Teoria Integracji Gospodarczej

Teoria Integracji Gospodarczej
Strefa wolnego handlu i unia celna
Formy integracji ekonomicznej
• strefa wolnego handlu — polega na likwidacji
ceł i ograniczeń pozataryfowych,
pozostawiając krajom członkowskim swobodę
stosowania narzędzi polityki handlowej wobec
krajów spoza ugrupowania, np. Europejskie
Stowarzyszenie Wolnego Handlu (EFTA),
Środkowoeuropejska Strefa Wolnego Handlu
(CEFTA), Północnoamerykańska Strefa
Wolnego Handlu (NAFTA);
Formy integracji ekonomicznej
• unia celna — porozumienie handlowe, w
którym członkowie oprócz likwidacji ceł i
ograniczeń pozataryfowych, prowadzą
wspólną politykę handlową wobec
pozostałych krajów;
Formy integracji ekonomicznej
• unia ekonomiczna (unia gospodarcza) —
wyższa forma wspólnego rynku, w której
członkowie dokonali harmonizacji wszystkich
rodzajów polityki, mających wpływ na warunki
konkurencji, m.in. polityki podatkowej,
monetarnej, społecznej;
Formy integracji ekonomicznej
• unia walutowa (unia monetarna) — forma
integracji europejskiej, w której wprowadza się
także wspólną walutę;
Formy integracji ekonomicznej
• unia polityczna — polega na unifikacji części
lub całości polityki zagranicznej i obronnej.
Formy integracji ekonomicznej
• Podstawa wprowadzenia strefy wolnego
handlu i unii celnej jest liberalizacja obrotów
handlowych
• W ramach strefy wolnego handlu państwa
regulują tylko handel wzajemny
• W unii celnej regulacje dotyczą również
polityki handlowej wobec krajów trzecich
• W ramach unii celnej powstaje wspólna
polityka handlowa
Formy integracji ekonomicznej
• Najważniejszy układ regulujący harmonogram
liberalizacji obrotów handlowych to General
Agreement on Tariffs and Trade (GATT)
• Podpisany 30 października 1947 roku, miał
chronić wynegocjowane przez uczestników
koncesje celne.
• Kontynuacja GATT to WTO (World Trade
Organization).
• Podstawowa zasada WTO –
niedyskryminowanie i równość traktowania.
Formy integracji ekonomicznej
• Zasady te zapisane są w klauzuli największego
uprzywilejowania (KNU)
• Na mocy KNU nie można przyznawać korzyści
jednemu państwu albo grupie państw,
ponieważ wszystkie państwa członkowskie
mają do nich jednakowe prawa.
• Przywileje nie mogą działać selektywnie
• Wyjątek od KNU – powstanie unii celnej lub
strefy wolnego handlu
Formy integracji ekonomicznej
• Podstawowe skutki strefy wolnego handlu i
unii celnej
• Większe otwarcie rynków – korzyści dla
konsumentów:
– więcej dóbr
– większa konkurencja
– polepszenie jakości
– możliwa zmiana struktury rynkowej
Formy integracji ekonomicznej
Różne warianty względem korzyści dla producentów:
Jeżeli producent działał w konkurencji doskonałej a kraj
miał przewagę komparatywną – poszerzenie rynku
zbytu i wzrost sprzedaży i produkcji
Jeżeli producent działał na rynku o strukturze bliskiej
konkurencji monopolistycznej to wprowadzenie strefy
wolnego handlu albo unii celnej daje możliwości
realizacji korzyści skali produkcji
Potencjalne straty (redukcja produkcji i zatrudnienia)
mogą wystąpić w mniej konkurencyjnych gałęziach
przemysłu
Podstawowe efekty unii celnej
• Początkowo tworzenie unii celnych
traktowano jako ruch w kierunku wolnego
handlu.
