Instrukcja o niektórych aspektach `teologii wyzwolenia`

Instrukcja o niektĂłrych aspektach 'teologii wyzwolenia'.doc
(166 KB) Pobierz
INSTRUKCJA O NIEKTĂ“ RYCH ASPEKTACH "TEOLOGII
WYZWOLENIA"
Libertatis nuntius
(*)
Â
WPROWADZENIE
Ewangelia Jezusa Chrystusa jest orędziem wolnoś ci i mocą wyzwalającą. Ta istotna prawda
stał a się w ostatnich latach przedmiotem refleksji teologów, na której skupia się şywa i peł na
obietnic uwaga.
Wyzwolenie jest przede wszystkim i w pierwszym rzędzie wyzwoleniem z największej niewoli
grzechu. Jej celem i szczytem jest wolnoś ć dzieci Boşych, będąca darem ł aski. Jej logicznym
następstwem jest wezwanie do wyzwolenia z róşnorakich zniewoleń na polu kulturalnym,
ekonomicznym, społ ecznym i politycznym, które ostatecznie wywodzą się z grzechu, a które
rĂłwnoczeĹ› nie stanowiÄ… przeszkody utrudniajÄ…ce ludziom Ĺźycie odpowiadajÄ…ce ich godnoĹ› ci.
Wyraźne rozróşnienie tego, co ma charakter podstawowy, oraz tego, co ma charakter pochodny,
stanowi niezbędny warunek refleksji teologicznej nad wyzwoleniem.
W gruncie rzeczy, w obliczu problemów nie cierpiących zwł oki, niektórzy byli skł onni do
jednostronnego poł oşenia akcentu na wyzwoleniu ze zniewoleń typu ziemskiego i doczesnego, do
tego stopnia, Ĺźe odnosi siÄ™ wraĹźenie, Ĺźe na drugi plan odsuwajÄ…wyzwolenie z grzechu, a tym samym
praktycznie nie przyznajÄ… mu naczelnego znaczenia, jakie posiada. W wyniku tego ich sposĂłb
przedstawiania problemu jest niejasny i dwuznaczny. Inni, pragnąc dokł adniej zapoznać się z
przyczynami zniewoleń, które chcą usunąć, mał o krytycznie posł ugują się aparaturą
umysł ową, którą trudno, a nawet niemoşliwe jest oczyś cić z inspiracji ideologicznej, nie
dającej się pogodzić z wiarą chrześ cijańską i wymogami etycznymi z niej wypł ywającymi.
Kongregacja Nauki Wiary nie zamierza tu w peł ni przedstawiać rozległ ego zagadnienia wolnoś ci
chrześ cijańskiej i wyzwolenia. Zamierza to uczynić w późniejszym dokumencie, w którym ukaşe
w sposób pozytywny cał e bogactwo, zarówno doktrynalne, jak i praktyczne, tych zagadnień.
Cel niniejszej Instrukcji jest bardziej szczegół owy i bardziej ograniczony: zamierza zwrócić
uwagę pasterzy, teologów i wszystkich wiernych na szkodliwe dla wiary i şycia chrześ cijańskiego
bł ędy i niebezpieczeństwo bł ędów, jakie niosą ze sobą niektóre formy teologii wyzwolenia,
opierające się w sposób mał o krytyczny na pojęciach zapoşyczonych z róşnych zasad myś li
marksistowskiej.
Ostrzeşenie niniejsze w şadnym wypadku nie powinno być interpretowane jako dezaprobata dla
tych wszystkich, którzy wielkodusznie i w autentycznie ewangelicznym duchu chcą odpowiedzieć na
"opcję preferencyjną na rzecz ubogich". Nie powinno ono takşe sł uşyć za usprawiedliwienie tym,
którzy chronią się za postawą neutralnoś ci i obojętnoś ci wobec tragicznych i palących
problemów nędzy i niesprawiedliwoś ci. Wręcz przeciwnie, Instrukcją kieruje pewnoś ć, şe
powaşne bł ędy, na które zwraca uwagę, prowadzą w sposób nieunikniony do zdrady sprawy
ubogich. Bardziej niş kiedykolwiek trzeba, by chrześ cijanie, których wiara jest dojrzał a, i którzy
są zdecydowani şyć po chrześ cijańsku, angaşowali się z mił oś ci do swych wydziedziczonych,
gnębionych lub prześ ladowanych braci, w walkę o sprawiedliwoś ć, wolnoś ć i ludzkągodnoś ć.
I. DĄŻENIE
1. Potęşne i niemal niepohamowane dążenie ludĂłw do wyzwolenia jest jednym z podstawowych
znaków czasu, jakie Koś ciół powinien dostrzegać i wyjaś niać w ś wietle Ewangelii . To doniosł e
zjawisko naszych czasów posiada wymiar uniwersalny, ale ujawnia się w róşnych formach i stopniach
w zaleĹźnoĹ› ci od konkretnego narodu. Owo dążenie jest wyraĹşnie widoczne przede wszystkim u
ludĂłw znajÄ…cych ciążar nÄ™dzy oraz w Ĺ‚ onie warstw wydziedziczonych.
