OCENA DOBRY – Wymagania konieczne + podstawowe + rozszerzone
Uczeń:
 przewiduje charakterystyczne stopnie utlenienia pierwiastka grupy głównej na podstawie jego
położenia w układzie
 określa kształt prostych cząsteczek związków nieorganicznych, wskazując które są polarne a
które nie

udowadnia polarna budowę cząsteczki wody
OCENA BARDZO DOBRY – Wymagania konieczne + podstawowe + rozszerzone + dopełniające
Uczeń:
 potrafi zaproponować właściwości związku znając jego budowę elektronową
Wiązania jonowe, kowalencyjne, kowalencyjne spolaryzowane i koordynacyjne. Zależności
pomiędzy właściwościami związków chemicznych a ich budową,
Alotropia pierwiastków
OCENA DOPUSZCZAJĄCY - Wymagania konieczne:
Uczeń:
 określa rodzaj wiązania w cząsteczce na podstawie elektroujemności pierwiastka
 zna założenia teorii Lewisa-Kossela,
 zna i stosuje pojęcia: wiązanie chemiczne, wiązanie jonowe, kowalencyjne, kowalencyjne
spolaryzowane
 zna pojęcia: stan skupienia, stan krystaliczny, energia sieci krystalicznej, polimorfizm, alotropia,
stan ciekły, ciecz przechłodzona, ciekły kryształ, stan gazowy, plazma, kondensat BosegoEinsteina.
 Zna pojęcia: hybrydyzacja orbitali atomowych, liczba przestrzenna, elektrony wiążące,
elektrony niewiążące (wolna para elektronowa),
 Wie, na czym polega hybrydyzacja orbitali, wymienia rodzaje hybrydyzacji (sp, sp2, sp3)
 potrafi podać przykłady cząsteczek o określonym rodzaju hybrydyzacji
OCENA DOSTATECZNY – Wymagania konieczne + podstawowe
Uczeń:
 wyjaśnia przyczynę tworzenia się wiązań
 wyjaśnia na czym polegają poznane wiązania
 zna i stosuje pojęcia: moment dipolowy cząsteczki, wiązanie wodorowe, wiązanie
koordynacyjne, metaliczne
 potrafi zilustrować budowę cząsteczek za pomocą wzorów elektronowych: kropkowych,
kreskowych
 określa właściwości związków o podanym rodzaju wiązań
 potrafi przedstawić przykłady występowania zjawiska alotropii,
 zauważa różnice między kryształem, cieczą przechłodzoną a ciekłym kryształem
 potrafi wyjaśnić sens stosowania hybrydyzacji
 potrafi przedstawić i opisać powstawanie hybrydyzacji sp, sp2, sp3
 Określa kształt cząsteczki w zależności od rodzaju hybrydyzacji atomu centralnego
 wyjaśnia zależność między typem hybrydyzacji a kształtem cząsteczki.
 Zna założenia teorii VSEPR
 Rozumie wpływ obecności elektronów niewiążących na kształt cząsteczki.
 Potrafi obliczyć liczbę przestrzenną, na jej podstawie określi typ hybrydyzacji i kształt
cząsteczki
OCENA DOBRY – Wymagania konieczne + podstawowe + rozszerzone
Uczeń:





potrafi interpretować trójkąt wiązań (przewidywać na jego podstawie przybliżony charakter
wiązania)
określa kształt prostych cząsteczek związków nieorganicznych, wskazując które są polarne a
które nie
porównać rodzaje wiązań w tlenkach i wodorkach pierwiastków III okresu
udowadnia polarna budowę cząsteczki wody
wyjaśnia na czym polega wiązanie koordynacyjne, zapisuje sposób tworzenia się wiązania
koordynacyjnego


podaje przyczyny i sposób tworzenia wiązań wodorowych(woda, alkohole, białka),
metalicznego
 porównuje właściwości związków o różnej budowie
 zna zależność między strukturą cząsteczki a jej sumarycznym momentem dipolowym.
 Potrafi oceniać kształt cząsteczki w zależności od wielkości jej momentu dipolowego i
odwrotnie
 obliczać moment dipolowy cząsteczek dwuat. i większych
 potrafi dostrzec i wyjaśnić zależność pomiędzy typem kryształu a właściwościami
fizykochemicznymi substancji
 wyjaśnia sposób tworzenia się cząsteczek heteroatomowych w oparciu o teorię hybrydyzacji i
metodę VSEPR
OCENA BARDZO DOBRY – Wymagania konieczne + podstawowe + rozszerzone + dopełniające
Uczeń:
 potrafi zaproponować właściwości związku znając jego budowę elektronową
 udowadnia zależność między rodzajem wiązania a właściwościami tlenków
 przewiduje zależność między rodzajem wiązania a charakterem chemicznym wodorotlenków
 ocenia warunki powstawania wiązań wodorowych i asocjacji cząsteczek
 opisuje rolę wiązania wodorowego w układach biol.
 określa wpływ powstawania wiązania wodorowego na właściwości fizyczne substancji.
 potrafi przedstawić i ocenić sens stosowania struktur granicznych i rezonansowych oraz ich
znaczenie dla wyjaśnienia budowy
 potrafi przewidzieć symetrię, kształt cząsteczek, jonów na gruncie teorii hybrydyzacji i metody
VSEPR
 przestawi i opisać powstawanie hybrydyzacji, sp3 d, sp3 d2
Mol. Molowa interpretacja przemian chemicznych. Równanie Clapeyrona. Warunki
normalne i standardowe
OCENA DOPUSZCZAJĄCY - Wymagania konieczne:
Uczeń:
 umie posługiwać się pojęciami;, mol, masa molowa, objętość molowa gazów
 potrafi obliczyć masę cząsteczkową, molową i liczbę moli substancji
 potrafi odczytać z równania reakcji stosunki stechiometryczne (molowe, masowe, objętościowe)
 określić, co to są warunki normalne, standardowe
 podaje prawo Avogadra - określi objętość jednego mola w warunkach normalnych
 oblicza skład procentowy zw. chem.
