Instrukcja do części C wniosku

WFOŚiGW w Krakowie
Część ‘C’
Instrukcja dla wnioskodawcy
Wniosek dla zadania inwestycyjnego
WFOŚiGW w Krakowie – wniosek część ‘C’ – instrukcje
Objaśnienie do tabel opisujących nakłady i eksploatację inwestycji.
Ta część wniosku służy do ogólnej oceny inwestycji od strony nakładów inwestycyjnych i
planu finansowego. Informacje te mogą stanowić wyciąg z biznes-planu, analiz typu studium
wykonalności lub zostać samodzielnie przygotowane. Wszystkie wielkości ujęte w tabelach części C
powinny dotyczyć tylko projektowanej inwestycji a nie całości podmiotu (przedsiębiorstwo lub gmina
mogą prowadzić szereg innych – oprócz opisywanej – inwestycji lub przedsięwzięć niezwiązanych z
ochroną środowiska). Dlatego w przychodach i kosztach wykazujemy również tylko wielkości
związane z budowaniem i eksploatacją tej inwestycji. W przypadku modernizacji wpisywać będziemy
różnicę pomiędzy stanem istniejącym (kontynuacją dotychczasowej działalności) a wielkościami
projektowanymi. Ma to na celu ocenę samego procesu inwestowania a nie ocenę zdolności
kredytowej wnioskodawcy.
Wielkości i wartości, które podajemy w części C są szacowane (dotyczą przyszłości,
przyszłych przychodów, kosztów, wpływów, wydatków) a niewypisywane na podstawie istniejących
dokumentów księgowych czy sprawozdawczych. Dokumenty takie jak plany biznesowe, analizy
wykonalności, studia przedinwestycyjne itp. mogą jedynie stanowić punkt wyjścia do przygotowania
modelu funkcjonowania przedsięwzięcia i symulacji jego działania w przyszłości. Duża część
informacji będzie wynikała wprost z założeń technicznych np.: zużycia materiałów, surowców, części
zamiennych, wielkości obsługi itp. Dzięki temu będzie można określić przyszłe koszty eksploatacji
inwestycji. Podobnie, na podstawie założeń technicznych i informacji o prognozowanych cenach
produktów określone mogą być przychody ze sprzedaży (jeżeli taka będzie występowała) oraz
harmonogram nakładów inwestycyjnych (w zależności od harmonogramu budowy inwestycji).
Pozostałe wielkości wpisywane do tabel wynikają głównie ze sposobu finansowania inwestycji
(odsetek, okresu karencji, rozłożenia rat).
W tabeli C.1 wpisujemy tylko Koszty kwalifikowane zadania. Wynikają one z tabeli C.7
W tabeli C.2 podajemy podstawowe informacje o dotacji i pożyczce.
W tabeli C.4 (wypełniać w przypadku przedsięwzięć komercyjnych) wpisujemy informacje
o tym, jakie koszty będą miały decydujące znaczenie dla eksploatacji inwestycji. W tabeli tej
wpisujemy również jednostkowe ceny przyjęte do analizy (opierając się również na prognozach zmian
cen opracowanych przez Fundusz) roczne zużycia i roczny koszt paliw, materiałów, surowców,
mediów oraz poziom zatrudnienia i średnie płace (z ZUSem i innymi obciążeniami). Wypełnienie
tabeli C.4 ujawnia sposób i założenia przyjmowane do szacowania przyszłych kosztów
eksploatacyjnych. W tabeli C.5 (wypełniać w przypadku przedsięwzięć komercyjnych) podajemy
pozycje przychodów i oszczędności osiąganych dzięki eksploatacji inwestycji.
Pozostałe tabele (od C.6 do C.9) należy wypełnić w złotych, wpisując kwoty w odpowiedniej
pozycji tabeli w kolumnach odpowiadającym kolejnym rocznym okresom budowy i eksploatacji
inwestycji.
Wszystkie tabele zostały przygotowane w układzie rocznym (10 lat).
W przypadku wypełniania tabel w układzie rocznym, należy sumować w obrębie każdego roku
prognozowane w tym okresie wielkości. Układ tych tabel nie sugeruje, że np. transze dotacji lub spłaty
pożyczki muszą odbywać się 1 raz w roku . Rok jest najmniejszą jednostką czasu zastosowaną w
tabelach i jeżeli jakieś zdarzenie występuje w roku kilkukrotnie (np. spłata odsetek co miesiąc) to
należy wielkości odpowiadające tym zdarzeniom odpowiednio zsumować.
