Przewodnik NCB3.0 IPMA-D Wymagania kompetencyjne Wersja 1.0 Przewodnik – Wymagania kompetencyjne IPMA-D Spis treści 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Wstęp ....................................................................................................................................................................................... 1 Terminy podstawowe ............................................................................................................................................................... 1 Kompetencje wg IPMA ............................................................................................................................................................ 2 Wymagania kompetencyjne na poziomie IPMA-D ................................................................................................................... 2 Uproszczony opis kompetencji IPMA-D ................................................................................................................................... 2 a. Kompetencje techniczne .......................................................................................................................................... 3 b. Kompetencje behawioralne .................................................................................................................................... 21 c. Kompetencje kontekstowe ..................................................................................................................................... 27 Słownik skrótów ..................................................................................................................................................................... 32 Skorowidz terminów i elementów kompetencji zarządzania projektami ................................................................................ 35 1. Wstęp Podstawą systemu certyfikacji IPMA 4-L-C jest publikacja ICB3.0 (IPMA® Competence Baseline). W Polsce obowiązuje narodowa wersja ICB3.0 – Polskie Wytyczne Kompetencji IPMA® NCB3.0 (National Competence Baseline), stanowią one podstawę do certyfikacji prowadzonej przez Biuro CERT IPMA Polska. W uzupełnieniu NCB3.0, dla lepszego zrozumienia systemu certyfikacji IPMA na poziomie D oraz poprawy przejrzystości, jednoznaczności i obiektywności systemu certyfikacji IPMA-D, opracowano cztery przewodniki po systemie certyfikacji IPMA-D. Przewodnik NCB3.0 IPMA-D Certyfikacja (zawiera opis formalnych wymagań procedury aplikacyjnej) Przewodnik NCB3.0 IPMA-D Egzamin certyfikacyjny (przedstawia system oceny kompetencji) Przewodnik NCB3.0 IPMA-D Wymagania kompetencyjne (przedstawia wymagania kompetencyjne) Przewodnik NCB3.0 IPMA-D Literatura (przedstawia wykaz zalecanej podstawowej literatury) Niniejszy dokument, Przewodnik NCB3.0 IPMA-D Wymagania kompetencyjne, został opracowany przez zespół: Koncepcja, opracowanie merytoryczne i redakcja: Bogumił Dałkowski Współpraca merytoryczna: Zbigniew Wolski Współpraca redakcyjna: Ewa Zawadzka Recenzenci: Niezależni eksperci: Kompetencje techniczne i kontekstowe: Paweł Schmidt Kompetencje behawioralne: Lilianna Marciniak, Monika Szczerbińska-Inglot Asesorzy IPMA Polska: Michał Hałas, Andrzej Irzycki, Leszek Staśto, Janusz Smurawa, Marek Zalewski Zatwierdzenie: Kierownictwo Strategicznie Certyfikacji IPMA Polska: Bogumił Dałkowski, Leszek Staśto, Janusz Smurawa, Marek Zalewski 2.Terminy podstawowe Wytyczne Kompetencji IPMA (NCB 3.0) to dokument IPMA przedstawiający oficjalne definicje kompetencji oczekiwanych przez IPMA od osób kierujących przedsięwzięciami, w celu ich certyfikacji w ramach uniwersalnego czteropoziomowego systemu certyfikacji. Kompetencja (competence) to wykazana zdolność do stosowania wiedzy i/lub umiejętności oraz, o ile to istotne, cech osobowych. Ocena (assessment) to mechanizm określający kompetencję kandydata za pomocą jednego lub więcej sposobów – pisemnie, ustnie, praktycznie i poprzez obserwację. Poziom (stopień) kompetencji - określa się na podstawie ogólnego opisu wiedzy i doświadczenia oraz ocenia za pomocą wartości w skali od 0 do 10. Certified Project Management Associate – IPMA Level D (Certyfikowany Asystent ds. Zarządzania Projektami). Certyfikat potwierdza, że dana osoba posiada wiedzę o zarządzaniu projektami we wszystkich elementach kompetencji i jest w stanie ją stosować w przedsięwzięciu o dowolnej złożoności. Biuro CERT IPMA Polska Strona 1 Przewodnik NCB3.0 IPMA-D Wymagania kompetencyjne Wersja 1.0 3. Kompetencje wg IPMA Wytyczne Kompetencji IPMA wyróżniają 3 różne obszary kompetencji: Obszar kompetencji technicznych obejmuje podstawowe elementy kompetencji w zarządzaniu projektami, stanowiące sedno profesjonalnego zarządzania projektami, jego elementy określa się niekiedy mianem twardych. Wytyczne Kompetencji IPMA zawierają 20 elementów kompetencji technicznych. Obszar kompetencji behawioralnych obejmuje osobowościowe elementy kompetencji w zarządzaniu projektami, w szczególności postawy i zachowania kierownika projektu, jego elementy określa się niekiedy mianem miękkich. Wytyczne Kompetencji IPMA zawierają 15 elementów kompetencji behawioralnych. Obszar kompetencji kontekstowych obejmuje elementy odnoszące się do kontekstu projektu, w szczególności strategii organizacji, relacji pomiędzy projektem a działalnością operacyjną, relacji kierownika projektu i zespołu zarządzającego projektem z kierownictwem liniowym i kierownictwem biznesowym organizacji oraz do funkcjonowania w ramach organizacji zorientowanej na projekty, programy i portfele. Wytyczne Kompetencji IPMA zawierają 11 elementów kompetencji kontekstowych. Każdy element kompetencji definiowany jest przez Nazwę, Opis zawartości, Listę zagadnień objętych tematem, Listę możliwych działań, Kluczowe kompetencje wymagane na każdym z poziomów IPMA, Kluczowe terminy i Kluczowe relacje z innymi elementami kompetencji. Elementy kompetencji w zarządzaniu projektami są takie same dla wszystkich poziomów certyfikacji IPMA ale wymagany poziom kompetencji jest specyficzny dla poziomu certyfikacji. 4. Wymagania kompetencyjne na poziomie IPMA-D - Certified Project Management Associate Na poziomie IPMA-D Dla każdego elementu kompetencji ocenia się wyłącznie wiedzę Oceny dokonuje się wyłącznie poprzez egzamin pisemny. Posiadanie wiedzy nie ogranicza się tylko do poprawnego odtwarzania faktów, ale również rozumienia określonych zależności, świadomości, w jaki sposób stosować zarządzanie projektami w praktycznych sytuacjach oraz interpretacji metod. 5. Uproszczony opis elementów kompetencji IPMA-D Należy podkreślić, że Wytyczne Kompetencji IPMA nie są metodyką zarządzania projektami ani poradnikiem czy też przewodnikiem zarządzania projektami. Nie zalecają, ani nie zawierają żadnych konkretnych metod i narzędzi. Wyboru właściwych metod i narzędzi w konkretnych sytuacjach projektowych powinien dokonywać kierownik projektu w oparciu o swoją wiedzę nt. tzw. najlepszych praktyk w zarządzaniu projektami oraz doświadczenie. Aby ułatwić zrozumienie systemu oceny kompetencji IPMA i tym samym lepsze przygotowanie do egzaminu certyfikacyjnego przygotowano wykaz kompetencji z krótkim opisem każdego elementu kompetencji, „krótką” listą składników danego elementu kompetencji, w przypadku niektórych składników danego elementu kompetencji, z odwołaniem do zalecanych modeli, technik i źródeł. Dla każdego elementu kompetencji, składnika elementu kompetencji oraz zalecanego modelu lub techniki podano poziom kompetencji wymagany w certyfikacji na danym poziomie certyfikacji IPMA. Dla opisu poziomu kompetencji zastosowano uproszczony, w stosunku do oryginalnej taxonomii, system oceny poziomu kompetencji. Poziomy kompetencji 1. Wiedza (znajomość terminów, definicji, modeli, faktów, kryteriów, standardów, metod, procesów, związków); 2. Rozumienie (umiejętność interpretacji terminów, definicji, modeli, faktów, kryteriów, standardów, metod, procesów, związków); 3. Zastosowanie „proste” (dla konkretnego scenariusza rozpoznanie i użycie właściwej metody, techniki i narzędzi, interpretacja wyników, wnioski) 4. Zastosowanie „złożone” (dla konkretnego scenariusza, wymagającego powiązania różnych obszarów i kryteriów, wybór właściwej metody, technik i narzędzi, interpretacja wyników i wybór najlepszego rozwiązania) – niewymagany na poziomie IPMA-D Kompetencje na poziomach 1, 2 (wiedza, zrozumienie) są weryfikowane w pisemnym egzaminie poprzez pytania zamknięte (Test jednokrotnego wyboru, Test wielokrotnego wyboru) i pytania otwarte. Do oceny kompetencji na poziomie 3 używa się zadań otwartych i zadań obliczeniowych opartych na scenariuszach opisujących konkretny projektu i jego kontekst (studium przypadku). Przykład: Element kompetencji: „1.11 Czas i etapy projektu” Składnik kompetencji: „6. Budowa harmonogramu projektu metodą ścieżki krytycznej (CPM)” Poziom 1 - Pytanie otwarte: Omów założenia metody ścieżki krytycznej Poziom 2 - Test jednokrotnego wyboru: Ujemny zapas całkowity zadania oznacza (4 opcje, z których należy wybrać najlepszą) Poziom 3 - Zadanie obliczeniowe: Dla projektu opisanego w scenariuszu (scenariusz zawiera informacje o zadaniach, relacjach, czasach trwania zadań) wyznacz harmonogram projektu metodą ścieżki krytycznej Biuro CERT IPMA Polska Strona 2 Przewodnik NCB3.0 IPMA-D 1. Kompetencje techniczne Wersja 1.0 Składniki elementu kompetencji Element kompetencji Modele, techniki, źródła, … 1.01 Sukces zarządzania projektem PK 2 1 Sukces projektu a sukces zarządzania projektem 2 Krytyczne czynniki sukcesu projektu 3 Kryteria sukcesu zarządzania projektem 1 2 3 4 5 Orientacja na cel Procesy zarządzania projektem Przywództwo Zarządzanie zespołem Zarządzanie zasobami (Sprawność) 4 Kryteria sukcesu projektu 1 Produkt zaakceptowany przez klienta 2 Cel główny, Cele produktowe (Zgodnie ze specyfikacją) i proceduralne (Na czas, W budżecie) osiągnięte 3 4 5 6 7 5 6 7 8 9 10 Zadowolony klient Zadowoleni kluczowi interesariusze Zadowolony zespół Cele ogólne (strategiczne) osiągnięte wg PCM: Odpowiedniość, Efektywność, Skuteczność, Oddziaływanie, Trwałość Analiza projektu oraz jego kontekstu (otoczenia) Wybór formuły realizacyjnej projektu Uzasadnienie biznesowe Plan zarządzania projektem, plany projektu Ocena zarządzania projektem Audyt zarządzania projektem 1.02 Interesariusze 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 1 2 3 2 2 2 2 2, 3 1 Kontekst projektu (otoczenie) 1 Kontekst zakresu: Otoczenie (wewnętrzne, zewnętrzne) 2 Kontekst społeczny: Interesariusze (wewnętrzni, zewnętrzni) 3 Kontekst systemowy: relacje z innymi projektami/programami, z procesami, strukturami, strategią firmy 4 Kontekst czasu: Przed projektem, Projekt, Po projekcie 2 Analiza interesariuszy 1 2 3 4 Biuro CERT IPMA Polska Rejestr interesariuszy Analiza relacji pomiędzy interesariuszami Klasyfikacja interesariuszy: Główni, Drugorzędni, Pozostali Mapa interesariuszy: Nastawienie, Wpływ 3 3 3 2 2 2, 3 3 2 3 3 Strona 3 Przewodnik NCB3.0 IPMA-D Element kompetencji 1. Kompetencje techniczne Wersja 1.0 Składniki elementu kompetencji Modele, techniki, źródła, … 3 Strategia zarządzania interesariuszami 1 Partnerstwo 2 Negocjacje i zarządzanie konfliktami 3 Dominacja 4 Plan zarządzania relacjami z interesariuszami 1.03 Wymagania i cele projektu PK 2 2 2 2 2 2, 3 1 Kontekst projektu (otoczenie) 2 Poziomy wymagań i dokumenty specyfikujące wymagania 1 2 3 4 5 6 Wymagania biznesowe: Wizja projektu, Karta projektu Wymagania użytkownika: Wymagania funkcjonalne, Wymagania niefunkcjonalne Wymagania techniczne: Specyfikacja produktu Wymagania legislacyjno-prawne Specyfikacja Istotnych Warunków Zamówienia (SIWZ) Specyfikacja opracowana na Zapytanie Ofertowe przez Wykonawcę, zatwierdzona przez Zamawiającego, 3 Identyfikacja wymagań (wydobywanie i doprecyzowywanie) 4 Warsztaty wymagań: organizacja, moderowanie, rezultaty 1 2 3 4 Warsztat Karty projektu (Cel główny projektu, Cele ogólne, Plan komunikacji) Warsztat zakresu Warsztat wymagań ogólnych Warsztat wymagań szczegółowych 5 Zarządzanie wymaganiami projektu 1 Priorytetyzacja wymagań, np. Obowiązkowe, Potrzebne, Przydatne 2 Zarządzanie zmianami wymagań 8 Metody identyfikacji celów 1 Metody heurystyczne 2 Diagramy przyczynowo-skutkowe: Drzewo problemów, Drzewo celów, Analiza strategii projektu (wg PCM) 9 Cele projektu 1 2 3 4 5 6 7 Biuro CERT IPMA Polska Cel główny (bezpośredni), Cele ogólne, Produkty / Rezultaty (wg PCM) Obiektywnie weryfikowalne wskaźniki realizacji celów i źródła danych Wyłączenia (Nie-Cele) Matryca logiczna projektu (LFA Logframe wg PCM) Cele proceduralne: Czas, Koszt Priorytetyzacja parametrów projektu: Zakres, Czas, Koszt, Jakość SMART 3 2, 3 3 2 2 2 2 1 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 3 3 3 2 2 3 3 3 Strona 4 Przewodnik NCB3.0 IPMA-D Element kompetencji 1. Kompetencje techniczne Wersja 1.0 Składniki elementu kompetencji Modele, techniki, źródła, … 6 Formuła realizacyjna 1 2 3 4 5 6 Analiza "Kup lub Zbuduj" Kupno gotowego produktu Wykonanie własnymi zasobami Zlecenie jednemu lub wielu wykonawcom Zlecenie jednemu wykonawcy (Generalny wykonawca) Zlecenie zarządzania projektem (Inwestor zastępczy) 1 2 3 4 5 Etapy budowy uzasadnienia biznesowego Zarządzanie uzasadnieniem biznesowym Plan przeglądu korzyści Analiza ekonomiczna Analiza opłacalności 1 2 3 4 5 6 Analiza instytucjonalna Analiza prawna Analiza techniczna / technologiczna Analiza finansowa Analiza ekonomiczna Analiza oddziaływania na środowisko 1 2 3 4 5 Przygotowanie projektu w ramach zarządzania programem / portfelem Przygotowanie projektu: Karta projektu Produkt zarządczy