SYLABUS PRZEDMIOTU PRAWO RZYMSKIE studia stacjonarne i niestacjonarne Lp. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. Elementy składowe sylabusu Nazwa przedmiotu Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Kod przedmiotu Język przedmiotu Grupa treści kształcenia, w ramach której przedmiot jest realizowany Typ przedmiotu Rok studiów, semestr Imię i nazwisko osoby (osób) prowadzącej przedmiot Imię i nazwisko osoby (osób) egzaminującej bądź udzielającej zaliczenia w przypadku, gdy nie jest nim osoba prowadząca dany przedmiot Formuła przedmiotu Wymagania wstępne Liczba godzin zajęć dydaktycznych 15. Liczba pkt ECTS przypisana przedmiotowi Czy podstawa obliczenia średniej ważonej? Założenia i cele przedmiotu 16. Metody dydaktyczne 17. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia z przedmiotu, a także formę i warunki zaliczenia poszczególnych form zajęć, 13. 14. Opis prawo rzymskie Zakład Prawa Rzymskiego UJ WPA-10.P-120,WPA-10.P-223, WPA-10.PZ-120, WPA-10.PZ-223 polski grupa treści podstawowych fakultatywny – ograniczonego wyboru I rok studiów, dwa semestry ks. dr hab. Franciszek Longchamps de Bérier, prof. UJ dr Tomasz Palmirski ks. dr hab. Franciszek Longchamps de Bérier, prof. UJ dr Tomasz Palmirski wykłady ćwiczenia bez wymagań wstępnych studia stacjonarne: wykład 60h, ćwiczenia 60h studia niestacjonarne: wykład 42h, ćwiczenia 42 11 tak, 11 punktów ETCS jako mnożnik Celem przedmiotu jest wszechstronne wprowadzenie w zagadnienia prawa prywatnego i w historię prawa prywatnego; przedstawić pojęcia i instytucje prawa rzymskiego w ich historycznym rozwoju; nauczyć rozumowania prawniczego przez studium rozwiązywania konkretnych problemów społecznych. W ramach przedmiotu prawo rzymskie prowadzone są wykłady i ćwiczenia. Powszechnie dostępne wykłady stanowią przewodnik po proponowanych do przestudiowania zagadnieniach z zakresu rzymskiego prawa prywatnego. Podczas ćwiczeń analizuje się źródła, rozwiązuje problemy prawne przedstawiane głównie w postaci kazusów, szczegółowo dyskutuje i utrwala materiał. Uczestnictwo w wykładach nie jest obowiązkowe, lecz zalecane, zwłaszcza że program ćwiczeń jest wobec nich komplementarny. Egzamin – pisemny, ilość punktów za pracę egzaminacyjną: 100. Wykłady i ćwiczenia zaplanowano w taki sposób, aby regularnie w nich uczestniczący musieli jedynie 1 wchodzących w zakres danego przedmiotu powtórzyć przed egzaminem przestudiowany dotąd i przećwiczony materiał. Dla tych, co zdecydują się uczestniczyć w cotygodniowych ćwiczeniach, każdy ich semestr kończy się zaliczeniem; w drugim semestrze może to być ocena. Można je uzyskać na podstawie obecności na ćwiczeniach, aktywności w trakcie zajęć oraz pozytywnego wyniku z przeprowadzonych w I semestrze dwóch kartkówek. Pierwsza jest z 50 łacińskich paremii i odbywa się w pierwszym pełnym tygodniu po 11 listopada, o ile jest w bezpośredniej bliskości soboty i niedzieli zjazdu studiów niestacjonarnych. Lista paremii wraz z ich łacińskim tłumaczeniem podana zostanie przez prowadzących ćwiczenia oraz udostępniona na stronie Zakładu Prawa Rzymskiego UJ. Druga kartkówka dotyczy lektury, wybranej przez studentkę czy studenta z listy podanej przez prowadzących ćwiczenia oraz udostępnionej na stronie Zakładu Prawa Rzymskiego UJ. Odbyć się powinna w pierwszym pełnym tygodniu stycznia, o ile jest w bezpośredniej bliskości soboty i niedzieli zjazdu studiów niestacjonarnych. Ponadto w drugiej połowie marca podczas ćwiczeń przeprowadza się sprawdzian pisemny. Nie służy on jednak jako kolejna podstawa do zaliczenia semestru, dlatego też nie przewiduje się prowadzenia go poza jedynymi, wskazanymi do tego celu zajęciami w danej grupie. Jest ćwiczeniem, które ma ukazać charakterystykę egzaminu pisemnego z prawa rzymskiego. Pozwala studentkom i studentom zorientować się co do stanu wiedzy oraz zaawansowania ich przygotowań do egzaminu – w warunkach maksymalnie do niego zbliżonych. Uzyskanie dobrego wyniku z marcowego sprawdzianu pozwala wcześniej zaliczyć ćwiczenia z oceną przynajmniej dobrą, co upoważnia, aby przystąpić do egzaminu przedterminowego. Egzamin ten, planowany już na koniec