Pomoc Psychologiczna - Publiczne Gimnazjum w Szczercowie
advertisement
POMOC PSYCHOLOGICZNA Naturalnym sprzymierzeńcem pedagoga w jego pracy są ( w każdym razie powinny być ) poradnie psychologiczno – pedagogiczne. Zgodnie z Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie szczegółowych zasad działania publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych, w tym publicznych poradni specjalistycznych, publiczne poradnie psychologiczno-pedagogiczne, w tym publiczne poradnie specjalistyczne, udzielają dzieciom i młodzieży pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz pomocy w wyborze kierunku kształcenia i zawodu, a także udzielają rodzicom i nauczycielom pomocy psychologiczno-pedagogicznej związanej z wychowywaniem i kształceniem dzieci i młodzieży. Do zadań poradni należy w szczególności: 1. diagnozowanie poziomu rozwoju, potrzeb i możliwości oraz zaburzeń rozwojowych i zachowań dysfunkcyjnych dzieci i młodzieży, w tym: a. predyspozycji i uzdolnień, b. przyczyn niepowodzeń edukacyjnych, c. specyficznych trudności w uczeniu się; 2. wspomaganie dzieci i młodzieży odpowiednio do ich potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych, w tym zwłaszcza dzieci i młodzieży: a. szczególnie uzdolnionych, b. niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie lub zagrożonych niedostosowaniem społecznym, c. ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się, d. z zaburzeniami komunikacji językowej, e. z chorobami przewlekłymi; 3. prowadzenie terapii dzieci i młodzieży, w zależności od rozpoznanych potrzeb, w tym dzieci i młodzieży z zaburzeniami rozwojowymi, z zachowaniami dysfunkcyjnymi, niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie lub zagrożonych niedostosowaniem społecznym, oraz ich rodzin; 4. pomoc dzieciom i młodzieży w wyborze kierunku kształcenia i zawodu oraz planowaniu kształcenia i kariery zawodowej oraz wspieranie nauczycieli przedszkoli, szkół i placówek w planowaniu i realizacji zadań z zakresu doradztwa edukacyjno-zawodowego; 5. wspomaganie dzieci i młodzieży z trudnościami adaptacyjnymi związanymi z różnicami kulturowymi lub ze zmianą środowiska edukacyjnego, w tym związanymi z wcześniejszym kształceniem za granicą; 6. pomoc rodzicom i nauczycielom w rozpoznawaniu i rozwijaniu indywidualnych możliwości, predyspozycji i uzdolnień dzieci i młodzieży; 7. podejmowanie działań z zakresu profilaktyki uzależnień i innych problemów dzieci i młodzieży, w tym udzielanie pomocy psychologiczno-pedagogicznej dzieciom i młodzieży z grup ryzyka oraz ich rodzicom; 8. współpraca ze szkołami i placówkami w rozpoznawaniu u uczniów specyficznych trudności w uczeniu się, w tym ryzyka wystąpienia specyficznych trudności w uczeniu się u uczniów klas I-III szkoły podstawowej; 9. współpraca z przedszkolami, szkołami i placówkami przy opracowywaniu i realizowaniu indywidualnych programów edukacyjno-terapeutycznych, o których mowa w przepisach w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych oraz w przepisach w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w specjalnych przedszkolach, szkołach i oddziałach oraz w ośrodkach, oraz planów działań wspierających, o których mowa w przepisach w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach; 10. współpraca w udzielaniu i organizowaniu przez przedszkola, szkoły i placówki pomocy psychologiczno-pedagogicznej; 11. wspomaganie wychowawczej i edukacyjnej funkcji rodziny; 12. wspomaganie wychowawczej i edukacyjnej funkcji przedszkola, szkoły lub placówki, w tym udzielanie nauczycielom pomocy w rozwiązywaniu problemów dydaktyczno-wychowawczych; 13. prowadzenie edukacji dotyczącej ochrony zdrowia psychicznego, wśród dzieci i młodzieży, rodziców i nauczycieli; 14. udzielanie, we współpracy z placówkami doskonalenia nauczycieli, wsparcia merytorycznego nauczycielom, wychowawcom grup wychowawczych i specjalistom udzielającym pomocy psychologiczno-pedagogicznej w przedszkolach, szkołach i placówkach. Wymienione zadania poradnie realizują przez : diagnozowanie; opiniowanie; działalność terapeutyczną; prowadzenie grup wsparcia; prowadzenie mediacji; interwencję kryzysową; działalność profilaktyczną; poradnictwo konsultacje; działalność informacyjno-szkoleniową. W praktyce szkolnej pedagog najczęściej korzysta z opinii i orzeczeń wydanych przez poradnię, do której kieruje dziecko z własnej inicjatywy, na wniosek nauczyciela bądź rodzica. Warto przypomnieć, że tylko rodzic decyduje o tym czy udać się z dzieckiem do poradni czy nie. Pedagog, nauczyciel, może jedynie sugerować konieczność przeprowadzenia badań psychologiczno – pedagogicznych dziecka, ale decyzja zależy tylko do rodzica. Co więcej, także od jego dobrej woli zależy, czy już uzyskaną opinię czy orzeczenie przekaże szkole czy też nie. Poradnie wydają opinie w sprawach Wcześniejszego przyjęcia dziecka do szkoły podstawowej oraz odroczenia rozpoczęcia spełniania obowiązku szkolnego. Objęcia ucznia nauką w klasie terapeutycznej. Dostosowania wymagań edukacyjnych wynikających z programu nauczania do indywidualnych potrzeb psychofizycznych i edukacyjnych ucznia, u