Fi nanse- Pezacki System bankowo pieniężny. ( Zawsze bankowy i pieniężny występują razem , ciężko je rozdzielić.)obejmuje on: Prawo bankowe Prawo walutowe Prawo dewizowe zacki pe Strona 1 finanse prywatne- emitują skarbowe papiery wartościowe (bony skarbowe, obligacje skarbowe) generalnie nas nie interesują dotyczą osób prywatnych i przedsiębiorstw i spółek które na własny rachunek i własnym zakresie prowadza jakieś rozwiązania finansowe finanse publiczne –tyczą się podmiotów publicznych, są odpowiedzialne za przyjmowanie i wydatkowanie pieniędzy. Finansowane z budżetu (Urząd Skarbowy, Samorząd terytorialny. Fundusze celowe Podmioty prawa finansowego- myślimy o podmiotach które po pierwsze są finansowane z budżetu państwa.(Budżet centralny, budżety jednostek samorządów terytorialnych) Funkcje banku centralnego NBP : o emisyjna -kreacja pieniądza, tworzenie i wprowadzanie do obiegu.\ o prowadzenie polityki pieniężnej – Celem jest utrzymywanie stabilnego poziomu cen. NBP relizuje założenia polityki pieniężnej które są stanowione przez Rade Polityki Pieniężnej. o zacki polityka kursowa ( kurs polskich walut) Kurs – średnia wartość naszej waluty w odniesieniu do innych Ma na celu posługiwanie się kursem walutowym przez władze monetarne danego państwa w taki sposób, aby osiągnąć z góry ustalone cele gospodarcze. Sposób prowadzenia polityki kursowej w znacznym stopniu wpływa na rozwój ekonomiczny danego kraju. Gdy jest prowadzona prawidłowo i konsekwentnie jest jednym z głównych czynników kształtowania wzrostu gospodarczego. pe Strona 2 o bycie bankiem banków (pożycza pieniądze innym bankom, bo kredytuje banki komercyjne, o o jest centralną instytucją dewizową . o obsługa długu publicznego, dług publiczny jest to suma zobowiązań pieniężnych sektora publicznego. Od 1997 r. obowiązuje zakaz finansowania bezpośrednio długu publicznego, .Oznacza to że bank nie możeq już wpłacać pieniędzy na spłatę deficytu ani udzielać kredytu na taką spłatę, jednak może skupywać i sprzedawać skarbowe papiery wartościowe. ( bon skarbowy, obligacje, skarbowe papiery oszczędnościowe) o obsługa rachunkowa jednostek sektora finansów publicznych. publicznych obsługuje rachunkowo budżet państwa., o ustala stopy procentowe NBP wpływa na poziom inflacji przede wszystkim poprzez określanie wysokości oficjalnych stóp procentowych. Stopy rynku pieniężnego mają wpływ na oprocentowanie kredytów i depozytów w bankach komercyjnych a co za tym idzie na rozmiary kredytu, popyt w gospodarce i stopę inflacji Deficyt – państwo ma zaplanowane wydatki wyższe niż przychody. zacki pe Strona 3 Państwo pożycza pieniądze z: Systemu bankowego krajowego i zagranicznego Polityka pieniężna: NBP realizuje założenia polityki pieniężnej stanowione przez Rade Polityki Pieniężnej. Podstawowym celem polityki pieniężnej jest utrzymanie stabilnego poziomu cen. Stabilność cen jest niezbędna do zbudowania do trwałego wzrostu gospodarczego Cel inflacyjny wynosi 2,5 % z możliwością odchylenia do 1 punktu procentowego w górę lub w dół. NBP wpływa na poziom inflacji przede wszystkim poprzez określanie wysokości oficjalnych stóp procentowych. Stopy procentowe mają wpływ na oprocentowanie kredytów i depozytów w bankach komercyjnych a co za tym idzie na rozmiary kredytu, popyt w gospodarce i stopę inflacji. Nie wszystkim sprzyja wysoki kurs waluty, Cierpią np. eksporterzy bo ich kontrahenci nie będą równie chętni do prowadzenia inwestycji.