Dziecko z Zespołem Aspergera w szkole

Dziecko z Zespołem Aspergera
w szkole
Dziecko z Zespołem Aspergera w szkole
Lorna Wing:
Dlaczego dla nas ważne są hierarchie społeczne – dlaczego nie
chcemy traktować ludzi równo?
Dlaczego nasze relacje uczuciowe są tak
skomplikowane?
Dlaczego wysyłamy do siebie tak dużo sygnałów społecznych i
w jaki sposób je rozumiemy?
Dlaczego jesteśmy tak nielogiczni?
Dziecko z Zespołem Aspergera w szkole

Upośledzenie interakcji społecznych

Kłopoty z komunikacją i porozumiewaniem się

Szczególne zainteresowania/natręctwa

Powtarzające się zachowania , brak
elastyczności
Dziecko z Zespołem Aspergera w szkole
Kreatywne
Niekonwencjonalne w podejściu do rozwiązań

Trudność w odróżnieniu fikcji od rzeczywistości

Zdolności muzyczne, dramatyczne, artystyczne częste

Dziecko z Zespołem Aspergera w szkole
Okres przedszkolny
W domu dziecko wydaje się relatywnie sprawne

W przedszkolu zachowuje się inaczej:
trudności w przystosowaniu się do grupy
trudności we współdziałaniu z grupą
trudności w podtrzymaniu rozmowy
powtarzanie się w wypowiedziach
wprowadzanie specyficznych tematów do
wypowiedzi
zachowania schematyczne

Dziecko z Zespołem Aspergera w szkole
Okres szkolny
trudności adaptacyjne i niedojrzałość w relacjach
społecznych

specyficzna forma komunikowania się

zaburzenia sensoryczne

możliwe relatywnie wysokie postępy w nauce

prawdopodobne trudności w opanowaniu pisania

schematyzm zachowań

Dziecko z Zespołem Aspergera w szkole
Okres szkolny – szkoła średnia
bardzo niska tolerancja na zmiany przy
oczekiwaniach dużej elastyczności w zakresie
zachowań

niski poziom kompetencji społecznych – stąd
popadanie w konflikty i doświadczanie
nietolerancji

Dziecko z Zespołem Aspergera w szkole
Nadwrażliwość na bodźce:

Wzrokowe (silna reakcja na niektóre formy sztucznego
światła – szczególnie świetlówki, może powodować ból,
posadzenie dziecka z dala od źródła światła słonecznego,
umożliwienie korzystania z lampki stacjonarnej, okularów
przeciwsłonecznych)

Słuchowe (łatwo się rozprasza i irytuje na dźwięki dla nas
obojętne, należy mówić do dziecka unikając hałasu w tle,
pomocne: zatyczki do uszu, miejsce odosobnienia)

Dotykowe (trudności ze zmianą ubrania, dotyk może boleć
szczególnie w niektórych obszarach ciała – stąd irytacja,
zdenerwowanie)
Dziecko z Zespołem Aspergera w szkole
Nadwrażliwość na bodźce:

Smakowe (znaczenie ma struktura, faktura jedzenia, jedzą
nawykowo – zwykle to samo a nie dla walorów smakowych),

Zapachowe (czują to, czego my nie czujemy, niektóre
zapachy są nie do zniesienia, unikać trzeba mocnych perfum,
należy wietrzyć pomieszczenia, umożliwić noszenie dziecku
przedmiotu z ulubionym zapachem)
Dziecko z Zespołem Aspergera w szkole
Komunikowanie się
50% dzieci z ZA ma opóźniony rozwój mowy

W wieku 5 lat mówią płynnie

Powierzchownie perfekcyjna ekspresja słowna

Dziwaczna prozodia

Język sztywny, pedantyczny (nadmierne formalizmy,
brak slangu, nie znoszą nieprecyzyjności – np.
Później? - kiedy dokładnie, za ile minut?)

Ograniczona zdolność rozumienia języka (nie rozumie
przenośni, ironii)

Dziecko z Zespołem Aspergera w szkole
Komunikowanie się
Odpowiadają na pytania nie kontynuując dialogu

Monologi bez wglądu na reakcje otoczenia

Wprowadzanie do rozmowy powtarzających się
tematów

Zaburzenia komunikacji bezsłownej (nierozumienie
mowy ciała i posługiwanie się mową ciała w sposób
niewłaściwy)