(1)
2. DÄ…Ĺźenie to daje wyraz autentycznemu, chociaĹź niejasnemu, zrozumieniu godnoĹ› ci osoby,
stworzonej "na obraz i podobieństwo Boşe" (Rdz 1, 26-27), wyszydzonej i wystawionej na wzgardę
przez róşne formy ucisku typu kulturowego, politycznego, rasowego, społ ecznego i ekonomicznego,
często występujące ł ącznie.
3. Ewangelia, objawiając ludziom ich powoł anie dzieci Boşych, wzbudził a w ich sercach
potrzebÄ™ i pozytywnÄ… wolÄ™ Ĺźycia w braterstwie, sprawiedliwoĹ› ci i pokoju, w ktĂłrym kaĹźdy
spotykał by się z szacunkiem i mógł by znaleźć warunki dla rozwoju duchowego i materialnego. Ta
potrzeba jest niewÄ…tpliwie ĹşrĂłdĹ‚ em dążenia, o ktĂłrym mĂłwimy.
4. Jest to takşe przyczyną, şe czł owiek nie chce juş cierpiąc poddawać się wyniszczeniu
przez nędzę oraz jej następstwom: ś mierci, chorobie i ponişeniu. Odczuwa on tę nędzę jako
nie mogące być tolerowane naruszenie jego wrodzonej godnoś ci. Liczne czynniki, do których trzeba
zaliczyć zaczyn ewangeliczny, przyczynił y się do obudzenia ś wiadomoś ci uciś nionych.
5. Nawet wś ród ludnoś ci jeszcze niepiś miennej jest rzeczą powszechnie wiadomą, şe dzięki
zadziwiającemu rozwojowi nauki i techniki stale rosnąca liczebnie ludzkoś ć jest w stanie zapewnić
kaşdej istocie ludzkiej minimum dóbr wymaganych przez jej godnoś ć jako osoby.
6. Skandal raşących nierównoś ci między bogatymi i ubogimi - czy to w przypadku nierównoś ci
między krajami bogatymi i krajami ubogimi, czy teş nierównoś ci między grupami społ ecznymi na
obszarze tego samego kraju - nie będzie dł uşej tolerowany. Z jednej strony uzyskano niespotykaną
do tej pory obfitoś ć dóbr, sprzyjającą marnotrawstwu, a z drugiej, wielu ludzi şyje jeszcze w
stanie tak wielkiego ubĂłstwa, cechujÄ…cego siÄ™ brakiem dĂłbr pierwszej potrzeby, Ĺźe trudno nawet
zliczyć ofiary niedoşywienia.
7. Nierównoś ć i brak poczucia wspólnoty w potrzebach w wymianie międzynarodowej dział a na
korzyś ć krajów uprzemysł owionych, do tego stopnia, şe przepaś ć między bogatymi i ubogimi
nie przestaje się powiększać. Powoduje to poczucie frustracji u ludów Trzeciego Ś wiata i prowadzi
do oskarşenia krajów uprzemysł owionych o wyzysk i kolonializm ekonomiczny.
8. Pamięć o róşnych naduşyciach kolonializmu i jego skutkach często nie pozwala zapomnieć
o ranach i urazach.
9. Stolica Apostolska, idąc za myś lą Soboru Watykańskiego II, a takşe Konferencje Episkopatów
- nie przestają piętnować skandalu, jakim jest gigantyczny wyś cig zbrojeń, który niezaleşnie od
zagroşenia, jakim jest dla pokoju, pochł ania ogromne sumy, których tylko częś ć wystarczył aby,
by odpowiedzieć na pilne potrzeby narodów pozbawionych ś rodków do zaspokojenia elementarnych
potrzeb.
II. PRZEJAWY TEGO DĄŻENIA
1. Dąşenie do sprawiedliwoś ci i faktyczne uznanie godnoś ci kaşdego czł owieka powinno być,
jak kaĹźde sĹ‚ uszne i gĹ‚ Ä™bokie dążenie, wyjaĹ› nione i ukierunkowane.
2. Roztropne rozpoznanie powinno przede wszystkim objąć teoretyczne i praktyczne formy wyrazu
tego dążenia. IstniejÄ…bowiem liczne ruchy polityczne i spoĹ‚ eczne, podajÄ…ce siÄ™ za autentycznych
rzeczników roszczeń podnoszonych przez ubogich i uwaşające, şe są w stanie, nawet uciekając
się do przemocy, dokonać radykalnych zmian, które poł oşą kres uciskowi i ludzkiej nędzy.
