Imię i nazwisko Marek Cetwiński Tytuł lub stopień

Imię i nazwisko
Marek Cetwiński
Tytuł lub stopień naukowy
Stanowisko
Prowadzone zajęcia
profesor
profesor zwyczajny
seminaria doktorskie, wykład monograficzny,
historiozofia
Instytut Historii: [email protected]
34-361-41-14
historia wieków średnich
historia historiografii, historia średniowieczna,
źródłoznawstwo średniowieczne
adres e-mail (służbowy)
telefon (służbowy)
dyscyplina naukowa
zakres prac badawczych
Dorobek naukowy:
Książki i publikacje zwarte:
1. Rycerstwo śląskie do końca XIII w. Pochodzenie, gospodarka, polityka, Wrocław 1980, ss. 243+ 2 nlb
2. Rycerstwo śląskie do końca XIII w. Biogramy i rodowody, Wrocław 1982, ss. 232 + tabl.
genealogiczne.
3. Herby, legendy, dawne mity, Wrocław 1987, ss. 318 (wyd.II-1989). (współautor M. Derwich).
4. Dzieje Wrocławia w datach, Wrocław 1992 (wydanie I i II), ss. 89 + 7 nlb (współredakcja i autorstwo s.
5-53).
5. Ideologia i poznanie. Społeczne funkcje mediewistyki śląskiej po 1945 roku, Częstochowa 1993, ss.
123
6. Wrocławskie anegdoty, Wrocław 1996, ss. 121+ 5 nlb (współautorzy T. Bogacz, E. Kościk).
7. Historia Wrocławia w datach, red. R. Gelles, Wrocław 1996, autorstwo s. 9-101.
8. Śląski tygiel. Studia z dziejów polskiego średniowiecza, Częstochowa 2001, ss. 318
9. Metamorfozy śląskie. Studia źródłoznawcze i historiograficzne, Częstochowa 2002 (wł. 2003), ss. 459.
10. Historia i polityka. Teoria i praktyka mediewistyki na przykładzie dziejów badań Śląska, Kraków 2008,
ss. 273+ 1 nlb
Artykuły naukowe:
1. Uwagi o egzaminach wstępnych, „Agora”, red. L. Herbst, R.5: 1968, nr 22, s. 6-10.
2. Herby, „Informator Krajoznawczy”, R.3: 1972, nr 2, s. 1-13.
3. Heraldyka Piastów śląskich, „Informator krajoznawczy”, R.4: 1973, s. 1-11.
4. Ze studiów nad Strzegomiami, „Acta Universitatis Wratislaviensis”, Historia XXVI, Wrocław 1974, s.
17-29.
5. Piotr Włostowic czy Piotr Rusin?, „Sobótka”, R.29: 1974, s. 429-443.
6. Głos w dyskusji, [w:] Problemy nauk pomocniczych historii, Katowice 1976, s. 242-243
7. Pochodzenie i rola dziejowa rycerstwa śląskiego do końca XIII wieku, „Sprawozdania Wrocławskiego
Towarzystwa Naukowego”, seria A, t. 32 za 1977, Wrocław 1978, s. 65-66.
8. Głos w dyskusji, [w:] Powstawanie, przepływ, gromadzenie informacji. Materiały I Sympozjum nauk
dających poznać źródła historyczne. Problemy warsztatu historyka, Kazimierz Dolny-Lublin 23-25 IX
1976, Toruń 1978, s. 212-214, s. 249-251.
9. Historia Dolnego Śląska. Materiały szkoleniowe przewodników PTTK, Wrocław 1978, ss. 51.
10. Udział możnych z okolic Henrykowa w rządach nad księstwem wrocławskim, [w:] Dolny Śląsk w
kręgu kultury polskiej-Henryków. Materiały z sesji popularnonaukowej w Henrykowie 22 V 1978,
Wrocław-Wałbrzych-Henryków 1978, s. 38-45.
11. Uwagi nad biografiami średniowiecznych mieszczan świebodzickich, [w:] 700 lat Świebodzic.
Materiały z sesji popularnonaukowej w Świebodzicach 2.09.1979, Świebodzice-Wałbrzych- Wrocław
1979, s. 1-10 (brak ciągłej paginacji)
12. Uwięzienie Henryka V Grubego w 1293 roku, „Mówią Wieki”, R.22: 1979, nr 11 (263), s. 24-28.
13. Dolny Śląsk w XXXV-leciu PRL. Materiały szkoleniowe przewodników PTTK, Wrocław 1980, ss. 17.
14. Pochodzenie etniczne i więzy krwi rycerstwa śląskiego, [w:] Społeczeństwo Polski średniowiecznej,
red. S.K. Kuczyński, t. 1, Warszawa 1981, s. 40-85.
15. Żywoty świętych jako źródła do genealogii rycerstwa śląskiego w XIII w., „Acta Universitatis
Wratislaviensis”, Historia XXXIII, Wrocław 1981, s. 51-75; także z uzupełnieniami w: Śląski tygiel,
Częstochowa 2001, s. 77-101.
16. Jeszcze o fundacji opactwa benedyktynów w Lubiniu, „Sobótka”, R.36: 1981, s. 455-463; także z
uzupełnieniami w: Śląski tygiel, Częstochowa 2001, s. 102-113.
17. Historyk w walce o społeczeństwo myślące, „De facto. Seria Do wszystkich”, nr 2, 1981, s. 3-4 (to
samo [w:] „Warsztat. Pismo teoretyczno-szkoleniowe SZSP”, Warszawa, sierpień 1981, s. 83-88).
18. Kryterium chronologiczne i zagadnienia pokrewne w genealogii, [w:] Genealogia-metody badań nad
polskim społeczeństwem średniowiecznym na tle porównawczym, Toruń 1982, s. 48-71; także z
uzupełnieniami w: Śląski tygiel, Częstochowa 2001, s. 13-32.
19. Czy historyk jest politykiem?, „Informacje i Opinie. Biuletyn KW PZPR Wrocław”, 1982, nr 39, s. 7.
20. Kto i dlaczego tęskni za Wodzem?, „Sprawy i Ludzie”, R.1:1982, s. 1,4.
21. Regesty śląskie, t. II 1349-1354, red. W. Korta (autorstwo: s. 280-339, nr 785-961), Wrocław etc. 1983.
22. Święty czy ślepy (polemika z: A. Krzemiński, Dwa narody w świetle podręczników), „Sprawy i
Ludzie”, R.2:1983, nr 5 (45), s. 9.
23. Człowiek, którego nie było, „Sprawy i Ludzie”, R.2:1983, nr 13 (53), s. 5.
24. Od łatwowierności do manipulacji, „Sprawy i Ludzie”, R.2:1983, nr 18 (58), s. 8.
25. Czemu służą falsyfikaty, „Sprawy i Ludzie”, R.2:1983, nr 26 (66), s. 8.
26. Jeszcze o legnickim micie, „Sprawy i Ludzie”, R.2:1983, nr31 (71), s. 8.
27. Sztuka czytania, “Sprawy i Ludzie”, R.2:1983, nr 48 (88), s. 10.
28. Dramat na Ziemi Świętej, „Sprawy i Ludzie”, R.2:1983, nr 51-52 (91-92), s. 1,4.
29. Czyje są „Klejnoty” (rozmowę prowadził R. Goszczyński), „Nowości” (toruńskie), R.17:1984, nr 4711.
30. W cieniu Korony Brytyjskiej, „Sprawy i Ludzie”, R.3:1984, nr 9 (101), s. 7, 10.
31. Barbara Ubryk, czyli tajemnice klasztoru, „Sprawy i Ludzie”, R.3:1984, nr 11 (103) s. 7, 10.
32. Jeszcze o postawach historyków, „Sprawy i Ludzie”, R.3:1984, nr 17 (109), s. 7.
33. Ułamek procenta, „Sprawy i Ludzie”, R.3:1984, nr 29 (121), s. 8.
34. Sól ziemi naszej?, „Sprawy i Ludzie”, R.3;1984, nr 43 (135), s. 13.
35. Co wiemy o bitwie pod Legnicą?, „Acta Universitatis Wratislaviensis”, Historia L, Wrocław 1985, s.
75-94.
36. Rycerstwo śląskie, „Kalendarz wrocławski”, Wrocław 1985, s. 319-323.
37. Gladiatorzy na stadionach (głos w dyskusji redakcyjnej), „Sprawy i Ludzie”, R.4:1985, nr 23 (167), s.
10-11.
38. Częstochowskie rymy, „Sprawy i Ludzie’, R.4;1985, nr 28 (172), s. 5 (sprawozdanie z konferencji
„Częstochowa i jej miejsce w kulturze polskiej”, Częstochowa 24-25 V 1985).
39. Poważna rozmowa czy „sklep z gadaniną”, „Sprawy i Ludzie”, R.4:1985, nr 38 (182), s. 5.
40. Technika łagodzenia konfliktów, „Sprawy i Ludzie”, R.4:1985, nr 41 (185), s. 11.
41. Gra o większą stawkę (głos w dyskusji redakcyjnej nt. filmu C. Lanzmanna „Shoah”), „Sprawy i
Ludzie”, R.4: 1985, nr 45 (189), s. 9.
42. „Czarna śmierć” feudalnej Europy, „Sprawy i Ludzie”, R.4:1985, nr 49 (193), s. 11.
43. Polak Albert i Niemiec Mroczko. Zarys przemian etnicznych i kulturalnych rycerstwa śląskiego do
połowy XIV w., [w:] Niemcy-Polska w średniowieczu, red. J. Strzelczyk, Poznań 1986, s. 157-169;
także z uzupełnieniami [w]: Śląski tygiel, Częstochowa 2001, s. 62-74.
44. Ideologia „szarych mnichów”, „Sprawy i Ludzie”, R.5:1986, nr 17 (213), s. 5,6.
45. Dwa groby św. Wojciecha, „Sprawy i Ludzie”, R.5:1986, nr 22 (218), s. 10.
46. Prawda i prawdopodobieństwo historii, „Sprawy i Ludzie”, R.5:1986, nr 51-52 (247-248), s. 21.
47. Wokół „Klejnotów”, [w:] Genealogia-studia nad wspólnotami krewniaczymi i terytorialnymi w Polsce
średniowiecznej na tle porównawczym, Toruń 1987, s. 127-148.
48. Walter Kuhn i dzieje osadnictwa śląskiego, „Sobótka”, R.42:1987, s. 59-71.
49. Polacy w „Quo vadis”, „Sprawy i Ludzie”, R.6:1987, nr 13 (260), s. 10.
50. W oczach Zachodu, „Sprawy i Ludzie”, R.6:1987, nr 16 (263), s. 1,15.
51. „Młot na czarownice”- pięćset lat potem, „Sprawy i Ludzie”, R.6;1987, nr 26 (273), s. 1,4.
52. Rodowód współczesnych czarownic, „Sprawy i Ludzie”, R.6;1987, nr 27 (2740) , s. 6.
53. Strach i pożądanie, „Sprawy i Ludzie”, R.6;1987, nr 29 (276), s. 10.
54. Mydło „Jeleń”, „Sprawy i Ludzie”, R.7:1988, nr 33 (332), s. 10.
55. W sprawie „opium”, „Sprawy i Ludzie”, R.7:1988, nr 39 (338), s. 3.
56. Kasztelanowie i kasztelanie śląskie w XIII w., „Acta Universitatis Wratislaviensis”, Historia LXIX,
Wrocław 1989, s. 3-20; z uzupełnieniami także [w:] Śląski tygiel, Częstochowa 2001, s. 255-275.
57. Świadkowie dokumentów prywatnych na Śląsku w XIII wieku, [w:] Genealogia - kręgi zawodowe i
grupy interesu w Polsce średniowiecznej na tle porównawczym, Toruń 1989, s. 37-54; z
uzupełnieniami także [w:] Śląski tygiel, Częstochowa 2001, s. 211-224.