kwietnia, jest ustny. Wcześniej, bo z początkiem kwietnia, laureaci i wyróżnieni w konkursie prawa rzymskiego uzyskają oceny z przedmiotu. W ścisłej współpracy z Zakładem Prawa Rzymskiego UJ, konkurs przygotowuje i przeprowadza założone w 1851 roku studenckie koło naukowe: Towarzystwo Biblioteki Słuchaczów Prawa. Do uczestnictwa w prowadzonych przez TBSP zajęciach samokształceniowych oraz w konkursie zachęca się wszystkie studentki i wszystkich studentów. Zaliczenie ćwiczeń na ocenę przynajmniej dobrą – nawet, jeśli nie wcześniejsze, które pozwala przystąpić do ustnych egzaminów przedterminowych 2 – pozostaje nie bez wpływu na wynik egzaminu pisemnego w sesji letniej. Oceny dobra i dobra plus z ćwiczeń pozwalają dopisać 10 punktów egzaminacyjnych. Ocena bardzo dobra z ćwiczeń pozwala dopisać 15 punktów egzaminacyjnych. Zapisy do grup ćwiczeniowych i na egzamin w systemie USOS: A) przedtermin: 10 czerwca, B) sesja letnia: 16 czerwca oraz 27 czerwca, C) sesja poprawkowa: 2 września oraz 12 września. 18. Treści merytoryczne przedmiotu oraz sposób ich realizacji SEMESTR PIERWSZY 1. Dlaczego prawo rzymskie? – wprowadzenie w zagadnienia podstawowe, specyfika przedmiotu. Unikalność prawa rzymskiego na tle innych praw antycznych, rzymskie podziały prawa – szczególnie na prawo publiczne i prywatne, elementy trwałe ustroju i systemu źródeł prawa rzymskiego, szczególna rola prawa jurysprudencyjnego. 2. Historia źródeł prawa I: prawo archaiczne, okres przedklasyczny. 3. Historia źródeł prawa II: klasyczne prawo rzymskie, prawo poklasyczne. 4. Prawo procesowe I: pozasądowa ochrona, typy rzymskiego procesu, ramy organizacyjne procesu, actio. 5. Prawo procesowe II: przebieg procesu. 6. Prawo procesowe III: egzekucja, polubowne zakończenie sporu. 7. Czynności prawne, zdolność do czynności prawnych, 8. Rodzina i majątek I: władza ojcowska i małżeństwo rzymskie. 9. Rodzina i majątek II: władza ojcowska i podmiotowość majątkowa: osoby sui iuris; peculium; peculium castrense i quasi castrense; odpowiedzialność noksalna. 10. Rodzina i majątek III: piecza prawna – opieka i kuratela. 11. Prawo spadkowe I: wartości, zasady i reguły prawa spadkowego. 3 12. Prawo spadkowe II: dziedziczenie beztestamentowe. 13. Prawo spadkowe III: dziedziczenie testamentowe. 14. Prawo spadkowe IV: legaty i fideikomisy, interpretacja testamentu. 15. Prawo spadkowe V: dziedziczenie przeciwtestamentowe, nabycie spadku. SEMESTR DRUGI 1. Prawo rzeczowe I: rzeczy, własność. 2. Prawo rzeczowe II: posiadanie, nabycie i utrata posiadania, ochrona posiadania. 3. Prawo rzeczowe III: nabycie i utrata prawa własności. 4. Prawo rzeczowe IV: ochrona prawa własności, służebności. 5. Prawo rzeczowe V: zastaw, emfiteuza, superficies. 6. Prawo zobowiązaniowe I: podział zobowiązań, podmioty, przedmiot, modyfikacje świadzenia, odpowiedzialność za szkody, kontrakty i pacta. 7. Prawo zobowiązaniowe II: kontrakty realne. 8. Prawo zobowiązaniowe III: kontrakty werbalne, kontrakty literalne. 9. Prawo zobowiązaniowe IV: kontrakty konsensualne – kupno sprzedaż. 10. Prawo zobowiązaniowe V: kontrakty konsensualne – najem, spółka, zlecenie. 11. Prawo zobowiązaniowe VI: contractus innominati i pacta, donatio, zobowiązania quasi ex contractu. 12. Prawo zobowiązaniowe VII: zobowiązania ex delicto. 13. Prawo zobowiązaniowe VIII: zobowiązania quasi ex delicto. 14. Prawo zobowiązaniowe IX: umocnienie, przeniesienie i umorzenie zobowiązań. 15. Wartości i zasady prawa rzymskiego. 19. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej, obowiązującej do zaliczenia danego przedmiotu Literatura podstawowa – podręczniki: 1) K. Kolańczyk, Prawo rzymskie. 2) W. Litewski, Rzymskie prawo prywatne 4 Lektury dodatkowe: 1) W. Dajczak, Rzymska res incorporalis a kształtowanie się pojęć „rzeczy” i „przedmiotu praw rzeczowych” w europejskiej nauce prawa prywatnego, Poznań 2007. 2) Dębiński, Kościół i prawo rzymskie, wyd. 1, Lublin 2007, wyd. 2, Lublin 2008 3) F. Longchamps de Bérier, Nadużycie prawa w świetle rzymskiego prawa prywatnego, wyd. 1, Wrocław 2004; wyd. 2, Wrocław 2007. 4) R. Wojciechowski, Societas w twórczości glosatorów i komentatorów, Wrocław 2002. 5