3. W taki sposób dąşenie do sprawiedliwoś ci często bywa zdominowane przez ideologie, które
ukrywają lub fał szują jego sens, proponując walce narodów o wyzwolenie cele sprzeczne z
prawdziwym celem şycia ludzkiego i typy dział ania, zakł adające systematyczne uciekanie się do
przemocy, sprzeczne z etykÄ… domagajÄ…cÄ… siÄ™ poszanowania osoby.
4. Interpretacja znaków czasu w ś wietle Ewangelii wymaga więc, by badać sens gł ębokiego
dążenia narodĂłw do sprawiedliwoĹ› ci, ale takĹźe, by krytycznie analizować teoretyczne i praktyczne
formy, jakie ono przyjęł o.
III. WYZWOLENIE JAKO TEMAT CHRZEĹš CIJAĹƒ SKI
1. Samo w sobie dąşenie do wyzwolenia nie moşe nie spotkać się z szerokim i braterskim
oddźwiękiem w sercach i umysł ach chrześ cijan.
2. Stąd, odpowiadając na to dąşenie, zrodził się ruch teologiczny i duszpasterski, znany pod
nazwą teologii wyzwolenia; najpierw w krajach Ameryki ŕacińskiej, naznaczonej dziedzictwem
religijnym i kulturowym chrześ cijaństwa, następnie w innych rejonach Trzeciego Ś wiata, jak
równieş w niektórych ś rodowiskach krajów uprzemysł owionych.
3. Pojęcie "teologia wyzwolenia" oznacza przede wszystkim szczególną, pobudzającą do
zaangaşowania, poł ączonąze studium problemów niesprawiedliwoś ci, troskę o ubogich i o ofiary
ucisku. W nawiązaniu do tego podejś cia, moşna rozróşnić liczne sposoby, często sprzeczne,
pojmowania chrześ cijańskiego znaczenia ubóstwa i typu wymaganego zaangaşowania na rzecz
sprawiedliwoś ci. Jak kaşdy ruch umysł owy, "teologie wyzwolenia" obejmują róşne stanowiska
teologiczne; ich granice doktrynalne nie sÄ… jasno okreĹ› lone.
4. DÄ…Ĺźenie do wyzwolenia, jak sugeruje samo to wyraĹźenie, podejmuje fundamentalne zagadnienie
Starego i Nowego Testamentu. TakĹźe wyraĹźenie "teologia wyzwolenia", samo w sobie, jest
okreś leniem w peł ni sł usznym: oznacza bowiem refleksję teologiczną, skupioną na problemach
biblijnych wyzwolenia i wolnoś ci oraz na nie cierpiących zwł oki wnioskach praktycznych. Spotkanie
siÄ™ dążenia do wyzwolenia i teologii wyzwolenia nie jest przypadkowe. Znaczenie tego spotkania nie
moşe być wł aś ciwie zrozumiane, jak tylko w ś wietle samego gł oszenia Objawienia, autentycznie
interpretowanego przez Urząd Nauczycielski Koś cioł a .
(2)
IV. PODSTAWY BIBLIJNE
1. Wł aś ciwie rozumiana teologia wyzwolenia stanowi więc zadanie stające przed teologami, by
pogł ębić pewne istotne tematy biblijne, w trosce o udzielenie odpowiedzi na powaşne i pilne
pytania stawiane KoĹ› cioĹ‚ owi przez współ czesne dążenia do wyzwolenia i przez ruchy
wyzwoleńcze, które są jego mniej lub bardziej wiernym echem. Nie sposób ani na chwilę
zapomnieć o dramatycznych sytuacjach udręczenia, z których wypł ywa to wyzwanie skierowane do
teologĂłw.
2. Wewnętrzny zmysł wolnoś ci chrześ cijańskiej stanowi podstawowy punkt odniesienia tego
problemu. Chrystus, nasz Wyzwoliciel, wyzwolił nas z niewoli grzechu oraz prawa i ciał a, która jest
typową cechą czł owieka grzesznego. Nowe şycie ł aski, owoc usprawiedliwienia, czyni nas
rzeczywiĹ› cie wolnymi. Oznacza to, Ĺźe niewolÄ… wszystkich niewoli jest niewola grzechu. Inne formy
zniewolenia mają swoje najgł ębsze źródł o w niewoli grzechu. Dlatego wolnoś ć w sensie w
peł ni chrześ cijańskim, którącechuje şycie w Duchu, nie moşe być mylona ze swobodąulegania
popędom ciał a. Jest ona nowym şyciem w mił oś ci.
