STRATEGIA ROZWOJU POWIATU ZWOLEŃSKIEGO na lata 2016
advertisement
www.zwolenpowiat.pl Starostwo Powiatowe w Zwoleniu STRATEGIA ROZWOJU POWIATU ZWOLEŃSKIEGO na lata 2016-2022 Strona 1 Zwoleń, 2015 Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] www.zwolenpowiat.pl Spis treści WPROWADZENIE .......................................................................................................................................... 5 Przesłanki opracowania aktualizacji Strategii Rozwoju Powiatu Zwoleńskiego ....................................... 5 Główne cele opracowania aktualizacji strategii ....................................................................................... 7 Metodologia procesu aktualizacji strategii............................................................................................. 10 CZĘŚĆ I. DIAGNOZA POWIATU ZWOLEŃSKIEGO......................................................................................... 12 1. Podstawowe informacje o powiecie............................................................................................... 12 2. Zagospodarowanie przestrzenne ................................................................................................... 18 3. 4. 2.1. Uwarunkowania ochrony środowiska naturalnego................................................................ 19 2.2. Środowisko przyrodnicze........................................................................................................ 31 2.3. Komunikacja i infrastruktura techniczna ................................................................................ 36 2.4. Środowisko kulturowe ............................................................................................................ 47 2.5 Turystyka, agroturystyka i kultura .......................................................................................... 57 Sfera gospodarcza........................................................................................................................... 67 3.1. Gospodarka............................................................................................................................. 67 3.2. Rolnictwo ................................................................................................................................ 71 Sfera społeczna ............................................................................................................................... 73 4.1. Demografia ............................................................................................................................. 73 4.2. Bezrobocie .............................................................................................................................. 78 4.3. Budownictwo mieszkaniowe .................................................................................................. 82 4.4. Porządek i bezpieczeństwo publiczne .................................................................................... 83 Pomoc społeczna .................................................................................................................... 97 4.7. Oświata i wychowanie .......................................................................................................... 101 4.8 Infrastruktura telekomunikacyjna .............................................................................................. 104 CZĘŚĆ II. ANALIZA SWOT........................................................................................................................... 112 Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] Strona 4.6. 2 4.5. Ochrona zdrowia.......................................................................................................................... 90 www.zwolenpowiat.pl CZĘŚĆ III. ANALIZA M-M ........................................................................................................................... 117 CZĘŚĆ IV. WIZJA I MISJA ROZWOJU POWIATU ZWOLEŃSKIEGO.............................................................. 119 CZĘŚĆ V. CELE STRATEGICZNE ROZWOJU................................................................................................. 121 1. Cele strategiczne............................................................................................................................... 121 2. Cele operacyjne i zadania ................................................................................................................. 123 Priorytet 1. Dynamiczny rozwój Infrastruktury i poprawa komfortu życia mieszkańców.................... 123 Cel operacyjny 1.1. Kontynuacja inwestycji w zakresie infrastruktury wodociągowej, kanalizacyjnej .......................................................................................................................................................... 123 Cel operacyjny 1.2. Wsparcie dla rozwoju infrastruktury drogowej oraz lokalnego układu transportowego ................................................................................................................................ 123 Cel operacyjny 1.3. Rozwój wybranych elementów infrastruktury mającej wpływ na bezpieczeństwo i wysoki komfort życia mieszkańców ................................................................................................ 124 Cel operacyjny 1.4. Rozwój infrastruktury służącej wykorzystaniu energii ze źródeł odnawialnych125 Cel operacyjny 1.5. Poprawa konkurencyjności powiatu poprzez rozwój infrastruktury inwestycyjnej .......................................................................................................................................................... 126 Cel operacyjny 1.6. Ułatwienie mieszkańcom powiatu dostępu do usług medycznych oraz skutecznych form integracji społecznej............................................................................................ 126 Priorytet 2. Rozwój turystyki i rekreacji oraz kształtowanie wizerunku powiatu................................. 128 Cel operacyjny 2.1. Opracowanie i wdrożenie skutecznej kampanii promocyjnej dla potencjalnych inwestorów i turystów...................................................................................................................... 128 Cel operacyjny 2.2. Stworzenie i rozwój zintegrowanego produktu turystycznego o zasięgu ogólnopolskim w oparciu o dziedzictwo związane z życiem i twórczością Jana Kochanowskiego . 129 Cel operacyjny 2.3. Rozwój infrastruktury turystycznej i rekreacyjnej na terenie powiatu............. 130 Cel operacyjny 2.4. Rozwój agroturystyki i ekoturystyki na terenach wiejskich .............................. 130 Cel operacyjny 2.5. Rewitalizacja obszarów zdegradowanych oraz poprawa ładu przestrzennego 131 Cel operacyjny 2.6. Szeroka cyfryzacja lokalnej administracji, w tym dynamiczny rozwój e-usług . 132 Cel operacyjny 2.7. Zwiększenie kompetencji kadr, szczególnie w zakresie użycia TIK oraz innowacyjnych rozwiązań................................................................................................................. 133 Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] Strona Cel operacyjny 3.1. Poprawa i promocja atrakcyjności i konkurencyjności inwestycyjnej przedsiębiorstw w zakresie innowacji oraz rozwój instytucji otoczenia biznesu ............................. 134 3 Priorytet 3. Rozwój kapitału społecznego i gospodarki, w tym rolnictwa............................................ 134 www.zwolenpowiat.pl Cel operacyjny 3.2. Wsparcie rozwoju nowych firm, w szczególności w branżach istotnych z punktu widzenia powiatu.............................................................................................................................. 136 Cel operacyjny 3.3. Wielofunkcyjny rozwój rolnictwa...................................................................... 137 Cel operacyjny 3.4. Wzrost zatrudnienia w powiecie i przeciwdziałanie bezrobociu ...................... 139 Cel operacyjny 3.5. Wsparcie dla transferu wiedzy i innowacji w rolnictwie oraz przechodzenia na gospodarkę niskoemisyjną ............................................................................................................... 140 Cel operacyjny 3.6. Ograniczenie emisji CO2 i innych gazów cieplarnianych na terenie powiatu... 141 Cel operacyjny 3.7. Podniesienie poziomu wiedzy i kwalifikacji kadr pod potrzeby nowych specjalizacji gospodarczych ze szczególnym uwzględnieniem profilu powiatu ............................... 142 Cel operacyjny 3.8. Rozwój społeczeństwa informacyjnego i teleinformatyzacji ............................ 143 CZĘŚĆ VI. SYSTEM WDRAŻANIA STRATEGII .............................................................................................. 144 System instytucjonalny wdrażania strategii ......................................................................................... 144 Finansowanie strategii.......................................................................................................................... 146 CZĘŚĆ VII. MONITOROWANIE, OCENA I KOMUNIKACJA SPOŁECZNA ..................................................... 151 CZĘŚĆ VIII. ZAŁĄCZNIKI ............................................................................................................................. 152 Załącznik nr 1: Indykatywny wykaz wstępnie zidentyfikowanych projektów inwestycyjnych i społecznych....................................................................................................................................... 152 Załącznik nr 2: Wykaz wskaźników monitoringowych...................................................................... 158 Strona 4 CZĘŚĆ IX. SPIS WYKRESÓW, TABEL, RYSUNKÓW...................................................................................... 166 Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] www.zwolenpowiat.pl WPROWADZENIE Przesłanki opracowania aktualizacji Strategii Rozwoju Powiatu Zwoleńskiego Niniejsza strategia powstała w wyniku procesu aktualizacji i opiera się na Strategii Rozwoju Powiatu Zwoleńskiego opracowanej w 2007 roku przez podmiot zewnętrzny, przy współudziale Powiatowego Zespołu ds. Strategii Rozwoju Powiatu Zwoleńskiego na lata 2007 – 2015. Po prawie ośmiu latach realizacji strategii dokument ten wymagał gruntownej aktualizacji ze względu na zrealizowanie części celów i zadań, a także ze względu na dezaktualizację niektórych z nich. Istotnym powodem aktualizacji była również konieczność dostosowania zapisów strategii do nowego paradygmatu polityki regionalnej w Polsce, zakładającego m.in. większą koncentrację działań rozwojowych w miejskich obszarach funkcjonalnych jako tzw. biegunach wzrostu, specjalizację regionalną i lokalnej gospodarki, a także wieloszczeblowy model zarzadzania i współdziałania w zakresie realizacji wspólnych zadań i przedsięwzięć inwestycyjnych. Ważną kwestią było również zapewnienie spójności pomiędzy strategią rozwoju powiatu z dokumentami strategicznymi na poziomie wspólnotowym, krajowym i regionalnym, w tym w szczególności z celami zaktualizowanej Strategii Rozwoju Województwa Mazowieckiego do 2030 roku. Zasadniczym argumentem przemawiającym za aktualizacją strategii rozwoju powiatu była również konieczność dostosowania jej celów i zadań do nowej polityki spójności Unii Europejskiej oraz wynikających z tej polityki celów tematycznych wdrażanych za pomocą krajowych i regionalnych programów operacyjnych finansowanych z budżetu UE na lata 2014 – 2020. Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] Strona Prace prowadzone nad aktualizacją dokumentu nie wykazały przesłanek, które uzasadniałyby decyzję o całkowitym odrzuceniu przyjętej wizji i misji oraz celów strategicznych rozwoju. Wymagały one jedynie weryfikacji i dostosowania do obecnej sytuacji społecznogospodarczej, a w związku z tym proces ten należy rozpatrywać jako aktualizację, a nie budowę od podstaw. Nie mniej jednak chcąc uprościć strukturę dokumentu jednocześnie ujmując w nim nowe treści, wynikające m.in. z nowych uwarunkowań i wyzwań rozwojowych powiatu, ewaluacji dotychczasowych efektów wdrażania strategii oraz aktualnych celów i priorytetów 5 Zgodnie z zasadami zarządzania polityką rozwoju opracowywanie dokumentów strategicznych powinno mieć charakter „kroczący”. To gwarantuje ciągłość i spójność działania wspierającego i stymulującego rozwój lokalny służącego podniesieniu jego efektywności. Z tego powodu należy dokonywać okresowego przeglądu realizacji przyjętych celów oraz w razie potrzeby dokonywać ich aktualizacji. Ponieważ w okresie, który upłynął od przyjęcia strategii (2007 rok), zarówno w otoczeniu zewnętrznym, jak i wewnętrznym, nastąpiły rzeczywiste zmiany wpływające na rozwój powiatu zwoleńskiego, władze powiatu uznały za zasadne i właściwe przeprowadzenie aktualizacji tego dokumentu. www.zwolenpowiat.pl rozwoju polityki regionalnej na poziomie unijnym i krajowym, ale również wynikające z nowych możliwości wsparcia samorządów lokalnych ze środków UE na lata 2014-2020 , zdecydowano bardziej doprecyzować wizję i misję rozwoju powiatu oraz wprowadzić lepiej uporządkowaną strukturę celów operacyjnych i kierunków działań. Ponadto zaproponowano całkowitą modyfikację systemu monitorowania i oceny realizacji strategii. Należy podkreślić, iż modyfikując układ celów i kierunków działań strategii przyjęto założenie, że mogą one wychodzić poza ustawowy zakres kompetencji powiatu oraz, że będą realizowane w bliskiej współpracy z innymi szczeblami samorządu terytorialnego lub partnerami społecznogospodarczymi. Takie holistyczne podejście do wdrażania strategii na poziomie lokalnym zgodne jest z postulowaną obecnie zasadą wieloszczeblowego zarzadzania JST, a także wychodzi na przeciw oczekiwaniom mieszkańców, dla których mniej ważne są kompetencje, zaś bardziej liczy się skuteczność i sposób rozwiązywania danego problemu. Strona 6 Aktualizacja strategii doprowadziła do wydłużenia jej horyzontu czasowego do 2022 roku, co jest uzasadnione potrzebą zapewnienia spójności z horyzontem czasowym Strategii Rozwoju Województwa Mazowieckiego i Strategii Rozwoju Kraju oraz kolejną perspektywą finansową Unii Europejskiej. Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] www.zwolenpowiat.pl Główne cele opracowania aktualizacji strategii Ustrój demokratyczny, trójstopniowy samorząd terytorialny i gospodarka wolnorynkowa, która podatna jest na ciągłe zmiany koniunkturalne, wymagają od jednostek terytorialnych planowania i zarządzania strategicznego. Stanowi to istotny i ważny instrument, który ma ukierunkować działania i umożliwić podejmowanie decyzji lokalnych struktur zarządzania zarówno w najbliższym okresie jak również w odległej perspektywie czasowej. Strategia rozwoju to wyraz zintegrowanego planowania społeczno – gospodarczego, przestrzennego i ekologicznego. W ujęciu ogólnym oznacza ona sposób osiągania wyznaczonych celów poprzez sterowanie rozwojem. Wyznaczenie celów rozwoju zostaje poprzedzone przeprowadzeniem oceny stanu istniejącego (aktualnego), wydobycia problemów społecznych i gospodarczych, a także określenia obiektywnych zagrożeń i szans, których wykorzystanie jest uznaniowe. Analiza relacji pomiędzy tymi sferami pozwala na określenie podstawowych mechanizmów rozwoju powiatu. Cele rozwoju to przede wszystkim odbicie aspiracji i dążeń społeczności lokalnej, które mają zmierzać do rozwiązania zidentyfikowanych problemów i likwidacji wszelkich zagrożeń. Wskazuje założenia rozwoju powiatu, cele oraz zadania i projekty wdrożeniowe. Planowanie strategiczne nie wynika z uwarunkowań zewnętrznych czy standardów unijnych, ale przede wszystkim z pragmatyzmu władz powiatu. Dzięki powiązaniu celów z zadaniami rozwoju zostanie zapewniona skuteczność i efektywność działań chociażby w zakresie gospodarowania zasobami tkwiącymi w potencjale ludzkim i środkach finansowych. Planowanie, monitorowanie i ocena realizowanych celów w połączeniu z jawnością życia publicznego będę sprzyjać aktywności i integracji społeczności lokalnej wokół realizowanych zadań przez samorząd powiatu. Ważne jest, aby planowanie przyszłego rozwoju posiadało charakter otwarty, ciągły i elastyczny, ponieważ umożliwia to na dostosowanie do szybko i dynamicznie zmieniającego się otoczenia. Dlatego Strategia Rozwoju Powiatu Zwoleńskiego jest dokumentem, którego aktualizacja powinna być przeprowadzana na bieżąco, w celu ciągłego uwzględniania zmian zachodzących we wszystkich istotnych uwarunkowaniach wewnętrznych. Zmiany wprowadzone do strategii są projektowane z myślą o dalszym rozwoju powiatu zwoleńskiego. Ich głównym celem jest: Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] Strona Konieczne jest ciągłe monitorowanie i ocena realizacji przyjętych kierunków działania, jak również analiza zmian uwarunkowań wewnętrznych i zewnętrznych rozwoju powiatu zwoleńskiego. Wyniki oceny po ich analizie będą dla władz powiatu podstawą do wprowadzania ewentualnych zmian i nowelizacji Strategii. 7 Strategia Rozwoju Powiatu Zwoleńskiego jest planistycznym dokumentem, otwartym na ciągłe możliwości aktualizacji i modyfikacji uwarunkowań. Ponadto jest on otwarty również ze względu na niezamknięty zbiór działań strategicznych, operacyjnych i propozycji zadań. Cele i zadania zawarte w dokumencie mogą być jak najbardziej stopniowo konkretyzowane, począwszy od ogólnego ich zapisu, aż do formy projektów i biznesplanów. www.zwolenpowiat.pl » Stworzenie formalnych i organizacyjnych podstaw dla i efektywnego zarządzania zrównoważonym rozwojem powiatu poprzez: sprawnego - dokonanie zobiektywizowanej identyfikacji podstaw rozwoju powiatu, tj. zasobów stanowiących względnie trwałe uwarunkowania realizacji ogólnych celów strategicznych, - dokonanie wnikliwej i kompleksowej oceny wszystkich czynników realizacji ogólnych celów strategicznych (ocena szans i zagrożeń społeczno – gospodarczego rozwoju powiatu), - określenie instrumentów i procedur osiągania celów strategii poprzez sprecyzowanie i przypisanie właściwym podmiotom odpowiednich zadań realizujących, - określenie i wyznaczenie kierunków polityki samorządu powiatu, które mają umożliwić elastyczne i ciągłe reagowanie na zmiany uwarunkowań wynikających z powiązań z układem zewnętrznym, - umocnienie kierunków polityki władz powiatu w odniesieniu do dziedzin pozostających w zakresie jego kompetencji charakteryzujących zasady realizacji przyjętych celów i zadań strategicznych, » Stworzenie płaszczyzny współpracy pomiędzy samorządem powiatowym a pozostałymi szczeblami samorządu terytorialnego oraz innymi podmiotami, które uczestniczą w kształtowaniu warunków rozwoju powiatu poprzez: - weryfikację gminnych zamierzeń strategicznych w ramach zaakceptowanych priorytetów w poniższej strategii, - przenoszenie lokalnych (województwo, kraj), inicjatyw strategicznych na wyższe szczeble decyzyjne - wspomaganie realizacji gminnych celów i zamierzeń strategicznych przyjęte jako zasada formułowania zadań strategicznych, - koordynację i analizę działań prorozwojowych, które będą podejmowane przez władze gmin i powiatu, - kształtowanie potrzeby integracji społeczności na obszarze powiatu, poczucia tożsamości kulturowej i patriotyzmu lokalnego. » Potrzeba sprostania wyzwaniom konkurencyjności z członkostwem Polski w Unii Europejskiej: i otwartości związana - maksymalne wykorzystanie możliwości pozyskania zewnętrznych środków finansowych na realizację inicjatyw prorozwojowych, » Aktywizacja i mobilizacja społeczności lokalnej powiatu w ramach realizacji kluczowych zadań mających na celu poprawę warunków bytowych: Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] Strona - eksponowanie walorów powiatu, promocję dziedzictwa kulturowego, środowiska przyrodniczego, tworzenie wizerunku powiatu otwartego i sprawnie funkcjonującego w ramach europejskiego regionu. 8 - określenie zadań pozwalających na realizację celów strategicznych powiatu z dostosowaniem do możliwości ich współfinansowania ze środków unijnych i krajowych, www.zwolenpowiat.pl - zaangażowanie przedstawicieli społeczności lokalnej w formułowaniu kierunków polityki rozwoju społeczno – gospodarczego swojej „małej ojczyzny”, - integracja społeczności lokalnej jako warunek sprzyjający i umożliwiający realizacji inicjatyw prorozwojowych (akceptacja opinii publicznej dla przyjętych celów strategicznych powiatu oraz metod ich osiągania – „uspołecznienie” strategii), Strona 9 - wdrożenie proceduralnych ram zaangażowania społeczności lokalnej w realizację przyjętych celów i zadań. Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] www.zwolenpowiat.pl Metodologia procesu aktualizacji strategii Przy aktualizacji strategii wykorzystano model ekspercko – partycypacyjny, który pozwolił na szeroki udział władz i społeczności lokalnej w pracach nad tym dokumentem, przy jednoczesnym zaangażowaniu ekspertów zewnętrznych. Metodologia ta została wprowadzona Zarządzeniem Nr 26/2013 Starosty Zwoleńskiego z dnia 8 sierpnia 2013 roku w sprawie ustalenia procedury aktualizacji Strategii Rozwoju Powiatu Zwoleńskiego. Procedura miała na celu określenie zasad wprowadzania zmian do strategii oraz programów sektorowych tworzonych i aktualizowanych w oparciu o strategię rozwoju powiatu. Celem procedury było także określenie zakresów odpowiedzialności i zadań poszczególnych uczestników procesu aktualizacji strategii. W ramach przyjętej metodologii prac Zarządzeniem Nr 11/2015 Starosty Zwoleńskiego z dnia 18 maja 2015 r. powołano Powiatowy Zespół ds. aktualizacji Strategii Rozwoju Powiatu Zwoleńskiego na lata 2016-2022 (zespół zadaniowy) składający się głównie z pracowników Starostwa Powiatowego w Zwoleniu. Wyłoniono także Przewodniczącego tego Zespołu. W celu zapewnienia partycypacji różnych instytucji i środowisk w procesie aktualizacji strategii tym samym Zarządzeniem został powołany Zespół Konsultacyjny ds. opracowania projektu aktualizacji strategii składający się z przedstawicieli jednostek organizacyjnych powiatu, powiatowych inspekcji i straży oraz organizacji pozarządowych. Do współpracy i udziału w posiedzeniach (warsztatach strategicznych) zaproszono również przedstawicieli gmin wchodzących w skład powiatu i instytucji otoczenia biznesu. Planowanie strategiczne to proces uspołeczniony, czyli mieszkańcy danej społeczności dają władzy przyzwolenie do działania. Lokalni liderzy zarówno ci z sektora publicznego jak i prywatnego muszą osiągnąć konsensus, co do wizji przyszłości gospodarczej powiatu, a następnie podjąć współpracę w celu realizacji tego, co jest niezbędne i pożyteczne dla stworzenia tej przyszłości. Plan strategiczny musi stanowić własność całej społeczności. Stąd też przeprowadzono konsultacje społeczne projektu strategii. Uspołecznienie procesu tworzenia strategii przede wszystkim pozwala na uporządkowane sformalizowanie wielu pomysłów i propozycji funkcjonujących w różnych środowiskach społecznych, gospodarczych, politycznych i zawodowych. Z tej racji już sam etap tworzenia strategii jest początkiem procesu integracji społeczności lokalnej. » informacje zebrane z poszczególnych gmin powiatu zwoleńskiego, » dane zebrane w Strategii Rozwoju Powiatu Zwoleńskiego na lata 2007-2015, Programie Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] Strona » dane pochodzące z publikacji i opracowań statystycznych, 10 Punktem wyjścia do sformułowania strategii rozwoju lub jej aktualizacji jest opracowanie diagnozy tzw. raportu o stanie powiatu. Zawiera on dane, charakteryzujące zmiany i tendencje w głównych obszarach życia społeczno-gospodarczego, dotyczące przede wszystkim: sytuacji demograficznej, struktury gospodarczej, rynku pracy, infrastruktury technicznej. Zaktualizowana diagnoza powiatu zwoleńskiego jest wynikiem prac Powiatowego Zespołu ds. aktualizacji (zespołu zadaniowego). Przygotowana została w oparciu o następujące źródła informacji: www.zwolenpowiat.pl ochrony środowiska dla powiatu zwoleńskiego na lata 2014-2017 z uwzględnieniem perspektywy lat 2018-2021, Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych Powiatu Zwoleńskiego na lata 2014 – 2020, Powiatowym Programie Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie w Powiecie Zwoleńskim na lata 2014-2020, Powiatowym Programie Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych w Powiecie Zwoleńskim na lata 2014-2020 i Trzyletnim powiatowym programie rozwoju pieczy zastępczej w Powiecie Zwoleńskim na lata 2015-2017, » informacje oraz zestawienia danych uzyskane ze Starostwa i podległych mu jednostek organizacyjnych, » wnioski zebrane podczas warsztatów strategicznych z udziałem liderów lokalnych. Następnym ważnym etapem prac nad aktualizacją strategii jest przeprowadzenie analizy SWOT. Wynikiem tych prac jest wskazanie mocnych i słabych stron powiatu na dzień dzisiejszy oraz szans i zagrożeń na przyszłość. Identyfikacja mocnych i słabych stron powiatu zwoleńskiego jest efektem badania jego potencjału społeczno-ekonomicznego oraz zdolności do przetrwania i rozwoju. Analiza tych relacji jest bardzo przydatna przy konstruowaniu celów strategicznych i konkretnych zadań realizacyjnych. Przeprowadzeniem analizy SWOT zajął się zespół ekspertów (podmiot zewnętrzny). Kolejnym etapem prac było określenie obszarów strategicznych poprzez zhierarchizowanie, najważniejszych dla rozwoju powiatu obszarów problemowych, wyznaczających kierunki koncentracji działań władz samorządowych i społeczności lokalnej. W ramach wybranych obszarów strategicznych określono cele strategiczne, cele operacyjne i kierunki działań operacyjnych. Ponadto zdefiniowano indykatywny wykaz inwestycji i projektów nieinwestycyjnych, definiowany jako konkretne zadania realizacyjne. W trakcie procesu opracowywania strategii starano się przestrzegać następujących zasad: » zasady spójności zaktualizowanej strategii powiatu z dokumentami planistycznymi i operacyjnymi na poziomie regionalnym, krajowym i wspólnotowym; » zasady partnerstwa w procesie planowania poprzez współprace władz powiatowych z samorządami niższego i wyższego szczebla oraz podmiotami reprezentującymi różne środowiska oraz instytucje; Strona » zasadę elastyczności zgodnie z którą pierwotne założenia strategii były korygowane i dostosowywane do potrzeb o postulatów, zgłaszanych przez partnerów społecznych i gospodarczych, zaangażowanych w proces prac nad strategią. 11 » zasady wieloletniego planowania rozwoju powiatu w oparciu o ocenę efektów dotychczas realizowanej strategii z uwzględnieniem zmieniającej się sytuacji gospodarczej na poziomie powiatu zwoleńskiego, województwa mazowieckiego oraz kraju; Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] www.zwolenpowiat.pl CZĘŚĆ I. DIAGNOZA POWIATU ZWOLEŃSKIEGO 1. Podstawowe informacje o powiecie Powiat zwoleński leży w południowej części województwa mazowieckiego na pograniczu Przedgórza Iłżeckiego i Doliny Kozienickiej, w odległości 28km od Radomia. Powiat zajmuje powierzchnię 57330 ha i zamieszkuje go 37297 osób. Powiat graniczy z następującymi powiatami: a) z terenu województwa mazowieckiego: - od północy z powiatem kozienickim - od południa z powiatem lipskim - od zachodu z powiatem radomskim ziemskim b) z terenu województwa lubelskiego: - od wschodu z powiatami: puławskim i opolskim W skład administracyjny powiatu wchodzą 4 gminy wiejskie: Kazanów, Policzna, Przyłęk, Tczów i 1 miejsko-wiejska Zwoleń. Udział powierzchni poszczególnych gmin w ogólnej powierzchni powiatu zwoleńskiego (573 km2) przedstawia się następująco: - Kazanów (95 km²), - Policzna (113 km²), - Przyłęk (131 km²), Strona 12 - Tczów (72 km²), oraz jedna miejsko-wiejska (z jedynym na terenie powiatu miastem) Zwoleń (162 km²). Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] www.zwolenpowiat.pl Rysunek 1. Powiat zwoleński Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] Strona Powiat posiada wszystkie jednostki niezbędne do jego funkcjonowania: Komendę Powiatową Państwowej Straży Pożarnej, Komendę Powiatową Policji, Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Kasę Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, Powszechny Zakład Ubezpieczeń, Urząd Skarbowy, Sąd Rejonowy, Powiatowy Urząd Pracy, Prokuraturę Rejonową, Powiatową Stację Sanitarno-Epidemiologiczną, Powiatowy Inspektorat Weterynarii, Powiatowy Inspektorat Nadzoru Budowlanego, Urzędy Gmin i podległe im jednostki organizacyjne i pomocnicze, Starostwo Powiatowe z jednostkami organizacyjnymi, które dla dobra lokalnej społeczności ściśle ze sobą współpracują w wielu dziedzinach życia gospodarczego i kulturalno-oświatowego. 