Gminny Program Ochrony Zdrowia Psychicznego
advertisement
Gminny Program Ochrony Zdrowia Psychicznego na lata 2012-2015 Rozdział I. Wprowadzenie. Gminny Program Ochrony Zdrowia Psychicznego (zwany dalej Programem) określa najbardziej istotne elementy polityki zdrowotnej Gminy Pszczyna i wyznacza kierunki działania w zakresie poprawy stanu zdrowia psychicznego jej mieszkańców. Program zawiera diagnozę aktualnego stanu zdrowotnego w Gminie Pszczyna oraz cele polityki zdrowotnej w zakresie ochrony zdrowia psychicznego. Narodowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego (NPOZP), przyjęty rozporządzeniem Rady Ministrów 29 grudnia 2010 r. określa strategię działań mających na celu ograniczenie występowania zagrożeń dla zdrowia psychicznego, poprawę jakości życia osób z zaburzeniami psychicznymi i ich bliskich oraz zapewnienie dostępności do świadczeń opieki zdrowotnej. Działania w zakresie ochrony zdrowia psychicznego wyznaczają następujące dokumenty: Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego z dnia 19 sierpnia 1994 r. (Dz. U. Z 1994 r. Nr 111, poz. 535 z późn. zm.), Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 grudnia 2010 r. w sprawie Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego (Dz. U. Z 2011 r. Nr 24, poz. 128), Raport Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) z 2001 r. pt. „Zdrowie psychiczne: nowe rozumienie, nowa nadzieja”, Zielona Księga ogłoszona przez Komisję Europejską w 2005 r., Helsińska Deklaracja Ministrów Zdrowia Krajów Europejskich z 2005 r. pt. „Deklaracja o ochronie zdrowia psychicznego dla Europy” Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, zgodnie z którą, do zadań własnych Gminy należy opracowanie i realizacja gminnej strategii rozwiązywania problemów społecznych ze szczególnym uwzględnieniem programów pomocy społecznej, profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych, wspierania osób niepełnosprawnych i innych, których celem jest integracja osób i rodzin z grup szczególnego ryzyka. ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (j.t. Dz. U. Z 2007 r. Nr 70, poz.473) oraz ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. Nr 179, poz. 1485, z późn. zm.) – przy czym zadania własne gminy wynikające z tych ustaw realizowane są w ramach odrębnego, corocznie uchwalanego przez Radę Miejską w Pszczynie programu. Najważniejsze zadania podejmowane w ramach realizacji NPOZP to: 1. Przekształcanie dużych szpitali psychiatrycznych w placówki specjalistyczne (nadmierna koncentracja łóżek w szpitalach psychiatrycznych), 1 2. Tworzenie oddziałów psychiatrycznych przy szpitalach ogólnych (większa dostępność terytorialna do opieki zdrowotnej, mniejsza stygmatyzacja osób z zaburzeniami psychicznymi, zapewnienie ciągłości opieki w środowisku pacjenta), 3. Rozwijanie opieki środowiskowej – upowszechnianie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej, zorganizowanej w centra zdrowia psychicznego, zapewniające opiekę zdrowotną, wsparcie społeczne i wsparcie z zakresu pracy zawodowej. Prowadzenie działań określonych w NPOZP należy także do zadań własnych gminy. Działania te polegają w szczególności na: a) promowaniu zdrowia psychicznego i zapobieganiu zaburzeniom psychicznym, b) zapewnieniu osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej, zintegrowanej i dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form pomocy niezbędnych do życia w środowisku społecznym, rodzinnym i zawodowym. Opieka zdrowotna nad osobami z zaburzeniami psychicznymi jest wykonywana w ramach podstawowej i specjalistycznej opieki zdrowotnej, zwłaszcza psychiatrycznej opieki zdrowotnej – w formie pomocy doraźnej, ambulatoryjnej, dziennej, szpitalnej i środowiskowej oraz