wspólne oświadczenie szefów rządów państw grupy wyszehradzkiej

WSPÓLNE OŚWIADCZENIE SZEFÓW RZĄDÓW
PAŃSTW GRUPY WYSZEHRADZKIEJ
PRAGA, 4 WRZEŚNIA 2015 R.
My, premierzy państw Grupy Wyszehradzkiej, spotykając się w Pradze w dniu 4 września
2015 r. z okazji Nadzwyczajnego Szczytu Grupy Wyszehradzkiej w sprawie migracji,
niniejszym przyjmujemy następujące Wspólne Oświadczenie:
Państwa Grupy Wyszehradzkiej wyrażają głęboki smutek w związku ze śmiercią tysięcy
osób w kontekście aktualnej sytuacji związanej z migracją w Europie. Podkreślają one, że
przepływy migracyjne stanowią skomplikowane i poważne wyzwanie dla Unii Europejskiej i
państw członkowskich. Jednym z krajów, które są najbardziej narażone na presję migracyjną
i w których jej wpływ jest największy, są Węgry. W związku z powyższym premierzy Czech,
Polski i Słowacji po raz kolejny wyrażają pełne poparcie dla Węgier, które starają się stawić
czoła temu wyzwaniu. Jako wyraz solidarności premierzy są gotowi udzielać Węgrom dalszej
pomocy.
Państwa Grupy Wyszehradzkiej deklarują, że będą nadal wypełniać swoje obowiązki
przewidziane w dorobku prawnym UE, w tym obowiązek ochrony granic zewnętrznych UE i
strefy Schengen. Państwa Grupy Wyszehradzkiej podkreślają, że w aktualnych
okolicznościach cechujących się najwyższym stopniem pilności, UE musi skupić się na
konstruktywnym dialogu prowadzącym do skutecznych wspólnych działań i unikać wszelkich
wzajemnych oskarżeń.
Państwa Grupy Wyszehradzkiej uznają, że wszystkie państwa członkowskie powinny
wnieść wkład w znalezienie odpowiednich i skutecznych długofalowych rozwiązań w sytuacji,
w której skutki przepływów migracyjnych są coraz bardziej odczuwalne w całej UE. W duchu
wspólnych wartości europejskich, jakimi są humanizm, solidarność i odpowiedzialność,
państwa Grupy Wyszehradzkiej stale aktywnie uczestniczą w definiowaniu i podejmowaniu
szeregu działań będących odpowiedzią na wyzwania związane z migracją.
Państwa Grupy Wyszehradzkiej wielokrotnie podkreślały, że kluczowym narzędziem jest
skuteczne zarządzanie przyczynami przepływów migracyjnych. Plan działań UE
przedstawiony w czerwcowych konkluzjach Rady Europejskiej stanowi odpowiednią
podstawę w tym zakresie. Jednak dotychczasowy postęp na tym obszarze jest
niewystarczający. W związku z powyższym państwa Grupy Wyszehradzkiej wzywają do
jego szybkiego wdrożenia. Państwa Grupy Wyszehradzkiej zwracają się z prośbą do Komisji
Europejskiej o przedstawienie bilansu dotychczas podjętych działań podczas
nadzwyczajnego posiedzenia ministrów spraw wewnętrznych UE w dniu 14 września, oraz o
wskazanie realnych instrumentów mających na celu skuteczne ograniczenie, a następnie
wyeliminowanie czynników zachęcających do migracji.
Państwa Grupy Wyszehradzkiej deklarują pełną gotowość do zwiększenia zaangażowania
w tym zakresie i wnoszenia dalszego wkładu we wspólne działania UE poprzez:
1

Zwiększanie dwustronnej pomocy i programów pomocowych, ze szczególnym
uwzględnieniem państw tranzytu i pochodzenia:
 pomoc dla grup szczególnie wrażliwych (np. sierot, rannych, rodzin z dziećmi);
 pomoc finansową i materialną dla krajów o dużej populacji uchodźców (Turcja,
Jordania, Irak/Kurdystan, Liban, w tym obozów dla uchodźców oraz państw
tranzytu na Bałkanach Zachodnich);
 wsparcie ściślejszej współpracy z krajami kandydującymi lub potencjalnymi
krajami kandydującymi w kontekście negocjacji akcesyjnych;
 odpowiednich projektów i programów mających na celu stabilizację;

