Lek. med. Agnieszka Ida Katedra i Klinika Urologii i Onkologii Urologicznej Promotorzy: prof. UAM dr hab. Joanna Wesoły – Laboratorium Genetyki Molekularnej Człowieka Instytutu Biologii Molekularnej i Biotechnologii UAM w Poznaniu prof. dr hab. n. med. Zbigniew Kwias – kierownik Katedry i Kliniki Urologii i Onkologii Urologicznej UM w Poznaniu Tytuł rozprawy doktorskiej: „Mutacje genu VHL u pacjentów z rakiem jasnokomórkowym nerki w populacji Polski zachodniej”. Streszczenie: Rak nerki stanowi około 3% wszystkich nowotworów złośliwych. W Polsce w 2005r. zarejestrowano 3739 nowych zachorowań, obserwuje się ciągły wzrost zachorowalności. Najczęstszą formą zmiany litej nerki jest rak jasnokomórkowy stanowiący około 80% rozpoznań histopatologicznych. Do udowodnionych czynników ryzyka raka nerki zalicza się palenie tytoniu, otyłość, nadciśnienie tętnicze, zwyrodnienie wielotorbielowate nerek oraz obciążenia genetyczne, w tym zespół von Hippel – Lindau. Zespół VHL predysponuje do tworzenia guzów łagodnych i złośliwych w różnych narządach ciała. Powstaje na skutek mutacji germinalnych w genie supresorowym VHL, który zlokalizowany jest na krótkim ramieniu chromosomu 3, dziedziczy się w sposób autosomalnie dominujący. Częstość występowania choroby ocenia się na 1:36 000 osób. Zależnie od obrazu klinicznego choroby VHL wyróżniono dwa typy choroby (I i II), a typ II podzielono na trzy podtypy, co ma ścisły związek z rodzajem mutacji. Udokumentowano ponad 500mutacji genu VHL. Produktem genu VHL jest białko VHL, które podczas normoksji w komórce bierze udział w ubikwitynacji i degradacji czynnika transkrypcyjnego HIF α. Przy uszkodzeniu białka VHL następuje akumulacja HIF α oraz nadekspresja genów kodujących VEGF, PDGF-β, TGF-α i erytropoetyny co ma ścisły związek z procesem angiogenezy. Celem pracy jest ocena częstości występowania rodzaju mutacji germinalnych odpowiadających za zespół VHL oraz mutacji somatycznych (DNA z tkanki guza). Następnie wykonana zostanie analiza korelacji pomiędzy obecnością mutacji a obrazem klinicznym pacjentów z rakiem jasnokomórkowym nerki. Dotychczas badaniem objęto 72 pacjentów operowanych z powodu raka nerki lub poddanych embolizacji (docelowo 100). Podczas kwalifikacji do projektu brano pod uwagę USG, TK jamy brzusznej, badania laboratoryjne, przeprowadzono ankietę. Wykluczeniem była obecność przerzutów do narządów innych niż płuca, rozpoznanie histopatologiczne inne niż rak jasnokomórkowy. Od pacjentów pobrano krew i tkankę guza. Następnie wyizolowano DNA, który amplifikowano metodą PCR. Wykonano sekwencjonowanie u 10 pacjentów. Otrzymane wyniki poddano analizie celem wykrycia mutacji. Do tej pory nie stwierdzono mutacji germinalnych, u 4 pacjentów wykryto mutacje somatyczne.