Marta Markowska klasa IIIc
advertisement
1. Kultura Kuchnia O kuchni chińskiej- temacie, który bardzo mnie interesował, przygotowałam także oddzielną prezentacje. Święta Najważniejsze (najciekawsze dla turystów) święta państwowe i religijne to: - Chiński Nowy Rok – styczeń/luty (święto ruchome uzależnione od kalendarza księżycowego) – najważniejsze chińskie święto, - Święto Lampionów – styczeń/luty – bardzo malownicze święto, podczas którego Chińczycy robią papierowe lampiony i spacerują z nimi wieczorami po ulicach. - Święto Wody – połowa kwietnia (13-16.04) – ludzie opryskują się wodą, co ma na celu pozbycie się wszelkich demonów. Obchodzi je narodowość Dai w prowincji Yunnan. - Urodziny Konfucjusza – 28.09 – warto w tym dniu udać się do Qufu w Shandongu, gdzie urodził się Konfucjusz. Uroczystości w Świątyni Konfucjusza wpisanej na listę UNESCO zaczynają się o godzinie 4:00. - Święto Środka Jesieni/Księżycowych Ciasteczek – wrzesień/październik – Chińczycy jedzą podczas tego święta księżycowe ciasteczka i spoglądają w Księżyc. Jest to tradycyjnie chiński dzień zakochanych. Często puszczane są także w niebo sztuczne ognie. - Święto Narodowe– 1.10 – największe uroczystości odbywają się w Pekinie na Placu Niebiańskiego Spokoju (Tienanmen). Święto związane z powstaniem Chińskiej Republiki Ludowej. Świat symboli Chińska kultura jest wypełniona przeróżnymi symbolami, od których uzależnione jest życie codzienne. Ludzie chętnie zakupują wszelkiej maści amulety, talizmany i tym podobne przedmioty o szczególnym i tylko im możliwym do zrozumienia właściwościach. Pisząc to wcale nie mam na myśli nic złośliwego, wręcz przeciwnie. Prawda jest taka, że my mieszkańcy zachodu nigdy nie będziemy potrafili dostrzegać w prostych codziennych sprawach nic nadzwyczajnego, nie zrozumiemy ukrytego drugiego dna prostej przypowieści w tak dogłębny sposób jak chińczycy. Chociaż mnogość i wspaniałość symboli jest niezwykle kusząca i wciągająca, to niestety nie mogę sobie pozwolić na opisanie nawet połowy z nich. Dlatego wyróżnię tylko te najważniejsze i chyba najbardziej powszechne: cztery cudowne zwierzęta – feniksa, smoka, żółwia i jednorożca, narodziny- odstraszanie złych duchów za pomocą czerwonego woreczka, śmierć- zamiast palenia zmarłych z rzeczami wykorzystuje się małe karteczki oznaczające bogactwo i posiadanie dóbr materialnych. Dodatkowo podczas stypy zasłania się wszystkie posągi bóstw, a zobaczenie odbicia trumny w lustrze zwiastuje szybką śmierć w rodzinie, Zodiak Dwanaście zwierząt w okręgu wywodzącym się z legendy o Buddzie, który zaprosił wszystkie zwierzęta, aby przyłączyły się do niego w dzień Nowego Roku. Tylko dwanaście zwierząt przyszło zobaczyć Buddę. W nagrodę obiecał uczynić z nich patronów nadchodzących lat w kolejności, w jakiej przybyły. Zwierzętami tymi były: 1. szczur, 2. wół, 3. tygrys, 4. zając, 5. smok, 6. wąż, 7. koń, 8. owca, 9. małpa, 10. kogut, 11. pies, 12. świnia. Malarstwo Wieki chińskiej historii zaowocowały powstaniem wielu wyjątkowych obrazów, które roztaczają szczególną harmonię i piękno. Dają obserwatorowi możliwość uczucia wciągnięcia w obraz i zapomnienia wszystkich zmartwień i niepotrzebnych pragnień, które materialistyczny świat obecnie narzuca. Wyjątkowy spokój chińskich obrazów jest wywoływany przez wybór motywu przez artystów. Ludzie Chin, krajobraz, drzewa, kwiaty, kamienie, ptaki i inne zwierzęta wielokrotnie były głównym