w domach pomocy społecznej. Osoby zaburzone psychicznie to: osoby chore psychicznie (wykazujące zaburzenia psychotyczne), upośledzone umysłowo, wykazujące inne zakłócenia czynności psychicznych, które zgodnie ze stanem wiedzy medycznej, zaliczane są do zaburzeń psychicznych, a osoba ta wymaga świadczeń zdrowotnych lub innych form pomocy i opieki niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym lub społecznym. Zgodnie z Międzynarodową Klasyfikacją Psychiatrycznej Opieki Zdrowotnej, leczenie psychiatryczne pacjenta przebiega w ramach dwóch następujących po sobie, uzupełniających się wzajemnie procesów – opieki medycznej (to: psychiatryczna opieka stacjonarna i psychiatryczna opieka ambulatoryjna) oraz opieki społecznej (środowiskowe formy pomocy społecznej). Formy opieki psychiatrycznej w Polsce: I. Opieka medyczna 1. Psychiatryczna opieka stacjonarna 1.1. Krótkoterminowa opieka psychiatryczna stacjonarna (całodobowa , dzienna), to: szpital psychiatryczny oddział w szpitalu ogólnym oddział psychiatryczny oddział leczenia uzależnień oddział odwykowy oddział dla przewlekle chorych izba przyjęć 1.2. Długoterminowa opieka psychiatryczna stacjonarna (całodobowa) Zakład opiekuńczo-leczniczy Zakład pielęgnacyjno-opiekuńczy 2 Ośrodek leczenia odwykowego alkoholowego Ośrodek rehabilitacyjny dla uzależnionych od substancji psychoaktywnych Ośrodek Psychiatrii Sądowej Ośrodek Monaru Hospicjum 2. Psychiatryczna opieka ambulatoryjna Poradnia zdrowia psychicznego dla dorosłych Poradnia zdrowia psychicznego dla dzieci i młodzieży Poradnia psychologiczna Poradnia leczenia uzależnień Poradnia leczenia uzależnień od alkoholu Poradnia leczenia uzależnień od alkoholu dla dzieci i młodzieży Poradnia profilaktyki leczenia i rehabilitacji osób uzależnionych od substancji psychoaktywnych II. Opieka społeczna Środowiskowe formy pomocy społecznej to: Środowiskowy Dom Samopomocy Dom Pomocy Społecznej Mieszkanie Chronione Centrum Pomocy Rodzinie Rodzinny Dom Pomocy Ośrodek Interwencji Kryzysowej Centrum Zdrowia Psychicznego Ośrodek Pomocy Społecznej Hostel Placówka Rehabilitacji Zawodowej i Społecznej, to: Centrum Integracji Społecznej Zakład Aktywności Zawodowej Zakład Pracy Chronionej Warsztat Terapii Zajęciowej Rozdział II. Ochrona zdrowia psychicznego według danych liczbowych 1. Stan zdrowia psychicznego ludności w skali kraju. Stan zdrowia psychicznego ludności w skali kraju ocenia się na podstawie wskaźników rozpowszechnienia zaburzeń psychicznych oraz wskaźników zapadalności. Liczba osób chorych psychicznie w skali całego kraju w ostatnim dziesięcioleciu, leczonych ambulatoryjnie zwiększyła się o połowę, a leczonych stacjonarnie jedną trzecią. Leczeni z powodu zaburzeń psychicznych w latach 1990-2007 w jednostkach psychiatrycznej opieki stacjonarnej i ambulatoryjnej kraju. Wskaźniki na 100 tys. ludności. 3 Lp. Rozpoznanie Opieka stacjonarna 1990 2000 Opieka ambulatoryjna 2007 1990 2000 2007 1 Zaburzenia psychotyczne 181 223 239 466 912 1 410 2 Zaburzenia niepsychotycz 62 54 64 826 998 1 429 100 130 196 261 363 476 9 22 32 12 61 95 10 10 11 64 121 162 362 439 542 1629 2 455 3 572 3 Zaburzenia spowodowane używaniem alkoholu Zaburzenia spowodowane 4 używaniem substancji 5 psychoaktywnych Upośledzenie umysłowe ogółem Źródło: Opracowanie na podstawie Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego (Rozporządzenie RM z dnia 28 grudnia 2010 r., Dz. U. z 2010 r. Nr 24, poz. 128). Ponad 40% pacjentów hospitalizowanych w szpitalach psychiatrycznych to pacjenci z zaburzeniami spowodowanymi używaniem alkoholu i innych substancji psychoaktywnych, z czego ¾ to mężczyźni. W całym tym okresie, zarówno w opiece ambulatoryjnej jak i całodobowej wzrastał wskaźnik leczonych