Założenia Projektu PRINCE2® Cabinet Office Inicjowanie (Doprecyzowanie) projektu: Plan zarządzania projektem, plany projektu Produkt zarządczy Dokumentacja Inicjowania Projektu PRINCE2® Cabinet Office 7 Uzasadnienie biznesowe 10 Analiza wykonalności projektu 11 Procesy i dokumenty przygotowujące i inicjujące projekt Biuro CERT IPMA Polska PK 3 3 3 3 3 3 3 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 2, 3 1 2, 3 2, 3 2, 3 2, 3 Strona 5 Przewodnik NCB3.0 IPMA-D Element kompetencji 1. Kompetencje techniczne Wersja 1.0 Składniki elementu kompetencji Modele, techniki, źródła, … 1.04 Ryzyko: zagrożenia i szanse PK 2, 3 1 Ryzyko organizacji, Ryzyko portfela, Ryzyko programu, Ryzyko projektu 2 Standardy zarządzania ryzykiem 1 2 3 4 ISO 31000 Management of Risk M_o_R® Cabinet Office Standard for Project Risk Management PMI® FMEA 3 Nastawienie do zagrożeń i szans 1 Skłonność do podejmowania ryzyka, Odporność na ryzyko 2 Tolerancja ryzyka 4 Analiza strategiczna ryzyka projektu na etapie wyboru projektu 1 Metody oceny ryzyka całego projektu 2 Portfel projektów: Rozmiar projektu, Wartość biznesowa projektu, Ryzyko projektu 5 Ryzyko: zagrożenie, szansa 1 2 3 4 5 Kategoria (obszar) ryzyka, Struktura podziału ryzyka (RBS) Źródło (przyczyna) ryzyka Skutek ryzyka Zasięg ryzyka: Zakres, Czas, Koszt, Jakość, Wartość, Reputacja, Relacje Role w zarządzaniu ryzykiem: Zgłaszający ryzyko, Właściciel ryzyka, Wykonawca reakcji na ryzyko 6 Narzędzia i techniki rozpoznawania zagrożeń i szans 1 2 3 4 5 Analiza założeń, Analiza list kontrolnych Analiza SWOT Przeglądy doświadczeń, Przeglądy dokumentacji Burza mózgów, Wywiady, Opinie ekspertów (Metoda Delficka) Techniki oparte na diagramach: m.in. diagramy przyczynowo-skutkowe (Ishikawa) 7 Narzędzia i techniki jakościowej oceny zagrożeń i szans 1 Prawdopodobieństwo, Skutek, Wartość ryzyka 2 Niestandardowe elementy oceny jakościowej zagrożeń i szans: Zasięg ryzyka, Bliskość ryzyka, Pilność ryzyka, Wykrywalność ryzyka 3 Karta informacyjna ryzyka 4 Rejestr ryzyka projektu 5 Mapa ryzyka projektu, Profil(e) ryzyka projektu Biuro CERT IPMA Polska 2 1 1 1 1 1 2 2 2 1 1 1 2, 3 3 3 3 2 2 2, 3 3 2 2 3 2 2, 3 3 2 3 3 3 Strona 6 Przewodnik NCB3.0 IPMA-D Element kompetencji 1. Kompetencje techniczne Wersja 1.0 Składniki elementu kompetencji Modele, techniki, źródła, … 8 Strategie i plany reakcji na zagrożenia i szanse 1 2 3 4 Zarządzalność ryzyka Strategie reakcji: Unikanie, Akceptacja, Przeciwdziałanie, Przeniesienie Strategia reakcji warunkowej: Plany awaryjne (rezerwowe) Wybór najbardziej efektywnej (Efekt / Koszt) reakcji na ryzyko (Risk Reduction Leverage RRL) 5 Ryzyko rezydualne, Ryzyko wtórne 9 Narzędzia i techniki ilościowej oceny zagrozeń i szans 1 2 3 4 5 Analiza wrażliwości Symulacja Oczekiwana wartość pieniężna PERT Drzewa decyzyjne 10 Kosztowe i czasowe rezerwy w projekcie: Metody ustalania i korzystania z rezerwy 1 Rezerwa na niepewność 2 Rezerwa na ryzyko (contingency reserve) 11 Plan zarządzania ryzykiem 12 Monitorowanie ryzyka 1 2 3 4 Tolerancja ryzyka Aktualizacja Rejestru Ryzyka Realizacja Planu Awaryjnego Opracowanie i realizacja Planu naprawczego 1.05 Jakość PK 2, 3 3 3 3 2 2 2 2 1 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 1 Zasady jakości 1 2 3 4 14 zasad Deminga, m.in. Cykl Deminga (PDCA Plan-Do-Check-Act) Zarządzanie przez jakość (TQM Total Quality Management) Wytyczne Norm ISO 9001 Model Doskonałości EFQM (Excellence Model) 2 Jakość zarządzania projektem, Jakość produktów projektu 3 Systemy Zarządzania Jakością: ISO 10006 Wytyczne do zarządzania jakością w projektach 4 Zasady jakości dla projektu, Ogólne kryteria jakości projektu 1 Oczekiwania jakościowe klienta 2 Opis produktu głównego (końcowego) 3 Kryteria akceptacji Biuro CERT IPMA Polska 1 1 1 1 1 2 1 2 2 2 2 Strona 7 Przewodnik NCB3.0 IPMA-D Element kompetencji 1. Kompetencje techniczne Wersja 1.0 Składniki elementu kompetencji Modele, techniki, źródła, … PK Opisy produktów Kryteria jakości Tolerancja jakości Metody jakości Organizacja jakości (role: uprawnienia, odpowiedzialność) Ścieżka audytu jakości 2 2 2 2 2 2 2 1, 2 5 Plan jakości 1 2 3 4 5 6 6 Metody jakości 1 Rejestr jakości 2 Przegląd jakości 3 Analiza przyczyn i skutków wad (FMEA Failure mode and effects analysis) 4 Statystyczna Kontrola Procesu (SPC Statistical Process Control) 5 Histogramy, m.in. diagram Pareto 7 Koszty jakości: Koszty zgodności, Koszty niezgodności (CPQ) 2 2 1 1 2 2 1.06 Organizacja projektu 1, 3 1 Organizacja projektu a Organizacja portfela / Organizacja Programu 1 2 Poziomy zarządzania projektem: strategiczny, operacyjny, wykonawczy 3 3 Role obligatoryjne i opcjonalne: uprawnienia i odpowiedzialność 3 1 Zespół Zarządzania Projektem wg PRINCE2® Cabinet Office 2 Zespół Zarządzania Projektem wg PMBOK® Guide 3 3 4 Diagram struktury organizacyjnej 3 5 Macierz odpowiedzialności (RAM: RACI, RASCI, RAEW) 2 6 Odpowiedzialność właściciela biznesowego projektu vs odpowiedzialność kierownika projektu 2 7 Pozycja kierownika projektu w różnych wariantach relacji projektu do struktury stałej organizacji 2 Biuro CERT IPMA Polska Strona 8 Przewodnik NCB3.0 IPMA-D Element kompetencji 1. Kompetencje techniczne Wersja 1.0 Składniki elementu kompetencji Modele, techniki, źródła, … 1.07 Praca zespołowa PK 1, 2 1 Struktury zespołu projektowego 2 1 2 3 4 Struktura izomorficzna Struktura ekspercka Struktura kolektywna Struktura "Głównego programisty IBM" / Struktura chirurgiczna 1 2 3 4 Zespół funkcyjny Zespół wielofunkcyjny Zespół zadaniowy Zespół konkretnego procesu (SWAT Specific Workprocess Action Team) 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Model ról zespołowych Belbina Diagnoza naturalnych predyspozycji i talentów - Model Extended DISC 1 2 3 4 5 6 7 8 Umiejętności interpersonalne Szkolenia Wartości, Normy postępowania, Etyka Działania integracyjne: Marketing projektu, Symbole, Logo projektu Koncentracja zasobów (wspólna przestrzeń biurowa i wirtualna) Bieżąca ocena wyników i osiągnięć zespołu Wyrażanie uznania Premiowanie, nagradzanie 2 Rodzaje zespołów 3 Dobór osób do zespołów zarządzających i projektowych Wskaźnik typów osobowości Myers-Briggs Type Indicator (MBTI) Model kompetencji NCB IPMA® 4-L-C Plan zasobów ludzkich Role: uprawnienia, odpowiedzialność, kompetencje Negocjacje Macierz odpowiedzialności (RAM: RACI, RASCI, RAEW) Mianowania zespołu 4 Kształtowanie zespołu projektowego 5 Cykl życia zespołu (Dynamika grupy) 1 Model Tuckman'a (4 etapy): Formowanie, Ścieranie, Normowanie, Działanie 2 Model Tuckman'a (5 etapów): + Rozstanie 6 Prowadzenie spotkań zespołu Biuro CERT IPMA Polska 2 2 2 2 2 2 2 2 2 1, 2 1 1 1 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 1 2 Strona 9 Przewodnik NCB3.0 IPMA-D 1. Kompetencje techniczne Wersja 1.0 Składniki elementu kompetencji Element kompetencji Modele, techniki, źródła, … 1.08 Rozwiązywanie problemów PK 2 1 Rozpoznawanie problemu oraz jego źródłowych przyczyn 1 Dialog 2 Analiza wartości użytkowej (Value analysis) 3 Badania porównawcze lub analiza porównawcza (Benchmarking) 2 3 4 5 6 Wypracowanie możliwych sposobów rozwiązania problemu Oceny wypracowanych pomysłów Wybór preferowanego sposobu rozwiązania problemu Techniki kreatywnego myślenia Myślenie w kategoriach systemowych 1.09 Struktury projektu 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2, 3 1 Portfele, programy, projekty, podprojekty, zadania, pakiety prac, działania 2 Struktury jako narzędzie porządkujące 1 2 3 4 5 6 7 8 Struktura organizacyjna projektu (OBS) Struktura podziału pracy (WBS) Struktura podziału produktów (PBS) Struktura podziału ryzyka (RBS) Struktury kosztów Struktura budżetu Struktura finansowania Struktury katalogów dokumentów projektowych 3 Bazy danych, systemy kodowania, … 1.10 Zakres i produkty cząstkowe 2 2, 3 3 3 3 3 3 3 2 2 1 2, 3 1 Zakres projektu, zakres produktu 2 Planowanie wstępne zakresu 1 Deklaracja zakresu (SOW) 2 Wyłączenia zakresu 3 Lista głównych produktów 3 Doprecyzowanie zakresu 1 2 3 4 5 4 Produkty cząstkowe 5 Zintegrowane zarządzanie zakresem produktu i projektu 6 Zarządzanie zmianami zakresu Biuro CERT IPMA Polska Struktura podziału pracy (WBS) Struktura podziału produktów (PBS) Pakiet prac (WP) Specyfikacje (opisy) produktów Tolerancje zakresu 2 2, 3 3 3 3 2, 3 3 3 3 2 3 3 2 2 Strona 10 Przewodnik NCB3.0 IPMA-D Element kompetencji 1. Kompetencje techniczne Wersja 1.0 Składniki elementu kompetencji Modele, techniki, źródła, … 1.11 Czas i etapy (fazy) projektu PK 2, 3 1 Cykl życia projektu 1 wg PRINCE2®: Przygotowanie projektu - Inicjowanie projektu - Realizacja 2 wg PMBOK® Guide: Inicjowanie projektu - Doprecyzowanie projektu - Realizacja Zamykanie 3 Model fazowy 4 Tekstowe (Tabela) i graficzne formaty prezentacji cyklu życia i modelu fazowego 2 Cykl życia projektów zarządzanych tradycyjnie (klasycznie) 1 2 3 4 V-model Model kaskadowy Model spiralny Model Stage-Gate Coopera 1 2 3 4 Model przyrostowy Model prototypowy Model APF (Adaptive Project Framework) Model APM (Agile Project Management) np. SCRUM 3 Cykl życia projektów zarządzanych adaptacyjnie i zwinnie (ekstremalnie) 4 Szacowanie czasu zadania 1 Zdeterminowany czas zadania (CPM) 2 Losowy rozkład czasu zadania - rozkład Beta, oszacowanie najbardziej prawdopodobne, optymistyczne, pesymistyczne (PERT) 3 3 3 2, 3 2 3 2 2 1 1 1 1 1 1, 3 3 2 3 Zdeterminowany czas zadania oszacowany jako mediana (bez marginesu bezpieczeństwa) (CCPM) 2 4 Obliczanie czasu zadania z uwzględnieniem zakresu pracy oraz liczby i wydajności przydzielonych jednostek zasobów vs przyjęcie / negocjowanie czasu zadania 3 5 Losowy rozkład czasu zadania - dowolny, znany rozkład (techniki symulacyjne) 6 Zdeterminowany czas zadania szacowany technikami "delfickimi", np. Planning poker 5 Metody harmonogramowania projektu 1 Model fazowy (na etapie planowania wstępnego) 2 Lista pakietów prac lub działań z terminami rozpoczęcia i zakończenia (dla małych projektów) 3 Harmonogram kamieni milowych 4 Metoda ścieżki krytycznej (CPM Critical Path Method) 5 Metoda PERT (Program Evaluation Review Technique) 6 Metoda Łańcucha Krytycznego (CCPM Critical Chain Project Management) 7 Planowanie kroczące (rolling-wave planning) 8 Techniki symulacyjne Biuro CERT IPMA Polska 2, 3 3 1 2 1, 3 3 3 3 3 2 2 2 1 Strona 11 Przewodnik NCB3.0 IPMA-D Element kompetencji 1. Kompetencje techniczne Wersja 1.0 Składniki elementu kompetencji Modele, techniki, źródła, … 6 Budowa harmonogramu projektu metodą ścieżki krytycznej (CPM) 1 2 3 4 5 6 Definiowanie działań (lub pakietów prac) Kamienie milowe Ustalanie relacji (zależności) pomiędzy działaniami Diagram sieciowy (węzłowy, strzałkowy) Szacowanie czasu trwania zadania Ustalanie ograniczeń czasowych (Jak najpóźniej, Musi zakończyć się, Zakończ nie później niż, …) PK 3 3 3 3 3 2 3 7 Harmonogram wg terminów najwcześniejszych / najpóźniejszych 8 Ścieżka krytyczna, Zadania krytyczne, Zapasy całkowite, Zapasy swobodne 9 Wykres Gantta 3 3 3 2, 3 1 Bufor projektu w metodzie CPM 2 Bufor projektu w metodzie CCPM 3 Stan bufora projektu jako wskaźnik wykonania harmonogramu 3 2 2 2, 3 3 3 2 2, 3 3 3 3 3 2 7 Rezerwa czasu (bufor projektu) - sposób wyznaczenia i zarządzania rezerwą 8 Metody skracania czasu projektu 1 Szybka ścieżka realizacji (fast-tracking) 2 Zwiększenie liczby / wydajności przydzielonych zasobów (time-crushing) 3 Wybór najbardziej efektywnego (Efekt / Koszt) sposobu skrócenia czasu projektu 9 Monitorowanie wykonania harmonogramu projektu 1 2 3 4 5 6 Tolerancja czasu trwania / Tolerancja terminu Ocena stanu wykonania i analiza trendów Odchylenia czasu trwania / Odchylenia terminów Odchylenie harmonogramu SV, Wskaźnik wydajności harmonogramu SPI Stopień wykorzystania bufora projektu Graficzne techniki ilustracji odchyleń harmonogramu: Wykres Gantta, Analiza trendu kamieni milowych, Wykres trendu SV, SPI 1.12 Zasoby 3 2, 3 1 Rodzaje zasobów, Pula zasobów, Stawki, Kalendarze zasobów 2 Szacowanie zasobów 2 3 1 Wyznaczenie liczby zasobów niezbędnych do wykonania pracy w narzuconym czasie trwania zadania 2 Szacowanie nakładu pracy zasobów przydzielonych do zadania 3 Przydzielanie zasobów: macierz odpowiedzialności (RAM) 1 RACI, RASCI 2 RAEW Biuro CERT IPMA Polska 3 3 3 3 3 Strona 12 Przewodnik NCB3.0 IPMA-D Element kompetencji 1.0 Kompetencje techniczne Wersja 1.0 Składniki elementu kompetencji Modele, techniki, źródła, … 4 Planowanie i bilansowanie zasobów w projektach z hamonogramem wyznaczonym metodą ścieżki krytycznej (CPM) PK 3 1 Bilansowanie zasobów w ramach zapasu całkowitego 2 Bilansowanie zasobów poprzez zwiększenie liczby dostępnych zasobów 3 Bilansowanie zasobów zwiększające czas trwania projektu 5 Planowanie i bilansowanie z uwzględnieniem zasobu krytycznie ograniczającego (CCPM) 1.13 Koszty i zasoby finansowe 3 3 3 2 2, 3 1 Struktury kosztów 1 2 3 4 Koszty bezpośrednie, Struktura rodzajowa kosztów Koszty pośrednie Koszty stałe, Koszty zmienne Miejsca powstawania kosztów 2 Metody rozdziału (alokacji) kosztów pośrednich 1 Tradycyjne: Uznanie, Klucz rozliczeniowy 2 Rachunek kosztów działań (ABC) 3 Metody szacowania kosztów 1 2 3 4 5 Modele parametryczne Szacowanie wstępujące (bottom-up ) Szacowanie przez analogię Ocena ekspercka Wycena przez rynek 4 Plan kont kontrolnych projektu (CAP) 1 Pakiety prac (Working Package) 2 Pakiety Planowane (Planning Package) 3 Metody pomiaru wykonania 5 Budżet projektu 1 2 3 4 5 6 7 Biuro CERT IPMA Polska Budżet wstępny Budżet ofertowy Budżet kontraktowy Budżet realizacyjny (operacyjny) Budżet finansowy Rezerwa zarządu Rezerwa na ryzyko (contingency reserve) 2 3 3 3 2 2, 3 3 2 2 2 2 2 2 2 2, 3 2 2 3 2 2 2 2 2 2 2 2 