Lata zostały ponumerowane od 1 do 10.
Momentem startu jest rozpoczęcie budowy związane z pierwszymi wydatkami (i transzami pożyczki /
dotacji).
Harmonogram zaciągania pożyczki/dotacji oraz spłaty pożyczki WFOŚ (tabele C.6)
Tabea C.6 przedstawia harmonogram zaciągania pożyczki lub dotacji a następnie spłaty rat
pożyczki i odsetek.
W przypadku dotacji należy wypełnić tylko rzędy I, II i IV.
WFOŚiGW w Krakowie – wniosek część ‘C’ – instrukcje
2
W tabelach tych należy podać wielkości udzielanej pożyczki/dotacji (rząd I) w poszczególnych
okresach. Wielkości te muszą być zgodne z wartościami wpisanymi w tabeli C.3. Na przykład sumę
wartości transz wnioskowanych do przekazania w pierwszych dwunastu miesiącach realizacji zadania
wpisujemy w pierwszej kolumnie tabeli w układzie rocznym, sumę wartości transz wnioskowanych do
przekazania w następnych dwunastu miesiącach realizacji zadania wpisujemy w drugiej kolumnie
tabeli w układzie rocznym, itd.
Rząd II – zadłużenie na początku okresu – podaje wartość niespłaconej pożyczki na początku
okresu i jest równa sumie wartości z rzędu I oraz z rzędu IV (zadłużenie na końcu okresu) dotyczącej
poprzedniego okresu.
Zadłużenie na końcu okresu (IV) obliczamy jako różnicę pomiędzy zadłużeniem na początku
okresu a spłatą raty pożyczki. Po okresie spłacania pożyczki zadłużenie na końcu okresu powinno być
równe 0. Rząd III zestawia środki spłacane (w rozbiciu na raty i odsetki).
Harmonogram nakładów inwestycyjnych (tabele C.7)
Do tabel (C.7) zestawiających harmonogram ponoszenia nakładów inwestycyjnych należy
wpisać wartość poszczególnych rodzajów nakładów przewidywanych do poniesienia w każdym
okresie. W górnej części każdego pola należy wpisać część nakładów inwestycyjnych
przewidzianą do sfinansowania ze środków WFOŚiGW (koszty kwalifikowane zadania). W
dolnej części należy wpisać całość nakładów, niezależnie od źródła finansowania (łącznie z
nakładami finansowanymi przez Fundusz).
Źródła finansowania inwestycji (tabele C.8)
W tabelach tych (C.8) należy zestawić źródła finansowania inwestycji z podziałem na środki
własne (rząd I), środki WFOŚiGW (rząd II), inne kredyty bankowe i dotacje (rząd III). W ostatniej
kolumnie tabeli C.8B wpisuje się procentowy udział poszczególnych źródeł finansowania w całości
finansowania.
Prognoza przychodów i kosztów (tabele C.9) Dotyczy przedsięwzięć komercyjnych
W tabelach tych (C.9A i C.9B) zestawiamy prognozę przychodów i kosztów. W rzędzie I
podajemy wszystkie przychody wynikające z eksploatacji nowej inwestycji, przede wszystkim
sprzedaż produktów i usług (mogą to być na przykład uboczne produkty technologii ochrony
środowiska). Do przychodów zaliczmy również wszelkie dodatkowe korzyści wynikające z inwestycji –
oszczędności kosztów lub uniknięte opłaty oraz kary. Występowanie przychodów ze sprzedaży wynika
z tego, że często inwestycje proekologiczne są związane ze wzrostem sprzedaży produktów lub usług
(zwiększona sprzedaż energii cieplnej po modernizacji sieci cieplnej lub kotłowni, sprzedaż
przerobionych odpadów po modernizacji technologii produkcji, sprzedaż usług itp.). Ekwiwalentem
przychodów dla inwestora mogą być także oszczędności i inne uniknięte koszty (np. uniknięte opłaty
za korzystanie ze środowiska) w porównaniu do sytuacji, w której inwestycja nie byłaby zrealizowana.
W rzędach pod liczbą II podajemy koszty eksploatacji inwestycji. W rzędach II.3 powinna się
znaleźć suma m.in. następujących kosztów.
