Audyt energetyczny i świadectwo charakterystyki energetycznej

Audyt energetyczny
i świadectwo charakterystyki
energetycznej budynku

Łukasz Polakowski
Audyt energetyczny
•
Definicja audytu
Audyt energetyczny, to analiza głównych ścieżek przepływu energii w
celu znalezienia możliwości poprawy ich efektywności a co za tym
idzie – obniżenia kosztów energii.
•
Do czego potrzebny jest audyt:
–
–
–
–
–
Podstawa do podjęcia decyzji o celowości termomodernizacji,
Dowód dla banku kredytującego o efektywności ekonomicznej,
Podstawa do przyznania premii termomodernizacyjnej przez
BGK,
Podstawa uzyskania efektu ekologicznego przy pozyskiwaniu
środków z funduszy ekologicznych,
Podstawa do zmiany taryf, mocy zamówionej
Audyt energetyczny.
Uwarunkowania prawne
• Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 17 marca 2009 r. w sprawie
szczegółowego zakresu i form audytu energetycznego i części audytu
remontowego, wzorów kart audytów, a także algorytmu oceny opłacalności
przedsięwzięcia termomodernizacyjnego
• Ustawa o wspieraniu termomodernizacji i remontów z dnia 21 listopada
2008r
•
Obowiązujące w Polsce normy
• Rozporządzenie ministra infrastruktury z dnia 6 listopada 2008 r. w sprawie
metodologii obliczania charakterystyki energetycznej budynku i lokalu
mieszkalnego lub części budynku stanowiącej samodzielną całość technicznoużytkową oraz sposobu sporządzania i wzorów świadectw ich charakterystyki
energetycznej
Audyt energetyczny.
Rodzaje audytów
• Audyt energetyczny budynku
• Audyt energetyczny lokalnego źródła ciepła (zlokalizowany poza
budynkiem lub zasilający kilka budynków)
• Audyt energetyczny lokalnej sieci ciepłowniczej
• Audyt remontowy (dot. budynków wielorodzinnych oddanych do
użytkowania przed 14 sierpnia 1961r.)
• Audyt przemysłowy (nie określony przez Rozporządzenie)
Zawartość audytu energetycznego
Zawartość audytu - wybrane punkty (Źródło: Rozp. MI z
19.03.2009 r.)
• Karta audytu i strona tytułowa zgodna z rozporządzeniem
• Inwentaryzacja i charakterystyka budowlana oraz energetyczna
• Wybór możliwych do zastosowania optymalizacji (z inwentaryzacji)
• Ocena opłacalności i wybór wariantów (przegrody, stolarka, c.o., c.w.u.)
• Wybór optymalnego wariantu (na podstawie obliczonych oszczędności
kosztów)
• Wskazanie optymalnego wariantu
• Dodatkowe elementy
Drogi „ucieczki” ciepła z
budynku
STRATY CIEPŁA W BUDYNKU
Dach
8-17%
• Wentylacja: 30-40%
• Ściany: 25-35%
Wentylacja
30-40%
• Okna: 10-15%
Ściany
25-35%
Okna i drzwi
10-15%
Podłoga na
gruncie
5-10%
• Dach: 8-17%
• Podłoga na gruncie oraz
strop nad piwnicą: 510%
Przyczyny strat ciepła
• Niedostateczne zabezpieczenie (izolacja) przegród
zewnętrznych przed uciekaniem ciepła
• Zły stan techniczny okien oraz nadmierna infiltracja
• Niska sprawność układów grzewczych (źródło,
instalacja, grzejniki, regulacja)
• Niska sprawność układów przygotowania ciepłej
wody użytkowej (c.w.u.)