punktem uwagi artystów i ukształtowały tradycyjną sztukę Chin. Media Telewizja- pierwsza stacja telewizyjna- Beijing Television, rozpoczęła nadawanie 1 maja 1958 roku. Obecnie istnieje ponad 2000 stacji telewizji chińskiej. Radio- główną narodową stacją nadawczą w Chinach jest The Central People’s Broadcasting Station (CPBS), która nadawanie rozpoczęła 5 grudnia 1949 roku. Prasa- w 713 roku ukazała się pierwsza gazeta pt. ”Różne wiadomości”. Obecnie pod chińską prasą kryje się ok. 2 tysięcy gazet i ponad 8 tysięcy periodyków. Sztuki walki Sztuki walki są jednym z głównych tematów spornych pomiędzy niedoinformowanymi mieszkańcami zachodu. Dylemat czy określona rzecz ma pochodzenie chińskie czy japońskie dotyka większości azjatyckich elementów. Jednak sztuki walki uważane za japońskie mają właśnie chińskie korzenie. Obecnie mieszczą się one pod nazwą kung fu lub wu shu. To z nich wykształciło się japońskie karate. Muzyka Jest jedną z najstarszych na świecie. Ma silne powiązania z religią, filozofią i koncepcjami kosmologicznymi, których wynikiem jest konserwatyzm (ścisłe normy i prawa dotyczące m.in. tonalności, rytmiki, gatunków muzycznych). Tyczy się to wszystkich rodzajów muzyki: dworskiej, ludowej i kulturowej. Charakterystycznymi cechami muzyki chińskiej są: pentatonika (bezpółtonowa), regularna, parzystometryczna rytmika, wielogłosowość typu organum, burdonu i heterofonii, dominacja słowa w muzyce wokalnej (zasadnicza rola recytatywu w liryce wokalnej i muzyce operowej). Oprócz muzyki kultowej i dworskiej — dziś już zdezaktualizowanych — rozwijała się także muzyka dramatyczna (opera) oraz kameralna. Ludowa muzyka chińska nie wyróżnia się, ze względu na małą dbałość, z jaką ją pielęgnowano. W dawnym instrumentarium wielką rolę odgrywały: płyty kamienne, gongi, dzwony, bębny, kotły, szeng i cytra, instrumenty lutniowe, skrzypce, flety, klarnety trąbki. Literatura Jest jedną z największych na świecie, zarówno pod względem wieku jaki i okazałości. Można w niej wyróżnić poszczególne okresy ułożone chronologicznie: epoka Wschodniej Dynastii Zhou- pierwsze wielkie dzieła chińskiego piśmiennictwa – poezja anonimowa oraz proza historyczna (kroniki) epoka dynastii Qin- ujednolicenie pisma i zniszczenie wielu klasycznych ksiąg epoka dynastii Han- rekonstrukcja klasycznego dziedzictwa i powstanie nowej, imperialnej kultury epoka Tang- złoty wiek chińskiej poezji epoka Yuan- teatr epoka Ming- powieść epoka Qing i XX wiek- okcydentalizacja chińskiej literatury, a także odejście od języka klasycznego. 2000 rok- pierwsza Literacka Nagroda Nobla przyznana Chińczykowi- Gao Xingjian. Teatr W dziejach chińskiej kultury pierwsze utwory dramatyczne pojawiły się dopiero na przełomie XIII i XIV w.. Znacznie wcześniej istniały w Chinach widowiska uznawane za pierwociny teatru. Główną rolę odgrywała zawsze muzyka, śpiew i taniec, gra aktorska zaś oraz elementy dialogu i akcja sztuk miały mniejsze znaczenie. Kinematografia Pierwsze filmy to: 1905- 15-minutowa ekranizacja opery Ren Jangfenga, 1913- krótki film fabularny zrealizowany przez Zhang Weitonga i Zhang Zhenqiu. Przemysłem filmowym w Chinach kieruje Biuro Filmowe Ministerstwa Radia, Filmu i Telewizji; działa 16 samodzielnych wytwórni filmów fabularnych (największe w Pekinie, Szanghaju i Changchun). Co roku są przyznawane nagrody filmowe: „Za wybitny film roku”, Złoty Kogut, Sto Kwiatów. Sztuka kaligrafii