- materiałów do eksploatacji inwestycji,
- surowców (np. węgiel, kamień, itp.),
- energii elektrycznej,
- mediów (np. gazu, pary, wody),
- zatrudnienia bezpośredniego (płace brutto, ZUS),
- transportu (materiałów, surowców, produktów),
- remontów (instalacja będzie wymagała w przyszłości remontowania, gdy te koszty nie są
znane – można założyć, że koszty remontów będą stanowić rocznie 1-3% nakładów na środki
trwałe),
- administracji (płace administracyjne, ZUS, materiały biurowe, czynsze, ubezpieczenia itp.),
- inne.
WFOŚiGW w Krakowie – wniosek część ‘C’ – instrukcje
3
Szczegółowe pozycje kosztów należy wpisać w tabeli C.4 wraz z planowanymi wielkościami
rocznego zużycia poszczególnych nośników kosztów oraz prognozowanymi cenami jednostkowymi.
Wszystkie te koszty muszą dotyczyć tylko inwestycji a nie całości podmiotu. Dlatego w wielu
przypadkach w poszczególnych pozycjach będzie wpisane 0.
W rzędzie III obliczmy zysk brutto z inwestycji (I-II), czyli różnicę pomiędzy przychodami a
kosztami. Następnie obliczamy zwiększenia podatku dochodowego lub innych obciążeń zysku
wynikających ze zwiększenia zysku brutto, jeżeli podmiot jest płatnikiem takich podatków. Różnica
pomiędzy rzędem III i rzędem 6 stanowi zysk netto z eksploatacji inwestycji. Tabelę C.9B zawsze
wypełniamy dla okresu 10 lat.
Prognoza przepływów do planowania finansowego (tabele C.10A i C.10B) (NIE WYPEŁNIA
WNIOSKODAWCA)
W tabelach C.10A i C.10B zestawiamy wszystkie wpływy i wydatki wynikające z budowy i
eksploatacji inwestycji. Rzędy oznaczone rzymską liczbą I zestawiają wpływy. W rzędzie I podajemy
przychody ze sprzedaży (z tabeli przychodów i kosztów, C.9A i C.9B, rzędy oznaczone I). W rzędzie 2
wpisujemy wzrost kapitału (np. wniesienie kapitału zakładowego, akcyjnego, jego podwyższenie,
dopłata, itp.).
W rzędzie 3 podajemy wysokość kredytów, pożyczek i dotacji z podziałem na poszczególne
ich źródła (w poszczególnych kwartałach i latach wpisujemy wartości wynikające z wysokości
poszczególnych transz). Informacje te powinny być zgodne z podanymi w tabelach C.8A i C.8B.
W rzędach oznaczonych rzymską II zestawiamy wydatki wynikające z budowy i eksploatacji
inwestycji. W rzędzie 6 podajemy nakłady na środki trwałe (i rezerwy).
W rzędzie 8 – koszty eksploatacji bez amortyzacji i odsetek (z tabel przychodów i kosztów
C.9A i C.9B). W rzędzie 9 – raty spłacanych kredytów i pożyczek z rozbiciem na poszczególne źródła.
W rzędzie 10 wpisujemy odsetki od tych kredytów i pożyczek. Następnie wpisujemy przewidywane
wydatki na podatek dochodowy, dywidendy i inne wydatki (wykup obligacji, zwrot dopłat do kapitału
itp.).
Rząd III zawiera różnicę pomiędzy I-II, natomiast rząd IV stanowi sumę wartości z rzędu III z
bieżącego okresu i wartości z rzędu IV z poprzedniego okresu (czyli sumę pól w rzędzie III od
początku do rozpatrywanego okresu).
W rzędzie IV nie powinny w zasadzie występować wartości ujemne. Gdyby takie się pojawiły
to należy się zastanowić, czy istnieją źródła finansowania umożliwiające pokrycie deficytu (zysk na
innej działalności, nowy kredyt itp.). Jeżeli takie źródła istnieją, to należy je opisać, jeżeli nie to
oznacza, że inwestycja nie ma szans realizacji.
Wskaźniki oceny efektywności inwestycji
WFOŚ obliczy następujące wskaźniki:
-
wewnętrzną stopę zwrotu po opodatkowaniu IRR AT,
wewnętrzną stopę zwrotu przed opodatkowaniem IRR BT,
wartość obecną netto (NPV) dla całej inwestycji przy 5% stopie dyskontowej, (powinna być >0),
wartość obecną netto (NPV) dla całej inwestycji przy 15% stopie dyskontowej, (powinna być <0),
wartość obecną netto (NPV) dla środków funduszu przy 6% stopie dyskontowej.