(3)
3. "Teologie wyzwolenia" największe znaczenie przypisują wydarzeniu Wyjś cia, które faktycznie
stanowi konstytutywne wydarzenie na drodze formowania siÄ™ narodu wybranego. WyjĹ› cie jest
wyzwoleniem spod obcego panowania i niewoli. Trzeba pamiętać o szczególnym znaczeniu tego
wydarzenia, uwzględniając jego celowoś ć, bowiem zmierza ono do zał oşenia Ludu Boşego i aktu
przymierza zawartego na Górze Synaj . Dlatego wł aś nie wyzwolenia z Księgi Wyjś cia nie moşna
sprowadzać do wyzwolenia o charakterze tylko i wył ącznie politycznym. Jest zresztą rzeczą
charakterystyczną, şe pojęcie wyzwolenia jest w Piś mie Ś więtym zastępowane niekiedy przez
bardzo mu bliskie okreĹ› lenie odkupienie.
(4)
4. Wydarzenie o tak pierwszorzędnym znaczeniu jak Wyjś cie nigdy nie będzie wymazane z
pamięci Izraela. To do niego nawiązuje się, gdy po zburzeniu Jerozolimy i niewoli babilońskiej şywi
siÄ™ nadziejÄ™ na nowe wyzwolenie, i oczekuje siÄ™ ponadto wyzwolenia ostatecznego. W tym
doĹ› wiadczeniu BĂłg uwaĹźany jest za Wyzwoliciela. Zawrze On ze swoim ludem Nowe Przymierze,
ktĂłre odznacza siÄ™ darem Jego Ducha i nawrĂłceniem serc .
(5)
5. Róşnorodne lęki i troski przeşywane przez czł owieka wiernego Bogu Przymierza są treś cią
wielu Psalmów: skargi, bł agania o pomoc, dziękczynienia mówią o zbawieniu religijnym i o
wyzwoleniu. W tekstach tych nieszczęś cie nie jest utoşsamiane tylko i wył ącznie ze stanem nędzy
społ ecznej lub poł oşeniem kogoś , kto cierpi ucisk polityczny. Obejmuje ono ponadto wrogoś ć
nieprzyjaciół , niesprawiedliwoś ć, ś mierć, winę. Psalmy ukazują nam waşne doś wiadczenie
religijne: to od samego Boga oczekuje się zbawienia i ratunku. Bóg, a nie czł owiek, moşe odmienić
stan nędzy. Tak więc "ubodzy Pana" şyją w poczuciu cał kowitej uległ oś ci i ufnoś ci w
mił ującą opatrznoś ć Boga . Zresztą, w czasie cał ej wędrówki przez pustynię, Pan nie
przestaje troszczyć się o wyzwolenie i duchowe oczyszczenie swojego ludu.
(6)
6. W Starym Testamencie prorocy, poczÄ…wszy od Amosa, nie przestajÄ… ze szczegĂłlnÄ… mocÄ…
przypominać o wymogach sprawiedliwoś ci i poczuciu wspólnych potrzeb oraz bardzo surowo
osądzać bogaczy uciskających biednych. Biorą w obronę wdowy i sieroty. Groşą mocarzom:
nagromadzenie się niesprawiedliwoś ci moşe tylko doprowadzić do straszliwych kar. Wiernoś ć
Przymierzu nie jest moşliwa bez strzeşenia sprawiedliwoś ci. Sprawiedliwoś ć wobec Boga i
sprawiedliwoś ć wobec ludzi są nierozdzielne. Bóg jest obrońcą i wyzwolicielem ubogich.
7. Takie postulaty powtarzajÄ… siÄ™ w Nowym Testamencie, a nawet ulegajÄ… radykalizacji, jak
wskazuje na to treś ć Bł ogosł awieństw. Nawrócenie i odnowa powinny dokonać się w gł ębi
serca.
8. Zapowiedziane juş w Starym Testamencie przykazanie mił oś ci braterskiej, zostaje
rozciągnięte na wszystkich ludzi i staje się tym samym najwyşszą normą şycia społ ecznego .
ŝadne róşnice ani şadne cele nie mogą przeszkodzić w uznaniu kaşdego czł owieka za
bliĹşniego .
(7)
(8)
9. Zalecane jest ubóstwo ze względu na Królestwo Boşe. W obliczu ubogiego rozpoznajemy obraz
i jakby tajemnicze uobecnienie Syna Boşego, który stał się ubogim z mił oś ci do nas . To jest
podstawa niezgĹ‚ Ä™bionych sŅów Jezusa na temat SÄ…du Ostatecznego w Ewangelii Ĺ› w. Mateusza: 25,
31-46. Nasz Pan utoşsamia się ze wszystkimi udręczonymi; kaşde udręczenie jest naznaczone Jego
obecnoĹ› ciÄ….