z powodu uzależnień od alkoholu i substancji psychoaktywnych. Co więcej, dynamika zapadalności jest wyższa niż dynamika rozpowszechnienia, co oznacza, że na wzrost wskaźnika rozpowszechnienia w znacznym stopniu wpływają rejestrowane nowe przypadki uzależnień niż powroty do leczenia pacjentów uprzednio już uzależnionych. Według danych NPOZP niepokojący jest sukcesywny wzrost zarówno zapadalności, jak i rozpowszechnienie zaburzeń spowodowanych używaniem alkoholu, zwłaszcza w najmłodszej frakcji wieku. Od roku 1997 (tj. od rewizji ICD) w opiece ambulatoryjnej rejestrowane zaburzenia organiczne wzrosły następująco: schizofrenia o 39 %, zaburzenia schizotypowe i urojeniowe o 31 %, zaburzenia afektywne dwukrotnie, zaburzenia nerwicowe o 54 %, upośledzenie umysłowe dwukrotnie, zaburzenia spowodowane używaniem alkoholu o 43 %, zaburzenia spowodowane używaniem substancji psychoaktywnych od czterokrotnie do siedmiokrotnie, pozostałe zaburzenia psychiczne prawie dwukrotnie. W Polsce problematyka zdrowia dzieci i młodzieży znalazła odzwierciedlenie w Celu operacyjnym 8. Narodowego Programu Zdrowia „Wspieranie rozwoju i zdrowia fizycznego i psychospołecznego oraz zapobieganie najczęstszym problemom zdrowotnym i społecznym dzieci i młodzieży”. W kraju jest około 9 mln dzieci i młodzieży w wieku do lat 18, z tego prawie 9,8% w województwie śląskim (881,6 tys. osób). Ocenia się, że co najmniej 10% z nich wymaga opieki i pomocy psychiatryczno– psychologicznej. Wśród najczęstszych problemów, jakie dotykają wspomnianą część populacji można wymienić: zaburzenia depresyjno–lękowe, zaburzenia odżywiania, problemy wynikające z nadużywania alkoholu i innych substancji psychoaktywnych. 4 Zaburzenia psychiczne dzieci i młodzieży obejmują wszystkie stopnie upośledzenia umysłowego, od ciężkich zaburzeń rozwojowych, poprzez różnego typu zaburzenia emocjonalne, skończywszy na chorobach psychicznych rozpoczynających się w okresie dorastania. Na powstawanie zaburzeń składa się wiele czynników, są to między innymi czynniki biologiczne oraz psychospołeczne, mające związek z problemami rodzinnymi. Zdrowie psychiczne dzieci i młodzieży jest ważne nie tylko w okresie wzrastania i dojrzewania. Wczesne zapobieganie powstawaniu zaburzeń psychicznych daje dużą szanse na unikniecie ich w życiu ludzi dorosłych, co pozwoli zmniejszyć skalę konieczności leczenia tych zaburzeń i uniknąć kosztów zarówno materialnych, jak i społecznych. 2. Stan zdrowia psychicznego i zasoby opieki psychiatrycznej w lecznictwie województwa śląskiego według danych projektu Śląskiego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego na lata 2011 - 2015. W 2008 r. sytuacja w zakresie ochrony zdrowia psychicznego w województwie śląskim przedstawiała się następująco: 1) Na psychiatryczną opiekę stacjonarną w województwie śląskim składało się: 13 oddziałów psychiatrycznych (ogółem 504 łóżek) znajdujących się w szpitalach ogólnych oraz 24 zakłady psychiatrycznej opieki stacjonarnej (ogółem 3.780 łóżek), tj.: szpitale psychiatryczne: w Rybniku, Lublińcu, Toszku, Katowicach, Bielsku-Białej, Orzeszu, Międzybrodziu Bialskim. Ogólna liczba miejsc rzeczywistych w szpitalach psychiatrycznych w regionie to 2 659 łóżek, natomiast liczba miejsc dziennego pobytu wynosi 159 łóżek. ośrodki lecznictwa odwykowego alkoholowego: w Gorzycach, Parzymiechach (obecnie w likwidacji) i Żywcu (ogółem 264); ośrodki rehabilitacyjne dla uzależnionych od środków psychoaktywnych –: w Gliwicach (2 ośrodki), Dębowcu, Pławniowicach, Częstochowie, Mstowie, BielskuBiałej (2 ośrodki), Bytomiu i Katowicach (ogółem 302); zakłady opiekuńczo-lecznicze psychiatryczne: w Gorzycach, Międzybrodziu Bialskim i Lublińcu (ogółem 531); zakład pielęgnacyjno-opiekuńczy psychiatryczny: w Kamieńcu (24 łóżka). 