• Podstawowa teza – strefa wolnego handlu i
unia celna prowadzą do wzrostu dobrobytu
(nawet jeżeli dobrobytu nie maksymalizują)
• Obecnie można wykazać, że unia celna zawiera
element dyskryminacji wobec krajów trzecich
przy wolnym handlu między krajami
członkowskimi
Podstawowe efekty unii celnej
• Kombinacja wolnego handlu i protekcjonizmu
wywołuje trzy rodzaje efektów:
– Kreację handlu, która polega na zastąpieniu
drogich dóbr krajowych przez importowane
bezcłowo pochodzące z państw unii celnej
– Ekspansję handlu - czyli wzrost wymiany
handlowej wynikający ze wzrostu konsumpcji
wskutek obniżki cen towarów
– Przesunięcie handlu – zastąpienie tanich dóbr
importowanych z państw trzecich przez dobra
relatywnie drogie, importowane z krajów
członkowskich unii celnej
Podstawowe efekty unii celnej
• Kreacja i ekspansja są korzystne – oznaczają
wzrost wymiany handlowej bez straty dla
państw trzecich. Przesunięcie handlu jest
negatywne dla państw trzecich
Kraj
H
P
W
100
80
60
Cena dobra po nałożeniu cła 100%
160
120
Cena dobra po nałożeniu cła 50%
120
90
Cena jednostki dobra
Konkurencja doskonała a unia celna
• Model równowagi cząstkowej – popyt i podaż
wybranego dobra przedstawione na układzie
współrzędnych.
• Założenia:
– Doskonała konkurencja na rynku dóbr i czynników
produkcji
– pełne zatrudnienie
– niekosztowne procesy dostosowawcze
• Założenia c.d.:
– doskonała mobilność siły roboczej w ramach kraju
– brak mobilności siły roboczej pomiędzy
państwami
– ceny są określone przez koszty
Kraj czy obszar nie mający wpływu na kształtowanie
się cen na świecie nazywamy „małym”
Kraj czy obszar mający wpływ na kształtowanie się
cen na świecie nazywamy „dużym”
Zakładamy, że analizowany kraj H (home) jest importerem dobra X.
Jest importerem, bo cena dobra równowagi bardzo wysoka (np.
dobro pracochłonne, praca droga) – kraj H nie ma przewagi
komparatywnej w wytwarzaniu dobra X
• Zakładamy, że cena dobra X w kraju H (P1) jest wyższa
od ceny światowej P2
• Konsumenci w kraju H będą woleli kupować dobra
pochodzące z zagranicy po cenie P2
• Konsumenci będą kupować po cenie P2 ilość Q3
dobra X zaś producenci krajowi będą po cenie P2
produkować Q2 dobra X
• Powstaje nadwyżka popytu krajowego nad podażą
krajową (Q2Q3). Ta nadwyżka musi być importowana
– więc wielkość importu odpowiada odcinkowi Q2Q3
•Jeżeli małe państwo wprowadza cła, to cena rośnie z P2 do P3 (P2+cło).
•Popyt przy nowej cenie spada z Q3 do Q5, a podaż krajowa wzrasta do Q4
•Kraj H jest krajem małym i wzrost cła nie powoduje zmiany ceny światowej
•Nadwyżka popytu nad podażą (Q4Q5) jest mniejsza w tym przypadku
•
•
•
•
•
Koszty i korzyści mierzymy poziomem dobrobytu konsumenta i producenta
Nadwyżka konsumenta spada z o obszar a+b+c+d, nadwyżka producenta wzrasta
(obszar a)
Rząd otrzymuje cło (wielkość importu razy stawka cła) – obszar c
W efekcie dobrobyt netto (+a-a-b-c-d+c) będzie ujemny , wielkości b+d
Wprowadzenie cła jest niekorzystne z punktu widzenia dobrobytu społecznego.
