1 OGŁOSZENIA Poszukujemy chętnych Działkowców do prowadzenia działalności socjalnej związanej z wynajmem sali w Domu Działkowca. Warunki finansowe - do uzgodnienia z Zarządem Uprzejmie informujemy, że w terminie 03 - 30.09.2015r. będą trwały prace związane z zakończeniem IV etapu modernizacji sieci wodociągowej na terenie ROD Koło II. Roboty wykonywane będą na odcinku dawnego ERG. Nie spowoduje to utrudnienia w pracach Działkowców. Szanowni Działkowcy ROD Koło II, Polecam swoje usługi dla wszystkich, którzy borykają się z kradzieżami lub wandalizmem. Mieszkam blisko i jako przedstawiciel agencji ochrony mogę spotykać się w dogodnym dla wszystkich czasie. Jeśli posiadają Państwo nieruchomości lub auta i jesteście zainteresowani ich zabezpieczeniem - to zapraszam po monitoring na zasadzie abonamentu. Jeśli organizują Państwo imprezę i zależy Państwu na bezpieczeństwie gości - proponuję ochroniarzy. Pełen zakres usług na terenie kraju oraz monitoring aut za granicą. Chętnie zadbam o Państwa bezpieczeństwo. Jestem pod telefonem 503-526-034 po 18:00 codziennie oraz cały weekend. Dla osób wolących napisać, podaję email: [email protected] Pośrednik Usług Ochrony - Konrad Banasik Redaktor gazetki: Agnieszka Nowosadzka „do użytku wewnętrznego ROD Koło II” 2 JESIEŃ W OGRODZIE KALENDARZ BIODYNAMICZNY – WRZESIEŃ Kalendarz biodynamiczny pokazuje nam wpływ faz Księżyca na rozwój i planowanie roślin. Rolnictwo biodynamiczne jest prekursorem współczesnego rolnictwa ekologicznego, które jest obecnie bardzo popularne. WRZESIEŃ PON ŚR WT CZW PT SOB ND księżyc malejący 1 2 3 4 5 6 8:43 księżyc malejący 7 8 9 10 nów 11 12 13 18 19 20 25 26 27 księżyc rosnący 14 15 16 17 księżyc rosnący 21 22 pełnia L E G E N D A 24 księżyc rosnący 4:52 28 23 29 30 rośliny przynoszące plony w postaci liści. Zajmujemy się roślinami, w których jesteśmy zainteresowani uzyskaniem masy zielonej – trawniki, żywopłoty rośliny, które wytwarzają jadalne owoce wszystkie rośliny ozdobne z kwiatów, rośliny domowe rośliny, których bulwy i korzenie stanowią plon 3 L E G E N D A najsilniejsze oddziaływanie przypada 13 września, Księżyc jest niewidoczny, znajduje się między Ziemią a Słońcem; trwa ok.1-2 dni. Dobry czas na przycinanie roślin liściastych i koszenie trawników, gwarantuje wzmożony wzrost i szybką regenerację faza Księżyca od nowiu do pełni, trwająca ok. 14 dni. Najlepszy czas do siania i sadzenia roślin wieloletnich, dobry czas na przesadzanie i szczepienie drzew owocowych. Korzystne jest zbieranie warzyw liściowych, kwiatów i owoców przypada 28.09. Zbieramy wtedy zioła, gdyż mają wtedy większe właściwości lecznicze. Koszone w tym czasie trawniki wolniej odrastają, nie jest to okres na przycinanie roślin faza Księżyca od pełni do nowiu, trwająca 13-14 dni. Zbieramy rośliny korzeniowe, bulwiaste i cebulowe. Rośliny w tym czasie najlepiej chłoną wodę, więc jest to korzystny czas na nawożenie i podlewanie Według kalendarza biodynamicznego we wrześniu powinniśmy kontynuować zbiory owoców – najlepiej w dniach oznaczonych dla zbioru owoców np. 19-21.09 lub 27-29.09. Jeśli mamy zamiar robić przetwory z zebranych płodów np.: soki, galaretki, kiszoną kapustę - unikajmy dni „liściowych”. Również w tych dniach nie zbieramy kwiatów i liści na herbaty ziołowe gdyż będą one miały słabszy aromat. Najlepszy okres zbioru ziół to okres wznoszenia Księżyca np. w dniach 14-27.09. We wrześniu również jest czas zbioru ziemniaków. Jeśli