2) Według danych z Raportu o stanie zdrowia psychicznego mieszkańców województwa śląskiego - psychiatryczna opieka ambulatoryjna w 2009 roku, sporządzonego przez Wydział Nadzoru nad Systemem Opieki Zdrowotnej Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach, na psychiatryczną opiekę ambulatoryjną w województwie śląskim składało się w 2009 r. 236 jednostek lecznictwa ambulatoryjnego dla osób z zaburzeniami psychicznymi, osób uzależnionych od alkoholu oraz innych środków psychoaktywnych, w tym: 143 poradni zdrowia psychicznego; 20 poradni zdrowia psychicznego dla dzieci i młodzieży; 42 poradni odwykowych (alkoholowych); 9 poradni profilaktyki, leczenia i rehabilitacji osób uzależnionych od substancji psychoaktywnych; 22 poradni psychologicznych 5 W 2009 r. na zaburzenia psychiczne (bez uzależnień) leczyło się ambulatoryjnie w województwie śląskim 138 604 osób (na 4 640 700 mieszkańców, tj. prawie 3 % mieszkańców), w tym: 28,6 % stanowiły zaburzenia nerwicowe związane ze stresem i somatoformiczne 12,6 % schizofrenia 10,4 % organiczne zaburzenia psychotyczne 10,0 % epizody afektywne 8,8 % depresje nawracające i zaburzenia dwubiegunowe Pacjenci zarejestrowani po raz pierwszy stanowili 25,0 % leczonych ogółem. Pacjenci pierwszorazowi najczęściej leczyli się z powodu zaburzeń nerwicowych związanych ze stresem i zaburzeń nerwicowych somatoformicznych – 38,0 %, epizodów afektywnych – 11,3 % i organicznych zaburzeń psychotycznych – 7,7 %. W ogólnej liczbie leczonych kobiety stanowiły 61,6 %. Największą grupę leczonych (64,9 % ogółu) stanowiły osoby w przedziale wiekowym 30-64 lata. Wśród pacjentów opieki ambulatoryjnej 22 825 osób (0,49 % mieszkańców województwa śląskiego) to pacjenci leczeni z zaburzeniami spowodowanymi używaniem alkoholu, z tego 45,04 % to osoby leczone po raz pierwszy. W 2009 r. na 100 tys. ludności województwa śląskiego 491,8 osób leczyło się z powodu zaburzeń spowodowanych używaniem alkoholu, w 2008 r. ten wskaźnik wynosił 457,4 osoby. Mężczyźni stanowili 75,8 % ogólnej liczby leczonych. W 2009 r. na zaburzenia spowodowane używaniem środków psychoaktywnych leczyło się 3.458 osób. (0,0745 % mieszkańców województwa). Pacjenci pierwszorazowi stanowili 40,8 % leczonych ogółem. Główną przyczyną leczenia pacjentów były zaburzenia zachowania spowodowane naprzemiennym przyjmowaniem kilku substancji psychoaktywnych – 41,6 %. Współczynnik leczonych ogółem na 100 tys. ludności wynoszący w 2009 r. 74,5, znacznie wzrósł w stosunku do 2008 r. kiedy wynosił 57,6. Wśród osób leczonych z powodu zaburzeń wynikających z używania środków psychoaktywnych 65,6 % ogółu leczonych to mężczyźni, 34,4 % stanowiły kobiety. 3) Opiekę psychiatryczną dla dzieci i młodzieży tworzyły: 12 zakładów stacjonarnej opieki psychiatrycznej, tj.: 6 szpitali i oddziałów psychiatrycznych: w Orzeszu, Lublińcu, Sosnowcu, Bielsku-Białej, Gliwicach i Czeladzi; 3 ośrodki rehabilitacyjne dla uzależnionych od substancji psychoaktywnych; w Częstochowie, Bielsku-Białej i Bytomiu; 3 zakłady opiekuńczo-lecznicze i pielęgnacyjno-opiekuńcze: w Tworogu, Jastrzębiu –Zdroju i Kamieńcu; 19 poradni zdrowia psychicznego dla dzieci i młodzieży Struktura chorych leczonych w zakładach stacjonarnej opieki psychiatrycznej województwa śląskiego w 2008 r.: szpitale psychiatryczne: 80,6 % ośrodki lecznictwa odwykowego alkoholowego: 12,8 % ośrodki rehabilitacyjne dla uzależnionych od środków psychoaktywnych: 4,1 % 6 zakłady opiekuńczo-lecznicze psychiatryczne: 2,2 % zakład pielęgnacyjno-opiekuńczy psychiatryczny: 0,3 % Struktura zaburzeń psychicznych osób leczonych w jednostkach psychiatrycznej opieki ambulatoryjnej województwa śląskiego w 2008 r.: zaburzenia psychiczne (bez uzależnień): 85 % zaburzenia spowodowane używaniem środków psychoaktywnych: 2 % zaburzenia spowodowane używaniem alkoholu: 13 % Problemy alkoholowe są powszechnie postrzegane jako jedne z najważniejszych zagrożeń społecznych. W 2009 r. w jednostkach psychiatrycznej opieki ambulatoryjnej leczyło się 22,8 tys. pacjentów, u których rozpoznano zaburzenia spowodowane używaniem alkoholu, z tego 10,3 tys. to osoby leczone po raz pierwszy. U 85,1 % leczonych ogółem pacjentów stwierdzono zespół uzależnienia. Struktura dzieci i młodzieży leczonych w jednostkach lecznictwa ambulatoryjnego wg wybranych zaburzeń w województwie śląskim w 2008 r.: leczeni z zaburzeniami spowodowanymi używaniem środków psychoaktywnych: 3 % leczeni z zaburzeniami spowodowanymi używaniem alkoholu: 1 % leczeni z zaburzeniami psychicznymi (bez uzależnień): 96 % W roku 2008 leczeniem ambulatoryjnym z powodu zaburzeń psychicznych, uzależnień od alkoholu oraz innych substancji psychoaktywnych objętych było ponad 12 tys. dzieci i młodzieży województwa śląskiego. 3. Stan zdrowia psychicznego i zasoby psychiatrycznej opieki medycznej mieszkańców w gminie Pszczyna. 3.1. Stan zdrowia mieszkańców gminy Pszczyna, dane liczbowe: Liczba mieszkańców gminy Pszczyny na dzień 31.12.2009 r. wynosiła 50 277 osób, mieszkańców powiatu pszczyńskiego 106 361 osób, a mieszkańców województwa śląskiego 4 640 725 osób. Przyjmując wskaźniki procentowe udziału liczby ludności gminy Pszczyna w ogólnej liczbie mieszkańców województwa śląskiego i kraju, dane dotyczące statystyki zaburzeń psychicznych przedstawiały się dla gminy Pszczyna następująco*: opieka stacjonarna w 2007 r. / opieka ambulatoryjna zaburzenia psychiczne – 120 osób / 708 osób zaburzenia niepsychotyczne – 32 osoby / 718 osób zaburzenia spowodowane używaniem alkoholu – 99 osób / 239 osób zaburzenia spowodowane używaniem substancji psychoaktywnych – 16 osób / 48 osób upośledzenie umysłowe – 6 osób / 82 osoby ogółem – 273 osoby / 1.796 osób * opracowanie Referatu Zdrowia Urzędu Miejskiego w Pszczynie na podstawie Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego 7 w 2009 roku dla gminy Pszczyna dane dla chorych (osoby) leczonych ogółem wg rozpoznań z zaburzeniami psychicznymi (bez uzależnień) w jednostkach psychiatrycznej opieki ambulatoryjnej przedstawiały się następująco*: na zaburzenia psychiczne (bez uzależnień) leczyło się – 1501 osob, w tym m. in.: organiczne zaburzenia niepsychotyczne – 85 osób organiczne zaburzenia psychotyczne – 155 osób schizofrenia – 189 osób zaburzenia nerwicowe związane ze stresem i somatoformiczne – 429 osób * opracowanie Referatu Zdrowia Urzędu Miejskiego w Pszczynie na podstawie Raportu o stanie zdrowia psychicznego mieszkańców województwa śląskiego - psychiatryczna opieka ambulatoryjna w 2009 roku, sporządzonego przez Wydział Nadzoru nad Systemem Opieki Zdrowotnej Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach Według danych Referatu Zdrowia Urzędu Miejskiego w Pszczynie, w 2010 w Punkcie Konsultacyjno-Informacyjnym finansowanym z budżetu Gminy Pszczyna, w terapii indywidualnej uczestniczyło 7 osób a w terapii grupowej 20 osób uzależnionych od alkoholu, mieszkańców gminy Pszczyna. Do zadań Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych należy m.in. podejmowanie czynności zmierzających do orzeczenia o zastosowanie wobec osoby uzależnionej od alkoholu obowiązku poddania się leczeniu w zakładzie lecznictwa odwykowego. Jak wynika z poniższego zestawienia corocznie najwięcej wniosków kieruje rodzina osoby uzależnionej od alkoholu. Osoby zgłoszone do Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Pszczynie: Zgłaszający 2010 2009 2008 Komenda Powiatowa 13 17 11 Kurator