W AIDS czynnikiem chorobotwórczym (patogenem) jest wirus HIV, a dokładniej jego dwie bardzo blisko spokrewnione "wersje": HIV-1 i HIV-2. Z badań epidemiologicznych wynika, że HIV-1 jest rozpowszechniony na kontynentach półkuli północnej. HIV-2 występuje głównie w zachodniej Afryce. Zakażenia HIV-1 rozprzestrzeniają się przede wszystkim wśród homoseksualistów, biseksualistów, narkomanów stosujących narkotyki podawane za pomocą wstrzyknięć. Obydwa wirusy należą do tzw. retrowirusów, których genom tworzy kwas rybonukleinowy - RNA. Materiał genetyczny wirusa jest w otoczce, tzw. kapsydzie, w którego wnętrzu znajdują się, oprócz RNA, także białka, enzymy. Do zakażenia HIV dochodzi w wyniku kontaktu człowieka z każdym płynem ustrojowym, w którym znajdują się zainfekowane wirusem komórki (przede wszystkim limfocyty) lub jest obecne zakażone wirusami osocze. Szczególnie niebezpieczny jest kontakt z krwią, bowiem w niej jest największe stężenie czynnika zakaźnego. HIV jest obecny w ślinie nasieniu, wydzielinie pochwowej, mleku matki. Jest też w płynie przesiękowym w otwartej ranie. Wirus HIV przenosi się poprzez: Krew (najbardziej efektywna droga zakażenia) i produkty krwiopochodne, spermę, płyn przedejakulacyjny, śluz szyjkowy (trudno się zarazić), mleko matki (udowodniono możliwość przeniesienia zakażenia tą drogą), przeniesienie z matki na dziecko (krew kobiety i dziecka nie mieszają się, jednak może do tego dojść np. podczas jakichś komplikacji porodowych). przyjmowania krwi, produktów krwiopochodnych i narządów (zwłaszcza przed 1990), akupunktury, robienia tatuaży, bójki (jeśli doszło do kontaktu z krwią), uprawiania sportów kontaktowych, sportów lub sztuk walki, jeśli doszło do kontaktu z krwią, praktyk sadystyczno-masochistycznych, skaleczeń, ran, zadrapań podczas naprawiania sprzętu (zwłaszcza medycznego), używania dożylnie narkotyków, używania dożylnie środków dopingujących, karmienia piersią gdy matka jest zarażona, podczas ciąży i porodu, udzielania pierwszej pomocy ofiarom wypadków bez zachowania należytego zabezpieczenia, pracy z materiałem zakaźnym (np. w laboratorium) bez zachowania zasad bezpieczeństwa. Niektórzy nosiciele czasem jednak mają niecharakterystyczne objawy związane z zakażeniem, są to: stany podgorączkowe, osłabienie, biegunki. Badania krwi wykazują spadek liczby białych krwinek, może się też pojawić niedokrwistość oraz spadek liczby płytek krwi, którego tło jest autoimmunologiczne. Liczba limfocytów CD4 obniża się. AIDS charakteryzuje się niedoborami immunologicznymi typu komórkowego, związanymi z obniżaniem się liczby limfocytów pomocniczych, tzw. T-helper (potocznie nazywanych "helperami"), posiadających powierzchniowy znacznik CD4. W wyniku tych niedoborów dochodzi do rozwijania się zakażeń oportunistycznych (tj. zakażeń wywołanych drobnoustrojami, które w warunkach normalnych nie są patogenne), do powstawania nowotworów, oraz wreszcie - do pojawiania się rozmaitych defektów i zaburzeń neurologicznych, szczególnie w ośrodkowym układzie nerwowym. Kiedy układ immunologiczny zostaje uszkodzony, traci zdolność zwalczania chorób i infekcje mogą zagrażać życiu zakażonego. Osoby seropozytywne są bardziej narażone na takie