(taniej kupie drożej sprzedam- nie opłaca się im kupować rzeczy na naszym rynku jeśli wartość jest wysoka czyli i wszystko jest drogie) Niski kurs jednak zatrzyma nam import co działa w drugą stronę. Kontrola- sprawdzenie stanu faktycznego i jego zgodność ze stanem prawnym W tej chwili jest inflacja 2, 5 % w stosunku rocznym. Celem jest żeby nie przekraczała 3%. BC ma trzymać inflacje jak na najniższym poziomie Ilość pieniędzy w obiegu decyduje o wielkości inflacji. BC ma stabilizować ceny – poprzez tłumienie inflacji. zacki pe Strona 4 Inflacja jest związana z nadmierną emisją pieniądza. (Jeżeli jest czegoś za dużo to jego wartość maleje, i odwrotnie) Program konwergencji - upodobanie systemu polskiego z systemem europejskim. generalnei wprowadzenie euro. Wyróżniamy: Pieniądz gotówkowy – banknoty i monety Pieniądz bezgotówkowym – (plastikowy, pieniądz na rachunku bankowym) – taki, który nie ma odzwierciedlenia w banknocie, . Czyli jeżeli przedsiębiorca bierze kredyt to bank nie wydaje mu go w sposób gotówkowy tylko bezgotówkowy(ponieważ on zawsze zostawia ślad) ilość pieniądza bezgotówkowego można kontrolować poprzez instrumenty polityki pieniężnej.(techniczne sposoby wpływu BC na ilość pieniądza w obiegu czyli jego wartość czyli wpływ na wystąpienie lub nie wystąpienie inflacji.) są to np.: stopa referencyjna, stopa refinansowa(lombardowa), stopa depozytowa, stopa dyskontowa i redyskontowa, operacje otwartego rynku i limity kredytowe. Weksel i czek – to papiery wartościowe Prezes NBP – władczo steruje pieniądzem gotówkowym. Pieniądz bezgotówkowy bieże się z Banku (po czesci z NBP , po czesci z banków operacyjnych.( z akcji kredytowych). . zacki pe Strona 5 Pieniądz to bilet narodowego banku polskiego. instrumenty polityki pieniężnej: operacje otwartego rynku: To transakcje dokonywane z inicjatywy banku centralnego z bankami komercyjnymi. Obejmują one warunkową i bezwarunkową sprzedaż lub kupno papierów wartościowych lub dewiz a także emisje własnych papierów dłużnych bankowi centralnemu. Operacje otwartego rynku równoważą popyt i podaż środków utrzymywanych przez banki komercyjne w banku centralnym. Dzięki temu bank centralny wpływa na poziomm krótkoterminowych stóp procentowych na rynku międzybankowym Jeżeli BC kupuje papiery wartościowe to pieniędzy przybywa, Jeśli bank centralny od nas kupi papiery wartościowe to on ma papiery a my pieniądze. rezerwa obowiązkowa: Bank centralny nakłada na banki obowiązek utrzymania rezerwy obowiązkowej. Rezerwa obowiązkowa zatem to aktywa, które musi bank operacyjny utrzymywać na rachunku w banku centralnym. Jest to robione dla bezpieczeństwa( jeśli upadnie bank to pieniądze z rezerwy będą mogły być na roszczenia klientów którzy trzymali w nim pieniądze) a jako instrument polityki pieniężnej- jeżeli stopa rezerwy rośnie to banki operacyjne musza utrzymywać więcej w BC na rezerwie wiec Beda miały mniej kasy na kredyty. stopa depozytowa: Określa oprocentowanie jednodniowych depozytów składanych przez banki zacki pe Strona 6 komercyjne w banku centralnym. Stopa depozytowa wyznacza najniższy możliwy poziom oprocentowania na rynku. Oprocentowanie = 2%. , im wyższa tym w lepszych warunkach możemy lokować swoje pieniądze w banku. Banki na dzialanosc operacyjna czerpią z NBP z depozytów lokat i z rynku międzybankowego. stopa lombardowa: Określa najwyższy poziom oprocentowania kredytów udzielanych przez bank centralny bankom komercyjnym pod zastaw papierów wartościowych (tzw. kredyty lombardowe) oprocentowanie = 5%. bank centralny jest bankiem banków czyli kredytuje baki operacyjne. Ten kredyt nazywa się kredytem refinansowym czasami w obrocie występuje w postaci lombardowego kredytu czyli pod zastaw papierów wartościowych. Stopa refinansowa to cena (oprocentowanie) tego kredytu który BC udziela bankowi operacyjnemu. Jeśli rada polityki pieniężnej podniesie stopę lombardowa to później kredyty banków operacyjnych będą droższe. Podwyżki stóp procentowych oznaczają że pieniądz jest