OCENA DOSTATECZNY – Wymagania konieczne + podstawowe
Uczeń:
 potrafi dokonywać obliczeń związanych z zastosowaniem mola, masy molowej i objętości
molowej gazów





odczytuje równania reakcji chem. według interpretacji: cząsteczkowej, molowej, masowej,
objętościowej
dokonuje prostych obliczeń stechiometrycznych
wyjaśnia różnicę między wzorem elementarnym a rzeczywistym substancji
podaje różnice między gazem doskonałym a rzeczywistym
podaje równanie Clapeyrona
OCENA DOBRY – Wymagania konieczne + podstawowe + rozszerzone
Uczeń:



potrafi wyprowadzać wzory elementarne i rzeczywiste
potrafi zastosować równanie Clapeyrona do rozwiązywania zadań
potrafi dokonywać obliczeń stechiometrycznych o różnym stopniu trudności
OCENA BARDZO DOBRY – Wymagania konieczne + podstawowe + rozszerzone + dopełniające
Uczeń:
 potrafi dokonywać obliczeń stechiometrycznych o dużym stopniu trudności
Roztwory. Rozpuszczalność. Przeliczanie stężeń roztworów. Układy koloidalne
OCENA DOPUSZCZAJĄCY – Wymagania konieczne
Uczeń:
 zna i stosuje zasady BHP
 Zna pojęcia: roztwór, rozpuszczalność, rozpuszczalnik, substancja rozpuszczona, rozpuszczanie;
roztwór nasycony i nienasycony, roztwór właściwy i koloidalny, zawiesina, faza, składnik, efekt
Tyndalla, koagulacja, peptyzacja, wysalanie, denaturacja, solwatacja
 Nazywa składniki roztworu;
 Zna czynniki wpływające na proces rozpuszczania;
 Umie korzystać z wykresu krzywych rozpuszczalności;
 Zapisuje wzory na Cp i Cm;
 Umie pod kierunkiem nauczyciela przeprowadzić proste obliczenia związane ze stężeniem
procentowym i molowym;
OCENA DOSTATECZNY – Wymagania konieczne + podstawowe
Uczeń:
 Potrafi zakwalifikować roztwory do roztworów właściwych i koloidalnych
 Opisuje różnicę między roztworem właściwym a zawiesiną
 Podaje metody rozdzielania składników układów homogenicznych i heterogenicznych
 Podaje przykłady roztworów w zależności od stanu skupienia substancji rozpuszczonej i
rozpuszczalnika
 Potrafi przeprowadzać proste obliczenia związane ze stężeniem procentowym i molowym;
rozpuszczalnością
 Potrafi przekształcać wzory stężeń procentowego i molowego, na ich podstawie dokonywać
obliczeń
 Planuje sposób rozcieńczania i zatężania roztworów, sporządza roztwory o różnych stężeniach
OCENA DOBRY – Wymagania konieczne + podstawowe + rozszerzone
Uczeń:
 Potrafi sprawdzać doświadczalnie wpływ różnych czynników na rozpuszczalność i jej szybkość;
 Potrafi wyjaśnić mechanizm rozpuszczania, stan równowagi w roztworze;
 Korzystając z wykresu rozpuszczalności sporządzi roztwór nasycony i nienasycony w danej

temperaturze;
Potrafi dokonywać obliczeń związanych ze stężeniem procentowym, molowym,
rozcieńczaniem, zatężaniem roztworów, przeliczeniem stężeń, rozpuszczalnością.
OCENA BARDZO DOBRY – Wymagania konieczne + podstawowe + rozszerzone + dopełniające
Uczeń:
 Potrafi dokonać obliczeń dotyczących Cp i Cm oraz rozpuszczalności o różnym stopniu
trudności;
 Projektuje i wykonuje doświadczenia prowadzące do otrzymania roztworów nasyconych i
nienasyconych, roztworów o określonym stężeniu procentowym i molowym;
 Projektuje metody rozdzielania składników mieszanin (roztwory właściwe, zawiesiny).
 Projektuje metody rozdzielania składników układów homogenicznych i heterogenicznych
 Projektuje doświadczenia ilustrujące wpływ temperatury, ciśnienia, rodzaju rozpuszczalnika
(rozpuszczalniki polarne i niepolarne) na rozpuszczalność ciał stałych, ciekłych i gazowych
 wyjaśnić proces rozpuszczania i krystalizacji na gruncie teorii kinetyczno-molekularnej
 ocenić efekt energetyczny rozpuszczania danej substancji na podstawie zmian jej
rozpuszczalności pod wpływem temperatury
Dysocjacja elektrolityczna. Reakcje w roztworach wodnych elektrolitów.