Ważniejsze pojęcia występujące w części C
początek (start) analizy
Za początek prezentacji danych ekonomiczno – finansowych (wartości wpisywane w pierwszej
kolumnie) uważamy moment rozpoczęcia realizacji inwestycji i związanych z tym pierwszych
wydatków i transz pożyczki / dotacji. Należy podkreślić, że pierwszy okres w tabelach (pierwsza
kolumna) nie dotyczy okresu składania wniosku!
WFOŚiGW w Krakowie – wniosek część ‘C’ – instrukcje
4
układ roczny
Dane ekonomiczno – finansowe wpisujemy w tabelach. W poszczególnych kolumnach znajdą
się informacje dotyczące poszczególnych lat budowy i eksploatacji inwestycji..
okres, którego dotyczą dane
W układzie rocznym będzie to kolejny (odpowiadający kolumnie tabeli) rok budowy i
eksploatacji inwestycji.
horyzont czasowy
Jest to ostatni okres roczny, jaki uwzględniamy w prezentacji danych ekonomicznofinansowych. Tabele są przygotowane do prezentacji danych z 10 letnim horyzontem czasowym.
okres spłaty pożyczki
Okres, jaki upłynie od przekazania pierwszej transzy pożyczki aż do spłaty wszystkich rat i
odsetek.
zadłużenie na początek okresu
Wartość pobranej pożyczki na początku okresu (wszystkie dotychczasowe transze)
pomniejszona o raty już spłacone.
zadłużenie na koniec okresu
Wielkość zadłużenia na początek okresu pomniejszona o spłatę rat z danego okresu.
okres karencji
Okres, jaki może upłynąć od udzielenia transzy pożyczki do rozpoczęcia spłat rat pożyczki
(nie dotyczy odsetek).
transza
Część pożyczki (/dotacji) jednorazowo przekazana pożyczkobiorcy. Pożyczka (/dotacja) nie
musi być przekazana przez Fundusz w jednej transzy. Jeżeli cykl inwestycyjny jest dłuższy, kolejne
transze pożyczki (/dotacji) będą zasilały kolejne etapy budowy.
raty pożyczki
Spłata pożyczki składa się z rat, które są zwrotem pożyczonego kapitału oraz odsetek, które
stanowią koszt tego kapitału. Suma spłacanych rat pożyczki jest nominalnie równa kwocie
zaciągniętej pożyczki.
odsetki
Odsetki stanowią koszt pożyczanego kapitału.
deficyt w przepływach pieniężnych
Wartości ujemne w gotówkowym saldzie skumulowanym przepływów pieniężnych. Oznacza
on, że projekt nie jest w stanie sam się finansować. Oznacza konieczność zaangażowania
dodatkowych środków pieniężnych własnych (np. z innych rodzajów działalności) lub pożyczek,
kredytów itp.
saldo gotówkowe
Wartość (najczęściej rocznej) nadwyżki (lub deficytu) pomiędzy wpływami i wydatkami.
WFOŚiGW w Krakowie – wniosek część ‘C’ – instrukcje
5
saldo gotówkowe skumulowane
Wartość skumulowanej nadwyżki (lub deficytu) pomiędzy wpływami a wydatkami. Obliczenie
salda gotówkowego skumulowanego polega na zsumowaniu sald gotówkowych z poszczególnych
okresów od startu analizy aż do okresu, którego dotyczy włącznie.
dyskontowanie
Celem dyskontowania jest sprowadzenie przyszłych przepływów pieniężnych (wpływów i
wydatków) do wartości obecnej. Pieniądze uzyskane wcześniej mają większą wartość, ponieważ
można nimi dalej obracać i pomnażać. Dlatego nadwyżka finansowa uzyskana później ma mniejszą
wartość. Jeżeli zastosujemy stopę dyskontową 10% rocznie, to uzyskane po roku 10 mln zł możemy
sprowadzić do wartości obecnej, jako 10 mln zł /(1+10%) = 10/1.1 mln zł = 9.090 mln zł. 10mln zł do
uzyskania po dwóch latach ma już wartość 9.090/1.1 = 10/(1.1*1.1) = 8.264 mln zł.
Ponieważ przeważnie stosuje się stałą stopę dyskonta, wzór na współczynnik dyskonta ma postać.
1
(1  w) n
gdzie ‘w’ oznacza stopę dyskonta, a ‘n’ - rok
Czym rok (n) jest większy, tym współczynnik jest mniejszy, bowiem pieniądze później uzyskane mają
mniejszą wartość.
