Rodzaje strof

Rodzaje strof
Wyróżniamy następujące rodzaje strof:
a) dystych (dwuwiersz) - strofa dwuwersowa (w poezji polskiej pojawia się w
XVI w.; potem często odnajdujemy ją w poezji Bolesława Leśmiana, zob. np.
wiersze Zmory wiosenne, Ballada o dumnym rycerzu).
b) tercyna - strofa trójwersowa z rymem okalającym. Środkowy wers pierwszej
strofy rymuje się z pierwszym i trzecim wersem strofy następnej (wykształciła
się w poezji włoskiej, użył jej np. Dante w Boskiej Komedii, występuje też u
Kochanowskiego, Słowackiego, Asnyka, Tetmajera, Staffa).
c) czterowiersz - strofa czterowersowa, występuje w różnych odmianach. Na
przykład tzw. strofa saficka składa się z trzech wersów 11-zgłoskowych i
jednego 5-zgłoskowego. Jej nazwa pochodzi od imienia poetki greckiej Safony,
która podobno użyła jej jako pierwsza w utworze Hymn o Afrodycie (później
posługiwał się nią również Horacy; w poezji polskiej pojawiła się w XVI w.).
Z kolei tzw. strofa alcejska złożona jest z dwóch wersów 11-zgłoskowych,
jednego 9- i jednego 10-zgłoskowego. Wprowadzona została przez greckiego
poetę Alkajosa, stosował ją również w swych Pieśniach Horacy.
d) sekstyna (sestyna) - strofa sześciowersowa o układzie rymów ababcc,
najczęściej jedenastozgłoskowa; wykształciła się w średniowiecznej poezji
francuskiej, do poezji polskiej wprowadził ją Kochanowski (np. w Psałterzu),
upowszechniła się zaś w epoce oświecenia. W romantyzmie stosował ją
Słowacki. Występuje przede wszystkim w liryce refleksyjnej, uroczystej.
e) oktawa - strofa ośmiowersowa (układ rymów: abababcc), przeważnie
jedenastozgłoskowa. Użył jej Słowacki w Beniowskim. Występuje głównie w
wierszowanych gatunkach epickich. Jej odmianą jest oktostych - od oktawy
różni się układem rymów (aabbccdd).
Uwaga! By można było mówić o wierszu o budowie stroficznej, musi on
składać się przynajmniej z dwóch strof.
Najczęściej spotykane strofy w poezji polskiej to: tercyna, czterowiersz,
sekstyna i oktawa. Niektóre gatunki charakteryzują się stałym układem strof, np.
klasyczny sonet włoski ma czternaście wersów i jest zbudowany z dwóch
zwrotek czterowersowych oraz dwóch tercyn. Sonet francuski zaś składa się z
czterech strof czterowersowych i zakończony jest dystychem.
Strofoid - strofa nieregularna.