chcemy aby przetrwały zimę trzeba je zbierać w dniach „korzeniowych” lub „owocowych” – najlepsze dni to 2,21 i 29.09, gdyż są to dni „owocowe” i „korzeniowe” jednocześnie. Należy pamiętać aby przed „leżakowaniem” dobrze ziemniaki wysuszyć. W dniach „kwiatowych” przy Księżycu wznoszącym wykopujemy cebule kwiatów, które będziemy chcieli przechować do następnego roku np. mieczyków. Natomiast cebule roślin ozdobnych typu tulipany, hiacynty czy przebiśniegi wsadzamy w koszyczki chroniące przed gryzoniami i wysadzamy w dni „kwiatowe” – ale w czasie Księżyca opadającego. Prace do wykonania w ogrodzie we wrześniu: SAD - zanim rozpoczniemy zbiory owoców warto odpowiednio przygotować na to pomieszczenie. Na 3 tygodnie przed terminem składowania pomieszczenie trzeba wybielić oraz opryskać środkiem grzybobójczym, dzięki czemu unikniemy niszczenia owoców przez choroby grzybowe. Na pniach śliw warto założyć opaski z papieru falistego (częścią pofalowaną do spodu). Wyłapiemy wtedy wychodzące z owoców i schodzące na „zimę” gąsiennice owocówki. Aby uniknąć w okresie wiosennym chemicznych oprysków drzew owocowych przeciwko szkodnikom możemy zamontować na pniach pułapki lepowe w postaci papierowego lub foliowego lejka pokrytego od spodu substancją klejącą, opasającego pień drzewa. Pułapki te zatrzymają wędrujące w górę pnia samice. OGRÓD WARZYWNY – należy zakończyć zbiory warzyw ciepłolubnych, takich jak ogórki, papryka i pomidory, ponieważ przymrozki a nawet minimalne spadki temperatury poniżej 0°C będą zabójcze dla tych roślin. Pomidory należy zebrać wszystkie – a te niedojrzałe ułożyć w pomieszczeniu z temperaturą ok. 10°C. Można też wyrwać całe krzaczki i powiesić w suchym i chłodnym miejscu, gdzie powoli dojrzeją. Pod koniec miesiąca warto też przekopać glebę w ogrodzie warzywnym. Jest 4 to szczególnie ważne na glebach ciężkich, ponieważ ziemia pozostawiona na zimę w tzw. ostrej skibie (po przekopaniu nie zagrabiać i nie wyrównywać) pod wpływem mrozu nabiera lepszej struktury i staje się lepiej przepuszczalna dla wody. Przy okazji część szkodników, wydobyta na powierzchnię w czasie przekopywania, zginie zimą podczas mrozów. KWIATY – pod koniec miesiąca wykopujemy z rabat bulwy mieczyków. Po oczyszczeniu oddzielamy małe bulwki przybyszowe od matecznych i suszymy wszystkie razem. Możemy je przechowywać w chłodnych miejscach w piwnicy. W suche i słoneczne dni zbieramy nasiona roślin jednorocznych. Większość nasion możemy pakować w papierowe torebki i pozostawić w suchym miejscu aż do wiosny. Niektóre gatunki, jak np. czarnuszkę, chaber, maczek kalifornijski, nagietek, można wysiać już we wrześniu - rośliny uzyskane z siewu jesiennego wcześniej rozpoczną wzrost i kwitnienie w następnym roku. TRAWNIK - we wrześniu kosimy go regularnie, ponieważ wrzesień jest jeszcze miesiącem intensywnego wzrostu traw. Przy słonecznej pogodzie możemy nanieść na trawnik cienką warstwę kompostu np. za pomocą miotły z brzozowych gałązek. Podobno taki „zabieg” jest tajemnicą słynnych angielskich trawników. KALENDARZ BIODYNAMICZNY: PAŹDZIERNIK PON ŚR WT CZW PT SOB ND księżyc malejący 1 2 3 4 9 10 11 16 17 18 23 24 25 księżyc malejący 5 6 7 księżyc nów malejący 2:04 12 13 8 księżyc rosnący 14 15 księżyc rosnący 19 26 20 21 księżyc pełnia rosnący 13:06 27 22 księżyc malejący 28 29 30 31 5 Prace do wykonania w ogrodzie w październiku: SAD - kończymy zbiór owoców z ogrodu - ostatnich jabłek i gruszek, późnych odmian