Strona 13 Przewodnik NCB3.0 IPMA-D Element kompetencji 1. Kompetencje techniczne Wersja 1.0 Składniki elementu kompetencji Modele, techniki, źródła, … 5 Metody monitorowania kosztów 1 2 3 4 5 Tolerancja budżetu Koszt planowany, Koszt rzeczywisty Ocena stanu wykorzystania funduszy: Koszt planowany - Koszt rzeczywisty CV - Odchylenie kosztu wg metody Wartości Wypracowanej (Earned Value) VAC - Odchylenie budżetu wg metody Wartości Wypracowanej (Earned Value) 6 Planowanie przepływów pieniężnych w projekcie 1 Przepływy okresowe 2 Przepływy skumulowane 7 Planowanie zapotrzebowania na finansowanie 8 Źródła kapitału 1 2 3 4 5 6 Kapitał własny Kredyt bankowy Kredyt kupiecki (odroczenie płatności), Kredyt odbiorcy (zaliczki) Leasing Obligacje Dotacje 9 Modele finansowania 1 „Zbuduj – Eksploatuj – Przekaż” (BOT) 2 „Zbuduj – Posiadaj – Eksploatuj – Przekaż” (BOOT) 3 Partnerstwo Publiczno-Prywatne 10 Proste metody oceny opłacalności projektów krótkoterminowych 1 Prosta (księgowa) stopa zwrotu (ARR) 2 Okres zwrotu (PB) 11 Ocena opłacalności projektów długoterminowych 1 Metody proste: Okres zwrotu (PB), 2 Metody dyskontowe: NPV, IRR, DPB Analiza kosztów i korzyści (CBA Cost-Benefit Analysis) 12 Analiza ekonomiczna projektów 13 Ocena korzyści 1 2 3 4 5 Uzasadnienie biznesowe Tolerancja korzyści Plan przeglądu korzyści Przegląd korzyści na koniec etapu Przegląd korzyści na koniec projektu (korzyści bezpośrednie - pomiar wskaźników rezultatu i ocena realizacji celu głównego projektu) 6 Przegląd korzyści przyszłych projektu (pomiar wskaźników oddziaływania i ocena realizacji celów ogólnych projektu) Biuro CERT IPMA Polska PK 3 2 3 3 3 3 2 2 2 2 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 2 2 2 2 2 2 1 2 2 2 2 2 2 2 Strona 14 Przewodnik NCB3.0 IPMA-D Element kompetencji 1. Kompetencje techniczne Wersja 1.0 Składniki elementu kompetencji Modele, techniki, źródła, … 1.14 Zamówienia i kontrakty PK 1, 2 1 Procedury przetargowe 1 1 Prawo zamówień publicznych 2 Standardy międzynarodowe: FIDIC, Unia Europejska, Bank Światowy, EBRD, IBRD 1 1 2 1 2 3 4 Planowanie zamówień Dokonywanie zamówień Administrowanie zamówieniami Zamykanie zamówień 1 2 3 4 5 6 Przetarg nieograniczony Przetarg ograniczony Negocjacje z ogłoszeniem Negocjacje bez ogłoszenia Zapytanie o cenę Aukcja elektroniczna 2 2 2 2 1 1 1 1 1 1 1 1 2 2 2 2 1 1 1 1 1 1 2 Zarządzanie zamówieniami 3 Tryby udzielania zamówień 4 Zakres kontraktu (Warunki kontraktowe) 5 Metody wyznaczania wartości kontraktu np. FIDIC 1 Kontrakty o stałej cenie 2 Kontrakty o stałej cenie jednostkowej 3 Kontrakty gwarantujące zwrot kosztów 6 Treść kontraktu (klauzule) 7 Zarządzanie roszczeniami 1 2 3 4 Biuro CERT IPMA Polska Wnoszenie roszczeń Odpowiadanie na roszczenia Rozpatrywanie roszczeń Rozstrzyganie roszczeń Strona 15 Przewodnik NCB3.0 IPMA-D Element kompetencji 1. Kompetencje techniczne Wersja 1.0 Składniki elementu kompetencji Modele, techniki, źródła, … 1.15 Zmiany PK 2 1 Zagadnienia projektowe (issues) 1 2 3 4 5 6 Wniosek o wprowadzenie zmiany (Żądanie zmiany - CR Change Request) Odstępstwo Zagadnienia ogólne (Problem, Obawa, Zapytanie, Sugestia) Rejestr zagadnień Rejestr zmian Raport o zagadnieniu, Raport nadzwyczajny 2 Zmiany w projekcie 1 Tolerancje projektu (Zakres, Czas, Budżet, Ryzyko, Jakość, Korzyści) 2 Złożoność zmiany: jednowymiarowa, wielowymiarowa 2 3 3 2 3 3 2 2 2 1 3 Organizacja zarządzania zmianami, m.in. opcja: Komitet Kontroli Zmian (PMBOK® Guide) / Obsługa zmian (PRINCE2® Cabinet Office) 2 4 Procedura zarządzania zmianami 5 Zintegrowana kontrola zmian - Zarządzanie konfiguracją 2 1 1 1 1 3 Zarządzanie konfiguracją 1 Plan zarządzania konfiguracją 2 Obiekty konfiguracji: produkty specjalistyczne projektu i związana z nimi dokumentacja specjalistyczna, produkty zarządcze projektu 3 4 5 6 7 Identyfikacja obiektów konfiguracji Charakteryzowanie statusu konfiguracji Rejestrowanie stanu konfiguracji Weryfikowanie stanu konfiguracji Audyt zarządzania konfiguracją 1.16 Kontrola i raporty 1 1 1 1 1 2, 3 1 Zarządzanie przez pomiar wykonania 1 Plan Bazowy (Baseline) 2 Plan Bieżący (Scheduled) Tolerancje: Zakres, Czas, Budżet, Ryzyko, Jakość, Korzyści 2 Tolerancje dla projektu, etapu, pakietu prac 3 Zarządzanie poprzez wyjątki (odchylenia) 1 2 3 4 5 6 Biuro CERT IPMA Polska Identyfikacja odchyleń, Ustalenie przyczyn Planowanie pozostałego zakresu prac Aktualizacja Planu bieżącego zespołu, Planu bieżącego etapu, Planu bieżącego projektu Eskalacja problemu: Raport nadzwyczajny (o odchyleniach), opcje Planu naprawczego Plan naprawczy Decyzja nadzwyczajna 2 3 3 2 2 2 2 2 2 2 2 Strona 16 Przewodnik NCB3.0 IPMA-D Element kompetencji 1. Kompetencje techniczne Wersja 1.0 Składniki elementu kompetencji Modele, techniki, źródła, … 4 Monitorowanie projektu PK 3 1 2 3 4 Monitorowanie stanu wykonania Monitorowanie wydajności wykonania Analiza odchyleń Analiza trendów 5 Metody pomiaru wykonania 1 Praca bezpośrednio mierzalna (Discrete effort): Liczba jednostek wykonanych, Procent wykonania, Kamienie milowe, Procent wykonania przypisany kamieniom milowym, Stała formuła (np. 0-100, 50-50, 25-75) 2 Praca pośrednio mierzalna (Apportioned effort) 3 Praca mierzona upływem czasu (Level of effort LOE) 6 Graficzne techniki reprezentacji stanu wykonania projektu i trendów 1 2 3 4 5 6 Wykres Gantta Planu Bieżącego z Planem Bazowym Wykres trendu kamieni milowych Wykresy wskaźników Metody Wartości Wypracowanej (Earned Value Management) Wykres wypalania (Burn-down chart) Wykres stanu rezerw w projekcie (Bufor czasowy projektu, Rezerwy budżetu) "Pulpit projektu" (Dashboard): Syntetyczna ilustracja Kluczowych Wskaźników Efektywności projektu (KPI) np. w formacie "Semator" 7 Prognoza wyniku końcowego 1 Metody scenariuszowe: Scenariusz Najbardziej Prawdopodobny, Pesymistyczny, Optymistyczny 2 Modele parametryczne: Ekstrapolacja, Modelowanie trendu 3 Metody graficzne 8 Zarządzanie metodą wartości wypracowanej (Earned Value Management) 1 Plan kont kontrolnych (CAP) 2 Ocena stanu wykonania: SV, CV, SPI, CPI, Tolerancje dla zakresu, czasu, budżetu 3 Analiza trendów (Wykres "S" BCWS, ACWP, BCWP, Wykresy trendu SV, CV, SPI, CPI, EAC) 4 Prognoza wyniku końcowego: EAC (wg. CPI), EAC* (wg. CPI, SPI), EAC (wg. CPI=1), VAC, Tolerancja budżetu, TCPI 9 Kontrola całościowa 10 System sprawozdawczości na poziomie operacyjnym 11 System sprawozdawczości na poziomie strategicznym ("Big Project Picture") Biuro CERT IPMA Polska 1 Raport w punkcie kontrolnym 2 Raport stanu wykonania 3 Raport nadzwyczajny (o odchyleniach) Kluczowe Wskaźniki Efektywności projektu (KPI Key Performance Index) 3 3 3 3 2 3 2 3 2, 3 3 3 3 2 2 1 3 2 2 2 3 2 3 3 3 1 2 2 2 2 1 Strona 17 Przewodnik NCB3.0 IPMA-D Element kompetencji 1. Kompetencje techniczne Wersja 1.0 Składniki elementu kompetencji Modele, techniki, źródła, … 1.17 Informacje i dokumentacja PK 1 1 Zarządzanie informacją projektową 1 1 2 3 4 Gromadzenie Organizowanie (indeksowanie, katalogowanie, filtrowanie, wiązanie) Uszlachetnianie (informacja w kontekście) Upowszechnianie informacji 1 2 3 4 5 6 Klasyfikowanie Katalogowanie Przechowywanie Publikowanie Dystrybucja 1 2 3 4 5 Wiedza skodyfikowana Wiedza ukryta Rejestr doświadczeń Raport doświadczeń Systemy zarządzania wiedzą: Strategia kodyfikacji, Strategia personalizacji 2 Zarządzanie dokumentacją projektową Archiwizowanie 3 Zarządzanie wiedzą 4 Poufność, ochrona informacji i dokumentacji 1.18 Komunikacja 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 2 1 Zadania komunikacji 2 Zasady skutecznej i sprawnej komunikacji 1 "5C" (Jasno, Zwięźle, Wyczerpująco, Poprawnie, Uprzejmie) 2 Odpowiednia, Dokładna , Nacelowana na odbiorcę , Zrozumiała, Konsekwentna, Sformalizowana 3 Rodzaje komunikacji 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Biuro CERT IPMA Polska Komunikacja interaktywna Komunikacja narzucająca (Push) Komunikacja przyciągająca (Pull) Formalna, Nieformalna Ustna, Pisemna Bezpośrednia, Zdalna W grupie, Jeden na jeden Werbalna, Niewerbalna Przygotowana, Improwizowana Zamierzona, Niezamierzona 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 Strona 18 Przewodnik NCB3.0 IPMA-D Element kompetencji 1. Kompetencje techniczne Wersja 1.0 Składniki elementu kompetencji Modele, techniki, źródła, … 4 Formy komunikacji 1 Dokumenty 2 Spotkania 5 Dokumenty zarządcze i techniczne (specjalistyczne) 1 2 3 4 Rodzaje dokumentów System obiegu dokumentów Metody gromadzenia i archiwizowania dokumentów Zarządzanie konfiguracją w zakresie dokumentów 6 Spotkania projektowe 1 Warsztaty przygotowujące projekt (project start-up workshop) 2 Spotkanie rozpoczynające realizację projektu (kick-off meeting) 3 Spotkanie informacyjne 4 Spotkanie zamykające Etap 5 Przegląd wykonania 6 Warsztaty planistyczne 7 Warsztaty rozwiązywania problemów 8 Spotkanie zamykające projekt 7 Zarządzanie spotkaniami 1 2 3 4 5 Zasady prowadzenia spotkań Agenda Moderowanie spotkania Facylitacja spotkania 1 2 3 4 5 Lista dokumentów zarządczych Lista spotkań projektowych Lista kontaktów (interesariuszy) Środki komunikacji Macierz komunikacji Plan działania (To Do List) 8 Plan komunikacji 1.19 Rozpoczynanie PK 2 2 2 2 2 1 1 1 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 1 2 2 2 2 2 2 2 2 1 Wizja projektu 2 Warsztaty przygotowujące projekt (project start-up workshop) 2 2 3 Karta projektu 4 Plan zarządzania projektem 5 Spotkanie rozpoczynające realizację projektu (kick-off meeting) 2 2 2 Biuro CERT IPMA Polska Strona 19 Przewodnik NCB3.0 IPMA-D Element kompetencji 1. Kompetencje techniczne Wersja 1.0 Składniki elementu kompetencji Modele, techniki, źródła, … 1.20 Zamykanie PK 2 1 Zamykanie etapu 2 1 2 3 4 5 Raport zamknięcia etapu Weryfikacja / aktualizacja uzasadnienia biznesowego Przegląd korzyści (bieżących) etapu (jeśli zaplanowany) Plan kolejnego etapu Opcja: Aktualizacja planu projektu 2 Zamykanie projektu 1 Przekazanie produktów projektu 2 Powykonawcza dokumentacja projektu, Dokumentacja eksploatacyjna 3 Przegląd korzyści (bezpośrednich) projektu (pomiar wskaźników rezultatu i ocena realizacji celu głównego projektu) 4 Uzgodnienie działań następczych 5 Plan przeglądu korzyści (przyszłych) projektu (Plan pomiarów wskaźników oddziaływania i oceny realizacji celów ogólnych projektu) 6 Gromadzenie doświadczeń ("lessons learned") 7 Tworzenie rezerw z tytułu udzielonej gwarancji lub rękojmi 8 Zamykanie kontraktów 9 Docenianie osiągnięć 10 Marketing projektu 11 Raport zamknięcia projektu 12 Spotkanie zamykające projekt 13 Rozwiązanie organizacji projektu 3 Przegląd oceniający projekt 1 Ocena projektu przez zespół projektu (metoda refleksyjna) 2 Ocena zespołu przez kierownika projektu (informacja zwrotna, feedback) Biuro CERT IPMA Polska 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 1 1 Strona 20 Przewodnik NCB3.0 IPMA-D Element kompetencji 2.01 Przywództwo 2. Kompetencje behawioralne Wersja 1.0 Opis kompetencji / Składniki elementu kompetencji Modele, techniki, źródła, … Wskazywanie kierunku i motywowanie innych, oddziaływanie na postawy i zachowanie jednostek i grup, aby osiągnąć określone cele 1 Style przywództwa 1 Autorytarny, Leseferystyczny, Demokratyczny (Wspólnego przywództwa), Przywództwo przez samą grupę 2 Przywództwo sytuacyjne wg Herseya-Blancharda 3 Przywództwo transformacyjne 4 Przywództwo transakcyjne 2 Motywowanie 1 Expose właściciela biznesowego (sponsora projektu) 2 Expose kierownika projektu [J.P Kotter, R.M. Kanter] 1 Źródła oporu 2 Bariery (Sfera materialna, Sfera wartości, Sfera władzy) 3 Formy oporu 3 Zarządzanie zmianą i oporem przed zmianą 4 Wspieranie i kierowanie rozwojem kompetencji 1 Mentoring 2 Coaching 3 Doradztwo 5 PR projektu, zespołu, członków zespołu 2.02 Zaangażowanie i motywacja Okazywanie osobistego poparcia dla projektu oraz wzbudzanie zaangażowania i poparcia dla projektu wśród interesariuszy projektu 1 Kształtowanie zespołu projektowego 1 Jasne stawianie celów i wymagań członkom zespołu projektowego 2 3 4 5 Systematyczne komunikowanie rezultatów projektu zespołowi Systematyczne udzielanie informacji zwrotnej członkom zespołu projektowego Docenianie i komunikowanie osiągnięć projektu i zespołu Budowa tożsamości i spójności grupy na fundamentach: kompetencje, zainteresowania, wartości 6 Budowa zaangażowania zespołu na fundamentach: szacunek, zaufanie, otwartość, zaangażowanie 2 Modele motywacyjne 1 2 3 4 Biuro CERT IPMA Polska Teoria wzmocnienia Skinnera Teoria hierarchii potrzeb Maslowa Dwuczynnikowa teoria motywacji Herzberga Teoria X-Y Mc Gregora PK 1, 2 2 2 2 2 2 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1, 2 1, 2 2 2 2 2 1 1 1 1 1 1 1 Strona 21 Przewodnik NCB3.0 IPMA-D 2. Kompetencje behawioralne Wersja 1.0 Opis kompetencji / Składniki elementu kompetencji Element kompetencji 2.03 Samokontrola Modele, techniki, źródła, … Zarządzanie sobą - metodyczne podejście do radzenia sobie z codzienną pracą 1, 2 1 Pozytywne nastawienie do ludzi i pracy 2 Równowaga i priorytety (Zarządzanie czasem własnym i zadaniami) 1 2 3 4 Ustalanie celów: SMART Ustalanie priorytetów : macierz priorytetów Eisenhowera; ABCDE Zasada Pareto Planowanie i analiza rezultatów działań 3 Kontrola nad własnymi emocjami 4 Metodyczne zarządzanie stresem 2.04 Asertywność 1 2 3 4 5 6 2.05 Odprężanie Zdolność do formułowania swoich poglądów i oczekiwań w sposób przekonujący i zdecydowany 2 2 2 2 2 2 2 Zdolność do rozładowywania napięcia własnego i zespołu 2 1 2 3 4 5 6 7 2 Utrzymanie przez siebie i zespół projektu równowagi między pracą, rodziną i wypoczynkiem 1 2 3 4 5 1 2 2 2 2 2 1 1 Aktywne słuchanie Asertywne komunikowanie i przyjmowanie krytyki Umiejętność perswazji