58. ”Chronica abbatum beatae Virginis in Arena” o początkach klasztoru, „Acta Universitatis
Wratislaviensis”, Historia LXXVI, Wrocław 1989, s. 211-218; z uzupełnieniami także [w:]
Metamorfozy śląskie, Częstochowa 2002, s. 87-94.
59. Jeszcze o Całunie turyńskim, „Sprawy i Ludzie”, R.8:1989, nr 14 (365), s. 10.
60. „Taki pejzaż, taki pejzaż...”, „Sprawy i Ludzie”, R.8:1989, nr 27 (378), s. 11.
61. Niech pan będzie bogaty!, „Sprawy i Ludzie”, R.8:1989, nr 29 (380), s. 9.
62. Dorobek i potrzeby z zakresu wydawnictw źródłowych do dziejów Śląska-średniowiecze (akta i
dokumenty), [w:] Stan i potrzeby śląskoznawczych badań humanistycznych, red. K. Bobowski, R.
Gładkiewicz, W. Wrzesiński, Wrocław-Warszawa 1990, s. 215-226.
63. Kłodzko przed 1324 rokiem, [w:] Studia z dziejów ziemi kłodzkiej, red. R. Gładkiewicz „Acta
Universitatis Wratislaviensis”, Historia LIII, Wrocław 1990, s. 45-72.
64. Las w polskiej legendzie heraldycznej, „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Heraldycznego”, nr 2, 1990,
s. 4-10.
65. Mityczna historia polskiej szlachty, „Herald. Historia, genealogia, heraldyka”, Kolonia-Wrocław, 1990,
nr 1, s. 8-13.
66. Młynarz, młyn i żarna w genealogii i heraldyce polskiej, „Acta Universitatis Wratislaviensis”, Historia
LXXXII, Wrocław 1991, s. 47-58.
67. Początki Dzierżoniowa (Rychbachu), „Sobótka”, R.46:1991, s. 285-300.
68. Apoteoza klęski. Z dziejów mitu legnickiego, „Śląski Labirynt Krajoznawczy”, red. J. Janczak,
Wrocław 1991, s. 47-58; z uzupełnieniami także [w:] Metamorfozy śląskie, Częstochowa 2002, s. 153169.
69. Potomkowie „leśnych ludzi”, „Herald. Historia, genealogia, heraldyka”, Kolonia-Wrocław, 1991, nr 1
(2), s. 30-33.
70. Wędrówka w Zaświaty, „Herald. Historia, genealogia, heraldyka”, Kolonia-Wrocław, 1991, nr 2 (3), s.
37-40.
71. Svatá Hedvika - patronka Slezska, „Dĕjiny a současnost”, R.13:1991, nr 1, s. 17-22 (tłum. R.
Krasnický).
72. Opat Piotr o rycerstwie śląskim, „Acta Universitatis Nicolai Copernici”, Historia XXVI, Toruń 1992, s.
45-54.
73. Ród Jeszka Poduszki i kościół w Brzezimierzu, [w:] Ludzie dawnej Oławy. Studia, szkice i materiały,
red. K. Matwijowski „Acta Universitatis Wratislaviensis”, Historia IXC, Wrocław 1992, s. 11-26; z
uzupełnieniami także [w:] Śląski tygiel, Częstochowa 2001, s. 225-243.
74. Mityczne wzorce i społeczne funkcje legend herbowych Czartoryskich i Czetwertyńskich, „Genealogia.
Studia i Materiały Historyczne”, t. 1:1991 (wł. 1992), s. 43-58.
75. Legenda herbu z żubrzą głową. Przyczynek do kontaktów polsko-czeskich w heraldyce, „Biuletyn
naukowy Instytutu Filologii Polskiej WSP w Częstochowie”, 1992, nr 1, s. 57-59.
76. Sudeckie fantazje historyczne, „Śląski Labirynt Krajoznawczy”, red. J. Janczak, t 4:1992, s. 99-108; z
uzupełnieniami także [w:] Metamorfozy śląskie, Częstochowa 2002, s. 283-297.
77. Legendarne początki Orła Białego, „Miesięcznik Częstochowski”, 1992, nr 1, s. 2-3.
78. Legenda herbu Abdank, „Miesięcznik Częstochowski”, 1992, nr 2, s. 6-7.
79. Słowiańska corrida, „Miesięcznik Częstochowski”, 1992, nr 3, s. 5. .
80. „Najokrutniejszy miesiąc”- czas i przestrzeń w legendzie legnickiej, [w:] Kultura średniowieczna
Śląska. Pierwiastki rodzime i obce. Zbiór studiów, red. K. Bobowski „Acta Universitatis
Wratislaviensis”, Historia XCVIII, Wrocław 1993, s. 77-92; z uzupełnieniami także [w:] Metamorfozy
śląskie, Częstochowa 2002, s. 111-128.
81. Kilka uwag o imionach rycerstwa śląskiego w XII-XIII wieku, [w:] Opuscula minora in memoriam
Iosepho Spors, red. J. Hauziński, Słupsk 1993, s. 97-105; z uzupełnieniami także [w:] Śląski tygiel,
Częstochowa 2001, s. 55-61.
82. Hieroglify kultury słowiańskiej. Heraldyka w poglądach Zoriana Dołęgi Chodakowskiego,
„Genealogia. Studia i Materiały Historyczne”, t.2:1992 (wł.1993), s. 65-76.
83. Panowie von Reichenbach: problem tożsamości elity śląskiej, [w:] Genealogia - elita polityczna w
Polsce średniowiecznej na tle porównawczym, red. J. Wroniszewski, Toruń 1993, s. 163-174; z
uzupełnieniami także [w:] Metamorfozy śląskie, Częstochowa 2002, s. 223-235.
84. Góra Ślęża jako zagadnienie historiograficzne, „Śląski Labirynt Krajoznawczy”, red. J. Janczak,
t.5:1993, s. 63-70; z uzupełnieniami także [w:] Metamorfozy śląskie, Częstochowa 2002, s. 257-266.
85. Bohater polskiej legendy heraldycznej, „Acta Univeritatis Wratislaviensis”, Historia CVI, Wrocław
1993, s. 41-52
86. Od “Grande Armee” do patrolu. Liczebność armii mongolskiej i polskiej w bitwie pod Legnicą 9
kwietnia 1241 roku, „Acta Universitatis Wratislaviensis”, Historia CVI, Wrocław 1993, s. 91-110
(współautor J. Maroń).
87. Wokół legendy heraldycznej Starych Koni, „Zeszyty Historyczne WSP w Częstochowie”, t.1,
Częstochowa 1993 (wł. 1995), s. 41-50.
88. ”Rody” piastowskiej „marchii zachodniej”. Władysław Semkowicz o średniowiecznym rycerstwie
śląskim, „Genealogia. Studia i Materiały Historyczne”, t.3:1993 (wł. 1994), s. 83-93; z uzupełnieniami
także [w:] Metamorfozy śląskie, Częstochowa 2002, s. 361-372.
89. Nie ten problem, „Tama. Pismo wrocławskiej lewicy”, 1993, nr 3 (13), s. 7.
90. Dla „ubogich duchem”, „Sprawy i Ludzie”, R.11:1993, nr 34 (445), s. 12.
91. Niekatolickie źródła polskości, ”Dziś. Przegląd Społeczny”, R.4:1993, nr 8 (35), s. 50-56.
92. „Post octavam Pasche”. Najazd Tatarów z 1241 roku a kalendarz liturgiczny, [w:] Bitwa legnicka.
Historia i tradycja, red. W. Korta, Wrocław-Warszawa 1994, s. 200-220; z uzupełnieniami także [w:]
Metamorfozy śląskie, Częstochowa 2002, s. 129-152.
93. Czesi i Morawianie w polskich legendach heraldycznych, „Biuletyn Instytutu Filozoficznohistorycznego WSP w Częstochowie”, 1994 (wł. 1995), nr 4, s. 5-16.
94. Lekarz Emeryk. Z dziejów Miłonowa pod Oławą w I połowie XIV w., [w:] Studia z przeszłości Oławy
(Prace Historyczne, t. XI), red. K. Matwijowski, Wrocław 1994, s. 9-21; z uzupełnieniami także [w:]
Śląski tygiel, Częstochowa 2001, s. 244-254.
95. Wikingowie na Śląsku: przyczynek do historii historiografii śląskiej, „Śląski Labirynt Krajoznawczy”,
red. J. Janczak, t.6:1994, s. 41-52; z uzupełnieniami także [w:] Metamorfozy śląskie, Częstochowa
2002, s. 267-281.
96. Bóg, Szatan i człowiek w „Księdze henrykowskiej”, „Nasza Przeszłość”, t.83: 1994, s. 77-91.
97. Klientela władzy (na przykładzie Śląska przed panowaniem Luksemburgów), [w:] Pamiętnik XIV
Powszechnego Zjazdu Historyków Polskich, t. 2, Warszawa-Toruń 1994, s. 105-116.
98. Odległe sąsiedztwo. Kilka uwag o stosunku Polaków do kultury czeskiej, [w:] Prowincja i
prowincjonalizm, red. Z. Jakubowski, Częstochowa 1994, s. 12-16..
99. Stary Koń, czyli Szafraniec albo Zaprzaniec, „Herald”, nr 8, 1994, s. 25-30.
100. Manifest Lipcowy - 50 lat później, „Tama. Pismo wrocławskiej lewicy”, 1994, nr 3, s. 5.
101. Powtórka z historii Strzegomia, „Magazyn Tygodniowy Gazety Robotniczej”, 1994, nr 31 (69), s. 2.
102. To nie był żart, „Sprawy i Ludzie”, R.13:1994, nr 44 (455), s. 2-3.
103. Pogromy Żydów na Śląsku w XIV-XV wieku. Narodziny antysemickich stereotypów, „Biuletyn
Instytutu Filozoficzno-historycznego WSP w Częstochowie”, 1995, nr 5, s. 8-19; z uzupełnieniami
także [w: Śląski tygiel, Częstochowa 2001, s. 299-314.
104. Wachlarzyk świętej Jadwigi, [w:] Polska, Prusy, Ruś (Gdańskie studia z dziejów średniowiecza, nr 2),
red. B. Śliwiński, Gdańsk 1995, s. 31-35; z uzupełnieniami także [w:] Metamorfozy śląskie,
Częstochowa 2001, s. 15-19.
105. Rycerstwo pogranicza łużycko - śląskiego w XIII-XIV wieku, [w:] Die Besiedlung der Neisseregion.
Urgeschichte, Mittelalter, Neuzeit (Mitteilungen des Zittauer Geschichte- und Museumsvereins, B. 22),
Zittau 1995, s. 22-27 ( to samo też [w:] “Zeszyty Historyczne WSP w Częstochowie”, t. II,
Częstochowa 1994 (wł. 1995), s. 99-106); z uzupełnieniami także [w:] Śląski tygiel, Częstochowa
2001, s. 155-162.
106. Klasztory śląskie a rozwój średniowiecznej historiografii śląskiej, [w:] Klasztor w kulturze
średniowiecznej Polski, red. A. Pobóg-Lenartowicz, Opole 1995, s. 173-180; z uzupełnieniami także
[w:] Metamorfozy śląskie, Częstochowa 2002, s. 29-35.
107. Las w polskiej legendzie heraldycznej, „Rocznik Polskiego Towarzystwa Heraldycznego”, t. II (XIII),
1995, s. 27-40.
108. ”Przewodnik wyborny”. Początki kryterium imionowego w badaniach nad społeczeństwem Polski
piastowskiej, „Genealogia. Studia i Materiały Historyczne”, t.5:1995, s. 87-106; z uzupełnieniami także
[w:] Metamorfozy śląskie, Częstochowa 2002, s. 339-360.
109. Tukidydes, Machiavelli, Soplica. Ze studiów nad społeczną funkcją historii, „Filozofia - Socjologia” (
Prace Naukowe WSP w Częstochowie), t. IV, Częstochowa 1995, s. 61-76.