(9)
10. Równieş postulaty sprawiedliwoś ci i mił osierdzia, zapowiedziane juş w Starym Testamencie,
ulegają w Nowym Testamencie takiemu rozwinięciu, şe nabierają nowego znaczenia. Cierpiący i
prześ ladowani są utoşsamieni z Chrystusem . Doskonał oś ć, jakiej Jezus domaga się od swoich
uczniów (Mt 5, 18), polega na tym, by być mił osiernym "jak wasz Ojciec jest mił osierny" (ŕk 6, 36).
(10)
11. To wł aś nie w ś wietle chrześ cijańskiego powoł ania do mił oś ci braterskiej i do
mił osierdzia bardzo stanowczo wzywa się bogatych do wypeł niania ich obowiązków . Ś więty
(11)
Paweł , w obliczu nieł adu panującego w Koś ciele Korynckim, z mocą podkreś la związek, jaki
zachodzi między uczestnictwem w sakramencie mił oś ci a dzieleniem się z bratem znajdującym
siÄ™ w potrzebie .
(12)
12. Objawienie Nowego Testamentu uczy nas, şe grzech jest największym zł em, dotykającym
czł owieka w istocie jego osobowoś ci. Pierwszym wyzwoleniem, które powinno być punktem
odniesienia dla wszystkich innych, jest wyzwolenie z grzechu.
13. Niewątpliwie dlatego, by zaznaczyć radykalny charakter wyzwolenia przyniesionego przez
Chrystusa, ofiarowanego wszystkim ludziom, wolnym lub niewolnikom w sensie politycznym, Nowy
Testament nie wymaga najpierw, jako warunku umoşliwiającego tę wolnoś ć, zmiany sytuacji
politycznej lub społ ecznej. Równocześ nie List do Filemona ukazuje, şe nowa wolnoś ć,
przyniesiona przez ł askę Chrystusa, koniecznie powinna odzwierciedlić się w şyciu społ ecznym.
14. W konsekwencji nie moşna zawęşać odniesienia grzechu, którego pierwszym skutkiem jest
nieł ad w stosunkach między czł owiekiem a Bogiem, do tego, co okreś la się jako "grzech
społ eczny". Prawda jest taka, şe tylko wł aś ciwa nauka o grzechu pozwala wykazać zasięg jego
skutków społ ecznych.
15. Nie moşna takşe dopatrywać się zł a tylko i wył ącznie w niewł aś ciwych "strukturach"
ekonomicznych, społ ecznych i politycznych, tak jakby wszystkie formy zł a miał y przyczynę w owych
strukturach, do tego stopnia, şe stworzenie "nowego czł owieka" miał oby zaleşeć od wprowadzenia
odmiennych struktur ekonomicznych i społ eczno-politycznych. Zapewne istnieją struktury zł e i
będące przyczyną róşnych niesprawiedliwoś ci, które trzeba z odwagą zmienić; struktury
jednak, dobre czy zł e, będąc owocem dział ania czł owieka, są najpierw skutkami, zanim staną
się przyczynami. Śródł o zł a tkwi w osobach ludzkich, wolnych i odpowiedzialnych, które powinny
nawrócić się dzięki ł asce Jezusa Chrystusa, by şyć i dział ać jako nowe stworzenia w mił oś ci
bliĹşniego, w skutecznym poszukiwaniu sprawiedliwoĹ› ci, w opanowaniu siebie i rozwijaniu cnĂłt .
(13)
Wysuwając jako pierwszy postulat radykalne przeobraşenie stosunków społ ecznych i krytykując
z tej pozycji dążenie do doskonaĹ‚ oĹ› ci osobistej, wchodzi siÄ™ na drogÄ™ negacji znaczenia osoby i
jej transcendencji oraz podkopuje siÄ™ etykÄ™ i jej podstawÄ™, ktĂłra polega na absolutnym charakterze
rozróşniania dobra i zł a. Skoro zaś mił oś ć jest zasadą autentycznej doskonał oś ci, to nie da
się jej wyobrazić bez otwarcia się na innych i bez ducha sł uşby.
V. GĹ‚ OS URZĘ DU NAUCZYCIELSKIEGO KOĹš CIOĹ•A
1. ChcÄ…c odpowiedzieć na wyzwanie postawione naszej epoce przez ucisk i gŅód, UrzÄ…d
Nauczycielski Koś cioł a, starając się uwraşliwić sumienia chrześ cijańskie na potrzebę
sprawiedliwoś ci, odpowiedzialnoś ci społ ecznej oraz solidarnoś ci z ubogimi i uciskanymi,
wielokrotnie przypominał aktualnoś ć i naglący charakter nauki i nakazów zawartych w Objawieniu.
2. Ograniczmy się tu do przypomnienia niektórych z tych wystąpień, do takich najnowszych
dokumentĂłw, jak Mater et Magistra oraz Pacem in terris, Populorum progressio, Evangelii nuntiandi.
Wspomnijmy takşe o liś cie do kardynał a Roya Octogesima adveniens.
