Wstęp

Wstęp …………………………………………………………………………………….. 4
1. Rozdział 1 : RÓŻNICE I WZAJEMNE INTERAKCJE OBU PŁCI ………….... 7
1.1. Podobieństwa i różnice ……………………………………………………….…. 7
1.2. Naukowe próby wyjaśnienia różnic w osobowości kobiet i mężczyzn ………..... 11
1.2.1. Wyjaśnienia biologiczne ………………………………………………..... 12
1.2.2. Wyjaśnienia socjobiologiczne …………………………………………..... 15
1.2.3. Wyjaśnienia społeczno – kulturowe …………………………………….... 15
1.2.3.1.
Teoria ról społecznych …………………………………………..... 16
1.2.3.2.
Teoria strukturalno społeczna …………………………………….. 16
1.2.3.3.
Teoria oczekiwań społecznych ………………………………….... 17
1.2.3.4.
Teoria socjalizacji ……………………………………………….... 17
1.3. Zmiany i kontrowersje w postrzeganiu wartości kobiet i mężczyzn na przełomie
ostatnich dziesięcioleci …………………………………………………………... 18
2. Rozdział 2 : RELACJE OBU PŁCI I ICH WPŁYW NA ZARZĄDZANIE ……. 22
2.1. Role zawodowe ………………………………………………………………….. 23
2.1.1. Przypadek: Mężczyzna Kierownik ……………………………………….. 28
2.1.2. Przypadek: Kobieta Kierownik …………………………………………... 29
2.1.3. Przypadek: Współpracownicy – te same stanowiska w pracy …………… 31
2.2. Istota kontroli i władzy oraz jej wpływ emocjonalny na obie płci ……………… 32
2.3. Wpływ i wartość motywacji w środowisku pracy ………………………………. 35
2.3.1. Potrzeby a motywacja do pracy ………………………………………….. 37
2.3.2. Czynniki motywujące do pracy ………………………………………….. 39
2.4. Pozycja przywódcy i dysproporcje w obejmowaniu eksponowanych stanowisk przez
mężczyzn i kobiety ……………………………………………………………… 41
2.5. Wnioski ………………………………………………………………………….. 43
3. Rozdział 3 : METODY KOMUNIKACJI W ZARZĄDZANIU ……………….. 45
3.1. Waga rozumienia sposobu myślenia drugiej strony …………………………… 45
3.2. Znajomość różnic między płciami i ich akceptacja, jako czynnik decydujący o
poprawnym funkcjonowaniu organizacji ……………………………………… 50
3.3. Znajomość silnych stron kobiet i mężczyzn jako ważny czynnik przy rekrutacji i
selekcji pracowników – bariery i różnice ……………………………………… 53
4. Rozdział 4 : BADANIE KOMUNIKACJI W ZARZĄDZANIU, BADANIA WŚRÓD
DYREKCJI. ……………………………………………………………………….. 64
4.1. Cele i metodologia badań wśród dyrekcji ……………………………………... 64
4.2. Wady i zalety kobiet - pracowników, zawody kobiece i męskie ……………… 66
4.3. Stanowiska kierownicze ……………………………………………………….. 70
4.4. Wynagradzania według płci …………………………………………………… 73
4.5. Uwarunkowania w prawie pracy ………………………………………………. 74
4.6. Podsumowanie badań ankietowych …………………………………………… 75
Podsumowanie ………………………………………………………………………… 77
Bibliografia …………………………………………………………………….………. 81
Wstęp
Od ponad stu lat grupa badaczy zajmuje się analizą oraz poszukiwaniem różnic i
podobieństw między kobietami, a mężczyznami. Jednak w ciągu dziesięciu ostatnich lat
nastąpiła wręcz eksplozja badań wyszukujących różnice między obiema płciami. Lekarze,
przyrodnicy, psycholodzy i socjolodzy pracowali niezależnie i doszli do wielu interesujących
odkryć. Wyniki ich badań potwierdzają tezę, że obie płcie są podobne do siebie tylko pod
względem przynależności do tego samego gatunku, jakim jest Homo sapiens.