Zapewnienie ekspertów oraz wyposażenia technicznego związanego z:
 ochroną zewnętrznych granic UE (w tym poprzez agencję Frontex oraz
dwustronnie, najbardziej narażonym państwom członkowskim);
 procedurą przyznawania azylu oraz odpowiednimi działaniami wspierającymi
(w tym poprzez agencję EASO oraz bezpośrednio do kluczowych obszarów);
 wspieraniem działań dotyczących ochrony granic i zarządzania migracją
prowadzonych przez kraje Bałkanów Zachodnich;

Pełne wykorzystanie potencjału, jaki międzynarodowa współpraca na rzecz rozwoju
niesie w odniesieniu do aspektów dotyczących migracji; Kraje Grupy Wyszehradzkiej
przeanalizują możliwość dalszego zwiększenia dwustronnej współpracy na rzecz
rozwoju z krajami pochodzenia i krajami tranzytowymi w latach 2016/17;

Zwiększenie finansowego, technicznego oraz eksperckiego zaangażowania we
wdrażanie postulatów Wspólnej Polityki Bezpieczeństwa i Obrony UE dotyczących
zwalczania sieci handlarzy i przemytników;

Zintensyfikowanie działań związanych ze ściganiem i zwalczaniem handlarzy i
przemytników na poziomie krajowym, jak również dalszą intensyfikację współpracy
policyjnej i wywiadowczej;

Dalsze wspieranie międzynarodowej koalicji zwalczającej Państwo Islamskie w Iraku i
Syrii, jak również wspieranie, na różne sposoby (polityczne, militarne i humanitarne)
wysiłków koalicji oraz stabilizacji Iraku jako namacalnych form wyeliminowania
pierwotnych przyczyn generujących przepływy migracyjne.
Państwa Grupy Wyszehradzkiej podkreślają, że prowadzona na szczeblu UE debata
dotycząca powyższych kwestii powinna być kontynuowana w sposób kompleksowy i
wyważony, w pełnej zgodzie z konkluzjami Rady Europejskiej z kwietnia i czerwca tego roku.
Państwa Grupy Wyszehradzkiej wzywają Komisję Europejską do zmobilizowania
odpowiednich zasobów oraz aktywnego koordynowania stosownych polityk i instrumentów
UE tak, aby możliwe było ich pełne wykorzystanie, wzmocnienie oraz dostosowanie do
polityk i instrumentów krajowych.
2
Państwa Grupy Wyszehradzkiej są przekonane, że kluczowe elementy wspólnego podejścia
UE na kolejne miesiące powinny uwzględniać w szczególności:

Szybkie i pełne wdrożenie konkluzji Rady Europejskiej.

Odpowiednią koncentrację na innych wymiarach problemu migracji – ze względu na
dynamiczną naturę napływu imigrantów do UE podejście nie powinno być
zredukowane jedynie do obszaru Morza Śródziemnego, ale musi w odpowiedni
sposób odzwierciedlać sytuację w Zachodnich Bałkanach, jak również wschodnie
szlaki migracji, co oznacza również bardziej zrównoważoną dystrybucję finansowego
wsparcia. Działanie środków kontroli granicznej w obszarze Morza Śródziemnego
musi zostać usprawnione, tak by wyeliminować negatywny wpływ na szlaki na
Bałkanach Zachodnich.

Skuteczną kontrolę i ochronę zewnętrznych granic UE – wspólne operacje Frontex
powinny uzupełnić obecne wysiłki na poziomie narodowym w najbardziej dotkniętych
państwach członkowskich, mając na uwadze, że ramy legislacyjne UE w jasny
sposób określają odpowiedzialność każdego z państw członkowskich za ochronę
zewnętrznych granic UE i Strefy Schengen za pomocą odpowiednich środków
przewidzianych prawem UE.

Wypełnienie prawnych zobowiązań państw członkowskich oraz obowiązków instytucji
UE – dotyczy to pełnego i rygorystycznego wprowadzenia obecnych regulacji
azylowych, ze szczególnym naciskiem na przepisy dublińskie, funkcjonalny system
rejestracji i skuteczną politykę powracania, w tym sporządzenie wspólnej listy
bezpiecznych krajów trzecich. Komisja Europejska powinna niezwłocznie
zaprezentować swoją propozycję takiej listy.