3. SobĂłr WatykaĹ„ski II podjąŅ zagadnienia wolnoĹ› ci i sprawiedliwoĹ› ci w Konstytucji
duszpasterskiej o Koś ciele w ś wiecie współ czesnym Gaudium et spes.
4. Ojciec Ś więty Jan Paweł II wielokrotnie podkreś lał te tematy, zwł aszcza w encyklikach:
Redemptor hominis, Dives in misericordia i Laborem exercens. W licznych wystąpieniach przypominał
naukę o prawach czł owieka, poruszając bezpoś rednio problemy wyzwolenia osoby ludzkiej z
róşnych rodzajów ucisku, których jest ofiarą. Trzeba szczególnie w tym względzie przypomnieć
przemówienie wygł oszone wobec XXXVI Zgromadzenia Ogólnego ONZ w Nowym Jorku, 2 października
1979 r . 28 stycznia tego samego roku Jan Paweł II, otwierając III Konferencję CELAM w Puebla,
(14)
przypomniał , şe peł na prawda o czł owieku jest podstawą prawdziwego wyzwolenia . Tekst ten
stanowi dokument źródł owy dla teologii wyzwolenia.
(15)
5. Dwukrotnie, w 1971 i w 1974 r., Synod Biskupów podejmował tematy bezpoś rednio odnoszące
się do chrześ cijańskiej koncepcji wyzwolenia; to znaczy temat sprawiedliwoś ci w ś wiecie i temat
stosunku między wyzwoleniem z ucisku a wyzwoleniem integralnym, czyli zbawieniem czł owieka.
Prace Synodów z 1971 i z 1974 r. pozwolił y Pawł owi VI sprecyzować w Adhortacji Apostolskiej
Evangelii nuntiandi związki zachodzące między ewangelizacją a wyzwoleniem lub promocją
czł owieka .
(16)
6. Troska Koś cioł a o wyzwolenie i o promocję czł owieka wyraził a się takşe w powoł aniu do
Ĺźycia Papieskiej Komisji Iustitia et Pax.
7. Liczne Episkopaty, w ł ącznoś ci ze Stolicą Apostolską, takşe przypomniał y naglący
charakter i sposoby autentycznego wyzwolenia czł owieka. Trzeba tu szczególnie przypomnieć
dokumenty Konferencji Generalnych Episkopatu Latynoamerykańskiego w Medellin w 1968 r. i w Puebla
w 1979 r. Paweł VI był obecny na otwarciu Konferencji w Medellin, a Jan Paweł II na Konferencji w
Puebla. Obaj podjęli wówczas zagadnienia nawrócenia i wyzwolenia.
8. Kontynuując myś l Pawł a VI, który podkreś lał specyfikę gł oszenia Ewangelii , która
wynika z jej Boskiego pochodzenia, Jan Paweł II w przemówieniu w Puebla przypomniał , şe są trzy
filary, na których opiera się cał a prawdziwa teologia wyzwolenia: prawda o Jezusie Chrystusie,
prawda o Koś ciele, prawda o czł owieku .
(17)
(18)
VI. NOWA INTERPRETACJA CHRZEĹš CIJAĹƒ STWA
1. Nie moşna zapomnieć o ogromnej bezinteresownej pracy wykonanej przez chrześ cijan,
pasterzy, kapł anów i ś wieckich, którzy przynaglani mił oś cią do swoich braci şyjących w
nieludzkich warunkach, starają się przynieś ć pomoc i ulgę w obliczu niezliczonych potrzeb
będących wynikiem nędzy. Wś ród tych chrześ cijan, niektórzy starają się znaleźć skuteczne
ś rodki, które pozwolił yby jak najszybciej poł oşyć kres nieznoś nej sytuacji.
2. Zachodzi oczywiś cie niebezpieczeństwo, şe gorliwoś ć i współ czucie, które powinny
znaleźć miejsce w sercu wszystkich pasterzy, mogą ulec wypaczeniu i bł ędowi, przeradzając się
w inicjatywy niszczące czł owieka i jego godnoś ć - podobnie jak czyni to juş nędza - jeś li nie
zwrĂłci siÄ™ wystarczajÄ…cej uwagi na pewne pokusy.
3. Przytł aczająca ś wiadomoś ć naglącego charakteru tych problemów nie moşe sprawić, şe
stracimy z oczu to, co jest istotne, ani prowadzić do zapomnienia odpowiedzi udzielonej przez Jezusa
Kusicielowi (Mt 4, 4): "Nie samym chlebem şyje czł owiek, lecz kaşdym sł owem, które pochodzi z
ust Boşych" (Pwt 8, 3). W tej sytuacji niektórzy, znajdując się w obliczu pilnej potrzeby podział u
chleba, stają przed pokusą, by wziąć w nawias i odł oşyć na jutro ewangelizację; najpierw
chleb, później sł owo. Był oby ś miertelnym bł ędem oddzielenie jednego od drugiego, a nawet
przeciwstawienie ich sobie. Wielu zresztą- z wł asnej inicjatywy, w oparciu o zmysł chrześ cijański,
czyni jedno i drugie .