Kaligrafia dosłownie oznacza „dobre pisanie”, jednak chińska kaligrafia to o wiele więcej. . Najważniejszym aspektem tego jest założenie, że jest to emocjonalna forma sztuki niosąca myśli i uczucia artysty. Dodatkowo chińska kaligrafia wyróżnia się od innych kaligrafii techniką ponieważ jest malowana na specjalnym papierze zwanym Xuan, który jest w pewnym stopniu chłonny, używając specjalnego pędzla i specjalnego atramentu. Jest to bardzo wysublimowana i niespotykana sztuka. Każdy pisarz tworzy odrębny rodzaj kaligrafii, ponieważ każdy ma inny styl, a mówi się ze poprzez kaligrafię można poznać osobowość pisarza. Można wyróżnić kilka stylów pisania: pieczęciowy, oficjalny, klerykalny, płynny, pół kursywa, kursywa, normalny. Każdy styl ma swoje własne specyficzne cechy i cele. Istnieje siedem podstawowych pociągnięć zwanych również jako siedem tajemnic. Podstawowe pociągnięcia składają się z kropki, linii poziomej, linii pionowej, pociągnięcie zamaszyste w dół, ostra krzywa i pociągnięcie w dół. Medycyna Licząca ok. 3 tys. lat chińska tradycja, na którą składają się m.in.: akupunktura, akupresura, dieta (kuchnia chińska), gimnastyka lecznicza (qigong), moksybucja, ziołolecznictwo. Chińską medycynę wyróżniają: troska o profilaktykę, techniki diagnostyczne (m.in. badanie pulsu), anatomiczne teorie meridianów i organów zang-fu, teoria yin i yang, teoria pięciu przemian. 2. Religia Obecnie w Chinach wyznaje buddyzm, katolicyzm, islam, protestantyzm i taoizm, a także konfucjanizm, który uznaje się za nurt filozoficzny. Jednak religiami wywodzącymi się z tego kraju są tylko trzy z nich. Taoizm Twórcą tego systemu religijno-filozoficznego był mistrz Laozi (VI w.p.n.e.)- autor traktatu ,,O drodze i cnocie”. U jego podstaw leży myśl filozoficzna, która z czasem przekształciła się w nurt religijny. Najważniejszym pojęciem tej filozofii jest ,,dao”, stanowiące siłą sprawczą wszelkich zjawisk. Jest wszechobejmującą jednością, rządzi światem i człowiekiem. Sensem życia jest podążanie drogą w zespoleniu i harmonii z naturą oraz akceptacja nieuchronności zjawisk, którym należy się poddać. Celem ostatecznym ma być osiągnięcie prostoty, czystości, wewnętrznej wolności i duchowej doskonałości. Ten nurt religijny pojawił się na przełomie I i II wieku. Religia taoistyczna ma swoje świątynie z panteonem bóstw. Buddyzm Twórcą tej religii był Siddhartha Gautama (przełom VI i V w p.n.e), który po osiągnięciu nirwany stał się Buddą. Podstawowym jej dogmatem jest niekończący się krąg sansary (koła narodzin i śmierci) i prawo karmany (sumowanie się dobrych i złych uczynków, wyznaczające jakość przyszłego wcielenia). Według Czterech Szlachetnych Prawd Buddy życie jest cierpieniem, którego źródło leży w pożądaniu. Wyzbycie się cierpienia możliwe jest wyłącznie poprzez osiągnięcie nirwany (przebudzenia). Śmierć nie przynosi wyzwolenia. Pozostaje reikarnacja. Do nirwany prowadzi ośmiostopniowa szlachetna droga. Buddyzm dotarł do Chin w I w., ale jego rozwój przypadł na wieki późniejsze. Panteon buddyjski obejmuje postacie Buddów, Boddhisattwów i Arhatów. W Tybecie wyznawana jest tybetańska odmiana buddyzmu – lamaizm. Konfucjanizm Pierwotnie był jedynie myślą filozoficzną, której twórcą był największy chiński mędrzec Konfucjusz (Kong Qiu, przełom VI i V w.p.n.e.). Podstawową istotę stanowiły zasady moralne i etyczne w stosunkach międzyludzkich, określenie pięciu związków wzajemnych zależności i zobowiązań, dążenie do stworzenia idealnego, bezkonfliktowego społeczeństwa. Z czasem kult mędrca spowodował przeistoczenie nurtu filozoficznego w religię. Pierwsza poświęcona mu świątynia pojawiła się w 2 lata po jego śmierci. Bez wątpienia filozofia konfucjańska miała ogromny wpływ na ukształtowanie mentalności narodu chińskiego. 