Co wpływa na zaburzenia mowy dziecka

CO WPŁYWA NA ZABURZENIA MOWY DZIECKA
1. Zbyt długie karmienie butelką
Karmienie sztuczne powoduje zaburzenie czynności fizjologicznych narządów
żucia, inaczej pracują mięśnie. Żuchwa jest podciągana ku tyłowi (odwrotnie jak
przy karmieniu naturalnym), ulega cofnięciu, usta są otwarte. Może dojść do
tyłozgryzu, zwężenia szczęki oraz wychylenia lub wysunięcia się zębów
górnych.
Często dzieci karmione sztucznie mają zaburzenia przewodu pokarmowego,
spowodowane połykaniem dużej ilości mleka wraz z powietrzem (duży otwór
w smoczku) w krótkim czasie.
2. Zbyt długie ssanie smoczka
Ssanie smoczka jak i kciuka należy do szkodliwych nawyków, powtarzanych
często, niecelowo i nieświadomie.
Obecność smoczka w okolicy podniebienia powoduje wady zgryzu, a ciągłe
spychanie języka w dół uniemożliwia wytworzenie się prawidłowego unoszenia
końca języka.
Ssanie smoczka przez dłuższy czas powoduje poważne zaburzenia szczękowozgryzowo-zębowe np. tyłozgryzy, tyłożuchwia, zwężenia szczęk, wychylenia
lub wysunięcia zębów górnych, zgryzu otwartego przedniego.
3. Ssanie kciuka
Ssanie palca to zły nawyk, który doprowadzi do powstania wad zgryzu,
zaburzeń rozwoju mięśni twarzy i układu kostnego, czasami schorzeń
laryngologicznych. Oduczenie ssania palca to trudne zadanie, szczególnie
gdy dziecko jest nerwowe.
Nie należy się jednak zrażać, można skorzystać z pomocy ortodonty, który
pomoże wybrać indywidualną terapię.
Przykładowe metody odzwyczajania od ssania palców
- zastosowanie płytki przedsionkowej
- bandażowanie palca
- nakładanie rękawiczki bez palców
- smarowanie palca dostępnymi w aptekach preparatami i płynami,
nieszkodliwymi dla zdrowia
- usztywnianie rączki w łokciu, co uniemożliwi jej zgięcie i włożenie palca
do buzi
4. Dłużej utrzymujący się katar
Przedłużający się katar może doprowadzić do niedrożności nosa, tor oddychania
będzie nieprawidłowy. Dziecko będzie oddychać ustami.
5. Przerośnięty trzeci migdał
Migdałek gardłowy (powinien zacząć zanikać około 9-tego roku życia) ulega
powiększeniu pod wpływem stanów zapalnych, alergii. Powoduje to trudności
z oddychaniem przez nos, dziecko zaczyna oddychać z otwartą buzią, chrapie
w nocy. Wygląd twarzy dziecka to: krótka górna warga, wychylone lub
wysunięte zęby górne, cofnięta i obniżona żuchwa.
Napięcie mięśni warg i policzków jest obniżone, usta otwarte.
Przerośnięty migdał blokuje ujścia trąbek słuchowych, co sprawia że w jamie
ucha środkowego gromadzi się płyn.
Podobnie jak przy karmieniu sztucznym i ssaniu smoczka lub kciuka mogą
występować zaburzenia w postaci tyłozgryzów, tyłożuchwia, zwężenia szczęki.
6. Problemy z przerośniętymi migdałkami podniebiennymi
Przerost migdałków podniebiennych powoduje zwężenie gardła, przez co
przepływ powietrza z nosa do gardła i dróg oddechowych jest utrudniony.
Dziecko odruchowo wysuwa żuchwę i język, co powoduje swobodniejszy
przepływ powietrza, zezwala na oddychanie nosem.
W wyniku tego język oddala się od podniebienia, a policzki uciskają na boczne
powierzchnie szczęki.
Jeżeli stan ten trwa dłużej może to doprowadzić do zaburzeń narządów żucia w
postaci przodozgryzów, przodożuchwia oraz zawężenia szczęki.
7. Połykanie płynów z językiem ułożonym na dnie jamy ustnej
Rozróżnia się dwa sposoby połykania: niemowlęcy i poniemowlęcy.
Niemowlę połyka pokarmy przy rozwartych szczękach z językiem wsuniętym
między wały dziąsłowe. Ten typ połykania powinien zaniknąć w miarę
wyrastania zębów mlecznych i rozwoju dziecka.
Przyczyn przetrwałego, niemowlęcego połykania przy pełnym uzębieniu można
szukać w zbyt długim karmieniu pożywieniem papkowatym, jedzeniem
z pełnymi ustami, piciem dużymi łykami płynów, rodzajem ssanego smoczka.
To przetrwałe niemowlęce połykanie powoduje w narządzie żucia takie
nieprawidłowości jak zgryzy otwarte, tyłozgryzy, zgryzy krzyżowe.
