Czy u dzieci z nadmiarem masy ciała mogą występować zaburzenia struktury i mineralizacji kości? Are children with excess body weight at risk of bone structure and mineralization disorders? Katarzyna Kulińska-Szukalska, Anna Łupińska, Danuta Chlebna-Sokół STRESZCZENIE Celem pracy była próba odpowiedzi na pytanie, jaka jest jakość kości określona na podstawie badania ultradźwiękowego u dzieci z nadmiarem masy ciała. Materiał i metody. Badaniami objęto 427 dzieci w wieku 6,5‒18 lat. U 314 pacjentów stwierdzono nadmiar masy ciała; grupę porównawczą stanowiło 113 dzieci. U wszystkich pacjentów przeprowadzono badanie lekarskie z pomiarami antropometrycznymi; obliczono wskaźnik względnej masy ciała (BMI). Wykonano ilościowe badanie ultradźwiękowe kości piętowej, wyniki pomiarów odniesiono do normy dla płci i wieku. Wyniki. Na podstawie BMI u 86 dzieci rozpoznano nadwagę, a u 228 pacjentów otyłość. Spośród badanych parametrów badania ultradźwiękowego kości piętowej u 181 dzieci stwierdzono obniżenie wskaźnika SOS Z-score, w tym u 130 (41,4%) z rozpoznaną nadwagą lub otyłością. Wartości wskaźnika BUA Z-score były poniżej normy u 29 pacjentów, w tym BMI u 16 z tej grupy (55,17%) było powyżej 85. centyla. Dzieci z prawidłową masą ciała miały istotnie statystycznie wyższe wartości wskaźnika BUA – Z-score oraz Stiffness Z-score w stosunku do pacjentów z nadwagą lub otyłością. Wnioski: 1. U 41,4% dzieci z nadmiarem masy ciała stwierdzono, na podstawie badania ultradźwiękowego, obniżoną jakość kości. 2. Nieprawidłowy styl życia, w tym przede wszystkim niewłaściwa dieta i niska aktywność fizyczna, może mieć negatywny wpływ na jakość kości pacjentów z nadwagą i otyłością. 3. Wskazane jest prowadzenie badań oceniających jakość kości i gospodarkę wapniowofosforanową u pacjentów z nadmiarem masy ciała. Słowa kluczowe: gęstość mineralna, kości, otyłość, nadwaga ABSTRACT The aim of this study was to analyse the quality of bone, determined on the basis of ultrasound in children with excess body weight. Materials and methods. 427 children aged 6,5‒18 years were included into the study. 314 patients had excess body weight; comparsion group consisted of 113 children. All patients underwent physical examination with anthropometric measurements; body mass index (BMI) was calculated. Findings from quantitative ultrasound of the calcaneus were related to standards for age and sex. Results. According to BMI 86 children were diagnosed as overweigh, 228 patients as obese. Among the studied parameters of the ultrasound of the calcaneus, a reduction of the SOS Z-score was found in 181 children, including 130 (41.4%) individuals diagnosed as overweight or obese. The values of BUA Z-scores were below normal in 29 patients, including 16 individuals with BMI above 85centil (55.17%). Children with normal weight had significantly higher values of BUA Z-score and Stiffness Z-score compared to patients who were overweight or obese. Conclusions: 1. According to quantitative ultrasound of bone, reduced bone quality was found in 41.4% of children with excess body weight. 2. Unhealthy lifestyle, including primarily poor diet and low physical activity, may have a negative impact on the quality of bone in overweight and obese patients. 3. In patients with excess body weight it is advisable to carry out studies which evaluate quality of bone, as well as calcium and phosphate metabolism. Keywords: Mineral density, Bones, Obesity, Overweight