3. Gospodarka Gospodarka Chin jest najdynamiczniej rozwijającą się na świecie. Z najnowszych prognoz wynika, że do roku 2030 Chiny przeskoczą z obecnego 2 miejsca na 1 i staną się największą światową potęgą gospodarczą. Tak dynamiczny rozwój trwa od lat 80. XX wieku, gdy wprowadzone zostały reformy nadające gospodarce charakter wolnorynkowy. Wtedy firmy zagraniczne zaczęły w nią inwestować. Wcześniej kraj był ekonomicznie zacofany i wyniszczony trwającymi na jego obszarze od ponad dwóch dziesięcioleci wojnami. Do połowy lat 50. "socjalistyczna transformacja własnościowa" została ukończona. Rozwój gospodarki przebiegał w rytmie pięcioletnich planów, które wyznaczały cele w zakresie wzrostu inwestycji, dochodu narodowego i wielkości produkcji poszczególnych dóbr i usług. Największy nacisk w tym okresie położono na alokację środków do branż produkujących dobra inwestycyjne. Czynnikiem usprawniającym działalność gospodarki rolnej były zmiany umożliwiające prowadzenie gospodarstw rodzinnych. Dzięki nim oraz postępowi mechanizacji i chemizacji rolnictwa Chin stały się samowystarczalne żywieniowo, a nawet zaczęły eksportować nadwyżkę produktów do innych krajów, co oczywiście było korzystne dla państwa. Chiny dysponują także bardzo dużymi zasobami surowcowymi. Największe dochody i znaczenie mają: węgiel kamienny, ropa naftowa, gaz ziemny. Tą znaczną poprawę sytuacji gospodarki Chin umożliwiły: niskie koszty pracy, zakaz strajków dla pracowników, niskie podatki, brak ograniczeń w ochronie środowiska i obietnica dostępu do ogromnego rynku zbytu, (według socjologów, ważnym czynnikiem jest także tradycyjny szacunek wobec przedsiębiorczości i kult pracy). Wiodące branże produkcyjne Chin: Energetyka Motoryzacja Przemysł chemiczny Przemysł materiałów budowlanych Przemysł farmaceutyczny Produkcja półprzewodników i elektronika Hutnictwo Bankowość Rolnictwo i sektor artykułów spożywczych Nieruchomości i budownictwo mieszkaniowe Rozwój gospodarczy Chin drastycznie wpłynął na liczbę osób żyjących poniżej granicy ubóstwa na świecie. Według badań Banku Światowego, liczba mieszkańców Chin żyjących za mniej niż 1$ dziennie zmalała z 730 milionów (73,5%) w 1981 do 97 milionów (7,4%) w 2008. Tym samym zmiany gospodarcze w Chinach odpowiadają za 85% zmniejszenia światowej populacji żyjącej poniżej granicy ubóstwa. Liczba mieszkańców żyjących za mniej niż 2$ dziennie zmalała w tym okresie w Chinach z 972 milionów do 394 milionów. Na świecie liczba ta pozostała na niezmienionym poziomie około 2,5 miliarda. 4. Turystyka W latach 70. XX wieku w Chinach zaczęła się rozwijać zarówno turystyka przyjazdowa, jak i wyjazdowa. Obecnie co roku kraj odwiedza ponad 50mln turystów. Ze względu na zabytki i tradycje nagromadzone przez tysiąclecia istnienia cywilizacji chińskiej w państwie tym znajduje się wiele wspaniałych i koniecznych do zobaczenia na żywo miejsc. By choć trochę przybliżyć fascynację nimi, przedstawię kilka z najsłynniejszych i z pewnością najbardziej okazałych zabytków: Wielki Mur Chiński- wpisana w 1987 