w modelu anglo

Polityka monetarna Unii Europejskiej
dr Joanna Wolszczak-Derlacz
Wykład 11
ESBC i EBC
http://www.zie.pg.gda.pl/~jwo/
email: [email protected]
Dwa modele bankowości centralnej
 Model anglo-francuski
 Model niemiecki
Różnią się w stosunku do:
A. realizacji celów polityki monetarnej,
B. relacji z rządem.
Ad A. Realizacji celów polityki monetarnej
 w modelu anglo-francuskim
 bank realizuje grupę celów tj.: stabilność cen, stabilizacja
koniunktury, utrzymanie wysokiej stopy zatrudnienia,
stabilność finansowa;
 stabilność cen jest jednym z celów, bez uprzywilejowania
 w modelu niemieckim nadrzędny cel to stabilność cen
(=utrzymanie niskiej inflacji)
->EBC realizuje model niemiecki
Ad. B. Relacje z rządem
Bank Centralny a rząd – różne cele! (krzywa Phillips’a)
Instytucjonalne ramy funkcjonowania banku
 w modelu anglo-francuskim zależność od rządu (decyzje
dot. Polityki monetarnej s ą konsultowane z rządem)
 w modelu niemieckim niezależność od rządu (decyzje dot.
Polityki monetarnej są podejmowane tylko przez bank
centralny)
->EBC realizuje model niemiecki
Statut EBC
Cele:
•Głównym celem ESBC jest utrzymanie stabilności cen."(art.. 105 Traktatu)
•Bez uszczerbku dla celu stabilności cen, EBC wspiera ogólne polityki
gospodarcze we Wspólnocie, mając na względzie przyczynianie się do
osiągnięcia celów Wspólnoty ustanowionych w artykule 2." (artykuł 105
ustęp 1, Traktatu)
Instytucjonalny kształt banku - Niezależność:
•W trakcie wykonywania zadań oraz obowiązków nałożonych przez Traktat
(…) ani EBC, ani jakikolwiek krajowy bank centralny czy członkowie ich
władz decyzyjnych nie będą związani instrukcjami płynącymi z instytucji
Wspólnoty, jakiegokolwiek rządu czy innych organów. (art. 107.)
Dlaczego przeważył model niemiecki?
Dwa powody:
1. Wpływy koncepcji w nurcie teorii montarystycznych
wśród elit bankowych Europy
2. Strategiczna pozycja Niemiec w integracji europejskiej
i walutowej w szczególności; silna pozycja
Bundesbanku
inflacja
Niezależność banku centralnego a inflacja
Wskaźnik niezależności politycznej banku
Źrodło: de Haan i Eijffinger (1994) za de Grauwe (2003) s. 169
http://www.ecb.int/ecb/educational/movies/html/in
dex.pl.html
 Strategia polityki pieniężnej
 Instrumenty polityki pieniężnej
EBC a FED
 US FED – Federal Reserve System (System Rezerwy
Federalnej USA)
 Który z banków jest bardziej konserwatywny ? (= bardziej
przywiązany do celu inflacyjnego)
Czy EBC działa jak bank konserwatywny?
Stopy procentowe w strefie euro (EBC) oraz w USA (FED) (%)
•
•US Fed zareagował ‘ostrzej’ niż EBC w obliczu spowolnienia gospodarczego ~2001 (obniżka
stóp procentowych)
•US Fed zareagował ‘ostrzej’ też w reakcji na boom 2004-2006 (podwyższenie st.%) oraz kryzys
2007-(?) – obniżka st.%
Źrodło: de Grauwe (2009), Economics of Monetary Union, OUP
Krótkookresowe stopy procentowe a luka PKB (1999–2010)
Eurozone
• EBC reaguje na zmiany w tzw.
luce PKB ( czyli pomimo
głównego celu inflacyjnego reaguje
też na zmiany w PKB)
• odpowiedź US Fed na spadek
PKB jest jednak silniejsza niż EBC
US
• czyli FED przywiązuje większą
wagę do zmian w PKB, a EBC do
inflacji ( podejście bardziej
konserwatywne)
Źrodło: de Grauwe (2009), Economics of Monetary Union, OUP
ESBC i Eurosystem
Europejski System Banków Centralnych (ESBC) tworzą:
- Europejski Bank Centralny (EBC),
- banki centralne wszystkich państw członkowskich UE
Eurosystem:
-Europejski Bank Centralny + banki centralne tych państw
członkowskich UE, których wspólną walutą jest euro
ESBC i Eurosystem : Ramy instytucjonalne
http://www.ecb.int/ecb/educational/movies/html/index.pl.html
•Organy decyzyjne
 Governing Council (Rada Zarządzająca-Ogólna)– główny
organ decyzyjny Eurosystemu
GC=Członkowie Executive Board+ szefowie banków
centralnych krajów Eurosystemu (Rada Prezesów)
Executive Board (Zarząd ECB): Prezydent, Vice Prez, 4
dyrektorów EBC
 GC podejmuje decyzje związane ze stopami procentowymi,
wymogami dot. rezerw walutowych, płynnością systemu
 Spotkania co 2 tyg we Frankfurcie
EUROSYSTEM
ECB
NCB1
NCB2
NCB3
…
NCB18
Zarząd
Rada Ogólna
Rada Prezesów
ECB
NCB1
NCB2
NCB3
….
