Piotr Wojcieszek ¾ zgonów w krajach biednych i rozwijających się 40% wszystkich nowotworów złośliwych, mogłoby nie wystąpić gdyby ograniczyć czynniki ryzyka II WOJNA ŚWIATOWA 25 160 000 5 754 400 41 793 300 Ofiary II Wojny Świato wej 2008 rok – 7 600 000 ludzi umarło z powodu nowotworów złośliwych. W okresie porównywalnym do II Wojny Światowej umiera ok. 48 000 000 ludzi. 2008 rok – 7 600 000 ludzi umarło z powodu nowotworów złośliwych. W okresie porównywalnym do II Wojny Światowej umiera ok. 48 000 000 ludzi. 1 000 000 000 000 1 000 000 000 1 000 000 I Znaczenie • Laktacja • Rozmnażanie!? CZYNNIKI RYZYKA płeć żeńska (100:1) wiek (>90 % u kobiet powyżej 40 lat) 60+ (100:1) ~20 stan socjoekonomiczny (bogaci) rak piersi u krewniaka I stopnia rak piersi u matki lub siostry 7.8% 13.3% 21.1% 2.3% 4.2% 7.6% stan hormonalny pierwszy poród po 34 roku życia wczesna miesiączka HTZ przez ponad 5 lat późna menopauza jedno lub brak dzieci styl życia otyłość otyłość po przekwitaniu spożywanie alkoholu (> 1 drink/dzień) brak wysiłku fizycznego palenie tytoniu 40 85%BRCA 2 BRCA 1 • • • • • • Wykrywany w MMG Guz piersi Powiększone węzły chłonnne Peau d’orange Wyciek z brodawki Choroba Pageta Zachorowalność ~ 16 000 kobiet w Polsce (22%) ~ 50 000 kobiet w Wielkiej Brytanii ~ 230 000 kobiet w USA ~ 1 600 000 kobiet na Świecie (23%) Umieralność ~ 5 000 kobiet w Polsce (13%) ~ 11 000 kobiet w Wielkiej Brytanii ~ 40 000 kobiet w USA ~ 522 000 kobiet na Świecie (14%) 5 letnie przeżycia – rak piersi • Nagroda Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny w 2008 roku • „za odkrycie, że wirus brodawczaka ludzkiego powoduje raka szyjki macicy” Harald zur Hausen • 500 000 nowych zachorowań/rok na raka szyjki macicy na świecie RAK SZYJKI MACICY • Na świecie drugi nowotwór pod względem występowania u kobiet w wieku 15 - 44 lata • 47% kobiet z tym rozpoznaniem ma < 35 lat • Częściej w krajach mniej rozwiniętych • Badanie przesiewowe - cytologia CZYNNIKI RYZYKA • stan socjoekonomiczny (biedni) • wczesna inicjacja seksualna • wielu partnerów • Promiskuityzm partnera • palenie papierosów RAK SZYJKI MACICY JEST CHOROBĄ PRZENOSZONĄ DROGĄ PŁCIOWĄ Typy HPV wywołujące raka: • • • • • 16 18 31 33 45 Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP) • Rutynowe szczepienie dziewcząt w wieku 11-12 lat (3 dawki HPV2/4) • Rutynowe szczepienie chłopców w wieku 11-12 lat (HPV4) Zakażenie HPV 20% CIN 3 rozwinie się do inwazyjnego raka w ciągu 5 lat 5% rozwinie się do CIN 2 lub 3 Rak 40% CIN 3 rozwinie się do inwazyjnego raka w ciągu 30 lat Prawidłowy nabłonek CIN 1 = LSIL CIN 2 = HSIL CIN 3 = HSIL Rak inwazyjny STOSOWANIE PREZERWATYWY NIE ZAPOBIEGA PRZED INFEKCJĄ HPV • • • • Nieprawidłowe krwawienie z dróg rodnych Uczucie dyskomfortu w pochwie Cuchnące upławy Zaburzenia oddawania moczu BADANIA • rozmowa z lekarzem • badanie ginekologiczne • cytologia Cytologia • < 25 lat – badania przesiewowe nie zalecane • 21 - 29 lat – cytologia co 3 lata • 30 - 65 lat – HPV test z cytologią co 5 lat (preferowane) lub cytologia co 3 lata (akceptowane) • > 65 lat – badania przesiewowe nie zalecane (tylko w przypadku pacjentek bez czynników ryzyka) 5 letnie przeżycia – rak szyjki macicy 5 letnie przeżycia – rak szyjki macicy Pułapka Schroedingera www.io.gliwice.pl