zawodowy 4 10 1 Powiatowe Centrum 7 8 12 Prokuratura 1 2 5 Ośrodek Pomocy - 7 3 rodzina 44 56 77 inne 2 - - RAZEM 71 102 109 Policji Pomocy Rodzinie Społecznej * Dane Referatu Zdrowia Urzędu Miejskiego w Pszczynie. Jak wynika z danych Ośrodka Pomocy Społecznej w Pszczynie, który obejmuje swoim wsparciem osoby m.in. osoby z zaburzeniami psychicznymi, wzrasta liczba osób zaburzonych psychicznie, korzystających z różnych form pomocy społecznej. Struktura świadczeniobiorców zaburzonych psychicznie przedstawia się następująco: Rok Liczba osób korzystających ze świadczeń pomocy społecznej Średnia wieku 8 W tym Liczba osób Liczba osób uzależnionych od samotnych lub alkoholu, prowadzących narkotyków, jednoosobowe nikotyny, leków gospodarstwo itp. Środków domowe psychoaktywnych Osoby psychicznie chore 2008 36 4 20 47 2009 39 5 22 48 2010 46 8 24 46 2008 28 3 9 30 2009 27 3 9 30 2010 30 4 9 32 Osoby upośledzone umysłowo *dane Ośrodek Pomocy Społecznej w Pszczynie Według stanu na 30 czerwca 2011 r. w gminie Pszczyna było 9.902 dzieci i młodzieży do 18 roku. Przyjmuje się, że co najmniej 10% z nich wymaga opieki i pomocy psychiatryczno– psychologicznej. Wśród najczęstszych problemów, jakie dotykają wspomnianą część populacji można wymienić: zaburzenia depresyjno–lękowe, zaburzenia odżywiania, problemy wynikające z nadużywania alkoholu i innych substancji psychoaktywnych. Zaburzenia psychiczne dzieci i młodzieży obejmują wszystkie stopnie upośledzenia umysłowego, od ciężkich zaburzeń rozwojowych, poprzez różnego typu zaburzenia emocjonalne, skończywszy na chorobach psychicznych rozpoczynających się w okresie dorastania. Na powstawanie zaburzeń składa się wiele czynników, są to między innymi czynniki biologiczne oraz psychospołeczne, mające związek z problemami rodzinnymi. Zdrowie psychiczne dzieci i młodzieży jest ważne nie tylko w okresie wzrastania i dojrzewania. Wczesne zapobieganie powstawaniu zaburzeń psychicznych daje dużą szanse na uniknięcie ich w życiu ludzi dorosłych, co pozwoli zmniejszyć skalę konieczności leczenia tych zaburzeń i uniknąć kosztów zarówno materialnych, jak i społecznych. 3.2. Zasoby psychiatrycznej opieki medycznej. 3.2.1. Zasoby psychiatrycznej opieki stacjonarnej: brak. 3.2.2. Zasoby psychiatrycznej opieki ambulatoryjnej: Poradnia Zdrowia Psychicznego w NZOZ Hipokrates w Pszczynie, ul. Zdrojowa 65 zatrudniony: 1 lekarz psychiatra II st. specjalizacji, psycholog – 2 osoby, pielęgniarka – 1 osoba; Poradnia psychologiczno – pedagogiczna w Pszczynie, ul. Zamenhofa 5, zatrudnia 9 psychologów, 7 pedagogów, 3 logopedów i 1 doradcę zawodowego; 9 Poradnia zdrowia psychicznego dla dzieci i młodzieży w Samodzielnym Publicznym Zakładzie Opieki Zdrowotnej w Pszczynie PORT funkcjonowała do końca 2010 r. – pracowało w niej 2 lekarzy, łącznie pół etatu.. Od 01.01.2011 r. brak kontraktu z NFZ spowodował likwidację poradni. Poradnia leczenia uzależnień od alkoholu, mieści się w Pszczynie na ulicy Zdrojowej 65, prowadzi ją od 01.lipca 2011 r. NZOZ Centrum Leczenia Uzależnień w Woli, zatrudnieni: psycholog – 2 osoby, lekarz psychiatra – 1 osoba. Rozdział III Cele Gminnego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego (zwanego dalej Programem). Cele główne Programu: 1. promocja zdrowia psychicznego i zapobieganie zaburzeniom psychicznym. Cele szczegółowe: 1.1.upowszechnianie na terenie gminy wiedzy na temat zdrowia psychicznego, kształtowanie zachowań i stylów życia korzystnych dla zdrowia psychicznego, rozwijanie umiejętności radzenia sobie w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu 1.2.zapobieganie zaburzeniom psychicznym 1.3.zwiększenie integracji społecznej osób z zaburzeniami psychicznymi Rozdział IV. Realizacja Gminnego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego na lata 2011-2015. 