Dyplomacja Negocjowanie Radzenie sobie z sytuacjami, w których jest się sterowanym lub manipulowanym przez innych 1 Metodyczne zarządzanie stresem 2.06 Otwartość PK Świadomość własnych emocji Techniki relaksacyjne Programowanie neurolingwistyczne Macierz priorytetów Eisenhowera Metoda ABCDE Zasada Pareto Dzielenie pracy na etapy 7 nawyków skutecznego działania Coveya 1, 2 1 1 1 2 2 2 2 1 Zdolność do wzbudzenia w innych przekonania, że mogą otwarcie wyrażać swoje opinie 2 Polityka „otwartych drzwi” Zarządzanie przez kontakt bezpośredni (management by walkabout ) Jawność Okazywanie szacunku dla osób i opinii Elastyczność w myśleniu i działaniu 2 2 2 2 2 Biuro CERT IPMA Polska Strona 22 Przewodnik NCB3.0 IPMA-D Element kompetencji 2.07 Kreatywność 2. Kompetencje behawioralne Wersja 1.0 Opis kompetencji / Składniki elementu kompetencji Modele, techniki, źródła, … Zdolność do myślenia i działania w oryginalny i pomysłowy sposób 1 1 Stymulowanie i korzystanie z kreatywności indywidualnej i zbiorowej 2 Zdolność do odraczania krytyki 3 Techniki heurystyczne / asocjacyjne 1 1 1 1 1 1 1 1 1 2 2 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 Burze mózgów: Brainstorming, BrainWriting, Wspólny Notes (Brainlining) 4 Techniki mapowania 1 Mapa myśli (mind mapping) 2 Mapowanie procesów biznesowych 5 Techniki analityczne 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Myślenie równoległe / lateralne (Kapelusze myślowe de Bono) Sześć pytań 5W&H (Who, What, Where, When, Why & How) Metoda Dlaczego (Why, Why, Why,…) Analiza morfologiczna Analiza wieloaspektowa Diagramy przyczynowo-skutkowe Zasada Pareto Drzewa decyzyjne Tabele decyzyjne 6 Techniki konfrontacyjne 7 Techniki analogii (synektyka) 8 Podejście systemowe 2.08 Zorientowanie na wyniki PK Skupienie uwagi zespołu na kluczowych celach po to, by uzyskać rezultat optymalny dla kluczowych interesariuszy 1 Definiowanie i komunikowanie celów i priorytetów 1 Ustalanie celów: SMART 2 Ustalanie priorytetów : macierz priorytetów Eisenhowera; ABCDE 3 Zasada Pareto 2 Planowanie działań 1 Plan pracy zespołu 2 Plany pracy członków zespołu 3 Monitorowanie wyników 1 Analizowanie odchyleń i objaśnianie przyczyn 2 Komunikowanie wyników w odniesieniu do celów 3 Planowanie działań korygujących i zapobiegawczych 4 Zarządzanie oczekiwaniami kluczowych interesariuszy 5 Przedsiębiorczość 6 Skuteczność Biuro CERT IPMA Polska 2, 3 3 3 2 2 2 2 1 2 2 2 2 1 1 2 Strona 23 Przewodnik NCB3.0 IPMA-D 2. Kompetencje behawioralne Element kompetencji 2.09 Sprawność 1 2 3 4 5 6 Wersja 1.0 Opis kompetencji / Składniki elementu kompetencji Modele, techniki, źródła, … Zdolność wykorzystywania czasu i zasobów w efektywny sposób 7 nawyków skutecznego działania wg Coveya 1 Efektywna komunikacja z informacją zwrotną Moderowanie pracy zespołowej Facylitacja Efektywne prowadzenie spotkań 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 Szacowanie zasobów Uwzględnianie łącznych kosztów posiadania Sprawne gospodarowanie zasobami Przeprowadzanie pomiarów i ocena porównawcza Ulepszenia obecnie stosowanych metod, systemów, procesów i struktur Sprawna komunikacja 1 2 3 4 2.10 Konsultowanie Wymiana opinii na temat kwestii związanych z projektem 1 1 Cechy profesjonalnego consultingu: niezależność, obiektywność, kompetentność, poufność / dyskrecja 1 2 Metody konsultowania 1 Aktywne słuchanie 2 Zadawanie pytań 3 Metody seminaryjne: np. Prezentacja, Dyskusja, Warsztaty w małych grupach, Warsztaty Open Space 1 1 1 2 3 4 1 1 1 1 1 1 Jednosobowa decyzja Jednosobowa decyzja po konsultacji Głosowanie Konsensus 4 Podejście systemowe Wyjaśnianie różnic zdań dotyczących projektu lub programu w celu osiągnięcia zadowalającego wszystkich rozwiązania 1 Zasady i fazy negocjacji 2 Style negocjacyjne 1 wg Thomasa-Kilmanna: Dominacja (win/lose), Unikanie (lose/lose), Dostosowanie (lose /win), Kompromis, Współpraca (win/win) 2 Style uwzgl. odmienności kulturowe: kultura propartnerska – protransakcyjna; ceremonialna – nieceremonialna; monochroniczna – polichroniczna; powściągliwa – ekspresyjna Biuro CERT IPMA Polska 1 1 1 1 4 Metody systemowe: np. Cykliczne zadawanie pytań, Wymiana ról, Metody narracyjne 5 Metody zorientowane na działania z pojedyńczą osobą lub grupą: Gry i symulacje, Out-door 3 Metody podejmowania decyzji 2.11 Negocjowanie PK 1 1 1, 2 2 1 Strona 24 Przewodnik NCB3.0 IPMA-D Element kompetencji 2. Kompetencje behawioralne Wersja 1.0 Opis kompetencji / Składniki elementu kompetencji Modele, techniki, źródła, … 3 Taktyki i techniki negocjacyjne 1 "Taktyka związanych rąk", "Taktyka faktów dokonanych", "Negocjacje od nowa", "Wysoki pułap, mierz wysoko", "Dziel i zdobywaj", "Wycofanie oferty", itp… 2 BATNA Najlepsza alternatywa dla negocjowanego porozumienia 4 Manipulacje w negocjacjach 1 Taktyki presji pozycyjnej 2 Taktyki dywersyjne 3 Taktyki wojny psychologicznej 5 Komunikacja niewerbalna w negocjacjach 2.12 Konflikty i kryzysy Konflikt to zderzenie się sprzecznych ze sobą interesów lub niepasujących do siebie osobowości, które może zagrozić osiągnięciu celów projektu. 1 Sytuacje konfliktowe ( typy konfliktów) 2 1 1 1 1 1 1, 2 1 1 1 1 1 1 1 2 2 2 3 4 5 2 2 2 2 Unikanie (lose/lose) Dostosowanie (lose/win) Kompromis Dominacja (win/lose) 6 Współpraca (win/win) 3 Zarządzanie sytuacją kryzysową 1 Definicja sytuacji kryzysowej (Stan wyjątkowy zagrożenia / szansy) 2 Identyfikacja i uznanie stanu projektu za stan kryzysu (Ogłoszenie stanu wyjątkowego projektu) Biuro CERT IPMA Polska 1 1 Konflikt rzeczowy (relacji) Konflikt wartości Konflikt danych Konflikt strukturalny (ról) Konflikt kulturowy Konflikt osobowości wg Thomasa-Kilmanna 1 Dominacja (win/lose) 1 2 3 4 5 6 2 Style reakcji na konflikt (style rozwiązywania konfliktów) PK 2 1 1 1 3 Planowanie środków i działań doraźnych, Realizacja działań doraźnych (np. Przerwanie projektu) 1 4 Analiza przyczyn kryzysu 5 Planowanie środków i działań docelowych (Zmiana planu projektu) 6 Zakończenie fazy kryzysu, Komunikat o zakończeniu stanu wyjątkowego 1 1 1 Strona 25 Przewodnik NCB3.0 IPMA-D 2. Kompetencje behawioralne Wersja 1.0 Element kompetencji Opis kompetencji / Składniki elementu kompetencji 2.13 Wiarygodność Wiarygodność obejmuje wywiązywanie się ze swoich obietnic, odpowiedzialność, właściwe zachowania, solidność i pewność siebie 1 2.14 Docenianie wartości Zrozumienie wartości osobistych, organizacyjnych i społecznych 1 2.15 Etyka Modele, techniki, źródła, … PK 1 Zdolność dostrzegania wewnętrznych cech innych osób oraz rozumienia ich punktu widzenia 2 Zdolność komunikowania się z ludźmi oraz otwartość na ich opinie, oceny wartości oraz normy etyczne 1 1 Postępowanie zapewniające zdobycie i utrzymanie zaufania wszystkich interesariuszy i społeczeństwa 1 1 Systemy norm społecznych 1 Normy prawne 2 Normy moralne (nakładane przez system filozoficzny lub religijny) 3 Normy konkretnej społeczności 2 Kodeks etyczny kierownika projektu IPMA Polska Biuro CERT IPMA Polska 1 1 1 1 2 Strona 26 Przewodnik NCB3.0 IPMA-D 3. Kompetencje kontekstowe Element kompetencji 3.01 Orientacja na projekty Wersja 1.0 Opis kompetencji / Składniki elementu kompetencji Modele, techniki, źródła, … 1 Zarządzanie projektami a zarządzanie działalnością operacyjną 2 Zarządzanie przez projekty 3 Przebudowa procesów biznesowych 1 2 3 4 5 Procesy zarządcze Procesy główne, np. PLM, CRM, SCM Procesy wspierające (pomocnicze), np. HR, ERP, Finanse & Księgowość Mapowanie procesów biznesowych (BPM) Optymalizacja / Usprawnianie procesów biznesowych 1 2 3 4 5 6 7 PMBOK® Guide PRINCE2® Cabinet Office PCM ISO 21500 Guide to project management Łańcuch krytyczny (Critical Chain Project Management) Metodyki zwinne (Agile PM) Metodyki adaptacyjne (Adaptive Project Framework) 4 Rozwój kompetencji związanych z zarządzaniem projektami 5 Kultura organizacyjna zorientowana na projekty (kultura projektowa) 6 Wiodące metodyki zarządzania projektami 7 Wybór metodyki, technik i narzędzi zarządzania projektami właściwych dla organizacji 3.02 Orientacja na programy Zarządzanie programami to instrument realizacji zmian strategicznych 1 Strategia organizacji, Plan strategiczny 2 Metodyki zarządzania programami 1 Model MSP® Cabinet Office 2 The Standard for Program Management, PMI® Inicjowanie programów Struktury organizacyjne programów Biuro wsparcia kierownictwa programu Zarządzanie zasobami programu Zarządzanie korzyściami Zarządzanie portfelami to instrument pozwalający utrzymać ciągłość przedsięwzięć i programów w organizacji. 1 Metodyki zarządzania portfelami 3 4 5 6 7 3.03 Orientacja na portfele 1 Portfolio, Programme and Project Offices Model P3O® Cabinet Office 2 The Standard for Portfolio Management, PMI® 2 Struktury portfeli Biuro CERT IPMA Polska PK 1,2 2 2 1,2 2 1 1 1 1 2 2 2 2 2 2 2 2 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 Strona 27 Przewodnik NCB3.0 IPMA-D Element kompetencji 3. Kompetencje kontekstowe Wersja 1.0 Opis kompetencji / Składniki elementu kompetencji 3 Przygotowanie projektów i programów Modele, techniki, źródła, … 1 2 3 4 5 Wizja Projektu Uzasadnienie biznesowe Studium Wykonalności Karta Projektu Analiza portfela, Wybór projektu 4 Hierarchizacja (priorytetyzacja) projektów lub programów w organizacji 5 Optymalizacja ogólnego wkładu projektów w strategię organizacji (optymalizacja portfela) 6 Zarządzanie zasobami współdzielonymi przez projekty i programy 7 Skonsolidowana sprawozdawczość dla kierownictwa najwyższego szczebla 1 Kluczowe Wskaźniki Efektywności (KPI Key Performance Index) 2 "Pulpit portfela" (Dashboard): Syntetyczna ilustracja Kluczowych Wskaźników Efektywności portfela (KPI) np. w formacie "Semator" 3.04 Wdrażanie systemu zarządzania projektami, programami i portfelami Wprowadzanie i ciągłe doskonalenie metod zarządzania projektami, programami i portfelami 1 1 1 1 1, 2 1 Ocena dojrzałości projektowej organizacji 1 2 3 4 2 Ocena doskonałości projektu 3 Ocena dojrzałości projektowej osób Model IPMA® Delta Model H.Kerznera Model CMMI Model C.Ibbs and Y-H Kwak IPMA® Project Exellence Award 1 ICB, Model kompetencji IPMA® 2 PMC Development Framework, PMI® 4 Ocena porównawcza (benchmarking), najlepsze praktyki 1 IPMA® Project Exellence Award 2 Kluczowe Wskaźniki Efektywności (KPI) 5 Usprawnianie procesów biznesowych 1 Modelowanie procesów biznesowych (BPM Business Proces Modeling) 2 Optymalizacja procesów biznesowych 3 Projekty, Programy 6 Zarządzanie zmianą 1 2 3 4 5 Biuro CERT IPMA Polska PK 1 1 1 1 1 1 1 1 Przygotowanie Programu Przygotowanie Projektów Programu Wybór Projektów Programu Zarządzanie programem Zarządzanie korzyściami 1 1 1 1 1 1 1, 2 2 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 Strona 28 Przewodnik NCB3.0 IPMA-D Element kompetencji 3. Kompetencje kontekstowe Wersja 1.0 Opis kompetencji / Składniki elementu kompetencji 7 Program PPP - program wdrożenia systemu zarządzania projektami, programami i portfelami 8 Informatyczne systemy zarządzania projektami Modele, techniki, źródła, … 1 Dziedzinowe Systemy Zarządzania Projektami (np. Systemy harmonogramowania, Systemy budżetowania, Systemy zarządzania ryzykiem, Systemy komunikacji w projekcie,…) 2 Zintegrowane Systemy Zarządzania Projektami, Programami, Portfelami (EPM Enterprise Project Management) 3.05 Stałe struktury organizacji Związki pomiędzy tymczasowymi organizacjami projektu lub programu, a stałymi strukturami organizacji liniowej 1 Relacje pomiędzy strukturami tymczasowymi i strukturami stałymi organizacji 1 Funkcja PMO: Kontrola 2 Funkcja PMO: Wsparcie 3 Funkcja PMO: Zarządzanie 3 Struktury organizacyjne wspierające strategie organizacji Relacje pomiędzy otoczeniem biznesowym (działalnością gospodarczą odbywającą się w ramach stałych struktur organizacji) a projektami, programami i portfelami 1 Zgodność metod zarządzania projektami, programami i portfelami z wewnętrznymi regulacjami i zasadami przedsiębiorstwa (m.in. organizacja, prawo, finanse i ekonomia, zasoby ludzkie, sprzedaż i marketing oraz technologie teleinformatyczne) 1 2 3 4 3 Promowanie (marketing) projektu w poszczególnych obszarach prowadzonej działalności gospodarczej Biuro CERT IPMA Polska 1 2 2 Biuro zarządzania projektami 1 Związki między procesami, sprawozdawczością, komunikacją oraz przekazywaniem rezultatów projektu a działalnością gospodarczą organizacji 2 Zarządzanie uzasadnieniem biznesowym projektu 1 1 2 1 Struktura funkcyjna 2 Struktura macierzowa (słaba, zrównoważona, mocna) 3 Struktura projektowa 3.06 Działalność gospodarcza PK 1 2 2 2 2 2 2 2 1 1,2 2 Budżet przedsiębiorstwa vs Budżet projektu, programu, portfela Zarządzanie ryzykiem organizacji vs Plan zarządzania ryzykiem projektu System zapewnienia jakości vs Plan jakości projektu System komunikacji w organizacji vs Plan komunikacji projektu 2 2 2 2 1 Wpływ kwestii biznesowych na zarządzanie projektami, programami i portfelami i vice versa . 1 1 Strona 29 Przewodnik NCB3.0 IPMA-D 3. Kompetencje kontekstowe Element kompetencji 3.07 Systemy, produkty i technologie 1 2 3 4 5 3.08 Zarządzanie zasobami ludzkimi Wersja 1.0 Opis kompetencji / Składniki elementu kompetencji Modele, techniki, źródła, … Związki między projektem lub programem a obszarami stałej organizacji związanymi z systemami, produktami lub technologiami Dostarczanie, wdrażanie i zastosowanie systemów, produktów lub technologii w organizacji poprzez projekty i programy Projekty, programy tworzące i wdrażające nowe systemy, produkty, technologie w organizacji Kluczowi interesariusze projektów: kierownictwo organizacji stałej odpowiedzialne za produkty, systemy lub infrastrukturę; za architekturę produktów, systemów lub technologii, za sprzedaż i marketing Cykl życia produktu - cykl życia projektu; Kierownik produktu - kierownik projektu Zarządzanie cyklem życia produktu, systemu, technologii Aspekty zarządzania zasobami ludzkimi związane z projektami lub programami, w tym planowanie, rekrutacja, dobór, szkolenie, utrzymanie, ocena wyników i motywacja. 