Jeżeli kraj H to kraj duży, eksporterzy odreagują na wprowadzenie cła obniżką cen do
poziomu P4
Stąd pierwszy pozytywny efekt cła – poprawa terms of trade (stosunku zmian cen
eksportu do importu)
Po wprowadzeniu cła w kraju dużym cena wzrośnie mniej niż kraju małym-mniejszy
będzie spadek importu Q4Q5
Nadwyżka konsumenta spada a producenta – wzrasta , ale w mniejszym stopniu niż w
kraju małym, bo zmiany pomiędzy cenami P2 i P3 są mniejsze
Rząd kreuje nowe wpływy do budżetu: są to dwa obszary – c i e
Dobrobyt netto (+a-a-b-c-d+c+e) wynosi -b-d oraz e
Z punktu widzenia dobrobytu społecznego wprowadzenie ceł w kraju dużym nie musi
być niekorzystne. Im bardziej eksporterzy obniżą ceny tym mniejsze będą obszary b i d
a obszar e większy
Mała unia celna, kraj H jako kraj mały
Kraj H – mały. Kraj P – duży. Obszar H i P – mała unia celna
Sw - podaż światowa, Sw+t – podaż światowa po nałożeniu cła;
SH-podaż kraju H; Sp – podaż kraju P; DH – popyt w kraju H;
krzywa podaży światowej powiększona o wartość cła.
Mała unia celna, kraj H jako kraj mały
Kraj H nie ma przewagi komparatywnej w wytwarzaniu X. Kraj P taką przewagę ma.
Po utworzeniu unii celnej ceny się wyrównają na poziomie P2
Kraje wprowadzą wspólne cła – niższe od początkowych w kraju H.
Cena na dobro spoza unii ustali się na poziomie P3 (P1 + cło) – dobro sprowadzane z
państw spoza unii będzie droższe od dobra sprowadzanego z państw unii
Mała unia celna, kraj H jako kraj mały
Początkowo cena w H wynosiła P4; popyt Q4 a podaż Q3. Przed unią
importowano Q3Q4.
Po wprowadzeniu unii import rośnie do Q2Q5.
Q3Q4 - reprezentuje efekt przesunięcia handlu,
Q2Q3 – wzrost importu ze spadku produkcji krajowej (kreacja handlu)
Q4Q5 – wzrost importu ze wzrostu krajowej konsumpcji (ekspansja handlu)
Mała unia celna, kraj H jako kraj mały
W skutek wprowadzenia unii celnej wzrasta import
Ceny spadają i rośnie nadwyżka konsumenta (a+b+c+d).
Spada nadwyżka producenta (obszar a). Rząd traci wpływy do budżetu (c+h)
Społeczeństwo jako całość korzysta na wprowadzeniu unii celnej.
Miara korzyści : obszar +b +d –h. Żeby dobrobyt netto był pozytywny h musi
być większe od b+d
Co jeżeli na początku mamy wolny handel?
Ceny P1 i import w wysokości Q1Q6
Po wprowadzeniu unii celnej ceny rosną do P2.
Nadwyżka konsumenta spada (-e –f –g –h –i -j), nadw. Producenta rośnie (+e)
Efekty dobrobytowe netto są negatywne (–f –g –h –i –j)
Efekty kreacji i ekspansji ujemne, efekt przesunięcia Q2Q5.
Przy wolnym handlu nie ma przesłanek do wprowadzania unii celnej
Duża unia celna
Mniejsze negatywne efekty przesunięcia handlu
Duża unia będzie miała większy wpływ na ceny światowe
DUC – popyt w ramach unii celnej; Sw – krzywa podaży z krajów trzecich
Zakładamy na początku wolny handel między krajami H i P; Ilość równowagi – przecięcie
Duc i Sw - cena P2, wielkość importu Q2
Duża unia celna
Po utworzeniu unii celnej krzywa podaży kraju W staje się mniej elastyczna i
przybiera postać S’w
Wprowadza się cło optymalne z punktu widzenia dobrobytu Tuc
Import na teren unii celnej określa przecięcie Duc oraz Sw+Tuc i S’w
Duża unia celna
W porównaniu z sytuacją wyjściową ceny na rynku światowym spadną z
poziomu P2 do poziomu P1. Na rynku wewnątrz unii wzrosną do P3
Zmiany cen spowodują spadek konsumpcji dobra X w krajach H i P oraz
wzrost produkcji wewnątrz unii celnej z powodu spadku popytu na import z
Q2 do Q1
Duża unia celna
Efekty na dobrobycie: spadek nadwyżki konsumenta wskutek wzrostu cen (a i
b). Dochody z ceł (a i c)
Unia generuje efekt przesunięcia: import X od efektywnych producentów z
kraju W zostaje zastąpiony mniej efektywną produkcją z obszaru unii celnej
Poziom cła Tuc jest optymalny: dobrobyt netto w ramach unii rośnie. Strata
efektywności (obszar b ) jest kompensowany poprawą terms of trade (obszar c)
Model równowagi ogólnej
Model pozwala na przedstawienie wpływu zmian warunków wymiany
międzynarodowej na sferę konsumpcji i produkcji
Wielkość i strukturę produkcji określa punkt styczności krzywej możliwości
produkcyjnych z krzywą transformacji.