13 Wykres 1. Udział procentowy powierzchni poszczególnych gmin z terenu powiatu www.zwolenpowiat.pl Powiat zwoleński ma charakter rolniczy – 71% jego powierzchni zajmują użytki rolne. Rejon zwoleński jest liczącym się producentem truskawek w kraju, w dawnym województwie radomskim wyróżniał się największą produkcją ziemniaka, porzeczki i trzody chlewnej. Zapewnia to bazę surowcową, gdzie istnieje możliwość zawarcia przez odbiorcę umów z producentami. Racjonalnie uzasadniona byłaby lokalizacja zakładu przetwórstwa rolnospożywczego ze względu na bazę surowcową, dostateczny poziom infrastruktury technicznej oraz duże strukturalne bezrobocie. Atutami powiatu zwoleńskiego są: dobry mikroklimat, czyste środowisko, brak uciążliwego przemysłu, tradycje kulturowe i historyczne. W gospodarstwach nadwiślańskich można oglądać, a nawet nauczyć się wyplatania wyrobów wikliniarskich. Atutem Ziemi Zwoleńskiej jest położenie geograficzne, dobry układ komunikacyjny oraz bliskość stolicy. Piękny krajobraz, czyste środowisko, spokój i cisza gwarantują dobry wypoczynek i relaks na łonie natury. Kultura, zabytki i tradycyjna staropolska gościnność to kolejne cechy, które mogą przyciągnąć turystów. Niewątpliwie magnesem jest legenda Jana Kochanowskiego, który urodził się w Sycynie, był prebendarzem w Zwoleniu, mieszkał i tworzył w Czarnolesie. Z coraz większym powodzeniem funkcjonuje historyczny trójkąt: Sycyna-Zwoleń-Czarnolas. W 1577 roku J. Kochanowski był dzierżawcą dóbr ziemskich na terenie Przyłęka, Rudy i okolicznych miejscowości. Powiat ma dogodne połączenia komunikacyjne z całą Polską. Zasadnicze znaczenie dla zewnętrznych powiązań komunikacyjnych powiatu zwoleńskiego w ujęciu ponadregionalnym ma droga krajowa nr 12 łącząca Lublin z Łodzią i droga krajowa nr 79 łączący Warszawę z Tarnobrzegiem. Poniżej zaprezentowano skróconą charakterystykę poszczególnych gmin powiatu zwoleńskiego. Zwoleń – siedziba powiatu jest jedynym ośrodkiem miejskim. Na poziomie ponadlokalnym pełni on funkcję obsługi ludności w zakresie szkolnictwa średniego i zawodowego, specjalistycznej opieki zdrowotnej, kultury, otoczenia biznesu i administracji. Miasto skupia wszystkie instytucje powiatowe. Gmina i Miasto Zwoleń położona jest w południowo - wschodniej części województwa mazowieckiego na osi dróg krajowych Warszawa - Sandomierz i Radom - Lublin. Miasto jest też obszarem o najlepiej w powiecie rozwiniętych systemach infrastruktury technicznej. Gmina zajmuje obszar 162km2, zamieszkuje ją 15.363 mieszkańców, w tym w mieście 8059 osób, a w gminie 7304 osób. Gmina ma charakter rolniczy, co stwarza dogodne warunki dla przemysłu rolno - spożywczego. Na terenie gminy znajduje się 54 miejscowości, w tym 28 sołectw. Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] Strona Gmina Kazanów - leży w południowej części województwa mazowieckiego, oddalona jest o ok. 20 km od Radomia i 130 km od Warszawy, położona jest w dolinie rzeki Iłżanki, w pobliżu której 14 Wszystkie pozostałe gminy powiatu mają charakter typowo rolniczy, co znajduje swoje odzwierciedlenie w strukturze osadnictwa i charakterze zainwestowania. www.zwolenpowiat.pl znajduje się dużo terenów leśnych i z tego względu może być atrakcyjna dla celów turystycznych. Gmina Kazanów liczy 4.712 mieszkańców, zajmuje powierzchnię 95 km2 i obejmuje 35 miejscowości skupione w 24 sołectwach. Ma charakter typowo rolniczy, użytki rolne zajmują 67% powierzchni gminy. Relatywnie wysoki jest tu odsetek powierzchni upraw sadowniczych. Gmina Kazanów należy do Związku Gmin „Nad Iłżanką” obejmującego gminy: Ciepielów, Chotcza, Kazanów, Iłża (miasto i gmina). Związek utworzony został dla obrony i zagospodarowania turystycznego doliny Iłżanki. Gmina Tczów - położona jest w południowo - wschodniej części województwa mazowieckiego. Jest jedną z pięciu gmin powiatu zwoleńskiego. Sąsiaduje z gminą Zwoleń, Gózd, Skaryszew i Kazanów. Położona jest w obrębie Równiny Radomskiej, która jest częścią Niziny Mazowieckiej. Ogólna powierzchnia gminy wynosi 72km 2. Zamieszkuje ją 4.942 osoby w 18 miejscowościach w 14 sołectwach. Gmina ma charakter rolniczy (83,3% powierzchni to użytki rolne). W uprawach największą powierzchnię zajmują zboża. Dobrze rozwinięta jest tu hodowla bydła i trzody chlewnej. Na terenie gminy w miejscowości Tczów znajduje się jedna oczyszczalnia biologiczno – mechaniczna o przepustowości 450 m3/d oraz stacja wodociągowa, która zaopatruje w wodę całą gminę. Długość sieci wodociągowej – 66,30km. Niespełna 1,5% mieszkańców gminy nie ma dostępu do sieci wodociągowej. Długość sieci kanalizacyjnej liczy 60,5km, z czego podłączonych do sieci jest 2000 mieszkańców, co stanowi ok. 40% wszystkich mieszkańców gminy. Gmina Policzna - położona jest w południowej części województwa mazowieckiego. Zajmuje powierzchnię 113 km2 zamieszkałych przez 5.880 osób. Gmina ma charakter typowo rolniczy, użytki rolne stanowią 85%. W jej skład wchodzi 33 miejscowości, w tym 27 wsi sołeckich. Gleby Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] Strona Wschodni kraniec gminy (dolina Wisły), znajdujący się w obrębie Obszaru Chronionego Krajobrazu, zaliczany jest do rejonów turystycznych o znaczeniu nie tylko lokalnym ale i regionalnym – Rezerwat Żółwia Błotnego Andrzejów – Borowiec jest rezerwatem na skalę europejską. Rezerwat ten wszedł wraz z otuliną do Obszaru Chronionego Krajobrazu „Dolina rzeki Zwolenki”. Jest uznany jako Specjalny Obszar Ochrony Dolina Zwoleńki na liście chronionych obszarów sieci ekologicznej Natura 2000. 15 Gmina Przyłęk - leży w południowej części województwa mazowieckiego. Powierzchnia gminy wynosi 131 km2, natomiast liczba ludności to 6.400 osób. W skład gminy wchodzi 31 miejscowości w 30 sołectwach. Jest gminą typowo rolniczą, użytki rolne stanowią ok. 72,5% powierzchni gminy, resztę lasy, łąki i pastwiska. Głównymi uprawami są zboża, warzywa i owoce (szczególnie truskawki, maliny). Kluczowe znaczenie dla gminy ma hodowla bydła i trzody chlewnej. Na terenie gminy funkcjonuje min.: Zakład Doświadczalny Instytutu Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa w Grabowie nad Wisłą, Gminna Spółdzielnia ,, SCH’’ w Przyłęku, ,, KROKUS” Przetwórstwo Owoców i Warzyw Pająków, FOL-RUD Młyn – Ruda , IMPRESSJA – Suknie ślubneZałazy , Zakład Mięsny – Załazy, Wyrób Wędlin MARKO Załazy, Zakład Usługowo Produkcyjno Handlowy – Łagów. www.zwolenpowiat.pl gminy są średniej i niskiej jakości głównie gleby bielicowe i płowe. Wśród upraw największą powierzchnię zajmują zboża i ziemniaki. Rozwinięty jest chów trzody chlewnej i bydła. Obszar gminy znajdujący się w obrębie otuliny Kozienickiego Parku Krajobrazowego, zaliczany jest do rejonów turystycznych o znaczeniu regionalnym. Na terenie gminy znajduje się ponadto jedna z głównych atrakcji turystycznych powiatu: Muzeum Jana Kochanowskiego w Czarnolesie. Gmina Policzna wykazuje najwyższy stopień nasycenia infrastrukturą wodno-kanalizacyjną spośród obszarów wiejskich powiatu. Tabela 1. Ogólna charakterystyka powiatu zwoleńskiego GMINA POWIERZCHNIA (KM2) LUDNOŚĆ MIEJSCOWOŚCI WG STANU NA DZIEŃ 31.12.2014 R. KAZANÓW 95 O FUNKCJI ROLNICZEJ W TYM: 2 UŻYTKI ROLNE 64 KM 3 4712 50 OSÓB/KM2 (67%) 2 LASY 19,8 KM (20,8%) POLICZNA 113 O FUNKCJI ROLNICZEJ W TYM: 2 UŻYTKI ROLNE 84 KM 5880 52 OSOBY/KM2 (74%) 2 LASY 16 KM (14%) PRZYŁĘK 131 O FUNKCJI ROLNICZEJ W TYM: 2 UŻYTKI ROLNE 95 KM 6400 49 OSÓB/KM2 (72,5%) 2 LASY 20 KM (15,2%) 4 BORÓW, DĘBNIAK, DĘBNICA, KAZANÓW, KOPIEC, KOWALKÓW, KOWALKÓW KOLONIA, KROCZÓW MNIEJSZY, KROCZÓW WIĘKSZY, MIECHÓW, MIECHÓW-KOLONIA, NIEDARCZÓW DOLNY – KOLONIA, NIEDARCZÓW DOLNY – WIEŚ, NIEDARCZÓW GÓRNY – KOLONIA, NIEDARCZÓW GÓRNY – WIEŚ, OSTROWNICA, OSTROWNICA KOLONIA, OSTRÓWKA, OSUCHÓW, RANACHÓW WIEŚ, RUDA, WÓLKA GONCIARSKA, ZAKRZÓWEK-WIEŚ, ZAKRZÓWEK – KOLONIA. ALEKSANDRÓWKA, ANDRZEJÓWKA, ANNÓW, ANTONIÓWKA, BIAŁY ŁUG, BIERDZIEŻ, CHECHŁY, KOLONIA CHECHELSKA, CZARNOLAS, CZARNOLASKOLONIA, DĄBROWA-LAS, FLORIANÓW, FRANKÓW, GRÓDEK, HELENÓW, JABŁONÓW, JADWINÓW, KUSZLÓW, ŁUCZYNÓW, ŁUGOWA WOLA, PATKÓW, PIĄTKÓW, POLICZNA, STANISŁAWÓW, ŚWIETLIKOWA WOLA, TEODORÓW, WILCZOWOLA, WŁADYSŁAWÓW, WOJCIECHÓWKA, WÓLKA POLICKA, WYGODA, ZAWADA NOWA, ZAWADA STARA. ANDRZEJÓW, BABIN, BARYCZKA, GRABÓW NAD WISŁĄ, HELENÓW, IGNACÓW, KULCZYN, KRZYWDA, LIPINY, LUCIMIA, ŁAGÓW, ŁAGUSZÓW, ŁAWECZKO NOWE, ŁAWECZKO STARE, MIERZIĄCZKA, MSZADLA DOLNA, MSZADLA NOWA, MSZADLA STARA, Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] 16 2 Strona 1 www.zwolenpowiat.pl TCZÓW 72 O FUNKCJI ROLNICZEJ W TYM: 2 UŻYTKI ROLNE 60 KM 4942 69 OSÓB/KM2 (83,3)% 2 LASY 6 KM (8,3%) G. M. ZWOLEŃ O FUNKCJI OŚRODKA MIEJSKIEGO ŚWIADCZĄCEGO USŁUGI PUBLICZNE NA SZCZEBLU POWIATOWYM 162 POWIAT ZWOLEŃSKI ŁĄCZNA POWIERZCHNIA: 573 KM2 W TYM: 2 UŻYTKI ROLNE – 407 KM (71%) 2 LASY – 103 KM (18%) W TYM: 2 UŻYTKI ROLNE 103 KM 15363 95 OSÓB/KM2 (64%) 2 LASY 43 KM (26,5%) OKRĘŻNICA, PAJĄKÓW, PRZYŁĘK, RUDA, RUDKI, STEFANÓW, SZLACHECKI LAS, WYSOCIN, WÓLKA ŁAGOWSKA, WÓLKA ZAMOJSKA, ZAŁAZY, ZAMOŚĆ NOWY, ZAMOŚĆ STARY. BARTODZIEJE, BORKI, BRZEZINKI NOWE, BRZEZINKI STARE, JANÓW, JÓZEFÓW, JULIANÓW, KAZIMIERZÓW, LUCIN, PODZAKRZÓWEK, RAWICA, RAWICA NOWA, RAWICA-KOLONIA, RAWICA-JÓZEFATKA , TCZÓW, TYNICA, WINCENTÓW, WILCZY ŁUG ATALIN, BARYCZ STARA, BARYCZ NOWA, BARYCZ -KOLONIA, FILIPINÓW, HELENÓWKA, JASIENIEC –KOLONIA, ZASTOCZE, JASIENIEC SOLECKI, JEDLANKA, KARCZÓWKA, JÓZEFÓW, KAROLIN, WACŁAWÓW, KOSZARY, MOTORZYNYLEŚNICZÓWKA, LINÓW, MIODNE-GAJÓWKA, MIODNE-LEŚNICZÓWKA, LINÓWLEŚNICZÓWKA, ŁUGI, CELESTYNÓW, MĘCISZÓW, MIECZYSŁAWÓW, HELENÓW, MICHALIN, SZCZĘŚCIE, MOSTKI, PAŁKI, OSTROWY, NIWKI, OSINY, KOPANINY, SOSNOWICE, MELANÓW, PACIORKOWA WOLA NOWA, PACIORKOWA WOLA STARA, PODZAGAJNIK, STRYKOWICE BŁOTNE, STRYKOWICE GÓRNE, STRYKOWICE PODLEŚNE, CYGANÓWKA, SYCYNA KOLONIA, SYCYNA POŁUDNIOWA, SYCYNA PÓŁNOCNA, DROZDÓW, SYDÓŁ, WÓLKA SZELĘŻNA BOŻENCZYZNA, ZIELONKA NOWA, ZIELONKA STARA ŁĄCZNIE: 37297 65 OSÓB/KM2 Strona 17 Dane: Informacje uzyskane z GUS i gmin Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] www.zwolenpowiat.pl 2. Zagospodarowanie przestrzenne Powiat zwoleński znajduje się w układzie węzłowym, mającym na celu kształtowanie układu osadniczego i zapewnienie prawidłowej obsługi ludności. Rolą Zwolenia jest pełnienie funkcji ośrodka rozwojowego wyposażonego w usługi o charakterze ponadlokalnym, z dobrą dostępnością komunikacyjną i techniczną, bogatego w zabytki i zasoby środowiska przyrodniczego i kulturowego oraz posiadającego wykształcony potencjał ludzki i prężnie rozwijającą się gospodarkę. Tabela 2. Użytkowanie gruntów w powiecie zwoleńskim L P. WYSZCZEGÓLNIENIE POWIERZCHNIA GRUNTU UŻYTKI ROLNE RAZEM GRUNTY SADY ORNE 1 ŁĄKI I PASTWISKA LASY I GRUNTY LEŚNE POZOSTAŁE GRUNTY 2 3 4 5 6 7 8 9 POWIAT ZWOLEŃSKI 57330 40688 36462 463 3763 10336 6306 100 71,01 63,6 0,81 6,6 18 10,99 W% Dane: Wyliczenie własne na podstawie danych uzyskanych z gmin Strona 18 Wykres 2. Struktura obszarowa powiatu Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] www.zwolenpowiat.pl 2.1. Uwarunkowania ochrony środowiska naturalnego Znaczna ilość obszarów chronionych niesie ze sobą pewnego rodzaju uwarunkowania (potencjalne problemy w lokowaniu nowych inwestycji mogących zagrażać środowisku), jednakże z drugiej strony stanowi szansę dla poprawy życia lokalnej społeczności. Nie tylko bowiem przyczyniają się do zachowania dobrych warunków środowiska naturalnego, podnoszą pośrednio komfort życia mieszkańców, ale również mogą generować zyski związane ze wzrostem ruchu turystycznego. Krajowy system obszarów chronionych tworzą: parki narodowe, rezerwaty przyrody, parki krajobrazowe, obszary chronionego krajobrazu, obszary Natura 2000, pomniki przyrody, stanowiska dokumentacyjne, użytki ekologiczne i zespoły przyrodniczo-krajobrazowe. Spośród ww. form, na terenie powiatu zwoleńskiego występują: rezerwaty przyrody, parki krajobrazowe, obszary chronionego krajobrazu, obszary Natura 2000, pomniki przyrody, zespół przyrodniczo-krajobrazowy. 2.1.1. Rezerwaty Na terenie powiatu zwoleńskiego znajdują się następujące rezerwaty: „Miodne”, „Okólny Ług", „Ługi Helenowskie” i „Borowiec”. „Miodne” Utworzony w 1985 roku w celu zachowania fragmentów lasów mieszanych z udziałem buka na naturalnym stanowisku na północnej granicy zasięgu. Źródła historyczne dotyczące Puszczy Kozienickiej podają, że w miejscach licznego występowania buka tj. w najżyźniejszych częściach kompleksów leśnych w I poł. XIX w. założono kilka wsi, co pośrednio doprowadziło do wyeliminowania drzewostanów z jodłą i bukiem. Obecna powierzchnia rezerwatu wynosi 20,4 ha. Tworzące rezerwat drzewostany są w większości pochodzenia naturalnego. Najliczniej reprezentowanymi gatunkami panującymi są sosna, dąb i buk. Na podstawie badań fitosocjologicznych wyróżniono dwa zespoły roślinne: Tilio-Carpinetum i PinoQuercetum. Z ciekawszych gatunków runa występuje tu bluszcz pospolity i rzadka w całej Puszczy Kozienickiej turzyca orzęsiona. Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] Strona Rezerwat został utworzony w 2001 roku w celu zachowania ze względów naukowych, dydaktycznych i krajobrazowych siedlisk o charakterze torfowiska przejściowego z charakterystycznymi dla tego typu zbiorowisk roślinami i antropofobnymi gatunkami zwierząt. Obejmuje powierzchnię 168,9 ha, z czego 25,9 ha znajduje się w granicach obrębu Zwoleń, w leśnictwie Motorzyny. Pozostała część znajduje się na gruntach prywatnych. Największą część rezerwatu zajmuje torfowisko przejściowe (ok. 150 ha). Jest to jedno z nielicznych miejsc o naturalnym typie krajobrazu, gdzie większość powierzchni jest obszarem podtopionym, a przy wyższym stanie wody praktycznie niedostępnym dla człowieka. Stanowi to naturalne zabezpieczenie torfowiska i sprawia, że mogą się tu utrzymać rzadkie gatunki roślin i zwierząt. Wyodrębniono tu 43 zespoły roślinne min. zbiorowiska szuwarowe, ziołorośla, zbiorowiska oczeretów, łąkowe, torfowisk przejściowych i wysokich, muraw bliźniczkowych, zbiorowiska 19 „Okólny Ług” www.zwolenpowiat.pl leśne borowe i olesowe. Wynika stąd bogactwo świata roślinnego, na który składa się 167 gatunków roślin naczyniowych, z czego blisko 20% stanowią rośliny rzadko już spotykane z Polsce. Mokradła rezerwatu stanowią bardzo cenne tereny również pod względem faunistycznym. Znajduje tu schronienie oraz warunki do rozrodu wiele gatunków zwierząt, przede wszystkim ptaków. Bytuje tutaj żółw błotny, reintrodukowany w ramach Projektu „Aktywna ochrona żółwia błotnego w woj mazowieckim” realizowanego przez Instytut Nauk o Środowisku, Zakład Ekologii Ekosystemów UJ. „Ługi Helenowskie” Powierzchnia rezerwatu wynosi 93,6 ha i w całości znajduje się na terenie obrębu leśnego Zwoleń w leśnictwie Podgóra. Rezerwat utworzony został w 1985 roku dla ochrony torfowisk na wododziałach rzek Zagożdżonki i Zwolenki oraz bagiennych zbiorowisk leśnych. Teren rezerwatu należy do dwóch zlewni: część północna do zlewni rzeki Zagożdżonki, a część południowa do zlewni rzeki Zwolenki. Obydwie wymienione rzeki swój początek biorą w pobliżu rezerwatu. Największy z ługów zwany „Wielkim Ługiem” zajmuje powierzchnię 25,4 ha i należy do największych bagien w Puszczy Kozienickiej. Dookoła bagien – ługów i między nimi występuje oligotroficznie wilgotne i bagienne zbiorowisko leśne – sosnowe nie występujące w innych rezerwatach Puszczy. Cały obszar jest bardzo ciekawy krajobrazowo, tworząc unikalny typ krajobrazu, przypominający tundrę. „Wielki Ług” tworzy torfowisko wysokie i przejściowe. Gatunkiem panującym na powierzchni leśnej jest sosna, przeważają drzewostany starszych klas wieku. W trakcie badań fitosocjologicznych wyróżniono 19 zespołów i zbiorowisk roślinnych, z czego 5 reprezentuje typowe fitocenozy leśne, pozostałe stanowią nieleśne fitocenozy torfowiskowe i bagienne. Najczęściej spotykanym zbiorowiskiem leśnym jest bór wilgotny, bory świeże są najczęściej w wariancie wilgotnym. Najuboższe zbiorowiska to bory bagienne. Najważniejszą osobliwością roślinną w rezerwacie jest rosiczka okrągłolistna. Ponadto występują tutaj borówka bagienna, żurawina błotna, modrzewnica zwyczajna, czermień błotna, bagno zwyczajne, jeżogłówka najmniejsza – stanowiąca na tym terenie rzadki element o borealno-oceanicznym typie zasięgu. Z mchów występuje min. wiele gatunków mchów torfowców i płonnik pospolity. W 2000 r. otwarto ścieżkę przyrodniczo-leśną „Miodne”, która częściowo przebiega w pobliżu rezerwatu i pozwala na spełnianie przez rezerwat funkcji dydaktycznych. W 2002r. wybudowano kładkę i miejsce widokowe na „Wielki Ług”. Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] Strona Jego obecna powierzchnia całkowita wynosi 57,3 ha, z czego na terenie Lasów Państwowych obrębu leśnego Zwoleń w leśnictwie Podgóra znajduje się jedynie 7,4 ha. Rezerwat został utworzony w 1990 roku dla ochrony wodno-błotno-torfowiskowych siedlisk doliny rzeki Zwolenki z charakterystycznymi dla nich zespołami roślin i zwierząt. Przedmiotem ochrony jest żółw błotny (Emys orbicularis), którego duża populacja znajduje się na terenie rezerwatu. Na obszarze rezerwatu stwierdzono występowanie 228 gatunków roślin naczyniowych, w tym kilkanaście podlegających ochronie ścisłej lub częściowej. Są to rosiczka okrągłolistna, storczyk szerokolistny, grążel żółty, widłak goździsty, kalina koralowa, grzybień biały, kocanki piaskowe i in. Rezerwat obejmuje bardzo zróżnicowany florystycznie i faunistycznie odcinek rzeki Zwolenki. Występuje tu mozaika siedlisk i biotopów – od wodnych poprzez bagienne, podmokłe, torfowiskowe do suchych i piaszczystych. Występują grząskie zarośla olchowe 20 „Borowiec” www.zwolenpowiat.pl i wierzbowe, torfowiska i tzw. torfianki, które w miarę wznoszenia się terenu ustępują miejsca piaskom, częściowo odkrytym, miejscami sztucznie zalesionym lub zajętym przez uprawy rolnicze. To ogromne zróżnicowanie biotopów sprawia, że na terenie objętym ochroną rezerwatową znajduje schronienie wiele gatunków zwierząt. Rezerwat „Borowiec” wszedł wraz z otuliną do Obszaru Chronionego Krajobrazu „Dolina rzeki Zwolenki”. Znalazł się jako Specjalny Obszar Ochrony (SOO) Dolina Zwoleńki na liście chronionych obszarów sieci ekologicznej Natura 2000 przesłanej przez Polskę do Komisji Europejskiej. 2.1.2. Kozienicki Park Narodowy Został utworzony w 1983 roku dla zachowania lokalnego krajobrazu przyrodniczogeograficznego oraz znacznych obszarów naturalnych lasów Puszczy Kozienickiej z bogatą roślinnością zielną i ciekawym ukształtowaniem terenu. Po powiększeniu w 2001 roku Park obejmuje 26.233,83 ha Puszczy z najcenniejszymi drzewostanami o naturalnym charakterze. W celu zabezpieczenia go przed zniekształceniem oraz stworzenia warunków dla rozwoju turystyki i wypoczynku wokół Parku utworzono otulinę o powierzchni 36.009,62 ha, którą stanowią obszary leśne i polne. Kozienicki Park Krajobrazowy wraz z otuliną położony jest w środkowo-południowej części województwa mazowieckiego, znajduje się na terenie 11 gmin: Garbatka-Letnisko, Głowaczów, Gózd, Jastrzębia, Jedlnia - Letnisko, Pionki, Policzna, Sieciechów, miast i gmin Kozienice oraz Zwoleń, a także miasta Pionki. Granice Parku przebiegają po widocznych w terenie: drogach, rzekach i rowach stanowiących granice gruntów Lasów Państwowych z gruntami własności indywidualnej i innej państwowej oraz na niewielkich odcinkach liniami oddziałowymi przecinając kompleks leśny. Pod względem położenia fizycznogeograficznego, zaliczany jest do mezoregionu - Doliny Środkowej Wisły i mezoregionu Równiny Kozienickiej w makroregionie - Nizin Środkowo mazowieckich oraz mezoregionu Równiny Radomskiej w makroregionie - Wzniesień Południowo mazowieckich. Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] Strona Na terenie Parku ochroną pomnikową objęto 263 obiekty. Są to drzewa rosnące pojedynczo i w grupach, jedna aleja lipowo – kasztanowa, 1 krzew i 2 głazy narzutowe oraz 3 stanowiska bluszcza zwyczajnego. Stwierdzono tu występowanie 297 gatunków grzybów wielkoowocnikowych, 233 porostów i 94 mszaków oraz 630 gatunków roślin naczyniowych należących do 84 rodzin i 294 rodzajów. Wśród nich jest 67 gatunków chronionych, a 6 wpisanych jest do „Polskiej czerwonej księgi roślin”. Z występujących na terenie Parku ponad 218 gatunków ptaków (m.in. orlik krzykliwy, bocian czarny, żuraw i kraska) do „Polskiej czerwonej księgi zwierząt” wpisanych jest 10 gatunków. Ssaki reprezentowane są przez 54 gatunków – w tym 29 chronionych. W lasach Puszczy Kozienickiej spotkać możemy 17 gatunków nietoperzy w tym mroczka posrebrzanego i pozłocistego, nocka wąsatka, mopka i borowiaczka. Ponadto stwierdzono występowanie 13 gatunków płazów i 6 gatunków gadów (w tym żółwia błotnego) oraz liczne bezkręgowce. Na terenie Kozienickiego Parku Krajobrazowego jest 92 użytków ekologicznych o łącznej powierzchni 300,67 ha, na które składają się śródleśne bagna, oczka wodne i torfowiska. 21 Najcenniejsze i najbardziej naturalne ekosystemy leśne, często z około 200 letnimi drzewostanami zostały objęte ochroną jako rezerwaty przyrody. Jest ich 15 i reprezentują najciekawsze i najbogatsze zbiorowiska roślinne. Łącznie zajmują 1.267,92 ha. www.zwolenpowiat.pl 2.1.3. Obszary chronionego krajobrazu Obszar położony w dolinie rzek (strumieni) Plewki i Czerniawki w gminie Przyłęk wytypowano do utworzenia zespołu przyrodniczo-krajobrazowego. Koryta obu rzeczek zachowują tu swój naturalny charakter. Na tarasie zalewowym zachowały się fragmenty olsów Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] Strona W obręb gminy Przyłęk wejdzie również fragment projektowanego rezerwatu „Wyspy Gniazdkowskie”. Obejmuje on jeden z ciekawszych fragmentów Wisły, największej w Europie rzeki o nieuregulowanym korycie. Liczne, piaszczyste wyspy i łachy rozciągają się na Wiśle Środkowej od Sandomierza do Płocka. Na całym odcinku Wisły Środkowej wykryto gniazdowanie 40-50 gatunków ptaków w dość dużych populacjach. Są to: siweczki obrożne (180 par), siweczki rzeczne (270-280 par), mewa pospolita (2400 par), mewa śmieszka (ok. 85900 par), mewa srebrzysta (43-46 par), rybitwa białoczelna (440-480 par), rybitwa pospolita (15501600 par). Dla kilku gatunków Wisła stanowi główną ostoję na obszarze Polski. Gniazduje tu 50% polskiej populacji rybitwy pospolitej, 80% rybitwy biołoczelnej, 95% mewy pospolitej. Rzeka stanowi też ważny szlak wędrówkowy ptaków. Licznie zimują tu ptaki wodno-błotne: czapla siwa, łabędź niemy, gągął, tracz, nurogęś. 22 Obszar krajobrazu chronionego „Dolina rzeki Zwolenki” - obejmuje obszar związany z doliną rzeki Zwolenki o powierzchni 5.040 ha. Teren ten, zwłaszcza w środkowym i dolnym biegu rzeczki, odznacza się szczególnie dużymi walorami przyrodniczymi i krajobrazowymi równocześnie. Rzeka, silnie meandrując w wąskiej dolinie, tworzy malownicze zakola. W dolinie tej nizinnej rzeczki, regularnie zalewanej wiosną oraz posiadającej liczne torfianki, ukształtował się niepowtarzalny układ specyficznych środowisk, nie występujących w innych dolinach rzecznych w regionie. W tarasie zalewowym zachowały się zbiorowiska leśne rzadko spotykane w innych częściach Polski. Są to fragmenty olsów oraz lasów łęgowych. Wysokie zbocza doliny porastają zbiorowiska kserotermiczne z licznymi rzadkimi gatunkami roślin. Niżej położone tereny zajmują zbiorowiska roślinności łąkowej o różnym stopniu uwilgotnienia. Z roślin zielnych na uwagę zasługują: zawciąg pospolity, osoka aloesowata, widłaki, grążel żółty, grzybień biały, pełnik europejski, bobrek trójlistkowy, gnidosz bagienny, siedmiopalecznik błotny, salwinia pływająca, szałwia lepka, storczyki, szalej jadowity, świbka błotna, wolffia bezkorzeniowa i rzęsa garbata. Na torfowisku w okolicy Pomysłowa stwierdzono występowanie wierzby oszczepowatej. Gatunek ten występuje w reglu górnym oraz piętrze kosodrzewiny Karpat i Sudetów Wschodnich. Bogactwo florystyczne tych terenów ma swoje odbicie w zróżnicowaniu faunistycznym. Niewątpliwie wyróżniająca się gromada zwierząt to ptaki. Na terenie doliny gniazduje ok. 80 gatunków, dalszych co najmniej kilkadziesiąt zatrzymuje się w okresie wiosennej i jesiennej wędrówki. Z ginących i zagrożonych gatunków gniazdują tu: bąk, błotniak łąkowy, kropiatka, zielonka, sieweczka rzeczna, krwawodziób, derkacz, rybitwa czarna, przepiórka, podróżniczek i kraska. Nie mniej bogata jest fauna ssaków. Ocenia się, iż na tym terenie występuje ponad 19 gatunków ssaków. Herpetofaunę reprezentuje około 19 gatunków, w tym rzekotka drzewna, żaba śmieszka, ropucha paskówka, grzebiuszka, kumak nizinny, padalec, jaszczurka żyworodna, zaskroniec, żmija, spośród owadów stwierdzono między innymi występowanie mrówkolwa, trzyszczy, licznych motyli i ważek. Ze względu na bogactwo gatunkowe i środowiskowe obszar doliny został zaliczony wraz z doliną pobliskiej Wisły do ważnych przyrodniczo obszarów o znaczeniu międzynarodowym. www.zwolenpowiat.pl oraz lasów łęgowych, brzegi dolin porastają zbiorowiska kserotermiczne. Niżej położone tereny zajmują łąki, wilgotne w różnym stopniu. Charakterystyczna jest mozaika trzcinowisk, turzycowisk oraz kępiastych wierzb. Celem ochrony byłoby zachowanie harmonijnego układu ekologicznego połączonego z walorami krajobrazowymi (głęboko wcięte doliny obu rzeczek). Na terenie gminy Policzna występuje 18 gatunków ssaków (w tym 6 gatunków podlega ochronie prawnej, a dalszych 6 należy do zwierząt łownych). We wszystkich lasach można spotkać: sarny, lisy, kuny, a w lasach Policzny i Patkowa: dziki, jelenie i łosie. W miejscowości Wygoda, Gródek i Patków gniazduje krzyżówka, zimorodek, remiz. A w lasach Antoniówki występują liczne płazy, gady i ptaki. Na terenie gminy znajdują się również 2 parki w Policznie (pow. 4,05ha) i Czarnolesie (pow. 9,96ha). Znajduje się w nich 10 pomników przyrody. W parku w Policznie jest 6 pomników: 4 – dęby szypułkowe (550- i 250-letni 200letni), 1 – lipa drobnolistna (200-letnie), klon pospolity (200-letni). Natomiast w parku w Czarnolesie znajdują się 4 pomniki: 2- dęby szypułkowe (170- i 250-letni), grab pospolity (90letni) oraz sosna wejmutka (120-letnia). Drugim zespołem przyrodniczo-krajobrazowym będzie fragment doliny Strugi Polickiej. Jest to wąwóz porośnięty olsem, z terenami zabagnionymi, ze stawami, z roślinnością szuwarowo-torfowiskową. Gniazdują tu liczne ptaki, występują liczne płazy. Wiele pozostałości ekosystemów mających znaczenie dla zachowania unikatowych zespołów genowych i typów środowisk objęto ochroną jako użytki ekologiczne. Na terenie Puszczy Kozienickiej, w jej części wchodzącej w powiat zwoleński ustanowiono ich 22. W planach kilku gmin wytypowano rejony do objęcia tą formą ochrony. W obrębie gminy Kazanów korytarz ekologiczny doliny Iłżanki i Modrzejowicy obejmuje doliny tych rzek i dopływów Modrzejowicy-Muchy i Strugi Tęczowej (Tczówki). Na różnorodność i naturalność tych terenów składają się ekosystemy łąkowo-pastwiskowe, miejscami zatorfione z zespołami roślinności wodnej i bagiennej. Urozmaicone są licznymi zadrzewieniami, zarośniętymi starorzeczami i laskami. Mimo częściowej melioracji rzeka Iłżanka wciąż stanowi ostoję dla ptaków wodnych i błotnych. Żyje ich tu około 60 gatunków. Na podmokłej łące koło Osuchowa znajdują się stanowiska lęgowe chronionego rycyka. Między Kazanowem a Miechowem na rozległych 120 hektarowych łąkach gniazdują samotniki, strumieniówki, świerszczaki, krzywodzioby i słowiki rdzawe. Korytarz ekologiczny rzeki Muchy i Kłonówki przebiega południkowo w zachodniej części gminy Tczów i stanowi niewielki fragment korytarza łączącego dwa obszary o znaczeniu krajowym - Puszczę Kozienicką i Podgórze Iłżeckie (poza obszarem powiatu). Doliny Kłonówki i Muchy mają płaskie dno i łagodne zbocza. Wzdłuż rzek ciągną się ekosystemy łąkowe z zadrzewieniami. Strona 23 Mimo widocznych przekształceń krajobraz jest malowniczy i posiada znaczne walory hydrologiczne, klimatyczne, przyrodnicze i estetyczne. Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] www.zwolenpowiat.pl 2.1.5. Obszary Natura 2000 Obszar Natura 2000 – obszar specjalnej ochrony ptaków, specjalny obszar ochrony siedlisk lub obszar mający znaczenie dla Wspólnoty, utworzony w celu ochrony populacji dziko występujących ptaków lub siedlisk przyrodniczych lub gatunków będących przedmiotem zainteresowania Wspólnoty. Na terenie powiatu zwoleńskiego znajdują się następujące obszary Natura 2000: Małopolski Przełom Wisły, Przełom Wisły w Małopolsce, Puszcza Kozienicka, Ostoja Kozienicka, Dolina Zwoleńki. 2.1.6. Małopolski Przełom Wisły (PLB140006) Obszar obejmuje odcinek doliny Wisły między Józefowem, a Kazimierzem. Charakterystyczne dla niego są wysokie brzegi, meandry i liczne wyspy. Wyspy te mają różny charakter: od niskich, piaszczystych, nagich wysepek po wyżej wyniesione, porośnięte roślinnością i np. wykorzystywane jako pastwiska. Brzegi rzeki i trasa zalewowa są pokryte zaroślami wiklinowymi i lasami wierzbowo-topolowymi, łąkami kośnymi i pastwiskami. Ostoja ptasia o randze europejskiej E 63.Występuje co najmniej 14 gatunków ptaków z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej, 4 gatunki z Polskiej Czerwonej Księgi (PCK). Ważna ostoja rybitw – białoczelnej i rzecznej; jedno z nielicznych w kraju stanowisk lęgowych ostrygojada. W okresie lęgowym obszar zasiedla co najmniej 1% populacji krajowej (C3, C6) następujących gatunków ptaków: dzięcioł białogrzbiety (PCK), mewa czarnogłowa, rybitwa białoczelna (PCK), rybitwa rzeczna, szablodziób, batalion (PCK), krwawodziób, mewa pospolita, ostrygojad (PCK) i rycyk; w stosunkowo wysokim zagęszczeniu (C7) występuje płaskonos, nurogęś i zimorodek. Ważna ostoja dla ptaków wodnobłotnych. 2.1.7. Przełom Wisły w Małopolsce (PLH060045) Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] Strona Dolina Wisły jest jedną z niewielu w Europie dużych rzek, zachowanych w stanie względnie naturalnym. Dolina na tym odcinku ma charakter przełomu i posiada unikalne walory krajobrazowe. Stwierdzono tu 10 rodzajów siedlisk z Załącznika I Dyrektywy Rady 92/43/EWG (24% powierzchni) oraz 21 gatunków z Załącznika II tej Dyrektywy. 24 Obszar obejmuje przełomowy odcinek doliny Wisły, od ujścia Sanny powyżej Annopola do miasta Puławy. Wiśle towarzyszą liczne starorzecza, łachy i zastoiska, piaszczyste wyspy, namuliska, rozległe płaty zarośli wierzbowych oraz - lokalnie - płaty łęgów nadrzecznych. Część koryta rzeki jest obwałowana, a obszar międzywala zajęty jest przez ekstensywnie użytkowane łąki i zarośla wierzbowe. W górnym biegu rzeki, na stromych, wapiennych i lessowych skarpach wznoszących się nad doliną (osiągających miejscami nawet do 90 m wysokości względnej) występują cenne płaty muraw kserotermicznych. Do Wisły uchodzą liczne mniejsze cieki wodne i w tych rejonach spotyka się interesujące siedliska ekotonowe. www.zwolenpowiat.pl Obszar obejmuje fragment ostoi ptaków wodno - błotnych o randze europejskiej (IBA E 63), ważnej zarówno dla gatunków lęgowych jak i migrujących. W "Paneuropejskiej strategii ochrony różnorodności biologicznej i krajobrazowej" Dolina Wisły została zaliczona do 10 systemów rzek Europy, którym nadano priorytet ochrony naturalnych walorów. Uważana jest za korytarz ekologiczny rangi europejskiej. Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] Strona Puszcza Kozienicka położona jest w obrębie Równiny Kozienickiej należącej do Niziniy środkowomazowieckiej i Równiny Radomskiej będącej częścią Wzniesień Południowomazowieckich. Najniżej położone tereny znajdują się w pradolinie Wisły. W rejonie Radomki rzędne wynoszą od 102,2 m n.p.m. przy ujściu Wisły do 160,0 m n.p.m. w okolicach Przytyka. W części północnej teren wznosi się średnio 120-130 m n.p.m. Część południowa Puszczy położona jest na wysokości od 150 do 170 m n.p.m. W rejonie Suchej wzgórza wydmowe osiągają wysokość ponad 180 m n.p.m. Pod względem geologicznym Puszcza Kozienicka jest mało zróżnicowana. Teren ten zaliczany do warstw rowu kredy lubelskiej i w niewielkim fragmencie obrzeżenia Gór świętokrzyskich. Na całym obszarze występują warstwy czwartorzędowe wykształcone jako: piaski drobnoziarniste, średnioziarniste, a w dolinach rzek nawet gruboziarniste, żwiry i pospółka. Są też gliny zwałowe szare zastoiskowe, gliny zwałowe brązowo-szare piaszczyste, iły szare i siwe. Występują również piaski gliniaste i gliny piaszczyste. Grubość tych utworów wynosi od 12 do 45 metrów. Miąższość warstwy wodonośnej (piaski, żwiry) wynosi od 4 do 10 metrów. Utwory trzeciorzędowe występują głównie w północnej części Puszczy. Utwory kredowe występują na całym obszarze Puszczy Kozienickiej. Są to utwory kredy lubelskiej - głównie kredy górnej o miąższości 200-300 metrów. Pokrywa glebowa Puszczy Kozienickiej ukształtowała się pod wpływem układu trzech głównych czynników, do których należą: substrat macierzysty, typ gospodarki wodnej i zespoły roślinne. Skały macierzyste gleb to wyłącznie utwory czwartorzędowe. W przewadze występują osady polodowcowe plejstoceńskie: gliny i piaski zwałowe; żwiry, piaski i pyły fluwioglacjalne; sporadyczne iły warstwowe. W dolinach rzek i cieków oraz w obniżeniach terenowych pojawiają się utwory holoceńskie: osady aluwialne i torfy. Część terenu pokrywają piaski eoliczne - wydmowe. Gleby Puszczy Kozienickiej są zróżnicowane. Stwierdzono tam występowanie trzynastu typów należących do czterech działów gleb: gleby litogeniczne, gleby autogeniczne, gleby semihydrogeniczne i gleby hydrogeniczne. W strukturze pokrywy glebowej lasów Puszczy Kozienickiej zaznaczają się następujące prawidłowości - centralna część lasów obejmująca obręby Zagożdżon, Pionki i południową część Kozienic ma żyźniejsze gleby z dużym udziałem gleb brunatno-ziemnych. Peryferyjne części - północna część obrębu Kozienice oraz Garbatka, Zwoleń i Jedlnia są uboższe. Przeważają tam gleby bielicoziemne. Układ taki jest determinowany głównie przez pochodzenie i właściwości utworów macierzystych. Obszar Puszczy Kozienickiej leży w zlewni Wisły i Radomki. Sieć rzeczna Puszczy Kozienickiej jest bogata i urozmaicona. Centralną i zachodnią jej część odwadnia Radomka, do której uchodzą mniejsze rzeki - Mleczna, Pacynka, Leniwka i Narutówka. Przez ponocne i wschodnie obszary płynie najpiękniejsza rzeka obszaru Zagrożdżonka, do której uchodzi szereg mniejszych cieków, z których do największych należą Brześniczka i Charłówka. Wszystkie puszczańskie rzeki mają 25 2.1.8. Puszcza Kozienicka (PLH140035) www.zwolenpowiat.pl charakter drenujący. W obrębie obszaru znajdują się stawy rybne w Grądach i Bąkowcu. W krajobrazie dominują obszary leśne, które zajmują około 39 tyś. ha. Od 1994 r. w większości stanowią one Leśny Kompleks Promocyjny "Lasy Puszczy Kozienickiej". Jest to jeden z najcenniejszych pod względem przyrodniczym kompleksów puszczańskich w Polsce. O jego randze świadczy przede wszystkim - wysoka różnorodność biologiczna mierzona na wszystkich poziomach: genetycznym, gatunkowym i ekosystemowym. Występuje tu szereg siedlisk przyrodniczych oraz gatunków chronionych i zagrożonych wymarciem w skali kraju i kontynentu. W zbiorowiskach leśnych Puszczy występuje znaczna liczba drzew w wieku od 150 do 400 lat. Siedliska przyrodnicze Wizytówką Puszczy Kozienickiej są endemiczne wyżynne jodłowe bory mieszane, które na tym terenie uznawane są za postać kresową. Oprócz niekwestionowanej wartości przyrodniczej mają one olbrzymie znaczenie biogeograficzne i syntaksonomiczne. Jednym z najważniejszych i jednocześnie zajmującym największą powierzchnie w Puszczy Kozienickiej siedliskiem przyrodniczym są grądy subkontynentalne, które reprezentują tu pełną skalę wilgotnościową. Żyzne i wilgotne gleby w lokalnych obniżeniach zajmują grądy czyśćcowe i kokoryczowe. Tworzą one przestrzenne układy mozaikowe z łęgami i olsami. W miejscach umiarkowanie wilgotnych wykształciły się grądy typowe. Lokalne wyniesienia zdominowane są przez grądy trzcinnikowe. Doliny puszczańskich rzek (m.in. Leniwej, Narutówki i Zagrożdżonki), strumieni i okresowych, bezimiennych cieków porastają łęgi olszowo-jesionowe. 26 Niewielkie powierzchnie puszczańskich ostępów zajmują źródliskowe lasy olszowe z rzeżuchą gorzką i szczyrem trwałym. Do równie rzadkich leśnych zbiorowisk należą łęgi wiązowojesionowe. Większość płatów posiada reprezentatywne runo, ale cechuje je zniekształcony drzewostan. Występujące w Puszczy Kozienickiej bory sosnowe reprezentują pełną skalę zmienności uzależnioną przede wszystkim od stopnia wilgotności podłoża. Skrajnie różne ekologicznie siedliska zajmują małe powierzchniowo: sosnowy bór chrobotkowy oraz sosnowy bór bagienny Do najrzadszych pod względem zajmowanej powierzchni leśnych siedlisk przyrodniczych należą ciepłolubne dąbrowy, które stopniowo tracą swoiste cechy i w wyniku sukcesji przekształcają się w grądy. Roślinność nieleśna Puszczy Kozienickiej pomimo, że zajmuje niewielką powierzchnię jest różnorodna i prezentuje bardzo odmienne względem siebie grupy ekologiczne. Do najciekawszych należy roślinność torfowiskowa, skupiona w południowej części obszaru. Do bardzo rzadkich siedlisk przyrodniczych występujących w obrębie obszaru zaliczają się torfowiska zasadowe reprezentowane przez młaki turzycowe. Spośród zbiorowisk trawiastych do najcenniejszych należą ekstensywnie użytkowane łąki świeże Strona Fauna Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] www.zwolenpowiat.pl Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] Strona Badania ograniczone jedynie do północno-zachodniego skraju Puszczy Kozienickiej pozwoliły na stwierdzenie 43 gatunków żuków, w tym 26 koprofagicznych, co wskazuje na jej znaczne bogactwo w porównaniu z innymi puszczami w kraju. 27 Na terenie Puszczy Kozienickiej stwierdzono 59 gatunków ssaków. Dla tej grupy kręgowców jest najważniejszą, po Puszczy Kampinoskiej, ostoją w centralnej Polsce. Jednym z jej mieszkańców jest popielica, gatunek wymieniony w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt. Populacja tu występująca cechuje się bardzo dużą liczebnością i jednym z najwyższych w kraju wskaźników zagęszczenia osobników/1 ha lasu. Interesującymi ssakami są również - orzesznica oraz smużka, bardzo rzadki krajowy gatunek borealny. Puszczańskie rzeki zasiedlają stabilne populacje bobra i wydry. Okresowo pojawiają się tutaj migrujące wilki. Chiropterofauna Puszczy Kozienickiej jest bardzo bogata i porównywalna z Puszczą Białowieską. Stwierdzono tu 16 spośród 17 gatunków nietoperzy występujących w Polsce niżowej, przy czym do rozrodu przystępuje 14 gatunków. W zgrupowaniu nietoperzy Puszczy Kozienickiej wyróżnia się spotykany najczęściej i najliczniej borowiec. Do gatunków dominujących należą: mroczek póśny, nocek rudy, gacek brunatny i nocek duży. Przypadku tego ostatniego znanych jest 16 letnich kolonii, w tym dwie kolonie rozrodcze. Cechą charakterystyczną tego obszaru jest liczne występowanie borowiaczka, nocka Brandta i nocka Bechsteina, dla którego Puszcza Kozienicka jest drugim znanym w Polsce miejscem rozrodu i najdalej wysuniętym w kierunku północno-wschodnim stanowiskiem. Jednym z najrzadszych gatunków nietoperzy w Puszczy Kozienickiej jest mopek Barbastella. W obrębie obszaru znane są trzy zimowe kryjówki tego gatunku. W okresie letnim odławiano również młode osobniki co świadczy o tym, że mopek przystępuje tutaj do rozrodu. Biorąc pod uwagę faunę nietoperzy ranga Puszczy Kozienickiej jest bardzo wysoka i porównywalna z Puszczą Białowieską. Spośród 18 krajowych gatunków płazów na terenie Puszczy Kozienickiej stwierdzono 13 gatunków, w tym - kumaka nizinnego i traszkę grzebieniastą. Fauna gadów reprezentowana jest przez sześć gatunków. Osobliwością tego obszaru jest populacja żółwia błotnego. Świat bezkręgowców Puszczy Kozienickiej jest niezwykle bogaty. Jednym z najbardziej interesujących gatunków jest rak szlachetny, który posiada tu najliczniejszą w Polsce centralnej i stabilną populację. Ten przedstawiciel krajowych dziesięcionogów figuruje na światowej Czerwonej Księdze Zwierząt oraz polskim jej odpowiedniku. Obszar ten to jedna z najważniejszych na Mazowszu ostoi dla populacji: poczwarówek - zwężonej i jajowatej. Stwierdzono tu również występowanie zatoczka łamliwego. Rozmaitość środowisk oraz obecność dobrze zachowanych powierzchni leśnych z starodrzewem wpływają na bogactwo gatunkowe owadów. W obrębie Puszczy Kozienickiej stwierdzono: pachnicę dębową - 7 stanowisk, zgniotka cynobrowego - dwa stanowiska, czerwończyka nieparka - dziesięć stanowisk, czerwończyka fioletka - dwa stanowiska oraz modraszka telejusa - 5 stanowisk. Do osobliwości tego obszaru należy występowanie sawczynki piaskowej. Poza istniejącym stanowiskiem w Puszczy Kozienickiej wymierający gatunek nie był notowany na terenie kraju od kilkudziesięciu lat. Do wyjątkowo rzadkich owadów w Polsce zaliczyć można smukwę kosmatą. Oba gatunki figurują w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt. Bardzo bogata w Puszczy Kozienickiej jest fauna chrząszczy z rodziny bogatkowatych. Na uwagę zasługuje odkrycie tu stanowisk gatunków skrajnie rzadkich w Polsce wpisanych na czerwoną listę zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce. www.zwolenpowiat.pl O randze Puszczy Kozienickiej w zachowaniu krajowej flory naczyniowej świadczy obecność sześciu gatunków wymienionych w Polskiej Czerwonej Księdze Roślin: buławnika czerwonego, kostrzewy ametystowej, sasanki otwartej, widlicza cyprysowatego oraz turzyc - bagiennej i strunowej. Stwierdzono tu występowanie gatunków figurujących na krajowej Czerwonej liście roślin naczyniowych. Są wśród nich, m.in.: czosnek niedźwiedzi, goryczka wąskolistna, kukułka plamista, pływacz drobny, rosiczka okrągłolistna i widlicz Zeillera. Ponadto znajdują się tu stanowiska licznych gatunków chronionych i rzadkich regionalnie. Pomimo fragmentarycznych badań na terenie Puszczy Kozienickiej stwierdzono dotychczas występowanie 295 gatunków grzybów wielkoowocnikowych, w tym trzy gatunki podlegające ochronie ścisłej: sromotnika bezwstydnego, siedzunia sosnowego i soplówkę jodłową. Na Czerwonej liście grzybów wielkoowocnikowych w Polsce znajduje się 41 gatunków z kozienickiej mycoflory, w tym m.in. wymierające oraz narażone na wymarcie. Spośród 267 gatunków porostów znanych z terenu Puszczy Kozienickiej znajdują się takie, które wymarły lub są bliskie wymarcia w innych regionach kraju. Na Czerwonej liście porostów w Polsce znajduje się 71 gatunków z kozienickiej lichenoflory. Duże znaczenie dla występujących tu wąsko stenotopowych gatunków epifitycznych ma obecność w drzewostanach Puszczy Kozienickiej licznych sędziwych drzew o wymiarach pomnikowych. 2.1.9. Ostoja Kozienicka (PLB140013) Obszar obejmuje znaczną część jednego z większych kompleksów leśnych w środkowej Polsce Puszczy Radomsko-Kozienickiej, na granicy Małopolski i Mazowsza, w widłach pradolin Wisły, Radomki i Zadożdżonki, na terenie Równiny Radomskiej. Położony jest on w terenie z licznymi elementami rzeźby pochodzenia fluwioglacjalnego: szeregiem tarasów denudacyjnych opadających stopniowo ku dolinie Wisły, poprzedzielanych licznymi wałami wydmowymi, pomiędzy którymi znajdują się niecki, zwykle silnie zabagnione. Wcześniej na tym terenie utrzymywały się drzewostany z klonem, jesionem, lipą, dębem i bukiem. Obecnie drzewostany składają się głównie z sosny (84%) oraz jodły (4%). Lasy zajmują większość powierzchni obszaru. Resztę terenu pokrywają pola uprawne, łąki, pastwiska. Występują tu również interesujące połacie torfowisk wysokich i niskich. Występuje co najmniej 29 gatunków ptaków z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej, 7 gatunków z Polskiej Czerwonej Księgi (PCK). Wykazano z tego terenu ponad 200 gatunków ptaków, w tym 147 lęgowych. Strona 2.1.10. Dolina Zwoleńki (PLH140006) 28 W okresie lęgowym obszar zasiedla co najmniej 1% populacji krajowej (C6) następujących gatunków ptaków: bączek (PCK), bocian czarny, kraska (PCK), lelek; stosunkowo wysoką liczebność (C7) osiągają: bąk (PCK), bocian biały, rybitwa czarna. Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] www.zwolenpowiat.pl Dolina Zwoleńki leżąca w obszarze porozcinanych i silnie zerodowanych wysoczyzn morenowych z okresu zlodowacenia środkowopolskiego, jest do 25 m wcięta w materiale pleistoceńskim. Wąskie dno doliny (od 0.5 do około 1 km szerokości przy ujściu rzeki) wypełnione jest torfem. Na zboczach widoczne są fragmenty terasy nadzalewowej o wysokości względnej 2-3 m. Czytelność formy doliny maskują zalegające w wielu miejscach zwydmione, przewiewane piaski. Teren stanowi bogatą mozaikę wzajemnie przenikających się biotopów wodnych, podmokłych i suchych. Siedliska wodne reprezentowane są przez wolno płynącą rzekę i zakola oraz torfianki o różnej powierzchni lustra wody. W dnie Doliny dominują podmokłe łąki, na których prowadzi się gospodarkę ekstensywną. Miejscami występują na nich kępy zarośli wierzbowych i łozowych oraz niewielkie, olchowe laski. Łagodnie wznoszące się piaszczyste zbocza doliny porastają suche sośniny, są tu pola uprawne i nieużytki z roślinnością kserotermiczną. Różnego typu tereny związane z rolnictwem oraz nieużytki są dominującymi formami użytkowania ziemi na tym obszarze. Jedna z najbogatszych i najcenniejszych ostoi flory i fauny charakterystycznej dla terenów podmokłych w regionie. Stwierdzono tu 10 gatunków z Załącznika II Dyrektywy Rady 92/43/EWG. Bogata fauna kręgowców: 17 gatunków ryb, 10 gatunków płazów, 79 gatunków ptaków lęgowych (12 prawdopodobnych). Ważna ostoja żółwia błotnego. Bogata fauna bezkręgowców, w tym 25 gatunków ważek, 21 gatunków ślimaków lądowych i 43 wodnych. Dobrze zachowane roślinne zbiorowiska wodno-błotne. 6 typów siedlisk z Załącznika I Dyrektywy Rady 92/43/EWG zajmuje ponad 25 % obszaru. Pomniki przyrody Na terenie Powiatu Zwoleńskiego ochroną pomnikową objęto łącznie 66 obiektów, w tym na terenie Gminy Zwoleń występuje 55 pomników przyrody, na terenie Gminy Policzna 10 pomników przyrody oraz na terenie Gminy Kazanów 1 pomnik przyrody. Są to pojedyncze drzewa takich gatunków jak: dąb szypułkowy, buk pospolity, sosna zwyczajna, sosna smołowa, sosna wejmutka, klon pospolity, jesion wyniosły, jodła pospolita, kasztanowiec zwyczajny, lipa drobnolistna, modrzew polski, oraz grupy drzew – w jednej z nich rośnie 6 modrzewi polskich. Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] Strona Park zajmuje powierzchnię 1,15ha. Głównym elementem struktury ekologicznej terenu są doliny rzeczne. Rzeka Sycynka jest dopływem Zwolenki, która wpada do Wisły. Roślinność tego obszaru nie ma charakteru naturalnego. Większość drzewostanu stanowią nasadzenia z początków XX. W składzie gatunkowym dominują kasztanowce. Duże rozmiary osiągnęły także samosiewy, głównie topole i jesiony. Nad fundamentami dworu dominuje wyrosła w miejscu ganku dawnego dworu Kochanowskich potężna topola. Przy brzegu stawu występują gatunki łęgowe: jesion wyniosły, przytulia czepna (łęg olszowo-jesionowy). Krzewy występują nielicznie, głównie w pobliżu stawu. Pod drzewami roślinność jest skąpa, nie występuje tu zwarta murawa z uwagi na duże zacienienie. Pojawiają się tu takie rośliny jak: podagrycznik pospolity, fiolek wonny, przytulia czepna, niezapominajka błotna. 29 Zespół Przyrodniczo-Krajobrazowy „Sycyna” utworzony został w 2003 roku i obejmuje swym zasięgiem stawy w dolinie Sycynki oraz park przy dawnym dworze Kochanowskich. Zespół przyrodniczo-krajobrazowy „Sycyna” leży na obszarze Równiny Radomskiej, gdzie dominują gleby wytworzone głównie z glin lekkich i średnich oraz z piasków nadglinowych. www.zwolenpowiat.pl W 2011 roku na terenie parku został wybudowany ciąg komunikacji pieszej, zrobiono ogrodzenie, wykonano fontannę renesansową, utworzono herb Odrowąż, kamienny zarys fundamentów XVI w. dworu, tablicę informacyjną i 26 szt. ławek parkowych. Ponadto zainstalowano oświetlenie parkowe oraz przeprowadzono roboty w zakresie kształtowania zieleni. W 2014 roku przeprowadzono odbudowę stawów, mnichów i zastawki. Na groblach wokół stawów powstały ścieżki, a przy nich dwa pomosty i pięć punktów widokowych z ławeczkami. Na terenie stawów znajdują się także nowe tablice informacyjne z opisem flory i fauny oraz tablica interaktywna z odgłosami i wizerunkami ptaków przebywających w okolicy ZPK „Sycyna”. Na terenie parku powstała także siłownia plenerowa. W jej skład wchodzi 5 podwójnych urządzeń m.in. drążek do podciągania, orbitrek, wioślarz, stepper. Zostały również zainstalowane kamera, urządzenie liczące turystów oraz tablica elektroniczna, z której można odczytać temperaturę, ciśnienie atmosferyczne, wilgotność powietrza, datę i czas. Powstała strona internetowa z aplikacją umożliwiającą rezerwację miejsc w pobliskim muzeum. Istnieje możliwość wypożyczenia rowerów i zwiedzania najciekawszych zakątków szlaku turystycznego. Zarówno odbudowa stawów jak i powstanie ścieżek edukacyjnych, zakup urządzeń informatycznych, siłownia plenerowa, utworzenie strony internetowej powstały w ramach projektu europejskiego „Sycyna – wokół gniazda ojczystego Jana Kochanowskiego”. Głównymi elementami krajobrazu Sycyny są: - park widoczny w krajobrazie jako grupa drzew - zespół stawów przechodzący w ols - pola uprawne z zadrzewieniami śródpolnymi - odległe lasy w postaci borów mieszanych - młyn - ruiny budynków folwarcznych - szkoła - budynki dawnych Państwowych Gospodarstw Rolnych (PGR) dawnego Pomocniczego Gospodarstwa Szkolnego przy Zespole Szkół Rolniczych w Zwoleniu - pomnik Jana Kochanowskiego - obelisk z 1621 r. Elementami dysharmonijnymi w krajobrazie są: - droga Zwoleń - Sandomierz jako źródło emisji gazów i pyłów oraz hałasu niekorzystnie wpływa na mikroklimat parku; Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] Strona - budynek Szkoły Podstawowej; 30 - budynki dawnego Pomocniczego Gospodarstwa Szkolnego PGR bezpośrednio graniczące z terenem parku wpływają ujemnie na estetykę krajobrazu; www.zwolenpowiat.pl - ruiny budynków folwarcznych w zachodniej części parku. Sycyna jest miejscem o ciekawej historii oraz bogatych walorach kulturowych i przyrodniczych, co stwarza możliwości rozwoju różnorodnej działalności. Jest miejscowością atrakcyjną turystycznie, związaną z życiem Jana Kochanowskiego. Czarnolas gdzie mieszkał oraz Zwoleń gdzie został pochowany są głównymi miejscami odwiedzanymi przez zwiedzających. Dla lokalnej społeczności park stanowi miejsce wypoczynku, spędzania wolnego czasu. Jako element promocyjny i przyciągający zwiedzających przyczynić się może do rozwoju ekonomicznego Sycyny. 2.2. Środowisko przyrodnicze Rzeźba terenu Obszar powiatu położony jest w dwóch strefach: – mezoregion Równina Radomska – makroregion Wzniesienia Południowomazowieckie - mezoregion Równina Kozienicka - makroregion Nizina Środkowomazowiecka. Rzeźba terenu tego obszaru jest słabo zróżnicowana, jest to wysoczyzna denudacyjna o dość monotonnym, prawie płaskim terenie nachylenia nie przekraczającym na ogół 5%, niekiedy przemodelowanym wałami wydmowymi (północna i południowa część gminy Zwoleń), której towarzyszą zgłębienia deflacyjne, okresowo zawodnione. Na wysoczyźnie występują również zagłębienia bezodpływowe powstałe na skutek nierównomiernej akumulacji lodowca. Małopolski Przełom Wisły obejmuje dolinę rzeki na długości około 82 km i od 1,5 km do 10 km szerokości. Wysokość zboczy doliny wynosi około 60-80m. Są one wymodelowane w warstwach kredowych. W dnie doliny występują mady rzeczne. Najstarszymi utworami nawierconymi na terenie powiatu zwoleńskiego są iłowce, łupki węglanowe, piaskowce i mułowce karbonu. Na nich zalegają utwory mezozoiczne reprezentowane przez osady jury górnej oraz kredy dolnej i górnej. Surowce mineralne Na terenie powiatu zwoleńskiego stwierdzono występowanie kruszyw naturalnych drobnych i grubych, surowców ilastych, torfów, opok i kredy piszącej. Surowce ilaste to iły zastoiskowe i gliny. W przeszłości były one eksploatowane w wyrobisku cegielni Policzna, która istniała do 1970 roku. W złożu pozostało jeszcze 30 tys. m 3 surowca. Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] Strona Wydobycie surowca prowadzone jest na terenie nie rozpoznanym geologicznie, bez wymaganej prawem geologicznym i górniczym koncesji na eksploatację. Na terenie powiatu znajduje się duża ilość „dzikich" wyrobisk, które wymagają rekultywacji, tym bardziej, że część z nich jest wykorzystywana do składowania odpadów komunalnych przez okoliczną ludność. W samej gminie Zwoleń rekultywacji wymaga ponad 70 takich obiektów. 31 Kruszywo naturalne występuje na całym omawianym terenie i jest wykształcone w postaci piasków i żwirów wodnolodowcowych i czołowomorenowych, piasków eolicznych i rezidualnych oraz piasków i żwirów rzecznych. Są one eksploatowane dorywczo na terenie powiatu przez okoliczną ludność dla celów lokalnych. www.zwolenpowiat.pl Złoże zostało wykreślone z Bilansu Zasobów w 1998 roku. Prowadzone w latach siedemdziesiątych prace poszukiwawcze surowców ilastych do produkcji cegły zakończono wynikiem negatywnym. Gliny zwałowe występujące na terenie powiatu w izolowanych płatach cechuje nieregularne wykształcenie, typowe dla utworów lodowcowych. Są one silnie zmienione i nie spełniają norm jakościowych. Torfy występujące na terenie powiatu związane są głównie z torfowiskami dolinnymi. Powstały one w obrębie płaskich dolin rzecznych i w zagłębieniach bezodpływowych. Są to torfowiska na ogół niskie, utworzone z torfów trzcinowych i turzycowych. Charakteryzują się małą miąższością i znaczną popielnością. Torfy zostały udokumentowane w złożu „Antonówka” (gm. Policzna), „Przyłęk”, „Mszadla Stara”, „Janowiec”, „Dolina rzeki Zwolenki”, „Andrzejów-Borowiec” i „Tarczówka”. Obecnie żadne z nich nie jest eksploatowane. Na terenie złoża „AndrzejówBorowiec” i „Antonówka” utworzono rezerwaty. Na części pozostałych złóż utworzono użytki ekologiczne, a na innych są one projektowane. Przewidziane do eksploatacji złoże „Tarczówka”, położone na południowym skraju Puszczy Kozienickiej, nie powinno być eksploatowane ze względu na ochronę hydrogeologiczną i uwarunkowania przyrodnicze. Górnokredowe opoki i kredy piszące z przewarstwieniami margli występujące pod pokrywą osadów czwartorzędowych stwierdzono na terenie gmin: Przyłęk, Tczów i Zwoleń. Na terenie gminy Kazanów występują opoki z przewarstwieniami margli i wapieni. W przeszłości były one eksploatowane i wykorzystywane jako kamień łamany w budownictwie gospodarczym. Na terenie powiatu dla kilku obszarów występowania opoki i kredy piszącej ustalono zasoby prognostyczne w kat. D1 (Ciepielów VIIa i VIIc - gmina Tczów, Rudki, Ławeczko „A” i Ławeczko „B” - gmina Przyłęk, Ciepielów IIIc - gmina Zwoleń). Obecnie nie eksploatuje się opok i kredy piszącej. Na omawianym terenie eksploatowane są piaski, udokumentowane w siedmiu złożach: Gródek Stary, Ranachów I, Ranachów II, Jasieniec I, Bierdzież I, Jabłonów i Zwoleń. Złoże Gródek Stary w gminie Policzna udokumentowano w 2007 roku w kat. C1. Na powierzchni 17.300 m2 występują plejstoceńskie piaski średnioziarniste o miąższości 8,0 – 12,0 m. Grubość nadkładu wynosi 0,2m. Użytkownik posiada koncesję ważną do 2019 roku, zasoby złoża wynoszą 112 472 Mg. Dla złoża ustanowiono teren i obszar górniczy. Surowiec jest przydatny dla budownictwa i drogownictwa. Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] Strona Złoże Ranachów II w gminie Kazanów udokumentowano w 2009 roku w kat. C 1. Na powierzchni 10.192 m2 występują plejstoceńskie piaski średnio- i drobnoziarniste o miąższości 8,9 – 3,42m. (średnio 4,93 m). Nadkład stanowi gleba o miąższości 0,2m, zasoby złoża wynoszą 87 800 Mg. Użytkownik posiada koncesję ważną do 2018 roku, dla złoża ustanowiono teren i obszar górniczy. Surowiec jest przydatny w budownictwie i drogownictwie. 