110. „Per totam civitatem ludos scenicos agi”. Teatr na Pomorzu w XII wieku?, [w:] Pomorze słowiańskie i
jego sąsiedzi X-XV w., red. J. Hauziński, Gdańsk 1995, s. 19-24; z uzupełnieniami także [w:]
Metamorfozy śląskie, Częstochowa 2002, s. 21-227.
111. Πоранені під Сновськом (з досліджень рускої тематики в старопольских гербовниках), [w:]
П’ята наукова геральдична конференція, ред. Α. Гречило, Львів 1995, с. 84-86.
112. Rycerz Halka i król Bolesław Śmiały. Wątki religijne w legendach heraldycznych Bartosza
Paprockiego, [w:] 400-lecie Unii Brzeskiej. Tło polityczne, skutki społeczne i kulturalne, red. A. J.
Zakrzewski i J. Fałowski, Częstochowa 1996, s. 211-218.
113. ”Wulebrucke” - Zbutwiały Most. Początki drogi podsudeckiej a kolonizacja niemiecka w
średniowieczu, [w:] Drogi i powiązania komunikacyjne na obszarach Euroregionu Nysa, Jelenia Góra
1996, s. 42-48; z uzupełnieniami także [w:] Śląski tygiel, Częstochowa 2001, s. 145-154.
114. „Synowie Beliala”. Z dziejów rycerstwo śląskiego w I połowie XIV wieku na przykładzie dziejów
zamku Friedberg i jego właścicieli, [w:] Kultura średniowiecznego Śląska i Czech. Zamek, red. K.
Wachowski, Wrocław 1996, s. 21-25; z uzupełnieniami także [w:] Śląski tygiel, Częstochowa 2001, s.
290-298.
115. Długosz przeciwko Šimakowi: polonizacja dziejów średniowiecznego Kłodzka w historiografii
polskiej, w: J. V. Šimak a posláni regionálni historiografie v dnešni dobĕ, Semily 1996, s. 124-128 („Z
Českého Ráje a Podkrkonoši” - Supplementum 2); z uzupełnieniami także [w:] Metamorfozy śląskie,
Częstochowa 2002, s. 397-402.
116. „Quo vadis” a staropolskie herbarze, [w:] Henryk Sienkiewicz i jego twórczość, red. Z. Przybyła,
Częstochowa 1996, s. 181-190; z uzupełnieniami także [w:] Metamorfozy śląskie, Częstochowa 2002,
s. 317-328; skrócona wersja [w:] Z Rzymu do Rzymu, red. J. Axer przy współpracy M. Bokszczanin,
Warszawa 2002, s. 131-139.
117. Krewni czy rówieśnicy? Rozważania o mechanizmach życia publicznego na Śląsku w XIII-XIV
wieku, [w:] Genealogia - rola związków rodzinnych i rodowych w życiu publicznym w Polsce
średniowiecznej na tle porównawczym, red. A. Radzimiński, J. Wroniszewski, Toruń 1996, s. 181-190;
z uzupełnieniami także [w:] Śląski tygiel, Częstochowa 2001, s. 46-54.
118. Rozbój rycerski na pograniczu śląsko-łużyckim w XIV i XV wieku, [w:] Vědecká pojednani.
Wissenschaftliche Abhandlungen. Prace naukowe, II-2, Liberec 1996, s. 35-39; z uzupełnieniami także
[w:] Śląski tygiel, Częstochowa 2001, s. 203-208.
119. ”Anna beatissima”. Wokół średniowiecznej biografii dobrodziejki benedyktynów krzeszowskich, [w:]
Krzeszów uświęcony Łaską, red. H. Dziurla, K. Bobowski, Wrocław 1997, s. 31-37; z uzupełnieniami
także [w:] Śląski tygiel, Częstochowa 2001, s. 132-142.
120. Reichenbach - Dzierżoniów. Pradzieje i średniowiecze śląskiego miasta, „Zeszyty Historyczne WSP w
Częstochowie”, t. III, Częstochowa 1996 (wł. 1997), s. 21-65.
121. Aleksander Macedoński i Śląsk w „Kronice” Wincentego Kadłubka, [w:] Tradycje kultury antycznej na
Śląsku, red. J. Rostropowicz, Opole 1997, s. 195-203; z uzupełnieniami także [w:] Metamorfozy
śląskie, Częstochowa 2002, s. 79-85.
122. „Nowy Izrael”. Księga henrykowska i kształtowanie poczucia wspólnoty mnichów z Henrykowa, [w:]
Venerabiles, nobiles et honesti. Studia z dziejów społeczeństwa Polski średniowiecznej, red. A.
Radzimiński, A. Supruniuk, J. Wroniszewski, Toruń 1997, s. 71-76.
123. Beginki w Jaworze. Przyczynek do dziejów śląskiego miasta, „Zeszyty Historyczne WSP w
Częstochowie”, t. IV, Częstochowa 1997, s. 239-242.
124. Poza dobrem i złem? O etosie rycerskim nieco inaczej, [w:] Etos rycerski w Europie środkowej i
wschodniej X-XV w., red. W. Peltz, J. Dudek, Zielona Góra 1997, s. 9-14.
125. Polski orzeł i czeski lew. Wymowa ideowa legend o początkach herbów państwowych według Bartosza
Paprockiego, [w:] Konsekwencje sąsiedztwa polsko-czeskiego dla rozwoju języka i literatury, red. T.Z.
Orłoś i J. Damborský, Wrocław1997, s. 135-140.
126. Imperium Lechitów. Polityczna doktryna czy opowieść ku pokrzepieniu serc?, [w:] Europa środkowa i
wschodnia w polityce Piastów, red. K. Melkowska-Zielińska, Toruń 1997, s. 243-248; z uzupełnieniami
także [w:] Metamorfozy śląskie, Częstochowa 2002, s. 71-77.
127. Masłów i początki archeologii śląskiej. Leonard Dawid Hermann i jego „Maslographia oder
Beschreibung des schlesischen Massel”, „Śląski Labirynt Krajoznawczy”, t. 9, red. K.R. Mazurski,
Wrocław 1997, s. 101-114; z uzupełnieniami także [w:] Metamorfozy śląskie, Częstochowa 2002, s.
237-255.
128. Dzierżoniów. Zarys monografii miasta, red. S. Dąbrowski, Wrocław-Dzierżoniów 1998, autorstwo: s.
37-77 (rozdz. pt. Pradzieje i średniowiecze).
129. Kłodzko. Dzieje miasta, red. R. Gładkiewicz, Kłodzko 1998, autorstwo: s. 11-20 (Kłodzko w
historiografii); s. 33-56 (Pradzieje i średniowiecze); s. 217-222 (Wykaz władców i władz); s. 265-268
(Kladsko-dĕjiny mésta, Glatz. Geschichte der Stadt).
130. Tatarzy w legendach heraldycznych i genealogicznych, „Biuletyn Instytutu Filozoficzno-historycznego
WSP w Częstochowie”, nr 12, 1998, s5-11.
131. Łużyce i Łużyczanie w „Księgach Rodu Słowiańskiego”. Wokół pewnej książeczki Pawła Stalmacha
wydanej w Cieszynie w 1889 roku, [w:] Serbołużyczanie, Łużyce. Badania historyczne i fascynacje,
red. T. Jaworski, W. Pyżewicz, Zielona Góra 1998, s. 143-150; z uzupełnieniami także w:]
Metamorfozy śląskie, Częstochowa 2002, s. 307-316.
132. Chłopi - lud czy naród? Historia wsi polskiej na przełomie XIX i XX wieku, [w:] Podil Františka
Kutnara a agrárniho dĕjepisectvi na formovani obrazu české minulosti („Z Českého Ráje a
Podkrkonoši”- Supplementum 4), Semily 1998, s. 125-133.
133. „Hexenwelten”: przyczynek do demokratycznego obrazu dziejów, [w:] Z dziejów stosunków polskoniemieckich, red. T. Dubicki, K. A. Kuczyński, Łódź 1998, s. 45-53.
134. List w sprawie „Pytania dnia: kim był Stach Świstacki?”, „Gazeta Wyborcza”(Gazeta Dolnośląska),
1998, nr 2334, s. 2.
135. „Tatarzyn zacnego rodu i wielkiego serca”. Wątki tatarskie w polskich legendach heraldycznych,
„Zeszyty Historyczne WSP w Częstochowie”, t. V, 1999, s. 81-93.
136. Kazimierz Odnowiciel: mit wiecznego powrotu w dziejopisarstwie polskim, „Biuletyn Instytutu
Filozoficzno-historycznego WSP w Częstochowie”, nr 17, 1999 r., s. 3-7; z uzupełnieniami także [w:]
Metamorfozy śląskie, Częstochowa 2002, s. 301-306.
137. (z L. A. Tyszkiewiczem), Prawda historii i racja stanu (mediewiści wrocławscy o średniowiecznym
Śląsku. Pół wieku badań), „Sobótka”, R.54:1999, s. 147-164; także [w:] Metamorfozy śląskie,
Częstochowa 2002, s. 375-395.
138. Czesi w „Dziejach Narodu polskiego” Józefa Grabca, [w:] Polacy - Czesi. Czasy, ludzie, wydarzenia,
red. Z. Jakubowski, Częstochowa 1999, s. 10-15.
139. Wątki prawne w polskich legendach herbowych, [w:] „Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego”, t.
III, red. J.S. Matuszewski, Łódź 1999, s. 25-36.
140. Sołtys Menold, czyli fiasko książęcych planów (z „Księgi henrykowskiej”), [w:] „Studia z Dziejów
Państwa i prawa Polskiego”, t. IV, red. J.S. Matuszewski, Łódź 1999, s. 29-35.
141. Od „bastionu” do „mostu”. Mediewistyka śląska po 1989 roku, [w:] Historyk i historia, red. J. Walczak,
Częstochowa 1999, s. 29-39; z uzupełnieniami także [w:] Metamorfozy śląskie, Częstochowa 2002, s.
431-443.
142. Porwanie Henryka Grubego. Próba interpretacji, [w:] Genealogia. Władza i społeczeństwo w Polsce
średniowiecznej na tle porównawczym, red. A. Radzimiński, J. Wroniszewski, Toruń 1999, s. 29-45; z
uzupełnieniami także [w:] Śląski tygiel, Częstochowa 2001, s. 276-289.
143. Kadłubek i Pitagoras. Recepcja filozofii Zachodu w polskich kronikach średniowiecznych, [w:]
Tradycje duchowe Europy Środkowej i Wschodniej, red. S. Chazbijewicz, Słupsk 1999, s. 119-128; z
uzupełnieniami także [w:] Metamorfozy śląskie, Częstochowa 2002, s. 57-69.
144. Problem „Innego” w historiografii śląskiej XX wieku, „Szkice Legnickie”, t.20:1999, s. 79-88; z
uzupełnieniami także [w:] Metamorfozy śląskie, Częstochowa 2002, s. 445-453.
145. Ze studiów nad historiografią Wrocławia XVI/XVII wieku, [w:] Znaczenie ośrodka wrocławskiego w
kulturze Polski, Niemiec i Czech na przełomie XVI i XVII wieku, red. I. Świtała, Częstochowa 1999, s.
52-61; z uzupełnieniami jako „Idee dziejopisarstwa wrocławskiego na progu czasów nowożytnych”
[w:] Metamorfozy śląskie, Częstochowa 2002, s. 195-207.
146. Śląsk średniowieczny w polskich syntezach historycznych, „Slezsky sbornik”, R.97:1999, s. 265-276; z
uzupełnieniami także [w:] Metamorfozy śląskie, Częstochowa 2002, s. 411-427.
147. Kilka uwag na marginesie książki o Podiebradach, „Genealogia. Studia i materiały Historyczne”,
t.11:1999 (wł. 2002), s. 137-142.