Nachylenie krzywej transformacji – relatywne ceny dóbr wewnątrz kraju.
Model równowagi ogólnej. Wolny handel
Zakładamy mobilność czynników produkcji
Krzywa możliwości produkcyjnych
Linia 1 – relatywny stosunek cen w kraju H
U0 – społeczna krzywa obojętności
Punkt A – punkt styczności krzywych
Sytuacja autarkii – produkcja dobra X i Y równa konsumpcji
Model równowagi ogólnej. Wolny handel
Po wprowadzeniu wolnego handlu relatywna cena X do Y spada.
Linia ograniczenia budżetowego w kraju H przesuwa się (linia 2 )
Punkt A już nie jest punktem równowagi.
Nowe punkty równowagi to Bp i Bc. Wielkości konsumpcji i produkcji nie są
równe.
Model równowagi ogólnej. Wolny handel
Przy wolnym handlu kraj H będzie produkować i eksportować więcej relatywnie
tańszego w H dobra Y a importować relatywnie droższe w H dobro X.
W kraju H wzrośnie konsumpcja relatywnie tańszego dobra X i spadnie
konsumpcja Y.
Powstaje nadwyżka w produkcji dobra Y i niedobór w produkcji X.
Nadwyżka i niedobór są wyrównywane wymianą handlową z krajem W
Model równowagi ogólnej. Wprowadzenie cła.
Wprowadzenie cła zwiększa nachylenie krzywej ograniczenia budżetowego (linia 3)
Stosunek cen w kraju H taki sam jak przy autarkii
Linia 3 leży wyżej od linii transformacji o odcinek równy wysokości cła
Wielkość produkcji Bp (styczność linii 1 z krzywa możliwości produkcyjnych)
Wielkość konsumpcji Bc (styczność linii 3 z krzywa obojętności)
Model równowagi ogólnej. Wprowadzenie cła.
Wielkość produkcji to punkt A , wielkość konsumpcji punkt C
Po wprowadzeniu cła konsumpcja maleje- ruch z Bc do C
Model równowagi ogólnej. Unia celna.
Po wprowadzeniu unii celnej między H i P ceny się wyrównują.
Ceny relatywne w kraju H spadają, ale mniej niż w wolnym handlu (linia 5)
Produkcja (Dp) i konsumpcja (Dc) wyznaczone będą przez punkty styczności linii 5 z
krzywą możliwości produkcyjnych i krzywą obojętności.
Model równowagi ogólnej. Unia celna.
W wyniku wprowadzenia unii celnej wymiana handlowa rośnie. Import X i eksport Y
odpowiednio się powiększą.
Rośnie wymiana między H i P. Wymiana z krajem w zanika
Przy imporcie z W ograniczenie budżetowe określone będzie linią 6 (cło).
Styczność linii 6 z krzywa obojętności w punkcie Ec – koszyk mniej pożądany od Dc.
Krzywa oferty. Równowaga przy wolnym handlu
Kraj H posiada przewagę komparatywną w produkcji dobra X (tzn. X jest relatywnie
tańsze a Y relatywnie droższe)
W kraju W sytuacja jest odwrotna
Przy wymianie ceny zaczną się wyrównywać
Wielkość eksportu i importu zależy od kształtowania się terms of trade
Wzrost relatywnych cen X do Y wpływa na zwiększanie się wymiany handlowej
Kiedy następuje wzrost relatywnych cen X do Y kraj może eksportować więcej X i
importować nieproporcjonalnie więcej dobra Y, które staje się relatywnie tańsze
Krzywa oferty. Równowaga przy wolnym handlu
Kraj W ma przewagę komp. w produkcji dobra Y . Relatywna cena dobra Y jest niska, a
dobra X wysoka.