32 Złoże Ranachów I w gminie Kazanów udokumentowano w 2001 roku w kat. C 1. Na powierzchni 8.753 m2 występują plejstoceńskie piaski średnio- i drobnoziarniste o miąższości 4,6 – 10,9m (średnio . Nadkład stanowi gleba o miąższości 0,2m, zasoby złoża wynoszą 109 295 Mg. Użytkownik posiada koncesję ważną do 2019 roku, dla złoża ustanowiono teren i obszar górniczy. Surowiec jest przydatny w budownictwie i drogownictwie. www.zwolenpowiat.pl Złoże Jasieniec I w gminie Zwoleń udokumentowano w 2012 roku w kat. C1. Na powierzchni 3.360 m2 występują plejstoceńskie gliny zwałowe oraz piaski średnio- i drobnoziarniste o miąższości 2,0 – 2,8m. (średnio 2,17 m), zasoby złoża wynoszą 13 000 Mg. Użytkownik posiada koncesję ważną do 2018 roku, dla złoża ustanowiono teren i obszar górniczy. Surowiec jest przydatny w budownictwie i drogownictwie. Złoże Bierdzież I w gminie Policzna udokumentowano w 2012 roku w kat. C 1. Na powierzchni 9.802 m2 występują plejstoceńskie osady piaszczyste i piaszczysto-żwirowe o miąższości 9,6 – 11,6m. (średnio 10,60m). Nadkład stanowi gleba o miąższości 0,2m, zasoby złoża wynoszą 162 293 Mg. Użytkownik posiada koncesję ważną do 2023 roku, dla złoża ustanowiono teren i obszar górniczy. Surowiec jest przydatny w budownictwie i drogownictwie. Złoże Jabłonów w gminie Policzna udokumentowano w 2014 roku w kat. C1. Na powierzchni 9.046 m2 występują utwory czwartorzędowe oraz piaski i żwiry o miąższości 2,0 – 3,4m. (średnio 2,8m), zasoby złoża wynoszą 44 372 Mg. Użytkownik posiada koncesję ważną do 2021 roku, dla złoża ustanowiono teren i obszar górniczy. Surowiec jest przydatny w budownictwie i drogownictwie. Złoże Zwoleń w gminie Zwoleń udokumentowano w 2014 roku w kat. C 1. Na powierzchni 5.665 m2 występują utwory czwartorzędowe oraz piaski średnio i gruboziarniste o miąższości 4,0 – 4,5m (średnio 4,17m) Nadkład stanowi gleba o miąższości 0,5m, zasoby złoża wynoszą 38 830 Mg. Użytkownik posiada koncesję ważną do 2030 roku, dla złoża ustanowiono teren i obszar górniczy. Surowiec jest przydatny w budownictwie i drogownictwie. Lasy Powiat zwoleński jest regionem o średniej lesistości (ogólna powierzchnia lasów wynosi ok. 10.336 ha co stanowi ok. 18% powierzchni powiatu). W granice powiatu, od strony północno-zachodniej wchodzi część Parku i jego otuliny. Są to tereny nadleśnictwa Zwoleń, obręb Zwoleń. Obręb Zwoleń wchodzi w skład Leśnego Kompleksu Promocyjnego „Lasy Puszczy Kozienickiej”. Około 68% powierzchni lasów zajmują ubogie siedliska borowe. W drzewostanie dominuje sosna, dąb stanowi 2,3%, jodła 1,4%, brzoza 1,8%, a olcha 4,7%. Średni wiek drzewostanów to 57 lat, a ich zasobność wynosi 220m3 na 1ha. Poza Puszczą Kozienicką niewielkie kompleksy leśne występują w wielu miejscach. Są one własnością prywatną. Gatunkiem przeważającym w tych lasach są drzewa iglaste, dominują słabe siedliska borowe. Jako gatunki domieszkowe występują brzoza, dąb, olsza szara i czarna, jodła, świerk, grab, lipa, klon, modrzew, jesion, wiąz i buk. Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] Strona W miejscach, gdzie lasy uległy przekształceniu prowadzone są prace mające na celu odtworzenie drzewostanów zbliżonych do naturalnych oraz odbudowy zaburzonej retencji wodnej. Prowadzona przebudowa drzewostanów ma na celu zwiększenie udziału jodły i buka. 33 Na terenie powiatu planowanymi działaniami objęte są praktycznie tereny należące do nadleśnictwa Zwoleń i do obrębu Zwoleń, które mają na celu zachowanie bogatych zbiorowisk leśnych Puszczy Kozienickiej. www.zwolenpowiat.pl Na powierzchniach zrębowych pozostawione są do biologicznej śmierci biogrupy zdrowych drzew w formie kęp z podszyciem i podrostem. Chroni się drzewa dziuplaste i martwe warunkujące występowanie wielu grup organizmów. W użytkowaniu lasów stosowane są głównie rębnie złożone. W ochronie lasów stosuje się metody biologiczne. Naturalna odporność drzewostanów kształtowana jest właśnie przez wprowadzenie drzew i krzewów domieszkowych oraz aktywnej ochronie ptaków owadożernych, nietoperzy i mrówek. Wyznaczone zostały drzewostany nasienne sosny, dębu i olszy. Z nasion z nich uzyskiwanych hodowane są sadzonki stosowane w odnawianiu lasów w obrębie Puszczy Kozienickiej. Gospodarka leśna prowadzona jest według specjalnie opracowanych zasad postępowania hodowlanego i ochronnego. Uwzględniają one ochronę różnorodności biologicznej oraz wielofunkcyjność i zrównoważony rozwój lasów. Dla lasów prywatnych we wszystkich gminach są aktualne uproszczone plany urządzania lasów. W celu poprawy retencji wodnej na terenie Puszczy wykonuje się małe, sztuczne zbiorniki wodne. Negatywny wpływ osad leśnych i przyleśnych zmniejsza się przez wymianę istniejących systemów grzewczych i instalację biologicznych oczyszczalni ścieków. Lasy są siedliskiem większości dzikich gatunków zwierząt i roślin i stanowią główny czynnik równowagi ekologicznej. Spełniają trzy główne funkcje, w sposób naturalny lub w wyniku działań gospodarczych - ekologiczną, gospodarczą i społeczną. Lasy stanowią podstawowy czynnik równowagi ekologicznej. Do głównych zadań z zakresu ochrony należy: − zachowanie w stanie zbliżonym do naturalnego i odtworzenie śródleśnych zbiorników i cieków wodnych, − właściwe funkcjonowanie ekosystemów i skuteczności ochrony przeciwpożarowej lasów, − brzegi cieków i zbiorników, poza obszarami lasów i łąk powinny być umocnione przez obsadzanie drzewami i krzewami (ogranicza to również dopływ zanieczyszczeń i erozje), − zachowanie w dolinach rzek naturalnych form przyrodniczych jako ostoi rzadkich gatunków roślin i zwierząt oraz regulatorów wilgotności siedlisk i klimatu lokalnego, − zachowanie w stanie nienaruszonym śródleśnych nieużytków (bagna, trzęsawiska, wrzosowiska, wydmy) wraz z ich florą i fauną w celu ochrony pełnej różnorodności przyrodniczej, − wzmożenie w ramach uzgodnień miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego starań o przywracanie lasów w strefach wododziałowych w celu zwiększenia retencji wodnej w lasach i zmniejszenia przemieszczania się zanieczyszczeń oraz erozji gleb. Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] Strona − czynniki naturalne - obniżenie poziomu wód gruntowych, deficyt opadów atmosferycznych, wiatr i śnieg powodujące osłabienie drzew, ataki szkodników, choroby drzew, susze powodujące zagrożenie pożarami, 34 Głównymi zagrożeniami zasobów leśnych powiatu zwoleńskiego są: www.zwolenpowiat.pl − nierównomierna struktura lasów - występowanie wielu małych kompleksów leśnych będących w rękach prywatnych, dominacja lasów o strukturze jednopiętrowej, − przeznaczanie terenów cennych przyrodniczo pod zabudowę, − wzmożona penetracja lasów przez ludność, wandalizm, Strona 35 − zanieczyszczenie terenów leśnych (dzikie wysypiska śmieci, wydobycie piasku). Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] www.zwolenpowiat.pl 2.3. Komunikacja i infrastruktura techniczna Powiat zwoleński ma dogodny układ drogowy, na który składają się drogi krajowe, wojewódzkie, powiatowe i gminne. Na terenie powiatu znajdują się dwie główne drogi krajowe nr 12 (połączenie wschódzachód łączące Lublin z Łodzią) i nr 79 (połączenie północ-południe łączące Warszawę z Tarnobrzegiem). Wykaz dróg krajowych: nr 12 Granica państwa – Łęknica - Żagań, Szprotawa - Dziećmierowice, Głogów – Leszno – Kalisz - Łask, Sulejów – Opoczno – Radom – Zwoleń - Puławy – Kurów – Lublin – Piaski – Chełm – Dorohusk – Granica – państwa - długość 24,7 km nr 79 Warszawa - Góra Kalwaria, Konary – Kozienice - Zwoleń – Lipsko – Czekarzewice, Nowe Brzesko - Kraków –Trzebinia – Chrzanów – Jaworzno – Katowice – Chorzów – Bytom - długość w 21 km Drogi te krzyżują się w środku miasta, co jest bardzo dużym utrudnieniem komunikacyjnym ze względu na duży ruch pojazdów ciężarowych na kierunku wschód-zachód. Średnie natężenie ruchu na drogach krajowych na tym obszarze wynosi ok. 15-16 tys. pojazdów umownych na dobę. Drogi krajowe ogółem przebiegają przez powiat zwoleński na długości 45,7 km. Gęstość dróg krajowych przypadająca na 100 km2 wynosi 8,00 km. Przez teren powiatu przebiegają dwie drogi wojewódzkie nr 733 oraz 787. Łączna długość w/w dróg wynosi 23,10 km. - nr 733 Zakrzew – Wolanów – Kowala – Skaryszew – Karszówka długość 15,8km - nr 787 droga 737 - stacja kolejowa Pionki – Suskowola – Sucha – Zwoleń długość 7,3 km Gęstość dróg wojewódzkich przypadająca na 100 km2 wynosi ok. 4,00 km. Łączna długość dróg powiatowych wynosi 239,237 km. Wszystkie drogi powiatowe mają nawierzchnię twardą. Gęstość dróg powiatowych przypadająca na 100 km 2 wynosi: 41,88 km. W ciągach dróg powiatowych znajduje się 19 mostów oraz 235 przepustów. Tabela 3. Wykaz dróg powiatowych. NAZWA DROGI DRÓG (KM) 4502W KAZANÓW - KOPIEC 7,118 3536W ODECHÓW - KOWALKÓW - SIENNO 6,270 Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] 36 GMINA KAZANÓW DROGI DŁUGOŚĆ Strona GMINA NUMER www.zwolenpowiat.pl 3548W IŁŻA - WÓLKA GONCIARSKA 2,550 4513W ZWOLEŃ - KAZANÓW 7,413 4516W BARTODZIEJE - KAZANÓW 3,000 4517W OSUCHÓW - WÓLKA GONCIARSKA 5,830 4518W KAZANÓW - OSTROWNICA - KOWALKÓW 9,795 4519W KAZANÓW - WIELGIE 2,000 4520W KROCZÓW MNIEJSZY - PCIN 2,360 RAZEM: 3520W SUSKOWOLA - POLICZNA 4,943 4503W POLICZNA - STARY GRÓDEK 3,538 4504W STARY GRÓDEK - SARNÓW 4,445 1742W GARBATKA - CZARNOLAS 6,116 4505W POLICZNA - CHECHŁY - DO DROGI NR 12 12,300 4506W ZWOLEŃ - SARNÓW 9,400 1743W GNIEWOSZÓW - CHECHŁY 0,835 4509W WŁADYSŁAWÓW - ŁUGI 4,590 GMINA PRZYŁĘK 46,167 4522W ZAŁAZY - ZAMOŚĆ 1,895 4505W POLICZNA - CHECHŁY - DO DROGI NR 12 1,106 4521W SZCZĘŚCIE - BABIN 3,797 4523W POLESIE - WÓLKA ŁAGOWSKA 2,444 4524W PAJĄKÓW - ŁAWECZKO (JANOWIEC) 8,120 GRANICA WOJEWÓDZTWA Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] 37 RAZEM: Strona GMINA POLICZNA 46,336 www.zwolenpowiat.pl 4526W ŁAGÓW - PRZYŁĘK 7,063 4527W NOWA ZIELONKA - ŁAGUSZÓW 9,519 4528W ZWOLEŃ - BARYCZKA (JANOWIEC) 13,733 4529W JASIENIEC SOLECKI - MIERZIĄCZKA 1,475 4530W BABIN - STARA TYMIENICA 3,400 4531W LIPINY - LUCIMIA 7,847 1937W CHOTCZA GÓRNA - GRANICA WOJEWÓDZTWA LUCIMIA - GRANICE 4,800 WOJEWÓDZTWA (JANOWICE) RAZEM: 3532W GÓZD - RAWICA 2,350 3533W KŁONÓWEK - RAWICA 1,445 3534W MAKOWIEC - RAWICA 2,470 4510W NOWA RAWICA - BORKI 3,793 4511W MIODNE - BARTODZIEJE 3,640 4512W ZWOLEŃ - TCZÓW 6,060 4515W TCZÓW - WINCENTÓW 8,372 4516W BARTODZIEJE - KAZANÓW 5,438 GMINA ZWOLEŃ 33,568 3569W SUCHA - MĘCISZÓW 1,960 4506W ZWOLEŃ - SARNÓW 5,015 4507W JEDLANKA - KARCZÓWKA 3,025 4508W ZWOLEŃ - FILIPINÓW 8,072 Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] 38 RAZEM: Strona GMINA TCZÓW 65,199 www.zwolenpowiat.pl W MIEŚCIE - ULICE LUBELSKA I SŁOWACKIEGO 4509W WŁADYSŁAWÓW - ŁUGI 1,755 4512W ZWOLEŃ - TCZÓW 3,660 W MIEŚCIE - UL. ŻEROMSKIEGO 4513W ZWOLEŃ - KAZANÓW 6,815 W MIEŚCIE - ULICE TARGOWA I HUBALA 4514W DROGA PRZEZ WIEŚ SYDÓŁ 3,500 4521W SZCZĘŚCIE - BABIN 1,250 4527W NOWA ZIELONKA - ŁAGUSZÓW 2,500 4528W ZWOLEŃ - BARYCZKA (JANOWIEC) 4,300 GRANICA WOJEWÓDZTWA W MIEŚCIE - UL. WIŚLANA 4529W JASIENIEC SOLECKI - MIERZIĄCZKA 6,115 RAZEM: 47,967 RAZEM DROGI W POWIECIE 239,237 Źródło: Powiatowy Zarząd Dróg w Zwoleniu Ruch drogowy koncentruje się głównie na drogach krajowych nr 12 Radom-Lublin i nr 79 Warszawa-Sandomierz, drogach wojewódzkich nr 733 Zakrzew-Skaryszew i nr 787 stacja kolejowa Pionki-Zwoleń oraz na drogach powiatowych. Większość tych dróg stanowi bezpośrednie trasy dojazdowe do miasta Zwolenia oraz do gmin powiatu. Całkowita długość sieci dróg gminnych wynosi 530,00 km, z czego nawierzchnię twardą posiada 211,7 km dróg, a większość pozostałych posiada nawierzchnię gruntową lub tłuczniową. gmina Kazanów – 76,50 km » gmina Policzna – 122,50 km » gmina Przyłęk – 115 km Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] Strona » 39 Długość dróg gminnych w poszczególnych gminach powiatu przedstawia się następująco: www.zwolenpowiat.pl » gmina Tczów – 34 km » gmina Zwoleń – 182 km Pomimo bieżących modernizacji stan dróg jest nadal niezadawalający. Odpowiedzialny za drogi powiatowe – Powiatowy Zarząd Dróg w Zwoleniu – otrzymuje środki, które pozwalają tylko na niezbędne remonty i modernizacje. Dlatego powiat upatruje szansę w pozyskiwaniu środków na te inwestycje ze źródeł zewnętrznych, zwłaszcza z funduszy strukturalnych UE. Transport publiczny Zwoleń nie posiada stacji kolejowej, niemniej jednak posiada połączenia autobusowe z Lublinem, Warszawą, Radomiem, Katowicami, Łodzią, Lipskiem, Kozienicami, Puławami, Wrocławiem, Opolem, Kielcami i Ostrowcem Świętokrzyskim. Obsługiwane są przez PKS i firmy prywatne. Zgodnie z trendami ogólnokrajowymi, dynamicznie rozwija się transport indywidualny. Pomimo wzrostu liczby samochodów indywidualnych, nie wpływa to negatywnie na poziom bezpieczeństwa na drogach powiatu, ale powoduje problemy z miejscami do parkowania na obszarze miasta Zwolenia. Dlatego jednym z zaplanowanych zadań jest budowa parkingów w powiązaniu z tworzeniem ciągów komunikacyjnych, integrujących różne rodzaje transportu, położone na obrzeżach miasta Zwolenia lub dworcu autobusowym. Infrastruktura techniczna Obsługa infrastrukturalna oraz programowanie jej rozwoju zasadniczo pozostają w gestii samorządów gminnych. W związku z tym, zagadnienia infrastrukturalne nie będą przedmiotem obszernych analiz w diagnozie stanu powiatu. Wskazać jednak należy na wyróżnione obszary, w których zagadnienia obsługi infrastrukturalnej odgrywają rolę istotną z punktu widzenia zintegrowanego zarządzania lokalnymi zasobami i kierowania rozwojem zrównoważonym. Ze względu na pożądany rozwój funkcji rekreacji i turystyki na obszarze powiatu, szczególnego znaczenia nabierają zagadnienia ochrony środowiska. Z tego punktu widzenia najważniejszą rolę posiada obsługa za pomocą infrastruktury wodno-kanalizacyjnej oraz gospodarka odpadami. Gospodarka wodno-ściekowa Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] Strona Problemem jest bardzo słabe wyposażenie terenów wiejskich w kanalizację sanitarną. Wg danych uzyskanych z poszczególnych gmin długość sieci wodociągowej wynosiła 602,33km, a kanalizacyjnej 141,922km. Ogromne dysproporcje pomiędzy rozwojem sieci kanalizacyjnej 40 Stan systemu zaopatrzenia w wodę w gminach na terenie powiatu zwoleńskiego jest zróżnicowany – część gmin zakończyła proces wodociągowania, zaś dla części gmin budowa sieci jest jednym z ważniejszych zadań. www.zwolenpowiat.pl i wodociągowej powodują zagrożenie zanieczyszczenia środowiska ściekami z szamb, niekontrolowany wywóz, jak i infiltrację bezpośrednio przez dno. Tabela 4. Sieć wodociągowa i kanalizacyjna w powiecie zwoleńskim w rozbiciu na poszczególne gminy GMINA SIEĆ (W KM) PRZYŁĄCZA DO BUDYNKÓW MIESZKALNYCH WODOCIĄGOWA KANALIZACYJNA WODOCIĄGOWA KANALIZACYJNA KAZANÓW 63,37 7,2 803 208 POLICZNA 131,31 37,722 1527 586 PRZYŁĘK 154,80 - 1482 - TCZÓW 66,30 60,50 1112 541 ZWOLEŃ 186,55 36,50 2467 1269 POWIAT OGÓŁEM 602,33 141,922 7391 2604 Źródło: Wyliczenie własne na podstawie danych uzyskanych z gmin Stan infrastruktury technicznej związanej z gospodarką ściekową uzależniony jest w dużej mierze od struktury osadniczej, rozproszenia zabudowy, wielkości gmin oraz od możliwości finansowych. Te same czynniki warunkują dalszy rozwój infrastruktury, jego tempo i końcowy efekt. Długość sieci kanalizacyjnej na obszarze powiatu wynosi 141,922km. W porównaniu z uzbrojeniem powiatu w sieć wodociągową wskaźniki ogólnej długości sieci kanalizacyjnej i jej zagęszczenia wykazują niedobór. Na terenie powiatu zwoleńskiego funkcjonuje 10 oczyszczalni ścieków odprowadzających swe ścieki głównie do rzeki Zwolenki (bezpośrednio lub za pomocą rowów melioracyjnych). Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] Strona Na terenie gminy Kazanów jest wybudowane 3 stacje uzdatniania wody w m. Kazanów, Ostrownica i nowo wybudowana w m. Wólka Gonciarska. Wg stanu na 31.12.2014r. sieć wodociągowa wynosi 63,37 km., przyłączy wodociągowych jest w 803 gospodarstwach. Sieć wodociągowa jest w następujących sołectwach: Kazanów, Miechów Kolonia, Miechów Wieś, Osuchów, Dębnica, Kroczów Większy, Kroczów Mniejszy, Ranachów, Ostrownica Wieś, Ostrownica Kolonia, Ostrówka Kopiec, Niedarczów Dolny Wieś. W roku bieżącym planuje się rozpoczęcie budowy sieci wodociągowej w m. Wólka Gonciarska o dł. 7 km i przyłączy wodociągowych w ilości 114 szt., a w kolejnych latach budowa sieci wodociągowej z przyłączami dla miejscowości: Kowalków Kolonia, Kowalków Wieś, Borów, Dębniak i Ruda. 41 Sytuacja infrastruktury technicznej w poszczególnych gminach przedstawia się następująco: www.zwolenpowiat.pl Planowana inwestycja to budowa sieci wodociągowej o dł. k. 30 km i przyłączy wodociągowych w ilości ok. 500 szt. Zbiorcza sieć kanalizacji sanitarnej jest o długości 7,2 km obejmuje 208 gospodarstw przyłączonych do kanalizacji w miejscowościach: Kazanów, Miechów Wieś i część Miechów Kolonia. W gminie jest oczyszczalnia biologiczno-mechaniczna położona w obrębie Kroczów Większy jej moc przerobowa do 110 m3 na dobę. Do oczyszczalni wożone są ścieki komunalne z gospodarstw domowych przez uprawniony podmiot. Gmina planuje przystąpić do opracowania dokumentacji na budowę przydomowych oczyszczalni ścieków dla tych sołectw, gdzie brakuje sieci kanalizacji sanitarnej, a jest sieć wodociągowa z przyłączami m.in. dla sołectwa Kopiec gdzie jest 78 szt. przyłączy wodociągowych. Na terenie gminy Policzna znajduje się dwie oczyszczalnie ścieków. Jako jedna z 2 gmin w powiecie zwoleńskim jest niemal w 100% zwodociągowana. Długość sieci wodociągowej wynosi 131,31 km, do której podłączonych jest 1.527 gospodarstwa. W miejscowości Policzna, Wilczowola, Dąbrowa Las oraz Czarnolas wybudowana jest kanalizacja sanitarna, której długość wynosi 37,722km i podłączonych jest 586 gospodarstw. Gmina Przyłęk posiada jedną oczyszczalnię mechaniczno-biologiczną znajdującą się przy budynku Urzędu Gminy o wydajności 5m3/d. Długość sieci wodociągowej – 154,8 km, długość przyłączy – 69,4km, liczba przyłączy – 1.482 szt. Gmina zakończyła proces wodociągowania w 100% zaspakajając potrzeby mieszkańców w dostęp do sieci wodociągowej. Na terenie gminy nie ma sieci kanalizacyjnej. Na terenie gminy Tczów znajduje się jedna oczyszczalnia biologiczno-mechaniczna przepustowości 450 m3/d. W Tczowie znajduje się stacja wodociągowa, która zaopatruje w wodę gminę. Długość sieci wodociągowej – 66,30km. Niespełna 1,5% mieszkańców gminy nie ma dostępu do sieci wodociągowej. Długość sieci kanalizacyjnej liczy 60,5km, z czego podłączonych do sieci jest 2.000 mieszkańców, co stanowi ok. 40% wszystkich mieszkańców gminy. Gmina Zwoleń posiada oczyszczalnię ścieków mechaniczno-biologiczną o przepustowości 2500m3/d. Długość sieci wodociągowej wynosi 186,55km, dostęp do sieci ma ok. 95% mieszkańców gminy tj. ok. 14.954 osób. Sieć kanalizacyjna ma długość 36,50km, do której podłączonych jest. ok. 1.269 mieszkańców, co stanowi 1/3 ogółu ludności w mieście i gminie Zwoleń. Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] Strona Gospodarka wodno-ściekowa na terenie powiatu zwoleńskiego nie jest w wystarczającym stopniu rozwinięta. Obecnie celem priorytetowym jest podniesienie stopnia skanalizowania poszczególnych miejscowości z terenu powiatu. Wybudowanie oczyszczalni ścieków na terenie gmin powiatu miałoby pozytywne odniesienie do obniżenia odprowadzanych zanieczyszczeń do gruntu i jednocześnie wpłynęłoby w dużej mierze na poprawę jakości wód wielu rzek powiatu. 42 W większości gospodarstw występują ujęcia przydomowe – studnie kopane, będące w wielu przypadkach głównym źródłem zaopatrzenia w wodę, lub też stanowią uzupełnienie w zaopatrzenie w wodę na cele gospodarczo – rolnicze w gospodarstwach już zwodociągowanych. www.zwolenpowiat.pl Gospodarka odpadami Teren powiatu zwoleńskiego objęty jest zorganizowanym usuwaniem odpadów komunalnych. Koncesje na wywóz odpadów posiadają firmy prywatne, które obsługują gminy. W powiecie przeważają tereny o charakterze wiejskim. Znaczna część odpadów jest wykorzystywana w miejscach ich wytworzenia - spalana w paleniskach domowych lub wykorzystana jako pasza czy nawóz. Spośród pozostałych odpadów tylko część jest odbierana od mieszkańców. Pewna ilość odpadów jest składowana na tak zwanych „dzikich składowiskach”. W tym celu wykorzystywane są głównie miejsca po nielegalnej eksploatacji kruszywa. Ze względu na brak odpowiedniej ilości składowisk odpadów w najbliższym czasie należy rozważyć dwie możliwości tj. rozpowszechniać i racjonalnie wdrażać segregację odpadów, recykling lub wybudować nowe obiekty, które będą spełniały normy unijne. Można stwierdzić, że brak składowisk odpadów w gminach ma również pozytywne uwarunkowanie, ponieważ eliminuje potencjalne źródło zagrożeń środowiska. Gospodarka odpadami w poszczególnych gminach przedstawia się następująco: Gmina Kazanów Gmina nie posiada urządzonego i usankcjonowanego prawnie składowiska stałych odpadów komunalnych w swoim administracyjnym obszarze. Odpady z terenu gminy kierowane są do instalacji pn. Przedsiębiorstwo Produkcyjno Usługowo Handlowe RADKOM Sp. z o.o. ul. Witosa 76, 26-600 Radom. Na terenie gminy jest prowadzona selektywna zbiórka odpadów komunalnych i odbierane są z gospodarstw domowych o ogólnej ilości ok. 1.600 - zgodnie z terminarzemharmonogramem przez podmiot uprawniony wybrany w drodze przetargu nieograniczonego na dany rok budżetowy. Z jednostek podległych Gminie (szkoły, domy komunalne, budynek administracyjny i inne) odpady gromadzone są w pojemnikach i odbierane przez uprawniony podmiot. W miesiącu kwietniu i miesiącu październiku odbierane są odpady wysoko gabarytowe. Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] Strona Przedsiębiorcy i Zakłady prowadzące działalność gospodarczą zawierają z uprawnionymi podmiotami umowy na odbiór odpadów ze swoich placówek. Ponadto Gmina zorganizowała dla mieszkańców dodatkowy odbiór odpadów komunalnych w Gminnym Punkcie Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnym zlokalizowanym przy oczyszczalni ścieków w m. Kroczów Większy. 43 W roku bieżącym zorganizowanym odbiorem odpadów komunalnych i ich zagospodarowaniem zajmuje się firma – Usługi Ekologiczne ,,EKO-Jas Krzysztof Janas Garno ul. Kasztanowa 21, 26-625 Wolanów. Zezwoleń na działalność regulowaną w zakresie odbioru odpadów komunalnych z terenu gminy otrzymało 10 podmiotów, natomiast na wywóz odpadów komunalnych – ścieki – wydano 3 zezwolenia w tym: dwa podmioty prywatne i Zakład Usług Komunalnych w Zwoleniu. www.zwolenpowiat.pl Masa zebranych odpadów komunalnych systemem selektywnym ( worki) w roku 2014 wynosiła -218,4 Mg. Masa odpadów komunalnych zebranych jako zmieszane odpady komunalne kod 20 03 01 – wynosiła 130,3 Mg. Osiągnięty poziom ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych do składowania za rok 2014 wynosi – 12,91 %. Poziom recyklingu i przygotowania do ponownego użycia następujących frakcji odpadów komunalnych: papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła odebranych z obszaru gminy wynosi 28,76%. W najbliższym okresie czasu Gmina planuje budowę PSZOK zlokalizowany na nieruchomości w pobliżu oczyszczalni (jest opracowana dokumentacja) jak również planuje się opracowanie dokumentacji projektowej na budowę komory składowania osadu z oczyszczalni ścieków. Gmina dokonała inwentaryzacji wyrobów zawierających azbest, a ilość stwierdzona wynosi 2908 Mg (wg stanu 31.12.2014r.) i podejmie dalsze działania celem opracowania Programu Usuwania Azbestu i pozyskania środków zewnętrznych na usuwanie azbestu z terenu gminy. Gmina Policzna Od 1 lipca 2013 roku odbiorem i zagospodarowaniem odpadów zajmuje się firma wyłoniona w drodze przetargu ATK Recykling z Radomia. Odbierane od mieszkańców zmieszane odpady komunalne, odpady zielone oraz pozostałości z sortowania odpadów komunalnych przeznaczone do składowania przekazywane są do regionalnej instalacji przetwarzania odpadów komunalnych prowadzonej przez P.P.U.H. „RADKOM” Sp. z o.o. ul. Witosa 76, 26-600 Radom. Zmieszane odpady komunalne są zbierane w pojemnikach, odpady segregowane zbierane są w workach z podziałem na frakcje: tworzywa sztuczne, metal (worek żółty), szkło, opakowania szklane (worek zielony), papier (worek biały), odpady biodegradowalne (worek brązowy). Gmina Przyłęk Z terenu gminy Przyłęk odpady są wywożone przez firmę Przedsiębiorstwo Usług Komunalnych ATK Recykling, ul. Chorzowska 3, 26-600 Radom. W zakresie tej firmy jest zarówno zbiórka odpadów jak i ich zagospodarowanie (wywóz na zorganizowane wysypisko). Mieszkańcy gminy odpady gromadzą w kontenerach 120l i workach. Na terenie całej gminy prowadzona jest selektywna zbiórka odpadów Gmina Zwoleń − TONSMEIER Wschód sp. z o. o. Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] Strona Pozostałe posesje w całej gminie obsługują firmy wpisane do rejestru działalności regulowanej tj: 44 W gminie Zwoleń zorganizowaną zbiórką odpadów komunalnych zostały objęte tylko posesje zamieszkałe. Z posesji zamieszkałych odpady zgodnie z obowiązującą umową do końca roku odbiera firma TONSMEIER Wschód Sp. z o.o. w konsorcjum z ZUK Sp. z o.o. Wszystkie odpady zmieszane trafiają na RIPOK znajdujący się w Radomiu. Składowisko Odpadów Komunalnych znajdujące się w Zwoleniu jest w trakcie rekultywacji z przygotowaniem do całkowitego zamknięcia www.zwolenpowiat.pl ul. Wrocławska 3; 26-600 Radom − Zakład Usług Komunalnych Sp. z o. o. ul. Bogusza 19; 26-700 Zwoleń − SITA WSCHÓD Sp. z o.o. Witosa 76; 26-600 Radom − REMONDIS Sp. z o.o. Oddział w Ostrowcu Świętokrzyskim ul. Gulińskiego 13 A; 27-400 Ostrowiec Świętokrzyski − Przedsiębiorstwo Usług Komunalnych ATK Recykling ul. Chorzowska 3 ; 26-600 Radom − Przedsiębiorstwo Produkcyjno Usługowo Handlowe „RADKOM” Sp. z. o.o. ul. Wincentego Witosa 76 ; 26-600 Radom − Przedsiębiorstwo Usług Komunalnych EKO ESTETYKA s.c. Halina Małecka Mariusz Małecki Starokrakowska 137, 26-600 Radom − P.P.U.H. INTERBUD Sp. z o.o. ul. Limanowskiego 154, 26-600 Radom − Veolia Usługi dla Środowiska S.A. Odział w Tomaszowie Mazowieckim Ul. Majowa 87/89, 97-200 Tomaszów Mazowiecki − Ekola Sp. z o. o. ul. Wjazdowa 4 lok.115; 26-600 Radom Gmina Tczów Na terenie gminy nie ma składowiska odpadów komunalnych. Od połowy 2013 roku w gminie funkcjonuje system odbioru i zagospodarowania odpadów komunalnych powstających w nieruchomościach zamieszkałych, którym objęte są 1.089 gospodarstwa domowe. Odpady komunalne odbiera Firma TONSMEIER Wschód sp. z o.o., ul. Wrocławska 3, 26-600 Radom. SELEKTYWNIE KAZANÓW 1159 ZMIESZANE RAZEM GOSPODARSTW 1 1160 Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] Strona GMINA 45 Tabela 5. Ilość gospodarstw domowych w powiecie z podziałem na gminy deklarujących zbiórkę odpadów www.zwolenpowiat.pl POLICZNA 1541 35 1576 PRZYŁĘK 1711 1 1712 TCZÓW 1083 10 1093 ZWOLEŃ 3421 102 3523 POWIAT (RAZEM) 8915 149 9064 Elektroenergetyka Powiat Zwoleński posiada jedną stację transformatorową 110/15 kV (GPZ) zlokalizowaną w Zwoleniu o mocy zainstalowanej 26 MVA obecnie obciążoną średnio w ok. 22 %-ach (w szczycie do 35%), z wnętrzową rozdzielnią średniego napięcia o 32 polach w tym 2 pola rezerwowe. Z rozdzielni tej wyprowadzone jest 19 ciągów liniowych o łącznej długości 510,5 km (w tym 22,1 km linii kablowych), zasilających 385 stacji transformatorowych 15/0,4 kV w posiadaniu „ZEORK” i 21 stacji, których właścicielami są odbiorcy. Łączna moc transformatorów zainstalowanych na tych stacjach wynosi 32,9 MVA. Obciążenie na stacjach Rejonowego Zakładu Energetyki w Zwoleniu wynosi ok. 24%. Wiek w/w linii to: - 194,5km linii napowietrznych i 13,03km kablowych w wieku do 15 lat - 190,6 km linii napowietrznych i 7,66 km kablowych w wieku od 15 do 30 lat - 103,3 km linii napowietrznych i 0,41 km kablowych w wieku pow. 30 lat. Obecnie nie przewiduje się większych nakładów na dalszą rozbudowę tych urządzeń, środki finansowe przeznaczone są głównie na odtworzenie istniejących urządzeń i ich bieżącą eksploatację. Dlatego też działania podejmowane przez gminy w zakresie elektroenergetyki dotyczą głównie modernizacji urządzeń elektrycznych zwłaszcza punktów oświetlenia ulicznego (na energooszczędne) i dostosowanie ich do potrzeb mieszkańców. Zaopatrzenie w gaz Analizując stopień gazyfikacji w powiecie obserwujemy bardzo powolne tempo jej Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] Strona Na terenie powiatu brak jest sieci centralnej. Każdy budynek czy zakład produkcyjny posiada swoje źródło ciepła. Brak większych lokalnych kotłowni jest powodem tego, że sytuacja ciepłownicza jest dość trudna i pochłania znaczne kwoty budżetu poszczególnych gmin. Na terenie powiatu funkcjonuje szereg małych kotłowni lokalnych, opalanych różnymi materiałami, jak: węgiel, koks, drewno, gaz. Kotłownie lokalne znajdują się przeważnie w obiektach użyteczności publicznej tj. szkoły, ośrodki zdrowia, banki, urzędy gmin, obiekty kultury itp. 46 Sieć ciepłownicza www.zwolenpowiat.pl rozwoju. Rozdzielcza sieć gazowa w powiecie liczy 44,6 km, z czego w gminie i mieście Zwoleń 22,4 km, w gminie Policzna 21,9 km, a w gminie Kazanów 0,2 km. System zasilania miasta w gaz ziemny oparty jest na gazociągu średniego ciśnienia relacji Bogucin-Policzna-Zwoleń i stację gazową I stopnia w Bogucinie. Sieć gazowa w mieście jest w dobrym stanie technicznym i prawidłowo eksploatowana. Gazociąg ten może sprostać zwiększonemu zapotrzebowaniu. Tylko do 7,1% ogółu mieszkań w powiecie podłączony jest gazu z sieci. Jest to znacznie mniej niż średnia dla miasta dawnego województwa radomskiego. Pozostali mieszkańcy korzystają z gazu w butlach lub innych nośników energii. Z gazu korzystają instytucje publiczne posadowione w Zwoleniu, m.in. takie jak Starostwo Powiatowe, Urząd Miejski, Zespół Szkół Licealnych i Zespół Szkół Rolniczo – Technicznych i wiele innych. Obecnie trwają prace termomodernizacyjne w szpitalu w Zwoleniu, po ich ukończeniu zostanie zainstalowane ogrzewanie gazem z sieci. Gmina Policzna jest częściowo uzbrojona w sieć dystrybucyjną gazu przewodowego poprzez gazociąg średnioprężny Bogucin – Policzna - Zwoleń, poprowadzony od gazociągu wysokoprężnego relacji Radom-Kozienice. Gazociąg o średnicy 200mm przechodzi w korytarzu drogi krajowej nr 79 z odgałęzieniem do Czarnolasu. W gaz przewodowy wyposażone zostały dwie największe miejscowości gminy: Policzna i Czarnolas oraz Świetlikowa Wola, Stanisławów, Andrzejówka, Wilczowola, Wojciechówka położone w ciągach istniejącego uzbrojenia. Uzupełnienie stanowi zaopatrywanie się ludności w gaz indywidualnie przewodowo z butli typu „dom-gaz”. W gminie Kazanów znajduje się 0,2 km sieci gazowej. Pozostałe gminy nie posiadają sieci gazowej. Mieszkańcy gmin zaopatrują się w gaz propan – butan, głównie z butli 11kg. Dostawcami gazu są indywidualne podmioty. Gaz sprzedawany jest w punktach sprzedaży gazu usytuowanych na terenach gmin. Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] Strona Krajobraz powiatu zwoleńskiego jest otwarty, wiejski (z ośrodkiem małomiasteczkowym w Kazanowie i Zwoleniu), rolniczy, płaski, w części północno- zachodniej lesisty; urozmaicony obszarami przyrodniczymi i elementami krajobrazu naturalnego (doliny rzek, tereny leśne oraz kępy drzew, łąki); generalnie nieprzekształcony mimo zaistniałych, negatywnych zjawisk w XX w. (wojny światowe – zniszczenia wojenne, okres po 1945- degradacja wielu obiektów zabytkowych, okres transformacji ustrojowej w latach 90-tych - zanikanie dawnej zabudowy wiejskiej, realizowanie inwestycji niezgodnie ze standardami konserwatorskimi i przestrzennymi). Siatka osadnicza kształtowała się od XII w. Na przestrzeni wieków pierwotne typy wsi zostały w wielu przypadkach zatarte. Najliczniejsze są wsie o charakterze ulicówek i rzędówek w połączeniu z zabudową rozproszoną. W Lucimi, gm. Przyłęk występuje układ wielodrożnicy z wyodrębnionym placem - miejscem przecięcia się wielu dróg. Na terenie powiatu istnieją dwa układy urbanistyczne w Kazanowie i Zwoleniu. 47 2.4. Środowisko kulturowe www.zwolenpowiat.pl W krajobrazie kulturowym powiatu zwoleńskiego występuje duża różnorodność typów zabytków. Co jest charakterystyczne dla krajobrazów wiejskich województwa mazowieckiego przeważają zabytki o charakterze sakralnym (kościoły, kaplice, cmentarze oraz obiekty małej architektury: Kapliczki, krzyże i figury przydrożne). Znaczną liczbę reprezentują też zabytki dworskie i folwarczne. Najcenniejsze to: zespół dworsko-parkowy w Czarnolesie i zespół pałacowo-parkowy w Policznie. Dawna zabudowa wiejska zachowała się szczątkowo. Podobnie dzieje się z licznymi kiedyś młynami i wiatrakami. W powiece zwoleńskim najważniejsze miejsca kulturowe związane z poetą Janem Kochanowskim i jego rodem (Sycyna, Czarnolas, Gródek, Policzna, Zwoleń). są Teren powiatu można zaliczyć do obszarów o wysokiej atrakcyjności środowiska kulturowego. Dotyczy to zwłaszcza dziedzictwa kultury materialnej. Należą do nich: DWÓR W CZARNOLESIE - w obecnym dworze (zbudowanym w połowie XIX w. dla Władysława Jabłonkowskiego, w miejscu spalonego w 1853r. dworu modrzewiowego z 1789r.) – od 1961r. mieści się Muzeum Jana Kochanowskiego. Dwór jest murowany z cegły, otynkowany, podpiwniczony, nakryty czterospadowym dachem z gankiem arkadowym w fasadzie, zwieńczonym trójkątnym naczółkiem, w którego tympanonie umieszczono herby Jabłonowskich Prus III i Leliwa. W elewacji tylnej na osi zamknięty trójbocznie ryzalit z tarasem. Przed dworem stoi pomnik mistrza Jana, wykonany przez rzeźbiarza Mieczysława Weltera w 1980r. Dwór Jabłonowskich otacza piękny, Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] Strona Kaplica usytuowana jest w sąsiedztwie dworu Jabłonowskich w kierunku południowozachodnim. Budynek neogotycki, murowany z cegły, otynkowany, na planie litery L. W kryptach znajdują się grobowce Jabłonowskich i Lubomirskich. Za budynkiem dworu, w parku znajduje się popiersie Piotra Kochanowskiego (bratanka poety), oraz pomnik córki Urszulki. 48 Na fundamentach dawnego dworu Jana Kochanowskiego Magdalena z Raczyńskich Lubomirska rozpoczęła w 1826 r. budowę kaplicy. Ukończyła ją 20 lat później Teresa z Lubomirskich Jabłonowska. www.zwolenpowiat.pl dziesięciohektarowy park, zaprojektowany przez Józefa Stichego, w połowie XIX wieku, a następnie rozwinięty kompozycyjnie w początkach XX stulecia przez znanego projektanta ogrodów Stefana Celichowskiego. Kompleks parkowo dworski został w ostatnim czasie gruntownie zmodernizowany i zrewaloryzowany przy znaczącym współudziale środków unijnych. Wybudowano amfiteatr i kordegardę, wymieniono ogrodzenie, wykonano stylowe oświetlenie i instalację nagłaśniającą w całym parku, zrewitalizowano dwa stawy, przywrócono pierwotny układ dróg i nawierzchni, wymieniono elementy małej architektury. W miejscu, gdzie rosła legendarna lipa, w połowie XIX wieku wzniesiono kamienny obelisk z popiersiem bratanka poety oraz symbolicznym sarkofagiem Urszulki i fragmentem Trenu XIII. Strona 49 DWÓR PRZEZDZIECKICH W POLICZNIE wybudowany w 1886 roku przez hrabinę Marię Przeździecką. Pałac (wg projektu inż. Jerzego Wernera pochodzącego z Tyrolu) skomponowany w duchu późnego renesansu francuskiego połączono z boczną oficyną kuchenną drewnianą galerią. Główny gmach to dwukondygnacyjny budynek oblicowany czerwoną cegłą, ujęty boniowanymi lizenami z piaskowca. Trójosiowy ryzalit środkowy, nakryty dachem mansardowym z łupku, poprzedza trójosiowy portyk podtrzymywany przez kanelowane kolumny doryckie. Na nich spoczywa taras pierwszego piętra. Ryzalit wieńczy attyka, w której zamknięty łukiem odcinkowym znajduje się herb rodu Przeździeckich. Dekorację fasad stanowią: gzymsy, pilastry, lizeny, obramienia okien oraz płyciny podokienne. Wszystkie te elementy zaczerpnięte są z architektury francuskiej, z czasów Henryka IV i Ludwika XIII. W 1945 roku w wyniku reformy rolnej nastąpiła parcelacja majątku ziemskiego Przeździeckich. W odremontowanym pałacu otwarto szkołę podstawową. Od 1982 roku zespół pałacowo - parkowy stał się siedzibą Specjalnego Ośrodka Szkolno Wychowawczego. Na początku lat 90 - tych Ośrodek zlikwidowano, a w 1997 obiekt odzyskali dawni właściciele. Obecnie pałac nie jest dostępny dla zwiedzających. Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] www.zwolenpowiat.pl KOŚCIÓŁ W KAZANOWIE - początek budowy Kościoła Parafialnego Przemienienia Pańskiego w Kazanowie to rok 1788. Budowę zakończono 3 lata później. Na uwagę zasługuje XVIII-wieczne wyposażenie wnętrza budowli. W ołtarzu głównym znajduje się rokokowa rzeźba św. Piotra i Pawła oraz obraz Przemienienia Pańskiego. Ołtarze boczne są barokowoklasycystyczne z początku XIX w. Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] Strona KOŚCIÓŁ W GRÓDKU - Parafia p.w. Trójcy Świętej w Gródku powstała w końcu wieku XVI (1595 rok). Najcenniejszym zabytkiem wnętrza świątyni jest późnorenesansowe drewniane Epitafium Andrzeja Kochanowskiego. Ponadto znajduję się tam krucyfiks z XVII w. z późnego renesansu o gotyckich reminiscencjach, chrzcielnica z oktogonalną czaszą i główkami aniołów oraz pokrywą w kształcie kopuły kościoła. W kruchcie 50 KOŚCIÓŁ W KOWALKOWIE - kościół parafialny p.w. św. Stanisława Bpa został wzniesiony w 1 poł. XX w. W latach 196869 wyremontowany. Natomiast ok. 1984 r. uzyskał oryginalną dekorację snycerską (na zewnątrz i wewnątrz) o tematyce religijnopatriotycznej oraz floralnej, autorstwa Janusza Gregorczyka - miejscowego artysty, rzeźbiarza. Drewniana dzwonnica usytuowana jest na północny zachód od kościoła. Wzniesiona ok. 1939 r., konstrukcji słupowo-ramowej, oszalowana. Na rzucie prostokąta, dwukondygnacyjna zwężająca się ku górze. Przykryta dachem namiotowym. Ozdobiona dekoracją snycerską. Razem z kościołem stanowią zespół drewnianych budynków sakralnych, jedyny taki w regionie zwoleńskim. www.zwolenpowiat.pl jest umieszczona barokowa kropielnica, a przy niej krucyfiks z XVIII w. z głową Chrystusa pochyloną w prawo i pięknie modelowanym ciałem. Organy pochodzą z 1850r. z warsztatu Leopolda i Andrzeja Blombergów z Warszawy. Wśród innych zabytków kościoła w Gródku należy wymienić krzyż relikwiarzowy z 1633r. z relikwiami św. Klemencji, o pięknych ornamentach roślinnych. Warto wspomnieć również o barokowej monstrancji z rzadko występującą koroną ponad tak zwaną glorię, czyli promienie wokół puszki. Na północnej ścianie nawy znajdują się fragmenty polichromii późnorenesansowej z końca XVI wieku. KOŚCIÓŁ PARAFIALNY W ZWOLENIU Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] Strona Przed wiekami, w podziemiach kaplicy Kochanowskich chowano członków rodziny, którzy mieszkali w parafii zwoleńskiej. W 1830r. woda zalała podziemia kaplicy i już nie można było odróżnić trumny poety od innych. Na polecenie proboszcza wydobyto 16 trumien i złożono je na przykościelnym cmentarzu. Na pocz. XX w, prochy z cmentarza przeniesiono pod posadzkę kostnicy. W ramach przygotowań do 450 rocznicy urodzin Wielkiego Poety, naukowcy przeprowadzili szerokie badania archeologiczno-antropologiczne miejsca pochówku rodziny Kochanowskich, wydobyli ich szczątki i w czasie wielkiej uroczystości (1984) przeniesiono je do podziemi kaplicy Kochanowskich w kościele. Wśród nich są szczątki poety udostępnione dla zwiedzających w odrestaurowanej krypcie grobowej. 51 Najstarszym, zabytkiem Zwolenia jest XVI-wieczny kościół parafialny p.w. Podwyższenia Krzyża Świętego (powstający w latach 1564-1595). Pierwotnie był drewniany, w 1559r. spalony. Obecny murowany etapami: przed 1578r. prezbiterium, a przed 1585r. - nawa. Ok. 1610r. dobudowana została kaplica z fundacji Adama Kochanowskiego - sędziego ziemi lubelskiej zwana „Kaplicą Kochanowskich”. Kaplica Kochanowskich zbudowana na rzucie kwadratu, nakryta ośmioboczną kopułą nadwieszoną na narożnych trampach i zwieńczona latarnią. Nowe okna przebite w ścianach bocznych. Okna są w obramowaniach późnorenesansowych. Na północnej ścianie fragmenty polichromii renesansowej i barokowej pod dawnym ołtarzem. W kaplicy znajduje się pięć epitafiów z inskrypcjami łacińskimi, a wśród nich poety Jana Kochanowskiego. Znajduje się tu popiersie poety w stroju włoskim w udrapowanym płaszczu z kryzą. W prawej ręce poeta trzyma rękawiczki, w lewej zaś fałdę płaszcza. Na tablicy inskrypcyjnej we wczesnobarokowym obramowaniu z herbem Korwin, łaciński tekst, kto tu spoczywa. Na zachodniej ścianie mieści się epitafium Piotra, syna Mikołaja - synowca poety, znanego literata. www.zwolenpowiat.pl Od strony południowej kościoła znajduje się kaplica „Owadowskich” (1620-30) wzniesiono przez Zuzannę Wołucką - kasztelanową małogoską, wnuczkę Jana Kochanowskiego. Kaplica zbudowana jest na rzucie kwadratu, przykryta kopułą na pendentywach z latarnią. Wnętrze pokryte renesansową dekoracją stiukową. W XVIII-wiecznym ołtarzu głównym jest rzeźba ze sceną przedstawiającą zabójstwo biskupa krakowskiego Stanisława Szczepanowskiego i innymi postaciami. Na południowej ścianie jest polichromia art. Zdzisława Gedliczki (1952), przedstawiająca akt nadania Zwoleniowi praw miejskich z centralną postacią króla Władysława Jagiełły. W ołtarzu głównym stoi krzyż Jezusa Chrystusa (1890), a po bokach barokowe rzeźby z XVIII w. Do zakrystii prowadzi wczesnorenesansowy portal z XVI w. oraz okute w żelazo odrzwia. Wokół świątyni znajduje się cmentarz przykościelny z licznymi nagrobkami z XVII-XVIII w. Zabytkowy zespół sakralny w Zwoleniu został poddany gruntownemu remontowi i konserwacji wraz z adaptacją starej plebani dla potrzeb Centrum Regionalnego przy Nekropolii Jana Kochanowskiego. Inwestycje były możliwe dzięki wsparciu ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego. Projekty obejmowały min. wymianę więźby dachowej i pokrycia dachu, stolarki okiennej i drzwiowej oraz posadzki; konserwację zniszczonych elementów elewacji budynku kościoła; modernizacja instalacji grzewczej, wentylacyjnej i elektrycznej; adaptacja i udostępnienie krypty Kochanowskich (wykonanie wejścia), odnowiony został każdy, nawet najmniejszy detal będący na wyposażeniu wnętrza, jak również zmienione i uporządkowane otoczenie. Wybudowany parking, pomieszczenia dla oddziału Caritas, odrestaurowana kaplica przedpogrzebowa oraz w miejscu starej plebani wybudowane Centrum Regionalne przy Nekropolii Jana Kochanowskiego. Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] Strona Pierwszy kościół drewniany istniał już w XV w. Przynależał do parafii sieciechowskiej. Parafię w Policznie erygowano w 1531 roku za sprawą starań Andrzeja Białaczewskigo - właściciela dóbr polickich. Pierwszym plebanem został ks. Jan z Brzozowicy. Drugi kościół drewniany pw. św. Antoniego i św. Jana Nepomucena ufundowała Ewa z Szaniawskich Suchodolska - kasztelanowa lubelska, ówczesna dziedziczka Policzny. Kościół ten został rozebrany w 1894 roku. W latach 1889-94 na nowym miejscu wybudowano kościół murowany wg proj. inż. Jerzego Wernera. Główną fundatorką świątyni była Maria z Tyzenhauzów hr. Przeździecka. Część funduszy dołożyli także wszyscy parafianie. Wiele starań względem budowy dołożył proboszcz ks. Antoni Grudziński. Kościół otrzymał wezwanie św. Stefana. 52 KOŚCIÓŁ W POLICZNIE www.zwolenpowiat.pl Konsekrował go biskup sandomierski Antoni Xawery Sotkiewicz. Nowy kościół w tych latach ogrodzono murem z czterema kapliczkami, wzniesiono plebanię i inne budynki parafialne. W czasie I wojny światowej kościół został uszkodzony, część wyposażenia zostało skradzione. Wielokrotnie był odnawiany i restaurowany. Kościół w stylu neogotyckim wzniesiony z cegły w wiązaniu krzyżowym na granitowym posadowieniu. Trójnawowy, na planie krzyża łacińskiego z transeptem i prezbiterium zakończonym trójbocznie. Korpus halowy nakryty dachem dwuspadowym. Po bokach prezbiterium czterokondygnacyjne wieże z przybudówkami mieszczącymi schody. Ramiona transeptu zakończone wielobocznie. Elewacje o pionowych podziałach: szkarpy uskokowe i wysokie otwory okienne ostrołukowe (biforialne w elewacjach i fasadzie na pierwszej kondygnacji, triforialne nad rozetą, w wieżach jednodzielne). Fasada trójosiowa, trzyczęściowa, 38 światłocieniowa. Na osi centralnej ponad wysuniętym portalem rozeta. Trzy szczyty zwieńczone pinaklami z kwiatonami. Fryzy obiegające elewację: krzyżowe i kostkowe. Wnętrze otynkowane, sklepienie krzyżowo-żebrowe wsparte na czworobocznych filarach z półkolumienkami. W prezbiterium sklepienie sieciowe, kolebkowe w pomieszczeniach po bokach kruchty. Zgodnie z Gminnymi Ewidencjami Zabytków dla gmin Kazanów, Policzna, Przyłęk, Tczów oraz Gminy i Miasta Zwolenia na terenie powiatu zwoleńskiego znajdują się następujące obiekty wpisane do rejestru zabytków: Tabela 6. Obiekty wpisane do rejestru zabytków GMINA KAZANÓW ADRES KAZANÓW UL. KOŚCIELNA 43 NR REJESTRU ZABYTKU OBIEKT KOŚCIÓŁ PARAFIALNY P.W. PRZEMIENIENIA PAŃSKIEGO, 1788-1790 ORAZ 218 R. Z 05.10.1956 OGRODZENIE CMENTARZA Z KAPLICZKAMI I BRAMĄ KAZANÓW PRZY DRODZE DO KROCZOWA POLICZNA PARAFIALNY RZYMSKO- KATOLICKI, 1807 R. CMENTARZ ŻYDOWSKI, POŁOWA UŻYTKOWANY DO 1942 R. 468/A/91 Z 05.11.1991 R. XVIII W., 467/A/91 Z 05.11.1991 R. KOWALKÓW 27 ZESPÓŁ KOŚCIOŁA PARAFIALNEGO P.W. ŚW. A-1020 STANISŁAWA BPA (KOŚCIÓŁ I DZWONNICA) Z 19.04.2011 R. Z 1 POŁOWY XX W. WRAZ Z OTOCZENIEM W GRANICY DZIAŁKI NR EW. 562 CZARNOLAS ZESPÓŁ DWORSKI (DWÓR - 1870 R., 42/A/80 KAPLICA - 1826-46, PARK - POŁOWA XIX Z 28.04.1980 R. Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] 53 UL. ZWOLEŃSKA CMENTARZ Strona KAZANÓW www.zwolenpowiat.pl W.) GRÓDEK 46 KOŚCIÓŁ PARAFIALNY P.W. 1593-95, W. ORAZ ŚW. TRÓJCY, 64/A/81 DZWONNICA, POŁ. XVIII Z 05.03.1981 R. POLICZNA UL. BŁ. SYKULSKIEGO KOŚCIÓŁ PARAFIALNY P.W. ŚW. POLICZNA ZESPÓŁ PAŁACOWY, 4 ĆW. XIX W. (PAŁAC, UL. PRZEŹDZIECKICH POLICZNA 1889-94 STEFANA, 100/A/81 Z 18.03.1981R. PAWILON, PARK GORZELNIA, K. XIX W. 387/A/88 Z 15.05.1988 R. GRABÓW N/WISŁĄ KAPLICA, XIX/XX W. 66/A/81 Z 03.03.1981 R. GRABÓW N/WISŁĄ PARK, POŁOWA XIX W. 733 R. ŁAGÓW 97 KOŚCIÓŁ PARAFIALNY P.W. ŚW. FLORIANA, 329/A Z 07.11.1985 R. UL. PRZEŹDZIECKICH PRZYŁĘK 1862-63 TCZÓW 245/A/84 Z 20.03.1984 R. I Z 22.01.1997 R. RAWICA DOM NR 47, 1872 R. – NIE ISTNIEJE RAWICA SPICHRZ, DREWN.,3 ĆW. XIX W. 822 R. – 14.03.1973 314/A/85 Z 14.08.1985 R. KOŚCIÓŁ PAR. P.W. ŚW. JANA CHRZCICIELA, 287/A/85 Z 24.04.1985 R. 1910-1926 TCZÓW Z 20.12.1957 NIE ISTNIEJE TCZÓW 30 Z CHAŁUPA NR 65, 1867 R. – NIE ISTNIEJE 559/A/70 Z 27.08.1970 (WNIOSEK R. O SKREŚLENIE Z REJESTRU WILCZY ŁUG DOM DREWNIANY NR 8, 1840 R.- NIE 308/A/85 Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] Strona W MKIDN) 54 ZABYTKÓW www.zwolenpowiat.pl Z 08.08.1985 R. ISTNIEJE ZWOLEŃ JASIENIEC KOLONIA KOŚCIÓŁ P.W. 416 NMP, 1921 R. PARAFIALNY NIEPOKALANEGO POCZĘCIA R. STRYKOWICE GÓRNE ZESPÓŁ DWORSKI (DWÓR, PARK) SYCYNA ZESPÓŁ ZWOLEŃ ŚRÓDMIEŚCIE Z 21.01.1957 10/A/78 Z 15.12.1978 R. DWORSKI, XIX-XX W. 430/A (POZOSTAŁOŚCI PARKU, OFICYNA- NIE Z 16.05.1990 R. ISTNIEJE, SPICHLERZ - MŁYN, WIATA MAGAZYNOWA) (ZABYTKOWY ZWOLENIA MIASTA, XV-XX UKŁAD WRAZ W. URBANISTYCZNY Z 195 Z 07.04.10955 R. ZABUDOWĄ PIERZEJOWĄ RYNKU I BUDYNKAMI PRZY KRAKOWSKIEJ STAROPUŁAWSKIEJ) ULICACH ZWOLEŃ I KOŚCIÓŁ PARAFIALNY P.W. PODWYŻSZENIA KRZYŻA ŚWIĘTEGO, 1560-1928 ZWOLEŃ 190/A Z 15.10.1982 CMENTARZ PRZYKOŚCIELNY, UL. KARDYNAŁA WYSZYŃSKIEGO ZWOLEŃ UL. WOJSKA POLSKIEGO XV-XIX W., A-669 1902 R. I 2006 R. OGRODZENIE, KONIEC XIX W. (PRZY KOŚCIELE P.W. PODWYŻSZENIA KRZYŻA ŚWIĘTEGO) Z 10.03 KAPLICA PRZEDPOGRZEBOWA, CMENTARZ CHOLERYCZNY Z 1854 R. WRAZ A-669 Z KAPLICĄ ŚW. ANNY MARCA 2006 R. Z DNIA 10 Oprócz obiektów wpisanych do rejestru zabytków w gminach powiatu zwoleńskiego jest wiele pomników i miejsc pamięci narodowej, do których zaliczyć należy: pomnik żołnierzy II wojny światowej; mogiła zbiorowa „Bohaterskim żołnierzom II wojny światowej” na cmentarzu parafialnym w Kazanowie − pomnik – mogiła zbiorowa pamięci poległych w walce z okupantem hitlerowskim i stalinowskim na cmentarzu parafialnym w Kazanowie Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] Strona − 55 Kazanów www.zwolenpowiat.pl − pomnik – mogiła zbiorowa osoby pomordowane przez hitlerowców w dniu 18.03.1942r. w lasku w Kazanowie − mogiła zbiorowa – krzyż stalowy; żołnierzom z I wojny światowej niemieckim i austriackim na cmentarzu parafialnym w Kazanowie Policzna − cmentarz mogiły żołnierzy września, mogiła żołnierza z 1804r. − cmentarz Gaj – mogiły żołnierzy z okresu I wojny światowej − pomnik miejsca rozstrzelania w 1943r. przez Niemców 35 mieszkańców Policzny − cmentarz - mogiły z okresu II wojny światowej – Czarnolas − mogiły z okresu II wojny światowej (przy drodze do Czarnolasu) – Władysławów − obelisk wystawiony dla upamiętnienia pacyfikacji wsi – Antoniówka − pomnik Batalionów Chłopskich – odsłonięty w 2004 roku − pomnik w Mszadli Nowej - egzekucja 11 osób w 1942r. − pomnik w Przyłęku - (obelisk ku Czci Odzyskania Niepodległości w r. 1918) − mogiła zbiorowa na cmentarzu w Przyłęku – (pomordowanych w latach okupacji 1939-45) − mogiła lotnika WP z 1939r – (kapitana T. Sędzielowskiego) na cmentarzu w Łagowie − mogiła w Lucimi (las – oficera ZSRR) − mogiła 2 saperów, ppłk. AK Józefa Pawlaka, ks. Kosyrczyka, na cmentarzu parafialnym w Łagowie − miejsce egzekucji 19 mieszkańców Mszadli Starej przez hitlerowców w Mszadli Starej − obelisk pamiątkowy, kamień + krzyż żelazny, 1928r w Lipinach − pomnik upamiętniający poległych żołnierzy 1914-1918 (na cmentarzu Rzym. - Kat. w Tczowie) − pomnik upamiętniający mieszkańców pomordowanych przez hitlerowców w 1943 roku w Tczowie − miejsce wiecznego spoczynku 7 osób zamordowanych przez faszystów niemieckich w 1943r. w Lucinie (las przy drodze dojazdowej do Lucina) Przyłęk Tczów obelisk z XVII w. w Sycynie − pomnik nieznanego żołnierza w Zwoleniu − pomnik ściana straceń w Zwoleniu Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] Strona − 56 Zwoleń www.zwolenpowiat.pl − mogiła zbiorowa osób pomordowanych przez hitlerowców w dniu 18.03.1942r. we wsi Karolin − mogiła zbiorowa w Podborku (1943r.) - poświęcona ofiarom lewicowej partyzantki oraz ich rodzinom bestialsko zamordowanym w Podborku i okolicznych wsiach − kwatera z 1945r. żołnierzy WP poległych w walce − pomnik z 1945r. poświęcony „Pamięci Ofiar Stalinizmu Synowie Ziemi Zwoleńskiej” − mogiła zbiorowa z 1946r. (tablica imienna wojska różnych narodowości) − cmentarz rzymsko-katolicki – kwatery żołnierzy poległych w I wojnie światowej różnych narodowości − cmentarz katolicki w Zwoleniu przy ul. Cmentarnej − cmentarz żydowski w Zwoleniu przy ul. Chopina − kapliczka przydrożna z 1621r. w Sycynie − figura Św. Jana w Zwoleniu Znaczna część zasobów dziedzictwa kulturowego powiatu zwoleńskiego ma nie tylko lokalne ale i ogólnokrajowe znaczenie, są one przede wszystkim świadectwem historii i tradycji regionu. Jeżeli będą odpowiednio zadbane i wyeksponowane mogą przyczynić się do poprawy wizerunku i podniesienia atrakcyjności turystycznej. Ma to szczególne znaczenie na obszarze o unikatowych walorach przyrodniczych i krajobrazowych, gdzie istnieje możliwość rozwoju turystyki. Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] Strona Wysokie walory turystyczne Powiatu Zwoleńskiego odnoszą się do zróżnicowanego charakteru krajobrazowego, bezcennych warunków przyrodniczych ale przede wszystkim do walorów historycznych tego terenu. Pamięć dokonań największego polskiego poety doby renesansu związana jest nieodłącznie z Sycyną -miejscem narodzin poety oraz Czarnolasem miejscem jego zamieszkania i Zwoleniem nekropolią rodu Kochanowskich. Miejsca te bogate w obiekty kulturowe, zabytki i pamiątki wpływają na kształtowanie się siatki szlaków turystycznych. Ziemia zwoleńska ma ogromną szansę stać się rejonem o charakterze turystycznym, agroturystycznym i letniskowym. Jest to również rejon predysponowany do rozwoju rolnictwa ekologicznego. Rolnictwo ekologiczne jest ważnym czynnikiem zwiększającym zatrudnienie na wsi, dostarcza nowych miejsc pracy oraz daje rolnikom dodatkowe źródło dochodu. Także rozwój działalności agroturystycznej stwarza ludności wiejskiej dodatkowe możliwości pracy, wykorzystanie istniejących zasobów mieszkaniowych, wykorzystanie produkowanej w gospodarstwie żywności o wysokiej jakości, przy jednoczesnym podnoszeniu poziomu kultury, infrastruktury otoczenia, ochrony zabytków i środowiska. 57 2.5 Turystyka, agroturystyka i kultura www.zwolenpowiat.pl Działające gospodarstwa agroturystyczne znajdują się w Przyłęku, Lucimi, Rudkach, Zwoleniu, Mostkach i Białym Ługu: − Przyłęk, Lucimia – Pani Teodora Sowińska - 8 miejsc, − Przyłęk 1 - Pani Teresa Woźniak – 10 miejsc, obiekt pod nazwą „Dolina Plewki”, − Przyłęk, Rudki 70 – Marianna i Henryk Gerdel – 12 miejsc noclegowych pn. „Ecco Oaza”, − Przyłęk, Przyłęk 80 – Zbigniew Jasik – 25 miejsc noclegowych pn. „Pod lipami”. − Zwoleń, ul. Wiślana 6 – Pani Henryka Oleksik - 8 miejsc, − Zwoleń, ul. Bulwar Targowy 23 – Pan Józef Tarasiński - 5 pokoi, − Policzna, Biały Ług – Pani Lidia Ciosek - 10 miejsc. Baza noclegowa na terenie powiatu zwoleńskiego nie jest zbyt rozbudowana i obejmuje m.in.: − Motel „MOGADOR”– Florianów 7, ilość miejsc noclegowych - 20, − Zajazd Agroturystyczny Brzozowy Raj - Podzagajnik 135, ilość miejsc noclegowych - 15, − Ośrodek Sportu i Rekreacji w Zwoleniu (własność Gmina Zwoleń), ilość miejsc noclegowych – 40, − „Vanilla House” Hotel i Restauracja w Zwoleniu, ul. Puławska – ilość miejsc hotelowych 32, ilość miejsc w restauracji – 90, − Zajazd „Złoty Dwór” – Podzagajnik 142, ilość miejsc noclegowych – 12, − Zajazd agroturystyczny „FRASZKA” w Sycynie, ilość miejsc noclegowych 21. Atrakcyjność turystyczną powiatu i okolic potwierdza fakt, iż przez ten teren przebiegają oznakowane szlaki turystyczne: - Szlak zielony- 57.5 km; Głusiec - Opactwo - Sieciechów - Garbatka - Krępiec - Pionki PKP Mireń - Sucha - gajówka Miodne - Koszary – Zwoleń Szlak atrakcyjny przyrodniczo. Przebiega południowym fragmentem puszczy kozienickiej przez rezerwat „Miodne”. Na koniec pozostają zabytki Zwolenia Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] Strona - Szlak niebieski- 107 km; Janowiec - Polesie Wojszyńskie - Leokadiów - Czarnolas Garbatka - Kociołki - Kozienice - Łuczynów - Chodków - Studzianki Pancerne - Trzebień Magnuszew – Mniszew 58 - Szlak żółty- 20.8 km; Czarnolas - Policzna - Sucha - Linów - nadleśnictwo Zwoleń (Miodne PKS) Szlak im. Jana Kochanowskiego, wyznakowany w 1980 r. – biegnie południową częścią Puszczy Kozienickiej, rezerwatem „Miodne”. Na trasie: Muzeum Jana Kochanowskiego w Czarnolesie, zabytki w Czarnolesie i Policznie oraz inne ślady związane z Janem Kochanowskim. www.zwolenpowiat.pl Szlak wyznakowany jest przez nieżyjącego już dziś działacza radomskiej turystyki, Witaliusza Demczuka. Poza atrakcjami przyrodniczymi na trasie występują liczne, interesujące zabytki architektury: w Janowcu, Gródku, Czarnolesie, Kozienicach, Trzebieniu i Magnuszewie. - Szlak rodu Kochanowskich jako projekt został zrealizowany w 2014 r. w partnerstwie przez Parafię Rzymskokatolicką p.w. Podwyższenia Krzyża Świętego w Zwoleniu, Diecezję Radomską, Muzeum im. Jacka Malczewskiego w Radomiu, Gminę Zwoleń, Powiat Zwoleński. Obejmuje on sześć kościołów (m.in. w Radomiu, parafialny w Przytyku i w Skrzynnie), zespół dawnego Opactwa Benedyktyńskiego w Sieciechowie, zespół dworski Kochanowskich w Czarnolesie (XIX w.), obelisk w Sycynie (1621 r.), park podworski (XVIII-XIX w.), zespół dworski w Zameczku k. Przytyka (XIX w.) oraz wieś Kochanów. - W ramach projektu pn. ,,Sycyna – wokół gniazda ojczystego Jana Kochanowskiego”, zrealizowanego w 2014 roku przez Powiat Zwoleński, wyznaczono wielofunkcyjny szlak turystyczny obejmujący tereny doliny Scynki i Doliny Zwoleńki (Natura 2000), a także - ścieżka rowerowa „Miodne” - rozpoczyna się od siedziby Nadleśnictwa położonej w miejscowości Miodne przy trasie Radom-Zwoleń. Trasa rowerowa przebiega przez południową część Puszczy Kozienickiej. Przed wyruszeniem na wycieczkę rowerową w Nadleśnictwie Zwoleń można uzyskać informację na temat przebiegu trasy ścieżki, której opis podzielony jest na 5 odcinków. Trasa ścieżki oznaczona jest czerwonymi paskami na drzewach. Długość ścieżki wynosi około 18 km. Strona Bardzo dużą popularnością cieszą się wyznaczone stosunkowo niedawno nowe szlaki turystyczne w gminie Zwoleń: 59 Na terenie Nadleśnictwa Zwoleń (Leśny Kompleks Promocyjny „Puszcza Kozienicka”) znajduje się ścieżka przyrodniczo-leśna „Miodne” i służy jako obiekt edukacji przyrodniczoleśnej oraz turystyce. Na trasie ścieżki znajdują się dwa rezerwaty przyrody: „Miodne” i „Ługi Helenowskie” oraz kilka pomników przyrody – stare dęby i buki. W czasie zwiedzania ścieżki można zaobserwować różne stadia rozwojowe lasu od upraw leśnych do starych drzewostanów. Spotkać tu można również chronione i rzadkie rośliny, grzyby oraz liczne gatunki ptaków i ssaków leśnych. Fragment ścieżki, około 600m, przebiega przez siedliska wilgotne w rezerwacie „Ługi Helenowskie” wzdłuż największego bagna w Puszczy Kozienickiej, zwanego „Wielkim Ługiem”. W tym punkcie znajduje się miejsce widokowe i kładka nad bagnem. Całkowita długość ścieżki wynosi ok. 3,5km, a jej przebieg oznakowany jest strzałkami koloru białego na zielonym tle od początku do końca trasy. Trasa ścieżki rozpoczyna się parkingiem leśnym w miejscowości Podgóra przy leśniczówce, gdzie znajduje się zadaszenie i miejsce na ognisko. Na całej długości ścieżki znajduje się 15 przystanków tematycznych i trzy miejsca wypoczynku. Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] www.zwolenpowiat.pl Szlaki piesze - Czarny - (jako łącznik szlaku głównego im. Jana Kochanowskiego do Jasieńca Soleckiego i dalej do Baryczy). Szlak pokazuje piękno okolic Sycyny, jak również unikatowe założenie parkowe w Jasieńcu Soleckim wraz „Cenotafem". Sycyna PKS - Jasieniec Solecki - Barycz Nowa PKS - 5,8km. - Żółty - Główny Szlak Jana Kochanowskiego. Szlak w gminie Zwoleń przebiega od zachodnich krańców do wschodnich. Jest przedłużeniem istniejącego szlaku Czarnolas Gródek - Miodne, stanowiąc jego doskonałe uzupełnienie. Szlak wiedzie terenami leśnymi oraz łąkami i polami, na trasie przepiękne widoki na równinę radomską. Barycz Nowa PKS - Sycyna Północna - Karolin - Julianów - Piątkowy Stok - Mostki - Ostrowy - Miodne PKS 19,9km. Szlaki rowerowe - Niebieski - szlak rozpoczynający się przy rynku w Zwoleniu, biegnący w pobliżu doliny rzeki Zwoleńki. Na trasie możemy spotkać liczne, choć niewielkie, podjazdy i zjazdy. Zwoleń rynek - Wólka Szelężna - Barycz Nowa - Mierziączka - 12,6km. - Żółty - szlak będący uzupełnieniem istniejącej ścieżki rowerowej, mający za zadanie urozmaicić turystom wędrówkę rowerową, tak aby wyjeżdżając ze Zwolenia ścieżką nie musieli wracać do niego tą samą drogą, tylko oznakowanym szlakiem turystycznym, wiodącym skrajem Puszczy Kozienickiej. Podzagajnik - Zwoleń - 7 km. - Czerwony - szlak będący przedłużeniem szlaku czerwonego, biegnącego przez ponad 300km poprzez ziemię radomską. Łączy ze sobą dwa obszary turystyczne: Puszczę Kozienicką oraz Obsza Natura 2000 doliny Zwoleńki i rzekę Iłżankę. Władysławów Filipinów - Strykowice Błotne - Zwoleń - Zielonka - Mierziączka - 14,8km. Szlaki konne Szlak łączący dwa kompleksy leśne w gminie Zwoleń, będący jednocześnie wyprowadzeniem szlaków konnych ze Zwolenia w kierunku na Puszczę Kozienicką. Podzagajnik las - Mostki Piątkowy Stok - Osiny - Zwoleń - 10,5km. Walory przyrodnicze Powiat zwoleński położony jest na terenie Niziny Środkowomazowieckiej (Równina Kozienicka) i Wzniesień Południowomazowieckich (Równina Radomska) oraz częściowo Wyżyny Lubelskiej (Małopolski Przełom Wisły). Powierzchnia powiatu jest zasadniczo płaska. Monotonię terenu łamią wydmy (północna i południowa część gminy Zwoleń), doliny rzek oraz wysokie zbocza doliny Wisły. Sieć hydrograficzną powiatu tworzą rzeki, m.in.: Zwolenka, Plewka, Piątkowy Stok, Iłżanka, Tczówka, Struga Policka, Czerniawka. Środowisko przyrodnicze powiatu jest dobrze zachowany. Istnieją różne typy ekosystemów i obszarów chronionych, cennych przyrodniczych. - Rezerwat „Ługi Helenowskie” utworzony w 1985 r. o powierzchni 93,56 ha, znajduje się na terenie nadleśnictwa Zwoleń. Ochroną objęte są rzadkie siedliska torfowiskowe. Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] Strona » 4 rezerwaty przyrody o łącznej powierzchni 261,2 ha 60 Występują: www.zwolenpowiat.pl - Rezerwat „Okólny Ług” utworzony w 2001 r. o powierzchni 168,9 ha, jego część położona jest we wschodniej części gminy Policzna. Ochroną objęte są siedliska torfowiskowe. Jest to jedno z nielicznych miejsc o naturalnym, nieprzekształconym charakterze. - Rezerwat „Miodne” o powierzchni 20,38 ha utworzony w 1985 r., znajduje się na terenie gminy Zwoleń. Ochronie podlega fragment lasu mieszanego z naturalnym skupiskiem buka. - Rezerwat „Borowiec” o powierzchni 57,3 ha, utworzony w 1990 r., położony jest w dolinie rzeki Zwolenki. Ochroną zostały objęte unikalne w skali kraju środowiska wraz z fauną i florą (turzyca nitkowata, żurawina błotna, wolffia bezkorzeniowa czy rzęsa garbata. Celem jest zachowanie w niezmienionym stanie dolin rzecznej. » 1 park krajobrazowy o powierzchni 2 517,1 ha Północno-zachodni fragment powiatu zwoleńskiego znajduje się w obszarze Kozienickiego Parku Krajobrazowego. Z terenem Parku w dużej części pokrywa się obszar Leśnego Kompleksu Promocyjnego „Lasy Puszczy Kozienickiej”. Został utworzony w 1994 roku na powierzchni 29 927 ha na terenie Nadleśnictwa Kozienice i części nadleśnictw Radom i Zwoleń. » 1 obszar chronionego krajobrazu o powierzchni 3 592 ha, Na terenie Puszczy Kozienickiej, w części wchodzącej w obszar gminy Zwoleń utworzono Obszar Chronionego Krajobrazu „Dolina Zwolenki”. Teren ten, zwłaszcza w środkowym i dolnym biegu rzeczki, odznacza się szczególnie dużymi walorami przyrodniczymi i krajobrazowymi. Rzeka, silnie meandrując w wąskiej dolinie, tworzy malownicze zakola. W dolinie rzeczki, posiadającej liczne torfianki, ukształtował się niepowtarzalny układ specyficznych środowisk, nie występujących w innych dolinach rzecznych w regionie. » użytki ekologiczne o łącznej powierzchni 39,1 ha » 1 zespół przyrodniczo- krajobrazowy o powierzchni 22,6 ha Na terenie powiatu zwoleńskiego znajduje się Zespół Przyrodniczo–Krajobrazowy „Sycyna”, utworzony w 2003 roku. Zespół ma powierzchnię 22,6 ha (z otuliną o powierzchni 48,4 ha). Ochroną objęto pozostałości dawnego założenia parkowodworskiego oraz fragment rzeki Sycynki stanowiącej prawobrzeżny dopływ Zwolenki. » 5 obszarów sieci Natura 2000. Na obszarze powiatu zwoleńskiego (w jego części) ustanowiono pięć obszarów sieci Natura 2000: 1/Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk „Dolina Zwoleńki”, 4/Obszar Specjalnej Ochrony „Ostoja Kozienicka”, 5/Obszar Specjalnej Ochrony "Małopolski Przełom Wisły" , Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] Strona 3/Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk "Puszcza Kozienicka", 61 2/Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk "Przełom Wisły w Małopolsce" , www.zwolenpowiat.pl » 6 parków podworskich: Zachowały się parki w: Grabowie nad Wisłą, Sycynie, Strykowicach Górnych, Jasieńcu Soleckim (Kolonii), Policznie i Czarnolesie. » 169 pomników przyrody. Instytucje kultury Ogromne znaczenie kulturalne dla lokalnej społeczności mają działające na terenie powiatu instytucje kultury (domy kultury, biblioteki, stowarzyszenia, kluby sportowe, zespoły ludowe i inne). Niestrudzonymi animatorami życia kulturalnego w powiecie są: Instytucje kultury: − Muzeum Regionalne w Zwoleniu, − Muzeum Jana Kochanowskiego w Czarnolesie gm. Policzna , − Dom Kultury w Zwoleniu. Biblioteki: − Miejsko-Gminna Biblioteka Publiczna w Zwoleniu, realizująca również zadania Powiatowej Biblioteki Publicznej z filiami w: Jasieńcu Soleckim, Strykowicach Górnych i Sycynie, − Gminna Biblioteka Publiczna w Kazanowie z filią w Kowalkowie, − Gminna Biblioteka Publiczna w Policznie z filią w Czarnolesie i Zawadzie Starej, − Gminna Biblioteka Publiczna w Przyłęku z filią w Grabowie nad Wisłą i Łagowie, − Gminna Biblioteka Publiczna w Tczowie z filią w Brzezinkach Starych, − Biblioteka Pedagogiczna w Radomiu Filia w Zwoleniu. Organizacje i stowarzyszenia: Towarzystwo Miłośników Poezji Jana Kochanowskiego − „Renesans” w Czarnolesie Towarzystwo Miłośników Miasta Zwolenia im. Jana − Kochanowskiego − Stowarzyszenie Miłośników Zdrowego Życia w Policznie − Stowarzyszenie na Rzecz Pomocy Rodzinie i Poszkodowanym w Wypadkach Komunikacyjnych w Zwoleniu Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] 62 Klub Abstynentów Wzajemnej Pomocy „S” Strona − www.zwolenpowiat.pl − Stowarzyszenie Oświatowe „Sycyna” w Sycynie Kolonia − Związek Kombatantów RP i Byłych Więźniów Politycznych w Kazanowie − Związek Kombatantów RP i Byłych Więźniów Politycznych w Policznie − Związek Kombatantów RP i Byłych Więźniów Politycznych w Zwoleniu − Polski Związek Wędkarski w Kazanowie − Polski Związek Wędkarski w Zwoleniu − Związek Harcerstwa Polskiego w Zwoleniu Polski Związek Emerytów, Rencistów i Inwalidów w − Zwoleniu Stowarzyszenie Gospodarcze w Zwoleniu − Stowarzyszenie Kulturalno-Sportowe „Mierziączka” w − Przyłęku − Polskie Stowarzyszenie Diabetyków − Stowarzyszenie Miłośników Ziemi Kazanowskiej − Towarzystwo Przyjaciół Czarnolasu − Stowarzyszenie Na Rzecz Ekorozwoju Wsi „Nasza Szkoła” Stowarzyszenie „Dziedzictwo i Rozwój” w Zwoleniu − Stowarzyszenie Młodzieżowy Parafialny Klub Sportowy „Zwoleń” − Akcja Samorządowa Ziemi Zwoleńskiej − Stowarzyszenie na Rzecz Ekologii Ochrony Zwierząt i Ochrony Dziedzictwa Przyrodniczego „Kuropatwa” − Stowarzyszenie „Aktywni.pl” − Zwoleński Uniwersytet Trzeciego Wieku − Stowarzyszenie Twórców Ziemi Zwoleńskiej − Stowarzyszenie Psychoedukacji i Profilaktyki „Wyjdź Naprzeciw” − Stowarzyszenie Rowerowe „ Dwa Kółka” − Stowarzyszenie Amazonek „Żonkile” w Zwoleniu − Stowarzyszenie „Wspólnota Kazanowa” − Stowarzyszenie Absolwentów i Sympatyków Liceum Ogólnokształcącego im. Jana Kochanowskiego w Zwoleniu − Stowarzyszenie Kulturalno-Oświatowe w Baryczy − Stowarzyszenie Rozwoju Sołectwa „Zielonka” Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] Strona − 63 w Tczowie www.zwolenpowiat.pl − Polskie Towarzystwo Medycyny Katastrof − Stowarzyszenie Absolwentów i Sympatyków Zespołu Szkół Rolniczo-Technicznych w Zwoleniu − Stowarzyszenie Nasz Jasieniec Kluby sportowe: − Ludowy Klub Sportowy „Iłżanka” Kazanów − Gminny Klub Sportowy „Gryf” Policzna − Zwoleńskie Stowarzyszenie Tenisowe − Klub Sportowy „Gracja” Tczów − Ludowe Zrzeszenie Sportowe ”Orły” Kowalków − Klub Sportowy „ Przyłęk” − Uczniowsko-Ludowy Klub Sportowy w Kazanowie − Uczniowski Klub Sportowy „ Akademia Piłkarska ”Zwoleń − Uczniowski Ludowy Klub Sportowy przy ZSR-T w Zwoleniu − Uczniowski Klub Sportowy przy PSP w Kazanowie − Miejski Klub Sportowy „Zwolenianka” w Zwoleniu − Powiatowy Szkolny Związek Sportowy w Zwoleniu (sekcja piłki nożnej) − Uczniowski Międzyszkolny Klub Sportowy „Orlęta” Zwoleń przy Publicznym Gimnazjum w Zwoleniu − Uczniowski Klub Sportowy „Łagowski Klub Sportowy Łagów” − Stowarzyszenie „Zwoleń Biega” Największymi cyklicznymi imprezami sportowymi organizowanymi na terenie powiatu są: - Bieg przełajowy Wokół gniazda ojczystego Jana Kochanowskiego w Sycynie, - Czarnoleski Marszobieg, - Biegi przełajowe w Jasieńcu, - Turniej o Puchar Burmistrza Zwolenia w piłce nożnej, - Powiatowe Zawody Sportowo-Pożarnicze, Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] Strona - Turniej Par Brydża Sportowego w Zwoleniu, 64 - Otwarty Turniej Tenisa Stołowego o puchar Starosty w Zwoleniu, www.zwolenpowiat.pl - Rozgrywki piłkarskie klubów sportowych. Imprezy, które mają duże szanse na kontynuację w nadchodzących latach to: - Rock Machine MTB Maraton Rowerowy, - Pomoc Mierzona Kilometrami, - Bieg Czarnoleski, - Imieninowy Bieg Szlakiem Jana Kochanowskiego. Zespoły ludowe i inne: − Zespół Obrzędowy „Gotardowie” ze Zwolenia, − Zespół Obrzędowy „Strykowice” ze Strykowic Górnych (gm. Zwoleń), − Zespół śpiewaczy „Łaguszowianki” z Łaguszowa (gm. Przyłęk), − Zespół śpiewaczy „Grabowianki” z Grabowa nad Wisłą (gm. Przyłęk), − Zespół śpiewaczy z Mierziączki (gm. Przyłęk), − Zespół śpiewaczy KGW Rudki z Rudek (gm. Przyłęk,) − Zespół śpiewaczy „Korzenie” z Łaguszowa (gm. Przyłęk), − Zespół Ludowy „Sobótka” z Czarnolasu (gm. Policzna) − „Chór Sycyna” Zespół Koła Gospodyń Wiejskich z Sycyny (gm. Zwoleń), − Zespoły Klubów Seniora − Dziecięca Grupa Rytmiczno-Folklorystyczna, − Chór Kameralny Domu Kultury w Zwoleniu, − Młodzieżowy Zespół Wokalny z Domu Kultury w Zwoleniu, − Młodzieżowa Orkiestra Dęta Miasta Zwolenia, − „Kazanowianki znad Iłżanki” (gm. Kazanów), − Zespół Koła Gospodyń Wiejskich z Bartodziej (gm. Tczów), − Koło Gospodyń Wiejskich w Wilczym Ługu (gm. Tczów) Na terenie powiatu odbywają się następujące cykliczne imprezy kulturalne: − Narodziny miasta Zwolenia, − Powiatowy Finał Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy − Teatrałki Zwoleńskie, Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] 65 Tradycje Bożego Narodzenia w zwyczajach i wierzeniach ludowych „Za gwiazdą”, Strona − www.zwolenpowiat.pl − Powiatowy Przegląd Twórczości Dziecięcej „Dzieci Dzieciom”, − Czarnoleska Biesiada Bezalkoholowa, − Powiatowy Festiwal Piosenki Turystycznej i Ekologicznej, − Spotkania Ludowych Kultur Europejskich na Ziemi Jana Kochanowskiego, − Dni Sycyny, − Czarnoleskie Spotkania Sobótkowe, − Wieczór Poezji pn. „Janowi Kochanowskiemu – My współcześni”, − Imieniny Pana Jana, − Niedziela na Staropuławskiej, − Przegląd Dorobku Kulturalnego Klubów Seniora, − Festyn Integracyjny „Pokonaj Bariery Niepełnosprawności”, − Dożynki Powiatowe, − „Na Pielgrzymim Szlaku” - Przegląd Pieśni Pielgrzymkowej, − Biesiada Gawędziarzy, Poetów i Śpiewaków Ludowych, − Słodkie Mikołajki. Turystyka jest ważną dziedziną życia w regionie. Może mieć duży wpływ na dochody i rozwój gospodarczy powiatu. Ważne jest, aby zachęcić turystów do odwiedzania powiatu. W tym zakresie potrzebna jest odpowiednia promocja, która stwarza szansę zaistnienia na rynku turystycznym w kraju jak i zagranicą. Ważnym elementem w rozwoju turystyki jest powiązanie jej z dziedzictwem kulturowym i walorami środowiska naturalnego. Z tego też względu należy podejmować przedsięwzięcia i kontynuować już rozpoczęte, takie jak np. tworzenie szlaków rowerowych w oparciu o zrewitalizowane zabytki i atrakcyjne przyrodniczo tereny, organizowanie imprez cyklicznych, które już są kojarzone z powiatem zwoleńskim oraz podnoszenie jakości oferowanych usług i ich rozszerzenie. Niezbędnym jest tworzenie baz informacji internetowej, centrów informacji turystycznej, modernizowanie infrastruktury oraz poszerzanie oferty kulturowej. Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] Strona Mając na uwadze powyższe, realizowane będą projekty polegające na budowie, rozbudowie, modernizacji oraz adaptacji obiektów i infrastruktury na cele turystyczne, sportowe i rekreacyjne. Wskazana jest realizacja projektów sieciowych tworzących spójny produkt turystyczny. 66 Dlatego też, przy niewystarczających nakładach na rozwój turystyki również w powiecie zwoleńskim należy starać się korzystać z funduszy unijnych. W ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego na lata 2014-2020 w osi priorytetowej V „Gospodarka przyjazna środowisku” pojawił się priorytet inwestycyjny: zachowanie, ochrona, promowanie i rozwój dziedzictwa naturalnego i kulturowego. www.zwolenpowiat.pl Rozwój sektora kultury i turystyki oraz promocja i marketing umożliwi zbudowanie wizerunku gmin wchodzących w skład powiatu zwoleńskiego jako miejsca atrakcyjnego dla mieszkańców, turystów oraz inwestorów. Rozwój działalności gospodarczej w sektorze turystyki wpłynie na powstawanie nowych miejsc pracy. 3. Sfera gospodarcza 3.1. Gospodarka Warunkami zapewniającymi w przyszłości lepsze warunki życia mieszkańców jest poprawnie funkcjonująca gospodarka i rozwój przedsiębiorczości. Jednym z podstawowych wskaźników ilustrujących stan lokalnej gospodarki jest poziom aktywizacji gospodarczej. Podlegająca ciągłym zmianom struktura gospodarcza powiatu powoduje powstawanie nowych jednostek gospodarczych w sektorze prywatnym. Poniższa tabela prezentuje liczbę zarejestrowanych podmiotów gospodarczych na terenie 5 gmin powiatu zwoleńskiego. Tabela 7. Podmioty gospodarcze na terenie powiatu zwoleńskiego – 2015 rok. WYSZCZEGÓLNIENIE ILOŚĆ POWIAT ZWOLEŃSKI 1451 GMINY W KOLEJNOŚCI KAZANÓW 152 POLICZNA 149 PRZYŁĘK 136 TCZÓW 170 ZWOLEŃ 844 Strona 67 ALFABETYCZNEJ Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] www.zwolenpowiat.pl WOJEWÓDZTWO MAZOWIECKIE 425747 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych CEIDG Główne sekcje podmiotów gospodarczych (wg danych GUS-u) w powiecie zwoleńskim to: − sekcja handlu hurtowego i detalicznego; naprawy pojazdów samochodowych, motocykli oraz artykuły użytku osobistego i domowego; − sekcja budownictwa; − sekcja obsługi nieruchomości, wynajmu i usług związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej. Powiat zwoleński jest powiatem o dużej liczbie niewielkich, rodzinnych firm. Świadczy to o dużej aktywności gospodarczej mieszkańców tego terenu. Biorąc pod uwagę każdą gminę z osobna sekcje podmiotów gospodarczych rozkładają się różnie. Kazanów W gminie Kazanów jest zarejestrowanych ogółem 152 podmiotów gospodarczych, z czego 57 zajmuje się budownictwem, 45 – handlem i naprawami, 35 - przetwórstwem przemysłowym, 10 – transportem oraz inne. Główne podmioty to: − EWAT spółka jawna w Kazanowie – sprzedaż materiałów budowlanych, pasz itp., − Piekarnia „Helena i Ryszard Głód”, − Fabryka Makaronów „Jadex-Bis”, − Lecznica dla Zwierząt w Kazanowie oraz w Kowalkowie, − Stacja paliw w Kowalkowie W zakresie usług rolniczych mieszkańcom gminy usługi świadczy Spółdzielcze Gospodarstwo Rolne. W gminie funkcjonują sklepy należące do Gminnej Spółdzielni SCH w Kazanowie. Policzna Usługi Transportowe i Handel Obwoźny J. Dąbrowska − Zakład Betoniarski Sulima Agata − Zakład Usługowo-Produkcyjno-Handlowy „ELGET” Krystyna Głowacka Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] Strona − 68 Gmina ma charakter typowo rolniczy, dlatego podstawowym źródłem utrzymania ludności jest rolnictwo. Liczba podmiotów gospodarczych występujących w gminie wynosi 149. Największym zakładem na terenie gminy jest Zakład „ROLMEL” sp. z o.o. – zajmujący się przetwórstwem owoców i warzyw. Ponadto w na terenie gminy największymi funkcjonującymi przedsiębiorstwami są: www.zwolenpowiat.pl − „DREWLER” Tartak Leszek Wójcik − „Drewnar” usługi stolarskie A. Jasik − ZUPH Stanisław Bartosiewicz − Anna Fiet AF TRANS PLUS − PPHU Import Export Krzysztof Fiet − PHU “AGROLA” Robert Rogala Przyłęk Gmina nie jest uprzemysłowiona i przeważają tereny uprawne. Jest gminą typowo rolniczą. Funkcjonuje 136 podmiotów w tym: Zakład Doświadczalny Instytutu Uprawy i Gleboznawstwa w Grabowie nad Wisłą oraz oraz Apteką w Przyłęku. Największymi podmiotami gospodarczymi gminy Przyłęk są: − Jadwiga Lach „Impressja” - Pracownia sukien ślubnych i strojów komunijnych − „FOL-RUD” Młyn - Ruda − „Krokus” w Pająkowie - Przetwórstwo Owoców i Warzyw – Cz. Caryk − Wiesław Kusio ZAKŁAD MIĘSNY Załazy − Wyrób wędlin „MARKO” Mariusz Kowalczyk − Zakład Produkcyjno – Usługowo Handlowy Łagów − „POL - EXPORT” Szymańska Elżbieta − „MAR-KRAM” S.C. Marek Szymański, Elżbieta Szymańska − Piotr Gołda USŁUGI TRANSPORTOWE − Gminna Spółdzielnia „Samopomoc Chłopska” handel artykułami spożywczymi Tczów Gmina ma charakter typowo rolniczy, dlatego podstawowym źródłem utrzymania ludności jest rolnictwo. W gminie funkcjonuje 170 podmiotów gospodarczych w tym: Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej. Odlewnia Żeliwa Sp. jawna K. Polak, A. Krok − Zakład Przetwórstwa Mięsnego Stefan Ptaszek − DRABTRANS s.c. – usługi transportowo-spedycyjne M. Drab − Zakład dekarsko-blacharski, stacja paliw – J. Lorek − Gabinet stomatologiczny – K. Powroźnik – Wróbel − Roboty ogólnobudowlane - K. Toporek − Zakład Mechaniczno – Ślusarski Robert Stawarz Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] Strona − 69 Największymi podmiotami gospodarczymi gminy Tczów są: www.zwolenpowiat.pl − Usługi weterynaryjne i M. Biss i sprzedaż − FHU EKO-PAL Barbara Pietrzyk koncentratów paszowych – J. Piechota Dobrze rozwinięta jest sieć sklepów spożywczo - przemysłowych w każdej z miejscowości. Zwoleń Na terenie Gminy Zwoleń zarejestrowanych jest 844 podmioty gospodarcze. Najbardziej rozwinięte sekcje podmiotów gospodarczych to: handel, usługi, budownictwo i transport. Na terenie gminy znajduje się 8 barów/ pizzerii, 4 restauracje, 7 aptek, 3 stacje paliw, 1 garbarnia oraz szereg innych firm świadczących różnego rodzaju usługi. Największe podmioty gospodarcze na terenie gminy: − MALTAN TRADE Zakład Garbarski Sp. jawna - C. Malinowski, J. Rusinowska − Zakład Budowy i Remontów w Zwoleniu – Tomasz Makuch − „ZNAK” – budowa i remonty dróg St. i G. Wawrzak − Zakład Mechaniczny Oleksik S.J. − Małgorzata Oleksik 4timber − PPHU Kornak Witold - produkcja wyrobów metalowych − Zakład Usługowo Handlowy „AUTO – SERVICE” Ryszard Urbanek − AUTO CENTRUM S.C. Krzysztof Figurski, Jarosław Figurski − Hurtownia Chemiczna - A. Skawiński − Zakład Mechaniczny Paciorkowa Wola Nowa – K. Krawiec − Zakład Obrotu Rolnego Marian Bicz − Marta Bicz BIMAR − PPH „Pomtech” Zakład produkcji kostki brukowej – J. Czapka − Zakład Usługowo Handlowy „Lobo” Grzegorz Paszkiewicz − Przedsiębiorstwo Handlowo Usługowe „LOBO – TRANS” Iwona Paszkiewicz − Spółdzielnia Ogrodnicza “Export–Import” – Zwoleń − “BRAT – MET” sp. z o.o - Zakład Wyrobów Złącznych − PPHU CRL Sp. z o.o. Zakład produkujący odzież ochronną i roboczą oraz usługi pralnicze i szwalnicze − Przedsiębiorstwo Robót Drogowych sieć sklepów spożywczo - oraz przemysłowych Piekarnia w Instytucje dla biznesu Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] każdej 70 jest Piekarniczych Strona Dobrze rozwinięta z miejscowości. Pieców www.zwolenpowiat.pl Różnorodność działających na terenie powiatu zwoleńskiego instytucji niezbędnych dla działających podmiotów gospodarczych wpływa na atrakcyjność inwestycyjną powiatu dla mieszkańców, miejscowych podmiotów jak i inwestorów z zewnątrz oraz ułatwia prowadzenie działalności gospodarczej. Instytucje finansowe działające w powiecie: - Bank Spółdzielczy w Zwoleniu, - Pekao SA Bank Polski Kasa Opieki SA Oddział Zwoleń, - Bank Spółdzielczy w Iłży Oddział w Zwoleniu, - PKO BP Powszechna Kasa Oszczędności Bank Polski SA Oddział I Zwoleń, - BGŻ BNP Paribas S.A. Oddział w Zwoleniu, - SKOK Spółdzielcza Kasa Oszczędnościowo-Kredytowa „Kozienice” w Zwoleniu, - „Poczta Polska” Urząd Pocztowy Zwoleń, - Urząd Skarbowy w Zwoleniu, - Zakład Ubezpieczeń Społecznych Inspektorat w Zwoleniu, - Biuro Rachunkowe w Zwoleniu – M. Chmielewska, - Biuro Rachunkowe Grzegorz Sowiński, - Bank Spółdzielczy w Zwoleniu – filia w Przyłęku, - Bank Spółdzielczy w Iłży Oddział Kazanów, - Bank Spółdzielczy w Zwoleniu Oddział Tczów, - Bank Spółdzielczy w Zwoleniu Filia Przyłęk, - Bank Spółdzielczy w Zwoleniu Oddział Policzna. 3.2. Rolnictwo Powiat zwoleński ma charakter rolniczy. Powierzchnia powiatu ogółem wynosi 57.330 ha. Tereny użytkowane rolniczo zajmują 40.688 ha tj. 71% ogólnej powierzchni powiatu, w tym: » grunty orne – 36.462 ha (89,6%) » sady - 463 ha (1,1%) » łąki i pastwiska - 3.763 ha (9,3%) Ilość gospodarstw rolnych w poszczególnych gminach przedstawia poniższe zestawienie: 1. Kazanów Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] Strona W powiecie zwoleńskim funkcjonuje 9.362 gospodarstwa rolne. 71 Lasy zajmują 18% powierzchni ogólnej, pozostałe grunty zajmują 11%. www.zwolenpowiat.pl W gminie funkcjonuje 2460 gospodarstw, z tego: do 1 ha – 675 gospodarstw tj. ok. 28%, od 1 ha do 5 ha – 980 gospodarstw tj. ok. 40%, od 5 ha do 10 ha – 625 gospodarstw tj. ok. 25%, powyżej 10 ha – 180 gospodarstw tj. pl. 7 %. Średnia powierzchnia gospodarstwa rolnego gminy obejmuje chów trzody chlewnej z przewagą hodowli bydła mlecznego i opasów. Produkcja roślinna opiera się głównie na uprawie zbóż w tym znaczne ilość uprawy kukurydzy, ziemniaków i uprawie tytoniu – rośliny przemysłowej. 2. Policzna Liczba indywidualnych gospodarstw rolnych wynosi blisko 1.400. Ponad połowa to gospodarstwa małe do 5ha. W przedziale od 5ha do 15ha jest około 580 gospodarstw. 3. Przyłęk Ilość gospodarstw rolnych – 1.410, w tym 10 gospodarstw ekologicznych. W gminie przeważają gospodarstwa o pow. od 6-10ha i stanowią ok. 39% wszystkich gospodarstw. Niewiele mniej (36%) zajmują gospodarstwa o pow. od 2 do 5ha. Średnia wielkość indywidualna gospodarstwa waha się od 4ha do 6ha. W gminie Przyłęk funkcjonują gospodarstwa specjalistyczne zajmujące się produkcją chmielu i jaj konsumpcyjnych. 4. Tczów Na terenie Gminy istnieje 1.355 gospodarstw rolnych, w tym: do 5 ha – 841, co stanowi 62% wszystkich gospodarstw, od 6ha do 10ha jest 371 gospodarstw – 27%, natomiast gospodarstw przekraczających 10 ha jest 143, co stanowi 11% wszystkich. Średnia powierzchnia gospodarstwa rolnego wynosi ok. 4,75 ha. 5. gm. Zwoleń Ilość gospodarstw rolnych powyżej 1 ha wynosi 2737, w tym: gospodarstw od 1 ha do 2 ha jest 821, od 2 ha do 5 ha – 958, od 5 ha do 7 ha – 547, od 7 ha do 10 ha - 274 , a powyżej 10ha – 137 gospodarstw. W gminie Zwoleń funkcjonuje także 2035 gospodarstw do 1ha. Produkcja rolna powiatu obejmuje również chów trzody chlewnej i bydła oraz w niewielkim stopniu drobiu. Strona Jednym z podstawowych celów powinno być wspieranie takich dziedzin produkcji, które wyróżniają powiat. Na uwagę zasługuje uprawa truskawek, z których powiat niegdyś słynął. Prowadzona obecnie w kraju akcja pod hasłem „Oryginalność pod ochroną”, na rzecz rejestracji produktów regionalnych, może stanowić dużą szansę dla zafunkcjonowania na terenie powiatu producentów. Daje to możliwość wyróżnienia się nie tylko na krajowym, ale i na międzynarodowym rynku produktów spożywczych. 72 Produkcja roślinna opiera się głównie na uprawie zbóż, ziemniaków, kukurydzy, truskawek, krzewów oraz warzyw gruntowych. Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] www.zwolenpowiat.pl W przypadku produkcji zwierzęcej w powiecie, ważną rolę odgrywać będzie nadal hodowla bydła i trzody chlewnej, pomimo że wymogi, jakie stawia Unia Europejska hodowcom zwierząt gospodarskich oraz opłacalność tej produkcji jednak spada. W związku z coraz większą konkurencją na rynku regionalnym i krajowym, szansą na przetrwanie dla wielu gospodarstw rolnych będzie organizowanie się m.in. w grupy producentów. Ten typ współpracy gwarantuje zmniejszenie kosztów produkcji dzięki wspólnemu korzystaniu z maszyn, wspólnemu zakupowi podstawowych środków produkcji, łatwiejszemu wprowadzaniu nowości technologicznych, organizowaniu reklamy, co w efekcie prowadzi do szybszego pozyskania klientów i sprzedaży wytworzonego produktu. Wspieranie w powiecie takich przedsięwzięć jest niezbędne. Powinno się ono odbywać na kilku szczeblach, począwszy od promowania wśród rolników korzyści wynikających z działania w ramach grupy producenckiej, przez dokładne informowanie o zasadach funkcjonowania, rozliczania, dofinansowania, marketingu, reklamy, skończywszy na pomocy w pierwszym etapie, przy formalnościach związanych z funkcjonowaniem grupy. 