„POMPA BIOLOGICZNA” Schemat działania pompy biologicznej w oceanach. Efekt cieplarniany • naturalny efekt cieplarniany • antropogeniczny efekt cieplarniany Żółtym kolorem zaznaczone jest dochodzące promieniowanie słoneczne (wat na metr kwadratowy), część jest bezpośrednio pochłonięta przez atmosferę ziemską, część jest odbita (nie pokazane), a duża część dochodzi do Ziemi. Ziemia emituje promieniowanie cieplne (strzałka brązowa), które jest w większości pochłonięte przez atmosferę i wyemitowane. Efekt cieplarniany jest wywoływany głównie przez koncentrację gazów cieplarnianych w atmosferze. Gdyby atmosfera była przepuszczalna dla promieniowania cieplnego emitowanego przez powierzchnię planety tak jak jest przeźroczysta dla promieniowania widzialnego i podczerwonego docierającego do planety, to nie zatrzymywałaby promieniowania emitowanego przez powierzchnię i nie zatrzymywałaby energii na planecie. Porównanie atmosfery Ziemi i Wenus Antropogeniczny efekt cieplarniany Efekt cieplarniany jest wywoływany głównie przez koncentrację gazów cieplarnianych w atmosferze. Ilość CO2 w atmosferze ziemi wzrosła od 280 ppm w XIX do 360 ppm obecnie. Temu wzrostowi towarzyszy wzrost temperatury. Rozwój przemysłu i intensywne wycinanie lasów stanowią główne przyczyny zwiększania się zawartości dwutlenku węgla w atmosferze. Stężenie CO2 od XIX wieku do czasów współczesnych Rozwój przemysłu pociągnął za sobą także emisje do atmosfery innych gazów antropogenicznych, których koncentracja w atmosferze także wzrasta od czasu industrializacji planety. Źródła gazów antropogenicznych gazów cieplarnianych Stężenie głównych gazów cieplarnianych powstałych w wyniku działalności człowieka Ogólny schemat niszczenia warstwy ozonowej STRATY MASY ANTARKTYCZNEGO OZONU W LATACH 1978-2003 (MILIONY TON) powierzchnia dziury ozonowej 29,4 mln km2 http://www.theozonehole.c om/ozonehole2006.htm Data i miejsce poboru fitoplanktonu Promieniowanie (PAR) (μEin m-2 s-1) Produktywność (mgC m-3 h-1) Rodzaj i numer próby Fitoplankton z wód otwartych - Bonaparte Point (17.12.1987 r.) 1318 1221 1260 1318 0.08 +/- 0.01 0.40 +/- 0.10 0.11 +/- 0.01 0.05 +/- 0.04 1 (Amb) 2 (Exc) 3 (Red) 4 (Enh) Wstępnie zaadaptowane do eksperymentu algi nie mierzono 7.40 +/- 1.56 42.08 +/- 0.69 17.38 +/- 4.05 4.98 +/- 1.18 1 (Amb) 2 (Exc) 3 (Red) 4 (Enh) 0.04 +/- 0.02 0.29 +/- 0.06 0.11 +/- 0.05 0.01 +/- 0.01 1 (Amb) 2 (Exc) 3 (Red) 4 (Enh) Fitoplankton pobrany 1536 ze środowiska 1423 (pompowany z wody 1468 spod lodu 3.12.1987 r.) 1536 (Amb) Promieniowanie UV-A i UV-B, (Exc) Światło białe, (Red) zredukowany zakres UV , (Enh) wzbogacone o 3% UV-A i UV-B; CZAS NAŚWIETLANIA 4 GODZINY Naświetlanie wody pompowanej spod lodu przez 24 godziny (06.12.1987 r.) i przez 48 godzin (08.12.1987 r.) Czas inkubacji [CHL c] początkowe warunki - światło białe (Exc) zredukowane UV (Red) UV-A i UV-B (Amb) wzbogacone UV (Enh) światło białe (Exc) zredukowane UV (Red) UV-A i UV-B (Amb) wzbogacone UV (Enh) Warunki [FUCOX] [HFUCOX] [CHL a] fukoksantyna heksanyloksyf ukoksantyna 44 243 36 484 24 h 24 h 24 h 24 h 67 +/- 16 27 +/- 4 59 +/- 18 poza detekcją 231 +/- 71 129 +/- 10 263 +/- 77 49 +/- 16 39 +/- 14 23 +/- 2 29 +/- 11 4 +/- 6 590 +/- 165 344 +/- 35 650 +/- 210 104 +/- 41 48 h 48 h 48 h 48 h 64 +/- 33 7 +/- 12 24 +/- 9 poza detekcją 368 +/- 160 82 +/- 36 115 +/- 24 37 +/- 6 17 +/- 8 12 +/- 2 23 +/- 10 poza detekcją 844 +/- 379 278 +/- 97 363 +/- 70 106 +/- 20 Przeżywalność kolonii okrzemek po naświetlaniu promieniami UV-B i po 8 dniowym wzroście w warunkach fotoreaktywacji, która może „naprawić” uszkodzone fragmenty DNA. PRZEWIDYWANE ZMIANY W GEO – EKOSYSYTEMIE ANTARKTYKI POD WPŁYWEM GLOBALNYCH ZMIAN KLIMATU I DZIAŁALNOŚCI CZŁOWIEKA