1 Rozwój zasobów ludzkich (wspólna odpowiedzialność kierownika liniowego jednostki organizacyjnej, z której wywodzą się członkowie zespołu projektu, działu personalnego oraz w pewnym stopniu kierownika projektu) 2 Modele kompetencji w zarządzaniu projektami, Systemy certyfikacji 1 ICB, Model kompetencji IPMA® 2 PMC Development Framework, PMI® 3 Ocena kompetencji i wyników członków zespołu (np. metoda 360-stopniowej oceny) PK 1,2 2 2 1 2 1 1,2 1 1,2 2 1 2 4 Assesment Centre - Rekrutacja pracowników z uwzględnieniem ról w zespołach zarządzających i projektowych ( np. wg Belbina), typów osobościowych ( np. wg MBTI), aktualnych kompetencji oraz zdolności intelektualnych 5 Wspieranie i kierowanie rozwojem kompetencji 1 Szkolenia 2 Coaching 3 Mentoring 2 4 Doradztwo 1 5 Consulting 1 Proces planowania kariery (m.in. doroczny przegląd osiągnięć) 6 Systemy motywacyjne Biuro CERT IPMA Polska 1 1 1 1 1 Strona 30 Przewodnik NCB3.0 IPMA-D 3. Kompetencje kontekstowe Element kompetencji 3.09 Zdrowie, ochrona, bezpieczeństwo i środowisko 1 2 3 4 3.10 Finanse 1 2 3 4 5 6 3.11 Prawo 1 2 Opis kompetencji / Składniki elementu kompetencji Modele, techniki, źródła, … Uwzględnienie aspektów zdrowia, ochrony, bezpieczeństwa i środowiska w całym cyklu życia produktu, systemu, technologii Uwarunkowania prawne: przepisy prawa, normy oraz procedury operacyjne specyficzne dla projektu Bezpieczeństwo i ochrona organizacji, jej infrastruktury, informacji, własności intelektualnej oraz produktów, systemów i technologii Zdrowie, bezpieczeństwo i ochrona ludzi Ocena oddziaływania na środowisko naturalne Aspekty finansowe funkcjonowania organizacji - Współpraca z kierownictwem finansowym organizacji w zakresie planowania zapotrzebowania na finansowanie projektu, oceny wpływu projektu na wyniki finansowe organizacji oraz weryfikacja i raportowanie użycia zasobów finansowych w projekcie Rachunkowość finansowa (sprawozdania finansowe przedsiębiorstwa) Rachunkowość zarządcza Budżet organizacji, Funkcje budżetowania Żródła finansowania (wewnętrzne, zewnętrzne; własne, obce) Modele finansowania (m.in. BOOT/BOT , PPP) Zarządzanie uzasadnieniem biznesowym Aspekty prawne funkcjonowania organizacji Zbiory przepisów prawa i systemów prawnych: prawo karne, kodeks cywilny, przepisy korporacyjne, prawo handlowe, przepisy prawa pracy, przepisy dotyczące zdrowia i bezpieczeństwa, ochrony danych, prawo budowlane, przepisy dotyczące własności intelektualnej, praw autorskich, patentów i tantiem Wpływ prawa i innych przepisów na projekty i programy - uwarunkowania zewnętrzne i wewnętrzne Biuro CERT IPMA Polska Wersja 1.0 PK 1 1 1 1 1 1,2 2 2 2 2 2 1 1 1 1 Strona 31 Przewodnik NCB3.0 IPMA-D 5C Skróty 5W&H ABC ABCDE Clear, Comprise, Complete, Correct, Courteous (Jasno, Zwięźle, Wyczerpująco, Poprawnie, Uprzejmie) Who, What, Where, When, Why & How Activity Based Costing (Rachunek Kosztów Działań) Priorytety ABCDE AC ACWP ADL matrix APF APM ARR Actual Cost (Koszt Rzeczywisty) Actual Cost of Work Performed (Rzeczywisty Koszt Wykonanej Pracy) Arthur D. Little matrix Adaptive Project Framework Agile Project Management Accounting Rate of Return (Prosta (księgowa) Stopa Zwrotu) BAC BCG Budget At Completion (Budżet Końcowy) Boston Consulting Group Matrix Budgeted Cost of Work Performed (Planowany Koszt Wykonanej Pracy, Wartość Wypracowana) Budgeted Cost of Work Scheduled (Planowany Koszt Planowanej Pracy) BCWP BCWS BOOT BOT BPM BSC CAP CBA CBB CCPM CEA CIP CMMI COQ CPAF CPF CPFF CPI CPI CPIF CPM CR CRM CTC CTP CV DISC DMAIC DPB EAC EBRD EF EFQM EMV EPM ERM ERP ES Wersja 1.0 Build, Own, Operate, Transfer (Zbuduj, Posiadaj, Eksploatuj, Przekaż) Build, Operate, Transfer (Zbuduj, Eksploatuj, Przekaż) Business Proces Management Balance Score Card (Zrównoważona Karta Wyników) Control Account Plan (Plan Kont Kontrolnych) Cost-Benefit Analysis (Analiza Kosztów i Korzyści) Contract Budget Base (Podstawa Budżetu Kontraktu) Critical Chain Project Management (Metoda Łańcucha Krytycznego) Cost-Effectiveness Analysis (Analiza efektywności kosztowej) Continuous Improvement Process (Kaizen) Capability Maturity Model Integration (Zintegrowany Model Dojrzałości Procesowej) Cost of Quality (Koszt jakości) Cost Plus Award Fee (Kontrakt: zwrot poniesionych kosztów plus premia uznaniowa) Cost Plus Fee (Kontrakt: zwrot poniesionych kosztów plus zysk) Cost Plus Fixed Fee (Kontrakt: zwrot poniesionych kosztów plus stała kwota) California Psychological Inventory (Test osobowości CPI) Cost Performance Index (Wskaźnik (Wydajności) Wykonania Kosztu) Cost Plus Incentive Fee (Kontrakt: zwrot poniesionych kosztów plus premia motywacyjna) Critical Path Method (Metoda Ścieżki Krytycznej) Change Request (Wniosek o wprowadzenie zmiany / Żądanie zmiany) Customer Relationship Management (Zarządzanie relacjami z klientami) Contract Target Cost (Docelowy Koszt Kontraktu) Contract Target Price (Docelowa Cena Kontraktu) Cost Variance (Odchylenie Kosztu) Dominance, Influence, Submission, Compliance (Dominacja, Wpływ, Uleganie, Zgodność) Define, Measure, Analyze, Improve and Control (SixSigma) Discounted Payback Period (Zdyskontowany Okres Zwrotu) Estimate At Completion (Szacowany Koszt Końcowy) European Bank for Reconstruction and Development (Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju ) Early Finish (Najwcześniejsze zakończenie) European Foundation for Quality Management (EFQM Excellence Model) (Model doskonałości) Expected Monetary Value (Oczekiwana wartość pieniężna) Enterprise Project Management Enterprise Resource Management Enterprise Resource Planning Early Start (Najwcześniejsze rozpoczęcie) Biuro CERT IPMA Polska Strona 32 Przewodnik NCB3.0 IPMA-D ETC EV EVM EVMS FF FFP FIDIC FMEA FP-EPA FPIF FS GE matrix GTD HPI HR IBRD ICB IFB IRR KPI KT LF LFA LOE LS M_o_R MBTI MCA MoSCoW MSP NCB NPV OBS OPQ P3O PB PBS Skróty Wersja 1.0 Estimate To Complete (Szacowany Koszt Pozostały) Earned Value (Wartość Wypracowana) Earned Value Management (Metoda Wartości Wypracowanej) Earned Value Management System (System Zarządzania Wartością Wypracowaną) Finish-to-Finish (Zakończenie-Zakończenie) Firm Fixed Price (Kontrakt: stała, ustalona kwota) Fédération Internationale Des Ingénieurs-Conseils (Warunki kontraktowe FIDIC) Failure Mode and Effects Analysis (Analiza Przyczyn i Skutków Wad) Fixed Price with Economic Price Ajustment (Kontrakt: stała kwota korygowana ze względu na wskaźniki gospodarcze) Fixed Price Incentive Fee (Kontrakt: stała kwota plus premia motywacyjna) Finish-to-Start (Zakończenie-Rozpoczęcie) Mc Kinseya / GE matrix) Getting Things Done Hogan Personality Inventory (Test osobowości HPI) Human Resource Management International Bank for Reconstruction and Development (Bank Światowy) IPMA Competence Baseline Invitation for Bid (Zaproszenie do przetargu) Internal Rate of Return (Wewnętrzna Stopa Zwrotu) Key Performance Index (Kluczowe Wskaźniki Efektywności) Kepner-Tregoe Late Finish (Najpóźniejsze zakończenie) Logical Framework Aproach (Logframe) (Matryca logiczna projektu) Level of effort (Praca mierzona upływem czasu) Late Start (Najpóźniejsze rozpoczęcie) Management of Risk (® Cabinet Office) Myers-Briggs Type Indicator (Wskaźnik typów osobowości) Multi-Criteria Analysis (Analiza wielokryterialna) Must have, Should have, Could have, Nice to have Managing Succesfull Programs (® Cabinet Office) National Competence Baseline (Narodowe Wytyczne Kompetencji IPMA®) Net Present Value (Wartość Bieżąca Netto) Organizational Breakdown Structure (Struktura Organizacyjna Projektu) Occupational Personality Questionnaire (Test osobowości OPQ) Project, Program, Portfolio Office (® Cabinet Office) Payback Period (Okres Zwrotu) Product Breakdown Structure (Struktura Podziału Produktów) PC PCA PCM Percent Complete (Procent Wykonania) Percent Complete Actual / Percent Spent (Rzeczywisty Procent Wykonania) Project Cycle Management (Zarządzanie Cyklem Projektu) PCS PDCA PERT PLM Percent Complete Scheduled / Work Scheduled for Completion (Planowany Procent Wykonania) Plan-Do-Check-Act Program Evaluation Review Technique Production Line Management PMB PMBoK PMC PPP PPP Performance Measurement Baseline (Plan Bazowy Kosztów) Project Management Body of Knowledge, PMI® Project Management Competency Development Framework, PMI® Partnerstwo Publiczno-Prywatne Project, Program, Portfolio Biuro CERT IPMA Polska Strona 33 Przewodnik NCB3.0 IPMA-D PRINCE2 Skróty Wersja 1.0 RBS RFI RFP RFQ RRL SCM SF SIWZ PRojects IN Controlled Environments (® Cabinet Office) Planned Value (Wartość Zaplanowana) Quality assurance (Zapewnianie jakości) Quality Control (Kontrola jakości) Quality function deployment (Dom jakości) Responsible, Accountable, Consulted, and Informed (Odpowiedzialny, Zatwierdzający, Konsultowany, Informowany) Responsibility, Authority, Expertise, Work (Odpowiedzialność, Władza, Fachowość, Praca) Responsibility Assignment Matrix (Macierz Odpowiedzialności) Reliability, Availability, Maintainability, Safety (Niezawodność, Gotowość, Naprawialność, Bezpieczeństwo) Responsible, Accountable, Supportive, Consulted, and Informed (Odpowiedzialny, Zatwierdzający, Wspierający, Konsultowany, Informowany) Risk Breakdown Structure (Struktura Podziału Ryzyka) Request for Information (Zapytanie o informacje) Request for Proposal (Zapytanie ofertowe) Request for Quotation (Zapytanie cenowe) Risk Reduction Leverage (Wskaźnik efektywności reakcji na ryzyko) Supply Chain Management (Zarządzanie łańcuchem dostaw) Start-to-Finish (Rozpoczęcie-Zakończenie) Specyfikacja Istotnych Warunków Zamówienia SMART SOW SPC Specific, Measurable, Attainable (Acceptable), Relevant (Results-oriented, Realistic), Timely (Time-oriented) Statement Of Work (Deklaracja Zakresu) Statistical Process Control (Statystyczna Kontrola Procesu) SPI SPP SS Schedule Performance Index (Wskaźnik (Wydajności) Wykonania Harmonogramu) Struktura Podziału Pracy (WBS) Start-to-Start (Rozpoczęcie-Rozpoczęcie) SV SWAT SWOT T&M Schedule Variance (Odchylenie Harmonogramu) Specific Workprocess Action Team Strengths, Weaknesses, Opportunities, Threats Time and Material (Kontrakt: zwrot kosztów robocizny i materiałów) TCPI TPS TQM To Complete Performance Index (Wymagany Wskaźnik (Wydajności) Wykonania Kosztu) Toyota Production System (Lean Management) (System Produkcji Toyoty) Total Quality Management (Zarządzanie przez jakość) VAC WBS WP xPM Variance At Completion (Odchylenie Budżetu) Work Breakdown Structure (Struktura Podziału Pracy) Work Package (Pakiet Prac, Grupa Zadań) Extreme Programming PV QA QC QFD RACI RAEW RAM RAMS RASCI Biuro CERT IPMA Polska Strona 34 Przewodnik NCB3.0 IPMA-D Skorowidz Wersja 1.0 Termin Elementy kompetencji Administracja kontraktem Akta projektu Aktywa Analiza korzyści Analiza Monte Carlo Analiza porównawcza Analiza produkcji samodzielnej lub zleconej Analiza SWOT (atuty, słabości, szanse i zagrożenia) 1.14 Zamówienia i kontrakty 1.17 Informacje i dokumentacja, 1.20 Zamykanie 3.10 Finanse 1.13 Koszty i zasoby finansowe, 1.08 Rozwiązywanie problemów 1.04 Ryzyko: zagrożenia i szanse 1.16 Kontrola i raporty 1.14 Zamówienia i kontrakty 1.04 Ryzyko: zagrożenia i szanse Analiza wartości Analiza wartości wypracowanej Analiza wielowariantowa Analiza wrażliwości Arbitraż Architektura systemów, produktów i technologii w przedsiębiorstwie 1.13 Koszty i zasoby finansowe, 1.08 Rozwiązywanie problemów 1.16 Kontrola i raporty 1.16 Kontrola i raporty, 1.08 Rozwiązywanie problemów 1.04 Ryzyko: zagrożenia i szanse 3.11 Prawo 3.07 Systemy, produkty i technologie Asertywność Audyt finansowy Audyt zarządzania projektem Autorytet / uprawnienia 2.04 Asertywność 3.10 Finanse 1.01 Sukces zarządzania projektem 2.01 Przywództwo, 2.02 Zaangażowanie i motywacja, 2.04 Asertywność, 3.05 Stałe struktury organizacji Autoryzacja projektu Bazy danych informacji Bezpieczeństwo Biuro portfela Biuro programu Biuro projektu 1.03 Wymagania i cele projektu, 1.04 Ryzyko: zagrożenia i szanse 1.17 Informacje i dokumentacja 3.09 Zdrowie, ochrona, bezpieczeństwo i środowisko 3.03 Orientacja na portfele 3.02 Orientacja na programy 1.06 Organizacja projektu, 3.01 Orientacja na projekty, 3.04 Wdrażanie systemu zarządzania projektami, programami i portfelami Budżet 1.03 Wymagania i cele projektu, 1.13 Koszty i zasoby finansowe, 1.19 Rozpoczynanie, 2.05 Odprężanie, 2.13 Wiarygodność, 3.07 Systemy, produkty i technologie Bufor rezerwy kosztowej Bufory rezerwy czasowej Cele 1.13 Koszty i zasoby finansowe, 1.04 Ryzyko: zagrożenia i szanse 1.11 Czas i etapy (fazy) projektu, 1.04 Ryzyko: zagrożenia i szanse 1.02 Interesariusze, 1.03 Wymagania i cele projektu, 1.07 Praca zespołowa, 1.08 Rozwiązywanie problemów, 1.10 Zakres i produkty cząstkowe, 1.11 Czas i etapy (fazy) projektu, 1.13 Koszty i zasoby finansowe, 1.16 Kontrola i raporty, 1.19 Rozpoczynanie, 1.20 Zamykanie, 2.02 Zaangażowanie i motywacja, 2.04 Asertywność, 2.07 Kreatywność, 2.01 Przywództwo, 2.08 Zorientowanie na wyniki, 2.11 Negocjowanie, 2.13 Wiarygodność, 2.14 Docenianie wartości, 3.01 Orientacja na projekty, 3.02 Orientacja na programy, 3.05 Stałe struktury organizacji, 3.07 Systemy, produkty i technologie Cele biznesowe Cele jakości Cele ogólne 3.02 Orientacja na programy 1.05 Jakość 2.04 Asertywność, 2.10 Konsultowanie, 2.14 Docenianie wartości, 