Katedra Chemii Nieorganicznej i Koordynacyjnej CHEMIA NIEORGANICZNA W ŻYCIU CZŁOWIEKA Kierownik bloku specjalizacyjnego: prof. dr hab. Przemysław Kita Kierownik laboratorium: dr Olga Impert Osoby prowadzące zajęcia laboratoryjne: dr Olga Impert dr Aleksandra Radtke dr Adrian Topolski Katedra Chemii Nieorganicznej i Koordynacyjnej CHEMIA NIEORGANICZNA W ŻYCIU CZŁOWIEKA Bloki przedmiotów specjalnościowych: - Biologiczne i medyczne zastosowanie chemii nieorganicznej - Od kosmochemii do nowych reagentów i materiałów nieorganicznych Katedra Chemii Nieorganicznej i Koordynacyjnej Skład pojedynczego bloku: - 30 h wykład 15 h ćwiczenia 45 h laboratorium Sposób zaliczenia pojedynczego bloku: suma punktów uzyskanych z laboratorium (25%), z ćwiczeń (15%) i 2 testów zaliczeniowych po przerobieniu każdego działu (60%). Katedra Chemii Nieorganicznej i Koordynacyjnej Tematyka wykładów: Biologiczne i medyczne zastosowanie chemii nieorganicznej I. Chemia bionieorganiczna: - występowanie i rozpowszechnienie pierwiastków w układach biologicznych, związki nieorganiczne w komórce, biomineralizacja; - rola metali i ligandów w układach biologicznych, transport, transfer i transkrypcja; - witaminy: B12, B6, C – rola metali w ich działaniu; - przykłady procesów katalitycznych: fotosynteza, cykl azotowy, wodorowy, metaloenzymy biorące udział w reakcjach O2 i H2O2. Katedra Chemii Nieorganicznej i Koordynacyjnej II. Związki nieorganiczne, w tym z radioizotopami, w terapii, diagnostyce i profilaktyce medycznej: - terapia: leczenie ditlenem (PDT), związkami złota, litu, bizmutu i lantanowców, leczenie cukrzycy i otyłości związkami chromu i wanadu, rola NO i związków wydzielających NO w leczeniu chorób serca, leczenie chorób nowotworowych związkami platyny i rutenu oraz terapia BNCT; - diagnostyka: metoda PET, znaczenie lantanowców w rezonansie magnetycznym, kontrasty (BaSO4 i związki jodu); - związki nieorganiczne jako suplementy żywności i konserwanty żywności; gazy w zmodyfikowanej atmosferze osłaniającej żywność (MAP). III. Wykłady prowadzone przez lekarza i pracownika z Instytutu Jabłońskiego Katedra Chemii Nieorganicznej i Koordynacyjnej Tematyka wykładów: Od kosmochemii do nowych reagentów i materiałów nieorganicznych I. Pierwiastki i związki nieorganiczne jako katalizatory i reagenty „zielonej chemii”: - pojęcia podstawowe, profile przemian energetycznych reakcji katalizowanych i niekatalizowanych, katalizatory homo- i heterogeniczne, przykłady, postęp w rozwoju katalizatorów; - przykłady słynnych reakcji katalitycznych – od wiązania N2 do katalizatora samochodowego; - reagenty i katalizatory „zielonej chemii”, problemy związane z utlenianiem ditlenu, nadtlenku wodoru i nadtlenkami, zastępowanie chlorowych utleniaczy, fotokatalityczne właściwości TiO2. Katedra Chemii Nieorganicznej i Koordynacyjnej II. Związki nieorganiczne we współczesnych materiałach i nanomateriałach, ich zastosowanie: - defekty sieciowe, związki niestechiometryczne, elektrolity stałe; - synteza materiałów oraz ich właściwości magnetyczne, optyczne i elektryczne; - rodzaje materiałów: ceramiczne i szkła, polimery nieorganiczne (silikony, fosfazezy, tiazeny), włókna z boru, węgla, Al2O3, SiC oraz kamienie szlachetne; - struktura wybranych materiałów; - nanomateriały i nanotechnologie: metody wytwarzania, charakterystyka, nanometale, nanotlenki, bionieorganiczne nanomateriały. Katedra Chemii Nieorganicznej i Koordynacyjnej III. Związki nieorganiczne w gospodarstwie domowym, rolnictwie i wojsku: - nieorganiczne składniki proszków do prania, past do zębów, past czyszczących i w apteczce domowej; - nawozy sztuczne, suplementy pasz i związki miedzi w przeciwgrzybicznej ochronie roślin; - materiały wybuchowe i paliwa rakietowe. IV. Chemia w kosmosie: - powstawanie pierwiastków; łączenie się pierwiastków w „zimnych” i „gorących” miejscach kosmosu; - metodyka badawcza. Katedra Chemii Nieorganicznej i Koordynacyjnej Tematyka zajęć laboratoryjnych: W trakcie zajęć laboratoryjnych student zapozna się z prostymi metodami syntezy wybranych grup związków nieorganicznych, w tym związków koordynacyjnych, technikami separacyjnymi opartymi na kolumnowej chromatografii jonowymiennej, z rejestracją i z zastosowaniem elektronowych widm absorpcyjnych w roztworach do identyfikacji związków i oznaczeń ... Katedra Chemii Nieorganicznej i Koordynacyjnej Propozycja zadań laboratoryjnych: 1. 2. 3. 4. 5. 6. Synteza, badanie właściwości związków chromu(III) z kwasami pirydynokarboksylowymi. Synteza, badanie właściwości związków wanadu z asetyloacetoniane; kwasami pirydynokarboksylowymi. Synteza, badanie właściwości związków chromu(III) ze związkami z grupy witamin B6. Oznaczanie metali w preparatach biologicznych. - FeIII, CoII; CrIII Synteza leków antynowotworowych na bazie platyny – obieg zamknięty platyny. Synteza, badanie właściwości kompleksów metali z tlenkiem azotu. Katedra Chemii Nieorganicznej i Koordynacyjnej 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. Wydzielanie kwasu tetraoksofosforowego(V) z cocacoli i oznaczanie jego stężenia . Oznaczanie kwasu askorbinowego i kwasu cytrynowego wydzielonych z napoi. Trwałość nadtlenku wodoru, nadtlenek wodoru jako ekologiczny utleniacz i reduktor. Synteza środków antyseptycznych – tlenojodek bizmutu i kwas borowy. Pomiary licznikowe promieniowania jonizującego Oznaczanie hormonów tarczycy z użyciem jodu-125; Dozymetria promieniowania Nanomateriały – ZnO i nanosrebro Kompleksy miedzi(II) z glicyną i triglicyną, synteza, charakterystyka, stałe trwałości kompleksów. Katedra Chemii Nieorganicznej i Koordynacyjnej Tematyka ćwiczeń audytoryjnych: Poszerzone zostaną niektóre tematy omawiane na wykładzie. Przedyskutowane zostaną podstawy teoretyczne niezbędne do zrozumienia każdego z bloków tematycznych. Z metodyką i instrumentarium badań kosmochemicznych zapoznany zostanie student w Centrum Astronomii w Piwnicach. Katedra Chemii Nieorganicznej i Koordynacyjnej Informacje dotyczące nowej specjalności i przedmiotów do wyboru dostępne na stronie Katedry: www.chem.uni.torun.pl/KChNiK/