148. Najważniejsze wydarzenia w dziejach Wrocławia. Kalendarium, „Kalendarz Wrocławski”, R.41:2000,
Wrocław 1999, s. 72-95.
149. Afrykańskie „analogie piastowskiego zarania” (wypisy historiograficzne), „Biuletyn Instytutu
Filozoficzno-historycznego WSP w Częstochowie”, nr 24, 2000, s. 23-31; z uzupełnieniami także [w:]
Metamorfozy śląskie, Częstochowa 2002, s. 329-338.
150. Staropolskie herbarze- uboczny produkt jezuickiej dydaktyki, [w:] Minulost, současnost, budoucnost
gymnazijniho vzděláváni („Z Českeho Ráje a Podkrkonoši”- Supplementum 5), Semily 2000, s. 23-29.
151. Samobójstwo Teodoryka Prusa (z „Kroniki wielkopolskiej”), [w:] Nihil superfluum esse, red. J.
Strzelczyk, J. Dobosz, Poznań 2000, s. 237-245.
152. Klasztor w oczach sąsiadów. Ze studiów nad „Księgą henrykowską”, [w:] Cystersi w społeczeństwie
Europy środkowej, red. A.M. Wyrwa, J. Dobosz, Poznań 2000, s. 696-704.
153. Historia: nauka, sztuka czy akt wiary?, [w:] Filozofia II (Prace Naukowe WSP w Częstochowie), red.
R. Miszczyński, Częstochowa 2000, s. 35-51.
154. Biskup wrocławski Magnus: amplifikacja i metafora jako sposoby narracji dziejopisarskiej, [w:]
Tysiącletnie dziedzictwo kulturowe diecezji wrocławskiej, red. A. Barciak, Katowice 2000, s. 53-65; z
uzupełnieniami także [w:] Metamorfozy śląskie, Częstochowa 2002, s. 95-108.
155. Vratislavšti medievalisté a politika v letech 1953-1963, [w:] Vĕda v Československu v letech 193-63,
red. A.Kostlan, Praha 2000 (Prace z dĕjin vĕdy, sv.1), s. 367-372; po polsku z uzupełnieniami także
[w:] Metamorfozy śląskie, Częstochowa 2002, s. 403-409.
156. Kłopoty z metodologią historii w ostatniej dekadzie tysiąclecia, „Czasopismo Prawno-Historyczne”, t.
LII, zeszyt 1-2, Poznań 2000, s. 445-450; z uzupełnieniami także [w:] Metamorfozy śląskie,
Częstochowa 2002, s. 37-43.
157. Sudety w historiografii, [w:] Człowiek i środowisko w Sudetach, red. M. Boguszewicz, A.
Boguszewicz, D. Wiśniewska, Wrocław 2000, s. 139-145.
158. Czesława Miłosza koncepcja historii kultury, w: Zdenĕk Kalista a kulturni historie („Z Českého Ráje a
Podkrkonoši”- Supplementum 6), Semily 2000, s. 59-64.
159. „Bolezlaus fatuorum opera exercuit”. Z dziejów poczucia humoru średniowiecznych Ślązaków, [w:]
Viae historicae, red. M. Golinski, Wrocław 2001, s. 288-299 „Acta Universitatis Wratislaviense”,
Historia CLII.
160. Juliusz Cezar w Lubiążu: wokół pewnej wizji dziejopisarstwa śląskiego, [w:] Lux Romana w Europie
środkowej ze szczególnym uwzględnieniem Śląska, red. A. Barciak, Katowice 2001, s. 29-36; z
uzupełnieniami także [w:] Metamorfozy śląskie, Częstochowa 2002, s. 187-194.
161. Śmierć w starej kuchni. Parabola „Księgi henrykowskiej” o pożytkach z gościnności, „Nasza
Przeszłość”, t.96:2001, s. 209-216.
162. Spór o istotę historii: dyskusja wokół bitwy legnickiej w najnowszej historiografii, „Szkice Legnickie”,
t. XXII, 2001, s. 33-48; z uzupełnieniami także [w:] Metamorfozy śląskie, Częstochowa 2002, s. 171184.
163. Książęta, prałaci, tyrani: idea państwa i władzy państwowej w „Księdze henrykowskiej”, [w:] Wieki
stare i nowe, t 2, red. I. Panic, M.W. Wanatowicz, Katowice 2001 (Prace Naukowe Uniwersytetu
Śląskiego, nr 1991), s. 43-51.
164. Las i zamek w polskich legendach heraldycznych, [w:] Wokół archeologii słów i ich funkcjonowania,
red. S. Podobiński, M. Lesz-Duk, Częstochowa 2001, s. 751-755; to samo w języku niemieckim jako
„Wald und Burg in den polnischen Wappensagen” [w:] „Biuletyn Instytutu Filozoficzno-historycznego
WSP w Częstochowie”, nr 32, 2003, s. 3-7.
165. Bal Irokezów. Kilka uwag o przenikaniu kultur i wierzeń, [w:] Origines mundi, gentium et civitatem,
red. S. Rosik, P. Wiszewski, Wrocław 2001 „Acta Universitatis Wratislaviensis”. Historia CLIII, s.5861.
166. Čechy a Čési v dilech vratislavskich historiků (1963-1970), tłum. B. Zilynskyj, [w:] Česká vĕda a
pražske jaro (1963-1970), red. A. Kostlan, Praha 2001, s. 345-349.
167. „Halka” Stanisława Moniuszki i jej historyczne tło, „Z Českého Ráje a Podkrkonoši”, Sv.14:2001, s.
184-188.
168. Głos w dyskusji, [w:] Origines mundi, gentium et civitatem, red. S. Rosik, P. Wiszewski, Wrocław
2001, s. 77 „Acta Universitatis Wratislaviensis”. Historia CLIII.
169. Zakład Historii Starożytnej i Średniowiecznej, [w:] Księga jubileuszowa 10-lecia Instytutu
Filozoficzno-Historycznego Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Częstochowie, red. J. Związek,
Częstochowa 2001, s. 63-126.
170. Vita magistra historiae. O „wolności” nauki historycznej na marginesie XVI Powszechnego Zjazdu
Historyków Polskich we Wrocławiu słów kilka, [w:] „Studia z Dziejów Państwa i prawa Polskiego”, t.
VII, red. J. S. Matuszewski, Łódź 2002, s. 289-301 (współautor J. S. Matuszewski).
171. Katowice i górnośląska aglomeracja a historiografia, [w:] Katowice w 136. rocznicę uzyskania praw
miejskich, red. A. Barciak, Katowice 2002, s. 15-26.
172. „Ara demonis”. Od pogańskiego miejsca kultu do cysterskiego klasztoru w Lubiążu, [w:] Pelplin 725
rocznica powstania opactwa cysterskiego. Kulturotwórcza rola cystersów na Kociewiu, red. D.A.
Dekański (i inni), Pelplin-Tczew 2002, s. 101-105.
173. Andrzej z Morawicy w pruskim labiryncie. Na marginesie „Cudów św. Stanisława”, [w:] Rycerstwo
Europy środkowo-wschodniej wobec idei krucjat, red. W. Peltz, J. Dudek, Zielona Góra 2002
(Uniwersytet Zielonogórski, Historia 5), s. 39-46.
174. Między historią a poezją: walory edukacyjne śląskich kronik, [w:] Kultura edukacyjna na Górnym
Śląsku, red. A. Barciak, Katowice 2002, s. 228-237; także [w:] Metamorfozy śląskie, Częstochowa
2002, s. 47-56.
175. Podstępem czy siłą? „Działania specjalne” i ich moralna ocena w kronikach śląskich, [w:]
Średniowiecze polskie i powszechne, t. 2, red. I. Panic, J. Sperka, Katowice 2002, s. 138-166.
176. Czytanie herbów, [w:] Imago narrat. Obraz jako komunikat w społeczeństwach europejskich, red. S.
Rosik, P. Wiszewski, Wrocław 2002 „Acta Universitatis Wratislaviensis”, Historia CLXI, s. 329-335.
177. .Josefa Pekařa “Kniha o Kosti” jako model monografii kastelologicznej, [w:] Zamki i przestrzeń
społeczna w Europie środkowej i wschodniej, red. M. Antoniewicz, Warszawa 2002, s. 605-608.
178. Wielkopolska podróż henrykowskiego mnicha (z „Księgi henrykowskiej”), „Piotrkowskie Zeszyty
Historyczne”, red. A. Wałkówski, t.5:2003, s. 25-32.
179. Franciszkanin Pakosław, pani Klemencja i pawie (ze studiów nad „Żywotem św. Salomei”), [w:]
Katowice w 137. rocznicę uzyskania praw miejskich, red. A. Barciak, Katowice 2003, s. 254-261.
180. Zając na polu walki. Motyw wędrowny i sytuacja typowa w narracji historiograficznej, „Zeszyty
Historyczne WSP w Częstochowie”, t.7:2003, s. 21-24.
181. Praca i pracowitość w „Księdze henrykowskiej”, [w:] Korzenie środkowoeuropejskiej i górnośląskiej
kultury gospodarczej, red. A. Barciak, Katowice 2003, s. 94-99.
182. Historiografia polska o roli świętych, [w:] Drogi i rozdroża chrześcijańskiej Europy, red. U. Cierniak, J.
Grabowski, Częstochowa 2003, s. 185-189.
183. F. L. Rieger w encyklopediach polskich, [w:] F. L. Rieger a česká společnost 2. poloviny 19. stoleti („Z
Českeho Ráje a Podkrkonoši”- Supplementum 8), Semily 2003, s. 46-53.
184. Metodologii genealogii zarys krytyczny, [w:] Genealogia – stan i perspektywy badań nad
społeczeństwem Polski średniowiecznej na tle porównawczy, red. J. Pakulski, J. Wroniszewski, Toruń
2003, s. 347-358.
185. Wstęp, [w:] “Biuletyn Instytutu Filozoficzno-historycznego WSP w Częstochowie”, nr 32, 2003, s. 3-7.
186. Przydatność prosopografii w badaniach nad historią miast, [w:] Katowice. W 138. rocznicę uzyskania
praw miejskich, red. A. Barciak, Katowice 2004, s. 13-20.
187. Opieka nad biednymi i jej rola w sprawowaniu władzy w świetle średniowiecznych źródeł śląskich,
[w:] Curatores pauperum – źródła i tradycje kultury charytatywnej Europy Środkowej, red. A. Barciak,
Katowice 2004, s. 31-38.
188. Kronikarze o zamachach stanu na średniowiecznym Śląsku, [w:] Zamach stanu w dawnych
społecznościach, red. Arkadiusz Sołtysiak, Warszawa 2004, s. 315-322.
189. Dieta św. Jadwigi. Ze studiów nad semiotyką pożywienia średniowiecznych Ślązaków, [w:] Cysterki w
dziejach ziem polskich, dawnej Rzeczypospolitej i Europy, red. Andrzej M. Wyrwa, A. Kiełbasa, J.
Swastek, Poznań 2004, s. 530-539.
190. Sedebat in castello rusticus. Śląskie źródła pisane o uzbrojeniu i fortyfikacjach plebejskich, [w:]
Średniowiecze polskie i powszechne, t. 3, red. I. Panic, J. Sperka, Katowice 2004, s. 103-109.
191. ”Potężniejszy od Boga”? Historyk a granice naukowego poznania przeszłości, [w:] Ad fontes. O
naturze źródła historycznego, red. S. Rosik, P. Wiszewski, Wrocław 2004, s. 17-25.
192. „Rex insulsus” i „parasitis exercitus”, czyli pycha Rusina ukarana (Gall,I, 10; Kadłubek,II, 12), [w:]
Europa środkowo-wschodnia. Ideologia, historia, społeczeństwo, red. J. Dudek, D. Janiszewska, U.
Świderska-Włodarczyk, Zielona Góra 2005, s. 323- 334.