4. Sfera społeczna 4.1. Demografia Powiat zwoleński, którego skład terytorialny tworzą 4 gminy wiejskie, 1 miejsko – wiejska i 123 sołectwa, zamieszkuje 37.176 osób, co stanowi 0,7% ogólnej liczby ludności województwa mazowieckiego. Ludność miejska gminy stanowi 21,6% ogółu ludności, a przeważająca część ludności – 78,4%, mieszka na obszarach wiejskich. Tabela 8. Liczba ludności w poszczególnych gminach NAZWA JEDNOSTKI LICZBA LUDNOŚCI % KOBIETY MĘŻCZYŹNI 4679 12,6 2309 2370 GM.W. POLICZNA 5848 15,7 2952 2896 GM.W. PRZYŁĘK 6376 17,2 3173 3203 GM.W. TCZÓW 4919 13,2 2407 2512 GM.W-M ZWOLEŃ 15354 41,3 W TYM M. ZWOLEŃ 8054 21,6 7831 7523 POWIAT ZWOLEŃSKI 37176 100 18672 18504 Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] Strona 73 GM.W. KAZANÓW www.zwolenpowiat.pl Źródło: Dane uzyskane ze Starostwa Powiatowego w Zwoleniu (stan 31.05.2015r.) Wśród powiatów ziemskich Mazowsza powiat zwoleński znajduje się w grupie 9 najmniejszych powiatów , liczących od 30 do 50 tys. mieszkańców. Średnia gęstość zaludnienia w powiecie wynosi około 64 osób/km2 i jest charakterystyczna dla ponad 44% powiatów województwa mazowieckiego (znacznej jego części). Wskaźnik ten dla województwa posiada wartość 145 osób/km2. Według prognozy na kolejne lata liczba ludności w powiecie będzie systematycznie spadać aż do 2040 roku, w którym wartość wynosić będzie 32.511 osób. Saldo migracji, będące różnicą między napływem, a odpływem ludności z danego terenu w określonym czasie wyniosło dla powiatu zwoleńskiego -2,1 na 1000 ludności w 2013 roku. Tabela 9. Prognoza ludności dla województwa mazowieckiego na lata 2014-2040 WYSZCZEGÓLNIENIE LUDNOŚĆ OGÓŁEM W 2014R. LATA 2020 2030 2040 WOJEWÓDZTWO MAZOWIECKIE 5329700 5388300 5418300 5374700 SUBREGION RADOMSKI 619512 607692 582569 546351 POWIAT ZWOLEŃSKI 36832 36028 34583 32511 Źródło: Opracowanie na podstawie danych z GUS-u Wskaźnik feminizacji w powiecie zwoleńskim wynosi około 100,9 kobiet na 100 mężczyzn, co oznacza, że struktura płci jest zachowana. Najniższy wskaźnik obserwuje się w gminie Tczów, który wynosi 95,8, a najwyższy w miasto-gminie Zwoleń – 104,9. Tabela 10. Struktura wieku w powiecie zwoleńskim na tle woj. mazowieckiego Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] Strona 74 W strukturze wiekowej ludności powiatu zwoleńskiego można zaobserwować duży udział ludności w wieku produkcyjnym (62,7%), a zdecydowanie mniejszą w wieku poprodukcyjnym (17,8%). Dlatego można śmiało rzec, że taka struktura jest bardzo korzystna, głównie ze względów ekonomicznych. www.zwolenpowiat.pl WYSZCZEGÓLNIENIE WIEK WIEK PRODUKCYJNY WIEK POPRODUKCYJNY PRZEDPRODUKCYJNY POWIAT ZWOLEŃKI 19,5% 62,7% 17,8% WOJ. MAZOWIECKIE 18,5% 62,4% 19,0% Źródło: Opracowanie i wyliczenie własne na podstawie danych z GUSu (według danych za 2013 r.) Wykres 3. Struktura wiekowa powiatu zwoleńskiego w porównaniu z województwem mazowieckim. Struktura wiekowa ma istotny wpływ na szereg sfer życia społeczno-gospodarczego, ale także na dziedziny bezpośrednio przypisane kompetencjom samorządu. Do najważniejszych należy: oświata, pomoc społeczna, polityka zatrudnieniowa i rynek pracy, gospodarka mieszkaniowa. Tabela 11. Żywe urodzenia i zgodny w powiecie zwoleńskim Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] Strona Wielkość ruchu naturalnego określają dwa podstawowe wskaźniki – urodzeń i zgonów oraz będący ich pochodną – wskaźnik przyrostu naturalnego, czyli różnica pomiędzy ilością urodzeń i zgonów 75 Na stan i podstawę rozwoju ludności w powiecie zwoleńskim mają istotny wpływ dwa czynniki: przyrost naturalny i migracje. Migracje, przede wszystkim wewnątrz powiatu, modyfikują oddziaływanie przyrostu naturalnego na liczbę ludności, a także silnie wpływają na rozmieszczenie w układzie miasto – wieś. W ostatnich latach w powiecie zauważa się postępujący spadek przyrostu naturalnego, który pod koniec 2013 r. wynosił na 1000 osób 1,89. www.zwolenpowiat.pl LP. GMINA URODZENIA ŻYWE ZGONY 1. ZWOLEŃ 146 149 2. KAZANÓW 55 51 3. TCZÓW 52 56 4. POLICZNA 70 70 5. PRZYŁĘK 90 81 OGÓŁEM 413 407 Źródło :Opracowanie własne na podstawie danych uzyskanych z poszczególnych gmin ( stan na 31.12.2014 r.) Dane dotyczące poziomu wykształcenia ludności najpełniej obrazują spisy powszechne. W Polsce spisy powszechne były przeprowadzone w 2002 r. i 2011 r. W spisie powszechnym z 2011 r. wszystkim osobom w wieku 13 lat i więcej ustalono najwyższy poziom wykształcenia, niezależnie czy był on uzyskany w szkole dziennej, wieczorowej, czy w systemie zaocznym. Podstawą zaliczenia osoby do danego poziomu wykształcenia było posiadane świadectwo lub dyplom ukończenia szkoły. Według wyniku spisu powszechnego z 2011 r. liczba osób z wyższym wykształceniem w powiecie zwoleńskim wynosiła 3.370 tj. 10,5 % w skali powiatu. POZIOM WYKSZTAŁCENIA LICZBA OSÓB WSKAŹNIK % 1. WYŻSZE 3370 10,5 2. POLICEALNE 420 1,3 3. ŚREDNIE 7835 24,4 4. ZASADNICZE ZAWODOWE 7480 23,3 5. GIMNAZJALNE 1975 6,2 Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] Strona LP. 76 Tabela 12. Ludność powiatu zwoleńskiego w wieku 13 lat i więcej wg poziomu wykształcenia www.zwolenpowiat.pl 6. PODSTAWOWE UKOŃCZONE 9407 29,3 7. BEZ WYKSZTAŁCENIA SZKOLNEGO 776 2,4 8. NIEUSTALONY 845 2,6 OGÓŁEM 32108 100 Strona 77 Źródło: Opracowanie i wyliczenie własne na podstawie danych z GUS (według danych za 2011 r.) Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] www.zwolenpowiat.pl 4.2. Bezrobocie Skala bezrobocia w powiecie zwoleńskim jest głównym problemem społecznym i gospodarczym, który negatywnie wpływa na rozwój ekonomiczny społeczności lokalnej. Na obszarze powiatu zwoleńskiego problemem bezrobocia zajmuje się Powiatowy Urząd Pracy w Zwoleniu, który swoim zakresem działania obejmuje teren całego powiatu. Liczba bezrobotnych w powiecie na koniec marca 2015 r. wynosiła 3.214 osób, w tym 1.407 kobiety, co stanowi 43,7% ogółu bezrobotnych. Tabela 13. Struktura bezrobotnych na trenie działania Powiatowego Urzędu Pracy w Zwoleniu z podziałem na gminy GMINA LICZBA BEZROBOTNYCH PROCENT OGÓLNEJ LICZBY BEZROBOTNYCH OGÓŁEM KOBIETY % GM. ZWOLEŃ 649 287 20,19 M. ZWOLEŃ 665 311 20,70 GM. KAZANÓW 425 162 13,22 GM. POLICZNA 561 267 17,45 GM. PRZYŁĘK 478 203 14,87 GM. TCZÓW 436 177 13,57 OGÓŁEM 3214 1407 100 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych uzyskanych z Powiatowego Urzędu Pracy w Zwoleniu (stan na koniec marca 2015 r). Strona Procentowy udział bezrobotnych w stosunku do ogólnej liczby mieszkańców poszczególnych gmin przedstawia się następująco: Zwoleń (bez miasta) – 4,2%, Policzna – 9,6%, Przyłęk – 7,5%, Tczów – 8,9%. Z tego zestawienia wynika, że najwyższe bezrobocie w powiecie zwoleńskim panuje na terenie gminy Policzna. 78 Stopa bezrobocia na koniec marca 2015 r. dla powiatu wynosiła 20,8% (dla woj. mazowieckiego – 9,9%, a dla kraju – 11,7%). Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] www.zwolenpowiat.pl Tabela 14. Bezrobotni według wieku i poziomu wykształcenia – stan na koniec marca 2015 roku. LP. BEZROBOTNI OGÓŁEM WIEKU WG PROCENT W OGÓLNEJ BEZROBOTNI OGÓŁEM WEDŁUG POZIOMU LICZBIE BEZROBOTNYCH WYKSZTAŁCENIA 1. 18-24 765 23,8 WYŻSZE 2. 25-34 1004 31,2 POLICEALNE 299 I ŚREDNIE 671 ZAWODOWE 3. 35-44 610 19,0 ŚREDNIE 379 OGÓLNOKSZTAŁCĄCE 4. 45-54 462 14,4 ZASADNICZE ZAWODOWE 897 5. 55-59 264 8,2 GIMNAZJALNE I PONIŻEJ 968 6. 60 109 3,4 - - LAT I WIĘCEJ Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych uzyskanych z Powiatowego Urzędu Pracy w Zwoleniu (stan na koniec marca 2015 r.). Bezrobocie nadal dotyka przede wszystkim osoby młode. Na koniec marca 2015 r. najliczniejszą grupę stanowiły osoby w wieku 25-34 lata – 1.004 osób, a ich odsetek w ogólnej liczbie bezrobotnych wyniósł 31,2% Łącznie osoby w wieku mobilnym zawodowo, czyli między 18 a 44 rokiem życia, stanowią 74 % (2.379 osób) zarejestrowanych bezrobotnych. Najmniejszą grupę stanowią osoby powyżej 55 roku życia – 11,6 % (373 osób). W ogólnej liczbie zarejestrowanych bezrobotnych przeważają osoby z wykształceniem gimnazjalnym i niższym – 30,1% (968 osób) oraz z zasadniczym zawodowym – 27,9% (897 osób). Osoby z wykształceniem wyższym stanowią 9,30% (299 osób) wszystkich zarejestrowanych bezrobotnych. Znaczny odsetek stanowią osoby z wykształceniem policealnym i średnim zawodowym – 20,9% (671 osób). Z wykształceniem średnim ogólnym pozostaje 11,8% (379 osób). Strona 79 Wykres 4. Podział bezrobotnych ze względu na wykształcenie w %. Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] www.zwolenpowiat.pl Z analizy powyższych danych wynika, że poziom wykształcenia jest decydującym czynnikiem, który wpływa na status bezrobotnych. Największe problemy związane z podjęciem pracy mają osoby o niskim poziomie wykształcenia i bez jakichkolwiek kwalifikacji zawodowych pożądanych na rynku pracy. Tabela 15. Wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej WYSZCZEGÓLNIENIE ZGŁOSZONE W MIESIĄCU SPRAWOZDAWCZYM RAZEM ZATRUDNIENIE DOTYCZY PRACY: SUBSY- Z SEKTORA DIOWANEJ PUBLICZNEGO SEZONOWEJ LUB INNA PRACA 85 84 52 8 AKTYWIZACJI 82 82 42 X 82 82 42 X 0 0 0 X 0 0 0 X 0 0 0 0 ZAROBKOWA MIEJSCA STAŻE PRZYGOTOWANIE ZAWODOWE DOROSŁYCH PRACE SPOŁECZNIE UŻYTECZNE Strona DLA NIEPEŁNOSPRAWNYCH 80 ZAWODOWEJ W TYM: Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] www.zwolenpowiat.pl OGÓŁEM 167 166 94 8 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych uzyskanych z PUP w Zwoleniu (stan na koniec marca 2015 r.) Formy przeciwdziałania bezrobociu realizowane przez Powiatowy Urząd Pracy w Zwoleniu Powiatowy Urząd Pracy w Zwoleniu realizuje zadania określone w ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku. Do zadań tych należy przed wszystkim przedstawianie bezrobotnym propozycji zatrudnienia (przygotowanie zawodowe w miejscu pracy, prace interwencyjne, roboty publiczne czy staże), szkolenia i innych form aktywizacji zawodowej, a w razie ich braku – wypłacanie uprawnionych zasiłków i innych świadczeń pieniężnych oraz prowadzenie pośrednictwa pracy oraz poradnictwa zawodowego. Obecnie ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego realizowany jest projekt Osi priorytetowej I Osoby młode na rynku pracy - poddziałanie Wsparcie udzielane z Europejskiego Funduszu Społecznego Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój 2014-2020. Grupę docelową stanowią osoby młode w wieku 18-29 lat bez pracy, zarejestrowane w PUP, które nie uczestniczą w kształceniu i szkoleniu oraz długotrwale bezrobotne lub niepełnosprawne. W ramach tego projektu: - 83 osoby skierowano na staż, - 1 osobę na szkolenie, - 1 osoba otrzymała dofinansowanie podejmowania działalności gospodarczej ( na kwotę 22 tys. zł.) Tabela 16. Aktywne formy przeciwdziałania bezrobociu LP. OSOBY BEZROBOTNE 1. ZATRUDNIONE PRZY PRACACH 2014 R. 2015 R. (MARZEC) 181 146 ZATRUDNIONE PRZY ROBOTACH PUBLICZNYCH 40 56 3. STAŻE 491 116 4. SZKOLENIA 65 7 5. STUDIA PODYPLOMOWE 3 0 Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] Strona 2. 81 INTERWENCYJNYCH www.zwolenpowiat.pl 6. DOTACJE 55 0 7. PRACE SPOŁECZNIE UŻYTECZNE 48 0 8. BON STAŻOWY 19 39 9. BON SZKOLENIOWY 0 4 10. BON NA ZASIEDLENIE 2 0 11. DOFINANSOWANIE 0 1 PODEJMOWANIA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ ( W TYM W RAMACH SPÓŁDZIELNI SOCJALNEJ) Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych uzyskanych z PUP w Zwoleniu (stan na koniec marca 2015 r.) 4.3. Budownictwo mieszkaniowe Według danych opublikowanych przez Urząd Statystyczny w Warszawie w opracowaniu pt. „Statystyka gmin i powiatów województwa mazowieckiego 2010 i 2013” ogół zasobów mieszkaniowych w powiecie zwoleńskim liczył 11.998 mieszkań, które zajmowały powierzchnię użytkową 980.910m2, a średnia powierzchnia 1 mieszkania wynosiła 88,1m2 (w przeliczeniu na 1 mieszkańca przypadało 26,5m2). W mieszkaniach znajdowało się przeciętnie 3,81 izby, a na 1 izbę przypadało 0,81 osób (a na jedno mieszkania przypadało 3,08 osób). Liczba lokali mieszkalnych zarządzanych przez Spółdzielnię Mieszkaniową Zwoleniu wynosiła 831, zaś zarządzanych przez Spółdzielnię Mieszkaniową przy OSM w Zwoleniu 90. Zasoby mieszkaniowe powiatu to w większości mieszkania indywidualne i gospodarstwa rolne. Uzupełnienie stanowi zabudowa jednorodzinna oraz małe domy wielorodzinne. W 2013 roku oddano do użytkowania 131 mieszkań o łącznej powierzchni użytkowej 16.369m2. Aktualnie w zasobach mienia komunalnego gminy Zwoleń znajduje się 65 mieszkań, w tym 20 lokali socjalnych (z czego 12 lokali socjalnych na terenie miasta i 8 lokali socjalnych na terenie gminy), 9 lokali oświatowych, 19 lokali użytkowych w tym 4 lokale biurowe i 9 garaży. Na terenie gminy Zwoleń występuje deficyt mieszkalnictwa komunalnego i w związku z tym istnieje bardzo wyraźna potrzeba budowy mieszkań komunalnych. 11 wspólnot mieszkaniowych, - ul. 11 Listopada 2– 40 lokali, w tym 6 lokali gminy, - ul. Wojska Polskiego 52 – 18 lokali, w tym 4 lokale gminy, Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] 82 się Strona Na terenie miasta Zwolenia znajduje w których umieszczone są lokale należące do gminy: www.zwolenpowiat.pl - ul. Wojska Polskiego 52A – 18 lokali, w tym 2 lokale gminy, - ul. Wojska Polskiego 54 – 18 lokali, w tym 2 lokale gminy, - ul. Wojska Polskiego 56 – 18 lokali, w tym 2 lokale gminy, - ul. Wojska Polskiego 56A – 18 lokali, w tym 4 lokale gminy, - ul. Kościuszki 2 – 10 lokali, w tym 2 lokale gminy, - ul. Władysława Jagiełły 8 – 31 lokali mieszkalnych + 4 lokale użytkowe, w tym 7 lokali mieszkalnych i 4 lokale użytkowe gminy, - ul. Bogusza 41 – 9 lokali, w tym 2 lokale gminy, - ul. Doktora Perzyny 114 – 8 lokali w tym 1 lokal gminy, - ul. Wojska Polskiego 80A – 7 lokali w tym 3 lokale gminy ( w tym 1 lokal biurowy przeznaczony na adaptacje na cele mieszkalne) Na obszarze miasta mieszczą się wspólnoty mieszkaniowe, w których nie znajdują się lokale należące do gminy. Są one umiejscowione przy ul. Doktora Perzyny (3 wspólnoty) przy ul. Wojska Polskiego 80 ( 1 wspólnota)przy ulicy Wojska Polskiego 54 A ( 1 wspólnota) przy ulicy 11 Listopada 4 ( 1 wspólnota). Aktualnie istniejącą sytuacje mieszkaniową cechuje głównie: - niedostateczny jeszcze poziom wyposażenia mieszkań w podstawowe urządzenia, głównie na terenach wiejskich powiatu (brak sieci gazowej na obszarze gmin: Tczów i Przyłęk, słaby rozwój sieci kanalizacyjnej i wodno – ściekowej), aczkolwiek sytuacja ta ulega poprawie w porównaniu do lat ubiegłych, ponieważ mieszkania podłączone do wodociągu stanowią 83% ogółu mieszkań, łazienkę posiada 75,5%, centralne ogrzewanie 62,3% - pozytywne wskaźniki wskazujące na brak przeludnień mieszkań, - wciąż utrzymujące się różnice w standardzie mieszkań, - brak budownictwa komunalnego i socjalnego (Tczów, Policzna, Przyłęk). (w gminie: Zwoleń, Przyłęk, Policzna) 4.4. Porządek i bezpieczeństwo publiczne Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] Strona Na terenie powiatu zwoleńskiego zadania z zakresu porządku i bezpieczeństwa publicznego realizowane są zgodnie z powyższą definicją przez służby, straże i inspekcje, których siedziby szczebla powiatowego lub rejonowego mają swoją lokalizację w mieście 83 Bezpieczeństwo publiczne jest częścią systemu bezpieczeństwa wewnętrznego państwa, stanowiącego zbiór organów władzy i administracji publicznej, metod oraz sposobów działania związanych z ochroną życia i zdrowia obywateli, majątku narodowego przed różnego rodzaju zagrożeniami. www.zwolenpowiat.pl Zwoleniu. Na obszarze powiatu zwoleńskiego znajduje się 5 jednostek samorządu terytorialnego tj. Miasto i Gmina Zwoleń oraz Gminy Kazanów, Policzna, Przyłęk i Tczów. POLICJA W zakresie zapewnienia porządku i bezpieczeństwa publicznego policja jest instytucją wiodącą, stąd jej ustawowe zadania (m.in.): - ochrona życia i zdrowia ludzi oraz mienia przed bezprawnymi zamachami godzącymi w te dobra; - ochrona bezpieczeństwa i porządku, zapewnienie spokoju w miejscach publicznych, w transporcie i komunikacji publicznej, w ruchu drogowym i na wodach; - wykrywanie i ściganie sprawców przestępstw i wykroczeń; - działania profilaktyczne (prewencyjne) w celu ograniczenia popełniania przestępstw i wykroczeń; - kontrola przestrzegania przepisów porządkowych i administracyjnych obowiązujących w miejscach publicznych, a także związanych z działalnością publiczną. W celu prawidłowej realizacji stawianych zadań Komenda Powiatowa Policji w Zwoleniu została wyposażona w niezbędne siły i środki pozwalające jej na podejmowanie skutecznych działań. Poniższa tabela przedstawia stan zatrudnienia wg. stanu na 31.12.2014r.: Tabela 17. Stan zatrudnienia w Komendzie Powiatowej Policji w Zwoleniu STAN ETATOWY WEDŁUG SŁUŻB KIEROWNICTWO KRYMINALNA PREWENCYJNA WSPOMAGAJĄCA POLICJANCI 2 18 42 - PP KAZANÓW - 1 6 - PRACOWNICY POLICJI - 2 5 7 Komenda Powiatowa Państwowej Straży Pożarnej z siedzibą w Zwoleniu zatrudnia 44 strażaków oraz 4 pracowników cywilnych, z czego 35 strażaków w Jednostce Ratowniczo – Gaśniczej. Obszar działania obejmuje 5 gmin powiatu zwoleńskiego. Jej działania skierowane są Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] Strona STRAŻ POŻARNA 84 Komendzie Powiatowej Policji w Zwoleniu podlega jeden Posterunek Policji w Kazanowie, obejmujący swoim zasięgiem gminy Tczów i Kazanów. Pozostałe gminy z terenu powiatu obsługiwane są przez pracowników jednostki powiatowej. www.zwolenpowiat.pl na ochronę ludności i środowiska naturalnego, walkę z pożarami, klęskami żywiołowymi oraz innymi zagrożeniami. W siedzibie Komendy funkcjonuje Powiatowe Centrum Zarządzania Kryzysowego. Działania ratowniczo – gaśnicze prowadzone przez JRG wspierane są przez 34 jednostek Ochotniczych Straży Pożarnych: 8 typu M i 26 typu S (12 KSRG + 14 pozostałe typu S). Jednostka Ratowniczo – Gaśnicza w Zwoleniu wyposażona jest w następujące samochody pożarnicze: Tabela 18. Wyposażenie Jednostki Ratowniczo-Gaśniczej w Zwoleniu LP. OZNACZENIE POŻARNICZE, NAZWA SAMOCHODU ILOŚĆ 1. GBA 2,5/23 – RENAULT MIDLUM 1 2. GCBA 5/32 – SCANIA – P380 1 3. SLRD – IVECO DAILY 1 4. SLRR – SUBARU FORESTER 1 5. SLOP – SKODA SUPERB 1 6. SHD 25 – MAN 1 7. SLKW – LUBLIN 3 1 8. SKW – STAR 200 1 9. MIKROBUS–VW – CARAVELLE 1 Strona 85 Wyposażenie znajdujące się w dyspozycji JRG, stanowiące operacyjne zabezpieczenie powiatu, pozwala jednostce podejmować niezbędne działania w zakresie usuwania skutków zdarzeń, jakie mogą wystąpić na podległym terenie. Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] www.zwolenpowiat.pl KAZANÓW 1 S3 TYP I MARKA SAMOCHODU ROK GBA 2,5/20 STAR 266 1985 GBA 2,5/16 MERCEDES ATEGO 1329 2009 SLPOW OPEL VIVARO 2012 GLM 0,4/0,15 GAZ GRK 2005 GBM 2,5/8 STAR 200 1987 GBA 2,3/16 STAR 266 1994 SLKW RENAULT 1997 GBA 2,5/16 STAR MAN 2004 GLM 8/8 WV T5 2010 GBA 2,5/16 MERCEDES ATEGO 1329 2010 GBA 2,2/16 STAR 266 1986 SLRR OPEL FRONTERA 1997 SPOW VW CARAVELLE 2012 GBM 2,5/8 STAR 244 1985 GCBA 5/24 JELCZ 010 1997 GBA 2,6/16 MAGIRUS 170D 1974 KAZANÓW 2 KOWALKÓW 3 CZARNOLAS S2 S3 POLICZNA 4 POLICZNA S2 PRZYŁĘK 5 GRABÓW S4 6 ŁAGÓW 7 MSZADLA S2 S3 Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] 86 GMINA SAMOCHODY NA WYPOSAŻENIU OSP Strona LP. SIEDZIBA JEDNOSTKI OSP TYP JEDN. OSP Tabela 19. Wykaz jednostek OSP typu „S” włączonych do KSRG www.zwolenpowiat.pl NOWA 8 9 S1 TCZÓW S2 2007 GBA 2,5/16 MERCEDES ATEGO 2011 GBA1,8/16 VOLVO FL 614 1993 GCBA 6/32 JELCZ 004M 1984 GBA 2,6/16 MAN TGM 13.290 2013 GCBA 6/32 JELCZ 325 1984 GCBA 5/24 KAROSA LIAZ 101.860CAS 1986 GBA2,5/23 RENAULT MIDLUM 300.14 DXI 2012 GBA 2,5/24 RENAULT MIDLUM 280 2008 GBA 2,5/16 STAR 244 1993 TCZÓW 10 11 RAWICA GLM 0,22/0,4 FORD TRANSIT 350M JASIENIEC SOLECKI ZWOLEŃ 12 ZIELONKA NOWA ZWOLEŃ S1 S2 S2 SIEDZIBA JEDNOSTKI OSP TYP I MARKA SAMOCHODU ROK PROD. SAMOCHODU 1 KAZANÓW NIEDARCZÓW S1 GCBA 5/28 SCANIA 1981 2 KAZANÓW OSUCHÓW S1 GLBA 0,7/015 MERCEDES L 1976 3 KAZANÓW KROCZÓW S1 GLM 8/8 VW T4 1993 4 KAZANÓW WÓLKA S1 GLM 8/8 VW T4 1993 5 KAZANÓW ZAKRZÓWEK S1 GBA 2,4/16 DAF 1100 1987 Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] 87 GMINA Strona LP. TYP JEDN. OSP Tabela 20. Wykaz jednostek OSP typu „S” spoza KSRG. www.zwolenpowiat.pl 6 POLICZNA GRÓDEK S1 GLM 8/8 VW T4 1993 7 PRZYŁĘK IGNACÓW S1 GBM 2,5/8 STAR 200 1989 8 PRZYŁĘK ŁAGUSZÓW S1 GLM 8/8 VW T4 1993 9 PRZYŁĘK MSZADLA ST. S1 GLM 8/8 ŻUK A15B 1973 10 PRZYŁĘK PRZYŁĘK S1 GBA 2,5/16 STAR 244 1981 11 TCZÓW BARTODZIEJE S1 GBM 3/8 STAR 200 1982 12 TCZÓW TYNICA S1 GBA 1,8/16 VOLVO 1992 13 ZWOLEŃ JEDLANKA S1 GLM 8/8 ŻUK A15 1978 14 ZWOLEŃ SYCYNA S1 GLM 8/8 FORD TRANSIT 2011 • W jednostkach OSP włączonych do KSRG oraz stanowiących zabezpieczenie i uzupełnienie operacyjne nadal należy dążyć do wymiany wyeksploatowanych samochodów (20 lat i starsze). • Wyposażenie OSP w KSRG powinny stanowić minimum dwa samochody gaśnicze średnie lub ciężkie. Warunkowo dopuszcza się jeden średni lub ciężki, jeżeli sąsiednia OSP posiada wymagane wyposażenie oraz wyszkolenie. GMINA 1 2 ZWOLEŃ 3 4 KAZANÓW 5 SIEDZIBA OSP TYP OSP STRYKOWICE GÓRNE M2 STRYKOWICE BŁOTNE M1 MIECZYSŁAWÓW M1 DĘBNICA M1 ZAWADA STARA M1 WŁADYSŁAWÓW M2 POLICZNA 6 Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] Strona LP. 88 Tabela 21. Aktywne Wykaz jednostek OSP typu „M” z terenu powiatu. www.zwolenpowiat.pl 7 ZAŁAZY M2 ŁAWECZKO M1 PRZYŁĘK 8 Jednostki typu „M” sporadycznie uczestniczą w działaniach ratowniczo – gaśniczych. Wyposażenie znajdujące się w dyspozycji jednostek OSP, stanowiące operacyjne zabezpieczenie, pozwala jednostkom podejmować niezbędne działania w zakresie usuwania skutków zdarzeń, jakie mogą wystąpić na podległym terenie. PAŃSTWOWA INSPEKCJA SANITARNA Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Zwoleniu działając na rzecz bezpieczeństwa i porządku publicznego realizuje zadania z zakresu zdrowia publicznego, w szczególności poprzez sprawowanie nadzoru nad warunkami higieny: środowiska, pracy w zakładach pracy, radiacyjnej, procesów nauczania i wychowania, wypoczynku i rekreacji, zdrowotnymi żywności, żywienia i przedmiotów użytku oraz warunkami higienicznosanitarnymi, jakie powinien spełniać personel medyczny, sprzęt oraz pomieszczenia, w których są udzielane świadczenia zdrowotne. Przede wszystkim jednak prowadzi działalność w celu ochrony zdrowia ludzkiego przed niekorzystnym wpływem szkodliwości i uciążliwości środowiskowych, zapobiegania powstawaniu chorób, w tym chorób zakaźnych i zawodowych. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Zwoleniu posiada zatwierdzoną „Instrukcję postępowania w przypadku wystąpienia na terenie powiatu zwoleńskiego niebezpiecznej choroby zakaźnej, masowych zachorowań na choroby zakaźne oraz ataku terrorystycznego”. Spośród stanu etatowego PSSE w Zwoleniu 12 pracowników posiada kwalifikacje niezbędne do udziału w działaniach w czasie wystąpienia epidemii. Stacja posiada niezbędny sprzęt i środki do podejmowania działań. Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] Strona Powiatowy Inspektorat Weterynarii w Zwoleniu realizuje zadania z zakresu ochrony zdrowia zwierząt oraz bezpieczeństwa produktów pochodzenia zwierzęcego w celu zapewnienia ochrony zdrowia publicznego. Zapobiega i zwalcza zagrożenia dla zdrowia i życia ludności powstałe w skutek rozprzestrzeniania się chorób zakaźnych zwierząt. PIW w Zwoleniu posiada opracowany plan zwalczania chorób zakaźnych wśród zwierząt oraz niezbędny sprzęt i środki do podejmowania działań np. diagnostycznych, dezynfekcyjnych itp. 89 PAŃSTWOWA INSPEKCJA WETERYNARYJNA www.zwolenpowiat.pl W inspektoracie zatrudnionych jest 8 osób, z czego 5 może bezpośrednio uczestniczyć w działaniach. NADZÓR BUDOWLANY Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego w Zwoleniu w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa publicznego m.in. sprawdza stan techniczny oraz dokumentację obiektów budowlanych będących w użytkowaniu w celu zapobieżenia ich niewłaściwej eksploatacji i dewastacji mogącej doprowadzić do katastrofy budowlanej (np. w okresie niekorzystnych warunków atmosferycznych - usuwanie zalegającego śniegu, lodu), kontroluje warunki bezpieczeństwa ludzi i mienia w procesach budowlanych. ZARZĄD MELIORACJI I URZADZEŃ WODNYCH Wojewódzki Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych O/Radom Inspektorat w Zwoleniu wypełnia swoje zadania z zakresu melioracji i gospodarki wodnej na terenie powiatu zwoleńskiego, polegające na utrzymaniu odpowiedniego stanu urządzeń wodnych i przeciwpowodziowych (kanały, wały przeciwpowodziowe, przepompownie, budowle i urządzenia piętrzące) oraz utrzymaniu magazynu przeciwpowodziowego. Ponadto, w przypadku wystąpienia zagrożenia uczestniczy w prowadzonych działaniach. 4.5. Ochrona zdrowia Głównym założeniem Powiatu w zakresie polityki zdrowotnej jest zapewnienie bieżącego dostępu do medycznych świadczeń leczniczych mieszkańcom. Na terenie Powiatu Zwoleńskiego funkcjonuje Samodzielny Publiczny Zespół Zakładów Opieki Zdrowotnej w Zwoleniu, w skład którego wchodzi: » Szpital, w skład którego wchodzi: Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] Strona Udziela świadczeń w trybie planowanym lub nagłym. Zapewnia całodobową opiekę lekarską i pielęgniarską, wykonanie badań diagnostycznych, leków w zakresie koniecznym do wykonywania świadczeń. Odział posiada 35 łóżek. W 2014 roku przyjęto ogółem 1.088 pacjentów. 90 - Oddział Chorób Wewnętrznych www.zwolenpowiat.pl - Zakład Pielęgnacyjno- Opiekuńczy Zapewnia całodobową opiekę obejmującą świadczenia o charakterze pielęgnacyjnym, opiekuńczym i rehabilitacyjnym osób wymagających stałej opieki, pielęgnacji, rehabilitacji i kontroli lekarskiej. Zakład posiada 38 łóżek. Pobyt pacjenta w zakładzie wynosi średnio 4 miesiące. W 2014 roku przyjęto ogółem 78 pacjentów. - Oddział Medycyny Paliatywnej Realizuje całodobowe stacjonarne świadczenia zdrowotne w zakresie opieki paliatywnej i hospicyjnej. Pomaga w leczeniu bólu i innych objawów chorobowych, zapobiega cierpieniu. Posiada 10 łóżek. W 2014 roku przyjęto ogółem 142 pacjentów. - Izba Przyjęć Szpitala - Dział Farmacji Szpitalnej - Sterylizatornia » Przychodnia Rejonowa, w skład której wchodzą: - Poradnie lekarza podstawowej opieki zdrowotnej (rodzinny), - Gabinet Pielęgniarki i Położnej Środowiskowej, - Pracownia Elektrokardiografii, - Gabinet Medycyny Szkolnej, W 2014 roku w Przychodni Rejonowej udzielono ogółem 53.759 porad lekarskich w tym 15.314 w Poradni ,,D”. » Przychodnia Specjalistyczna a w niej; - Poradnia Diabetologiczna ( udzielono 1.489 porad w 2014 r.) - Poradnia Endokrynologiczna ( udzielono 2.846 porad w 2014 r.) - Poradnia Ginekologiczno – Położnicza, USG ( udzielono 2.179 porad w 2014 r.) - Poradnia Dermatologiczna ( udzielono 4.589 porad w 2014 r.) - Poradnia Neurologiczna ( udzielono 4.625 porad w 2014 r.) Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] Strona - Poradnia Medycyny Pracy ( udzielono 1.450 porad w 2014 r.) 91 - Poradnia Kardiologiczna ( udzielono 2.792 porad w 2014 r.) www.zwolenpowiat.pl - Poradnia Gruźlicy i Chorób Płuc ( udzielono 856 porad w 2014 r.) - Poradnia Reumatologiczna ( udzielono 821 porad w 2014 r.) - Poradnia Onkologiczna ( udzielono 12 porad czynna od grudnia) - Poradnia Chirurgii Ogólnej ( udzielono 9.626 porad w 2014 r.) - Poradnia Ortopedyczna ( udzielono 4.968 porad w 2014 r.) - Poradnia Okulistyczna ( udzielono 6.882 porad w 2014 r.) - Poradnia Otolaryngologiczna ( udzielono 2.439 porad w 2014 r.) - Poradnia Zdrowia Psychicznego( udzielono 970 porad w 2014 r.) - Poradnia Terapii Uzależnienia i Współuzależnienia od Alkoholu ( udzielono 119 porad w 2014 r.) W Poradni Specjalistycznej ogółem udzielono w 2014 roku 46.663 porady. Przychodnia Rejonowa i Specjalistyczna w ramach swojej działalności zapewnia zarówno zdrowym jak i chorym świadczenia medyczne, udziela porad specjalistycznych z zakresu danej poradni specjalistycznej. » Pogotowie Ratunkowe w skład którego wchodzi; - Zespół Wyjazdowy Wypadkowy podstawowy - Zespół Wyjazdowy Specjalistyczny - Zespół Transportu Sanitarnego - Ambulatorium Ogólne Podstawowej Opieki Zdrowotnej Zespoły wyjazdowe zapewniają całodobową gotowość do realizacji wezwań i udzielania świadczeń w momencie zagrożenia życia i zdrowia w czasie wypadku, urazu porodu czy nagłego zachorowania. » Zakład Diagnostyki Labolatoryjnej w 2014 roku wykonano w nim ogółem 113.142 badania. » Zakład Rentgenodiagnostyki w skład którego wchodzi: - Pracownia Diagnostyki Obrazowej RTG- USG » Zakład rehabilitacji, w skład której wchodzi; Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] Strona W 2014 roku wykonano w nim ogółem 8.301 badań i 1.987 USG. 92 - Pracownia Endoskopii www.zwolenpowiat.pl - Pracownia Fizykoterapii (w 2014 roku przyjęto 830 pacjentów) - Pracownia Kinezyterapii - Ośrodek Rehabilitacji Dziennej (w 2014 roku przyjęto 260 pacjentów). Zakład rehabilitacji udziela świadczeń umożliwiających powrót do zdrowia i sprawności fizycznej. Samodzielny Publiczny Zespół Zakładów Opieki Zdrowotnej w Zwoleniu zatrudnia łącznie 295 osób, w tym: - lekarze -56 - farmaceuta- 1 - diagności labolatoryjni -3 - fizjoterapeuci -13 - rehabilitanci – 2 - elektroradiolog- 1 - psycholog - 2 - psychoterapeuta uzależnień-1 - terapeuta zajęciowy -1 - neurologopeda- 1 - pozostały wyższy personel radca prawny, kapelan – 2 - pielęgniarki – 90 - położne -4 - ratownicy medyczni -16 - technicy medyczni- 10 - laboranci medyczni -5 - rejestratorki medyczne- 10 - sekretarki medyczne -4 - dietetyk- 1 - pomoc apteczna – 1 - pracownicy techniczni, ekonomiczni i administracyjni -17 Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] Strona - salowe – 31 93 - sanitariusze szpitalni -3 www.zwolenpowiat.pl - pracownicy gospodarczy i obsługi – 17 Na terenie powiatu Zwoleńskiego funkcjonują również: Samodzielny Publiczny Zespół Zakładów Opieki Zdrowotnej w Przyłęku, w skład którego wchodzi: Ośrodek Zdrowia w Przyłęku Ośrodek Zdrowia w Załazach gm. Przyłęk W obu ośrodkach zatrudnienie znajdują: - Lekarz pediatra-1 na etacie - Lekarz internista-1 na etacie, 3 na umowę zlecenia - Pielęgniarka-6 na etacie - Stomatolog-1 na etacie, 1 na umowę zlecenia - Reumatolog-1 na umowę zlecenia Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] Strona - Ginekolog-2 (zakład posiada poradnię ginekologiczną) 94 - Położna-1 na etacie www.zwolenpowiat.pl - Psychiatra 1 na etacie - Psycholog 1 na etacie W zakładzie funkcjonuje również Poradnia uzależnienia od alkoholu. Liczba zapisanych osób do Ośrodków zdrowia w 2014 roku wyniosła 5000 osób. Liczba osób którym udzielono świadczeń w 2014 roku wyniosła 3.759 osoby. Samodzielny Publiczny Zespół Zakładów Opieki Zdrowotnej w Policznie, w skład którego wchodzi: Ośrodek Zdrowia w Policznie Ośrodek Zdrowia w Czarnolesie gm. Policzna Stan na dzień w Policznie. 