• Brak indywidualnego rozliczania za ciepło pomiędzy
odbiorcami
Termomodernizacja
• Definicja termomodernizacji
• Typowe usprawnienia:
 ocieplenie ścian,
 ocieplenie dachów i stropodachów,
 ocieplenie stropów nad piwnicami
 ocieplenie podług na gruncie
 wymiana lub remont okien i drzwi
zewnętrznych
Termomodernizacja
 modernizacja lub wymiana źródła ciepła
 modernizacja lub wymiana instalacji c.o.
 modernizacja lub wymiana układu
c.w.u.
 usprawnienie systemu wentylacji
 wprowadzenie technologii
wykorzystujących OZE do celów
grzewczych lub c.w.u.
Najważniejsze parametry opisujące przegrody
zewnętrzne
• Współczynnik przenikania ciepła U [W/m2K] ← im
mniejsza wartość tym mniejsza strata ciepła
• Opór cieplny R [m2K/W] ← odwrotność
współczynnika U
• Współczynnik przewodzenia ciepła λ opisuje „siłę”
izolacyjności materiałów ← im niższa wartość λ tym
lepszy materiał
Ocena opłacalności wyboru
• Spełnienie minimalnego oporu cieplnego R
 Ściany zewnętrzne: R≥4 m2K/W
 Dachy i stropodachy, stropy nad przejazdami, stropy nad ostatnią kondygnacją:
R≥4,5 m2K/W
 Stropy nad piwnicą: R ≥2 m2K/W
• Najmniejsze SPBT (przy spełnieniu wymogu R)
[lata]
25,0
SPBT
26,0
23,0
R=4 m2K/W
24,0
22,0
21,0
5
6
7
8
9
10
11
grubość izolacji
12
[cm]
13
14
15
Najczęstsze błędy
– błędy formalne
•
Karta audytu i strona tytułowa niezgodna z rozporządzeniem,
•
Brak charakterystyki budowlanej lub energetycznej,
• Brak rysunków (rzuty, przekroje lub elewacje) z naniesionymi
kierunkami świata,
•
Brak numeracji wszystkich stron wraz z załącznikami,
•
Audyt spięty w sposób umożliwiający zdekompletowanie,
•
Brak załączników świadczących o wiarygodności obliczeń,
•
Obliczenia wykonane wg niewłaściwych norm i metodologii,
•
Brak dokumentacji potwierdzającej koszt przedsięwzięć remontowych.
Najczęstsze błędy
– błędy merytoryczne
•
Niespełnienie wymogów oporu cieplnego R,
•
Wybór wariantu o wyższym SPBT niż inny pokazany,
•
Źle dobrane sprawności i nieuzasadnione zmiany,
•
Błędy matematyczne,
•
Błędy w procedurze wyboru wariantu optymalnego,
•
„Nadgorliwość” audytorów,
•
Optymalizowanie grubości izolacji co kilka cm,
•
Niekonsekwencja w cenach jednostkowych,
•
Brak kwoty deklarowanej inwestora,
• Brak lub niewłaściwe obliczenie cen energii (paliwa stałe, gazowe,
itd.),
•
inne.
Kiedy należy opracować audyt?
•
Należy rozpoznać, które budynki powinny być w pierwszej
kolejności poddane modernizacji (kryteria wyboru:
bezpieczeństwo użytkowania, najwyższe zużycia energii,
najwyższe koszty energii)
•
Audyt energetyczny powinien być opracowany równolegle
z projektami wykonawczymi (zbyt wcześnie wykonany –
niezgodność kosztów, niezgodność zakresu usprawnień,
niezgodność cen energii; audyt wykonany po projekcie –
niespełnienie wymagań Rozporządzenia o audytach)
Kto opracowuje audyt?
•
Audytor niezależny od projektantów
 Zagrożenia: zła współpraca z projektantami (różne koszty
przedsięwzięć, różny zakres przedsięwzięć, różne rozwiązania
techniczne),
 Korzyści: dobra współpraca z projektantami (wymiana informacji,
brak presji ze strony projektantów, różnorodność podejścia do tematu)
•
Audytor związany z firmą projektową:
 Zagrożenia: optymalizacja ograniczona do rozwiązań
standardowych
 Korzyści: szybka wymiana informacji, spójność rozwiązań i
dokumentów
Przybliżone określenie prawidłowości
doboru mocy zamówionej do ogrzewania
Zapotrzebowanie na moc grzewczą budynku zależy od
wielu czynników, jak:
•
technologia budowy,
•
stan techniczny budynku,
•
przeprowadzone prace remontowe,
•
przeznaczenie i sposób użytkowania budynku (wewnętrzne
temperatury, ilość wymian powietrza, itp..),
•
lokalizacja budynku (strefa klimatyczna),
•
prowadzenie dobowych obniżeń temperatury
•
sposób ogrzewania budynku,
•
i inne.