Przy wymianie handlowej relatywna cena dobra Y zaczyna rosnąć, a dobra X maleć
[ przejście z (PX/PY)1 do (PX/PY)2 ]
Krzywa oferty. Równowaga przy wolnym handlu
Zmiany w relatywnych cenach zachodzą w krajach H i W aż do ich wyrównania
Wielkość wymiany handlowej i relatywne ceny wyznacza punkt przecięcia się
krzywych oferty krajów H i P
Krzywa oferty. Wprowadzenie ceł.
Kraj H – „mały” kraj. Krzywa oferty kraju W – prosta, bo wprowadzenie ceł
przez H nie wpływa na zmianę cen relatywnych.
Po wprowadzeniu cła import z kraju W spada z Y3 do Y4
Jednocześnie eksport dobra X spada z X3 do X4
Krzywa oferty przesuwa siew lewo z H do H’
Krzywa oferty. Wprowadzenie ceł.
Kraj H – „duży” kraj.
Wprowadzenie cła przesunie krzywą oferty w lewo i doprowadzi do zmiany terms
of trade. Spada relatywna cena dobra Y w kraju W. Eksporterzy w kraju W
obniżają ceny aby zapobiec spadkom obrotów. Terms of trade W pogorszy się.
W efekcie spadnie eksport i import obydwu dóbr, ale w mniejszym stopniu niż w
przypadku kraju małego
Krzywa oferty. Wprowadzenie unii celnej.
Założenia:
Kraje H i P tworzą unie celną, W – kraj trzeci
H, P i W – duże kraje
Utworzona unia celna H i P – unia duża
H i P mają przewagę komparatywną w produkcji
dobra X
Kraj W ma przewagę komparatywną w produkcji
dobra Y
Krzywa oferty. Wprowadzenie unii celnej.
Wariant wolnego handlu. Ceny krajowe równe światowym (nachylenie T1)
Punkt h (przecięcie k.o. W z k.o. H+P) – równowaga Q8 eksport H+P
Pozycje eksportowe oddzielnie H i P oddzielnie pokazują punkty przecięcia krzywej H
i P z linią T1 (punkty c i e)
Wielkość importu dobra Y z kraju W pokazują też punkty c,e,h, tylko na osi pionowej
Krzywa oferty. Wprowadzenie unii celnej.
Kraj H wprowadza cła na import dobra Y.
Krzywa oferty H przesuwa się ma H’. Ceny wewnątrz H wzrastają (nachylenie ja).
Produkcja X spada, produkcja Y wzrasta. Konsumują więcej X kosztem Y.
Nowa światowa równowaga g: H’+P przecina W – nowe terms of trade T2
Analizujemy oddzielnie: punkt a i punkt d
Cło pogarsza sytuację w H spadek eksportu X i importu Y
Sytuacja w P się polepsza się dzięki zmianom terms of trade: Import Y i eksport X
wzrasta
Krzywa oferty. Wprowadzenie unii celnej.
H tworzy z P unie celną. Wspólna krzywa oferty H’ + P’ przecina W w punkcie f i
wyznacza nowe terms of trade.
Przy nowej taryfie zewnętrznej ceny wewnątrz unii wyższe niż wolnym handlu
(odcinek jb)
Wymianę handlową H i P wyznacza przecięcie H’, P’ z T3 (punkt b)
Eksport X z kraju H i P wyniesie po Q2 (razem Q6) import Y i dla H i dla P wyniesie
bQ2, czyli razem f Q6
Czy kraje skorzystają na wprowadzeniu unii celnej?
Największe obroty i najlepsze terms of trade - przy wolnym handlu.
Dla H unia gorsza od wolnego handlu (b<e), ale lepsza od protekcjonizmu (a<b).