którego stwierdzono zaburzenia i odchylenia rozwojowe lub specyficzne trudności w uczeniu się, uniemożliwiające sprostanie tym wymaganiom. Zwolnienia ucznia z wadą słuchu lub z głęboką dysleksją rozwojową z nauki drugiego języka obcego. Udzielenia zezwolenia na indywidualny program lub tok nauki. Przyjęcia ucznia gimnazjum do oddziału przysposabiającego do pracy. Przyjęcia do klasy pierwszej szkoły ponadgimnazjalnej: zasadniczej szkoły zawodowej, liceum ogólnokształcącego, liceum profilowanego i technikum, a także klasy pierwszej szkoły średniej na podbudowie programowej szkoły zasadniczej, szkoły policealnej i szkoły pomaturalnej, kandydata z problemami zdrowotnymi, ograniczającymi możliwości wyboru kierunku kształcenia ze względu na stan zdrowia. Przystąpienia ucznia lub absolwenta z zaburzeniami i odchyleniami rozwojowymi lub ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się odpowiednio do sprawdzianu przeprowadzanego w ostatnim roku nauki w szkole podstawowej, egzaminu przeprowadzanego w ostatnim roku nauki w gimnazjum, egzaminu maturalnego lub egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe, w warunkach i formie dostosowanych do indywidualnych potrzeb psychofizycznych ucznia lub absolwenta. Opinie takie wydaje się na pisemny wniosek rodziców dziecka. Kopie opinii poradnia może przekazać szkole, do której uczęszcza dziecko ale tylko na wniosek lub za zgodą jego rodziców. Opinia poradni powinna zawierać miedzy innymi : diagnozę poziomu rozwoju, w tym indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych osoby, której dotyczy opinia, a także opis mechanizmów wyjaśniających funkcjonowanie tej osoby; zalecane formy pomocy psychologiczno-pedagogicznej; Orzeczenia wydają działające w poradniach zespoły orzekające. Orzeczenia te dotyczą Kształcenia specjalnego. Nauczania indywidualnego. Wczesnego wspomagania rozwoju dziecka. Jeżeli uczeń kierowany jest na badania w celu stwierdzenia ( potwierdzenia ) zaburzeń i odchyleń rozwojowych lub specyficznych trudności w uczeniu się opinia powinna być pisana przez wychowawcę i nauczyciela zgłaszającego problem ( przeważnie polonisty ). Może ona zawierać następujące informacje : Jakiego rodzaju trudności w pisaniu i czytaniu ma uczeń i czy występują one od początku nauki. Czy umie czytać ze zrozumieniem i samodzielnie pracować z tekstem. Czy dobrze zna zasady pisowni. Jakie uzyskuje wyniki w nauce. Z jakich przedmiotów oprócz języka polskiego ma trudności. Jak funkcjonuje w zespole klasowym. Jak się zachowuje podczas odpowiedzi. Czy regularnie uczęszcza do szkoły – czy odrabia zadania. Czy wykonywał ćwiczenia korekcyjno – kompensacyjne zalecane przez reedukatora lub polonistę.. Jeżeli uczeń kierowany jest na zespół orzekający, opinia również powinna być pisana przez wychowawcę i nauczyciela zgłaszającego problem ( oczywiście pedagog, logopeda, reedukator, mogą dołaczyć własne uwagi ). Może ona zawierać następujące informacje : Czy wcześniej był składany wniosek do Zespołu Orzekającego, kiedy i czego dotyczył. Charakterystyka ucznia. o zachowanie ( jeśli występują zaburzenia zachowania i zaburzenia emocjonalne należy opisać jak one się przejawiają ) o opis zaobserwowanych objawów stanu zdrowia o czy choroba ucznia wpływa na jego funkcjonowanie w szkole o postępy w nauce Czy rodzice wykazują zainteresowanie postępami dziecka w nauce, współpracują z nauczycielami, stosują sie do zaleceń specjalistów opiekujących sie dzieckiem. Wszystkie potrzebne pisma ( wzór opinii, wniosku dla rodzica, zaświadczenia lekarskiego ) powinny być dostępne w poradni. Rolą pedagoga szkolnego jest czuwanie aby wskazane w opiniach i orzeczeniach zalecenia dotyczące pracy i postępowania z dzieckiem były przez nauczycieli respektowane. Jeżeli zalecenia te są sformułowane zbyt ogólnikowo ( zdarza się to niestety dość często ), to pedagog na podstawie otrzymanej diagnozy powinien je sprecyzować i przedstawić uczącym. Poważne zmiany w zasadach udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej wprowadza rozporządzenia MEN z dnia 17 listopada 2010 r. Oto szczegóły. Zasady udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach na podstawie rozporządzenia MEN z dnia 17 listopada 2010 r. GŁÓWNE CELE osobami uprawnionymi do korzystania z pomocy stają się wszyscy uczniowie, którzy wymagają wsparcia ze względu na rozpoznane poszerzenie zakresu adresatów pomocy psychologiczno-pedagogicznej indywidualne potrzeby rozwojowe i edukacyjne. Rozpoznanie to może dotyczyć zarówno trudności w uczeniu się, jak i szczególnych uzdolnień ucznia. "jak najbliżej" ucznia, tj. w środowisku jego nauczania i wychowania - w przedszkolu, szkole, placówce i środowisku rodzinnym (poprzez działania wpierające rodziców). Są dzieci oferta pomocy psychologiczno-pedagogicznej "jak najbliżej ucznia" tzn. w jego środowisku (młodzież), które nie trafiają z różnych przyczyn do poradni psychologiczno-pedagogicznej oraz te, które ze względu na ograniczone możliwości organizacyjno-kadrowe poradni, nie zostają w niej objęte stosowną terapią. Dzieci te powinny otrzymać pomoc w przedszkolu, szkole lub placówce. Chodzi