(19)
4. Niektórym nawet wydaje się, şe konieczna walka o sprawiedliwoś ć i wolnoś ć ludzką,
rozumiana w znaczeniu ekonomicznym i politycznym, stanowi istotę i cał oś ć zbawienia. Ich zdaniem
Ewangelia sprowadza siÄ™ tylko do tego, co czysto ziemskie.
5. Róşne teologie wyzwolenia okreś lają się w oparciu o róşne zał oşenia: jedne przez swój
stosunek do prymatu opcji na rzecz ubogich, stanowczo i jednoznacznie potwierdzonej po Konferencji w
Medellin na Konferencji w Puebla ; inne przez zajmowane stanowisko wobec dÄ…Ĺźenia do sprowadzenia
Ewangelii zbawienia do ewangelizacji wył ącznie ziemskiej.
(20)
6. Przypomnijmy, Ĺźe prymat opcji okreĹ› lonej w Puebla ma podwĂłjny charakter: na rzecz ubogich i
na rzecz mł odzieşy . Jest znamienne, şe opcja na rzecz mł odzieşy został a pominięta niemal
cał kowitym milczeniem.
(21)
7. PowiedzieliĹ› my wyĹźej (por. IV, 4), Ĺźe istnieje prawdziwa "teologia wyzwolenia", ktĂłra jest
zakorzeniona we wł aś ciwie interpretowanym Sł owie Boşym.
8. Traktując rzecz opisowo, trzeba mówić o "teologiach wyzwolenia", gdyş okreś lenie to
obejmuje stanowiska teologiczne, nie tylko róşne, ale ponadto często nie dające się ze sobą
pogodzić.
9. W niniejszym dokumencie będzie mowa tylko o publikacjach reprezentujących ten prąd
umysł owy, który pod nazwą "teologii wyzwolenia" proponuje interpretację treś ci wiary i
egzystencji chrześ cijańskiej, powaşnie odbiegającą od wiary Koś cioł a, a nawet więcej,
będącą jej praktyczną negacją.
10. Bezkrytycznie przyjęte zapoşyczenia z filozofii marksistowskiej i odwoł ywanie się do
zał oşeń hermeneutyki biblijnej, nacechowanej racjonalizmem, leşą u podstaw nowej
interpretacji, niszczącej to, co był o autentycznie wielkoduszne w początkowym zaangaşowaniu na
rzecz ubogich.
VII. ANALIZA MARKSISTOWSKA
1. NiecierpliwoĹ› ć i dążenie do skutecznoĹ› ci doprowadziĹ‚ y niektĂłrych chrzeĹ› cijan,
rozczarowanych innymi metodami, do zwrĂłcenia siÄ™ ku temu, co nazywajÄ…"analizÄ…marksistowskÄ…".
2. Ich rozumowanie jest następujące: nie cierpiąca zwł oki i wybuchowa sytuacja wymaga
skutecznego dział ania, którego nie moşna odkł adać. Skuteczne dział anie zakł ada analizę
naukową strukturalnych przyczyn nędzy. Z kolei marksizm wypracował narzędzia takiej analizy.
Wystarczy więc zastosować ją do sytuacji Trzeciego Ś wiata, a szczególnie do sytuacji Ameryki
ŕacińskiej.
3. Jest rzeczÄ… oczywistÄ…, Ĺźe naukowa analiza sytuacji i ewentualnych sposobĂłw przeprowadzania
przemian społ ecznych jest warunkiem dział ania zdolnego do tego, by osiągnąć cele, jakie sobie
postawiono. Ĺš wiadczy ona o powadze zaangaĹźowania.
4. Jednak przymiotnik "naukowy" powoduje niemal mitycznÄ…fascynacjÄ™, a bynajmniej nie wszystko,
co nosi etykietkÄ™ "naukowoĹ› ci", posiada taki charakter. Z tego powodu zapoĹźyczenie metody
podchodzenia do rzeczywistoś ci powinno być poprzedzone krytyczną analizą o charakterze
epistemologicznym. Tej wstępnej analizy krytycznej brakuje w niejednej "teologii wyzwolenia".
5. W naukach humanistycznych i społ ecznych trzeba przede wszystkim zwracać uwagę, şe wiele
metod i przyjmowanych punktĂłw widzenia ukazuje tylko jednÄ…stronÄ™ rzeczywistoĹ› ci, ktĂłra, z uwagi
na swoją zł oşonoś ć, nie moşe być wyjaś niona w sposób jednolity i jednoznaczny.