Mózg, który wpływa na ludzkie emocje i działania jest zupełnie odmiennie
skonstruowany u kobiet i u mężczyzn. Przetwarza on informacje w różny sposób, co daje w
efekcie odmienne postrzeżenia, preferencje i zachowania.
Kobiety i mężczyźni żyją wspólnie na tej samej planecie, uczą się, pracują, rozwijają,
mieszkają i uczestniczą w rozwoju społecznym razem. Jednak po tak długim i burzliwym
historycznie okresie ludzkiej egzystencji nadal, w większości nie dostrzegają różnic między
sobą, nie mówiąc już o zrozumieniu i akceptacji.
Niniejsza praca dyplomowa ma zadanie naszkicować obecną sytuację w relacjach
między kobietami, a mężczyznami. Sposoby ich wzajemnych interakcji i komunikacji,
sposoby postrzegania siebie nawzajem, rozumienia i odczuwania. Temat jest o tyle
interesujący, gdyż mimo setek badań, przeprowadzanych analiz, konstruowania i obalania
teorii, nadal wiele różnic, między obiema płciami, jest nie odkrytych, a wnioski wyciągane z
tych odnalezionych dopiero teraz są wprowadzane w życie. Nadal również nie znaleziono
„złotego środka” w komunikacji. Kobiety lepiej rozumieją kobiety, a mężczyźni mężczyzn i
choć tak pewnie pozostanie na zawsze, warto poświęcić czas i szukać rozwiązań, aby
kontakty między obiema płciami stawały się doskonalsze.
W dobie równouprawnienia, w której obecnie żyjemy, problem komunikacji staje się
bardzo istotny szczególnie w pracy, gdzie kontakty międzyludzkie są podstawą
funkcjonowania i odnoszenia sukcesów. Podczas gdy przez tysiące lat mężczyźni sami
piastowali najistotniejsze funkcje w społeczeństwie tak teraz niemalże wszystkie posady są
otwarte dla obydwu płci. Jest to przełom w funkcjonowaniu całego społeczeństwa, zarówno
rozwiązujący jeden problem, jakim był brak tolerancji, poniżanie i traktowanie płci pięknej
jako „obywatela drugiej kategorii”, jak formułujący nowy, wynikających z istotnych różnic
obu płci, problem wzajemnej profesjonalnej komunikacji. Dostosowując się do obecnych
warunków społecznych, menedżerowie, kierownicy, prezesi i pracownicy codziennie
napotykają na problemy w komunikacji i zrozumieniu siebie nawzajem. Problem jednak
można rozwiązać o ile wszyscy podejmą wyzwanie i chęć współpracy.
Celem tej pracy jest znalezienie możliwie największej ilości rozwiązań i sugestii, które
mogą ulepszyć kontakty interpersonalne w środowisku pracy między obiema płciami. Drogą
do celu jest tu ukazanie różnic i podobieństw, sposobu postrzegania tych samych rzeczy i
innej ich interpretacji.
Pierwszy rozdział pt. „Różnice i wzajemne interakcje obu płci” skupia się na
przedstawieniu profilu psychologicznego, różnic i podobieństw między kobietami, a
mężczyznami. Wskazuje, jaki wpływ na rozwój obu płci mają uwarunkowania społeczne, a
jaki właściwa dla ich płci zakodowana osobowość. Przytaczane teorie przybliżą temat tych
wpływów na ich funkcjonowanie w społeczeństwie i postrzeganie świata. Następnie ogólny
szkic historyczny pokaże jak w ciągu ostatnich lat zmieniały się relacje między kobietami, a
mężczyznami, oraz naukowe dowody na błędne rozumienie kobiet ich społecznej roli w
trakcie walki o równouprawnienie. Koniec rozdziału jest wstępem do pracy właściwej i
nakreśla wzajemne stosunki i kontakty w środowisku pracy, jakie występują wśród obu płci.
Rozdział drugi pt. Relacje obu płci i ich wpływ na zarządzenie” skupia się na
różnicach w ocenie i postrzeganiu podstawowych założeń w kierowaniu organizacją, oraz
wagę wzajemnych relacji dla obu płci. W formie analizy przypadku są tu opisane często
występujące problemy, mające miejsce podczas relacji obu płci, gdy każda z nich piastuje
inne w hierarchii stanowisko. Idąc tym torem znajdują się tu diagnozy postrzegania roli i
sposobu realizacji podstawowych zadań w przedsiębiorstwie, takich jak podejmowanie
decyzji, praca w warunkach kryzysowych, wartość motywacji i jej siła. Głównym aspektem
jest tu wskazanie na kolosalne różnice w emocjonalnym podchodzeniu do postawionych
zadań.