tu o wykorzystanie doświadczenia i kompetencji zatrudnionych w przedszkolach, szkołach i placówkach nauczycieli i specjalistów, a z drugiej strony o zindywidualizowanie poprawa wykorzystania zasobów kadrowych oddziaływania i wspomaganie procesu rozwoju dziecka nie tylko w ramach zajęć specjalistycznych, ale również podczas obowiązkowych i dodatkowych zajęć edukacyjnych. Mówiąc najprościej chodzi o indywidualne podejściu do każdego dziecka - niezależnie od prowadzonych zajęć - dostosowane do jego indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych. Termin "specjaliści", odnosi się w szczególności do zatrudnionych w przedszkolu, szkole lub placówce: psychologów, pedagogów, logopedów i doradców zawodowych ISTOTA POMOCY PSYCHOLOGICZNOPEDAGOGICZNEJ UDZIELANEJ UCZNIOWI W PRZEDSZKOLU, SZKOLE I PLACÓWCE rozpoznawanie i zaspokajanie indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych ucznia specjalne potrzeby edukacyjne odnoszą się zarówno do dzieci i młodzieży rozpoznawanie jego indywidualnych możliwości psychofizycznych wynikających ze specjalnych potrzeb edukacyjnych środków i oddziaływań dydaktyczno-wychowawczych prowadzący do mającej trudności w uczeniu się, jak i uczniów zdolnych. Rozpoznanie specjalnych potrzeb edukacyjnych pozwala na właściwy dobór metod, zaspokojenia potrzeb, a tym samym stworzenia optymalnych warunków rozwoju intelektualnego i osobowościowego Uczeń z niepełnosprawnością Uczeń z niepełnosprawnością to uczeń z orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego, który z uwagi na zaburzenia i odchylenia rozwojowe o zróżnicowanej etiologii, wymaga zastosowania specjalnej organizacji procesu edukacyjnego w zakresie: organizacji warunków technicznych, metod i środków stosowanych w procesie dydaktycznym, kształtowania relacji społecznych, współpracy ze środowiskiem rodzinnym. Do uczniów niepełnosprawnych należy zaliczyć uczniów: niewidomych, słabo widzących, niesłyszących, słabo słyszących, z niepełnosprawnością ruchową (w tym z afazją i mózgowym porażeniem dziecięcym), z autyzmem (w tym z zespołem Aspargera), z upośledzeniem umysłowym (w stopniu lekkim, umiarkowanym lub znacznym), z niepełnosprawnościami sprzężonymi. Specyficzne trudności w uczeniu się Specyficzne trudności w uczeniu się odnoszą się do uczniów w normie intelektualnej, o właściwej sprawności motorycznej i prawidłowo funkcjonujących systemach sensorycznych, którzy mają trudności w przyswajaniu treści dydaktycznych, wynikające ze specyfiki ich funkcjonowania poznawczo-percepcyjnego. W szczególności chodzi tu o dysleksję, dysgrafię, dysortografię i dyskalkulię. Niepowodzenia edukacyjne Wyraźne rozbieżności między celami edukacji a osiągnięciami szkolnymi uczniów oraz kształtowanie się negatywnego stosunku wobec wymagań szkoły. Inaczej (J. Konopnicki), to stan, w jakim znalazło się dziecko na skutek niemożności sprostania wymaganiom szkoły. Przejawy najbardziej ewidentne: drugoroczność, wieloroczność, wypadnięcie z systemu. Choroba przewlekła Za chorobę przewlekłą uznaje się takie zaburzenia i odchylenia od normy, które posiadają jedną lub więcej z następujących cech charakterystycznych: są trwałe, spowodowane są przez nieodwracalne zmiany patologiczne, wymagają specjalnego postępowania rehabilitacyjnego, wymagają długotrwałego leczenia, długiego nadzoru, obserwacji czy opieki. Zdiagnozowanie przez lekarza przewlekłej choroby nie oznacza automatycznie potrzeby stosowania specjalnej organizacji nauki i metod pracy wobec tego dziecka, ale wskazuje głównie na jego specjalne potrzeby medyczne. Choroby przewlekłe, to między innymi: astma, hemofilia, padaczka, depresja, schizofrenia, zaburzenia psychotyczne, zaburzenia tikowe, zaburzenia odżywiania (bulimia, anoreksja), cukrzyca. Zaburzenie komunikacji językowej Grupa ekspresji językowej - dzieci, którzy słyszą i rozumieją mowę, jednak nie mogą jej używać w ogóle i do ekspresji potrzebują alternatywnych form języka. Do tej grupy należeć mogą osoby z normą intelektualną, ale i z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim, umiarkowanym lub znacznym, z mózgowym porażeniem dziecięcym, z autyzmem, z całkowitą afazją ruchową wrodzoną lub nabytą np. w konsekwencji wypadku lub nowotworu mózgu, itd. Grupa języka alternatywnego - dzieci mają problem zarówno z rozumieniem mowy jak też z językową ekspresją werbalną; aby porozumiewać się z nimi językowo, dla całego procesu trzeba ustanowić język alternatywny: formę komunikacji, dzięki której osoby te nauczą się rozumieć przekaz innych i na bazie tej umiejętności same zaczną jej używać. Szczególnymi przedstawicielami tej grupy są niesłyszący, jednak dla nich opracowano odrębne metody. Tu mówimy raczej o osobach, u których sam zmysł słuchu działa prawidłowo, a zaburzenia rozumienia spowodowane są innymi czynnikami. Dotyczy to osób z autyzmem, z zaburzeniami przetwarzania słuchowego, jak np. w afazji sensorycznej, w głębszym upośledzeniu umysłowym. W tej grupie są też uczniowie niesłyszący z niepełnosprawnością ruchową, którzy nie mogą korzystać z tradycyjnych metod surdopedagogiki. Grupa wsparcia językowego - są