r. na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturalnego i Przyrodniczego UNESCO system obronny z licznymi fortami, wieżami obserwacyjnymi, murami obronnymi i naturalnymi zaporami. Zapora Trzech Przełomów- tama zbudowana na rzece Jangcy w centralnej prowincji Chin – Hubei. Budowa rozpoczęła się w roku 1993, a została zakończona 20 maja 2006 roku. Terakotowa Armia – armia 7500 figur naturalnej wielkości, wykonanych z terakoty (wypalonej gliny), przedstawiających żołnierzy, oficerów i konie. Armia znajduje się w grobowcu pierwszego chińskiego cesarza Qin Shi. Od 1987 roku znajduje się na liście światowego dziedzictwa UNESCO. Wielki Budda z Leshan– posąg Buddy w pobliżu miasta Leshan w chińskiej prowincji Syczuan. Mierzy 71 metrów wysokości, co czyni go jednym z największych posągów Buddy na świecie. W 1996 roku został wraz z pobliską górą Emei wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Jaskinie Mogao (Jaskinie Tysiąca Buddów, Jaskinie Dunhuang)– zespół 492 skalnych świątyń w pobliżu miasta Dunhuang w chińskiej prowincji Gansu, w 1987 roku wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Jaskinie Dziesięciu Tysięcy Buddów, także Jaskinie Smoczych Wrót– jedna ze świątyń poświęconych Buddzie wykutych w wapiennych skałach ciągnących się wzdłuż rzeki Yi He, w pobliżu miejscowości Longmen we wschodnich Chinach. Tęczowe góry- Wielobarwny masyw górski jest częścią parku geologicznego Zhangye Danxia Landform w północno zachodnich Chinach (prowincja Gansu, ok 950 km na zachód od Shanghaju. Góry mienią się tęczową gamą barw, wypiętrzonych warstw piaskowca oraz minerałów. Świątynia Nieba, także Ołtarz Nieba, Tian Tan– kompleks sakralnych budowli taoistycznych w południowo-wschodniej części centralnego Pekinu, w Chinach. Kompleks był odwiedzany przez cesarzy Chin z dynastii Ming i Qing w czasie corocznych ceremonii, w czasie których modlono się do Nieba o obfite plony rolne. Uważana jest za świątynię taoistyczną, ale chińska wiara w Niebo, popularna szczególnie wśród panujących dynastii, występowała przed powstaniem taoizmu. Cały kompleks został wpisany w 1998 roku na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Groty Yungang– kompleks skalnych świątyń buddyjskich w pobliżu miasta Datong w chińskiej prowincji Shanxi. W 2001 roku kompleks wpisano na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Most Anji– kamienny, najstarszy z zachowanych do dziś mostów most łukowy nad Xiao He w powiecie Zhao w chińskiej prowincji Hebei. Ciekawe turystycznie są także same miasta chińskie, np. Pekin, Szanghaj, Tianjin, Chongqing, Shenzhen i wiele innych. Chiński mur Tęczowe góry Terakotowa Armia Most Anji Zapora Trzech Przełowmów Groty Yungang Wielki Budda z Leshan 5. Bibliografia Podręcznik Geografia 3 gimnazjum ,,Ziemia i ludzie”, http://portalwiedzy.onet.pl/21640,,,,chiny,haslo.html http://echiny.pl/kultura/historia-chin/chinska-republika-ludowa/ http://www.chinatours.pl/index.html http://encyklopedia.pwn.pl/haslo/4573916/chiny-muzyka.html http://polish.cri.cn/chinaabc/chapter5/chapter50203.htm http://pl.wikipedia.org/wiki/Chi%C5%84ska_Republika_Ludowa http://pl.wikipedia.org/wiki/Literatura_chi%C5%84ska http://www.gochina.gov.pl/ http://pl.wikipedia.org/wiki/Geografia_Chin https://www.google.pl/?gws_rd=cr&ei=_UqaUtPnCoKq4ATzmYCwDw Dziękuję za cierpliwe dotrwanie do końca. Mam nadzieję, ze praca jaką wykonałam przymnożyła zarówno nauki, jaki i przyjemności.