6. W przypadku marksizmu, w znaczeniu, jakie tu zamierza się stosować, wstępna krytyka jest tym
bardziej konieczna, Ĺźe myĹ› l Karola Marksa reprezentuje totalizujÄ…cÄ… koncepcjÄ™ Ĺ› wiata, w ktĂłrej
liczne dane, pochodzÄ…ce z obserwacji i analizy opisowej, gromadzi siÄ™ w strukturze filozoficznoideologicznej decydujÄ…cej o znaczeniu i wadze przypisywanej owym danym. Ideologiczne a priori
stanowią zasady odczytywania rzeczywistoś ci społ ecznej. Z tego względu rozdzielenie
heterogenicznych elementĂłw, tworzÄ…cych tÄ™ mieszaninÄ™ niespĂłjnÄ…epistemologicznie, jest do tego
stopnia niemoĹźliwe, Ĺźe nawet kiedy sÄ…dzi siÄ™, Ĺźe przyjmuje siÄ™ tylko to, co jest uwaĹźane za
analizę, dochodzi się do równoczesnego przyjęcia ideologii. Z tych powodów widzi się u wielu
"teologĂłw wyzwolenia", Ĺźe aspekty ideologiczne nierzadko przewaĹźajÄ… w zapoĹźyczeniach od
autorĂłw marksistowskich.
7. Pozostaje dzisiaj w peł ni aktualne ostrzeşenie Pawł a VI: w marksizmie, takim, jaki jest
wprowadzany w şycie, moşna wyodrębnić róşne aspekty i problemy, które podsuwa się refleksji
i dział aniu chrześ cijan. Jednak "był oby rzeczą iluzoryczną i niebezpieczną zapominać o bardzo
ś cisł ej więzi, jaka je ze sobą ł ączy, czy teş przyjmować poszczególne elementy analizy
marksistowskiej z pominięciem ich związku z ideologią; wł ączać się w walkę klas w jej
marksistowskiej interpretacji nie dostrzegając, şe taka metoda prowadzi do społ eczeństwa opartego
na przemocy i do ustroju totalitarnego" .
(22)
8. Jest prawdÄ…, iĹź od poczÄ…tku, a w ostatnich latach w sposĂłb jeszcze bardziej dobitny, myĹ› l
marksistowska uległ a zróşnicowaniu, prowadząc do powstania wielu kierunków, znacznie
róşniÄ…cych siÄ™ od siebie. Nadal majÄ… one jednak charakter marksistowski; kierunki te wciąż
nawiązują do pewnych podstawowych zał oşeń, nie dających się pogodzić z chrześ cijańską
koncepcją czł owieka i społ eczeństwa.
Z tego powodu niektóre sformuł owania nie są neutralne, lecz zachowują znaczenie, jakie
uzyskał y w pierwotnej doktrynie marksistowskiej. Odnosi się to na przykł ad do zasady "walki klas".
Okreś lenie to nadal jest nacechowane taką interpretacją, jaką nadał mu Marks i w związku z tym
nie moşe być uwaşane za równowaşnik empirycznie rozumianego wyraşenia "ostry konflikt
społ eczny". Ci, którzy posł ugująsię podobnymi sformuł owaniami, sądząc, şe przyjmujątylko
niektóre elementy analizy marksistowskiej, którą jednak w cał oś ci odrzucają, podtrzymują w
umysł ach swych czytelników przynajmniej powaşną wieloznacznoś ć.
9. Przypomnijmy, Ĺźe ateizm i negacja osoby ludzkiej, jej wolnoĹ› ci i jej praw, znajduje siÄ™ w
centrum koncepcji mark...
Plik z chomika:
teo_kat
Inne pliki z tego folderu:
Deklaracja dotycząca wiary w misteria wcielenia i Trójcy Ś więtej wobec
niektórych współ czesnych bł ędów.doc (57 KB)
 Deklaracja o czÄ…steczkach Eucharystycznych.doc (25 KB)
 Deklaracja o dopuszczeniu kobiet do kapĹ‚ aĹ„ stwa urzÄ™dowego.doc (108 KB)
 Deklaracja o ekskomunice, ktĂłrej podlegajÄ… katolicy naleşący do sekt
masoń skich lub podobnych stowarzyszeń .doc (29 KB)
 Deklaracja o eutanazji.doc (64 KB)

Inne foldery tego chomika:


Acta Apostolicae Sedis
 Acta Sanctae Sedis
Acts and Documents of the Holy See Relative to the Second World War
 Dokumenty KoĹ› cioĹ‚ a w Polsce
 Dokumenty papieĹźy
Zgł oś jeś li naruszono regulamin





Strona główna
AktualnoĹ› ci
Kontakt
Dział Pomocy
Opinie


Regulamin serwisu
Polityka prywatnoĹ› ci
Copyright © 2012 Chomikuj.pl