w niej dzieci i młodzież, które rozumieją mowę i podejmują próby mówienia, jednak przekaz werbalny nie jest zrozumiały i adekwatny do potrzeb oraz możliwości poznawczych i społecznych dziecka. Dla nich język alternatywny ma stanowić uzupełnienie lub wsparcie języka mówionego. Dla tych, którzy wciąż uczą się mowy i języka (mają zajęcia logopedyczne polegające na wywoływaniu i korygowaniu głosek, sylab, słów, zdań), ma stać się rusztowaniem dla tej umiejętności, ułatwić i udrożnić naukę. Inny podział zaburzeń komunikacji językowej, bardziej przydatny w praktyce: zaburzenia języka: zaburzenia składni, trudności w opanowaniu form gramatycznych, trudności z organizacją tekstu, kłopoty z nabywaniem nowego słownictwa, trudności w używaniu zwrotów adekwatnych do sytuacji, nieumiejętność spójnego wypowiadania się; zaburzenia mowy dotyczące: artykulacji (np. nieprawidłowe wymawianie głosek), fonacji (np. mówienie z dużym wysiłkiem, mówienie bardzo głośne), płynności mowy (np. jąkanie). Niedostosowanie społeczne Dzieci i młodzież niedostosowane społecznie pozostają w wyraźnej opozycji do wartości społecznych oraz norm obyczajowych, moralnych i prawnych, a skutkiem ich zachowań jest szeroko rozumiana destrukcja istniejącego ładu społecznego. Dzieci i młodzież zagrożone niedostosowaniem cechują się powtarzającymi się i utrwalonymi wzorcami zachowań dyssocjalnych, agresywnych lub buntowniczych, które mogą doprowadzić do przekroczeń norm społecznych i oczekiwań dla danego wieku. Sytuacja traumatyczna Stan psychiczny lub fizyczny wywołany działaniem realnie zagrażających zdrowiu i życiu czynników zewnętrznych (przyroda, ludzie), prowadzący często do głębokich i długo utrzymujących się zmian w funkcjonowaniu człowieka, które wyrażają się w zaburzeniach somatycznych i psychicznych Sytuacja kryzysowa Zbieg zdarzeń, okoliczności i zachowań, które zakłócają normalny tryb funkcjonowania człowieka. Sytuacja kryzysowa może być spowodowana jednym zdarzeniem traumatycznym bądź ujawnić się jako konsekwencje długotrwałych minikryzysów (zaniedbań, konfliktów) w sferze wychowawczej, edukacyjnej, psychologicznej, ekonomicznej, organizacyjnej. Odpowiedzialny za organizowanie pomocy psychologicznopedagogicznej Odpowiedzialni za udzielanie pomocy Osoby współpracujące w udzielaniu uczniom pomocy dyrektor placówki wszyscy nauczyciele; wychowawcy grup wychowawczych; specjaliści zatrudnieni w placówce, w szczególności: o psycholodzy; o pedagodzy; o logopedzi; o doradcy zawodowi. rodzice uczniów; poradnie psychologicznopedagogiczne (w tym, specjalistyczne); placówki doskonalenia nauczycieli; inne instytucje działające na rzecz rodziny, dzieci i młodzieży. Katalog specjalistów, którzy mogą w przedszkolach, szkołach i placówkach wykonywać zadania z zakresu pomocy psychologiczno-pedagogicznej nie jest katalogiem zamkniętym. Poza wymienionymi w projekcie specjalistami pomoc psychologiczno-pedagogiczna może być także udzielana przez innych specjalistów, zgodnie ze stwierdzonymi w przedszkolu, szkole i placówce potrzebami dzieci i młodzieży w tym zakresie. Praktyka pokazuje, że często są to specjaliści w zakresie terapii pedagogicznej. Nowe rozporządzenie podkreśla konieczność wspierania rodziców ale i nauczycieli w rozwiązywaniu problemów wychowawczych i dydaktycznych oraz rozwijaniu ich umiejętności wychowawczych w celu zwiększania efektywności świadczonej pomocy psychologiczno-pedagogicznej (§ 2.2). Pomoc rodzicom i nauczycielom może mieć formę (§ 6.4): porad, konsultacji, warsztatów, szkoleń. Pomocy tej udzielają (§ 17):nauczyciele, wychowawcy grup wychowawczych, specjaliści. FORMY UDZIELANIA UCZNIOM W SZKOLE POMOCY PSYCHOLOGICZNO-PEDAGOGICZNEJ Forma pomocy ilość uczestników prowadzący Klasy terapeutyczne do 15 uczniów nauczyciele właściwych zajęć edukacyjnych Zajęcia korekcyjnokompensacyjne do 5 uczniów nauczyciele i specjaliści posiadający kwalifikacje odpowiednie dla rodzaju prowadzonych zajęć. Kwalifikacje te są określone w rozporządzeniu z dnia 12 marca 2009 roku w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli Zajęcia logopedyczne do 4 uczniów nauczyciele i specjaliści posiadający kwalifikacje odpowiednie dla rodzaju prowadzonych zajęć. Kwalifikacje te są określone w Dla kogo organizowana uczniowie wykazujący jednorodne lub sprzężone zaburzenia, wymagające dostosowania organizacji i procesu nauczania do ich specyficznych potrzeb edukacyjnych oraz długotrwałej pomocy specjalistycznej Na jakiej podstawie opinia PPP zalecenia zespołu uczniowie w odniesieniu do z zaburzeniami ucznia posiadającego: i odchyleniami rozwojowymi lub orzeczenie o specyficznymi potrzebie trudnościami w uczeniu kształcenia się specjalnego; orzeczenie o potrzebie uczniowie z indywidualnego zaburzeniami mowy, rocznego które powodują przygotowania zaburzenia komunikacji przedszkolnego; językowej oraz Czas trwania pojedynczej jednostki nauczanie jest prowadzone według realizowanych w danej szkole programów nauczania, z dostosowaniem metod i form ich realizacji do indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych uczniów 60 minut. W uzasadnionych