Czy kraj P skorzysta na wprowadzeniu unii? Zależy od położenia krzywej oferty terms
of trade. Jeżeli państwu wstępującemu do unii terms of trade się polepsza – to
państwo zyskuje. Jeżeli pogarsza się – to traci
Konkurencja monopolistyczna
Jedno z założeń integracji: powiększanie rynków
przynosi korzyści.
Pozwala na wykorzystanie skali produkcji przy
spadku kosztów przeciętnych
Otwarcie rynków rozbija monopole, zwiększa
efektywność, konkurencyjność i skalę
produkcji wewnętrznej.
Model konkurencji monopolistycznej w
gospodarce zamkniętej
• Założenia:
• Duża ilość firm, jeden producent nie ma
wpływu na przychody reszty
• Wielu kupujących
• Czynniki produkcji mobilne między sektorami
• Produkty są zróżnicowane (niedoskonale
substytucyjne)
• Producent ma niewielką kontrole nad ceną
Model konkurencji monopolistycznej
MR- przychód krańcowy (marginal revenue)
MC- koszty krańcowe (marginal costs)
D- popyt (demand)
SAC – koszty przeciętne krótkookresowe (short run average cost)
Optymalny poziom produkcji maksymalizacja zysku określa MC = MR
Model konkurencji monopolistycznej
Przy takiej wielkości produkcji (MC=MR) cenę wyznacza krzywa popytu rynkowego D.
Cena ta P1 a koszty przeciętne C1
W tej sytuacji producent realizuje zyski nadzwyczajne (prostokąt C1P1x0Q1)
Jest to równowaga krótkookresowa. Bariery wejścia niskie i liczba producentów rośnie.
Tak się dzieje do momentu aż zyski w sektorze staną się zerowe.
Model konkurencji monopolistycznej
Nazywamy to równowaga długookresową.
Równowaga długookresowa to taka równowaga, w której optymalna wielkość
produkcji (MR = MC) jest osiągana dla ceny P, równej długookresowym kosztom
przeciętnym (MR=MC dla Q2, dla którego D’ = LAC, co daje P2 = C2
Skutki wprowadzenie unii celnej na modelu
konkurencji monopolistycznej
W danym modelu ważne jest sprawdzenie czy:
- krzywa D przecina się z krzywa LAC (zyski zerowe)
- krzywa D leży powyżej krzywej LAC (zyski
nadzwyczajne dla sektora)
- krzywa D leży poniżej krzywej LAC (straty i
zaprzestanie produkcji)
- Możliwy scenariusz kiedy rząd wprowadza cło
doprowadzając ceny do poziomu, przy którym firmie
opłaca się produkować (P = LAC). Takie cło nazywane
jest naukową taryfą celną
Skutki wprowadzenie unii celnej na modelu
konkurencji monopolistycznej
Jeżeli gospodarka jest otwarta – to firma ma do
czynienia z ceną światową (po której
eksportuje dobra) i cena światową
powiększoną o cło (po której dobra są
importowane)
Zakładamy, że krajowe krzywa kosztów leży
poniżej cen światowych to produkcja zostanie
rozszerzona
Jeżeli żaden kraj nie produkuje dobra X przed unią celną
H – kraj stanowiący punkt odniesienia, P – kraj partnerski, W – inny kraj (reszta świata)
DH i DP – krajowe krzywe popytu; DP+H – łączna krzywa popytu
LAC – krzywa długookresowych kosztów przeciętnych wspólna dla H i P
SW – doskonale elastyczna krzywa podaży kraju W
SW’ – krzywa podaży W po nałożeniu cła
PW - to cena sprowadzania towarów z W do H przy wolnym handlu
PW’ - to cena światowa po nałożeniu cła
PU – cena wewnętrzna w P i H po wprowadzeniu unii celnej
C – koszt jednostkowy
Jeżeli żaden kraj nie produkuje dobra X przed unią celną
Przed wejściem do unii celnej żaden kraj nie produkował dobra X (LAC
wyższe od ceny jednostkowej dla danego poziomu popytu)
Konsumowano dobra z importu (w ilości Q1 i Q2)
Ceny na poziomie PW’. Dochody z ceł PwPw’ x 0Q1 w H oraz PwPw’ x 0Q2 w
kraju P
Po wejściu do unii jeden kraj (np. H) może zaopatrywać cały obszar i
produkując po niższych kosztach przeciętnych (krzywa LAC).