1. Realizacja celów Programu będzie się odbywać poprzez wytyczone kierunki działań. Podjęte działania będą zapobiegać zagrożeniom życia psychicznego i przyczynią się do poprawy stanu bezpieczeństwa zdrowotnego mieszkańców gminy. Oczekiwane korzyści zdrowotne i społeczne jakie nastąpią dzięki wdrożeniu Programu to zmniejszenie występowania częstości zaburzeń psychosomatycznych i psychicznych (emocjonalnych, nerwicowych, problemów związanych z nadużywaniem alkoholu i innych substancji uzależniających, również zmniejszenie liczby samobójstw). Korzyści pośrednie to poprawa kondycji psychicznej mieszkańców gminy, wzrost gotowości i skuteczności współdziałania między jednostkami, w grupach i społecznościach lokalnych. 10 Lp. Cele główne Cele szczegółowe Działania Realizatorzy Koszt rocznie 1. Promocja zdrowia 1. upowszechnianie 1. Opracowanie gminnego programu promocji zdrowia psychicznego i zapobieganie na terenie gminy psychicznego. zaburzeniom psychicznym Pszczyna wiedzy na 2. Prowadzenie kampanii medialnej promującej zdrowie Referat Zdrowia temat zdrowia psychiczne – tworzenie sieci informacji o zdrowiu (e- PZE psychicznego, zdrowie) kształtowanie 3. Udostępnienie informacji dot. zdrowia psychicznego na zachowań i stylów oficjalnej stronie internetowej gminy Pszczyna życia korzystnych dla 4. Promocja zdrowia psychicznego w szkołach zdrowia Referat Zdrowia Referat Zdrowia PZE, szkoły, Wprowadzenie do szkolnych programów organizacje psychicznego, nauczania tematyki promocji zdrowia, edukacji pozarządowe rozwijanie zdrowotnej i zdrowego stylu życia, umiejętności radzenia sobie w sytuacjach zagrażających edukacyjnych w zakresie zdrowia psychicznego, zdrowiu psychicznemu Opracowanie programów informacyjnoopracowanie programów zapobiegania przemocy w szkole Szkolenia dla pedagogów i psychologów szkolnych Opieka nad systemem rodzinnym/przeciwdziałania przemocy w rodzinie 11 5. zwiększenie integracji społecznej osób z zaburzeniami Organizacje psychicznymi: pozarządowe Inicjowanie projektów informacyjnoedukacyjnych sprzyjających postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałania dyskryminacji wobec osób z zaburzeniami psychicznymi. 2. Przeciwdziałanie 1. realizacja programów informacyjno-edukacyjnych PZE, szkoły, nietolerancji, sprzyjających postawom zrozumienia, akceptacji i organizacje dyskryminacji i przeciwdziałania dyskryminacji osób z zaburzeniami pozarządowe wykluczeniu osób z psychicznymi zaburzeniami psychicznymi Spotkania, warsztaty dotyczące poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego, Publikacje, przewodniki na temat dostępnych form pomocy dla ofiar przemocy w rodzinie, szkole, środowisku lokalnym 2. Organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach Referat Zdrowia 7.200 kryzysu psychicznego Ośrodek Pomocy Społecznej 12 2. Zapewnienie osobom z 1. Upowszechnienie 1.Wsparcie poradni zdrowia psychicznego i uzależnień, Referat Zdrowia 40.000 zaburzeniami psychicznymi, środowiskowego zapewniających opiekę dorosłym, dzieciom i młodzieży. Środki z wielostronnej i powszechnie modelu rozdziału dostępnej opieki zdrowotnej psychiatrycznej opieki Przeciwdziałanie oraz innych form opieki i zdrowotnej – alkoholizmowi pomocy, niezbędnych do wdrożenia modelu życia w środowisku środowiskowej, rodzinnym i społecznym zintegrowanej opieki psychiatrycznej. 