przypadkach dopuszcza się prowadzenie zajęć specjalistycznych w czasie krótszym, zachowując ustalony dla ucznia łączny czas tych zajęć rozporządzeniu z dnia 12 marca 2009 roku w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli utrudniają naukę Zajęcia socjoterapeutyczne, inne zajęcia o charakterze terapeutycznym do 10 uczniów nauczyciele i specjaliści posiadający kwalifikacje odpowiednie dla rodzaju prowadzonych zajęć. Kwalifikacje te są określone w rozporządzeniu z dnia 12 marca 2009 roku w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli Zajęcia dydaktycznowyrównawcze do 8 uczniów nauczyciele właściwych zajęć edukacyjnych Zajęcia rozwijające uzdolnienia do 8 uczniów nauczyciele i specjaliści posiadający kwalifikacje odpowiednie dla rodzaju prowadzonych zajęć. Kwalifikacje te są określone w rozporządzeniu z dnia 12 marca 2009 roku w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli Zajęcia związane z wyborem kierunku kształcenia i zawodu oraz planowaniem kształcenia i kariery zawodowej doradca uczniowie z dysfunkcjami i zaburzeniami utrudniającymi funkcjonowanie społeczne orzeczenie o potrzebie indywidualnego nauczania; opinię PPP; rozpoznano indywidualną potrzebę objęcia ucznia pomocą uczniowie mający trudności w nauce w szczególności w spełnianiu wymagań edukacyjnych wynikających z podstawy programowej kształcenia ogólnego dla danego etapu edukacyjnego 45 minut uczniowie szczególnie uzdolnieni. Zajęcia te mają być sposobem na ukierunkowywanie wykazywanych przez uczniów uzdolnień oraz inspiracją dla nich do samodzielnej twórczej aktywności w dziedzinach, w których wykazują szczególne predyspozycje. W formie tych zajęć mogą być podejmowane inicjatywy badawcze, prowadzone obserwacje oraz projektowane i realizowane różnego rodzaju projekty edukacyjne. 60 minut. W uzasadnionych przypadkach dopuszcza się prowadzenie zajęć specjalistycznych w czasie krótszym, zachowując ustalony dla ucznia łączny czas tych zajęć uczniowie szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjanych czas trwania jednostki wspomaganie uczniów zajęć oraz liczba ich w podejmowaniu uczestników wynika z decyzji edukacyjnych i organizacji doradztwa zawodowych edukacyjno- zawodowy; zawodowego w szkole. Na poszczególnych przedmiotach realizowane są elementy doradztwa edukacyjnozawodowego, przy wykorzystaniu aktywnych metod pracy. nauczyciele, wychowawcy grup wychowawczych; specjaliści tematyka i forma prowadzonych zajęć będą uwzględniać indywidualne potrzeby edukacyjne i możliwości psychofizyczne ucznia Porady i konsultacje dla uczniów Porady, konsultacje, warsztaty, szkolenia nowe rozporządzenie podkreśla konieczność wspierania rodziców ale i nauczycieli w rozwiązywaniu problemów wychowawczych i dydaktycznych oraz rozwijaniu ich dla rodziców, uczniów, umiejętności wychowawczych w celu nauczycieli zwiększania efektywności świadczonej pomocy psychologiczno-pedagogicznej. Pomocy tej udzielają: nauczyciele, wychowawcy grup wychowawczych, specjaliści Regulując w rozporządzeniu poszczególne rodzaje zajęć zrezygnowano z dotychczasowego rozwiązania polegającego na określaniu minimalnej liczby uczniów w grupie. Tym samym wprowadza się możliwość obejmowania określoną formą pomocy psychologiczno-pedagogicznej nawet jednego ucznia, jeśli zajdzie taka potrzeba. W porównaniu z dotychczasowymi przepisami zrezygnowano z wyodrębnienia zajęć psychoedukacyjnych, jako jednej z form pomocy psychologiczno-pedagogicznej. Tematyka i forma prowadzonych z rodzicami, np. warsztatów, szkoleń czy spotkań, będzie mogła uwzględniać indywidualne potrzeby edukacyjne i możliwości psychofizyczne ucznia i odpowiadać zdiagnozowanym problemom lokalnego środowiska, uwzględniając w realizacji funkcjonujące dotychczas zajęcia psychoedukacyjne. Natomiast w odniesieniu do ucznia zajęcia o takim charakterze będą mogły być przeprowadzane w ramach porad i konsultacji. Tak skonstruowane przepisy zapewniają poszerzenie katalogu usług w zakresie pomocy psychologiczno-pedagogicznej, uwzględniają autonomię szkoły w podejmowaniu różnego rodzaju oddziaływań w stosunku do swoich uczniów oraz umożliwiają planowanie współpracy ze środowiskiem domowym dzieci i młodzieży. UDZIELANIE POMOCY - ALGORYTM DZIAŁAŃ Stwierdzenie, że uczeń wymaga pomocy psychologiczno-pedagogicznej Nauczyciele i specjaliści prowadzący zajęcia z uczniem rozpoznają zainteresowania, uzdolnienia, trudności w uczeniu się, inne indywidualne potrzeby rozwojowe i edukacyjne ucznia i planują sposoby ich zaspokojenia. W tym: przedszkole - obserwacja pedagogiczna zakończona analizą i oceną gotowości szkolnej; klasy I-III - obserwacja i pomiary pedagogiczne mające na celu rozpoznanie u ucznia specyficznych trudności w uczeniu się; gimnazja i szkoły ponadgimnazjalne - doradztwo edukacyjne i zawodowe Przekazanie informacji dyrektorowi placówki Nauczyciel lub specjalista po zidentyfikowaniu u ucznia określonej potrzeby w zakresie pomocy psychologiczno-pedagogicznej, przekazuje informację o potrzebie objęcia ucznia pomocą dyrektorowi placówki. Pozwala to na szybkie i efektywne zareagowanie na potrzeby ucznia, a następnie