3.02 Orientacja na programy, 3.03 Orientacja na portfele, 3.04 Wdrażanie systemu zarządzania projektami, programami i portfelami, 3.07 Systemy, produkty i technologie, 3.08 Zarządzanie zasobami ludzkimi Cele projektu 1.01 Sukces zarządzania projektem, 1.03 Wymagania i cele projektu, 1.04 Ryzyko: zagrożenia i szanse, 1.16 Kontrola i raporty, 1.19 Rozpoczynanie, 1.20 Zamykanie, 2.02 Zaangażowanie i motywacja, 2.08 Zorientowanie na wyniki, 2.12 Konflikty i kryzysy, 3.01 Orientacja na projekty Charyzma Chęci Cykl projektu 2.01 Przywództwo 2.04 Asertywność 1.06 Organizacja projektu, 3.04 Wdrażanie systemu zarządzania projektami, programami i portfelami Cykl życia produktu 3.07 Systemy, produkty i technologie Biuro CERT IPMA Polska Strona 35 Przewodnik NCB3.0 IPMA-D Skorowidz Wersja 1.0 Termin Elementy kompetencji Cykl życia projektu 1.03 Wymagania i cele projektu, 1.04 Ryzyko: zagrożenia i szanse, 1.06 Organizacja projektu, 1.08 Rozwiązywanie problemów, 1.11 Czas i etapy (fazy) projektu, 1.13 Koszty i zasoby finansowe, 1.17 Informacje i dokumentacja, 1.19 Rozpoczynanie Czyny niedozwolone Data docelowa Data rzeczywista Defekty /wady Delegowanie Diagram struktury organizacyjnej Dojrzałość organizacyjna w zarządzaniu projektami Dokumentacja powykonawcza projektu Dokumentacja 3.11 Prawo 1.11 Czas i etapy (fazy) projektu 1.11 Czas i etapy (fazy) projektu 1.05 Jakość 2.02 Zaangażowanie i motywacja, 2.01 Przywództwo, 2.08 Zorientowanie na wyniki 1.06 Organizacja projektu 3.04 Wdrażanie systemu zarządzania projektami, programami i portfelami 1.17 Informacje i dokumentacja, 1.20 Zamykanie 1.01 Sukces zarządzania projektem, 1.10 Zakres i produkty cząstkowe, 1.17 Informacje i dokumentacja, 1.20 Zamykanie, 3.05 Stałe struktury organizacji, 3.11 Prawo Doprecyzowanie projektu 1.03 Wymagania i cele projektu, 1.04 Ryzyko: zagrożenia i szanse, 1.10 Zakres i produkty cząstkowe Doskonalenie jakości Dostawca Drzewa decyzyjne Duch zespołowy Dynamika grupy Dyplomacja Dyrektor ds. bezpieczeństwa Dyrektor programu Dyscyplina Dyskusje 1.05 Jakość 1.09 Struktury projektu, 1.14 Zamówienia i kontrakty 1.04 Ryzyko: zagrożenia i szanse 1.07 Praca zespołowa 1.07 Praca zespołowa 2.04 Asertywność, 2.10 Konsultowanie 3.09 Zdrowie, ochrona, bezpieczeństwo i środowisko 3.02 Orientacja na programy 2.01 Przywództwo, 2.10 Konsultowanie, 2.13 Wiarygodność 2.03 Samokontrola, 2.04 Asertywność, 2.10 Konsultowanie, 2.12 Konflikty i kryzysy, 2.14 Docenianie wartości Działalność operacyjna Działania 3.05 Stałe struktury organizacji 1.01 Sukces zarządzania projektem, 1.04 Ryzyko: zagrożenia i szanse, 1.11 Czas i etapy (fazy) projektu, 1.12 Zasoby, 1.14 Zamówienia i kontrakty, 2.05 Odprężanie, 2.09 Sprawność, 3.01 Orientacja na projekty, 3.09 Zdrowie, ochrona, bezpieczeństwo i środowisko Działania korygujące 1.05 Jakość, 1.13 Koszty i zasoby finansowe, 1.16 Kontrola i raporty, 3.08 Zarządzanie zasobami ludzkimi Efektywność Elastyczność Entuzjazm 3.07 Systemy, produkty i technologie 2.06 Otwartość, 3.05 Stałe struktury organizacji, 3.07 Systemy, produkty i technologie 2.02 Zaangażowanie i motywacja, 2.04 Asertywność, 2.09 Sprawność, 2.14 Docenianie wartości Etapy (fazy) projektu 1.10 Zakres i produkty cząstkowe, 1.11 Czas i etapy (fazy) projektu, 1.13 Koszty i zasoby finansowe, 1.16 Kontrola i raporty, 3.09 Zdrowie, ochrona, bezpieczeństwo i środowisko Etyka Fascynacja Finanse / zasoby finansowe 2.08 Zorientowanie na wyniki, 2.15 Etyka 2.01 Przywództwo 1.13 Koszty i zasoby finansowe, 1.15 Zmiany, 1.19 Rozpoczynanie, 3.06 Działalność gospodarcza Finansowanie projektu Finansowy plan bazowy Frustracja Funkcje systemu Gwarancja Harmonogram 1.13 Koszty i zasoby finansowe, 3.10 Finanse 3.10 Finanse 2.03 Samokontrola 3.07 Systemy, produkty i technologie 1.20 Zamykanie 1.02 Interesariusze, 1.04 Ryzyko: zagrożenia i szanse, 1.06 Organizacja projektu, 1.11 Czas i etapy (fazy) projektu, 1.12 Zasoby, 1.13 Koszty i zasoby finansowe, 1.15 Zmiany, 1.19 Rozpoczynanie, 2.03 Samokontrola, 3.01 Orientacja na projekty, 3.11 Prawo Hierarchizacja 1.02 Interesariusze, 1.03 Wymagania i cele projektu, 2.07 Kreatywność, 3.01 Orientacja na projekty Humor Indywidualne zamierzenia poszczególnych osób Inflacja 2.05 Odprężanie 2.03 Samokontrola 1.13 Koszty i zasoby finansowe Biuro CERT IPMA Polska Strona 36 Przewodnik NCB3.0 IPMA-D Skorowidz Wersja 1.0 Termin Elementy kompetencji Informacje zwrotne 2.02 Zaangażowanie i motywacja, 2.01 Przywództwo, 2.10 Konsultowanie, 2.12 Konflikty i kryzysy, 2.13 Wiarygodność, 2.14 Docenianie wartości Inspiracja Integracja Inteligencja emocjonalna Interesariusze 2.01 Przywództwo 1.01 Sukces zarządzania projektem 2.07 Kreatywność 1.01 Sukces zarządzania projektem, 1.02 Interesariusze, 1.03 Wymagania i cele projektu, 1.04 Ryzyko: zagrożenia i szanse, 1.07 Praca zespołowa, 1.10 Zakres i produkty cząstkowe, 1.15 Zmiany, 1.16 Kontrola i raporty, 1.20 Zamykanie, 2.01 Przywództwo, 2.02 Zaangażowanie i motywacja, 2.08 Zorientowanie na wyniki, 2.09 Sprawność, 2.12 Konflikty i kryzysy, 2.13 Wiarygodność, 2.14 Docenianie wartości, 2.15 Etyka, 3.04 Wdrażanie systemu zarządzania projektami, programami i portfelami, 3.06 Działalność gospodarcza, 3.07 Systemy, produkty i technologie Interfejsy / obszary styku 1.05 Jakość, 1.06 Organizacja projektu, 1.10 Zakres i produkty cząstkowe, 1.11 Czas i etapy (fazy) projektu, 1.17 Informacje i dokumentacja, 3.05 Stałe struktury organizacji, 3.06 Działalność gospodarcza, 3.07 Systemy, produkty i technologie Intuicja Jakościowa i ilościowa ocena zagrożeń i szans Jakość procesów projektu Jakość produktów cząstkowych projektu Jawność Kamienie milowe Karta projektu Kary umowne Kierownictwo programu Kierownictwo projektu Kierownik programu Kierownik projektu Kluczowe wskaźniki wydajności Kodeks postępowania zawodowego Komitet sterujący programu Komitet sterujący projektu Kompleksowe zarządzanie jakością Komunikacja 2.07 Kreatywność 1.04 Ryzyko: zagrożenia i szanse 1.05 Jakość 1.05 Jakość 2.06 Otwartość, 2.12 Konflikty i kryzysy, 2.15 Etyka 1.11 Czas i etapy (fazy) projektu 1.19 Rozpoczynanie 1.14 Zamówienia i kontrakty, 1.20 Zamykanie 1.01 Sukces zarządzania projektem, 3.02 Orientacja na programy 1.01 Sukces zarządzania projektem, 1.06 Organizacja projektu, 3.01 Orientacja na projekty, 3.02 Orientacja na programy 1.01 Sukces zarządzania projektem, 1.06 Organizacja projektu, 3.01 Orientacja na projekty 3.03 Orientacja na portfele 2.15 Etyka 3.02 Orientacja na programy 1.01 Sukces zarządzania projektem, 1.06 Organizacja projektu, 3.01 Orientacja na projekty 1.05 Jakość, 2.13 Wiarygodność 1.01 Sukces zarządzania projektem, 1.06 Organizacja projektu, 1.16 Kontrola i raporty, 1.18 Komunikacja, 2.06 Otwartość, 2.01 Przywództwo, 2.08 Zorientowanie na wyniki, 2.11 Negocjowanie, 2.13 Wiarygodność Konfiguracja 1.10 Zakres i produkty cząstkowe, 1.15 Zmiany, 1.17 Informacje i dokumentacja, 2.08 Zorientowanie na wyniki Konflikt / sytuacja konfliktowa 1.07 Praca zespołowa, 1.08 Rozwiązywanie problemów, 2.03 Samokontrola, 2.01 Przywództwo, 2.10 Konsultowanie, 2.11 Negocjowanie, 2.12 Konflikty i kryzysy, 2.15 Etyka Konfrontacja Konsekwencja Konsultowanie Kontakty z interesariuszami Kontekst 2.10 Konsultowanie 2.13 Wiarygodność 2.10 Konsultowanie 1.02 Interesariusze, 1.18 Komunikacja, 2.13 Wiarygodność 1.01 Sukces zarządzania projektem, 1.02 Interesariusze, 1.03 Wymagania i cele projektu, 1.15 Zmiany, 1.18 Komunikacja, 1.19 Rozpoczynanie, 2.01 Przywództwo, 2.08 Zorientowanie na wyniki, 2.10 Konsultowanie, 2.14 Docenianie wartości, 3.04 Wdrażanie systemu zarządzania projektami, programami i portfelami, 3.07 Systemy, produkty i technologie, 3.09 Zdrowie, ochrona, bezpieczeństwo i środowisko Kontrakt 1.01 Sukces zarządzania projektem, 1.06 Organizacja projektu, 1.14 Zamówienia i kontrakty, 1.20 Zamykanie, 2.12 Konflikty i kryzysy Kontrakt na zarządzanie projektem Kontrola jakości Kreatywność Kryteria sukcesu projektu 1.01 Sukces zarządzania projektem 1.05 Jakość, 3.07 Systemy, produkty i technologie 1.08 Rozwiązywanie problemów, 2.07 Kreatywność 1.01 Sukces zarządzania projektem Biuro CERT IPMA Polska Strona 37 Przewodnik NCB3.0 IPMA-D Skorowidz Wersja 1.0 Termin Elementy kompetencji Krytycyzm 2.02 Zaangażowanie i motywacja, 2.03 Samokontrola, 2.01 Przywództwo, 2.09 Sprawność, 2.10 Konsultowanie, 2.12 Konflikty i kryzysy Kryzys / sytuacja kryzysowa Księgowość / rachunkowość Kształtowanie / integracja zespołu Kultura 1.08 Rozwiązywanie problemów, 2.01 Przywództwo, 2.12 Konflikty i kryzysy, 2.15 Etyka 3.10 Finanse 1.07 Praca zespołowa, 2.05 Odprężanie, 2.12 Konflikty i kryzysy 2.03 Samokontrola, 2.05 Odprężanie, 2.09 Sprawność, 2.10 Konsultowanie, 3.01 Orientacja na projekty, 3.02 Orientacja na programy Logiczne następstwo działań Macierz odpowiedzialności Mediacja Metody 1.11 Czas i etapy (fazy) projektu 1.06 Organizacja projektu, 1.07 Praca zespołowa 2.10 Konsultowanie, 2.12 Konflikty i kryzysy, 2.15 Etyka 1.01 Sukces zarządzania projektem, 1.10 Zakres i produkty cząstkowe, 1.11 Czas i etapy (fazy) projektu, 1.12 Zasoby, 1.13 Koszty i zasoby finansowe, 2.03 Samokontrola, 2.05 Odprężanie, 2.09 Sprawność, 2.10 Konsultowanie, 3.04 Wdrażanie systemu zarządzania projektami, programami i portfelami, 3.09 Zdrowie, ochrona, bezpieczeństwo i środowisko Metody komunikacji Metody kontroli czasu Metody planowania czasu Metody rozwiązywania problemów Metryki Metryki jakości Misja projektu Model przywództwa Model SMART Modele cyklu życia Modele dojrzałości w zarządzaniu projektami Modele motywacyjne Monitorowanie Motywacja 2.01 Przywództwo, 1.18 Komunikacja 1.11 Czas i etapy (fazy) projektu 1.11 Czas i etapy (fazy) projektu 1.08 Rozwiązywanie problemów 1.05 Jakość, 2.07 Kreatywność, 2.08 Zorientowanie na wyniki 1.05 Jakość 1.19 Rozpoczynanie, 2.01 Przywództwo 2.01 Przywództwo 2.01 Przywództwo, 1.03 Wymagania i cele projektu, 2.03 Samokontrola 1.11 Czas i etapy (fazy) projektu 3.04 Wdrażanie systemu zarządzania projektami, programami i portfelami 2.02 Zaangażowanie i motywacja 1.16 Kontrola i raporty 1.07 Praca zespołowa, 2.02 Zaangażowanie i motywacja, 2.04 Asertywność, 2.12 Konflikty i kryzysy, 2.14 Docenianie wartości, 3.08 Zarządzanie zasobami ludzkimi Mowa ciała Myślenie holistyczne Naruszenie kontraktu Narzędzia 1.18 Komunikacja, 2.11 Negocjowanie 2.07 Kreatywność 3.11 Prawo 1.01 Sukces zarządzania projektem, 1.04 Ryzyko: zagrożenia i szanse, 1.12 Zasoby, 2.01 Przywództwo, 2.07 Kreatywność, 3.02 Orientacja na programy, 3.03 Orientacja na portfele, 3.04 Wdrażanie systemu zarządzania projektami, programami i portfelami, 3.09 Zdrowie, ochrona, bezpieczeństwo i środowisko Negocjowanie Niechęć do podejmowania ryzyka Niepewność 1.08 Rozwiązywanie problemów, 2.11 Negocjowanie 1.04 Ryzyko: zagrożenia i szanse 1.04 Ryzyko: zagrożenia i szanse, 1.13 Koszty i zasoby finansowe, 1.19 Rozpoczynanie, 2.01 Przywództwo, 2.07 Kreatywność, 2.12 Konflikty i kryzysy Niepowodzenie 1.01 Sukces zarządzania projektem, 1.04 Ryzyko: zagrożenia i szanse, 3.06 Działalność gospodarcza Normy / standardy 1.01 Sukces zarządzania projektem, 1.02 Interesariusze, 1.05 Jakość, 2.14 Docenianie wartości, 2.15 Etyka, 3.04 Wdrażanie systemu zarządzania projektami, programami i portfelami, 3.07 Systemy, produkty i technologie, 3.09 Zdrowie, ochrona, bezpieczeństwo i środowisko Normy moralne Ocena 2.15 Etyka 1.01 Sukces zarządzania projektem, 1.03 Wymagania i cele projektu, 1.04 Ryzyko: zagrożenia i szanse, 1.07 Praca zespołowa, 1.08 Rozwiązywanie problemów, 1.13 Koszty i zasoby finansowe, 3.08 Zarządzanie zasobami ludzkimi Ocena porównawcza Ocena projektu Ocena ryzyka Ocena szans Ocena zarządzania projektem 3.04 Wdrażanie systemu zarządzania projektami, programami i portfelami 1.13 Koszty i zasoby finansowe 1.04 Ryzyko: zagrożenia i szanse 1.04 Ryzyko: zagrożenia i szanse 1.01 Sukces zarządzania projektem Biuro CERT IPMA Polska Strona 38 Przewodnik NCB3.0 IPMA-D Skorowidz Wersja 1.0 Termin Elementy kompetencji Ochrona 1.17 Informacje i dokumentacja, 1.18 Komunikacja, 3.09 Zdrowie, ochrona, bezpieczeństwo i środowisko Oczekiwana wartość pieniężna Oczekiwania 1.04 Ryzyko: zagrożenia i szanse 1.01 Sukces zarządzania projektem, 1.02 Interesariusze, 1.03 Wymagania i cele projektu, 1.19 Rozpoczynanie, 1.20 Zamykanie, 2.01 Przywództwo, 2.08 Zorientowanie na wyniki, 2.09 Sprawność, 3.06 Działalność gospodarcza Odchylenia 1.04 Ryzyko: zagrożenia i szanse, 1.10 Zakres i produkty cząstkowe, 1.11 Czas i etapy (fazy) projektu, 1.13 Koszty i zasoby finansowe, 1.16 Kontrola i raporty Odmienności kulturowe Odporność Odpowiedzialność za skutki wad wyrobu Odprężanie Ogólne cele projektu / Cele strategiczne Okres gwarancyjny Organizacja liniowa Organizacja projektu Organizacja zorientowana na projekty Organizacje portfela Orientacja na portfele 2.06 Otwartość, 2.15 Etyka 2.09 Sprawność 3.10 Finanse, 3.11 Prawo 2.05 Odprężanie, 2.08 Zorientowanie na wyniki, 2.12 Konflikty i kryzysy 1.03 Wymagania i cele projektu, 3.02 Orientacja na programy 1.20 Zamykanie 3.02 Orientacja na programy, 3.05 Stałe struktury organizacji 1.06 Organizacja projektu, 1.09 Struktury projektu, 1.20 Zamykanie, 2.10 Konsultowanie 3.01 Orientacja na projekty, 3.05 Stałe struktury organizacji 3.03 Orientacja na portfele 3.03 Orientacja na portfele, 3.04 Wdrażanie systemu zarządzania projektami, programami i portfelami Orientacja na programy 3.02 Orientacja na programy, 3.04 Wdrażanie systemu zarządzania projektami, programami i portfelami Orientacja na projekty 3.01 Orientacja na projekty, 3.04 Wdrażanie systemu zarządzania projektami, programami i portfelami Osąd Osobowość