Przybliżone określenie prawidłowości
doboru mocy zamówionej do ogrzewania
Weryfikacja mocy zamówionej do ogrzewania
budynków może być realizowana w sposób
uproszczony i złożony:
Metoda uproszona polega na wskaźnikowym oszacowaniu
zapotrzebowania na moc grzewczą budynku, a następnie
skonfrontowaniu z posiadanymi informacjami o budynku.
W tym celu należy pozyskać maksymalnie dużą ilość informacji, w tym:
• faktury i rachunki za nośniki energii za co najmniej jeden rok
kalendarzowy,
• aktualną lub archiwalną dokumentację,
• umowę z dostawcą nośników ciepła,
• wywiad z użytkownikami obiektu (określenie komfortu
cieplnego budynku, niedogrzanie lub przegrzewanie budynku, stan
techniczny instalacji c.o., itp.)
• kontrola urządzeń pomiarowych
Metoda uproszczona
1.
Należy obliczyć wskaźnikowe zapotrzebowanie na moc grzewczą na podstawie
poniższych wskaźników i porównać z faktyczną mocą zamówioną
Jednostkowe zapotrzebowanie mocy grzewczej W/m2 powierzchni
użytkowej
Budynek w
bardzo złym
stanie
technicznym
Budynek w złym
stanie technicznym,
bez
termomodernizacji
Budynek poddany
standardowej
termomodernizacji
Budynek nowy lub
poddany głębokiej
termomodernizacji
Mieszkalny
powyżej 95
65 – 95
(średnio 79)
50 – 65
(średnio 56)
poniżej 50
Użyteczności publicznej
(szkoła, przedszkole,
urząd, itp.)
powyżej 100
65 – 100
(średnio 70)
40 – 65
(średnio 47)
poniżej 40
Typ budynku
Metoda uproszczona
2.
Należy odczytać z faktur (lub obliczyć ze zużycia paliw) zużycie ciepła w przeliczeniu
na 1MW mocy zamówionej. Wskaźnik taki świadczy, o tym czy moc zamówiona jest
we właściwy sposób wykorzystywana. Dobrze dobrana moc zamówiona powinna
„dawać” jak najwięcej ciepła w budynku, lecz co najmniej 7 000 GJ/rok na 1 MW mocy
zamówionej. Realnie dobrze dobrana moc daje ok. 9000 – 10 000 GJ na 1MW mocy
zamówionej.
Przykład.
Moc zamówiona = 245 kW, zużycie ciepła 2205 GJ/rok
Obliczenie
245 kW = 0,245 MW
1,0 MW
2205 GJ/rok
x GJ/rok
x = 1 MW x 2205 GJ / 0,245 MW = 9 000
GJ/rok
Metoda uproszczona
3.
Jeżeli z przeprowadzonej analizy wynika, że :
•
Jednostkowy wskaźnik mocy zamówionej odniesiony do powierzchni użytkowej
jest wyższy niż średnie dla podobnych budynków,
•
Wskaźnik wykorzystania mocy zamówionej jest mniejszy niż 7000GJ/1MW,
•
Jeżeli z przeprowadzonego wywiadu wynika, że w budynku zachowany jest
komfort cieplny,
to:
istnieje duże prawdopodobieństwo, że zamówiona moc jest
przeszacowana.
