RAK SZYJKI MACICY Rak szyjki macicy jest nowotworem złośliwym rozwijającym się z nabłonka pokrywającego szyjkę lub kanał szyjki macicy . Na świecie w ciągu roku rozpoznaje się 500 000 przypadków raka , a ponad połowa chorych umiera. Szacuje się, że do 2050 roku liczba zachorowań może sięgać ponad 1 milion rocznie. W ujęciu globalnym 80% nowych zachorowań na raka szyjki przypada na państwa rozwijające się, gdzie, w porównaniu z innymi nowotworami narządów płciowych, zajmuje on pierwsze miejsce jako przyczyna zgonów wśród kobiet. W Polsce rak szyjki macicy jest drugim co do częstości występowania nowotworem narządów płciowych u kobiet do 45 roku życia. Co roku około 3500 Polek dowiaduje się, że ma raka szyjki macicy, a połowa z nich umiera, bo zgłosiła się do lekarza zbyt późno. Czynniki wpływające na powstanie nowotworu: • • • • • • • • • przewlekłe zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego HPV 16 i 18 lub innymi typami onkogennymi, Wiek, wczesne rozpoczęcie współżycia płciowego, duża liczba partnerów płciowych, wieloletnie palenie papierosów, niski status socjoekonomiczny, śródnabłonkowa neoplazja szyjki ( CIN ) w wywiadzie, dietę ubogą w antyoksydanty, częste nieleczone stany zapalne pochwy wywołane przez Chlamydia trachomatis, Neisseria gonorrhoea, HSV-2. Metody zapobiegania rakowi szyjki macicy Szczepionka Obecnie istnieją dwie szczepionki profilaktyczne: szczepionka czterowalentna, skierowana przeciw HPV 6, 11, 16 i 18, oraz dwuwalentna, zawierająca antygeny skierowane przeciw wirusom HPV 16 i 18. Obie szczepionki wykazują 100% skuteczność w ciągu pięciu lat obserwacji. Rutynowe stosowanie szczepionki jest rekomendowane dla dziewczynek przed rozpoczęciem inicjacji seksualnej, a także zalecane dla dziewcząt w wieku 13 - 18 lat, jeśli nie zostały zaszczepione wcześniej. Na obecnym etapie badania kliniczne nie dostarczają jednoznacznych danych klinicznych i ekonomicznych wskazujących, czy należy szczepić kobiety między 19 a 26 rokiem życia i starsze. Badanie cytologiczne Badanie to ma na celu wykrycie nieprawidłowych komórek świadczących o rozpoczynającym się procesie nowotworowym w szyjce macicy. Jak przygotować się do badania? Na badanie zgłoś się co najmniej dwa po ostatnim dniu krwawienia miesiączkowego. • 48 godzin przed pobraniem wymazu cytologicznego nie używaj żadnych leków dopochwowych, nie wykonuj irygacji • 24 godziny przed pobraniem wymazu cytologicznego zrezygnuj ze współżycia płciowego • nie zgłaszaj się na badanie w czasie krwawienia miesiączkowego Cytologia to badanie bezpłatne, a tylko 1 na 4 kobiety wykonuje je regularnie Stany chorobowe Stan przedrakowy Jeśli w komórkach nabłonka pojawią się zmiany atypowe ( CIN ) mamy do czynienia ze stanem przedrakowym. Stan ten w porę wykryty może być wyleczony, co zapobiega przekształcaniu się w raka szyjki macicy. Rak przedinwazyjny W momencie kiedy komórki przedrakowe przekształcą się w komórki nowotworowe powstaje rak przedinwazyjny. Rak ten ograniczony jest wyłącznie do nabłonka szyjki macicy. Oznacza to, że zmiana taka zwykle nie sięga głęboko i jest całkowicie wyleczalna. Rak inwazyjny Zwykle rozwija się na terenie nadżerki. Powstaje gdy komórki nowotworowe zaczynają wnikać głębiej i przekraczają granice nabłonka. Rak inwazyjny rozwija się naciekając sąsiednie tkanki. Poprzez układ krwionośny i limfatyczny może dawać przerzuty do odległych narządów. Rozpoznanie raka inwazyjnego jest sytuacją groźną dla życia i wymaga specjalistycznego leczenia. Rokowanie pogarsza się w miarę zaawansowania nowotworu. Leczenie raka szyjki macicy Leczenie operacyjne Radioterapię Radiochemioterapię Immunoterapię Metody eksperymentalne WNIOSEK Ważne jest, by rak szyjki macicy nie był tematem wstydliwym, by kobiety nie były same z lękiem przed ewentualną chorobą. Żeby im uświadomić, że jest to zagrożenie przed którym można się skutecznie bronić. By czuły, że ich zdrowie to coś, na czym zależy wszystkim, którzy je kochają. Co chciałybyśmy uzyskać? Rak szyjki macicy to choroba, której można skutecznie zapobiegać. Ta choroba to nie zrządzenie losu, ale wynik zakażenia wirusem. Moje zdrowie zależy przede wszystkim ode mnie i nie pozwolę, by ten rak się u mnie rozwinął. Zrobię cytologię i porozmawiam z lekarzem o możliwości szczepienia. Przypomnę innym kobietom wokół mnie, że warto dbać o siebie i lepiej zapobiegać niż leczyć.