OCENA DOPUSZCZAJĄCY - Wymagania konieczne:
Uczeń:
 zna i rozumie pojęcia: dysocjacja jonowa, elektrolity, nieelektrolity, wskaźniki, reakcja
zobojętniania, strącania osadów, iloczyn jonowy wody, iloczyn rozpuszczalności
 zapisuje równania reakcji dysocjacji prostych kwasów, zasad, soli oraz nazywa powstałe jony
 definiuje kwasy, zasady, sole w ujęcie teorii dysocjacji Arrheniusa
 podaje rodzaje odczynów roztworów
 wśród reakcji przebiegających w roztworach identyfikuje reakcje zobojętniania i strącania
osadów
 zapisuje pod kierunkiem nauczyciela równania reakcji zobojętniania i strącania w formie
cząsteczkowej
 potrafi odczytywać informacje z tablicy rozpuszczalności
 określa, jak zabarwiają się wskaźniki (fenoloftaleina, oranż metylowy, papierek uniwersalny) w
r-rach o różnym odczynie
OCENA DOSTATECZNY – Wymagania konieczne + podstawowe
Uczeń:
 klasyfikuje elektrolity według mocy, podaje przykłady elektrolitów mocnych, słabych, o
średniej mocy
 zapisuje równania dysocjacji stopniowej kwasów
 definiuje pojęcia: stopień dysocjacji, stała dysocjacji, iloczyn jonowy wody, iloczyn
rozpuszczalności
 dokonuje obliczeń dotyczących stopnia dysocjacji, stężenia jonów w roztworze, stężenia
cząsteczek niezdysocjowanych, pH wodnych roztworów kwasów i zasad
 zna prawo rozcieńczeń Ostwalda
 zapisuje wyrażenie na stałą dysocjacji dowolnego słabego kwasu (z uwzględnieniem dysocjacji
stopniowej) i słabej zasady
 definiuje skalę pH i operuje pojęciem odczyn roztworu
 znając wartość pH roztworu określa jego odczyn
 tłumaczy istotę reakcji hydrolizy, wyjaśniając kwasowy lub zasadowy odczyn roztworów


wodnych niektórych soli
zapisuje samodzielnie równania reakcji zobojętniania, strącania w formie cząsteczkowej
podaje, jaki odczyn mogą wykazywać sole w zależności od ich pochodzenia
OCENA DOBRY – Wymagania konieczne + podstawowe + rozszerzone
Uczeń:
 korzystając z tabeli rozpuszczalności, podaje przykłady substancji, których zmieszanie
spowoduje wytrącanie się podanego osadu
 potrafi oszacować moc elektrolitu na podstawie wartości stałej dysocjacji, wartości stopnia
dysocjacji (podanych lub wyszukanych)
 zapisuje równania reakcji zobojętniania, strącania także w formie jonowej pełnej i skróconej
 zapisuje równania reakcji hydrolizy soli, określa jej rodzaje,
 przewiduje odczyn roztworów soli

interpretuje wartość pH roztworu w odniesieniu do odczynu roztworu i stężenia jonów H+ i
OH
 stosuje iloczyn rozpuszczalności do przewidywania możliwości strącania osadu
 stosuje prawo rozcieńczeń Ostwalda do rozwiązywania zadań
OCENA BARDZO DOBRY – Wymagania konieczne + podstawowe + rozszerzone + dopełniające
Uczeń:
 potrafi wykorzystać dane zawarte w tabeli rozpuszczalności do projektowania reakcji
strąceniowych
 projektuje doświadczenia pozwalające na rozróżnienie roztworów kwasowych, zasadowych,
obojętnych
 na podstawie zapisu formy jonowej skróconej zapisuje formą cząsteczkową reakcji
strącania, zobojętniania
Szybkość reakcji chemicznych. Rząd reakcji
Równowaga chemiczna. Stała równowagi. Reguła przekory
OCENA DOPUSZCZAJĄCY - Wymagania konieczne:
Uczeń:
 zna i rozumie pojęcia: szybkość reakcji, równanie kinetyczne, stała szybkości reakcji, rząd
reakcji, stała równowagi
 Zdefiniuje pojęcia: wydajność reakcji, stan równowagi chemicznej
 Poda treść prawa działania mas, reguły przekory
 Zapisze wyrażenie na stałą równowagi dowolnej reakcji odwracalnej na podstawie równania
stechiometrycznego
 Poda przykłady reakcji odwracalnych, nieodwracalnych
 Wymieni czynniki wpływające na równowagę podanej reakcji odwracalnej oraz czynniki
zakłócające stan równowagi
OCENA DOSTATECZNY – Wymagania konieczne + podstawowe
Uczeń:
 przedstawia szybkość reakcji jako funkcję stężenia reagentów i ciśnień cząstkowych reagentów
gazowych
 ocenia wpływ stężeń i ciśnień cząstkowych na na szybkość reakcji









ocenia wpływ temperatury na wartość stałej szybkości reakcji
interpretuje regułę vant Hoffa
rozwiązuje zadania dotyczące szybkości i stałej szybkości reakcji
dostrzega korelację miedzy rzędem a współczynnikami stechiometrycznymi
rozwiązuje proste zadania
Dokonuje obliczeń: stałej równowagi, wydajności reakcji
Identyfikuje reakcje odwracalne i nieodwracalne na podstawie charakterystyki układu
Zapisze treść prawa działania mas za pomocą wzoru
Stosuje treść prawa działania mas do konkretnego przykładu reakcji odwracalnej (hydrolizy
soli, dysocjacji słabych elektrolitów)
OCENA DOBRY – Wymagania konieczne + podstawowe + rozszerzone
Uczeń:
 Dokonuje obliczeń: na podstawie stałej K - stężenia początkowego, stężeń równowagowych;
stałej równowagi K po zmianie stężeń początkowych
 Stosuje regułę przekory dla konkretnych przykładów reakcji
 Przewiduje kierunek przesunięcia równowagi reakcji pod wpływem zmian stężeń reagentów,
temperatury, ciśnienia
OCENA BARDZO DOBRY – Wymagania konieczne + podstawowe + rozszerzone + dopełniające
Uczeń:
 projektuje doświadczenia prowadzące do zmiany stanu równowagi chemicznej
 projektuje doświadczenia prowadzące do otrzymywania produktów reakcji z jak największą
wydajnością
 stosuje zdobyte wiadomości do rozwiązywania zadań o dużym stopniu trudności
Węglowodory
OCENA DOPUSZCZAJĄCY – Wymagania konieczne
Uczeń:
 określa właściwości węgla na podstawie układu okresowego.