193. Człowiek i przyroda w „Dziejach Słowiańszczyzny północno-zachodniej” Wilhelma Bogusławskiego,
[w:] Kultura krajobrazu Europy środkowej, red. T. Jaworski (Zielonogórskie Studia Łużyckie - 4),
Zielona Góra 2005, s. 57- 64.
194. „Identitas est mater societatis”. Kadłubek o zawiązkach kultury i społeczeństwa, [w:] Źródła kultury
umysłowej w Europie Środkowej ze szczególnym uwzględnieniem Górnego Śląska, red. A. Barciak,
Katowice 2005, s. 15- 21.
195. Tożsamość jednostki w warunkach wielokulturowości, [w:] Katowice w 139. rocznicę uzyskania praw
miejskich, red. A. Barciak, Katowice 2005, s. 15-26.
196. Kilka uwag o monografii Jana Baszkiewicza na tle czasów, w których powstała, „Czasopismo
Prawno_Historyczne”, t.57: 2005, z. 1, s. 129- 134.
197. Arnošt w śląskiej tradycji historiograficznej, [w:] Arnošt z Pardubic (1297- 1364). Osobnost-okruhdědictvi. Postać- środowisko - dziedzictwo, red. L. Bobkova, R. Gładkiewicz, P. Vorel, Wrocław –
Praha – Pardubice 2005, s. 115-123.
198. Biskup, róże i śmierć (ze studiów nad katalogami biskupów wrocławskich), [w:] Tekst źródła, krytyka,
interpretacja, red. B. Trelińska, Warszawa 2005, s. 89- 97.
199. O kłamstwie historiograficznym w pozamoralnym sensie, [w:] Causa creandi. O pragmatyce źródła
historycznego, red. S. Rosik, P. Wiszewski, Wrocław 2005, s. 239- 245.
200. Obraz Katowic w historiografii polskiej, [w:] Katowice w 140. rocznicę uzyskania praw miejskich, red.
A. Barciak, Katowice 2006, s. 19- 30.
201. Formularz dokumentów a opis rzeczywistości w „Księdze henrykowskiej”, [w:] Formuła, archetyp,
konwencja w źródle historycznym, red. A. Górak, K. Skupieński, Lublin 2006, s. 73- 82.
202. Gustaw Adolf Harald Stenzel i jego wizja ustroju Polski piastowskiej, [w:] Studia z Dziejów Państwa i
Prawa Polskiego, t. IX, cz. 1, red. J. S. Matuszewski, Łódź 2006, s. 9- 19.
203. Wpływ kultury niemieckiej na polską. Spory historiograficzne, [w:] Związki prawa polskiego z prawem
niemieckim, red. A. Liszewska, K. Skotnicki, Łódź 2006, s. 23- 28.
204. Przestępcy i sprawiedliwość w „Księdze henrykowskiej”, [w:] Kultura prawna w Europie środkowej,
red. A. Barciak, Katowice 2006, s. 300- 307.
205. Pierwsze pokolenie Bibersteinów na ziemiach polskich, czyli drogi i manowce genealogii, [w:]
Bibersteinowie w dziejach pogranicza śląsko-łużyckiego, red. T. Jaworski, Zielona Góra 2006, s. 3946.
206. Wokół kroniki klasztoru cystersów w Stams, [w:] Piśmiennictwo pragmatyczne w Polsce do końca
XVIII wieku na tle powszechnym, red. J. Gancewski, A. Wałkówski, Olsztyn 2006, s. 63-68.
207. ”Corizabant mulieres et puelle in pomerio nostro”. „Księga henrykowska” o słabościach natury
ludzkiej, [w:] Mundus hominis - cywilizacja, kultura, natura, red. S. Rosik, P. Wiszewski, Wrocław
2006 (wł. 2007), s. 221- 229.
208. „Equus maculis”, czyli jak czytać Kadłubka, [w:] Mundus hominis- cywilizacja, kultura, natura, red. S.
Rosik, P. Wiszewski, Wrocław 2006 (wł. 2007), s. 487- 493.
209. Śmierć Wichmana: rzeczywistość czy literacka konwencja? Przyczynek do najdawniejszych dziejów
Wolina, [w:] Wojskowość ludów Morza Bałtyckiego. Mare Integrans. Studia nad dziejami wybrzeży
morza Bałtyckiego, red. M. Bogacki, M. Franz, Z. Pilarczyk, Toruń 2007, s. 218- 227.
210. Miejsce pogranicza w dziejach rycerstwa, [w:] Człowiek pogranicza polsko-niemieckiego, red. W.
Hładkiewicz, T. Jaworski, Zielona Góra 2007, s. 25- 40 ( Zielonogórskie Studia Łużyckie 5).
211. Teorie modernizacji a historia Katowic, [w:] Katowice w 141. rocznicę uzyskania praw miejskich, red.
A. Barciak, Katowice 2007, s. 22- 28.
212. Europejskie kontakty Piastów śląskich w relacjach kronik śląskich, [w:] Piastowie śląscy w kulturze i
europejskich dziejach, red. A. Barciak, Katowice 2007, s. 310- 317.
213. Początki Dzierżoniowa (Rychbachu) na tle epoki, „Rocznik Dzierżoniowski”, t.17:2007, s. 5- 9
214. Życie codzienne jako problem historiograficzny: od opisu obyczajów do antropologii historycznej, [w:]
Gospodarka i społeczeństwo w czasach PRl-u (1944- 1989), red. E. Kościk, T. Głowiński
(Wrocławskie spotkania z historią gospodarczą - spotkanie II), Wrocław 2007, s. 10- 18.
215. Kronikarz i wikingowie: Thietmar o reakcji ofiar pirackich najazdów, [w:] Kultura ludów Morza
Bałtyckiego, red. M. Bogacki, M. Franz, Z. Pilarczyk, Poznań 2008, t. I, s. 50- 57.
216. Sceny małżeńskie w „Żywocie św. Jadwigi”: miłość obowiązku czy obowiązek miłości?, [w:] Cor
hominis. Wielkie namiętności w dziejach, źródłach i studiach nad przeszłością, red. S. Rosik, P.
Wiszewski, Wrocław 2008, s. 315- 323, „Acta Universitatis Wratislaviensis”, Historia CLXXVI.
217. „Trudny ciężar pamięci”: nowe publikacje i spory o Władysława Opolczyka, „Ziemia Częstochowska”,
t. XXXIV, 2008, s. 223- 229.
218. Arystokracja górnośląska a dobroczynność: etos i socjotechnika, [w:] Katowice w 142. rocznicę
uzyskania praw miejskich. Dzieje medycyny i działalności charytatywnej na terenie Katowic, red. A.
Barciak, Katowice 2008, s. 52- 58.
219. Demoniczni Etiopowie, mąż w bieli i wrota śmierci. Świat wyobraźni w „Żywocie św. Jacka”, [w:]
Święty Jacek Odrowąż i dominikanie na Śląsku, red. A. Barciak, Katowice 2008, s. 21- 25.
220. Kilka uwag o zdaniach autobiograficznych Janka z Czarnkowa, [w:] Hominem querere. Człowiek w
źródle historycznym, red. S. Rosik, P. Wiszewski, Wrocław 2008 „Acta Universitatis Wratislaviensis”,
Historia CLXXVII, s. 169- 178.
221. Kościół, państwo, rewolucja papieska. Wokół wizji Harolda J. Bermana i jej znaczenie dla interpretacji
najstarszej polskiej kroniki, [w:] Kościół i państwo w dziejach, źródłach i studiach nad przeszłością,
red. M. Stawski, Warszawa 2008, s. 55- 60.
222. Piastowie śląscy w opinii „Kroniki wielkopolskiej”, [w:] Historia u Piastów. Piastowie w historii. Z
okazji trzechsetlecia śmierci ostatniej z rodu, księżnej Karoliny, red. B. Czechowicz, Brzeg 2008, s. 7788.
223. Historiografia polska jako dziedzictwo zaborów, [w:] Gospodarcze i społeczne skutki zaborów Polski,
red. J. Chumiński, K. Popiński (Wrocławskie spotkania z historią gospodarczą- spotkanie III), Wrocław
2008, s. 7-18.
224. Norweski wielorybnik. Przyczynek do dziejów handlu bałtyckiego we wczesnym średniowieczu, [w:]
Gospodarka ludów Morza bałtyckiego, t. I. Starożytność i średniowiecze. (Mare Integrans. Studia nad
dziejami wybrzeży Morza Bałtyckiego), red. M. Bogacki, M. Franz, Z. Pilarczyk, Toruń 2009, s. 2432.
225. Czechy Przemyslidów w „Kronice książąt polskich”. Przyczynek do „polityki historycznej”?, [w]:
Kościół w monarchiach Przemyślidów i Piastów, red. J. Dobosz, Poznań 2009, s. 385- 390.
226. Mediewista wobec źródeł, [w:] Drugie polsko-czeskie forum młodych mediewistów, red. J. Dobosz,
Poznań 2009, s. 15- 22.
227. Problemy modernizacji w historiografii polskiej. „Rewolucja XIII wieku”?, [w:] Między zacofaniem a
modernizacją. Społeczno-gospodarcze problemy ziem polskich na przestrzeni wieków (Wrocławskie
spotkania z historią gospodarczą- spotkanie IV), red. E. Kościk, T. Głowiński, Wrocław 2009, s. 1117.
228. ”Ubrani w szaty weselne”. Źródło ruskie o zdobyciu Sandomierza przez Tatarów, [w:] Scriptura,
diploma, sigillum. Prace ofiarowane K. Bobowskiemu, red. J. Zdrenka, J. Karczewska, Zielona Góra
2009, s. 341- 347.
229. Ziemia kłodzka w państwie czeskim Przemyślidów (koniec XI w.- 1310 r.), [w:] 500 let Hrabstvi
Kladskeho/ 500 lat Hrabstwa Kłodzkiego / 1459-2009 („Kladský sbornik-supplementum 6), Trutnov
2009, s. 17-40.
230. Lokacja Dzierżoniowa na tle kolonizacji Śląska: średniowieczna symbolika i barokowe fantazje, [w:]
Dzierżoniów - wieki minione, red. D. Adamska, S. Ligarski, T. Przerwa, Dzierżoniów 2009, s. 35- 39.
231. ”Sąd Boży” w 1031 roku na pograniczu sasko-wieleckim i inne pojedynki, [w:] Silva rerum
antiquarum. Księga pamiątkowa dedykowana prof. zw. dr hab. Bartłomiejowi Szyndlerowi, red. R. W.
Szwed, Częstochowa 2009, s. 37-41.
232. ”Śląska wieża Babel”? Ludy, języki i kultury w „Księdze henrykowskiej”, [w:] Korzenie
wielokulturowości Śląska ze szczególnym uwzględnieniem Śląska Górnego, red. A. Barciak, Katowice
2009, s. 13-22.
233. Die Beziehungen der schlesischen Adel, [w:] Adel in Schlesien, Band 1: Herrschaft, Kultur,
Selbstdarstellung, red. J. Harasimowicz, M. Weber, München 2010, s. 293-304.
234. Śląskie echa zjazdu gąsawskiego: teraźniejszość a przeszłość - fikcja wyjaśniająca, [w:] Gąsawa w
pamięci historycznej. W związku z 620. rocznicą lokacji miasta, Inowrocław 2009, s. 61- 79.
235. (z J. S. Matuszewskim), Metodologia wyrażania pożądanej koncepcji ustrojowej w kronice Wincentego
i jej współczesne implikacje, [w:] Onus Athlanteum. Studia nad Kroniką biskupa Wincentego, red. A.
Dąbrówka, W. Wojtowicz, Warszawa 2009, s. 416-422.
236. Wpływ
metodologii
na
zmiany
obrazu
dziejowego,
[w:]
Człowiek
w
średniowieczu.
Między
biologią
a
historią,
red.
Alicja
Szymczakowa,
Łódź
2009, s. 237-247.
237. „Nikczemnie sprzedane psy”: historia sztuki wojennej czy antropologia historyczna? Rozważania na
marginesie rocznicy bitwy pod Leuthen, [w:] Bitwa pod Lutynią (1757). Historia i tradycja, red. R.