NCB18
Czy podejmowanie decyzji w Eurosystemie nie jest zbyt
zdecentralizowane?
•Czy decyzje EBC nie są pod nadmiernym wpływem krajowych
banków centralnych?
•Kluczowe decyzje podejmuje Rada Zarządzająca, w której
większość to prezesi banków centralnych poszczególnych
krajów ( krajowe b.c. są w pełni włączone w proces decyzyjny
wewnątrz Rady Zarządzającej)
•Załóżmy, że prezesi narodowych banków dbają o interes
swojego kraju, a Zarząd o interes Eurolandu
•Prezesi podejmują decyzje na podstawie tzw. reguły Taylora i
danych odnośnie swoich państw, zarząd na podstawie wartości
średnich dla całego Eurolandu
Reguła Taylora
rt = a + bt + cxt
rt = nominalna stopa procentowa
t = inflacja
xt = luka produkcyjna (output gap), różnica
pomiędzy produkcją obserwowaną i potencjalną
Table B1 4.1 Stopa procentowa wg Reguły Taylora
(2007)
Państwo
Italy
France
Portugal
Belgium
Netherlands
Luxembourg
ECB Board
Austria
Germany
Spain
Finland
Greece
Ireland
Stopa procentowa
3,15
3,39
3,59
3,66
3,77
3,96
4,20
4,44
4,68
5,35
5,53
5,68
8,24
Nadzór bankowy i stabilność finansowa w
Eurolandzie
•Zasada odpowiedzialność kraju-siedziby – odpowiedzialność za nadzór
bankowy jest powierzana władzom krajów, gdzie bank ma swoja
siedzibę (np. oddział Deutsche Banku w Polsce podlega pod nadzór
niemiecki)
•Zasada odpowiedzialności kraju goszczącego – kraj goszczący jest
odpowiedzialny za stabilizację na rynku krajowym (np. Polska musi się
troszczyć o kondycje wszystkich banków na terytorium kraju, w tym
także oddziałów Deutsche Banku)
Te dwie reguły rodzą często konflikty i przy dzisiejszym stopniu
umiędzynarodowienia i integracji systemu bankowego (problem crossownership) są nieefektywne
Udział aktywów bankowych, które w 50% (i więcej) należą do aktywów zagranicznych
(2005)
United States
United Kingdom
Spain
Slovenia
Portugal
Netherlands
Luxembourg
*
Italy
*
Ireland
Greece
Germany
France
Finland
Belgium
Austria
0
0.1
0.2
Note: * no data available
0.3
0.4
0.5
0.6
0.7
0.8
0.9
Źródło: De Grauwe and Westermann(2009)
1
Figure 8.11 : Stosunek aktywów do depozytów
(5 największych banków w danym kraju) 2007
Total assets to deposits
4,5
4
3,5
3
2,5
2
1,5
1
0,5
0
Belgium
France
Germany
Źródło: Bankscope, Eurostat.
Italy
Netherlands
Spain
UK
US
Eurozone
 Władze krajowe są odpowiedzialne za stabilność systemu
bankowego wewnątrz kraju
 potrzebują wiarygodnych informacji dot. banków
operujących na ich terytorium
 jednak duża część tych informacji jest w posiadaniu
instytucji zagranicznych
  problem!
 Banki zaczęły wykorzystywać tą sytuację (np. podejmując
nadmierne ryzyko; nierejestrowane transakcje bankowe)
 Taki nieefektywny system nadzoru w strefie euro mógł
przyczynić się do kryzysu bankowego. Który wybuchł w
latach 2007/2008
Słabość systemu bankowego
 Banki opierają działalność na pożyczkach krótko- i
długoterminowych
 Nie wszystkie depozyty maja pokrycie w aktywach
 Nie jest to problem w tzw. normalnych czasach, ale jeśli
wystąpi kryzys wiarygodności  Problem!
 Możliwy kryzys płynności i tzw. bank run
Nowe regulacje bankowe
 Nowa Umowa Kapitałowa Basel II  w celu wzmocnienia
bezpieczeństwa systemu bankowego oraz jego stabilności,
zaostrzono wymogi dot. działalności banków i podejmowanego
przez nie ryzyka ( kredyty!)
 Po wybuchu kryzysu (2007/2008) zaczęto zmieniać (zaostrzać)
regulacje dot. kontroli nad systemem bankowym ( Basel III)
European Systemic Risk
Board
(ESRB)
Information on micro
prudential trends
Early risk warning
European Supervisory Authorities
European Banking Authority
(EBA)
European Insurance and Occupational Pensions
Authority
(EIOPA)
European Securities and
Market Authority
(ESMA)
National banking
supervisors
National Insurance
Supervisors
National Securities Supervisors
Źrodło: de Grauwe (2009), Economics of Monetary Union, OUP
Filmy dot. EBC:
http://www.ecb.int/ecb/educational/movies/html/index.
pl.html
3
8
2012/2013
Polityka monetarna W9
38
Pytania:
-Jak mógłbyś scharakteryzować niezależność EBC oraz odpowiedzialność EBC?
-Jaka jest różnica pomiędzy Eurosystemem, a ESBC, jaka będzie różnica gdy
wszystkie kraje członkowskie UE przyjmą wspólną walutę euro?
-Wymień podstawowe organy EBC, oraz zadania EBC