droższy. Jeżeli zdrożeje kredyt to mniej ludzi weźmie kredyt a to w krótko terminowym znaczeniu niekorzystne dla ludzi ale tak naprawdę długoterminowo oznacza to ze hamujemy inflacje wiec dobrze. stopa referencyjna: ( inwestycyjna). refo (stopa główna banku centralnego) – 3, 5% Określa ona średnia wartość bonów pieniężnych emitowanych przez NBP i oferowanych do sprzedaży bankom na rynku międzybankowym (Nie są skierowane do osób prywatnych). Kiedy Rosinie REFO( a decyduje o tym BC to rośnie tez koszt naszego kredytu bo bank musi zapłacić więcej za kredyt. stopa redyskontowa weksli: Określa cenę po jakiej bank centralny skupuje weksle od banków komercyjnych. Wcześniej weksle te zostały nabyte przez banki komercyjne od swoich klientów. Oproc. = 3,75 %. zacki pe Strona 7 Limity kredytowe – BC może wyznaczyć bankom operacyjnym górne granice akcji kredytowej, ogólnie lub dla poszczególnych produktów kredytowych. W Polsce niestosowany, bo jest to administracyjna metoda a nie ekonomiczna. Stopa procentowa: Określa wysokość odsetek od sumy pieniędzy jako zapłaty za jej pożyczenie na określony czas. Przy ustaleniu stopy procentowej musi być uwzględniona stopa inflacji. Wraz ze wzrostem inflacji wzrastają stopy procentowe. Wysokie stopy procentowe zniechęcają do robienia zakupów na kredyt i zachęcają do oszczędzania. Im wyższe stopy procentowe tym droższy pieniądz. Cel inflacyjny NBP – ma utrzymać inflacje na najniższym poziomie. Ilość pieniędzy w obiegu decyduje o wielkości inflacji. Emisja budżetowa – kreuje pieniądz gotówkowy Polega na wprowadzeniu do obiegu pieniądza poprzez wydatki budżetowe. Emisję budżetową stanowi ta część wydatków, która została sfinansowana poprzez zaciągnięcie w banku centralnym kredytu albo też poprzez sprzedaż bankowi centralnemu państwowych papierów (obligacje, bony skarbowe). Zwykle skutkiem takiej emisji jest nasilenie się inflacji. Emisje bankowa – kreuje pieniądz bezgotówkowy Polega na wprowadzeniu do obiegu pieniądza bezgotówkowego poprzez udzielanie kredytów. W krajach w których jest głęboka zapaść strukturalna udzielają kredytów o mniejszym oprocentowaniu. Przez większą dostępność kredytów ma zwiększyć się obrót gospodarczy.funkcjonuje zwykle jakos zapisy na saldach. zacki pe Strona 8 Bank: Jest to takie przedsiębiorstwo, które na podstawie przepisów ustawy jest upoważnione do dokonywania czynności bankowych polegających na przyjmowaniu środków pieniężnych i obciążaniu ich ryzykiem poprzez udzielanie kredytów i pożyczek. Czynność bankowa: Specyficzny rodzaj czynności prawnej wykonywanej na podstawie przepisów prawa bankowego z podziałem na czynności bankowe zastrzeżone i niezastrzeżone. zastrzeżone – wykonywane przez bank na zasadzie wyłączności (prowadzenie rachunków bankowych i ich rozliczanie, gromadzenie środków pieniężnych w postaci lokat, depozytów, Z tych środków banki udzielają kredytów. niezastrzeżone – możemy traktować jako czynności bankowe o ile są wykonywane przez bank. Inne podmioty które są uzupełnieniem dla banków: zacki Spółdzielcza kasa oszczędnościowo – kredytowa – ust o SKOK-ach umożliwia dokonywanie czynności bankowych przez SKOKI – nie ma racji bytu ten podmiot. Nie podlegają one pod nadzór finansowy. Procedury koncesyjne są łatwiej dostępne. Oddziały banków zagranicznych, zagraniczne instytucje pożyczkowo kredytowe Oddziały zagranicznych instytucji kredytowych Poczta Polska (może brac udział w bezgotówkowych) Banki operacyjne i inne podmioty nie będące bankami ale posiadające czynności bankowe. pe Strona 9 Żeby otworzyć w Polsce bank trzeba mieć koncesję udziela jej Komisja Nadzoru Bankowego (organ koncesyjny) Zasada jednej koncesji: Każdy kraj członkowski musi honorować koncesję udzielaną