Żerelik, S. Rosik, J. Borowski, Wrocław 2010, s.45-57.
238. Radków, grudzień 1425 roku: wspólnota w godzinie próby, [w:] In memoriam honorem que Casimiri
Jasiński, red.J.Wenk, P.Oliński, Toruń 2010, s.167-180.
239. Głos w dyskusji panelowej, w: Wokół „Pamięci i tożsamości”, red. A. Olech, M. Rembierz, Poznań
2010, s. 21- 23.
240. Ślązacy w kronikach polskich (Anonima tzw. Galla i Wincentego zwanego kadłubkiem), w: Ślązacy w
oczach własnych i obcych, red. A. Barciak, Katowice - Zabrze 2010, s. 68- 75.
241. Henryk Samsonowicz - Doctor Honoris Causa Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie, w:
Doctor Honoris Causa Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie Profesor dr hab. Henryk
Samsonowicz, Częstochowa 2010, s. 3-8.
242. Głogów w kronikach polskich, w: Glogovia Maior. Wielki Głogów miedzy blaskiem dziejów i cieniem
ruin, red. B. Czechowicz i M. Konopnicka, Głogów- Zielona Góra 2010, s. 17- 23.
243. Wrocław i „rzeczpospolita kościelna”: dwa światy czy jeden? Na marginesie opisu Bartłomieja Steina,
w: Duchowieństwo i laicy, red. A. Wałkówski, Warszawa 2010, s. 13- 19.
244. Jak pisać rozprawy genealogiczne?, w: Rody na Śląsku, Rusi Czerwonej i w Małopolsce:
średniowiecze i czasy nowożytne, red. W. Zawitkowska, A. Pobóg-Lenartowicz, Rzeszów 2010, s. 919.
245. Język „Księgi henrykowskiej” i problemy z jego tłumaczeniem i zrozumieniem, „Klio. Czasopismo
Poświęcone dziejom Polski i Powszechnym”, nr 13: 2009 [wł. 2010], s. 81-89.
246. Wojna i gospodarka w okresie piastowskim: X- XII wiek, w: Gospodarka i społeczeństwo na ziemiach
polskich, red. T. Głowiński, K. Popiński, Wrocław 2010, s. 13- 18.
247. Grzech czy prawomocny wyrok? Tragedia Zbigniewa w opisach średniowiecznych kronik, w: In
tempore belli et pacis. Ludzie, miejsca, przedmioty. Księga pamiątkowa dedykowana prof. Janowi
Szymczakowi, Warszawa 2011, s. 57- 64.
248. Historia i pamięć - emocje czy wiedza o przeszłości, w: Katowice w 145. rocznicę uzyskania praw
miejskich, red. A. Barciak, Katowice 2011, s. 20- 26.
249. Jakiej historiografii potrzeba dziś Polsce?, w: Człowiek w Europie. Migawki z podróży człowieka
poprzez dzieje, red. M. Franz, B. Siek, Toruń 2011, s. 11- 21.
250. Piastowie rodowitymi Ślązakami: średniowieczna „tradycja wynaleziona”, w: Radices Silesiae Silesiacae Radices, red. S. Rosik, Th. Wűnsch, Wrocław 201, s. 129- 134.
251. Józef Matuszewski (1911- 2003), w: Mediewiści, red. J. Strzelczyk, Poznań 2011, s. 187-195.
252. Nie samym mieczem: broń heraldycznych bohaterów, w: Non sensistis gladios. Księga jubileuszowa
Prof. Mariana Głoska, Łódź 2011, s. 79- 85.
253. „Najstarszy zwód prawa polskiego” źródłem poznania realiów codzienności, w: Realia życia
codziennego w Europie środkowej ze szczególnym uwzględnieniem Śląska, red. A. Barciak, KatowiceZabrze 2011, s. 23- 31.
254. Gnieźnieńskie koronacje w przekazach rocznikarskich, w: Gnieźnieńskie koronacje królewskie i ich
środkowoeuropejskie konteksty, red. J. Dobosz, M. Matla, L. Wetesko, Gniezno 2011, s. 235- 242.
255. Zanim odkryto Zakopane: pańskie wojaże, chłopskie pielgrzymki, w: Społeczny wymiar turystyki, red.
E. Kościk, Wrocław 2011, s. 41- 59.
256. Mordercy „ubrani w maszkary”. W poszukiwaniu sensu opowieści Bartosza Paprockiego, w: Sic erat in
fatis. Studia i szkice historyczne dedykowane prof. Bogdanowi Jerzemu Rokowi, t. II, red. E. Kościk,
R. Żerelik, P. Badyna, F. Wolański, Toruń 2012, s. 286- 294.
257. „Śląsk” Gustawa Morcinka. Przyczynek do polityki kulturalnej Polski międzywojennej, w: Katowice w
rocznice uzyskania praw miejskich. Katowice w kulturze pogranicza, red. A. Barciak, Katowice 2012,
s. 20- 30.
258. Benedykta Polaka podróż z Wrocławia na dwór Wielkiego Chana- trudny dialog kultur, w: Podróże i
migracje w Europie Środkowej, red. A. Barciak, Katowice- Zabrze 2012, s. 213- 221.
259. Jerzy Strzelczyk - Doctor honoris causa Akademii im. Jana Długosza, w: Doctor Honoris Causa
Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Profesor Jerzy Strzelczyk, Częstochowa 2012, s. 24- 38.
260. Katowice w niewoli stereotypów dawnych i współczesnych: historiograficzne mity i nieporozumienia,
w: Katowice. Środowisko, dzieje, kultura, język i społeczeństwo, red. A. Barciak, E. Chojecka, S.
Fertacz, Katowice 2012, t. I, s. 25- 39.
Artykuły recenzyjne:
1. Rec.: W. Myślenicki, Piastowski nurt Odry, „Sobótka”, R.28: 1973, s. 511-513.
2. Historia sztuki dla każdego (rec. K. Estreicher, Historia sztuki w zarysie, Warszawa 1973), „Więź”,
R.16: 1973, nr 9 (185), s. 136-139
3. U początków świadomości narodowej Polaków (rec. J. Stabińska, Mistrz Wincenty, Kraków 1973),
„Więź”, R.17: 1974, nr 2 (190), s. 135-138.
4. Rec.: K. Mączewska-Pilch, Tympanon fundacyjny z Ołbina na tle przedstawień o charakterze
donacyjnym, „Sobótka”, R.30: 1975, s. 105-107.
5. Czas ludzi w habitach (rec. E. Potkowski, Rycerze w habitach, Warszawa 1974), „Więź”, R.18: 1975,
nr 2 (202), s. 134-139.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
31.
32.
Rec.: B. Zientara, Henryk Brodaty i jego czasy, „Sobótka”, R.31: 1976, s. 487-493.
Rec.: S. Rybandt, Średniowieczne opactwo cystersów w Rudach, „Sobótka”, R.33: 1978, s. 405-410
(współautor S. Solicki).
Rec.: J. Rosen-Przeworska, Spadek po Celtach, „Sobótka”, R.35: 1980, s. 105-108.
Dwie współczesne utopie polskie, „Sprawy i Ludzie”, R.1:1982, nr 7, s. 9 (rec. A. Wierzbicki, Naród państwo w polskiej myśli historycznej dwudziestolecia międzywojennego, Wrocław 1981).
Kostium historyczny i teraźniejszość, „Sprawy i Ludzie”, R.1:1982, nr 13, s. 8 ( rec. S.T. Bębenek,
Myślenie o przeszłości, Warszawa 1980).
Jaka Polska i jacy Polacy?, „Sprawy i Ludzie”, R.1:1982, nr 17, s. 1,4 (rec. B. Suchodolski, Polska i
Polacy, Warszawa 1981).
Kruche fundamenty Przedmurza, „Sprawy i Ludzie”, R.1:1982, nr 23, s. 11 (rec. J. Matuszewski,
Relacja Długosza o najeździe tatarskim w 1241. Polskie zdania legnickie, Łódź 1980).
Rewolucja i kameleony, „Sprawy i Ludzie”, R.1:1982, s. 1,4 (rec. J. Cabanis, Karol X. Król ultras,
Warszawa 1981).
Burżuazyjne rewolucje i współczesne aluzje, „Sprawy i Ludzie”, R.1:1982, nr 38, s. 3 (rec. J.
Baszkiewicz, Wolność, Równość, Własność. Rewolucje burżuazyjne, Warszawa 1981).
Lekcja sprzed 30 lat, „Sprawy i Ludzie”, R.2:1983, nr 47 (87), s. 11 (rec. O. Groehler, Der Koreakrieg
1950 bis 1953, Berlin 1982).
Na dnie studni, „Sprawy i Ludzie”, R.3:1984, nr 25 (117), s. 1,4 (= rec. I. Wilson, Całun turyński,
Warszawa 1983).
Nie konieczność, lecz szansa, „Sprawy i ludzie”, R.3:1984, nr 47 (139), s. 11 (rec.; B. Brentjes, Vom
Stamm zum Staat, Leipzig 1983).
W okowach feudalizmu, „Sprawy i Ludzie”, R.4:1985, nr 9 (153), s. 6 (rec.; J. Goćkowski, Autorytety
świata uczonych, Warszawa 1984).
Glosa do „Szoguna”, „Sprawy i Ludzie”, R.4:1985, nr 19 (163), s. 10 (rec.: J. Needham, Nauka i
społeczeństwo w Chinach i na Zachodzie, Warszawa 1984).
Nieznany kuzyn Isaury, „Sprawy i Ludzie”, R.4;1985, nr 25 (169), s. 12 (rec.: M. Barnet, Biografia
niewolnika, Warszawa 1972).
Niezwykły prezent mikołajowy, „Sprawy i Ludzie”, R.4:1985, nr 49 (193), s. 12 (rec.: B. A. Uspieński,
Kult św. Mikołaja na Rusi, Lublin 1985).
Rzeczywistość czy mit?, „Sprawy i Ludzie”, R.5:1986, nr 26 (222), s. 10 (rec.: B. Zientara, Świt
narodów europejskich. Powstawanie świadomości narodowej na obszarze Europy pokarolińskiej,
Warszawa 1985).
Bunt w świecie marzeń, „Sprawy i Ludzie”, R.6;1987, nr 30 (277), s. 10 (rec.: Hexenwelten. Magie und
Imagination, hrsg. von R. van Dülmen, Frankfurt a/ Main 1987).
Jakiego człowieka?, „Sprawy i Ludzie”, R.7:1988, nr 6 (305), s. 5 (rec.; J. Dobraczyński, O każdego
człowieka, Warszawa 1987).
Trzy filary historii objawionej, „Sprawy i Ludzie”, R.7:1988, nr 10 (309), s. 5,10 (rec.: K.
Modzelewski, Chłopi w monarchii wczesnopiastowskiej, Wrocław 1987).
Sobótka - gra wyobraźni, „Sprawy i Ludzie”, R.7:1988, nr 29 (328), s. 10 (rec.: W. Korta, Tajemnice
góry Ślęży, Katowice 1988).
Proroctwa i przepowiednie, „Sprawy i Ludzie”, R.8:1989, nr 9 (360), s. 1,13 (rec.: Przepowiednie dla
Polski i świata, opr. J. N. Olizarowski, Warszawa 1988).
Dziedzictwo średniowiecza, „Sprawy i Ludzie”, R.10/11:1991, nr 19 (430), s. 12 (rec.; H.
Samsonowicz, Dziedzictwo średniowiecza. Mity i rzeczywistość, Wrocław 1991).
Rec. J. Piechowski, Ukryte światła herbów, Warszawa 1991, „Genealogia. Studia i Materiały
Historyczne”, t.3:1993 (wł. 1994), s. 111-115
Rec. J. Burchardt, Kosmologia i psychologia Witelona, Wrocław etc. 1991, „Medycyna Nowożytna.