śliwek oraz pigwy pospolitej. Owoce duże i dobrze wyrośnięte zbieramy najpierw, natomiast te drobniejsze możemy pozostawić na drzewach nieco dłużej. Do połowy października można jeszcze zbierać śliwki Węgierki. Jeżeli nie zjemy ich na surowo, warto je zasuszyć. Możemy to zrobić susząc je w piekarniku w temp. 60°C przez jeden dzień, a potem dosuszając już w normalnej temperaturze pokojowej przez kolejny dzień. Zdejmujemy i palimy opaski i pułapki lepowe, do których łapaliśmy szkodniki. Jeżeli latem zebraliśmy pestki moreli, czereśni, wiśni, śliwy, teraz można je umieścić w doniczce z lekko wilgotnym piaskiem. W ten sposób należy je przechować do grudnia, kiedy to trzeba będzie zakopać je płytko w glebie w ogrodzie i zabezpieczyć przed mrozem przykrywając liśćmi lub igliwiem. Gdy minie zima, w marcu, wysiewamy je do gruntu. Otrzymane w ten sposób siewki mogą posłużyć jako podkładki lub nawet jako owocujące drzewka. OGRÓD WARZYWNY – warzywa korzeniowe i rzodkiew możemy przechować w piwnicy, gdzie będą miały zapewnioną odpowiednią wilgotność powietrza. Natomiast cebulę i czosnek lepiej przechowywać na strychu, gdzie jest bardziej sucho. KWIATY – wrażliwe na mróz krzewy (róże, hortensje, powojniki) u nasady obsypujemy ziemią lub korą do wysokości 20-40 cm (tzw. kopczykowanie). Nawet jeżeli gałęzie przemarzną, roślina odbije na wiosnę z dolnych okrytych części. TRAWNIK - regularnie sprzątamy trawnik zasypywany przez opadające z drzew liście. Grabimy go i w drugiej połowie miesiąca kosimy po raz ostatni - wyższa trawa łatwiej zgnije pod śniegiem. Kosiarkę rozkładamy i czyścimy, a następnie dobrze oliwimy, składamy i odstawiamy na zimę do suchego pomieszczenia. 6 „Pomidory na przetwory” Ketchup (na 5 słoików litrowych) Przygotowanie: 20 min; gotowanie: ok. 3,5h 5 kg pomidorów 1 duża cebula 1 łyżka masła 1/2 kg cukru 1/3 szklanki octu winnego 5 zmielonych ziaren ziela angielskiego 5 zmielonych goździków 3 płaskie łyżki musztardy 2 łyżki soli pieprz i gałka muszkatołowa do smaku Sposób przygotowania: Pomidory myjemy, sparzamy gorącą wodą i usuwamy skórkę. Przecieramy przez sito. Cebulę ścieramy na tarce o drobnych oczkach. Przetartą cebulę przesmażamy na jednej łyżce masła, wlewamy przetarte pomidory, zasypujemy 1/2 kg cukru i cały czas mieszając dusimy na średnim ogniu. Stopniowo wlewamy ocet, dodajemy ziele angielskie i goździki. Dodajemy musztardę i dokładnie wszystko mieszamy. Doprawiamy solą, pieprzem i gałką muszkatołową do smaku. Dusimy ketchup przez 2-3 godziny na wolnym ogniu do zgęstnienia i wlewamy gorący do wyparzonych słoików, pasteryzujemy 10 minut. Sałatka z zielonych pomidorów: Przygotowanie: 15 min 1,5 kg zielonych pomidorów 250g cebuli 1,5 łyżki soli 125ml octu ¼ szklanki cukru 3 goździki 3 ziarna ziela angielskiego 3 liście laurowe Sposób przygotowania: Pomidory i cebulę kroimy w plastry. Wodę mieszamy z octem i wszystkimi pozostałymi składnikami. Gdy się zagotuje dodajemy pokrojone pomidory i cebulę. Gotujemy około 10 minut, gorące przekładamy do słoików i dobrze zakręcamy. Leczo z pomidorów, cukinii i oregano 4 kg pomidorów 1,5kg kolorowej papryki 2 kg cukinii 1kg cebuli 4 5 2 2 łyżki oleju łyżek oregano łyżki chilli łyżki soli Sposób przygotowania: Pomidory sparzamy wrzątkiem i obieramy ze skórki. Kroimy na małe kawałki. Pozbywamy się ich twardych części. Cebulę kroimy w drobną kostkę. Paprykę kroimy w średniej długości paski a cukinię w większą kostkę. W dużym garnku rozgrzewamy olej i wrzucamy cebulę. Po 5 minutach dorzucamy cukinię, po następnych 2 minutach dokładamy paprykę. Smażymy wszystko przez ok. 3 minuty. Dodajemy pomidory, chili, sól i oregano. Doprowadzamy do wrzenia. Gotujemy do czasu aż pomidory się rozpadną ok. 30 minut. Przekładamy do słoików i pasteryzujemy ok. 20 minut. 