Rozdział trzeci pt. „Metody komunikacji w zarządzaniu” to próba nakreślenia
najważniejszych, zdaniem autora, czynników, które powodują konflikty i problemowe
sytuacje na poziomie komunikacji w zarządzaniu. Prócz samych wad i popełnianych błędów
we wspólnym komunikowaniu się, na podstawie badań, literatury i opinii wręcz przypadkowo
wybranych osób piastujących kierownicze funkcje, rozdział ten spróbuje ukazać rozwiązania,
a na pewno wnioski, jakie się nasuwają po dogłębnych analizach tematu.
Rozdział czwarty pt. „Badanie komunikacji w zarządzaniu, badanie wśród dyrekcji” to
rozdział w pełni empiryczny. Na podstawie analizy badań przeprowadzonych na
reprezentatywnej grupie 195 dyrektorów, postaram się dokonać interpretacji opinii jaka
panuje obecnie w polskich organizacjach, a dotyczy odmienności w pracy kobiet i mężczyzn,
Icg silnych i słabych stron, różnic i barier jakie powstają w ich komunikowaniu się.
Większa część pracy stanowi analizę przypadku i porównania wzajemnych relacji
między kobietami, a mężczyznami. Do jej skonstruowania użyte zostały pozycje, które
zdaniem autora, dogłębnie opisują stan właściwy różnic jak również podsuwają najwięcej
ciekawych teorii i rozwiązań umożliwiających łatwiejszą komunikację. Wśród tytułów
dominującą rolę odgrywa „Płeć Mózgu” Anne Moir i David Jessel, „Kobiecość i Męskość”
Eugenia Mandal oraz „Język Kobiet, Język Mężczyzn” Katrin Oppermann, Erika Weber oraz
„Kobiety i Mężczyźni: odmienne spojrzenie na różnice” pod redakcją Bogdana Wojciszke.
Sposób przełożenia aspektów psychologicznych na warunki organizacji, oraz opisy
poszczególnych funkcji i ich odmiennego postrzegania umożliwiła książka pod redakcją
naukową Andrzeja K. Koźmińskiego oraz Włodzimierza Piotrowskiego pt. „ Zarządzanie:
teoria i praktyka”. Do kompletnego przeanalizowania problemu przydatne okazały się liczne
periodyki i pisma naukowe wydawane przez, szczególnie angielskie uniwersytety, a także
prace naukowe badaczy tematu.
Badania, które posłużyły do lepszego zrozumienia diagnozy problemu miały charakter
otwartej rozmowy z osobami pracującymi w firmach o różnej wielkości, innym stopniu
sformalizowania różnych branż. Większości potwierdziły one wyniki analiz zawartych w
wyżej przedstawionych książkach, niemniej jednak wniosły do pracy dużo ciekawych opinii.
Najważniejszą z nich jest fakt, że każda z osób, po zapoznaniu się z przedmiotem badania,
była zaskoczona, że nigdy nie myślała jak odmienna płeć może mieć wpływ na kontakty
międzyludzkie. Dzięki analizom przypadków w ich codziennym życiu zawodowym zostały
określone podstawowe problemy, które stara się opisać rozdział trzeci tej pracy. Wielkie
podziękowania dla osób, które wzięły udział w tych badaniach i dla tych, które pomogły w
ukończeniu pracy, a mianowicie dla Andżeliki Zdankiewicz, pracownika Axel Springer
Polska, Barbary Wolskiej, menedżera Commercial Union, Moniki Maliszewskiej, Radiostacja
oraz wszystkich osób, z którymi udało mi się poruszyć ten temat, i które ku mojemu
zaskoczeniu, z chęcią dzieliły się swoimi spostrzeżeniami. Szczególne podziękowania dla
Centrum Praw Kobiet, których badania wsparły tą pracę od strony merytorycznej i doskonale
ją uzupełniły.