Zapalenie stawów w przebiegu mukowiscydozy u dzieci Cystic fibrosis arthritis in children Dorota Sands, Justyna Milczewska, Katarzyna Walicka-Serzysko Streszczenie: Wstęp: Średnia długość Ŝycia chorych na mukowiscydozę (ang. cystic fibrosis- CF) w ostatnich dziesięcioleciach zwiększyła się dzięki postępowi i intensywności terapii. Znaczna część pacjentów doŜywa wieku dorosłego, czego konsekwencją jest coraz częstsze występowanie nietypowych objawów tej choroby, takich jak artropatie oraz zapalenia naczyń. Najczęstsze artropatie występujące w przebiegu mukowiscydozy (cystis fibrosis arthritis- CFA) to: epizodyczne zapalenie stawów (episodic arthritis- EA) oraz płucna osteoartropatia przerostowa (hypertrophic pulmonary osteoarthropathy- HPOA). Objawami zapalenia naczyń (vasculitis) są zmiany skórne o typie wysypek plamistych i wybroczyn. Celem pracy było zbadanie częstości występowania oraz charakterystyka obrazu klinicznego i profilu immunologicznego zapaleń stawów i/lub wysypek skórnych u dzieci chorych na mukowiscydozę. Materiał i metody: Analizie retrospektywnej poddano dokumentację 280 dzieci chorujących na mukowiscydozę. Od pacjentów i ich rodziców zbierano szczegółowe wywiady dotyczące okoliczności wystąpienia, czasu trwania, stopnia nasilenia objawów stawowych i skórnych oraz ewentualnego współwystępowania objawów ogólnych. Ponadto w surowicy krwi oznaczano wykładniki stanu zapalnego i markery immunologiczne. Wyniki: Artropatie obserwowano u 8 pacjentów, w tym epizodyczne zapalenie stawów u 6 dzieci, u 1 dziecka współistnienie mukowiscydozy i młodzieńczego idiopatycznego zapalenia stawów, zaś w 1 przypadku zmiany skórne o charakterze wybroczynowym. U połowy dzieci z epizodycznym zapaleniem stawów stwierdzono obecność przeciwciał przeciwjądrowych w niskim mianie. U dziecka z objawami vasculitis stwierdzono obecność przeciwciał p-ANCA i c-ANCA. Wniosek: U chorego na mukowiscydozę z objawami zapalenia stawów lub zmianami skórnymi naleŜ brać pod uwagę CFA. 1/2 Słowa kluczowe: mukowiscydoza, zapalenie stawów, zapalenie naczyń Abstract: Introduction: During the last decades the life expectancy of patients with cystic fibrosis (CF) has improved thanks to the progress in therapy. Meny patients survive to adult life. As a consequence, the occurrence of its atypical symptoms, such as arthropathies and vasculitis has increased. The arthropathies described in cystic fibrosis are: episodic arthritis (EA) and hypertrophic pulmonary osteoarthropathy (HPOA). Vasculitis is characterized by the blotchy or purpuric rash. The aim of this study was to examine the incidence, the clinical course and immunological profile of arthritis and/or vasculitis in children with cystic fibrosis. Patients and methods: We analysed the documentation of 280 children with cystic fibrosis, attending the Institute of Mother and Child in Warsaw. A history concerning the symptoms of arthritis/vasculitis (circumstances of occurrence, duration, localization, severity) and general symptoms has been taken. The inflamatory and immunological markers have been estimated. Results: In the study group arthropaties were observed in 8 patients: episodic arthritisin 6 children, in 1 case juvenile idiopathic arthritis and cystic fibrosis coexisted and 1 girl had purpuric rash (vasculitis). Laboratory tests showed the presence of anti-nuclear antibodies in three patients with EA. The child with the signs of vasculitis had positive p-ANCA and c-ANCA tests. Conclusion: In the case of arthritis occurring in a patient with cystic fibrosis CFA must be considered. Keywords: cystic fibrosis, arthritis, vasculitis 2/2