 określa odmiany alotropowe węgla: diament, grafit i fullereny, a także wyjaśnia przyczynę
różnicy w ich właściwościach.
 wyjaśnia pojęcie chemia organiczna.
 przedstawia rozwój chemii organicznej, znaczenie związków organicznych i ich
różnorodność
 Zna podział węglowodorów alifatycznych oraz zasady nazewnictwa węglowodorów z
jednym podstawnikiem
 Wymienia źródła węglowodorów występujące w przyrodzie
 Definiuje pojęcia szereg homologiczny, homolog
 Podaje zasady nazewnictwa systematycznego
 Podaje ogólne wzory alkanów, alkenów i alkinów, węglowodorów aromatycznych
 Wymienia nazwy pierwszych dziesięciu węglowodorów szeregu metanu, etenu i acetylenu
 Rysuje wzory sumaryczne, strukturalne, grupowe
 wyjaśnia pojęcie aromatyczności na przykładzie benzenu.
 Potrafi zbudować model cząsteczki benzenu.
 Rysuje wzory strukturalne prostych związków organicznych na podstawie ich nazw
 Zna wzory i nazwy grup alkilowych
 Identyfikuje typy reakcji – podstawienia, przyłączenia, eliminacji, polimeryzacji- na
podstawie podanych równań reakcji
 wymienia surowce energetyczne.
 wymienia właściwości ropy naftowej.
 wyjaśnia na czym polega proces destylacji, określić produkty destylacji ropy naftowej,
podać ich najważniejsze właściwości i zastosowanie.
 wymienia rodzaje węgli kopalnych, wyjaśnić jak powstały złoża węgli kopalnych i ropy
naftowej.
 podaje definicję procesu pirogenizacji węgla kamiennego, wymienia najważniejsze
właściwości i zastosowanie koksu.
 Dostrzega zagrożenia jakie dla środowiska stwarza rozwój motoryzacji
 opisuje zastosowania poznanych węglowodorów
OCENA DOSTATECZNY – Wymagania konieczne + podstawowe
Uczeń:
 potrafi wykryć obecność siarki, węgla, tlenu, azotu, wodoru w związkach organicznych
 wyjaśnia budowę cząsteczek poznanych węglowodorów
 potrafi zbadać właściwości metanu.
 Zna zasady nazewnictwa węglowodorów z więcej niż jednym podstawnikiem
 Opisuje zmiany właściwości węglowodorów wraz ze wzrostem długości ich łańcucha
węglowego
 Opisuje typowe właściwości poszczególnych grup węglowych
 Omawia rodzaje izomerii występujące wśród węglowodorów
 Na podstawie wzoru sumarycznego nadaje nazwę i odwrotnie
 Tłumaczy różnice w przebiegu reakcji substytucji i addycji
 Definiuje i zapisuje reakcję polimeryzacji
 Ilustruje zjawisko izomerii szkieletowej, izomerii położenia podstawnika, izomerii
geometrycznej
 Pisze równania reakcji otrzymywania węglowodorów
 Potrafi zbadać właściwości benzenu.
 zapisuje równania reakcji otrzymywania benzenu.
 zapisuje równania reakcji bromowania benzenu z użyciem katalizatora i bez użycia
katalizatora, spalania benzenu, nitrowania benzenu i sulfonowania oraz przyłączania chloru i
wodoru do benzenu.
 Określa rzędowość wskazanych atomów węgla w podanych związkach
 Zna zastosowanie PE i PCW
 Pisze równania reakcji charakterystycznych dla alkanów, alkenów, alkinów, węglowodorów
aromatycznych
 Wyjaśnia różnice w budowie alkanów, alkenów, alkinów, węglowodrów aromatycznych
 Zapisuje reakcje spalania węglowodorów
 Zapisuje wzory homologów benzenu.
 Potrafi zbadać właściwości toluenu, naftalenu
 Zapisuje równania reakcji spalania i bromowania toluenu.
 podaje przykłady innych węglowodorów aromatycznych.
 wyjaśnia, na czym polega wpływ kierujący podstawników I, II rodzaju.