Zachowanie dobrowolnego charakteru mechanizmów solidarności UE – tak by każde
z państw członkowskich mogło bazować na własnym doświadczeniu, najlepszych
praktykach i dostępnych środkach; zasady ustalone na najwyższym szczeblu
politycznym, w tym konkluzje Rady Europejskiej muszą być szanowane; każda
propozycja prowadząca do wprowadzenia przymusowej i trwałej kwoty miar
solidarności jest nie do zaakceptowania.

Szybkie wprowadzenie hot spotów, zgodnie z czerwcowymi konkluzjami Rady
Europejskiej – powinny one stanowić integralną część procesu rejestracji,
dokumentacji, monitorowania (w tym właściwej identyfikacji ludzi spełniających
kryteria azylowe i imigrantów ekonomicznych) oraz zawracania nielegalnych
imigrantów. Ustanowienie hot spotów musi mieć najwyższy priorytet w celu
zapewnienia szybkiego wdrożenia schematu relokacji. Dalsze struktury hot spotów
powinny zostać bezzwłocznie ustanowione, z pomocą UE, w najbardziej dotkniętych
tranzytem krajach poza UE wzdłuż szlaku Zachodnich Bałkanów.

Intensyfikację walki z zorganizowaną przestępczością i handlem – Unia i państwa
członkowskie muszą podjąć zdecydowane działania przeciwko organizatorom
3
nielegalnej migracji czerpiącym zyski z ludzkiej tragedii, w tym poprzez obecne misje
w ramach Wspólnej Polityki Bezpieczeństwa i Obrony UE. Wysiłek powinien być
wszechstronny i obejmować m.in. bardziej aktywy udział w powiązanych
negocjacjach w ramach ONZ.

Zintensyfikowanie współpracy w ramach problemu nielegalnej imigracji ze
społecznością międzynarodową – w szczególności z ONZ, Unią Afrykańską i Ligą
Arabską.

Bardziej aktywny udział w rozwiązaniu sytuacji w Libii, Syrii i na Bliskim Wschodzie –
UE i państwa członkowskie powinny wzmocnić swoją aktywność dyplomatyczną i
wysiłki negocjacyjne na wszystkich frontach, w tym w ONZ, prowadząc do
pokojowych i długotrwałych rozwiązań oraz następujących po nich stabilizacji,
odnowy i odbudowy. Te wysiłki powinny być nakierowane na zaangażowanie
wszystkich istotnych graczy międzynarodowych, w tym USA i Federację Rosyjską.

Długoterminowe rozwiązania problemu – UE i państwa członkowskie powinny
zwiększyć pomoc rozwojową dla krajów pochodzenia i tranzytu, upewniając się, że
pomoc jest dobrze ukierunkowana i zorientowana na wyniki (warunkowość),
zapraszając wszystkich istotnych globalnych graczy do wspólnego udziału w tych
wysiłkach. UE i państwa członkowskie powinny zacieśnić współpracę z krajami
pochodzenia i tranzytu w zakresie zapobiegania i zwalczania nielegalnej migracji, a
także zwalczania przyczyn migracji (np. poprzez projekty edukacyjne, tworzenie
miejsc pracy, małych i średnich przedsiębiorstw).

Umowy o readmisji z kluczowymi krajami muszą zacząć obowiązywać jak
najszybciej, by wspólny Europejski Program Powrotów, koordynowany przez Frontex,
został wdrożony bez zwłoki i był bezpośrednio powiązany z tworzeniem punktów „hot
spot”;

Konferencja w Budapeszcie poświęcona trasie wiodącej przez Bałkany Zachodnie
oraz Konferencja w Valletcie musi przynieść wymierne skutki i doprowadzić do
skutecznych działań w tym zakresie.
Niniejsze Wspólne Oświadczenie będzie służyć jako podstawa skoordynowanych stanowisk
państw Grupy Wyszehradzkiej w okresie przygotowań do nadzwyczajnego spotkania
ministrów spraw wewnętrznych UE w dniu 14 września 2015 r. i październikowego szczytu
Rady Europejskiej.
4