objęcie go bez zbędnej zwłoki wsparciem w przedszkolu, szkole lub placówce, bądź poinformowanie rodziców o konieczności specjalistycznej diagnozy w poradni psychologiczno – pedagogicznej Dyrektor tworzy Zespół składający się z nauczycieli i specjalistów prowadzących z dzieckiem zajęcia i wyznacza osobę koordynującą jego pracę Zespół jest tworzony dla uczniów: posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego; orzeczenie o potrzebie indywidualnego rocznego przygotowania przedszkolnego; orzeczenie o potrzebie nauczania indywidualnego; opinię poradni psychologiczno-pedagogicznej; nie posiadających orzeczenia ani opinii psychologiczno- pedagogicznej, ale co do których nauczyciele lub/i specjaliści prowadzący z nim zajęcia stwierdzili, że ze względu na potrzeby rozwojowe lub edukacyjne wymaga on pomocy psychologiczno-pedagogicznej Dla ucznia posiadającego orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, orzeczenie o potrzebie indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego, orzeczenie o potrzebie indywidualnego nauczania lub opinię poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym poradni specjalistycznej Zespół tworzy się niezwłocznie po otrzymaniu orzeczenia lub opinii. Dla ucznia, nie posiadających orzeczenia ani opinii psychologiczno- pedagogicznej, ale co do których nauczyciele lub/i specjaliści prowadzący z nim zajęcia stwierdzili, że ze względu na potrzeby rozwojowe lub edukacyjne wymaga on pomocy psychologiczno-pedagogicznej - niezwłocznie po przekazaniu przez nauczyciela, wychowawcę grupy wychowawczej lub specjalistę informacji o potrzebie objęcia ucznia pomocą psychologiczno-pedagogiczną. Zespół określa zakres, w którym uczeń potrzebuje pomocy oraz zalecane formy, sposoby i okres jej udzielania Zadania Zespołu: ustalenie zakresu, w którym uczeń wymaga pomocy psychologiczno-pedagogicznej z uwagi na indywidualne potrzeby rozwojowe i edukacyjne oraz możliwości psychofizyczne, w tym szczególne uzdolnienia; określenie zalecanych form, sposobów i okresu udzielania uczniowi pomocy z uwzględnieniem zaleceń zawartych w orzeczeniu lub opinii, jeżeli uczeń je posiada; zaplanowanie działań z zakresu doradztwa edukacyjno-zawodowego i sposobu ich realizacji - w przypadku ucznia gimnazjum i szkoły ponadgimnazjalnej; podejmowanie stosownie do potrzeb działań mediacyjnych i interwencyjnych w sytuacjach kryzysowych Na podstawie zaleceń zespołu, dyrektor ustala dla ucznia formy, sposoby i okres udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej O podjętych decyzjach dyrektor niezwłocznie informuje na piśmie rodziców ucznia albo samego ucznia, jeżeli jest pełnoletni. Organizując pomoc psychologiczno – pedagogiczną dla ucznia, dyrektor szkoły uwzględnia wykorzystanie godzin pozostających w jego dyspozycji, o których mowa w art. 42 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela. Godziny te, zgodnie z ustawą oraz rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 12 lutego 2001 r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych (Dz.U. Nr 15, poz. 142, z późn. zm.), mogą być przeznaczane na rozwijanie zainteresowań i zdolności uczniów, a także służyć wyrównywaniu szans edukacyjnych i pokonywaniu trudności Na podstawie ustaleń dyrektora Zespół opracowuje dla ucznia plan działań wspierających i zakłada Kartę Indywidualnych Potrzeb Ucznia Dla grupy uczniów u których rozpoznano jednorodne potrzeby rozwojowe i edukacyjne oraz możliwości psychofizyczne Zespoły mogą opracować wspólny plan działań wspierających Zespół dokonuje oceny efektywności pomocy psychologiczno-pedagogicznej udzielanej uczniowi Zespół dokonuje oceny efektywności pomocy: po zakończeniu udzielania konkretnej formy pomocy (ocena dotyczy tej formy pomocy); w innym terminie na wniosek rodziców ucznia albo pełnoletniego ucznia, a także nauczyciela prowadzącego zajęcia dydaktycznowyrównawcze lub specjalistyczne (w klasach terapeutycznych na wniosek wychowawcy) przed opracowaniem arkusza organizacji na kolejny rok szkolny (wówczas ocena dotyczy pomocy udzielonej uczniowi w danym roku szkolnym); Na podstawie dokonanej oceny Zespół określa wnioski i zalecenia dotyczące dalszej pracy z uczniem, w tym zalecane formy, sposoby i okres udzielania uczniowi dalszej pomocy psychologiczno pedagogicznej. ORGANIZACJA PRACY ZESPOŁU spotkania Zespołu zwołuje osoba koordynująca jego pracę; spotkania są zwoływane w miarę potrzeb; w spotkaniach Zespołu mogą dodatkowo uczestniczyć: o na wniosek dyrektora: przedstawiciel poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym poradni specjalistycznej; o na wniosek rodzica ucznia: inne osoby, w szczególności lekarz, psycholog, pedagog, logopeda, inni specjaliści Spotkania odbywają się w miarę potrzeb, a w szczególności w związku z wykonywaniem przez zespół poszczególnych, określonych w rozporządzeniu, zadań, tj.: na etapie określania przez zespół zaleceń dotyczących form, sposobów i okresów udzielania uczniom pomocy; w celu opracowania dla uczniów planów działań wspierających; w celu dokonania oceny efektywności udzielonej uczniom pomocy. Zespół może także spotykać