 Wyjaśnia co to są źródła alternatywne
 Zapisuje równania reakcji typowych dla poszczególnych grup węglowodorowych
OCENA DOBRY – Wymagania konieczne + podstawowe + rozszerzone
Uczeń:
 wyjaśnia mechanizm substytucji rodnikowej, elektrofilowej, addycji elektrofilowej, eliminacji
 Wyjaśnia na czym polega proces destylacji, poda jej produkty i zastosowanie
 Rozróżnia izomery i homologi spośród podanych związków
 Proponuje sposób odróżnienia węglowodorów nasyconych od nienasyconych i aromatycznych
 Rysuje wzory izomerów szkieletowych i położenia podstawnika
 Zapisuje równania reakcji otrzymywania węglowodorów
 Potrafi zaproponować tabelę zawierającą porównanie budowy cząsteczek węglowodorów, ich
aktywności chemicznej i właściwości.
 Rozróżnia – identyfikuje węglowodory ze względu na ich zachowanie wobec odczynników
 Ustala wzór sumaryczny węglowodoru na podstawie składu procentowego i gęstości
 Ustala ilość możliwych izomerów dla związków o podanych wzorach sumarycznych
 Pisze równania reakcji przedstawione podanym schematem
 Wykonuje zadania stechiometryczne w oparciu o równania z udziałem związków organicznych.
 Rozwiązuje zadania dotyczące ustalania wzorów elementarnych, rzeczywistych
OCENA BARDZO DOBRY – Wymagania konieczne + podstawowe + rozszerzone + dopełniające
Uczeń:
 Stosuje regułę Markownikowa, Zajcewa w reakcjach węglowodorów
 Potrafi przewidzieć podstawowe cechy fizyczne dowolnie wybranego homologu
 Potrafi konstruować schematy ciągów przemian związków organicznych prowadzących do
otrzymywania różnych produktów
 Potrafi projektować doświadczenia pozwalającego na identyfikację (odróżnienie)
węglowodorów różnych typów na podstawie ich właściwości fizykochemicznych.
 Potrafi projektować doświadczenia otrzymywania węglowodorów
 Proponuje syntezy np. nitrobenzenu, polichlorku winylu, dysponując związkami
nieorganicznymi
 Pisze równania reakcji bromowania toluenu w zależności od warunków prowadzonej reakcji
 Ustala wzór np. monobromopochodnej alkanu mając masę cząsteczkową
 Opisuje proces suchej destylacji węgla i wymienia substancje wchodzące w skład: koksu,
gazu świetlnego, smoły i wody pogazowej
Jednofunkcyjne pochodne węglowodorów – otrzymywanie i właściwości
OCENA DOPUSZCZAJĄCY – Wymagania konieczne
Uczeń:
 wyjaśnia pojęcie grupa funkcyjna
 Podaje nazwy i wzory sumaryczne grup funkcyjnych
 Wie, jak zbudowana jest cząsteczka chlorowcopochodnej, alkoholu, fenolu, aldehydu,
ketonu kwasu, estru, mydła, tłuszczu, aminy, amidów
 Podaje wzory ogólne szeregów homologicznych poznanych pochodnych
 Podaje wzory i nazwy przedstawicieli poszczególnych grup związków
 Podaje właściwości fizyczne przedstawicieli poszczególnych grup związków
 Określa właściwości tłuszczów, mydeł
 Zna podział i znaczenie tłuszczów w życiu człowieka
 Dostrzega szkodliwy wpływ alkoholi na organizm człowieka
 Potrafi wykazać się znajomością źródeł jednof. poch. w. w przyrodzie

Potrafi opisać zastosowanie alkoholi, aldehydów, ketonów, kwasów, estrów,
OCENA DOSTATECZNY – Wymagania konieczne + podstawowe
Uczeń:
 Zapisuje równania reakcji otrzymywania poszczególnych związków
 Zapisuje równania reakcji z udziałem poznanych związków
 Potrafi określić rzędowość alkoholi, amin, amidów
 Potrafi wyjaśnić właściwości poznanych związków
 Potrafi ocenić wpływ pierścienia benzenowego na charakter chemiczny fenoli
1. potrafi przeprowadzić próbę Tollensa i próbę Trommera dla formaldehydu,
 potrafi porównać właściwości aldehydów, ketonów
 Wyjaśnia nienasycony charakter tłuszczów, ocenia wpływ obecności wiązania podwójnego w
cząsteczce na właściwości kwasów tłuszczowych
 ocenia wpływ alkoholu na organizm człowieka
 potrafi określić budowę cząsteczek mydeł i jej wpływ na mechanizm mycia i prania,
 potrafi wyjaśnić, na czym polega mechanizm usuwania brudu
 potrafi zanalizować wpływ jonów wapnia i magnezu na proces mycia i prania.
 Potrafi podać przykłady tłuszczów prostych i złożonych
 Potrafi ilustrować równaniami reakcji procesy hydrolizy jednf. poch. w.