IRR, NPV
Dla celów obiektywnych porównań i rankingu Fundusz ocenia same inwestycje, niezależnie od
sposobów ich finansowania. Przedmiotem oceny są zatem wskaźniki efektywności wykorzystania
nakładów inwestycyjnych (a nie np. kapitału własnego). Stąd we wpływach nie uwzględnia się źródeł
finansowania a w wydatkach wartości związanych z obsługą tego finansowania (odsetek i rat kredytów
i pożyczek). Saldo, które otrzymujemy będzie najprawdopodobniej w pierwszych okresach ujemnie a
następnie dodatnie.
Wartości IRR i NPV są podstawowymi wskaźnikami efektywności inwestycji. Mówią o
rentowności zadania i uwzględniają nie tylko prosty zwrot nakładów inwestycyjnych, ale również
znaczenie rozłożenia wpływów i wydatków w czasie na rentowności inwestycji.
NPV
W celu oceny inwestycji oblicza się wartość bieżącą netto (NPV – net present value) sumując
przewidywane salda gotówkowe netto (wpływy minus wydatki) w ciągu eksploatacji projektu i
dyskontując stopą, która odzwierciedla koszt pożyczki o ekwiwalentnym ryzyku na rynku kapitałowym.
Inwestycja przynosi zyski, gdy jej NPV jest dodatnia. Wszystkie zadania, które dają dodatnie NPV przy
stopie dyskontowej odpowiadającej stosowanej stopie zwrotu można uznać za korzystne.
n
NPV   ( NCFi 
i 1
1
)
(1  r ) i
gdzie: NCFi oznacza saldo przepływów w i-tym roku a r oznacza stopę dyskontową.
Tak, więc NPV obliczamy, jako sumę zdyskontowanych nadwyżek (deficytów) w saldzie
przepływów.
Przykład:
Założono 6 letni horyzont czasowy. Wpływy ze sprzedaży wynoszą 1000 od drugiego roku (w
pierwszym roku 0). Koszty (bez amortyzacji i odsetek) wyniosą 800 od drugiego roku. Nakłady
WFOŚiGW w Krakowie – wniosek część ‘C’ – instrukcje
6
inwestycyjne wyniosą 650 i są do poniesienia w całości w roku pierwszym. Brak innych
wpływów i wydatków.
Saldo przepływów dla kolejnych lat wynoszą: -650, 200, 200, 200, 200, 200. Współczynniki dla
10% stopy dyskontowej są następujące (obliczone lub odczytane z tablic): 0.90909, 0.8264,
0.7513,
0.6830, 0.6209, 0.5645. Zdyskontowane salda będą następujące (mnożymy
wielkości sald z poszczególnych lat przez współczynniki dyskontowania): -590.9, 165.3, 150.3,
136.6, 124.2, 112.9.
Suma tych wielkości (czyli NPV dla 10% stopy dyskontowej) wyniesie: 98.4.
Tak, więc stosowanie dyskontowania uwzględnia oczekiwania inwestora wobec zadania i
wystarczy, aby w okresie eksploatacji NPV była większa od zera. Problemem przy takim podejściu
jest przyjęcie oczekiwanej stopy dyskontowej. Należy podkreślić, że dyskontowanie nadwyżki
finansowej jest wynikiem oczekiwań, co do opłacalności zadania a nie uwzględnianiem inflacji.
IRR
Wewnętrzna stopa zwrotu (IRR – internal rate of return) jest stopą dyskontową, przy której
wartość aktualna (present value) wpływów pieniężnych (wpływów z inwestycji) jest równa wartości
aktualnej wydatków pieniężnych związanych z budową i eksploatacją inwestycji. IRR jest wyrażana w
% i odpowiada tempu, z jakim inwestycja umożliwia zwrot poniesionych nakładów.
Inaczej mówiąc IRR oznacza stopę dyskontową, przy której NPV równe jest 0. Wzór na
obliczanie IRR można zapisać jako:
n
1
 ( NCF  (1  IRR )
i 1
i
i
0
gdzie: NCFi oznacza różnicę między wpływami a wydatkami w i-tym roku, n – ilość lat.
Tego typu problemy rozwiązuje się metodą iteracyjną. Fundusz stosuje odpowiednie
oprogramowanie komputerowe.
IRR często jest podstawowym kryterium przy ocenie inwestycji (np. dla Banku Światowego
czy Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju).
WFOŚiGW w Krakowie – wniosek część ‘C’ – instrukcje
7