w jakimkolwiek kraju. Kredyt a pożyczka: Kredyt- niższe oprocentowanie i mniejsze ryzyko. Prawo ich udzielania mają wyłącznie banki. Umowa kredytu zawsze określa termin jego zwrotu. Umowy kredytowe są regulowane przez prawo bankowe. Udzielany jest na ściśle określonym we wniosku kredytowym cel. Umowa kredytu musi być zawsze na piśmie. Pożyczka- Udzielana jest na dowolny cel. pożyczek udzielać może praktycznie każdy, osoba fizyczna jak i instytucje. Kwestie pożyczek uregulowane są w kodeksie cywilnym. Przedmiotem pożyczki może być jedynie gotówka. Dlaczego NBP powinien być niezależny od rządu? Ponieważ NBP odpowiada za prowadzenie praktyki pieniężnej, jest zobowiązany dbać o stabilność cen. Natomiast rządy w Polsce zmieniają się dość często (w zależności od polityki), co może wpływać niekorzystnie na politykę monetarną. Europejski system bankowo pieniężny: Unia Gospodarczo Walutowa, Unia Monetarna, Europejski Bank Centralny, Europejski System Banków Centralnych (struktura która zrzesza banki struktury europejskiej – 27 państw + EBC) Eurosystem ( Państwa które posiadają wspólną walutę – 16 państw + EBC) zacki pe Strona 10 Unia Gospodarczo Walutowa: Zajmuje się swobodnym przepływem towarów, usług, ludzi oraz kapitału, wprowadzeniem wspólnej waluty i prowadzeniem wspólnej praktyki monetarnej. Są tu dwie istotne kwestie: Wspólnego rynku Unie monetarną 3 instytucje Europejski bank centralny To samo, co NBP tylko w szerszej skali. Pełni funkcje z zakresu nadzoru finansowego. W Polsce NBP nie może sprawować nadzoru ale tylko kontrole. W Polsce organem nadzoru jest Komisja nadzoru finansowego.. Polityka pieniężna jest najważniejsza (steruje podażą pieniądza; ilość pieniądza ma chronić przed inflacją, deflacją). Wspiera politykę gospodarczą państw wspólnoty. Europejski system banków centralnych – zrzeszenie banków centralnych członków UE, w skład wchodzi także Europejski bank centralny. jest to organ Doradczy, opiniodawczy; Jego zadanie to przygotowanie państw do nowego pieniądza. EUROSYSTEM – organizacja, która skupia BC, które przyjęły wspólną walutę (EURO). Organ decyzyjny. defi Jakie warunki musi spełnić Państwo do przystąpienia do UGW? Aby przystąpić do UGW należy spełnić kryteria sprecyzowane w protokole traktatu z Maastrich ( kryteria konwergencji) kryterium zadłużenia sektora finansów publicznych Wielkość zadłużenia sektora finansów publicznych nie może przekraczać 60 % pkb wyrażonego w cenach rynkowych. kryterium deficytu finansów publicznych zacki pe Strona 11 Wymaga by deficyt nie był wyższy niż 3 % pkb kryterium inflacji Średnia roczna stopa inflacji w danym państwie odnotowana w ciągu jednego roku nie może przekraczać o więcej niż 1,5 pkt. Proc. średniego wskaźnika inflacji z trzech krajów członkowskich o najbardziej stabilnych cenach. kryterium stóp procentowych Długoterminowe (10 letnie) stopy procentowe nie mogą być wyższe o więcej niż 2 punkty procentowe od średniej z analogicznych stóp procentowych z trzech krajów o najniższej inflacji. kryterium kursu walutowego Wahania kursu waluty kraju, kandydata do euro, muszą przez co najmniej 2 lata mieścić się w przedziale +/- 15 % wokół stałego kursu parytetowego. Niezależność Banku Centralnego – NBP jest niezależny; ocena ze strony EBC jest negatywna. Sens tych kryteriów sprowadza się do zapewnienia, że kraje unijne ubiegające się o członkostwo w UGW osiągnęły wysoki stopień stabilności ekonomicznej i zbieżności z rozwojem gospodarki strefy euro. . Europejski Bank Centralny w ramach UGW przejmie kompetencje NBP, czyli emisje pieniądza, kierowanie polityki pieniężnej, polityki kursowej. Wynika to z faktu iż nie będzie waluty narodowej. Unia Monetarna- strefa euro, obszar który posługuje