 Potrafi zastosować zasadę bilansu elektronowego do uzgadniania równań reakcji zapisanych
cząsteczkowo i jonowo z udziałem związków organicznych
OCENA DOBRY – Wymagania konieczne + podstawowe + rozszerzone
Uczeń:
 Potrafi wyjaśnić mechanizm reakcji eliminacji chlorowcopochodnych węglowodorów, reakcji
substytucji nukleofilowej, kondensacji
 Zapisuje równania hydrolizy estrów, zmydlania, utwardzania tłuszczów
 Wyjaśnia mechanizm reakcji estryfikacji
 Udowadnia charakter amfoteryczny amin za pomocą odpowiednich równań reakcji
 Potrafi porównać doświadczalnie charakter chemiczny alkoholi mono- i polihydroksylowych
 Porównuje właściwości alkoholi i fenoli
 Potrafi opisać, jak wykryć obecność alkoholu
 Potrafi zaproponować tabelę zawierającą porównanie budowy cząsteczek i właściwości alkoholi
i fenoli
 Potrafi zaproponować sposób otrzymywania kwasów karboksylowych
 Potrafi zaproponować otrzymywanie mydła i zbadać jego zachowanie w wodzie twardej
 Wyjaśnia przyczynę większego zużycia mydła w wodzie twardej
 Zapisuje równania reakcji z udziałem węglowodorów i ich pochodnych ilustrowanych
schematem
OCENA BARDZO DOBRY – Wymagania konieczne + podstawowe + rozszerzone + dopełniające
Uczeń:
 Proponuje metody otrzymywania poszczególnych związków
 Potrafi konstruować schematy ciągów przemian związków organicznych prowadzących do
otrzymywania różnych produktów
 Potrafi zaprojektować doświadczenia pozwalające na identyfikację (odróżnienie) różnych poch.
węg. na podstawie ich właściwości fizykochemicznych.
 Potrafi zaprojektować doświadczenia otrzymywania jednof. poch. w.
 Potrafi zaprojektować doświadczenia pozwalające na wykrywanie alkoholi jedno- i
wielowodorotlenowych, fenoli, aldehydów, kwasów, amidów, amin
Zjawisko izomerii optycznej. Chiralność
Wielofunkcyjne pochodne węglowodorów
Polimeryzacyjne tworzywa sztuczne – budowa i zastosowanie
OCENA DOPUSZCZAJĄCY – Wymagania konieczne
Uczeń:
 Wie, jakie grupy funkcyjne występują w cząsteczkach HYDROKSYKWASÓW, aminokwasów,
białek, cukrów
 Wie, jak zbudowane są cząsteczki aminokwasów, cukrów, białek
 Potrafi wskazać wiązania peptydowe w łańcuch peptydów, glikozydowe w węglowodanach
 Podaje wzory sumaryczne i nazwy przedstawicieli poszczególnych grup związków oraz formy
łańcuchowe dla cukrów prostych
 Podaje właściwości fizyczne glicyny, glukozy, sacharozy, skrobi, celulozy
Podaje przykłady zastosowania i występowania przedstawicieli poszczególnych
grup związków
 Potrafi określić rolę białka, cukrów w życiu człowieka
 Wie, jakie związki nazywamy chiralnymi, co to jest asymetryczny atom węgla
 Podaje przykłady związków, które są izomerami optycznymi
 Wie, co to są tworzywa sztuczne, podaje przykłady tworzyw sztucznych i ich zastosowanie
OCENA DOSTATECZNY – Wymagania konieczne + podstawowe
Uczeń:
 Zapisuje wzory Hawortha dla cukrów
 Potrafi zbadać właściwości glicyny, glukozy, sacharozy, skrobi, białek
 Potrafi zbadać skład pierwiastkowy białek, cukrów
 Potrafi zbadać wpływ różnych czynników na białko jaja kurzego
 Podaje przykłady innych aminokwasów, cukrów prostych, złożonych
 Wyjaśnia pojęcia: koagulacja, peptyzacja, wysalanie, denaturacja
 Potrafi przeprowadzić i wyjaśnić reakcje charakterystyczne dla aminokwasów, białek, cukrów
 Zapisuje równania reakcji powstawania di- i tripeptydów
 Zapisuje równania reakcji z udziałem poznanych związków
 Potrafi podzielić cukry na mono-, di-, polisacharydy
 Potrafi dokonać podziału tworzyw sztucznych ze względu na sposób otrzymywania oraz
pochodzenie
OCENA DOBRY – Wymagania konieczne + podstawowe + rozszerzone
Uczeń:
 Zapisuje równania reakcji hydrolizy peptydów, węglowodanów
 Udowadnia charakter amfoteryczny aminokwasów za pomocą odpowiednich równań reakcji
 Analizuje właściwości skrobi i celulozy wynikające z różnicy w budowie ich cząsteczek
 Proponuje sposób identyfikacji aminokwasów, białek, węglowodanów
 posługuje się wzorami rzutowymi Fischera dla hydroksykwasów, aminokwasów,
węglowodanów
 potrafi zapisać wzory związków (merów), z których powstają tworzywa sztuczne
OCENA BARDZO DOBRY – Wymagania konieczne + podstawowe + rozszerzone +
dopełniające
Uczeń:
 Porównuje właściwości cukrów prostych i dwucukrów







Definiuje i wyjaśnia przyczyny struktury pierwszo-, drugo-, trzecio-, czwartorzędowej białek
Projektuje doświadczenie pozwalające wykazać, ze glukoza jest wielowodorotlenowym
aldehydem
Wykonuje obliczenia stechiometryczne oparte na reakcjach z udziałem poznanych związków
zapisuje równania reakcji powstawania polimerów w reakcjach polimeryzacji, polikondensacji
określa strukturę przestrzenną kwasów nukleinowych
stosuje zdobytą wiedzę do rozwiązywania różnego typu zadań z udziałem związków
organicznych
zapisuje równania przemian z udziałem związków organicznych
CHARAKTERYSTYKA NAJWAŻNIEJSZYCH PIERWIASTKÓW BLOKÓW S,P,D
UKŁADU OKRESOWEGO
OCENA DOPUSZCZAJĄCY – Wymagania konieczne
Uczeń:
 Wie, dlaczego dany pierwiastek należy do określonego bloku energetycznego (s, p, d)
 Zna i rozumie pojęcia: alotropia
 Wymienia właściwości fizycznych (stan skupienia, barwa, połysk) pierwiastków
poszczególnych grup (Na, K, Mg, Ca, Al., Zn, Fe, Cu, H, O, N, Cl, Br, C, Si, P, S, Cr, Mn, Ag)
 Wie, jak zmieniają się właściwości i aktywność pierwiastków w poszczególnych grupach
 Potrafi podać typowe właściwości pierwiastków na podstawie ich położenia w układzie
okresowym;
 Określa właściwości chemiczne i zastosowanie ich związków;
 Potrafi pisać wzory sumaryczne najważniejszych związków chemicznych;
 Opisuje typowe właściwości chemiczne tlenków pierwiastków, w tym ich zachowanie wobec
wody, kwasów i zasad;
 Wymienia metody otrzymywania tlenków, wodorotlenków i kwasów.