2. Wsparcie 1.. Współpraca z pozarządowymi organizacjami Referat Zdrowia 14.500 środowisk samopomocowymi realizującymi zróżnicowane formy Środki z medycznych poprzez pomocy i oparcia społecznego dla osób z zaburzeniami rozdziału upowszechnienie psychicznymi: Przeciwdziałanie zróżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego Wsparcie organizacji pozarządowych, przy alkoholizmowi realizacji zadań z zakresu zdrowia psychicznego oraz z rozdziału Finansowanie samopomocowych projektów Promocja służących rozwojowi form oparcia społecznego Zdrowia (dotacje) 3. Kształtowanie wobec osób z 1. Ochrona praw osób 1. Kształtowanie właściwej postawy społeczeństwa wobec Organizacje zaburzeniami psychicznymi chorych psychicznie osób chorych psychicznie (zrozumienia, akceptacji, pozarządowe, właściwych postaw lub upośledzonych tolerancji) Referat Zdrowia społecznych oraz tworzenie umysłowo systemów informacji, korzystających ze Realizacja projektów informacyjno-edukacyjno— artystycznych, zapobiegających stygmatyzacji i 13 koniecznych do skutecznej świadczeń dyskryminacji osób z zaburzeniami psychicznymi ochrony i zapobiegania zdrowotnych, oraz dotyczących praw osób chorych psychicznie, zaburzeniom zdrowia udzielanych przez psychicznego zakłady opieki szkoleniowych na rzecz podniesienia świadomości psychiatrycznej społeczeństwa, celem zwiększenia akceptacji i Organizacja kampanii informacyjno- tolerancji wobec osób z zaburzeniami psychicznymi. 4. Współpraca z gminami 1. Budowanie sieci partnerskimi w celu współpracy z gminami psychiatrycznej Zdrowia, propagowania i partnerskimi w Referat konsultowania rozwiązań zakresie zdrowia 2. Promocja i rozwój współpracy z wykorzystaniem Promocji modelowych opieki psychicznego doświadczeń regionów w zakresie modelowych rozwiązań Gminy, opieki psychiatrycznej Referat Rozwoju psychiatrycznej oraz 1. Wymiana dobrych praktyk w zakresie opieki Referat adaptacja na terenie gminy i Funduszy europejskich standardów Europejskich opieki psychiatrycznej 14 2. Wdrażanie Programu. Nadzór nad realizacją Gminnego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego na lata 2011-2015 w imieniu Burmistrza Pszczyny sprawuje Referat Zdrowia Urzędu Miejskiego w Pszczynie. Do zadań Referatu Zdrowia należy monitorowanie oraz ocena postępów realizacji zadań Programu. 3. Monitoring Programu. Wskaźnik monitorujący: liczba osób objętych Programem Wynikiem monitoringu będzie coroczny raport prezentujący postępy wdrażania Programu, składany Radzie Miejskiej w Pszczynie, w terminie do końca września następującego po okresie będącym przedmiotem monitorowania. Odpowiedzialnymi za raportowanie są wszystkie podmioty odpowiedzialne za realizację Programu. Raport sporządza Referat Zdrowia. Okres monitorowania: rok kalendarzowy 4. Ewaluacja Programu. Ocena realizacji Programu nastąpi do końca czerwca 2016 roku. Celem ewaluacji będzie badanie długoplanowych efektów oddziaływania Programu, tj. : trwałości, skuteczności, efektywności, trafności i użyteczności 5. Finansowanie Programu. Realizacja Programu jest finansowana ze środków własnych gminy. 6. Promocja Programu. Promocja i rozpowszechnienie informacji na temat Programu wśród realizatorów Programu, potencjalnych odbiorców, organizacji pozarządowych oraz społeczeństwa odbędzie się poprzez : udostępnienie informacji na stronie internetowej Gminy Pszczyna, przesłanie do wiadomości lokalnej prasie, przesłanie elektronicznie do realizatorów Programu. Źródło: www.stat.gov.pl Śląski Urząd Wojewódzki w Katowicach, Wydział Nadzoru nad Systemem Opieki Zdrowotnej, „Psychiatryczna opieka ambulatoryjna w 20098 r. Raport o stanie zdrowia psychicznego mieszkańców województwa śląskiego”, Katowice 2010 r. Zdrowie psychiczne mieszkańców województwa śląskiego w 2009 roku Śląski Urząd Wojewódzki w Katowicach, Wydział Nadzoru nad Systemem Opieki Zdrowotnej Raport o stanie zdrowia mieszkańców województwa śląskiego 2009 Śląski Urząd Wojewódzki w Katowicach, Wydział Nadzoru nad Systemem Opieki Zdrowotnej. 15 16