Oszacowanie 2.12 Konflikty i kryzysy 2.04 Asertywność, 2.01 Przywództwo 1.04 Ryzyko: zagrożenia i szanse, 1.11 Czas i etapy (fazy) projektu, 1.12 Zasoby, 1.13 Koszty i zasoby finansowe, 2.03 Samokontrola, 2.04 Asertywność, 2.09 Sprawność, 2.14 Docenianie wartości Otwartość Pakiet prac 1.07 Praca zespołowa, 2.06 Otwartość, 2.13 Wiarygodność, 3.06 Działalność gospodarcza 1.09 Struktury projektu, 1.11 Czas i etapy (fazy) projektu, 1.13 Koszty i zasoby finansowe, 2.01 Przywództwo Parametry projektu Partnerstwo publiczno-prywatne Pewność siebie 1.01 Sukces zarządzania projektem, 1.03 Wymagania i cele projektu 1.13 Koszty i zasoby finansowe, 3.10 Finanse 2.06 Otwartość, 2.01 Przywództwo, 2.09 Sprawność, 2.13 Wiarygodność, 2.14 Docenianie wartości, 2.15 Etyka Plan awaryjny Plan ewakuacji Plan jakości Plan komunikacji w projekcie Plan kont Plan kontraktów Plan projektu 1.04 Ryzyko: zagrożenia i szanse 1.04 Ryzyko: zagrożenia i szanse 1.01 Sukces zarządzania projektem, 1.05 Jakość 1.01 Sukces zarządzania projektem, 1.17 Informacje i dokumentacja, 1.18 Komunikacja 1.13 Koszty i zasoby finansowe, 3.10 Finanse 1.14 Zamówienia i kontrakty 1.01 Sukces zarządzania projektem, 1.03 Wymagania i cele projektu, 1.04 Ryzyko: zagrożenia i szanse, 1.09 Struktury projektu, 2.02 Zaangażowanie i motywacja, 2.08 Zorientowanie na wyniki, 2.09 Sprawność, 2.13 Wiarygodność Plan wpływu na środowisko Plan zamówień Plan zarządzania projektem Plan zarządzania relacjami z interesariuszami Planowana data Planowanie jakości Planowanie kosztów Planowanie scenariuszy 3.09 Zdrowie, ochrona, bezpieczeństwo i środowisko 1.14 Zamówienia i kontrakty 1.01 Sukces zarządzania projektem, 1.09 Struktury projektu 1.01 Sukces zarządzania projektem, 1.02 Interesariusze 1.11 Czas i etapy (fazy) projektu 1.05 Jakość 1.13 Koszty i zasoby finansowe, 3.10 Finanse 1.04 Ryzyko: zagrożenia i szanse, 2.10 Konsultowanie, 2.12 Konflikty i kryzysy, 2.13 Wiarygodność Pochwały 2.06 Otwartość Biuro CERT IPMA Polska Strona 39 Przewodnik NCB3.0 IPMA-D Skorowidz Wersja 1.0 Termin Elementy kompetencji Podejmowanie decyzji 1.07 Praca zespołowa, 2.01 Przywództwo, 2.12 Konflikty i kryzysy, 3.05 Stałe struktury organizacji Podprojekt 1.09 Struktury projektu Podstawowe przepisy prawa narzucone przez kontekst 3.11 Prawo Podsystemy Polityka jakości Polityka prawna Polityka rezerw Pomoc w rozwiązywaniu problemów (coaching ) 3.07 Systemy, produkty i technologie 1.05 Jakość 3.11 Prawo 1.04 Ryzyko: zagrożenia i szanse, 1.16 Kontrola i raporty 2.01 Przywództwo, 2.09 Sprawność, 3.04 Wdrażanie systemu zarządzania projektami, programami i portfelami Portfel 1.01 Sukces zarządzania projektem, 1.02 Interesariusze, 1.03 Wymagania i cele projektu, 1.05 Jakość, 1.06 Organizacja projektu, 1.08 Rozwiązywanie problemów, 1.09 Struktury projektu, 1.10 Zakres i produkty cząstkowe, 1.15 Zmiany, 1.17 Informacje i dokumentacja, 1.18 Komunikacja, 1.19 Rozpoczynanie, 1.20 Zamykanie, 2.09 Sprawność, 3.02 Orientacja na programy, 3.03 Orientacja na portfele, 3.04 Wdrażanie systemu zarządzania projektami, programami i portfelami Postęp wykonania projektu Potrzeba 1.03 Wymagania i cele projektu, 1.16 Kontrola i raporty 1.08 Rozwiązywanie problemów, 1.11 Czas i etapy (fazy) projektu, 1.14 Zamówienia i kontrakty, 1.19 Rozpoczynanie, 1.20 Zamykanie, 2.08 Zorientowanie na wyniki, 3.02 Orientacja na programy, 3.06 Działalność gospodarcza, 3.11 Prawo Potrzeby interesariuszy Poufność Pozwy sądowe Pozytywne nastawienie Praca zespołowa Prawdopodobieństwo Prawo 1.02 Interesariusze, 1.03 Wymagania i cele projektu 1.17 Informacje i dokumentacja, 1.18 Komunikacja, 2.13 Wiarygodność, 3.11 Prawo 3.11 Prawo 2.02 Zaangażowanie i motywacja, 2.04 Asertywność, 2.06 Otwartość, 2.13 Wiarygodność 1.07 Praca zespołowa 1.04 Ryzyko: zagrożenia i szanse 1.14 Zamówienia i kontrakty, 2.08 Zorientowanie na wyniki, 2.15 Etyka, 3.01 Orientacja na projekty, 3.06 Działalność gospodarcza, 3.09 Zdrowie, ochrona, bezpieczeństwo i środowisko, 3.11 Prawo Prawo właściwe Precyzowanie zakresu Priorytet 3.11 Prawo 1.10 Zakres i produkty cząstkowe 1.03 Wymagania i cele projektu, 1.11 Czas i etapy (fazy) projektu, 3.03 Orientacja na portfele, 3.09 Zdrowie, ochrona, bezpieczeństwo i środowisko Problem Procedura akceptacyjna (odbiorcza) Procedury 1.03 Wymagania i cele projektu, 1.08 Rozwiązywanie problemów 1.14 Zamówienia i kontrakty, 1.20 Zamykanie 1.06 Organizacja projektu, 1.08 Rozwiązywanie problemów, 2.09 Sprawność, 3.02 Orientacja na programy, 3.09 Zdrowie, ochrona, bezpieczeństwo i środowisko Procedury robocze w ramach stałych struktur organizacji 3.05 Stałe struktury organizacji Procesy 1.04 Ryzyko: zagrożenia i szanse, 1.05 Jakość, 1.06 Organizacja projektu, 1.08 Rozwiązywanie problemów, 1.09 Struktury projektu, 1.10 Zakres i produkty cząstkowe, 1.14 Zamówienia i kontrakty, 1.15 Zmiany, 1.17 Informacje i dokumentacja, 2.01 Przywództwo, 2.09 Sprawność, 3.01 Orientacja na projekty, 3.02 Orientacja na programy, 3.03 Orientacja na portfele, 3.04 Wdrażanie systemu zarządzania projektami, programami i portfelami Procesy biznesowe Procesy rozwoju produktu Produkty 3.04 Wdrażanie systemu zarządzania projektami, programami i portfelami 3.04 Wdrażanie systemu zarządzania projektami, programami i portfelami 1.10 Zakres i produkty cząstkowe, 3.05 Stałe struktury organizacji, 3.07 Systemy, produkty i technologie, 3.09 Zdrowie, ochrona, bezpieczeństwo i środowisko Produkty cząstkowe 1.01 Sukces zarządzania projektem, 1.02 Interesariusze, 1.03 Wymagania i cele projektu, 1.05 Jakość, 1.10 Zakres i produkty cząstkowe, 1.11 Czas i etapy (fazy) projektu, 1.13 Koszty i zasoby finansowe, 1.14 Zamówienia i kontrakty, 1.15 Zmiany, 1.20 Zamykanie, 2.08 Zorientowanie na wyniki, 2.09 Sprawność, 3.01 Orientacja na projekty Biuro CERT IPMA Polska Strona 40 Przewodnik NCB3.0 IPMA-D Skorowidz Wersja 1.0 Termin Elementy kompetencji Produktywność 1.12 Zasoby, 2.02 Zaangażowanie i motywacja, 2.09 Sprawność, 3.07 Systemy, produkty i technologie Profil indywidualny Prognoza Program 1.07 Praca zespołowa 1.11 Czas i etapy (fazy) projektu, 1.13 Koszty i zasoby finansowe, 1.16 Kontrola i raporty 1.01 Sukces zarządzania projektem, 1.02 Interesariusze, 1.03 Wymagania i cele projektu, 1.05 Jakość, 1.06 Organizacja projektu, 1.08 Rozwiązywanie problemów, 1.09 Struktury projektu, 1.10 Zakres i produkty cząstkowe, 1.15 Zmiany, 1.16 Kontrola i raporty, 1.17 Informacje i dokumentacja, 1.18 Komunikacja, 1.19 Rozpoczynanie, 1.20 Zamykanie, 2.01 Przywództwo, 2.09 Sprawność, 2.11 Negocjowanie, 2.12 Konflikty i kryzysy, 3.02 Orientacja na programy, 3.03 Orientacja na portfele, 3.05 Stałe struktury organizacji, 3.04 Wdrażanie systemu zarządzania projektami, programami i portfelami, 3.07 Systemy, produkty i technologie, 3.08 Zarządzanie zasobami ludzkimi Prototypy Przebudowa procesów biznesowych 1.05 Jakość, 1.10 Zakres i produkty cząstkowe 3.01 Orientacja na projekty, 3.04 Wdrażanie systemu zarządzania projektami, programami i portfelami Przedsiębiorczość Przepisy 2.08 Zorientowanie na wyniki, 3.06 Działalność gospodarcza 1.01 Sukces zarządzania projektem, 1.05 Jakość, 1.06 Organizacja projektu, 3.04 Wdrażanie systemu zarządzania projektami, programami i portfelami, 3.09 Zdrowie, ochrona, bezpieczeństwo i środowisko Przepływy pieniężne Przetarg Przychody Przywództwo 1.13 Koszty i zasoby finansowe, 3.10 Finanse 1.14 Zamówienia i kontrakty 1.13 Koszty i zasoby finansowe, 3.06 Działalność gospodarcza, 3.10 Finanse 1.07 Praca zespołowa, 2.01 Przywództwo, 2.08 Zorientowanie na wyniki, 2.11 Negocjowanie, 3.01 Orientacja na projekty Rachunkowość finansowa Raporty 3.10 Finanse 1.16 Kontrola i raporty, 1.18 Komunikacja, 2.02 Zaangażowanie i motywacja, 2.08 Zorientowanie na wyniki, 2.13 Wiarygodność, 3.03 Orientacja na portfele, 3.09 Zdrowie, ochrona, bezpieczeństwo i środowisko Realizacja strategii przez projekty i programy Reputacja Rezerwa 3.02 Orientacja na programy, 3.03 Orientacja na portfele, 3.06 Działalność gospodarcza 3.11 Prawo 1.04 Ryzyko: zagrożenia i szanse, 1.11 Czas i etapy (fazy) projektu, 1.16 Kontrola i raporty, 2.09 Sprawność Rezerwy czasowe Rezerwy kosztowe Rezerwy projektowe Rezultat projektu Rola 1.11 Czas i etapy (fazy) projektu, 1.04 Ryzyko: zagrożenia i szanse 1.13 Koszty i zasoby finansowe, 1.04 Ryzyko: zagrożenia i szanse 1.04 Ryzyko: zagrożenia i szanse 1.01 Sukces zarządzania projektem, 1.02 Interesariusze 1.06 Organizacja projektu, 1.07 Praca zespołowa, 1.20 Zamykanie, 2.01 Przywództwo, 2.08 Zorientowanie na wyniki, 2.10 Konsultowanie, 2.12 Konflikty i kryzysy, 2.14 Docenianie wartości, 3.03 Orientacja na portfele, 3.06 Działalność gospodarcza, 3.07 Systemy, produkty i technologie, 3.08 Zarządzanie zasobami ludzkimi Role przywódcze Roszczenia Rozjemca Rozliczenie finansowe Rozładowywanie napięcia Rozpoczynanie projektu Rozpoznawanie zagrożeń i szans Rozwiązanie 2.01 Przywództwo 1.13 Koszty i zasoby finansowe, 2.11 Negocjowanie, 3.11 Prawo 2.12 Konflikty i kryzysy 3.10 Finanse 2.05 Odprężanie 1.19 Rozpoczynanie 1.04 Ryzyko: zagrożenia i szanse 1.01 Sukces zarządzania projektem, 1.08 Rozwiązywanie problemów, 2.07 Kreatywność, 2.01 Przywództwo, 2.11 Negocjowanie, 2.12 Konflikty i kryzysy, 2.13 Wiarygodność Rozwiązywanie problemów 1.08 Rozwiązywanie problemów, 2.07 Kreatywność, 2.11 Negocjowanie, 2.12 Konflikty i kryzysy Rozwój kariery Rozwój zasobów ludzkich 3.08 Zarządzanie zasobami ludzkimi 3.04 Wdrażanie systemu zarządzania projektami, programami i portfelami, 3.08 Zarządzanie zasobami ludzkimi Rozwój zespołu 1.07 Praca zespołowa Biuro CERT IPMA Polska Strona 41 Przewodnik NCB3.0 IPMA-D Skorowidz Wersja 1.0 Termin Elementy kompetencji Rynki finansowe Ryzyko 3.10 Finanse 1.03 Wymagania i cele projektu, 1.02 Interesariusze, 1.04 Ryzyko: zagrożenia i szanse, 1.05 Jakość, 1.13 Koszty i zasoby finansowe, 1.15 Zmiany, 1.20 Zamykanie, 2.02 Zaangażowanie i motywacja, 2.07 Kreatywność, 2.08 Zorientowanie na wyniki, 2.12 Konflikty i kryzysy, 2.13 Wiarygodność, 3.05 Stałe struktury organizacji, 3.06 Działalność gospodarcza, 3.09 Zdrowie, ochrona, bezpieczeństwo i środowisko, 3.11 Prawo Ryzyko rezydualne Ryzyko wtórne Samokontrola Samokontrola zespołu Samourzeczywistnianie Sektor Sieć powiązań Siła przekonywania Słuchanie Solidarność Solidność Sponsor Sporna kwestia (Zagadnienie) 1.04 Ryzyko: zagrożenia i szanse 1.04 Ryzyko: zagrożenia i szanse 2.03 Samokontrola, 2.13 Wiarygodność 2.03 Samokontrola 2.04 Asertywność 3.05 Stałe struktury organizacji 1.02 Interesariusze 2.04 Asertywność 1.18 Komunikacja, 2.04 Asertywność, 2.10 Konsultowanie 2.15 Etyka 2.13 Wiarygodność 3.02 Orientacja na programy 1.02 Interesariusze, 1.08 Rozwiązywanie problemów, 1.17 Informacje i dokumentacja, 1.20 Zamykanie, 2.01 Przywództwo, 2.03 Samokontrola, 2.07 Kreatywność, 2.09 Sprawność, 2.10 Konsultowanie, 2.11 Negocjowanie, 2.12 Konflikty i kryzysy, 2.13 Wiarygodność, 2.15 Etyka, 3.06 Działalność gospodarcza, 3.07 Systemy, produkty i technologie, 3.09 Zdrowie, ochrona, bezpieczeństwo i środowisko, 3.11 Prawo Spostrzegawczość Spotkanie otwierające Sprawność Sprawozdawczość finansowa Stałe struktury organizacji 2.05 Odprężanie 1.07 Praca zespołowa, 1.19 Rozpoczynanie 2.08 Zorientowanie na wyniki, 2.09 Sprawność 3.10 Finanse 1.05 Jakość, 1.06 Organizacja projektu, 2.14 Docenianie wartości, 3.05 Stałe struktury organizacji, 3.07 Systemy, produkty i technologie Stan wykonania projektu Stopa zwrotu z inwestycji Strategia 1.16 Kontrola i raporty 1.03 Wymagania i cele projektu, 1.13 Koszty i zasoby finansowe 1.02 Interesariusze, 1.03 Wymagania i cele projektu, 1.04 Ryzyko: zagrożenia i szanse, 1.14 Zamówienia i kontrakty, 3.02 Orientacja na programy, 3.03 Orientacja na portfele, 3.04 Wdrażanie systemu zarządzania projektami, programami i portfelami, 3.05 Stałe struktury organizacji, 3.07 Systemy, produkty i technologie Strategia organizacyjna Strategia projektu Strategia przedsiębiorstwa Strategie i plany reakcji na zagrożenia i szanse Stres Struktura 3.02 Orientacja na programy, 3.03 Orientacja na portfele 1.03 Wymagania i cele projektu 3.02 Orientacja na programy, 3.03 Orientacja na portfele 1.04 Ryzyko: zagrożenia i szanse 2.03 Samokontrola, 2.05 Odprężanie 1.06 Organizacja projektu, 1.09 Struktury projektu, 1.13 Koszty i zasoby finansowe, 1.17 Informacje i dokumentacja, 1.19 Rozpoczynanie, 2.06 Otwartość, 2.09 Sprawność, 2.10 Konsultowanie, 3.05 Stałe struktury organizacji, 3.07 Systemy, produkty i technologie, 3.09 Zdrowie, ochrona, bezpieczeństwo i środowisko Struktura organizacyjna Struktura podziału pracy Struktura podziału produktów Struktura podziału ryzyka Struktury projektu Studium wykonalności Style zarządzania Sukces 1.06 Organizacja projektu, 3.05 Stałe struktury organizacji 1.09 Struktury projektu 1.09 Struktury projektu 1.09 Struktury projektu 1.09 Struktury projektu 1.03 Wymagania i cele projektu 2.01 Przywództwo, 2.02 Zaangażowanie i motywacja 1.01 Sukces zarządzania projektem, 1.02 Interesariusze, 1.03 Wymagania i cele projektu, 1.04 Ryzyko: zagrożenia i szanse, 1.05 Jakość, 1.08 Rozwiązywanie problemów, 1.16 Kontrola i raporty, 1.18 Komunikacja, 2.03 Samokontrola, 2.15 Etyka, 3.01 Orientacja na projekty, 3.04 Wdrażanie systemu zarządzania projektami, programami i portfelami Biuro CERT IPMA Polska Strona 42 Przewodnik NCB3.0 IPMA-D Skorowidz Wersja 1.0 Termin Elementy kompetencji Sukces projektu 1.01 Sukces zarządzania projektem, 1.19 Rozpoczynanie, 2.02 Zaangażowanie i motywacja, 2.07 Kreatywność, 2.08 Zorientowanie na wyniki, 2.13 Wiarygodność, 3.08 Zarządzanie zasobami ludzkimi Sukces zarządzania projektem System