Są dwie możliwości
Jeżeli żaden kraj nie produkuje dobra X przed unią celną
Ceny równe przeciętnym kosztom (np. stosuje się taryfę naukową Pu) i nie
będzie zysków producenta.
Ceny w unii spadną do poziomu Pu. Produkcja wyniesie Q3
Wzrośnie nadwyżka konsumenta w H i P oraz utrata wpływów z cła. Dobrobyt
netto wzrośnie z tytułu nadwyżki konsumenta
Jeżeli żaden kraj nie produkuje dobra X przed unią celną
Jeżeli ceny (cła) będą się kształtować na poziomie PW’, to nie będzie wzrostu
nadwyżki konsumenta.
Państwo H może produkować Q4 po kosztach C niższych od tych, po
których importuje z państw trzecich.
Jeżeli kraj P importuje tylko z H, to ponosi stratę z tytułu zniknięcia
dochodów z cła (i tu traci w dobrobycie)
Kraj H tez traci dochody z ceł, ale generuje wzrost nadwyżki producenta
0Q4PW’xPu
Struktura monopolistyczna
Teoria unii celnej rozpatruje również
zachowanie podmiotów w strukturach
monopolu i oligopolu.
Są to modele dynamiczne, pokazujące
alokacyjne efekty integracji
Np. model rozbicia monopolu i model
zwiększenia efektywności.
Struktura monopolistyczna
Jedna firma na rynku i jeden produkt. Optymalna wielkość produkcji MR=MC.
Cenę określa krzywa popytu D (bardziej stroma niż w konkurencji
monopolistycznej). Cena jest równa P0. Przychód krańcowy równy A0
Monopolista osiąga zyski nadzwyczajne AC0P0x0Q0
Wejście innego producenta możliwe nie jest.
Jest to równowaga długookresowa
Rozbicie monopolu
Dh – krzywa popytu w kraju H
MRh – krzywa przychodu krańcowego krajowego monopolisty (chronionego
protekcyjną polityka handlową)
MCh – krzywa kosztów krańcowych krajowego monopolisty
Kraj H jest mały i wchodzi do większego ugrupowania integracyjnego
Krzywa podaży kraju P (Sp) – doskonale elastyczna
Przed utworzeniem unii wielkość produkcji Q2 przy cenie P2
Rozbicie monopolu
Po utworzeniu unii na rynku pojawia się nowi producenci i monopol zostanie
rozbity.
Nowa równowaga w punkcie przecięcia krzywej podaży kraju P oraz Dh
Ceny spadną do P1 a konsumpcja wzrośnie do Q3
Wielkość produkcji krajowej spadnie do Q1
Nadwyżka konsumpcji zaspokojona importem z państwa P(Q3-Q1)
Produkcja może spaść ale nie musi. Jeżeli producent będzie obniżał koszty i
krzywa kosztów krańcowych przybierze postać MC’h. Wtedy wzrośnie nie tylko
konsumpcja ale tez produkcja
Podniesienie efektywności (X-efficiency)
Rozbicie monopolu spowoduje wzrost efektywności managerów w firmach
Będą dążyli do obniżania kosztów, rozwoju technologii, etc.
Założenia jak wcześniej, tylko przed unią kraj H już importował X z kraju P.
Producent stosował cenę P1, wielkość krajowej produkcji była 0Q1, konsumpcji
0Q3, importu z kraju P - Q1Q3
Podniesienie efektywności (X-efficiency)
Po wprowadzeniu unii producenci z H muszą zaakceptować zwiększoną konkurencję.
Konkurencję potęgują pozacenowe atuty produktu. Nowoczesna technologia , badania,
etc.
Popyt krajowy na produkt rośnie do D’h, nadwyżka konsumenta wzrasta o BAC., import
wzrasta do Q1Q4
Firmy kraju H muszą poprawiać swoją efektywność, zmniejszając koszty krańcowe do
MC’h. Ich udział w rynku wzrasta do 0Q2, import spada do Q2Q4