się w innych sytuacjach, jeżeli będzie taka potrzeba. Z analizy jego zadań wynika, że spotkań nie powinno być mniej niż trzy. Spotkania Główne cele Termin Rezultat Pierwsze analiza opinii, orzeczenia lub informacji własnych świadczących o potrzebie udzielenia uczniowi wsparcia i pomocy, ewentualnie zaplanowanie dodatkowych działań służących ocenie funkcjonowania ucznia niezwłocznie po uzyskaniu orzeczenia, opinii lub informacji o tym, że uczeń wymaga objęcia pomocą psychologiczno-pedagogiczną określenie i przedłożenie dyrektorowi szkoły zalecanych form, sposobów i okresu udzielania pomocy psychologicznopedagogicznej Drugie opracowanie dla ucznia Planu Działań Wspierających lub Indywidualnego Planu Edukacyjnoterapeutycznego po ustaleniu przez dyrektora szkoły form, sposobów i okresu udzielania pomocy psychologicznopedagogicznej oraz wymiaru godzin, w którym poszczególne formy będą realizowane PDW lub IPET ocena efektywności udzielanej uczniowi pomocy psychologicznopedagogicznej przed opracowaniem arkusza organizacji, tj. do 31 marca w roku szkolnym lub po zakończeniu danej formy pomocy psychologicznopedagogicznej, ewentualnie po otrzymaniu wniosku rodziców, nauczyciela lub specjalisty wniosek w sprawie kontynuacji zajęć, ich zakończenia lub zmiany formy pomocy pedagogicznopsychologicznej. Trzecie Osoby biorące udział w spotkaniu Zespołu są obowiązane do nieujawniania spraw poruszanych podczas jego trwania. Pracę kilku Zespołów może koordynować jedna osoba. KARTA INDYWIDUALNYCH POTRZEB UCZNIA Co powinna zawierać Karta? imię (imiona) i nazwisko ucznia; nazwa szkoły, oddział; informacje dotyczące : o orzeczeń lub opinii z podaniem numeru i daty ich wydania; o potrzeby objęcia ucznia pomocą stwierdzonej na podstawie ustaleń nauczycieli i specjalistów (par.18.1); zakres , w którym uczeń wymaga pomocy psychologiczno-pedagogicznej; zalecane przez zespół formy, sposoby i okresy udzielania uczniowi pomocy; ustalone przez dyrektora formy, sposoby i okresy udzielania pomocy oraz wymiar godzin, w którym poszczególne formy tej pomocy będą realizowane (wpisu dokonuje dyrektor, opatrując go datą i własnoręcznym podpisem); ocenę efektywności pomocy psychologiczno-pedagogicznej; terminy spotkań zespołu; podpisy osób biorących udział w poszczególnych spotkaniach zespołu. Po każdym spotkaniu Zespołu kartę przedstawia się dyrektorowi. Kartę dołącza się do dokumentacji badań i czynności uzupełniających, o których mówi rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 16 lipca 2009 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów tej dokumentacji. W §19 wspomnianego rozporządzenie czytamy, że szkoła gromadzi, w indywidualnej teczce, dla każdego dziecka, ucznia lub wychowanka objętego pomocą psychologiczno-pedagogiczną dokumentację badań i czynności uzupełniających prowadzonych w szczególności przez pedagoga, psychologa, logopedę, doradcę zawodowego i lekarza. Po zakończeniu uczęszczania przez ucznia do przedszkola, po ukończeniu przez ucznia szkoły oraz w przypadku przejścia ucznia do innego przedszkola lub szkoły, rodzice ucznia albo pełnoletni uczeń otrzymują oryginał karty. W dokumentacji placówki pozostaje kopia karty. Za zgodą rodziców ucznia albo pełnoletniego ucznia, dyrektor przedszkola lub szkoły, do której uczeń uczęszczał, przekazuje kopię karty do przedszkola, szkoły lub placówki, do której uczeń został przyjęty. Co powinien zawierać Plan Działań Wspierających (PDW)? Cele do osiągnięcia w zakresie, w którym uczeń wymaga pomocy psychologicznopedagogicznej; działania realizowane z uczniem w ramach poszczególnych form i sposobów udzielania mu pomocy; metody pracy z uczniem; zakres dostosowania wymagań edukacyjnych; działania wspierające rodziców ucznia; w zależności od potrzeb, zakres współpracy z poradniami i innymi instytucjami. Plan Działań Wspierających jest uszczegółowieniem form i sposobów pracy z uczniem zatwierdzonych w Karcie Indywidualnych Potrzeb Dziecka. Wydaje się, że przez "uszczegółowienie" należy rozumieć precyzyjny plan/harmonogram zajęć, zgodnie z którym będą wykonywane ćwiczenia wspierające dziecko. Formy pomocy psychologiczno-pedagogicznej udzielanej uczniom w szkole są w rozporządzeniu wymienione enumeratywnie. Sposoby i metody udzielania pomocy. Słownik języka polskiego tak definiuje te pojęcia: "sposób": określony tryb postępowania, forma wykonania czegoś, to co umożliwia osiągnięcie lub wykonanie czegoś; "metoda": świadomie stosowany sposób postępowania mający prowadzić do osiągnięcia zamierzonego celu. Różnice między tymi pojęciami nie są zbyt klarowne. Nie ma to jednak większego znaczenia. Projektując PDW, trzeba sobie po prostu odpowiedzieć na następujące pytania: jak udzielić pomocy/zorganizować pomoc?; jak postępować, by osiągnąć zamierzony cel? INDYWIDUALNY PROGRAM EDUKACYJNO-TERAPEUTYCZNY Dla ucznia posiadającego orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego (niepełnosprawność, niedostosowanie społeczne oraz zagrożnie niedostosowaniem społecznym) Zespół nie opracowuje planu działań wspierających, ani nie zakłada karty indywidualnych potrzeb. Dla tego ucznia tworzony