się wspólną walutą. zacki pe Strona 12 Prawo walutowe: - zakres regulacji Prawo walutowe reguluje zasady ustroju pieniężnego w danym państwie. Ma ono wpływ na podstawowe sprawy społeczno-gospodarcze oraz polityczne. W tym zakresie należy: uregulować obowiązującą jednostkę pieniądza, trzeba określić parytet walutowy, trzeba określić kurs waluty i sposób jego ustalania, trzeba określić kwestię wymienialności waluty. Podmioty prawa walutowego 1. Czynne – takie, które odpowiadają za tworzenie systemu pieniężnego i jego regulacje, za emisje znaków pieniężnych, ustalanie kursu waluty, nadzór nad obrotem pieniężnym. Są to: Sejm, Senat, NBP- funkcja władzy monetarnej, kursy, Komisja Nadzoru Finansowego – nadzór 2. Bierne – podmioty świadczące usługi w zakresie obrotu pieniężnego oraz odbiorcy tych usług (ci, którzy korzystają z usług operacyjnych). Prawo dewizowe Dewiza – dotyczy: 1. Obcych pieniędzy 2. Obcych papierów wartościowych 3. Złoto dewizowe (dotyczy najczęściej sztabek) 4. Platyna dewizowa (także sztabek dotyczy) zacki pe Strona 13 Cel regulacji Ochrona interesu dewizowego państwa – państwo ma interes w tym, aby ograniczać wypływ dewiz poza swoje granice. Mamy do czynienia z: o Reglamentacją- ograniczenie obrotu dewizowego o Regulacją obrotu dewizowego o Informacją i kontrolą dewizową – obowiązek wynikający z ust na podmioty zajmujące się obrotem, informowanie przez podmioty zajmujące się obrotem o czynnościach obrotu właściwe organy. NBP jest centralnym organem dewizowym. Parytet walutowy – parytet złota: Klasycznym parytetem walutowym był parytet złota. Jest to prawnie określona ilość złota zawarta w jednostce pieniądza. Państwo emituje jakąś ilość pieniądza, zobowiązane jest zakupić ilość złota, która odpowiada wartości emitowanych pieniędzy (jednostka pieniężna znajduje pokrycie w szlachetnych kruszcach). Polski złoty jest walutą bezparytetową, gdyż NBP emitując jakąś ilość pieniądza nie kupuje złota – brak pokrycia, taka sytuacja ma miejsce od 1982 r. Kurs waluty: – prawo walutowe powinno określać czy jest Urzędowy, Rynkowy oraz jaki organ adm. jest odpowiedzialny za określanie kursu, w jaki sposób podawać go do wiadomości, w jaki sposób go stosować. urzędowy – to taki który jest jednostronnie i wiążąco ustalony przez władze monetarne, rynkowy – to taki który jest wypadkową zmiennych; gospodarczych, politycznych i psychologicznych. zacki pe Strona 14 Wymienialność: waluty wymienialne – można swobodnie kupować i sprzedawać na rynku pieniężnym danego kraju oraz transferować za granicę bez potrzeby uzyskiwania zezwolenia władz monetarnych. waluty niewymienialne – charakteryzuje się tym, że obroty nimi oraz transfer ich za granicę są częściowo lub całkowicie ograniczone. Zarówno krajowcy jak i cudzoziemcy dewizowi mogą dokonywać tych obrotów lub transferów tylko po spełnieniu pewnych warunków lub po uzyskaniu odpowiedniego zezwolenia od właściwej władzy. Wymienialność zewnętrzna – to zapewnienie przez władze monetarne podmiotom nierezydującym w kraju swobody płatności w transakcjach z rezydentami oraz pomiędzy sobą z ominięciem restrykcji prawa dewizowego. Chodzi o zapewnienie swobody obrotu walutą. Wymienialność wewnętrzna – oznacza swobodną wymianę danej waluty na waluty obce, przyznaną osobom, przedsiębiorstwom, instytucjom itd. rezydującym w kraju (krajowcy dewizowi) Rezydent- osoba fizyczna mająca miejsce zamieszkania w kraju oraz osoby prawne mające siedzibę w kraju, a także inne podmioty mające siedzibę w kraju posiadające zdolność zaciągania zobowiązań i nabywania praw we własnym imieniu. Rezydentami są również znajdujące się w kraju oddziały, przedstawicielstwa i przedsiębiorstwa utworzone przez nierezydentów. Deficyt