DZIEŃ 4

DZIEŃ 4
Karpaty Marmaroskie (523.1) – część Wewnętrznych Karpat Wschodnich na
terenie Rumunii iUkrainy, o długości głównego grzbietu 93 km i obszarze około 2000 km².
Na południu sąsiadują z Górami Rodniańskimi. Najwyższe szczyty znajdują się nie na
głównym grzbiecie, gdzie najwyższy jest Pop Iwan Marmaroski (1940 m n.p.m.), lecz na
południowo-wschodnich ramionach bocznych. Są to: Fărcăul (1961 m
n.p.m.), Mihailecul (1918 m n.p.m.), Toroiaga (1939 m n.p.m.), Bardăul (Pietrosul, 1854 m
n.p.m.).
W całości objęte granicami Parku Natury Góry Marmaroskie (Parcul Natural Munţii
Maramureşului).
Powierzchnia Gór Marmaroskich posiada w przybliżeniu kształt elipsy, której oś biegnie z
południowego wschodu na północny zachód. Długość głównego grzbietu (stanowiącego
granicę rumuńsko ukraińską) wynosi 93 km., przy czym pod względem wysokości i długości
dominują ramiona górskie dgałęziające się od niego na południe i zachód. Tam też znajdują
się najwyższe szczyty: Fărcăul (1961 m.), Mihailecul (1920 m.), Toroiaga (1939 m.), czy
Bardău (1854 m.). Najwyższym szczytem grzbietu głównego jest Pop Ivan (1940 m.). W
obrębie Rumunii granicę pasma stanowi na zachodzie i południu dolina Vişeu po przełęcz
Prislop, na wschodzie potok Cibo i Złota Bystrzyca.
Góry Marmaroskie posiadają urozmaiconą budowę geologiczną, na którą składa się zarówno
flisz karpacki, jak i wapienie, dolomity, czy skały wulkaniczne. Wśród typowych pięter
roślinnych charakterystyczna jest kosodrzewina, tworząca niekiedy nieprzebyty gąszcz. Góry
Marmaroskie są ostoją głuszca, którego rezerwat znajduje się w rejonie przełęczy Prislop.
Góry Marmaroskiej są interesujące ze względu na swe położenie na historycznych
pograniczach. W rejonie szczytu Hnitessa (1759 m.) schodziły się niegdyś granice
Rzeczypospolitej, Węgier i Mołdawii; w okresie międzywojennym na szczycie Stog (1643
m.) zbiegały się granice Polski, Czechosłowacji i Rumunii.
Nie istnieją tu żadne oznakowane szlaki, a wiele obszarów jest trudnych orientacyjnie, czy
wręcz niedostępnych ze względu na gęste zarośla kosówki. Dodatkowy problem stanowią
trudności formalne związane z granicą państwową rumuńsko ukraińską. W górnych partiach
dolin zlokalizowane są strażnice wojskowe – zdarzają się przypadki zawracania turystów,
zamierzających wędrować w stronę głównego, granicznego grzbietu.
Swoją historię ma w Górach Marmaroskich turystyka polska, której początki wiążą się m.in. z
osobami Hugona Zapałowicza i Mieczysława Orłowicza. W okresie miedzywojennym, gdy
północno wschodnia część tych gór należała do Polski – były one celem wycieczek wielu
mieszkańców Lwowa i innych miast kresowych.
Jedną z głównych atrakcji tych gór jest kolejka wąskotorowa w dolinie Wazeru, zwana
„Mocaniţa”, zbudowana 1927 – 34 i przedłużona w 1954 r. Warte odwiedzenia są także
leżace u podnóży Gór Marmaroskich cerkwie, m.in. w Poienile de Sub Munte i Borşa.
Z regionem Maramuresz oraz terenami sasiednimi wiążą się walki polskich Legionów w
latach 1914 – 15. Zacięte boje w Karpatach Wschodnich i ich rejonie toczyły się przez około
pół roku, między innymi podczas niezwykle ciężkiej zimy (bitwa pod Kirlibabą). W tym też
czasie oddziały polskie zorganizowane zostały formalnie w Drugą Brygadę.