Słabe rozumienie informacji w kontekście

Dziecko z Zespołem Aspergera w szkole
Rozumienie emocji i ich wyrażanie:
przesadna lub nieadekwatna ekspresja

nieumiejętność wyrażania złożonych stanów

emocjonalnych (np. dumy, zawstydzenia, pocieszania)

w sytuacji frustracji reagują agresją skierowaną na
siebie lub innych

emocje innych dezorganizują rozumienie świata

Dziecko z Zespołem Aspergera w szkole
Kodeks moralny i poczucie sprawiedliwości



szkolny policjant
potrzeba uczciwego stawiania sprawy
jeśli przyjmuje jakąś wartość denerwuje się, że ludzie jej nie
przestrzegają
Dziecko z Zespołem Aspergera w szkole
Brak umiejętności odczytywania czyjegoś stanu umysłu :
trudności w podejmowaniu relacji
naprzemiennych

trudności w przewidywaniu zachowań innych
osób

zaburzenia empatii

bak delikatności w relacjach społecznych

trudności w negocjowaniu rozwiązań

przedmiotowe traktowanie innych

Dziecko z Zespołem Aspergera w szkole
Brak umiejętności odczytywania czyjegoś stanu umysłu :
Dziecko zakłada, że:

inni myślą tak jak ono

inni posiadają taki sam zakres wiedzy jak ono

wierzy/ jest przekonane że w 100% ma rację

może mieć trudności ze zrozumieniem czytanego
tekstu, zwłaszcza jeśli odnosi się on do ludzi
Dziecko z Zespołem Aspergera w szkole
Myślenie sztywne:



nie lubi dwuznaczności zgodnie z zasadą czarne-białe
może postępować zgodnie z zasadą, która nie jest
efektywna
radzi sobie w przedmiotach, gdzie sztywne reguły są
zasadą
Dziecko z Zespołem Aspergera w szkole
Myślenie perspektywiczne:




nie radzi sobie z przewidywaniem skutków zachowań
trudno myśleć mu w kategorii skutków
trudność w dokonywaniu wyboru ( nie wybiera lub czyni to
bezmyślnie)
trudność w przewidywaniu reakcji innych ludzi
Dziecko z Zespołem Aspergera w szkole

Nie potrafi kłamać

Mówi dokładnie to, co myśli


Uczy się kłamać później niż inne dzieci i jest w
tym mało przekonywujące
Lojalne w przywiązaniu do ludzi
Dziecko z Zespołem Aspergera w szkole
Reakcja na zmiany
Nie lubi zmian

Wprowadza rytuały aby istniał porządek

Raz wyuczony porządek jest preferowany

Nie rozumie jaki rodzaj powiązania występuje
pomiędzy początkiem aktywności a efektem

Nie rozumie jakie znaczenie ma element historii w
odniesieniu do całości

Rytuały to sposób na uporządkowanie życia

Nasilenie czynności rutynowych to barometr stresu i
lęku

Dziecko z Zespołem Aspergera w szkole
Perfekcjonizm:
Bardzo wrażliwe na krytykę
Boi się krytyki, gdyż interpretuje ją jako fakt bycia głupszym
Porażka jest czymś przygniatającym
Stara się nie podejmować aktywności z ryzykiem niepowodzenia
Rywalizacja = ryzyko ośmieszenia się
Dziecko z Zespołem Aspergera w szkole
Fascynacje
Zgłębia temat, który go interesuje w sposób
bardzo szczegółowy i często „dorosły”

Rozmawia o nim

Temat fascynacji: jako strefa bezpieczeństwa
wykazanie się inteligencją
sposób spędzania czasu i źródło relaksu
zapewnienie sobie logiczności
ułatwienie konwersacji

Dziecko z Zespołem Aspergera w szkole
Zabawy i sprawność motoryczna:








Nie lubi zabaw z rywalizacją
Ma skłonności do zabaw , które naśladują rzeczywistość
Mało zajmuje się zabawami, w których nie utrzymuje
kontroli
Niezdarność motoryczna
Ma trudności z subtelnością motoryczną w zadaniach
Łatwo traci równowagę
Często pisze w sposób niewyraźny
Sporty drużynowe trudne z uwagi na złożonośc reguł i
interakcji
Dziecko z Zespołem Aspergera w szkole
Stres
Z uwagi na trudności społeczne i problemy sensoryczne dziecko z
ZA ma wysoki poziom stresu i żyje w napięciu:



gdy jest zdenerwowane perseweruje zachowania,
gdy popełnia błędy w sytuacjach społecznych nie wie , jak
je naprawić
wysoki poziom stresu powoduje stan zmęczenia – stąd
potrzeba drzemki lub wyjścia aby się zregenerować,
Dziecko z Zespołem Aspergera w szkole
Co możesz zrobić aby inni czuli się szczęśliwi ?