OCENA DOSTATECZNY – Wymagania konieczne + podstawowe
Uczeń:
 Wyjaśnia zjawisko alotropii, podaje przykłady odmian alotropowych;
 Pisze równania reakcji uzasadniające charakter chemiczny substancji oraz równania reakcji ich
otrzymywania;
 Objaśnia czym z punktu widzenia chemicznego są: wapień, wapno palone, wapno gaszone i
woda wapienna;
 Prowadzi proste obliczenia stechiometryczne reakcji z udziałem wybranych pierwiastków;
 Projektuje doświadczenie, którego wynik pozwoli wykazać wybielające właściwości SO2 lub
Cl2;
 Omawia metody usuwania twardości wody.
 Zapisuje konfigurację pierwiastków poszczególnych bloków energetycznych
 Wyjaśnia przyczynę zmiany aktywności pierwiastków w grupach
 Wymienia typowe właściwości chemiczne poznanych pierwiastków (ogólnie)
 Określa zmienność właściwości kwasowo – zasadowych i utleniająco – redukcyjnych zw. chem.
w zależności od stopnia utlenienia pierwiastka centralnego i jego położenia w układzie
okresowym
 Podaje typowe właściwości chem .poznanych pierwiastków w tym zachowanie wobec TLENU Na, K, Mg, Ca, Al., Zn, Fe, Cu, H, C, P, S, Cr, Mn, Ag, WODORU – N, S, Cl, O, Br,
WODY – Na, K, Mg, Ca, Cl, Kwasów nieutleniających – metale, Kwasów utleniających –
Cu, Ag, Al., Fe, Siarki i chloru - metale
 zapisuje równania powyższych reakcji
 wymienia związki poszczególnych pierwiastków na różnych stopniach utleniania
 zna sposób otrzymywania Fe(OH)2 i Fe(OH)3, Cu(OH)2 i zapisuje równania odpowiednich
reakcji
 zna produkty reakcji Cu ze stężonym, rozcieńczonym HNO3
 zapisuje i bilansuje równania reakcji
OCENA DOBRY – Wymagania konieczne + podstawowe + rozszerzone
Uczeń:
 Pisze równania reakcji w formie cząsteczkowej i jonowej;
 Przewiduje stopnie utlenienia pierwiastków na podstawie ich konfiguracji elektronowej;
 Wykonuje obliczenia stechiometryczne;
 Tłumaczy pasywację glinu;
 Projektuje doświadczenie, którego wynik udowadnia charakter amfoteryczny glinu jego tlenku a
także wodorotlenku;
 Zapisuje równania reakcji utleniania i redukcji.
 wymienia odmiany alotropowe fosforu, tlenu, siarki, określa ich właściwości
 Udowadnia charakter amfoteryczny Cu(OH)2 i zilustruje je odpowiednimi równaniami
 Udowadnia charakter amfoteryczny Cr(OH)3 i zilustruje je odpowiednimi równaniami
 Wie, jak zachowuje się K2Cr2O7 w środowisku kwaśnym –zapisuje równania reakcji
 Wie, jak zachowuje się KMnO4 w środowisku H2SO4 , KOH i wody
 Zapisuje równania reakcji z udziałem związków poszczególnych pierwiastków
OCENA BARDZO DOBRY – Wymagania konieczne + podstawowe + rozszerzone + dopełniające
Uczeń:
 Potrafi wytłumaczyć zachowanie metali wobec wody i kwasów na podstawie położenia metali
w szeregu aktywności;
 Projektuje doświadczenia pozwalające na określenie właściwości substancji;
 Objaśnia przyczynę twardości wody i jej skutki;
 Zapisuje równania reakcji ilustrujące amfoteryczny charakter glinu jego tlenku i wodorotlenku;
 projektuje doświadczenia ilustrujące różnice w aktywności metali i niemetali (fluorowców)
REAKCJE UTLENIANIA-REDUKCJI.OGNIWA GALWANICZNE. ELEKTROLIZA.