choroby jak gruźlica, malaria, zapalenie płuc i półpasiec. Ich odporność spada w miarę ubywania komórek CD4. Zaatakowani przez HIV są również bardziej narażeni na tak zwane "infekcje oportunistyczne" spowodowane przez zwykłe bakterie, grzyby i pasożyty. Zdrowy organizm potrafi je zwalczyć, ale u ludzi, których układ immunologiczny jest osłabiony, te infekcje mogą wywoływać choroby, a w szczególnych przypadkach powodować śmierć. Kandydoza i herpes Objawy: Kandydoza - białawy nalot i grudki, suche usta, trudności z przełykaniem. Herpes - bolesna opryszczka. Gruźlica Objawy: Uporczywy kaszel, bóle klatki piersiowej, plucie krwią, zmęczenie, chudnięcie, gorączka, nocna potliwość. Rak układu immunologicznego Objawy: Uszkodzenia skóry, zadyszka - jeśli mięsak występuje w płucach, krwawienia - jeśli zaatakował układ żołądkowo - jelitowy. Zapalenie płuc Objawy: Gorączka, suchy kaszel, ucisk w klatce piersiowej, trudności w oddychaniu. Infekcje mózgu Objawy: Bóle głowy, gorączka, zaburzenia wzroku, mowy, mdłości i wymioty. Słabość po jednej stronie ciała, trudności w mówieniu i chodzeniu (toksoplazmoza), sztywny kark (zapalenie opon mózgowych). Infekcje jelit Objawy: Skurcze żołądka, mdłości i wymioty, potem - gorączka, nocne pocenie się, brak apetytu, chudnięcie, zmęczenie, biegunka. Ryzyko utraty wzroku Objawy: Zapalenie siatkówki - problemy ze wzrokiem takie jak: przesuwające się czarne plamki, zaburzenia wzroku i ślepe plamki. Każdego dnia na świecie przybywa ok. 14 tysięcy nowo zakażonych HIV osób. W grupie wiekowej 15-24 lata nowe zakażenie następuje co 14 sek. Szacuje się, że dodatkowo na świecie z HIV żyje ok. 30 mln. osób, które są nieświadome swego zakażenia. Zakażenie HIV rozpoznać można tylko po wykonaniu testu w kierunku obecności przeciwciał anty-HIV. Wynik ujemny (negatywny) takiego testu oznacza, że nie znaleziono przeciwciał anty-HIV. Przeciwciała powstają – jako odpowiedź układu odpornościowego organizmu – w odpowiedzi na zakażenie różnymi drobnoustrojami (bakteriami, wirusami i innymi). Jeśli badanie zostanie wykonane za wcześnie, przed upływem 12 tygodni (3 miesięcy) od potencjalnego momentu zakażenia, wynik testu może być fałszywie ujemny. Nie można bowiem wykluczyć, iż doszło do zakażenia, a tylko nie powstała dostatecznie duża ilość przeciwciał przeciwko wirusowi, tylko test ich „nie zauważył”. Ten okres od zakażenia do momentu pojawienia się przeciwciał anty-HIV nosi nazwę okienka serologicznego. Wynik dodatni (pozytywny) testu ELISA (EIA) nie dowodzi jeszcze zakażenia. Z różnych przyczyn taki wynik może być fałszywie dodatni. Wynik taki zawsze musi zostać potwierdzony przy pomocy testu Western blot, który wykonuje kilka specjalistycznych laboratoriów w Polsce. W tym teście także poszukuje się przeciwciał, ale skierowanych przeciwko poszczególnym antygenom wirusa. Dopiero dodatni wynik testu Western blot upoważnia do stwierdzenia, iż pacjent jest zakażony HIV. W Polsce najbezpieczniej jest wykonać test w Punktach Konsultacyjno-Diagnostycznych, w których testy wykonywane są bezpłatnie i A N O N I M O W O, prowadzone jest także poradnictwo przed i po teście. Wyniki dodatnie zawsze potwierdzane są testem Western blot 022/692 82 26