KONSPEKT Dział programu : ŻYWNOŚĆ I ŻYWIENIE Temat : Czy wiesz co jesz ? Skażenie żywności a zdrowie. ZAKRES TREŚCI : 1. 2. 3. 4. Chemiczne dodatki w żywności i ich wpływ na zdrowie konsumentów Chemizacja rolnictwa ( pestycydy, azotany i azotyny) i ich wpływ na zdrowie. Źródła metali ciężkich w żywności. Rolnictwo ekologiczne jako producent zdrowej żywności. CELE LEKCJI: Wiadomości: Nazywa podstawowe grupy chemicznych dodatków żywnościowych. Wymienia źródła skażenia żywności. Podaje przykłady związków szkodliwych dla zdrowia. Zna skutki spożywania skażonej żywności. Wymienia sposoby unikania lub pozbywania się pozostałości skażeń. Umiejętności: Wymienia źródła skażenia żywności. Określa skutki spożywania żywności o dużej zawartości dodatków chemicznych. Wyjaśnia wpływ azotanów, pestycydów i metali ciężkich na zdrowie. Uzasadnia konieczność dokładnego mycia owoców i warzyw przed spożyciem. POSTAWY: Dostrzega rolę czytania i analizowania składu produktów spożywczych. Świadomie określa co jest dobre dla jego zdrowia. Dostrzega konieczność ochrony środowiska naturalnego. METODY : Pogadanka ,obserwacja ,dyskusja ,prezentacja pracy ucznia FORMY PRACY : Zbiorowa i indywidualna Urszula Morawska 317498339 Strona 1 ŚRODKI DYDAKTYCZNE : - Etykiety produktów spożywczych Próbki chemicznych dodatków do żywności (barwniki , stabilizatory ) Opakowania po środkach ochrony roślin Foliogramy , plakat ucznia TOK LEKCJI : Faza wprowadzająca : 1. Sprawy organizacyjne. 2. Nawiązanie do poprzednich lekcji .Przyczyny chorób układu pokarmowego. Faza realizacji : 1. Sformułowanie tematu lekcji . 2. Czytanie i analizowanie składu produktów , Zwrócenie szczególnej uwagi na dodatki chemiczne oznaczone literą E...... 3. Określenie celu ich stosowania przez producenta 4. Zapoznanie z przykładami chemicznych dodatków, ich symbolami i wpływem na zdrowie (wskazywanie związków nie szkodliwych np. barwników naturalnych). 5. Związek intensyfikacji produkcji rolnej ze skażeniem żywności azotanami i pestycydami. 6. Sposoby pozbycia się pozostałości związków toksycznych na owocach i warzywach 7. Źródła metali ciężkich i ich wpływ na zdrowie – prezentacja pracy ucznia. 8. Podstawowe założenia rolnictwa ekologicznego Faza podsumowująca 1. Rozwiązanie krzyżówki przez uczniów 2. Sprawdzenie poprawności haseł 3. Zadanie pracy domowej: Wykonaj reklamę zachęcającą do kupowania i spożywania zdrowej żywności Załączniki: Ćwiczenie nr 1 - Krzyżówka, Foliogramy nr 1-4 Urszula Morawska 317498339 Strona 2 Ćwiczenie nr 1 1 2 3 4 5 6 7 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Z D R O W I E Gromadzą się w warzywach na skutek nadmiernego nawożenia azotem Jeden z najgroźniejszych dla zdrowia metali ciężkich (występuje w bateriach) Okres jaki musi upłynąć od oprysku pestycydem do zbioru plonów Substancje chemiczne przedłużające trwałość (konserwujące) np. E 210 .................. naturalne np. kompost lub obornik .................. ekologiczne produkujące zdrową żywność. Chemiczne środki ochrony roślin Rozwiązanie krzyżówki: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. AZOTANY KADM KARENCJA KONSERWANTY NAWOZY ROLNICTWO PESTYCYDY Urszula Morawska 317498339 Strona 3 Foliogram nr 1 Temat : Czy wiesz co jesz ? Skażenie żywności a zdrowie. Chemiczne dodatki do żywności: - barwniki konserwanty antyutleniacze emulgatory stabilizatory substancje wzmacniające smak i zapach PESTYCYDY AZOTANY I AZOTYNY SKAŻONA ŻYWNOŚĆ METALE CIĘŻKIE Pb, Hg, As, Cu, Cd Urszula Morawska 317498339 Strona 4 Foliogram nr 2 Dodatki chemiczne do żywności Przykłady Działanie na organizm Barwniki Zieleń Lisaminowa (E142) Błękit patentowy (E131) Erytrozyna (E127) Rakotwórczo Rakotwórczo Hamuje wzrost Konserwanty Benzoesany (E210-219) Kwas sorbowy (E200) Siarczan sodu (E221) Silnie rakotwórczo Nieszkodliwy Zakłóca czynności jelit Kwas cytrynowy (E330) Antyutleniacze Witamina E (E306) Kwas ortofosforowy (E338) Rakotwórczo Nieszkodliwy Zakłóca czynności trawienia Emulgatory Fosforany E450 E403 E465 Zakłóca trawienie Nieszkodliwy Zakłóca trawienie Stabilizatory E452 E339 Rakotwórczo Zakłóca trawienie Skażenie chemiczne żywności przyczyną 30% zachorowań na raka Urszula Morawska 317498339 Strona 5 Foliogram nr 3 PESTYCYDY PESTYCYDY: Chemiczne środki ochrony roślin. Przeciwko chorobom, szkodnikom, chwastom Zasady postępowania z pestycydami Stosować zgodnie z instrukcją Przestrzegać okresu karencji KARENCJA: Okres jaki musi upłynąć od oprysku do zbioru (np. 2tyg) SKUTKI POZOSTAŁOŚCI NA WARZYWACH I OWOCACH: Zatrucia – bóle brzucha , głowy Alergie - zwłaszcza u dzieci Wady rozwojowe płodu Co robić aby unikać spożywania pozostałości PESTYCYDÓW ? AZOTANY I AZOTYNY AZOTANY I AZOTYNY: Substancje gromadzące się w roślinach w wyniku nadmiernego nawożenia sztucznymi nawozami azotowymi AZOTANY NITROZOAMINY w roślinie w żołądku człowieka Urszula Morawska 317498339 Strona 6 Działanie rakotwórcze Foliogram nr 4 ROLNICTWO EKOLOGICZNE PRODUKOWAĆ - NIE NISZCZĄC ŚRODOWISKA ŻYWIĆ – NIE SZKODZĄC KONSUMENTOWI Zamiast nawozów sztucznych – nawozy naturalne (kompost, obornik, nawozy zielone) Zamiast pestycydów – ochrona biologiczna (wrogowie naturalni, odpowiednie sąsiedztwo roślin) Zapewnienie zwierzętom nieskażonej paszy i ruchu na świeżym powietrzu Urszula Morawska 317498339 Strona 7