dokumentacji System oceny punktowej System otwarty System sprawozdawczości projektu System zarządzania zasobami finansowymi organizacji 1.01 Sukces zarządzania projektem 1.17 Informacje i dokumentacja 3.02 Orientacja na programy, 3.03 Orientacja na portfele 3.07 Systemy, produkty i technologie 1.16 Kontrola i raporty, 1.17 Informacje i dokumentacja 3.10 Finanse Systemy 1.08 Rozwiązywanie problemów, 1.10 Zakres i produkty cząstkowe, 2.09 Sprawność, 2.10 Konsultowanie, 3.04 Wdrażanie systemu zarządzania projektami, programami i portfelami, 3.05 Stałe struktury organizacji, 3.07 Systemy, produkty i technologie Systemy informatyczne / informacyjne 1.17 Informacje i dokumentacja, 3.04 Wdrażanie systemu zarządzania projektami, programami i portfelami Systemy kodowania Systemy zarządzania jakością Sytuacje przynoszące korzyści wszystkim stronom 1.09 Struktury projektu 1.05 Jakość 1.03 Wymagania i cele projektu, 2.10 Konsultowanie, 2.11 Negocjowanie Szacunek 1.10 Zakres i produkty cząstkowe, 1.11 Czas i etapy (fazy) projektu, 1.12 Zasoby, 1.13 Koszty i zasoby finansowe, 2.06 Otwartość, 2.10 Konsultowanie, 2.11 Negocjowanie, 2.12 Konflikty i kryzysy, 2.13 Wiarygodność, 2.14 Docenianie wartości, 2.15 Etyka Szanse 1.02 Interesariusze, 1.03 Wymagania i cele projektu, 1.04 Ryzyko: zagrożenia i szanse, 1.15 Zmiany, 1.20 Zamykanie, 2.01 Przywództwo, 2.08 Zorientowanie na wyniki, 2.13 Wiarygodność, 3.07 Systemy, produkty i technologie, 3.08 Zarządzanie zasobami ludzkimi Szybka ścieżka realizacji Ścieżka krytyczna Środki pieniężne Środowisko 1.11 Czas i etapy (fazy) projektu 1.11 Czas i etapy (fazy) projektu, 2.08 Zorientowanie na wyniki 1.13 Koszty i zasoby finansowe, 3.10 Finanse 1.10 Zakres i produkty cząstkowe, 2.08 Zorientowanie na wyniki, 2.12 Konflikty i kryzysy, 3.04 Wdrażanie systemu zarządzania projektami, programami i portfelami, 3.06 Działalność gospodarcza, 3.09 Zdrowie, ochrona, bezpieczeństwo i środowisko Techniki 1.01 Sukces zarządzania projektem, 1.04 Ryzyko: zagrożenia i szanse, 2.04 Asertywność, 2.10 Konsultowanie, 2.11 Negocjowanie, 3.01 Orientacja na projekty, 3.02 Orientacja na programy, 3.04 Wdrażanie systemu zarządzania projektami, programami i portfelami, 3.08 Zarządzanie zasobami ludzkimi Technologie 1.12 Zasoby, 1.17 Informacje i dokumentacja, 2.08 Zorientowanie na wyniki, 3.04 Wdrażanie systemu zarządzania projektami, programami i portfelami, 3.07 Systemy, produkty i technologie Teoria systemów Testowanie Typ projektu Uczciwość Umowy Uprawnienia dotyczące zmian Utrzymywanie kontaktów Uwarunkowania kontekstu projektu Uzasadnienie biznesowe 3.07 Systemy, produkty i technologie 1.05 Jakość 3.01 Orientacja na projekty 2.12 Konflikty i kryzysy, 2.15 Etyka 1.14 Zamówienia i kontrakty, 3.11 Prawo 1.15 Zmiany 2.14 Docenianie wartości 1.03 Wymagania i cele projektu 1.03 Wymagania i cele projektu, 3.01 Orientacja na projekty, 3.02 Orientacja na programy, 3.03 Orientacja na portfele, 3.06 Działalność gospodarcza, 3.07 Systemy, produkty i technologie, 3.10 Finanse Uznanie Użytkownik 2.01 Przywództwo 1.03 Wymagania i cele projektu, 1.05 Jakość, 1.10 Zakres i produkty cząstkowe, 3.06 Działalność gospodarcza, 3.07 Systemy, produkty i technologie Warsztaty rozpoczynające projekt Wartości Wartość 1.07 Praca zespołowa, 1.19 Rozpoczynanie 2.04 Asertywność, 2.14 Docenianie wartości, 2.15 Etyka 1.03 Wymagania i cele projektu, 1.04 Ryzyko: zagrożenia i szanse,1.16 Kontrola i raporty, Biuro CERT IPMA Polska Strona 43 Przewodnik NCB3.0 IPMA-D Skorowidz Wersja 1.0 Termin Elementy kompetencji Wartość pieniężna Wartość wypracowana Wdrażanie systemu zarządzania projektami, programami i portfelami 1.04 Ryzyko: zagrożenia i szanse 1.16 Kontrola i raporty 3.04 Wdrażanie systemu zarządzania projektami, programami i portfelami Wewnętrzne przekonanie Wiarygodność Wiedza nabyta 2.04 Asertywność 2.06 Otwartość, 2.13 Wiarygodność 1.01 Sukces zarządzania projektem, 1.04 Ryzyko: zagrożenia i szanse, 1.08 Rozwiązywanie problemów, 1.20 Zamykanie, 2.05 Odprężanie, 2.08 Zorientowanie na wyniki, 2.13 Wiarygodność, 3.09 Zdrowie, ochrona, bezpieczeństwo i środowisko Wizja Wizja projektu Wizjonerski sposób myślenia Władza 1.03 Wymagania i cele projektu, 2.01 Przywództwo, 2.02 Zaangażowanie i motywacja 1.19 Rozpoczynanie, 2.01 Przywództwo 2.01 Przywództwo, 2.13 Wiarygodność 1.02 Interesariusze, 2.03 Samokontrola, 2.04 Asertywność, 2.01 Przywództwo, 2.06 Otwartość, 2.10 Konsultowanie, 2.12 Konflikty i kryzysy, 2.15 Etyka Własność intelektualna Właściciel 3.11 Prawo 1.09 Struktury projektu, 1.20 Zamykanie, 2.12 Konflikty i kryzysy, 2.13 Wiarygodność, 3.02 Orientacja na programy Właściciel / sponsor Właściciele zagrożeń i szans Wrażliwość polityczna Wrażliwość społeczna Wskaźniki wagowe Wskaźniki wydajności Wstępna ocena projektu Wydajność zarządzania projektem Wydatki Wygląd Wykonanie kontraktu Wymagania 1.06 Organizacja projektu, 3.06 Działalność gospodarcza 1.04 Ryzyko: zagrożenia i szanse 2.14 Docenianie wartości 2.14 Docenianie wartości 3.03 Orientacja na portfele 3.03 Orientacja na portfele 1.03 Wymagania i cele projektu 1.01 Sukces zarządzania projektem 3.10 Finanse 2.04 Asertywność 1.14 Zamówienia i kontrakty 1.01 Sukces zarządzania projektem, 1.02 Interesariusze, 1.03 Wymagania i cele projektu, 1.05 Jakość, 1.09 Struktury projektu, 1.10 Zakres i produkty cząstkowe, 1.16 Kontrola i raporty, 1.19 Rozpoczynanie, 2.02 Zaangażowanie i motywacja, 2.03 Samokontrola, 3.07 Systemy, produkty i technologie, 3.08 Zarządzanie zasobami ludzkimi, 3.09 Zdrowie, ochrona, bezpieczeństwo i środowisko Wymagania odbiorcy Wymagania projektu 1.05 Jakość 1.01 Sukces zarządzania projektem, 1.03 Wymagania i cele projektu, 1.05 Jakość, 1.10 Zakres i produkty cząstkowe, 1.16 Kontrola i raporty Wyniki 1.02 Interesariusze, 1.05 Jakość, 1.06 Organizacja projektu, 1.12 Zasoby, 1.14 Zamówienia i kontrakty, 1.16 Kontrola i raporty, 2.08 Zorientowanie na wyniki, 3.01 Orientacja na projekty, 3.03 Orientacja na portfele, 3.07 Systemy, produkty i technologie, 3.08 Zarządzanie zasobami ludzkimi Wyniki odbiorcy Wyniki wykonania projektu Wyniki zespołu projektu Wyniki 2.08 Zorientowanie na wyniki 1.16 Kontrola i raporty, 2.08 Zorientowanie na wyniki 2.08 Zorientowanie na wyniki 1.01 Sukces zarządzania projektem, 1.03 Wymagania i cele projektu, 1.05 Jakość, 1.07 Praca zespołowa, 1.10 Zakres i produkty cząstkowe, 1.20 Zamykanie, 2.04 Asertywność, 2.05 Odprężanie, 2.01 Przywództwo, 2.08 Zorientowanie na wyniki, 2.09 Sprawność, 2.10 Konsultowanie, 2.15 Etyka, 3.04 Wdrażanie systemu zarządzania projektami, programami i portfelami, 3.05 Stałe struktury organizacji Wyobraźnia Wypłacalność Wytrwałość Wywieranie wpływu Wzorce zachowań przywódczych Wzorce zarządzania projektami / projektem 2.07 Kreatywność 3.10 Finanse 2.01 Przywództwo 1.02 Interesariusze, 1.20 Zamykanie, 2.01 Przywództwo, 2.04 Asertywność, 2.13 Wiarygodność, 2.01 Przywództwo 1.02 Interesariusze, 3.04 Wdrażanie systemu zarządzania projektami, programami i portfelami Zaangażowanie 1.19 Rozpoczynanie, 1.20 Zamykanie, 2.02 Zaangażowanie i motywacja Biuro CERT IPMA Polska Strona 44 Przewodnik NCB3.0 IPMA-D Skorowidz Wersja 1.0 Termin Elementy kompetencji Zadowolenie odbiorcy Zagadnienie (Sporna kwestia) 1.05 Jakość, 3.07 Systemy, produkty i technologie, 1.20 Zamykanie 1.02 Interesariusze, 1.08 Rozwiązywanie problemów, 1.17 Informacje i dokumentacja, 1.20 Zamykanie, 2.01 Przywództwo, 2.03 Samokontrola, 2.07 Kreatywność, 2.09 Sprawność, 2.10 Konsultowanie, 2.11 Negocjowanie, 2.12 Konflikty i kryzysy, 2.13 Wiarygodność, 2.15 Etyka, 3.06 Działalność gospodarcza, 3.07 Systemy, produkty i technologie, 3.09 Zdrowie, ochrona, bezpieczeństwo i środowisko, 3.11 Prawo Zagrożenia 1.02 Interesariusze, 1.03 Wymagania i cele projektu, 1.04 Ryzyko: zagrożenia i szanse, 2.08 Zorientowanie na wyniki Zakres 1.01 Sukces zarządzania projektem, 1.02 Interesariusze, 1.10 Zakres i produkty cząstkowe, 2.01 Przywództwo, 2.07 Kreatywność, 2.14 Docenianie wartości, 3.01 Orientacja na projekty, 3.07 Systemy, produkty i technologie Zakupy Zamierzenia (cele) zespołu Zamówienia 1.14 Zamówienia i kontrakty 1.03 Wymagania i cele projektu, 1.07 Praca zespołowa, 2.08 Zorientowanie na wyniki 1.01 Sukces zarządzania projektem, 1.03 Wymagania i cele projektu, 1.14 Zamówienia i kontrakty Zamykanie Zapas (czasu Zapewnianie jakości Zarządzanie informacjami Zarządzanie jakością 1.04 Ryzyko: zagrożenia i szanse, 1.12 Zasoby, 1.20 Zamykanie 1.13 Koszty i zasoby finansowe 1.05 Jakość, 3.04 Wdrażanie systemu zarządzania projektami, programami i portfelami 1.17 Informacje i dokumentacja 1.05 Jakość, 2.13 Wiarygodność, 3.04 Wdrażanie systemu zarządzania projektami, programami i portfelami Zarządzanie jakością procesu Zarządzanie jakością produktu Zarządzanie jakością w projekcie Zarządzanie konfiguracją Zarządzanie kontraktami Zarządzanie kosztami projektu Zarządzanie kosztem jakości Zarządzanie łańcuchem dostaw Zarządzanie oczekiwaniami Zarządzanie produktem Zarządzanie projektami / projektem 1.05 Jakość 1.05 Jakość 1.05 Jakość 1.10 Zakres i produkty cząstkowe 1.14 Zamówienia i kontrakty 1.13 Koszty i zasoby finansowe 1.05 Jakość 1.14 Zamówienia i kontrakty 1.02 Interesariusze 3.07 Systemy, produkty i technologie 1.01 Sukces zarządzania projektem, 1.02 Interesariusze, 1.09 Struktury projektu, 1.12 Zasoby, 1.17 Informacje i dokumentacja, 1.19 Rozpoczynanie, 2.05 Odprężanie, 2.06 Otwartość, 2.08 Zorientowanie na wyniki, 2.09 Sprawność, 2.10 Konsultowanie, 3.01 Orientacja na projekty, 3.02 Orientacja na programy, 3.03 Orientacja na portfele, 3.04 Wdrażanie systemu zarządzania projektami, programami i portfelami, 3.05 Stałe struktury organizacji, 3.07 Systemy, produkty i technologie Zarządzanie przez programy Zarządzanie przez projekty Zarządzanie roszczeniami Zarządzanie ryzykiem Zarządzanie sobą Zarządzanie systemami Zarządzanie technologiami Zarządzanie zasobami finansowymi Zarządzanie zasobami finansowymi w projekcie Zarządzanie zmianami 3.02 Orientacja na programy 3.01 Orientacja na projekty 1.14 Zamówienia i kontrakty, 1.15 Zmiany 1.04 Ryzyko: zagrożenia i szanse 2.03 Samokontrola 3.07 Systemy, produkty i technologie 3.07 Systemy, produkty i technologie 3.10 Finanse 1.13 Koszty i zasoby finansowe 1.03 Wymagania i cele projektu, 1.10 Zakres i produkty cząstkowe, 1.15 Zmiany, 2.07 Kreatywność, 2.09 Sprawność Zasada „zbuduj – eksploatuj – przekaż” (build-operate- 1.13 Koszty i zasoby finansowe, 3.10 Finanse transfer – BOT ) Zasada „zbuduj – posiadaj – eksploatuj – przekaż” (build-own-operate-transfer – BOOT ) 1.13 Koszty i zasoby finansowe, 3.10 Finanse Zasada sukcesywności Zasady zarządzania projektami 1.04 Ryzyko: zagrożenia i szanse 3.01 Orientacja na projekty, 3.04 Wdrażanie systemu zarządzania projektami, programami i portfelami Biuro CERT IPMA Polska Strona 45 Przewodnik NCB3.0 IPMA-D Skorowidz Wersja 1.0 Termin Elementy kompetencji Zasoby 1.06 Organizacja projektu, 1.10 Zakres i produkty cząstkowe, 1.11 Czas i etapy (fazy) projektu, 1.12 Zasoby, 1.13 Koszty i zasoby finansowe, 1, 14 Zamówienia i kontrakty, 1.19 Rozpoczynanie, 1.20 Zamykanie, 2.03 Samokontrola, 2.09 Sprawność, 3.01 Orientacja na projekty, 3.02 Orientacja na programy, 3.03 Orientacja na portfele, 3.05 Stałe struktury organizacji, 3.08 Zarządzanie zasobami ludzkimi Zasoby finansowe Zasoby ludzkie 1.12 Zasoby, 1.13 Koszty i zasoby finansowe, 3.10 Finanse 1.06 Organizacja projektu, 1.12 Zasoby, 1.19 Rozpoczynanie, 1.07 Praca zespołowa, 3.04 Wdrażanie systemu zarządzania projektami, programami i portfelami, 3.08 Zarządzanie zasobami ludzkimi, 3.11 Prawo Zdrowy rozsądek Zespół 1.07 Praca zespołowa, 2.07 Kreatywność 1.04 Ryzyko: zagrożenia i szanse, 1.05 Jakość, 1.06 Organizacja projektu, 1.07 Praca zespołowa, 1.08 Rozwiązywanie problemów, 1.12 Zasoby, 1.19 Rozpoczynanie, 1.20 Zamykanie, 2.01 Przywództwo, 2.02 Zaangażowanie i motywacja, 2.03 Samokontrola, 2.04 Asertywność, 2.05 Odprężanie, 2.06 Otwartość, 2.08 Zorientowanie na wyniki, 2.10 Konsultowanie, 2.12 Konflikty i kryzysy, 2.13 Wiarygodność, 2.14 Docenianie wartości, 2.15 Etyka, 3.05 Wdrażanie systemu zarządzania projektami, programami i portfelami, 3.06 Działalność gospodarcza, 3.07 Systemy, produkty i technologie, 3.08 Zarządzanie zasobami ludzkimi Zespół zarządzający projektem 1.01 Sukces zarządzania projektem, 1.06 Organizacja projektu, 1.19 Rozpoczynanie, 3.07 Systemy, produkty i technologie Zintegrowany system zarządzania informacjami o przedsięwzięciu 3.04 Wdrażanie systemu zarządzania projektami, programami i portfelami Złożoność 1.01 Sukces zarządzania projektem, 1.11 Czas i etapy (fazy) projektu, 3.01 Orientacja na projekty Zmiany 1.01 Sukces zarządzania projektem, 1.02 Interesariusze, 1.03 Wymagania i cele projektu, 1.06 Organizacja projektu, 1.09 Struktury projektu, 1.10 Zakres i produkty cząstkowe, 1.11 Czas i etapy (fazy) projektu, 1.12 Zasoby, 1.13 Koszty i zasoby finansowe, 1.14 Zamówienia i kontrakty, 1.15 Zmiany, 1.17 Informacje i dokumentacja, 1.19 Rozpoczynanie, 2.01 Przywództwo, 2.08 Zorientowanie na wyniki, 2.09 Sprawność, 3.05 Stałe struktury organizacji, 3.04 Wdrażanie systemu zarządzania projektami, programami i portfelami, 3.07 Systemy, produkty i technologie, 3.08 Zarządzanie zasobami ludzkimi Zmiany w organizacji Zorientowanie na wyniki Zrównoważona karta wyników Związki 3.02 Orientacja na programy 2.08 Zorientowanie na wyniki 1.03 Wymagania i cele projektu 1.09 Struktury projektu, 2.11 Negocjowanie, 2.12 Konflikty i kryzysy, 3.05 Stałe struktury organizacji, 3.06 Działalność gospodarcza Żądanie zmiany 1.15 Zmiany Biuro CERT IPMA Polska Strona 46