7 „Coś ciekawego dla Dział kowca mniejszego” Wakacje! To był czas dla nas miły – niestety już się skończyły… Drogie Dzieciaki! Żeby Wam umilić czas zobaczcie co można wyczarować ze skarbów Jesieni, poczytajcie kilka przyrodniczych ciekawostek oraz ruszcie główką nad łamigłówką. Ludziki, zwierzątka i inne cudeńka z kasztanów, żołędzi, plasteliny i … dobrych chęci Ponieważ we wrześniu spadają kasztany i dojrzewają żołędzie możemy je wykorzystać do stworzenia wesołych ludzików czy zwierzątek. uważajcie, bo jest ostry! Przygotujcie zapałki, wykałaczki i plastelinę – a na poniższych zdjęciach zobaczcie co można z tego wyczarować. Na początku Rodzice zrobią w odpowiednich miejscach dziurki cyrklem (uważajcie, bo jest ostry!), w które potem włożycie wykałaczki aby np. połączyć ciało z główką, zrobić buty czy czapeczkę. Z zapałek możecie zrobić nogi ludzika lub „dzikiego zwierza” a plastelina posłuży jako uszy, ogonki, włosy czy inne kolorowe dodatki. Dlaczego jesienią liście zmieniają kolor? Dlaczego jesienią są coraz krótsze dni? Zielony barwnik liści powstaje w wyniku działania promieni słonecznych. Gdy zbliża się zima i słońce świeci krócej, powstaje go dużo mniej. Wówczas główną rolę w tworzeniu barwy liścia zaczynają odgrywać inne barwniki, np., żółte lub pomarańczowe. Z początkiem równonocy jesiennej (kiedy dzień i noc mają równo po 12h) Słońce zatacza na niebie coraz krótsze łuki, bo północna półkula Ziemi coraz bardziej się od niego odsuwa. Różnica między długością dnia i nocy rośnie do 22 grudnia, gdy Słońce będzie wspinało się nad horyzont coraz niżej, a dnia będzie ubywać. Dlaczego ptaki odlatują na zimę do ciepłych krajów? Dlaczego drzewa iglaste nie zrzucają igieł? Główną przyczyną ptasich odlotów jest brak możliwości zdobycia pokarmu. Owady czy pająki, którymi żywi się wiele ptaków, na czas zimy ukrywa się w swoje kryjówki. Brakuje też nasion i owoców. Dlatego tak ważne jest dokarmianie tych ptaków które zostają w Polsce. Igły drzew iglastych są tak skonstruowane, że woda prawie z nich nie wyparowuje (są wąskie i pokryte grubą skórką). Wyjątkiem są szpilki modrzewia, bo nie mają ochronnej warstwy, dlatego opadają. Ale liście innych drzew iglastych też opadają, tyle że stopniowo, w różnych porach roku np. sosna nie ma na sobie szpilek starszych niż trzyletnie. bobry i wiewiórki zbierają zapasy na zimę, do snu zimowego układają się jeże i nietoperze, a gryzonie żyjące na polu przenoszą się do zabudowań, lisy, zające, sarny, jelenie, łosie, wilki, wiewiórki zmieniają futro na cieplejsze i jaśniejsze by być mniej widocznymi na tle śniegu, kończą latać pszczoły, wilki łączą się w stada. 8 Rozwiążcie krzyżówkę aby poznać hasło – które utworzy się w zielonych kratkach. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 1. Czerwone korale, wiszące na drzewie 2. Owoce dębu 3. Owoc drzewa ukryty w kolczastej skorupce 4. Ptak, który odlatuje na zimę do ciepłych krajów 5. Jesienią zmieniają kolor 6. Miesiąc rozpoczynający kalendarzową jesień Jak nauczyć się rysować kotka? A jak byście narysowali świnkę? 9 WSPOMNIENIE LATA W ROD KOŁO II NA ZDJĘCIACH 10