Studia nad historią medycyny”, t. 1, zeszyt 1, Warszawa 1994, s. 130-133
Rec.: M. Kazańczuk, Staropolskie legendy herbowe, „Genealogia. Studia i Materiały Historyczne”, t.
2:1992 (wł. 1993), s. 109-112.
Chrześcijaństwo wątpiących, „Tama. Pismo wrocławskiej lewicy”, 1994, nr 5, s. 12 (rec. U. RankeHeineman, Nie i Amen, Gdańsk 1994).
Prace redakcyjne i wydawnictwa źródłowe:
1. „Prace Naukowe WSP w Częstochowie. Zeszyty Historyczne” 1993, t. I, ss. 320.
2. „Prace Naukowe WSP w Częstochowie. Zeszyty Historyczne” 1994, t. II, ss. 324.
3. „Prace Naukowe WSP w Częstochowie. Zeszyty Historyczne” 1996, t. III, ss. 220.
4. „Prace Naukowe WSP w Częstochowie. Zeszyty Historyczne” 1998, t. V, ss. 271.
5. „Prace Naukowe WSP w Częstochowie. Zeszyty Historyczne” 2000, t. VI, ss. 440.
6. „Prace Naukowe WSP w Częstochowie. Zeszyty Historyczne” 2003, t. VII, ss. 494.
7. „Prace Naukowe AJD w Częstochowie. Zeszyty Historyczne” 2006, t. IX, ss. 346.
8. Prace Naukowe AJD w Częstochowie. Zeszyty Historyczne” 2009, t. X, ss. 386.
Hasła encyklopedyczne i biogramy:
1. Żyrosław II, biskup wrocławski, [w:] Słownik starożytności słowiańskich, Wrocław 1982, t. 7, zeszyt 1,
s. 276-277
2. Piotr Stoszowic, w: Polski słownik biograficzny, Kraków 1982, t. 36|2, zeszyt 109, s. 371-372.
3. Radsław, sędzia opolski, [w:] Polski słownik biograficzny, Wrocław 1986, t. 39, s. 756.
4. Radwan, [w:] Polski słownik biograficzny, Wrocław 1987, t. 30, zeszyt 124, s. 1-2.
5. Raszyca, [w:] Polski słownik biograficzny, Wrocław 1987, t. 30, zeszyt 127, s. 618.
6. Hasła, [w:] Encyklopedia Wrocławia, red. J. Harasimowicz, Wrocław 2000: Kazimierz Wielki we
Wrocławiu, s. 344-345; Spór jurysdykcyjny 1367-1370, s. 774; Sauerman Georg von (1493-1527), s.
729; Sejm Rzeszy 1420, s. 750; Rządy kaznodziejów, s. 719; Oblężenie Wrocławia 1474, s. 563; Pokój
w Ołomuńcu 1479, s. 646; Jagiellonowie we Wrocławiu, s. 299 (współautor J. Harasimowicz);
Luksemburgowie we Wrocławiu, s. 470 (współautor J. Harasimowicz); Habsburgowie we Wrocławiu,
s. 249 (współautor J. Harasimowicz).
7. Kazimierz Wielki we Wrocławiu, [w:] Encyklopedia Wrocławia, red. J. Harasimowicz, Wrocław 2000,
s. 344-345.
8. Spór jurysdykcyjny 1367-1370, [w:] Encyklopedia Wrocławia, red. J. Harasimowicz, Wrocław 2000, s.
774.
9. Sauerman Georg von (1493-1527), [w:] Encyklopedia Wrocławia, red. J. Harasimowicz, Wrocław
2000, s. 729.
10. Sejm Rzeszy 1420, [w:] Encyklopedia Wrocławia, red. J. Harasimowicz, Wrocław 2000, s. 750.
11. Rządy kaznodziejów, [w:] Encyklopedia Wrocławia, red. J. Harasimowicz, Wrocław 2000, s. 719.
12. Oblężenie Wrocławia 1474, [w:] Encyklopedia Wrocławia, red. J. Harasimowicz, Wrocław 2000, s.
563.
13. Pokój w Ołomuńcu 1479, [w:] Encyklopedia Wrocławia, red. J. Harasimowicz, Wrocław 2000, s. 646.
14. Jagiellonowie we Wrocławiu, [w:] Encyklopedia Wrocławia, red. J. Harasimowicz, Wrocław 2000, s.
299 (współautor J. Harasimowicz).
15. Luksemburgowie we Wrocławiu, [w:] Encyklopedia Wrocławia, red. J. Harasimowicz, Wrocław 2000,
s. 470 (współautor J. Harasimowicz).
16. Habsburgowie we Wrocławiu, [w:] Encyklopedia Wrocławia, red. J. Harasimowicz, Wrocław 2000, s.
249 (współautor J. Harasimowicz).
17. Andrzej Stefanowic, [w:] Bytomski słownik biograficzny, red. J. Drabina, Bytom 2004, s. 11.
18. Błażej, [w:] Bytomski słownik biograficzny, red. J. Drabina, Bytom 2004, s. 13.
19. Detko, [w:] Bytomski słownik biograficzny, red. J. Drabina, Bytom 2004, s. 39.
20. Dobiesław, [w:] Bytomski słownik biograficzny, red. J. Drabina, Bytom 2004, s. 42.
21. Gosław, [w:] Bytomski słownik biograficzny, red. J. Drabina, Bytom 2004, s. 64-65.
22. Grzymisław, [w:] Bytomski słownik biograficzny, red. J. Drabina, Bytom 2004, s. 70.
23. Janusz, [w:] Bytomski słownik biograficzny, red. J. Drabina, Bytom 2004, s. 103.
24. Jaśko Złotousty, [w:] Bytomski słownik biograficzny, red. J. Drabina, Bytom 2004, s. 106.
25. Klemens Świętopełkowic, [w:] Bytomski słownik biograficzny, red. J. Drabina, Bytom 2004, s. 115116.
26. Sobiesław, [w:] Bytomski słownik biograficzny, red. J. Drabina, Bytom 2004, s. 243-244.
27. Stefan Strzała, [w:] Bytomski słownik biograficzny, red. J. Drabina, Bytom 2004, s. 252.
28. Strzeżysław, [w:] Bytomski słownik biograficzny, red. J. Drabina, Bytom 2004, s. 255.
29. Witosław, [w:] Bytomski słownik biograficzny, red. J. Drabina, Bytom 2004, s. 280.
30. Zbrosław Andrzejowic Wilczek, [w:] Bytomski słownik biograficzny, red. J. Drabina, Bytom 2004,s.
284-285.
31. Ziemięta z Ziemięcic, [w:] Bytomski słownik biograficzny, red. J. Drabina, Bytom 2004, s. 286.
Tłumaczenia prac naukowych
1. Tłumaczenie z francuskiego: Największe wydarzenia w historii świata, red. J. Marseille, N. LaneyrieDagen, Diepholz 1996, ss. 325 (wydanie II-2000).
2. Tekst polski na podstawie tłum. D. Demidowicz-Domanasiewicz, Największe procesy w historii świata
(tytuł oryginału: Les grands Procés, red. N. Laneyrie-Dagen), Diepholz 1997, ss. 319.
Artykuły i książki popularno-naukowe:
1. (+ ilustracje B. Kasza), Od drewnianej do murowanej, Wrocław 1994, ss. 60 (wydanie II zmienioneWrocław 1995, ss. 48).
2. (+ ilustracje J. Kuźma), W czasach Jana Długosza, Wrocław 1995, ss. 60.
3. (+ ilustracje B. Kasza), Od Piasta do Kadłubka, Wrocław 1993, ss. 62 (wydanie II zmienione - Wrocław
1995, ss. 48, wydanie III).
4. Kim byli Lugiowie? Czy Ligia była Polką? Po co zmyślał Wincenty Kadłubek?, [w:] E. Künzl,
Starożytny Rzym, Wrocław 2000, s. 4-7.
Przynależność do towarzystw naukowych:
Polskie Towarzystwo Historyczne
Polskie Towarzystwo Heraldyczne
Udział w konferencjach naukowych (wybór od 2001):
1. Legnica na przestrzeni dziejów, Legnica 31 V 2001 r.; referat: Spór o istotę historii: dyskusja wokół
bitwy legnickiej w najnowszej historiografii.
2. Antonin Dvořak a hudebni tvorba jeho současniku, 15-16 VI 2001 r.; referat: „Halka” Stanisława
Moniuszki i jej historyczne tło.
3. W 136. rocznice uzyskania praw miejskich, Katowice 10-11 IX 2001 r.; referat: Katowice i górnośląska
aglomeracja w historiografii.
4. Věda v Československu v obdobi normalizace (1970-1975), Praha 21-22 XI 2001 r.; referat: Czechy i
Czesi w twórczości mediewistów polskich.
5. Pelplin. 725 rocznica powstania Opactwa Cystersów, Pelplin 21-23 IX 2001 r.; referat: „Ara demonis”.
Od pogańskiego miejsca kultu do cysterskiego klasztoru.
6. Genealogia. Stan i perspektywy badań nad społeczeństwem Polski średniowiecznej na tle
porównawczym, Toruń 25-26 X 2001r.; referat: Metodologii genealogii zarys krytyczny.
7. Genealogia. Stan i perspektywy badań nad społeczeństwem Polski średniowiecznej na tle
porównawczym, Toruń 25-26 X 2001r.; referat: Metodologii genealogii zarys krytyczny.
8. Kultura Edukacyjna na Górnym Śląsku (V Międzynarodowa Konferencja Naukowa z cyklu „Kultura
Europy Środkowej”), Zabrze 15-16 XI 2001 r.; referat: Walory edukacyjne śląskich kronik.
9. Imago narrat. Obraz jako komunikat w społeczeństwach, Kudowa Zdrój 28 XI – 1 XII 2001 r.; referat:
Czytanie herbów.
10. Paradyż 1234 - 2001. Opactwo cysterskie w Paradyżu - jego rola w dziejach i kulturze pogranicza,
Paradyż - Zielona Góra 5 XII 2001 r.; referat: Wielkopolska podróż henrykowskiego mnicha (z „Księgi
henrykowskiej”)
11. Zamach stanu w dawnych społecznościach, Warszawa 13-14.XII. 2001 r.; referat: Kronikarze o
zamachach stanu na średniowiecznym Śląsku.
12. Korzenie środkowoeuropejskiej i górnośląskiej kultury gospodarczej (VI Międzynarodowa konferencja
naukowa z cyklu: „Kultura Europy Środkowej”), Katowice 14-15 XI 2002 r.; referat: Praca i
pracowitość w „Księdze henrykowskiej”.
13. Stan badań nad dziejami Ziemi Kłodzkiej i koncepcja syntezy (IX sesja polsko - czeskiej Komisji ds.
Badań Ziemi Kłodzkiej), Bystrzyca Kłodzka-Międzygórze 19 - 21 IX 2002 r. referat: Stan badań nad
średniowieczem Ziemi Kłodzkiej.
14. Człowiek pogranicza polsko - niemieckiego na przestrzeni wieków, Zielona Góra 21-22 V 2004 r.;
referat: Miejsce rycerstwa w dziejach pogranicza.
15. Arnost z Pardubic. Postać, środowisko, dziedzictwo, Pardubice - Kłodzko 15-17 IX 2004 r.. referat:
Arnost w śląskiej tradycji historiograficznej.
16. Wielokulturowość Katowic, Katowice 7-8 IX 2004 r.; referat: Tożsamość jednostki w warunkach
wielokulturowości.
17. Źródła kultury umysłowej w Europie środkowej ze szczególnym uwzględnieniem Górnego Śląska,
Zabrze 18-19 XI 2004 r.; referat: „Identitas est mater societatis”. Kronikarze o związkach kultury i
społeczeństwa.
18. W półwiecze od ukazania się książki Jana Baszkiewicza „Powstanie zjednoczonego państwa polskiego
na przełomie XIII i XIV w.”, Poznań 26 XI 2004 r.; referat: Synteza Jana Baszkiewicza.