budżetowy: Sytuacja finansowa i gospodarcza wyrażająca się tym, że nie dające się ograniczyć wydatki budżetu państwa są wyższe os możliwych do uzyskania dochodów państwowych (podatków, opłat, ceł) Deficyt ma niekorzystny wpływ na finanse państwa, ponieważ powiększa się dług i trzeba od tego długu płacić procenty. zacki pe Strona 15 Pieniądz: gotówkowy (bilon i moneta – emisja budżetowa) bezgotówkowy (elektroniczne zapisy na saldzie rachunku bankowego – emisja bankowa) rzeczywisty (występuje w powszechnym obrocie) transferowy (jednostka rozliczeniowa w transakcjach bezgotówkowych, np. forma kredytu) wymienialny, niewymienialny, parytetowy, bezparytetowy, kruszcowy (forma pieniądza towarowego, powstała wskutek wyparcia przez kruszce innych pełniących wcześniej funkcje pieniądza – towarów) fiducjarny (pieniądz niepełnowartościowy, niewymienialny na złoto) Trzy modele regulacji obrotu dewizowego 1. Pełnej swobody obrotu dewizowego – organy adm. państwowej nie mają żadnych instrumentów prawnych żeby wprowadzać zakazy żądania informacji na temat obrotu dewizowego. zacki pe Strona 16 2. Monopolu państwowego - jest jeden podmiot, który może obracać wartościami dewizowymi; jest to państwo; ceduje swoje podmioty monopolistyczne na inne podmioty. 3. Mieszany – swoboda obrotu dewizowego z pewnymi restrykcjami Wstąpienie polski do UE, co oznacza konieczność stosowania art. 57 traktatu z Maastricht, który dotyczy obrotu dewizowego między członkami UE. Na podst. tego przepisu oraz ustawy z 2002 r. prawo dewizowe mamy następująco ukształtowany reżim obrotu dewizowego: 1. W obrocie wewnętrznym pełna swoboda obrotu dewizowego. 2. Obrót dewizowy z państwami UE jest objęty również zasadą pełnej swobody 3. Obrót z państwami trzecimi (z poza UE) może być objęty zakazami i ograniczeniami dewizowymi. Obrót dewizowy za granicą – polega na dokonywaniu czynności prawnych rezydenta z Nierezydentem powodujących przeniesienie własności wartości dewizowych. Wywóz, przekazanie, przelewanie lub wysyłanie zagranicę wartości dewizowych. Obowiązki dewizowe 1. Obowiązek zgłoszenia, przewożenia, wywożenia wartości dewizowych przez granicę organom celnym, 2. Jeżeli wartość transakcji przekracza wartość 15 000 euro mamy obowiązek skorzystać z usług banku 3. Instytucje finansowe mają obowiązek przekazywać informacje na temat transakcji dewizowych NBP 4. Działalność w zakresie sprzedaży, handlu dewizami może się odbywać wyłącznie w oparciu o działalność kantorową lub banki operacyjne Ograniczenia dewizowe zacki pe Strona 17 Państwo może wprowadzać ograniczenia dla poszczególnych podmiotów, przedmiotów; dotyczą: 1. Wywozu wartości dewizowych za granice w celu podjęcia działalności gospodarczej, 2. Otwieranie przez rezydentów rachunków bankowych, dewizowych w bankach zagranicznych 3. Nabywanie przez rezydentów zagranicznych papierów wartościowych i innych walorów. Objęte są zakazami dewizowymi i tego robić nie można. – Ograniczenia o charakterze względnym, bo automatycznie wprowadza także zezwolenie dewizowe – coś, co uchyla ograniczenie dewizowe. Pytania na zaliczeniu: 1. stopa referencyjna – jak wpływa na podaż pieniądza, co się dzieje jak stopy procentowe wzrastają? 2. Jak bank centralny wpływa na kurs waluty? 3. Wymienialność zewnętrzna i wewnętrzna 4. Czynność bankowa zastrzeżona i niezastrzeżona 5. Czy to dobrze że wstępujemy do euro i dlaczego? Pytania z innych grup: 1. Jakie warunki musi spełnić państwo aby przystąpić do UGW ? 2. Parytet złota 3. Emisja bankowa, budżetowa 4. Instrumenty polityki pieniężnej 5. Co przejmuje EBC po NBP w momencie przystąpienia do Unii Monetarnej 6. Czy bank centralny powinien być zależny od Państwa i dlaczego? zacki pe Strona 18 zacki pe Strona 19