8. Wady zgryzu
Wady zębowe i zgryzu utrudniają lub uniemożliwiają prawidłową artykulację
głosek dentalizowanych : ś, ź, ć, dź, s, z, c, dz, sz, ż, cz, dż.
Tyłozgryz czyli cofnięcie żuchwy (szczęka dolna) w stosunku do zębów szczęki
górnej.
Przy tyłozgryzie spółgłoski s, z, c mają brzmienie podobne do ś, ź, ć.
Spowodowane jest to przesunięciem miejsca artykulacji głosek syczących do
tyłu, między zębami występuje wtedy szpara przednio-tylna o różnych
rozmiarach. Można stosować ćwiczenia polegające na wysuwaniu żuchwy do
przodu i nagryzanie dolnymi zębami wargi górnej.
Przodozgryz czyli nadmierny wzrost żuchwy ku przodowi lub zahamowanie
wzrostu szczęki górnej.
Przy przodozgryzie spółgłoski dentalizowane mogą być realizowane
międzyzębowo lub przyzębowo. Można ćwiczyć nagryzanie zębami górnymi
wargi dolnej.
Zgryz otwarty czyli brak kontaktu zębów dolnych i górnych.
Przy zgryzach otwartych miedzy zębami powstaje szpara pionowa, w którą
często wpada język, głoski t, d, n, s, z, c, bywają wymawiane międzyzębowo.
9. Zbyt krótkie wędzidełko podjęzykowe lub wędzidełko wargowe
Wędzidełko języka to miękki twór włóknisty, pokryty błoną śluzową. Łączy
dolną powierzchnię zębów z dnem jamy ustnej. Prawidłowo rozwinięte pozwala
na swobodne ruchy języka w każde jego miejsce.
Zbyt krótkie wędzidełko ogranicza ruchy języka na boki, ku przodowi, ku górze.
Może utrudniać wytworzenie poprawnego brzmienia głosek sz, ż, cz, dz, r.
10. Wczesna próchnica zębów mlecznych
Próchnica to proces chorobowy tkanek twardych zębów, prowadzi do ubytków
a potem często do utraty zębów.
Może to zaburzać czynność układu mięśniowo-stawowego, powodować
redukcję lub zmiany głosek, zaburzenia zgryzowe.
Braki w uzębieniu wiążą się z przyjmowaniem mimowolnych i świadomych
ruchów języka w kierunku ubytków, co będzie wpływać na artykulację.
Dlatego konieczne jest wczesne leczenie ubytków próchniczych u dzieci.
11. Rozszczep podniebienia lub warg
Rozszczep podniebienia występuje, gdy dwie płyty podniebienne, z których
zbudowane jest podniebienie twarde (sklepienie jamy ustnej ) nie połączyły się
z sobą całkowicie.
Podniebienie miękkie jest w tym przypadku także podzielone. często występuje
też rozszczep wargi.
U dzieci z rozszczepem podniebienia i warg występują często wady zgryzu,
problemy z niedoczynnością trąbki słuchowej, częste zakażenia ucha
środkowego.
Zaburzona jest artykulacja ( dziecko nosuje ), fonacja.
Ważne jest operacyjne leczenie lub zastosowanie obturatora ( płytki
zamykającej otwór w podniebieniu ).
12. Nieprawidłowy tor oddychania
Wpływ oddychania na narząd żucia i czaszkę twarzową rozpoczyna się od
pierwszego oddechu dziecka.
Prawidłowe, fizjologiczne oddychanie to oddychanie przez nos.
Powietrze przechodzące przez nos ulega ogrzaniu, częściowemu oczyszczeniu,
nawilżeniu oraz przygotowaniu do przemiany gazowej w pęcherzykach płuc.
Dziecko oddychające przez usta bywa narażone na łatwe przeziębienia, jest
niedotlenione, śpi niespokojnie, może mieć złą przemianę materii, mogą
występować też zaburzenia czynnościowe w narządzie żucia.
Oddychanie prze usta trwające ponad rok wpływa upośledzająco na rozwój
klatki piersiowej, narządu krążenia i oddychania, narządu żucia i czaszki
twarzowej.
13. Niedosłuch
Niedosłuch to pogorszenie zdolności słyszenia dźwięków. W zależności od
stopnia uszkodzenia narządu wyróżnia się niedosłuch lekki, umiarkowany,
znaczny, głęboki oraz głuchotę.
Niedosłuch lekki to niemożność słyszenia takich dźwięków jak; cichy szept czy
szum liści.
Niedosłuch umiarkowany i znaczny-> występują problemy ze słyszeniem i
rozumieniem mowy, nawet bardzo głośnej.
W razie jakichkolwiek podejrzeń, że dziecko może mieć problemy ze słuchem,
należy zbadać dziecko u laryngologa lub audiologa i przejść badania
specjalistyczne. Pozwoli to potwierdzić lub wykluczyć wadę słuchu, określić
stopień niedosłuchu, jego przyczyny oraz podjąć odpowiednie leczenie.
14. Dostarczanie dziecku przez dorosłych nieprawidłowych wzorców
wymowy
opracowała
logopeda
Urszula Polak-Popławsk