Metoda złożona
Metoda złożona polega na przeprowadzeniu obliczeń zapotrzebowania
na ciepło budynku, a więc określeniu strat ciepła przez przegrody
zewnętrzne i wewnętrzne oraz strat na wentylację, pomniejszonych o
zyski słoneczne i wewnętrzne (na rynku istnieje wiele darmowych
programów umożliwiających wykonanie obliczeń OZC)
Szerszą wersją takiej analizy jest audyt energetyczny budynku.
Można również skorzystać, o ile istnieją, z opracowanych projektów i
audytów, lecz należy zwrócić uwagę czy rozpatrywane w audycie i
projektach rozwiązania zostały w pełni zrealizowane.
Certyfikacja energetycznej budynków
oraz lokali.
Dyrektywa 2002/91/WE Parlamentu
Europejskiego i Rady z dnia 16 grudnia
2002 r. w sprawie charakterystyki
energetycznej budynków
Prawo Budowlane
Rozporządzenie Ministra
Infrastruktury z dnia 6 listopada 2008
r. w sprawie metodologii obliczania
charakterystyki energetycznej
budynku i lokalu mieszkalnego lub
części budynku stanowiącej
samodzielną całość technicznoużytkową oraz sposobu
sporządzania i wzorów świadectw ich
charakterystyki energetycznej
Certyfikacja energetycznej budynków
oraz lokali.
Celem świadectw charakterystyki energetycznej jest
dostarczenie informacji o jakości energetycznej budynku
lub lokalu:
• przy wznoszeniu,
• przy sprzedaży lub wynajmie budynków
(świadectwo charakterystyki energetycznej, powinno być
udostępniane właścicielowi lub przez właściciela przyszłemu
kupującemu lub najemcy)
• przy zmianie charakterystyki energetycznej budynku
(przy przebudowie)
Świadectwo posiada ważność 10 lat.
Certyfikacja energetycznej budynków
oraz lokali.
Obowiązek sporządzania świadectw nie dotyczy budynków:
- podlegających ochronie na podstawie przepisów o ochronie zabytków,
- użytkowanych jako miejsca kultu i do działalności religijnej,
- przeznaczonych do użytkowania w czasie nie dłuższym niż 2 lata,
- niemieszkalnych służących gospodarce rolnej,
- przemysłowych i gospodarczych o zapotrzebowaniu na energię nie
większym niż 50 kWh/(m2 rok)
- mieszkalnych przeznaczonych do użytkowania nie dłużej niż 4
miesiące w roku,
- wolnostojących o powierzchni użytkowej poniżej 50m2.
W budynkach o powierzchni powyżej 1000m2, zajmowanych przez organy
administracji publicznej, lub w których świadczone są usługi dla znacznej
liczby osób, jak dworce, lotniska, muzea, hale wystawiennicze
świadectwo powinno być umieszczone w widocznym miejscu.
Rozporządzenie w sprawie metodologii
Najważniejsze pojęcia
Rozporządzenie wydane przez Ministra Infrastruktury określa:
- zapotrzebowanie na nieodnawialną energię pierwotną w budynku, lokalu mieszkalnego lub
części budynku stanowiącej samodzielną całość techniczno-użytkową – ilość energii przeliczonej na
energię pierwotną i wyrażoną w kWh, dostarczoną przez systemy techniczne dla celów użytkowania
energii,
- cele użytkowania energii w budynku – należy przez to rozumieć
- ogrzewanie i wentylację,
- chłodzenie,
- przygotowanie ciepłej wody użytkowej,
- oświetlenie wbudowane (tylko użyteczność publiczna).
- wskaźnik EK – roczne zapotrzebowanie energii końcowej na jednostkę powierzchni pomieszczeń
o regulowanej temperaturze powietrza w budynku albo lokalu mieszkalnym, wyrażone w kWh/(m2rok).
- wskaźnik EP – roczne zapotrzebowanie na nieodnawialną energię pierwotną na jednostkę
powierzchni pomieszczeń o regulowanej temperaturze powietrza w budynku, lokalu mieszkalnym lub
części budynku stanowiącej samodzielną całość techniczno-użytkową, wyrażone w kWh/(m2rok).
Dziękuję za uwagę