REAKCJE ENDO – I EGZOENERGETYCZNE
OCENA DOPUSZCZAJĄCY - Wymagania konieczne:
Uczeń:
 zna reguły obliczania stopni utleniania –podaje stopień utlenienia w prostych cząsteczkach
 rozpozna reakcję redoks
 Podać przykłady rud metali
 Podać ważniejsze reduktory stosowane w przemyśle
 umie posługiwać się pojęciami; stopień utleniania, reduktor, utleniacz, reakcja utlenienia i redukcji
 Zna i rozumie pojęcia: szereg aktywności, szereg napięciowy metali, ogniwo galwaniczne,
półogniwo, siła elektromotoryczna, elektroliza, elektrolizer, katoda, anoda, potencjał półogniwa,
korozja
 Potrafi korzystać z szeregu aktywności metali
 Podaje treść praw elektrolizy
 Nazywa procesy zachodzące na elektrodach podczas pracy ogniw i elektrolizy
 Wymienia, gdzie znalazły zastosowanie procesy elektrochemiczne
 wymienia od czego zależy energia wewnętrzna układu





wymienia funkcje stanu
wie, co przedstawia równanie termochemiczne
stosuje pojęcia: egzotermiczny, endotermiczny, energia aktywacji do opisu efektów energetycznych
wyjaśnia znaczenie zapisu Δ H>0, Δ H<0
Wykaże się znajomością i rozumieniem pojęć: standardowa entalpia tworzenia, spalania,
OCENA DOSTATECZNY – Wymagania konieczne + podstawowe
Uczeń:
 potrafi wyjaśnić reguły obliczania stopni utleniania
 oblicza stopnie utlenienia w cząsteczkach, jonach
 umie wskazać w reakcji reduktor, utleniacz, proces redukcji, utlenienia
 wie, na czym polega reakcja dysproporcjonowania
 potrafi zapisać równanie reakcji redoks, podać elektronową interpretację i współczynniki
stechiometryczne
 Wyjaśnić, na czym polega otrzymywanie metali z rud metodą utlenienia – redukcji
















Tłumaczy i zapisuje równania reakcji obrazujące zachowanie się metali z wodą, roztworami
kwasów utleniających, nieutleniających, soli na podstawie położenia metalu w szeregu
Wyjaśnia budowę ogniw galwanicznych
Zapisuje schemat podanego ogniwa
Zapisuje w formie równań procesy zachodzące na elektrodach w ogniwie
Zna sposób wyznaczania potencjału półogniw
Przedstawia przebieg elektrolizy stopionych soli i tlenków oraz roztworów wodnych kwasów,
zasad i soli, pisząc odpowiednie równania reakcji elektrodowych
Oblicza SEM ogniwa
Stosuje prawa elektrolizy do obliczania ilości produktów reakcji elektrodowych
Wyjaśnia zastosowanie ogniw nieregenerowalnych i regenerowlnych
Wyjaśnia, na czym polega korozja chemiczna i elektrochemiczna
opisuje formy wymiany energii między układem a otoczeniem
wyjaśnia, na czym polega reakcja egzoenergetyczna, endoenergetyczna
potrafi scharakteryzować energię wewnętrzna, entalpię jako funkcję stanu
omówi zmiany entalpii dla reakcji endo- i egzoenergetycznej
Wyjaśni prawo Lavoisiera i Laplace a, stosuje go do rozwiązywania zadań
Przedstawi prawo Hessa graficznie
OCENA DOBRY – Wymagania konieczne + podstawowe + rozszerzone
Uczeń:
 Potrafi przeprowadzić rekcję redoks o wyższym stopniu trudności, zapisać równanie tej reakcji i
podać elektronową interpretację, dobrać współczynniki stechiometryczne
 Potrafi uzupełnić równanie reakcji, dobierając brakujące substraty lub produkty
 Potrafi porównać aktywność metali i projektować doświadczenia na podstawie położenia metali
szeregu aktywności
 Potrafi scharakteryzować proces korozji elektrochemicznej
 Porównać wpływ czynników na proces korozji elektrochemicznej
 Scharakteryzować pracę akumulatora ołowiowego
 Potrafi dokonać obliczeń elektrochemicznych o różnym stopniu trudności
 Wyjaśnia i przedstawia na wykresie zależność energii układu od czasu reakcji
 omówi konwersję energii dla reakcji endo – i egzoenergetycznej
 stosuje wnioski z prawa Hessa do obliczeń efektów energetycznych przemian
OCENA BARDZO DOBRY – Wymagania K + P + R + D
Uczeń:
 Potrafi ocenić procesy metalurgiczne pod względem czystości otrzymywanych metali,
energochłonności i ochrony środowiska.
 Przeprowadzić reakcję redoks między jonami, zapisać równanie reakcji, podać elektronową
interpretację
 Przewidywać produkty reakcji redoks na podstawie znanych substratów

 Projektuje ogniwa, w których dana elektroda metaliczna pełni rolę katody lub anody
 Projektuje ogniwa przewidując kierunek przebiegu reakcji chemicznych
 projektuje otrzymywanie różnych substancji w procesach elektrolizy
 Zaproponuje metody zapobiegania korozji elektrochemicznej