Co możesz powiedzieć aby inni czuli się szczęśliwi ?

Wywiad: co czyni ludzi szczęśliwymi ?

Jakie są stopnie zadowolenia, jak je poznać (np.
praca z klasą)?

Jak nie wiesz jak się zachować zobacz, jak
zachowują się inne dzieci

Ćwiczenie miny z obrazka przed lustrem

Uczenie strategii przepraszania, pytania „ale nie
wiem co mam teraz zrobić” na wypadek popełnienia
błędu lub nierozumienia sytuacji

Dziecko z Zespołem Aspergera w szkole
Uczenie dziecka tych zachowań, których inni uczą się
spontanicznie

Jak nie wiesz jak się zachować zobacz jak zachowują
się inne dzieci

Zajmowanie się na spotkaniu/lekcji tylko 1 emocją

„Kolekcjonowanie” zdjęć np. szczęśliwych ludzi i
wydarzeń, które powodują, że ludzie czują się
szczęśliwi

Dziecko z Zespołem Aspergera w szkole
Strategia organizatora wizualnego:
 sekwencja obrazków, co trzeba zrobić
 stosuj kolory, podkreślenia, wizualne symbole
Mapa kodowa szkoły:
 gdzie/dokąd dziecko może iść,za przyzwoleniem
nauczyciela (nie „nie może iść” , bo może nie pójść
nigdy)
Dziecko z Zespołem Aspergera w szkole


Przychodzenie wcześniejsze do szkoły i pobyt w miejscu
bezpiecznym, np. bibliotece
Zorganizowanie miejsca do pracy z dala od rozpraszających
bodźców (np. kącika sztuki, tyłem do okna))

Uprzedzanie o zmianach

Przećwiczenie reakcji na zmianę
Dziecko z Zespołem Aspergera w szkole

Wizualne ilustracje, tego o czym się mówi

Zachęcanie do patrzenia na nauczyciela
Odnoszenie się do zainteresowań dziecka
zainteresowanie niekonwencjonalnymi strategiami
rozwiązywania zadań – rozmowa

Dziecko z Zespołem Aspergera w szkole

Pozwalanie na stosowanie niekonwencjonalnych metod

Czasomierze

Piłka – wskazówka kolejności wypowiedzi (aby nauczyć
dziecko z ZA czekania na własną kolej)
Dziecko z Zespołem Aspergera w szkole
Unikanie przepisywania z tablicy

Włączanie do zabaw grupowych przez
wyznaczenie składu grupy (aby dziecko nie było
wykluczone)

Tłumacz zasady gry

Wspólna nauka – praca w parach

Udzielanie wskazówek – zamiast dawania wyboru

Czekanie na odpowiedź

Kod proszenia o pomoc

Na raz 1 polecenie

Przerwy w mówieniu

Dziecko z Zespołem Aspergera w szkole
Cele pomocy dziecku w szkole:
1. Pomoc w organizacji dnia
2. Pomoc w organizacji przedmiotów/rzeczy
3. Zachęcenie do uczestniczenia w sytuacjach związanych z
interakcjami w grupie
4. Pomoc w zrozumieniu zasad interakcji społecznych z
wykorzystaniem obrazków, odnoszeniem się do tego, co mogą
inni ludzie myśleć, czuć lub z jakiego powodu
podejmują
określone działania
5. Motywowanie do pracy w klasie z wykorzystaniem
specjalnych zainteresowań dziecka
Dziecko z Zespołem Aspergera w szkole
Przemoc wobec dziecka z ZA:


Dzieci stanowią grupę ryzyka z uwagi na słabość
funkcjonowania w relacjach społecznych (nie rozumieją
intencji, dają się prowokować, są naiwne –
podpuszczone
za dobrą monetę biorą zachowania
rowieśników, wyrażają
uwagi w sposób narażający
je na
niezrozumienie – są mało delikatne)
Nie potrafią wytłumaczyć przyczyn swoich zachowań –
co
jest szczególnie ważne dla rozumienia sytuacji przez
nauczyciela
Dziecko z Zespołem Aspergera w szkole
Przemoc wobec dziecka z ZA:






Trudno mu opisać , co się działo (waga szczegółowych ,
konkretnych pytań)
Nie rozumie, że jest ofiarą przemocy
Bezskuteczna jest konfrontacja ze sprawcami
Potrzebuje ochrony ze strony dorosłych (współpraca
rodzice/szkoła)
Należy je nauczyć czym różni się żart od dręczenia
Ważne : gdzie, do kogo może udać się po pomoc