jest indywidualny program edukacyjno-terapeutyczny uwzględniający zalecenia zawarte w orzeczeniu, dostosowany do indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych ucznia, a opracowany na podstawie przepisów : w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych; w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w specjalnych przedszkolach, szkołach i oddziałach oraz w ośrodkach. Karty nie zakłada się dla ucznia posiadającego orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, również w sytuacji, gdy posiada on jednocześnie orzeczenie o potrzebie indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego albo orzeczenie o potrzebie indywidualnego nauczania, ponieważ wszystkie ustalenia zespołu dotyczące tego ucznia umieszczane są w indywidualnych programach edukacyjno-terapeutycznych Co powinien zawierać IPET? Nie ma obligatoryjnego wzoru tego dokumentu. To jak będzie on wyglądał zależy od rodzaju niepełnosprawności, nasilenia niedostosowania, czy etapu edukacyjnego. Musi zawierać jednak te elementy, które są wymienione w rozporządzeniu: zakres dostosowania wymagań edukacyjnych wynikających z programu nauczania do indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych ucznia; rodzaj i zakres zintegrowanych działań nauczycieli i specjalistów prowadzących zajęcia z uczniem, w tym w przypadku: o ucznia niepełnosprawnego – zakres działań o charakterze rewalidacyjnym; o ucznia niedostosowanego społecznie - zakres działań o charakterze resocjalizacyjnym; o ucznia zagrożonego niedostosowaniem społecznym – zakres działań o charakterze socjoterapeutycznym formy i metody pracy z uczniem; ustalone przez dyrektora formy, sposoby i okres udzielania uczniowi pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz wymiar godzin, w którym poszczególne formy pomocy będą realizowane; działania wspierające rodziców ucznia oraz zakres współdziałania z poradniami psychologiczno-pedagogicznymi, w tym poradniami specjalistycznymi, placówkami doskonalenia nauczycieli, organizacjami pozarządowymi oraz innymi instytucjami działającymi na rzecz rodziny, dzieci i młodzieży; zajęcia rewalidacyjne, resocjalizacyjne oraz inne zajęcia odpowiednie ze względu na indywidualne potrzeby rozwojowe i edukacyjne oraz możliwości psychofizyczne uczniów; zakres współpracy nauczycieli i specjalistów z rodzicami uczniów. Sensownym wydaje się dodanie następujących informacji: metryczka z danymi dziecka: imię i nazwisko, rok urodzenia, nazwa placówki, etap edukacyjny, klasa, numer orzeczenia z dnia, rok szkolny; rozpoznanie wynikające z orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego; opracowane wyniki rozpoznania z wielospecjalistycznej oceny poziomu funkcjonowania: mocne, słabe strony, trudności i ich przyczyny; opis grupy szkolnej, do której uczęszcza dziecko; tygodniowy rozkład zajęć; podpisy zespołu, zgodę rodziców, data poinformowania. IPET nie jest programem nauczania; łączy funkcję dydaktyczno - wychowawczą z funkcją terapeutyczną, czyli zawiera cele edukacyjne i terapeutyczne; uwzględnia zalecenia zawarte w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego oraz potrzeby określone w wielospecjalistycznej ocenie poziomu funkcjonowania dziecka. SPECJALIŚCI Termin "specjaliści", odnosi się w szczególności do zatrudnionych w przedszkolu, szkole lub placówce: psychologów, pedagogów, logopedów i doradców zawodowych. Oto ich specyficzne -poza pracą w ramach zespołu - zadania. PEDAGOG, PSYCHOLOG prowadzenie badań i działań diagnostycznych dotyczących poszczególnych uczniów, w tym diagnozowanie indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych, a także wspieranie mocnych stron uczniów; minimalizowanie skutków zaburzeń rozwojowych, zapobieganie zaburzeniom zachowania oraz realizacja różnych form pomocy psychologiczno-pedagogicznej w środowisku szkolnym i pozaszkolnym poszczególnych uczniów; prowadzenie terapii indywidualnej i grupowej. LOGOPEDA prowadzenie badań wstępnych w celu ustalenia stanu mowy uczniów, w tym mowy głośnej i pisma; diagnozowanie logopedyczne oraz, odpowiednio do jego wyników, udzielanie pomocy logopedycznej poszczególnym uczniom z trudnościami w uczeniu się, we współpracy z nauczycielami prowadzącymi zajęcia z uczniem; prowadzenie terapii logopedycznej indywidualnej i grupowej dla uczniów, w zależności od rozpoznanych potrzeb; podejmowanie działań profilaktycznych zapobiegających powstawaniu zaburzeń komunikacji językowej, w tym współpraca z najbliższym środowiskiem ucznia. DORADCA ZAWODOWY systematyczne diagnozowanie zapotrzebowania poszczególnych uczniów na informacje edukacyjne i zawodowe oraz pomoc w planowaniu kształcenia i kariery zawodowej; gromadzenie, aktualizacja i udostępnianie informacji edukacyjnych i zawodowych właściwych dla danego poziomu kształcenia; prowadzenie zajęć przygotowujących uczniów do świadomego planowania kariery i podjęcia roli zawodowej; koordynowanie działalności informacyjno-doradczej prowadzonej przez szkołę i placówkę; współpraca z innymi nauczycielami w tworzeniu i zapewnieniu ciągłości działań w zakresie doradztwa edukacyjno-zawodowego.