19. Mundus hominis - cywilizacja, kultura, natura. Wokół interdyscyplinarności badań historycznych (Ad
fontes. Interdyscyplinarne spotkania historyczne VI), Duszniki Zdrój, 4-6 V 2005 r.; referat: Corizabant
mulieres et puelle in pomerio nostro. „Księga henrykowska” o słabościach natury ludzkiej.
20. Konferencja z okazji jubileuszu 60-lecia Wydziału Prawa Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 16 V 2005 r.;
referat: Wpływ kultury niemieckiej na polską. Spory historiograficzne.
21. Wkład Bibersteinów w rozwój pogranicza śląsko - łużyckiego, Żary 2-3 VI 2005 r.; referat: Pierwsze
pokolenie Bibersteinów na ziemiach polskich.
22. Stan badań nad dziejami Ziemi Kłodzkiej i koncepcja syntezy (IX sesja polsko-czeskiej Komisji ds.
Badań nad dziejami Ziemi Kłodzkiej), Bystrzyca Kłodzka - Międzygórze 19- 21 IX 2005 r.; referat:
Stan badań i koncepcja średniowiecznych dziejów Ziemi Kłodzkiej.
23. Katowice w minionej rzeczywistości (V katowicka konferencja naukowa), Katowice 5-6 IX 2005 r.;
referat: Obraz Katowic w historiografii polskiej.
24. 13. Spotkania Mediewistyczne. Silesia, Warszawa-? 19 X 2005 r.; referat: „Carmen Mauri”, czyli efekt
śnieżnej kuli.
25. Błogosławiony Wincenty Kadłubek ojciec polskiej tożsamości narodowej, Sandomierz 8 X 2005 r.;
referat: Ojciec tożsamości narodowej. Myśli przewodnie.
26. Kultura prawna w Europie Środkowej (IX Międzynarodowa konferencja naukowa z cyklu „Kultura
Europy Środkowej”), Zabrze 17-18 XI 2005 r.; referat: Przestępcy i sprawiedliwość w „Księdze
henrykowskiej”.
27. Jasna Góra w dobie „Potopu”- historyczne konteksty obrony Sanktuarium Matki Bożej w 1655 roku,
Częstochowa 18-20 XI 2005 r.; referat: „Nova Gigantomachia” jako przykład historiografii barokowej.
28. Człowiek i środowisko w Sudetach. Mezo- i mikroregiony sudeckie Wrocław 21-23 X 2005 r.; referat:
Przewodniki turystyczne jako świadectwo i narzędzie kultury historycznej (ze szczególnym
uwzględnieniem Karkonoszy).
29. Kościół i państwo - wzajemne inspiracje i rywalizacja, w dziejach, źródłach i studiach nad przeszłością
(I Międzynarodowe Sympozjum Historyczne), Warszawa 20 IV 2006 r.; referat: Kościół, państwo,
rewolucja papieska. Wokół wizji Harolda J. Bermana.
30. Cor hominis. Wielkie namiętności w dziejach, źródłach i studiach nad przeszłością (Ad fontes.
Interdyscyplinarne spotkania historyczne VII), Polanica Zdrój 31 V- 2 VI 2006 r.; referat: Sceny
małżeńskie w „Żywocie świętej Jadwigi”: miłość obowiązku, czy obowiązek miłości?
31. Wojskowość Ludów Morza Bałtyckiego (II Międzynarodowa Sesja Ludów Morza Bałtyckiego), Wolin
4-6 VIII 2006 r.; referat: Śmierć Wichmana: rzeczywistość czy literacka konwencja. Przyczynek do
najdawniejszych dziejów Wolina.
32. Przemiany protoindustrialne i industrialne jako czynnik miastotwórczy Katowic (VI Katowicka
konferencja naukowa), Katowice 18-19 IX 2006 r.; referat: Teorie modernizacji a historia Katowic.
33. Kościół w monarchiach Przemyślidów i Piastów, Gniezno 21-24 IX 2006 r.; referat: Czechy
Przemyślidów w „Kronice książąt polskich”. Przyczynek do „polityki historycznej”?
34. Szlachta na Śląsku. Władza – kultura – wizerunek własny/ Adel in Schlesien. Herrschaft- KulturSelbstdarstellung, org. Bundesintitut für Kultur und Geschichte der Deutschen im östlichen Europa,
Wrocław 26-28 X 2006 r.; referat: Związki szlachty śląskiej z Polską.
35. Między konwencją a rzeczywistością. Problemy terminologiczne średniowiecznych źródeł, Toruń 2324 XI 2006 r.; referat: Język „Księgi henrykowskiej”.
36. Przemiany i więzi w literaturze, sztuce i etyce, Katowice 6-7 XI 2006 r.; referat: Chrzest Mieszka I
przemiany opowieści.
37. Kultura Europy Środkowej. Rola dziejowa Piastów śląskich w kulturze Europy środkowej, Zabrze 1618 XI 2006 r.; referat: Europejskie kontakty Piastów śląskich w relacjach kronik śląskich.
38. Zmienność i stałość świata w źródłach i metodologiach historycznych (Ad fontes. VIII
Interdyscyplinarne spotkanie historyczne. Tempus fugit?), Wrocław – Pawłowice 3-5 VI 2007 r.;
referat: Czas w „Księdze henrykowskiej”.
39. Duchowieństwo i laicy - dwa światy czy jeden (II Sympozjum Historyczne), Warszawa 11-12 VI 2007
r.; referat: Wrocław i „rzeczpospolita kościelna”. Na marginesie opisu Bartłomieja Steina.
40. Kultura ludów Morza bałtyckiego (III Międzynarodowa Sesja Naukowa Dziejów Ludów Morza
Bałtyckiego), Wolin 20-22 VII 2007 r.; referat: Kronikarz i wikingowie. Thietmar o reakcji ofiar
pirackich najazdów.
41. Dzieje medycyny i działalności charytatywnej na terenie Katowic (VII katowicka konferencja
naukowa), Katowice 20-21 IX 2007 r.; referat: Arystokracja górnośląska a dobroczynność: etos i
socjotechnika.
42. II Wrocławskie Spotkania z Historią Gospodarczą, Polanica Zdrój, 21-23 IX 2007; referat: Życie
codzienne jako problem historiograficzny. Od opisu obyczajów do antropologii historycznej.
43. Mediewista wobec źródła. Wokół praktyki i teorii (II polsko - czeskie forum młodych mediewistów),
Gniezno 25-28 IX 2007 r.; referat: Mediewista wobec źródeł.
44. III Wrocławskie Spotkania z Historią Gospodarczą, Polanica Zdrój 30 V- 1 VI 2008 r.; referat:
Historiografia polska jako dziedzictwo zaborów.
45. Między konwencją a rzeczywistością. Obraz biskupa w źródłach pisanych i ikonografii, Warszawa 1515 V 2008 r.; referat: „In die s. Gothardi”. Biskup wrocławski Przecław.
46. Nowe badania nad kroniką Wincentego Kadłubka (18 Spotkania Mediewistyczne), Warszawa 4-6 VI
2008 r.; referat: Metodologia wyrażania pożądanej koncepcji ustrojowej w „Kronice” Wincentego i jej
współczesne implikacje (współautor J. S. Matuszewski).
47. Dzierżoniów - wieki minione, 26-29 V 2008 r.; referat: Lokacja Dzierżoniowa na tle kolonizacji Śląska.
48. Gospodarka ludów Morza Bałtyckiego (IV Międzynarodowa Sesja Naukowa Dziejów ludów Morza
Bałtyckiego), Wolin 1-3 VIII 2008 r.; referat: Norweski wielorybnik, przyczynek do dziejów handlu
bałtyckiego we wczesnym średniowieczu + wykład publiczny pt. „Z czego żyli Słowianie”.
49. Ars scribendi. O sztuce pisania w średniowiecznej Polsce i Czechach, Gniezno 15- 18 IX 2008; referat:
O stylu „Księgi henrykowskiej”.
50. Polska i Europa w średniowieczu. Przemiany strukturalne (III Kongres Mediewistów Polskich), Łódź
22-24 IX 2008 r.; referat: Wpływ metodologii na zmiany obrazu dziejowego.
51. Terra cognita. Przestrzeń i jej interpretacja w perspektywie studiów nad przeszłością, Środa Śląska 2224 X 2008 r.; Wprowadzenie do bloku: Antropologia i symbolika ciała a interpretacja świata.
Organologiczne wizje społeczeństw. Makrokosmos - mikrokosmos.
52. Wielokulturowość Śląska na tle Europy Środkowej (XII Międzynarodowa Konferencja Naukowa z
cyklu „Kultura Europy Środkowej”), Zabrze 16-17 XI 2008 r.; referat: Śląska „wieża Babel”. „Księga
henrykowska” o wielości kultur, ludów i języków.
53. Piśmiennictwo sakralne w Polsce do końca XVIII wieku na tle ogólnoeuropejskim, Olsztyn 26-28 XI
2008 r.; referat: „Vita s. Severini”. Żywot nietypowy?
54. Gąsawa poprzez wieki. Sesja naukowa w 620-lecie lokacji miejskiej, Gąsawa 1 XII 2008 r.; referat:
Śląskie echa zjazdu gąsawskiego.
55. Rody na Śląsku w średniowieczu i czasach nowożytnych na tle porównawczym: Małopolska i Ruś
Czerwona, Opole 4-5 XI 2008 r.; referat: Jak pisać rozprawy genealogiczne?
56. Wojna i gospodarka, Polanica, czerwiec 2010 r., organizatorzy: IH UWr. i Uniwersytet Ekonomiczny
we Wrocławiu; referat: Wojna i gospodarka za Piastów.
57. Katowice w kulturze pamięci, org. Muzeum Historii Katowic PAN Oddział w Katowicach, 8-9
września 2010 r.; referat: Historia i pamięć - emocje czy wiedza o przeszłości.
58. Czeskie wpływy kulturowe w tradycji duchowej i materialnej państwa Piastów (X-XIV w.), org. IH i
Instytut Kultury Europejskiej UAM w Poznaniu, 22- 24 września 2010 r.; referat: Czesi w rocznikach
polskich.
59. Sesja naukowa z okazji 600-lecia bitwy z Krzyżakami pod Koronowem, 9 października 2010 r. , org.
Urząd Miejski w Koronowie i Instytut Historii i Stosunków Międzynarodowych UKW w Bydgoszczy;
referat: O co chodziło Długoszowi w jego opisie bitwy koronowskiej.
60. XIV Międzynarodowa Konferencja Naukowa z cyklu Kultura Europy Środkowej, „realia życia
codziennego w Europie Środkowej ze szczególnym uwzględnieniem Śląska, 18- 19 listopada 2010 r.org. Urząd Miejski w Zabrzu, Komisja Historyczna PAN Oddział w Katowicach, PTH Oddział w
Katowicach; referat: „Najstarszy zwód prawa polskiego” źródłem poznania realiów codzienności.
Promotorstwo prac doktorskich:
1. Katarzyna Chmielewska, Rola wątków i motywów antycznych w Kronice polskiej Mistrza Wincentego
zwanego Kadłubkiem, Uniwersytet Łódzki, Wydział Historyczny, 2000.
2. Marek Paweł Stawski, Średniowieczne opactwo kanoników regularnych w Czerwińsku, AJD w
Częstochowie, Wydział Filologiczno – Historyczny, 2005
3. Barbara Kowalska, Święta Kinga - legenda i rzeczywistość. Studium źródłoznawcze, AJD w
Częstochowie, Wydział Filologiczno – Historyczny, 2006
Recenzje na stopień (tytuł) naukowy:
Profesorskie - 6
Habilitacyjne - 6
Doktorskie - 7
Popularyzacja nauki:
Inne informacje, funkcje
Kierownik Zakładu Historii Starożytnej i Średniowiecznej