Zaburzenia integracji sensorycznej pochodzące z systemu dotykowego: • dyspraksja rozwojowa (zaburzenia motoryczne) - podwrażliwość • obronność dotykowa (zaburzenia modulacji sensorycznej) - nadwrażliwość Dyspraksja rozwojowa: deficyt planowania ruchowego będący wynikiem zaburzeń S.I. Dzieci z dyspraksją ruchową : • są niezgrabne ruchowo • potykają się, są często poobijane • potrącają przedmioty i osoby • przejawiają opóźnienie w zakresie samoobsługi • wykazują deficyt planowania ruchu motoryki małej i dużej • mają problemy na lekcjach wych. fiz. • nie czują schematu ciała • nie mają zdolności do generalizowania planowania czynności • problemy z opanowaniem podstaw matematyki, pisania czytania • prezentują zaburzenia artykulacji (dyspraksja oralna- zab rozwoju mowy czynnej, zab planowania ruchu w obrębie aparatu artykulacyjnego) Obronność dotykowa Obronność dotykowa - awersyjna reakcja lub nadwrażliwość na dotyk. Wg. Ayres to uczucie dyskomfortu i pragnienie ucieczki od sytuacji, której towarzyszy pewien typ stymulacji dotykowej. Dotyczy również bodźców; słuchowych, wzrokowych i węchowych. Powoduje zbyt duże pobudzenie systemu nerwowego, a reaktywność na niektóre bodźce jest znacznie podwyższona. Obronność dotykowa Objawy u dzieci: • nie lubią lekkiego dotyku • nie lubią np. obcinania włosów • stale w ruchu: skaczą , boksują, lubią karuzele, huśta • nie lubią pewnych ubrań • specyficzne upodobania żywieniowe • problem z koncentracją uwagi • przejawiają złe relacje społeczne • czasem przeciwnie bywają wycofane i lękliwe • dzieci te określają, że źle czują się we własnej skórze i nie wiedzą dlaczego. Zaburzenia informacji sensorycznej pochodzące z receptorów systemu przedsionkowo- proprioceptywnego: •zaburzenia posturalne ( podwrażliwość) •zaburzenia modulacji sensorycznej (nadwrażliwość): 1. niepewność grawitacyjna 2. nietolerancja ruchu Zaburzenia posturalne Nieprawidłowość ta przejawia się: • zaburzeniami kontroli postawy, • napięcia mięśniowego, • integracji odruchów (TOB, ATOS ), • dysfunkcjami okoruchowymi • oraz dysfunkcjami dodatkowymi : zaburzenia mowy, pisania, czytania, trudnościami szkolnymi w zakresie matematyki. Mają wpływ na rozwój schematu ciała, orientacji przestrzennej, koordynacji ruchowej i integracji wzrokowo – ruchowej. Objawy zaburzeń Ruchów posturalnych w tle: • nieprawidłowa postawa podczas pisania i czytania • spadają z krzesła podczas zadań przy biurku • dzieci te mają trudności z dostosowaniem położenia ciała do tego jak ułożyć ręce podczas pisania • kłopoty z łapaniem piłki ( ułożeniem ciała do chwytu) Symptomy zaburzeń posturalno –okoruchowych: • ruchy dziecka są niezgrabne, często potyka się, przewraca • • • • • • • • częściej niż inni, nie potrafi asekurować się przed upadkiem ma trudności z łapaniem piłki, chodzeniem po drabinkach, równoważniach, nie lubi gier zespołowych nie ma dominacji rąk, jest obustronne i niezbyt zręczne często myli prawa – lewa podczas nauki pisania myli i odwraca litery : d, b, p, ma kłopoty z przepisywaniem z tablicy, gubi litery, sylaby podczas pracy przy stole często podpiera głowę nie znosi dobrze stresów i często jest sflustrowany nie akceptuje siebie Niepewność grawitacyjna Niepewność grawitacyjna – to zakłócenie, które modulują wejściowe informacje przedsionkowe z receptorów grawitacji (niewłaściwa modulacja danych). Dane dopływają do mózgu w sposób ciągły, a wzmagają się gdy np. poruszamy głową. Niepewność grawitacyjna Dziecko z niepewnością grawitacyjną: • ma nienaturalny strach przed wysokością • nie lubi wspinania się, chodzenia po drzewach, murkach • nauka chodzenia po schodach trwa dłużej niż u innych dzieci • niechętnie przyjmuje pozycję w której musi oderwać stopy od podłoża • unika zabaw na placu zabaw, na drabinkach na huśtawkach, zjeżdżalniach • nie lubi być w pozycji do góry nogami • nie lubi obracać się, kręcić, karuzeli • nie potrafi dobrze oceniać odległości, przestrzeni podczas ruchu • wpada w popłoch, gdy pchnie się je nagle do tyłu nawet gdy siedzi • jadąc samochodem nie lubi, gdy ktoś nagle i szybko skręca Nietolerancja ruchu Nietolerancja ruchu – to zakłócenie informacji z kanałów półkolistych, które odpowiadają za ruch rotacyjny. Informacje tu są zbyt mocno wzmacniane stąd nadwrażliwość (przedsionkowa) • Pewne dzieci czują się źle podczas nagłego, gwałtownego ruchu obrotowego. Te dzieci częściej dostają choroby lokomocyjnej, czują nudności podczas zabaw typu karuzela. • Temat ciągle mało zbadany. Prawidłowo zintegrowane funkcje: • dotykowe, • przedsionkowe • proprioceptywne stanowią fundament do rozwoju wyższych procesów korowych. Końcowym produktem integracji sensorycznej są: • język – mowa, • percepcja słuchowa, • percepcja wzrokowa. Aby dziecko mogło prawidłowo funkcjonować wszystkie zmysły musza prawidłowo działać i harmonijnie ze sobą współpracować Mózg musi sobie radzić z napływem bodźców, w prawidłowy sposób je integrować i przetwarzać dostarczając człowiekowi dokładnej informacji o nim samym i otaczającym świecie. Objawy zaburzeń S.I. zauważane przez rodziców i nauczycieli: • • • • • • • • • Hiperaktywność Hipoaktywność Problemy z koncentracją uwagi Nadpobudliwość emocjonalna Niezdarność ruchowa Obniżony poziom koordynacji wzrok.- ruch. Problemy w relacjach społecznych Problemy w samoobsłudze Niska samoocena TERAPIA Terapia S.I. może być prowadzona po wcześniejszych kompleksowych badaniach prowadzonych przez kwalifikowanych terapeutów . Głównym zadaniem S.I. jest dostarczenie kontrolowanej ilości bodźców sensorycznych w szczególności przedsionkowych, proprioceptywnych i dotykowych w taki sposób, że dziecko spontanicznie będzie formułowało reakcje adaptacyjne poprawiające reakcje bodźców. Efekty terapii S.I. (w organizacji oun)można uzyskać, gdy podczas terapii stosowane są takie ćwiczenia, które są wyzwaniem dla uczestnika stymulujące dla mózgu Ćwiczenia muszą być dostosowane do poziomu rozwojowego dziecka. Ciągłe balansowanie na granicy możliwości dziecka poprawiając organizację OUN wpływa na zmianę zachowania w sferze motorycznej i emocjonalnej, poprawiając funkcje językowe i poznawcze, a przede wszystkim przejawia się lepszą efektywnością uczenia się. Terapia S. I to postać naukowej zabawy. Dziecko nie uczy się tu konkretnych umiejętności , ale poprawiając S. I. wzmacnia procesy nerwowe leżące u podstaw tych umiejętności. OPRACOWAŁA: AGATA DRAŁUS