8 czerwca 2015 rok informacje otrzymane z Ośrodka Zdrowia W obu ośrodkach zatrudnienie znajdują: - Lekarz pediatra-1 etat - Lekarz chorób wewnętrznych- 1 etat - Lekarz medycyny rodzinnej- 1 etat - Pielęgniarka 8 etatów - Położna 1 etat Liczba osób którym udzielono świadczeń w 2014 roku wyniosła 16.682 osoby. Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] Strona Liczba zapisanych osób do Ośrodka zdrowia w 2014 roku wyniosła 5.163 osoby 95 - Stomatolog – indywidualna praktyka lekarska www.zwolenpowiat.pl Samodzielny Publiczny Zespół Zakładów Opieki Zdrowotnej w Tczowie Ośrodek Zdrowia w Tczowie W ośrodku zdrowia zatrudnienie znajdują: - Lekarz pediatra-1 etat - Lekarz internista-1 etat - Pielęgniarka-4 etaty - Położna-1 etat - Ginekolog-2 etaty (zakład posiada poradnię ginekologiczną) Liczba zapisanych osób do Ośrodka zdrowia w 2014 roku wyniosła 2.586 osoby. Liczba osób którym udzielono świadczeń w 2014 roku wyniosła 2.491 osoby. Niepubliczny Zespół Zakładów Opieki Zdrowotnej w Kazanowie, w skład którego wchodzi: Ośrodek Zdrowia w Kazanowie Ośrodek Zdrowia w Kowalkowie gm. Kazanów W obu ośrodkach zatrudnienie znajdują: - Lekarz pediatra-1 etat - Lekarz internista-1 etat Liczba zapisanych osób do Ośrodka zdrowia w 2014 roku wyniosła 4.000 osób. Liczba osób którym udzielono świadczeń w 2014 roku wyniosła 15.000 osób. Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] Strona - Położna-1 umowa zlecenia 96 - Pielęgniarka-2 etaty 2 umowy zlecenia www.zwolenpowiat.pl Możliwość zaopatrzenia się pacjentów w leki zlecone w ramach wizyt lekarskich zapewniają funkcjonujące na terenie powiatu zwoleńskiego apteki. Określony rozkład czasu pracy poszczególnych aptek ogólnodostępnych pełniących stałe dyżury w porze nocnej, niedziele, święta i dni wolne od pracy w pełni zabezpiecza potrzeby mieszkańców powiatu zwoleńskiego. W powiecie zwoleńskim funkcjonuje 10 aptek i 2 punkty apteczne w następujących miejscowościach: - Gmina Kazanów- 1 punkt apteczny - Gmina Policzna- 1 apteka - Gmina Kazanów-1 apteka - Gmina Tczów- 1 apteka i 1 punkt apteczny - Miasto i Gmina Zwoleń- 7 aptek 4.6. Pomoc społeczna Pomoc społeczna ma umożliwić osobom i rodzinom przezwyciężenie trudnych sytuacji życiowych, których sami nie są w stanie zwalczyć i pokonać przy wykorzystaniu własnych możliwości, zasobów i uprawnień. W powiecie zwoleńskim problemami i kwestiami pomocy społecznej zajmują się: Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Zwoleniu, Gminne Ośrodki Pomocy Społecznej w poszczególnych gminach, a także Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie z siedzibą w Zwoleniu. Ośrodki Pomocy Społecznej świadczą pomoc w formie świadczeń pieniężnych, oferują również wsparcie w naturze i pomoc usługową w postaci pracy socjalnej bądź usług opiekuńczych. Pomoc jest przyznawana w głównej mierze z powodu: ubóstwa, sieroctwa, bezdomności, potrzeby ochrony macierzyństwa, niepełnosprawności, bezradności w sprawach opiekuńczo – wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego, klęsk żywiołowych, trudności w przystosowaniu się do życia po zwolnieniu z zakładu karnego, narkomanii oraz alkoholizmu. Na obszarze powiatu według danych na koniec 2014 r. przyznano świadczenia 4.059 osobom. Tabela 22. Liczba osób objętych pomocą społeczną w 2014 roku w powiecie zwoleńskim LP. WYSZCZEGÓLNIENIE LICZBA OSÓB, KTÓRYM PRZYZNANO ŚWIADCZENIA W TRYBIE GM. ZWOLEŃ 2481 2. GM. KAZANÓW 344 Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] Strona 1. 97 DECYZJI www.zwolenpowiat.pl 3. GM. POLICZNA 370 4. GM. PRZYŁĘK 605 5. GM. TCZÓW 259 6. POWIAT OGÓŁEM 4059 Źródło: Opracowanie na podstawie danych uzyskanych z PCPR w Zwoleniu. Osobom, które objęte są pomocą społeczną, udzielana jest pomoc na terenie gminy w formie zasiłków stałych, okresowych, celowych, dożywiania dzieci w szkole. Wszystkie ośrodki pomocy społeczne zlokalizowane na terenie powiatu zwoleńskiego realizują zadania wynikające z ustawy o pomocy społecznej, ustawy o dodatkach mieszkaniowych, ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz ustawy zaliczce alimentacyjnej i postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych. Najbardziej powszechną i znaczącą formą świadczeń są zasiłki celowe, które przyznawane są jednorazowo na pokrycie podstawowych potrzeb: koszty pogrzebu, posiłki, opał, koszt świadczeń zdrowotnych, odzież, pokrycie wydatków powstałych wyniku różnych zdarzeń losowych. Powyższe świadczenia mogą być przyznawane w postaci zasiłku pieniężnego bądź w naturze. Najważniejszymi problemami mieszkańców powiatu są: ubóstwo, alkoholizm, bezrobocie, niepełnosprawność, długotrwała lub ciężka choroba, bezradność w prowadzeniu gospodarstwa domowego, konieczność ochrony macierzyństwa. Ponadto na terenie powiatu zauważalny jest problem dotyczący młodych ludzi, którzy coraz częściej korzystają z pomocy społecznej wykazujący brak umiejętności w przystosowaniu się do życia w społeczności lokalnej. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Zwoleniu Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie jest jednostką pomocy społecznej realizującą zapisy ustawy o pomocy społecznej. Jest to samodzielna jednostka organizacyjno – budżetowa podporządkowana bezpośrednio zarządowi powiatu, wchodząca w skład powiatowej administracji zespolonej. Realizacja zadań w ramach rehabilitacji społecznej osób niepełnosprawnych PCPR odbywa się przy udziale środków PFRON. Ponadto instytucja ta podejmuje działania, które mają Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] Strona Dnia 4 lutego 2012 roku rozpoczął działalność Rodzinny Dom Dziecka prowadzony przez Dom Zakonny Zgromadzania Sióstr Kapucynek Najświętszego Serca Jezusa w Zwoleniu przy ul. Kardynała Stefana Wyszyńskiego 32. 98 Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Zwoleniu na terenie powiatu realizuje zadania zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami prawa. www.zwolenpowiat.pl zmierzać do ograniczenia skutków niepełnosprawności i przestrzegania praw tych osób. Współpracuje ona z fundacjami, stowarzyszeniami i organizacjami pozarządowymi działającymi na rzecz osób niepełnosprawnych w zakresie ich rehabilitacji społecznej. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie realizuje program „Wyrównywania różnic między regionami” dot. m.in. likwidacji barier architektonicznych, wyposażenia obiektów służących rehabilitacji osób niepełnosprawnych w sprzęt rehabilitacyjny oraz wyposażenia nowego miejsca pracy dla osób niepełnosprawnych. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie realizuje również pilotażowy programu ,,Aktywny samorząd” skierowany do osób niepełnosprawnych, którzy m.in. realizują obowiązek szkolny, są aktywni zawodowo i podnoszą swoje kwalifikacje zawodowe. Jedną z form rehabilitacji społecznej osób niepełnosprawnych jest uczestnictwo tych osób i ich opiekunów w turnusach rehabilitacyjnych. Turnus oznacza formę aktywnej rehabilitacji, połączonej z elementami wypoczynku, mającą na celu przede wszystkim ogólną poprawę sprawności, wyrobienie zaradności, pobudzenie i rozwijanie zainteresowań osób niepełnosprawnych. Z roku na rok liczba korzystających z tej formy rehabilitacji systematycznie wzrasta. W ramach rehabilitacji społecznej PCPR dzięki dofinansowaniu ze środków PFRON zaopatruje osoby niepełnosprawne w sprzęt rehabilitacyjny, przedmioty ortopedyczne oraz środki pomocnicze na podstawie odrębnych przepisów. Przedmiotami dofinansowania z tych środków mogą być pielucho-majtki, aparaty słuchowe, materace przeciwodleżynowe, wózki inwalidzkie, obuwie ortopedyczne itp. Kolejnym zadaniem powiatu z zakresu rehabilitacji społecznej jest dofinansowanie organizacji sportu, kultury i turystyki osób niepełnosprawnych. Inną formą rehabilitacji społecznej osób niepełnosprawnych są Warsztaty Terapii Zajęciowej (WTZ). Organizatorem WTZ jest Stowarzyszenie Na Rzecz Pomocy Rodzinie i Poszkodowanym w Wypadkach Komunikacyjnych w Zwoleniu. Warsztaty Terapii Zajęciowej znajdują się w Wilczowoli i działają od 01.12.2003 r. realizując zadania powiatowe z zakresu rehabilitacji społecznej i zawodowej osób niepełnosprawnych powyżej 16 roku życia, uznanych za niezdolne do podjęcia zatrudnienia. Realizacja celu odbywa się poprzez: - rozwój umiejętności wykonywania czynności życia codziennego, - przygotowanie do życia w środowisku społecznym, - opanowanie czynności przysposabiających do pracy, - rozwijanie podstawowych i specjalistycznych umiejętności zawodowych, Rehabilitacja odbywa się głównie w czasie zajęć praktycznych w pracowniach: Strona - ceramicznej, 99 - inne wskazane działania. - stolarskiej, Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] www.zwolenpowiat.pl - informatycznej, - haftu, - kulinarnej i nauki samoobsługi, - muzycznej, - gabinecie rehabilitacyjnym, - witrażowo-biżuteryjnej, - plastyczno-intoligatorskiej, - wikliniarsko-tkackiej. W zajęciach praktycznych bierze udział 50 osób. W ramach terapii wykonywane prace są później eksponowane i sprzedawane na stoiskach kiermaszowych organizowanych z okazji świąt czy innych imprez. Warsztat prowadzi terapię poprzez szereg działań wielokierunkowych, które oparte są o zajęcia umysłowe i fizyczne, by jak najlepiej wykorzystać potencjał rozwojowy tkwiący w osobie niepełnosprawnej, niezależnie od stopnia jej niepełnosprawności. Stowarzyszenie Na Rzecz Pomocy Rodzinie i Poszkodowanym w Wypadkach Komunikacyjnych w Zwoleniu działa od czerwca 2001r. Organizuje i dofinansowuje grupowe wyjazdy osób niepełnosprawnych na turnusy rehabilitacyjne, a także letnie wypoczynki dla dzieci z najuboższych rodzin. Współpracuje z innymi organizacjami pozarządowymi pracującymi na rzecz pomocy rodzinie i osób poszkodowanych w wypadkach komunikacyjnych i organizacjami młodzieżowymi. Ponadto organizuje spotkania i imprezy integracyjne dla osób niepełnosprawnych, a także spotkania informacyjne dla tych osób i ich rodzin. Udziela wsparcia w tworzeniu grup samopomocowych. Pomaga rodzinom i osobom występującymi o dofinansowanie w ramach zakupu leków, sprzętu rehabilitacyjnego, będącym szczególnie po wypadkach komunikacyjnych. Od 2008 roku Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Zwoleniu złożyło w Mazowieckiej Jednostce Wdrażania Programów Unijnych w ramach działania 7.1.2 „Rozwój i upowszechnianie aktywnej integracji przez powiatowe centra pomocy rodzinie – Projekty Systemowe PO KL, 7 wniosków aplikując o środki unijne. Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] Strona Na terenie wsi Gródek w gminne Policzna znajduje się Dom Pomocy Społecznej, który jest samodzielną jednostką organizacyjną powiatu zwoleńskiego. W domu zatrudnionych jest 53 pracowników odpowiednio przeszkolonych do pracy z osobami niepełnosprawnymi i chorymi psychicznie. Dom jest placówką stałego pobytu przeznaczoną dla 77 osób przewlekle chorych psychicznie. Decyzję o skierowaniu do domu pomocy społecznej i decyzje ustalającą opłaty za 100 Ww. projekty obejmują wsparciem osoby bezrobotne, zarejestrowane w Powiatowym Urzędzie Pracy w Zwoleniu. Projekty zakładają diagnozę potrzeb każdego uczestnika projektu oraz dostosowuje formy wsparcia do zdiagnozowanych potrzeb w tym m.in. podniesienia aktywności zawodowej, edukacyjnej i społecznej pełnoletnich wychowanków z rodzin zastępczych, placówek opiekuńczo-wychowawczych, dzieci z rodzin zastępczych jak i aktywna integrację i doskonalenie zawodowe osób niepełnosprawnych, mieszkańców powiatu zwoleńskiego. www.zwolenpowiat.pl pobyt w domu wydaje właściwy organ gminy, w której zamieszkuje osoba skierowana. Decyzję o umieszczeniu w domu wydaje Kierownik Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Zwoleniu z upoważnienia Starosty. 4.7. Oświata i wychowanie Na obszarze powiatu zwoleńskiego funkcjonują zespoły szkół publicznych, w których młodzież kształci się w następujących typach szkół: » Zespół Szkół Licealnych w Zwoleniu – kształcący w trzyletnim liceum ogólnokształcącym (12 oddziałów, 373 uczniów), » Zespół Szkół Rolniczo – Technicznych – kształcący w oddziałach: - zasadnicze szkoły zawodowe (8 oddziałów, 229 uczniów), - technikum rolnicze 4 letnie (12 oddziałów, 314 uczniów), - liceum ogólnokształcące dla młodzieży 3 letnie (4 oddziały, 108 uczniów), - liceum ogólnokształcące dla dorosłych na podbudowie zasadniczej szkoły zawodowej ( 1 oddział , 25 słuchaczy ). Ogółem w dwóch zespołach kształci się 1.049 uczniów, pracuje 69 nauczycieli pełnozatrudnionych oraz 14 niepełnozatrudnionych. Na terenie powiatu zwoleńskiego funkcjonuje 18 publicznych szkół podstawowych, do których uczęszcza 2.642 uczniów i 8 gimnazjów, gdzie uczy się 984 uczniów. Łączna liczba nauczycieli pełnozatrudnionych w powyższych placówkach oświatowych wynosi 494 osób. W przeliczeniu na jednego nauczyciela przypada 7 uczniów. Obecnie większość placówek oświatowych znajdujących się na obszarze powiatu zwoleńskiego posiada dobre warunki do nauczania. Znajdujące się w nich pracownie specjalistyczne są nowocześnie wyposażone. Mimo bieżących działań inwestycyjnych placówek szkolnych istnieje ciągła potrzeba ich modernizacji. Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] Strona W celu poprawy warunków nauczania oraz możliwości rozwoju uczniów Zespołu Szkół Rolniczo- Technicznych w Zwoleniu przystąpiono do realizacji projektu „ Budowa budynku dydaktycznego i sali sportowej Zespołu Szkół Rolniczo-Technicznych w Zwoleniu.” 101 Aktualna baza oświatowa jest bazą dostosowaną do potrzeb i wymaganych standardów. Prowadzonych modernizacji bazy oświatowej w ubiegłych latach towarzyszył rozwój kształcenia młodzieży i doskonalenia kadr pod intensywnie zmieniające się potrzeby powiatu i regionu. W chwili obecnej szkoły ponadgimnazjalne dostosowują profil kształcenia uczniów do wymogów i potrzeb rynku pracy, dzięki czemu uczniowie mogą zdobyć taki zawód, który po ukończeniu szkoły pozwoli im znaleźć dobrą pracę. Szkoły te pragną odpowiedzieć na potrzeby lokalnego rynku i dlatego zachęcają młodych ludzi szerokim wyborem profili kształcenia. www.zwolenpowiat.pl W dniu 30 sierpnia 2014 roku dokonano otwarcia nowego budynku dydaktycznego i sali sportowej w ZSRT w Zwoleniu. Była to największa w historii Powiatu Zwoleńskiego inwestycja, która została współfinansowana ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, dotacji Ministerstwa Sportu i Turystyki oraz środków własnych powiatu. Całkowita wartość projektu, roboty budowlane i wyposażenie w sprzęt szkolny i sportowy wyniosła 14 940 647,88 zł. Powierzchnia budynku dydaktycznego to 4 160,65 m2, sala sportowa o wymiarach 26x45 m. W budynku szkoły powierzchnia dydaktyczna zlokalizowana została na I i II piętrze, zaś zaplecze administracyjne, bibliotekę z czytelnią, multimedialne centrum informacji z epunktem, salę widowiskową pełniącą również funkcję sal konferencyjnych, bufet oraz zaplecze szatniowe zaplanowano na parterze. Sale dydaktyczne (sale zajęć ogólnokształcących, sale zajęć językowych ze stanowiskami komputerowymi, sale informatyczne z nowoczesnym sprzętem i oprogramowaniem oraz klaso-pracownie przedmiotowe) umożliwią prowadzenie zajęć zgodnie z programem nauczania, łącznie w 28 salach dydaktycznych. Budynek szkoły został wyposażony w windę i sanitariaty dla osób niepełnosprawnych. Przy szkole zlokalizowano parkingi z wyznaczonymi miejscami dla osób niepełnosprawnych, układ chodników, zielone skwery. Na terenie powiatu zwoleńskiego brak jest szkół artystycznych, jak również szkolnictwa wyższego. W roku szkolnym 2014/2015 na terenie powiatu funkcjonują szkoły niepubliczne wiodących instytucji szkoleniowych działających w regionie tj. „Profesja” Ośrodek Kształcenia Zawodowego w Radomiu oraz Zakład Doskonalenia Zawodowego w Kielcach. Proponują bogatą ofertę szkoleniową, doświadczenie i renomę a także cieszą się zaufaniem wśród klientów indywidualnych i instytucjonalnych. Prowadzą szkoły dla młodzieży m.in. gimnazjum, zasadniczą szkołę zawodową, liceum ogólnokształcące oraz dla dorosłych liceum ogólnokształcące oraz szkołę policealną. Ogółem liczna uczniów i słuchaczy to blisko 190 osób. Na terenie powiatu powstało również Niepubliczne Gimnazjum przy Liceum Ogólnokształcącym prowadzone przez Stowarzyszenie Absolwentów i Sympatyków Liceum Ogólnokształcącego im. Jana Kochanowskiego w Zwoleniu, które powstało w 2013 r. Obecnie uczęszcza do niego 61 uczniów. W roku szkolnym 2014/2015 na obszarze powiatu działa 5 placówek przedszkolnych, do których uczęszcza 270 dzieci. Na terenie gminy Przyłęk nie istnieje odrębne przedszkole, dzieci uczęszczają do 5 oddziałów przedszkolnych ( 5-6 latków) w liczbie 102 uczniów: - Przedszkole Samorządowe w Policznie – 39 dzieci, - Przedszkole Samorządowe w Czarnolesie – 45 dzieci, Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] Strona - Przedszkole Niepubliczne „Słoneczko” w Zwoleniu – 100 dzieci, 11 nauczycieli 102 - Publiczne Przedszkole w Zwoleniu – 125 dzieci, 10 nauczycieli, www.zwolenpowiat.pl - Przedszkole Gminne w Tczowie – 45 dzieci, - Publiczne Przedszkole w Kazanowie – 44 dzieci. Tabela 23. Liczba uczniów i szkół publicznych na terenie powiatu zwoleńskiego GMINA ZWOLEŃ LICZBA SZKÓŁ LICZBA LICZBA NAUCZYCIELI PODSTAWOWYCH GIMNAZJÓW/ / UCZNIÓW UCZNIÓW 4 / 1123 3 / 420 PEŁNOZATRUDNIONYCH LICZBA PRZEDSZKOLI/ LICZBA DZIECI 128 1/ 125 2 ODDZIAŁY PRZEDSZKOLNE PONIŻEJ „0”/ 34 KAZANÓW 4 / 404 1 / 153 82 1 /44 TCZÓW 4 / 356 1 / 64 77 1 / 45 POLICZNA 2 / 354 1 / 160 56 2 / 56 PRZYŁĘK 4 / 405 2 / 187 85 5 ODDZIAŁÓW / 102 5-6 LATKÓW 18 / 2642 8 / 984 494 5 / 372 Źródło: Opracowanie na podstawie danych z gmin powiatu zwoleńskiego Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] Strona Środowiskowe Hufce Pracy są jednostkami o szerokim profilu działań opiekuńczych, kształceniowych i doradczych. Stworzone zostały przede wszystkim ze względu na potrzeby młodzieży z danego środowiska. Realizują zadanie takie jak Hufce Pracy, ale w pełnej integracji i współpracy ze środowiskiem lokalnym, przede wszystkim z samorządem lokalnym, policją, sądem, pomocą społeczną, poradniami psychologiczno-pedagogicznymi oraz organizacjami przeciwdziałającymi alkoholizmowi i narkomanii. Dodatkowo ŚHP zapewnia całodobową opiekę wychowawczą w ramach prowadzonej świetlicy środowiskowej oraz organizuje różnorodne formy spędzania czasu wolnego poprzez udział w imprezach kulturalno-oświatowych, kołach zainteresowań, zajęciach warsztatowych. 103 Ośrodek Szkolenia i Wychowania 7-3 w Zwoleniu www.zwolenpowiat.pl Ośrodek Szkolenia i Wychowania w Zwoleniu istnieje od 2006 roku. Placówka zajmuje się edukacją młodzieży w klasach gimnazjalnych, zawodowych, a także w ramach rzemieślniczej nauki zawodu. Oferuje edukację w klasie I gimnazjum bez przyuczenia do zawodu. Internat dysponuje 76 miejscami. Młodzież ma możliwość nieodpłatnego mieszkania i wyżywienia. W budynku Ośrodka w Zwoleniu znajdują się również Warsztaty Szkoleniowo-Produkcyjne Mazowieckiej Wojewódzkiej Komendy OHP, gdzie młodzież zdobywa wiedzę i umiejętności w zawodach: kucharz małej gastronomi oraz fryzjer. 4.8 Infrastruktura telekomunikacyjna Dostępność mieszkańców do infrastruktury telekomunikacyjnej w powiecie zwoleńskim w ostatnich latach systematycznie się poprawia. Dzieje się tak za sprawą coraz szerszego dostępu do usług telefonii komórkowej oraz rozwoju lokalnych operatorów telekomunikacyjnych świadczących m.in. usługi dostępu do sieci Internet dla mieszkańców Powiatu Zwoleńskiego. Dostęp do sieci Internet za pośrednictwem operatorów komórkowych Praktycznie cały obszar powiatu objęty jest zasięgiem wszystkich funkcjonujących w kraju operatorów sieci komórkowej tj. firm: Orange Polska S.A., T-Mobile Polska S.A., P4 Sp. z o.o. oraz Polkomtel. Firmy te jednakże oferują na terenie powiatu głównie zasięg w technologii 2G i 3G. W przypadku chęci korzystania z dostępu do sieci Internet w wymienionych technologiach należy liczyć się z niewielkimi prędkościami (2G do 236kb/s a 3G w zależności od urządzenia użytkownika 3, 6, 7,2, 14,4 Mb/s) oraz stosunkowo wysokimi kosztami transferu danych. Internet mobilny w technologii LTE swym zasięgiem nie dociera do wszystkich rejonów powiatu. W zależności od operatora pokrycie zasięgiem sygnału w technologii LTE skupione jest wokół większych aglomeracji miejskich. Strona 104 Zasięg pokrycia sygnałem w technologii LTE w zależności od operatora: Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] www.zwolenpowiat.pl Rysunek 2. Zasięg LTE - T-Mobile. Strona 105 Źródło: dane ze strony operatora. Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] www.zwolenpowiat.pl Rysunek 3. Zasięg LTE – Plus. Strona 106 Źródło: dane ze strony operatora. Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] www.zwolenpowiat.pl Rysunek 4. Zasięg LTE – Orange. Źródło: dane ze strony operatora. Jak widać na przedstawionych mapach gminy takie jak Policzna czy Kazanów na dzień dzisiejszy nie mają możliwości skorzystania z technologii LTE. Trochę lepsza sytuacja jest w gminach Tczów i Przyłęk. Należy jednakże pamiętać, że informacje o zasięgu sieci w poszczególnych technologiach (w tym przypadku LTE) prezentowane na stronach operatorów są poglądowe, zatem możliwość faktycznego skorzystania z technologii LTE może być nieosiągalna dla mieszkańców tych gmin. Węzły, styki i zakończenia sieci Na terenie powiatu zwoleńskiego istnieją w chwili obecnej: - zakończenia sieci światłowodowych - węzły telekomunikacyjne - sieci kablowe i terminale radiowe Strona - optyczne punkty styku sieci 107 - dostępowe węzły telekomunikacyjne Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] www.zwolenpowiat.pl Te elementy infrastruktury sieciowej umożliwiają podmiotom telekomunikacyjnym świadczenie przez nich usług. 0 PT 1 PT 2 PT 3÷9 PT 10 PT lub więcej 0 PT 1 PT 2 PT 3÷9 PT 10 PT lub więcej 0 PT 1 PT 2 PT 3÷9 PT 10 PT lub więcej 0 PT 1 PT 2 PT 3÷9 PT 10 PT lub więcej 0 PT 1 PT Liczba miejscowości z Liczba miejscowości z dostępowymi węzłami telekomunikacyjnymi Liczba miejscowości z węzłami telekomunikacyjnymi Liczba miejscowości z zakończeniem sieci światłowodowej Liczba miejscowości Nazwa gminy Liczba miejscowości z zasięgiem sieci kablowych lub terminalami radiowymi Tabela 24. Pokrycie terenu powiatu zwoleńskiego istniejącą infrastrukturą telekomunikacyjną według danych Urzędu Komunikacji Elektronicznej (sierpień 2014). Kazanów 35 32 3 0 0 0 21 6 4 4 0 31 2 2 0 0 11 2 5 17 0 32 3 Policzna 30 28 2 0 0 0 4 15 6 5 0 24 4 1 1 0 0 2 4 23 1 28 2 Przyłęk 32 29 3 0 0 0 9 12 5 6 0 23 8 1 0 0 1 1 7 23 0 29 3 Tczów 18 16 2 0 0 0 4 11 1 2 0 15 2 1 0 0 0 2 2 14 0 16 2 Zwoleń Miasto 1 0 0 0 1 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 1 0 0 0 0 1 0 1 Zwoleń 52 49 3 0 0 0 13 24 14 1 0 50 2 0 0 0 4 7 7 34 0 50 2 Strona 108 Jak widać z prezentowanych danych w gminach bardzo wiele miejscowości nie posiada zakończeń sieci światłowodowej, jak również nie dysponuje dostępowymi węzłami telekomunikacyjnymi. To samo dotyczy się optycznych punktów styku sieci. Trochę lepiej jest w obszarze węzłów telekomunikacyjnych, gdzie miejscowości są wyposażone w taką infrastrukturę. Natomiast najlepiej wyposażone są miejscowości w sieci kablowe lub terminale radiowe. Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] www.zwolenpowiat.pl Rysunek 5. Liczba podmiotów telekomunikacyjnych na terenie powiatu zwoleńskiego. Strona 109 Źródło: dane UKE, Warszawa 2014 - wizualizacja graficzna. Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] www.zwolenpowiat.pl Rysunek 6. Zakończenia sieci światłowodowej - powiat zwoleński Źródło: dane UKE, Warszawa 2014. Całościowo przedstawione dane pokazują, że najsłabiej rozwiniętą infrastrukturę dostępową posiada gmina Kazanów. Na jej terenie działa także najmniejsza liczba podmiotów telekomunikacyjnych a największa konkurencja wśród operatorów ma miejsce na terenie miasta Zwolenia. Strona Obecnie na terenie powiatu zwoleńskiego realizowany jest projekt „Internet Dla Mazowsza” (IDM), który zakłada wybudowanie na terenie Województwa Mazowieckiego światłowodowej sieci szkieletowo-dystrybucyjnej, oraz wybudowanie sieci dostępowej NGA (FTTB) w 33 miejscowościach. 110 „Internet Dla Mazowsza” Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] www.zwolenpowiat.pl Wybudowana sieć zapewni możliwość dostępu, za pośrednictwem Internetu, do usług teleinformatycznych świadczonych drogą elektroniczna dla mieszkańców, przedsiębiorstw i podmiotów publicznych na Mazowszu. Zapewnienie operatorom telekomunikacyjnym dostępu do subsydiowanej infrastruktury tworzy warunki do inwestycji w segmenty NGA ostatniej mili, a również umożliwienie korzystania z nowej sieci, aby wyeliminować „przepaść cyfrową” w zakresie podstawowych usług szerokopasmowych na obszarach, na których obecnie nie ma odpowiedniej infrastruktury szerokopasmowej. Rysunek 7. Mapa przebiegu sieci IDM. Strona 111 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych ze strony: www.idm.org.pl Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] www.zwolenpowiat.pl CZĘŚĆ II. ANALIZA SWOT Punktem wyjścia do opracowania i sformułowania strategii rozwoju powiatu jest diagnoza prospektywna, która pozwala na ocenę stanu aktualnego oraz wskazanie głównych kierunków i istotnych problemów rozwoju. Diagnoza prospektywna to próba zrelacjonowania przyszłości, która swoje źródło posiadania w stanie obecnym. W owej diagnozie bierze się pod uwagę przede wszystkim te czynniki, które determinują rozwój i powzięte działania. Najbardziej stabilne „podłoże”, które w głównej mierze decyduje o przyszłości powiatu to środowisko przyrodnicze i zagospodarowanie materialne sieci osadniczej. Wstępna analiza powiatu zwoleńskiego jest podstawą do kompleksowej oceny stanu aktualnego oraz wskazanie głównych kierunków rozwoju i kluczowych problemów z tym związanych. W tym celu została przeprowadzona analiza SWOT, która pozwala zidentyfikować problemy, potencjał rozwojowy, uwarunkowania zewnętrzne, stanowiące zagrożenia i szanse rozwoju powiatu. Analiza SWOT to metoda, którą stosuje się w opracowaniach strategii rozwoju jednostek terytorialnych, by umożliwić rozpoznanie atutów – mocnych stron (Strenghts), słabości (Weaknesses), szans (Opportunities) i zagrożeń (Threats). Poprzez powyższe pojęcia należy rozumieć: Atut – uwarunkowanie występujące w powiecie oceniane pozytywnie ze względu na możliwość realizacji celów rozwojowych i strategicznych, wewnętrzny potencjał powiatu, Słabość – uwarunkowanie wewnętrzne oceniane negatywnie, niewykorzystane z uwagi na realizacje celów, Szansa – korzystne zjawisko zewnętrzne (obecne) lub proces (prognozowany) sprzyjający realizacji celów rozwoju powiatu, Zagrożenie – zjawisko lub proces (obecny lub prognozowany) stanowiący przeszkodę w realizacji konkretnych celów strategicznych. Strona 112 Mocne strony i słabości są to pozytywne i niekorzystne zjawiska wewnątrz powiatu i w jego najbliższym otoczeniu. Maja one charakter endogeniczny. Z kolei szanse i zagrożenia obejmują swoim zasięgiem wszelkie zewnętrzne uwarunkowania funkcjonowania i rozwoju powiatu zwoleńskiego. Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] www.zwolenpowiat.pl » » » » WEWNĘTRZNE » » » » » » » » » MOCNE STRONY SŁABE STRONY KORZYSTNA STRUKTURA DEMOGRAFICZNA LUDNOŚCI POWIATU SPRAWNIE DZIAŁAJĄCE INSTYTUCJE PUBLICZNE AKTUALNE PROGRAMY I STRATEGIE W ZAKRESIE POMOCY SPOŁECZNEJ DOBRZE ROZWINIĘTA SIEĆ PLACÓWEK PODSTAWOWEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ DOBRZE FUNKCJONUJĄCY DOM POMOCY SPOŁECZNEJ DLA PRZEWLEKLE PSYCHICZNIE CHORYCH W GRÓDKU I POWIATOWE CENTRUM POMOCY RODZINIE DOBRA INFRASTRUKTURA OŚWIATOWOEDUKACYJNA DOSTOSOWANY PROFIL KSZTAŁCENIA W SZKOŁACH PONADGIMNAZJALNYCH STWARZAJĄCY SZANSE NA ZDOBYCIE DOBREGO ZAWODU ROZWINIĘTA SIEĆ BIBLIOTEK ORAZ ŚWIETLIC WIEJSKICH DZIAŁALNIE LICZNYCH ORGANIZACJI POZARZĄDOWYCH ORAZ KÓŁ GOSPODYŃ WIEJSKICH ORGANIZACJA WIELU, PROMUJĄCYCH POWIAT CYKLICZNYCH IMPREZ KULTURALNYCH STAŁY KALENDARZ IMPREZ KULTURALNYCH KORZYSTNE POWIĄZANIA KOMUNIKACYJNE WZDŁUŻ WAŻNYCH TRAS KOMUNIKACYJNYCHDROGA KRAJOWA NR 12 (POŁĄCZENIE WSCHÓD ZACHÓD ŁĄCZĄCE LUBLIN Z ŁODZIĄ) I NR 79 (POŁĄCZENIE PÓŁNOC - POŁUDNIE, ŁĄCZĄCE WARSZAWĘ Z TARNOBRZEGIEM) DUŻA AKTYWNOŚĆ GOSPODARCZA LUDNOŚCI SEKTORA PRYWATNEGO - ROZWÓJ DROBNEJ PRZEDSIĘBIORCZOŚCI WYKWALIFIKOWANA KADRA WARUNKUJĄCA ROZWÓJ GOSPODARCZY ORAZ SZKOLĄCA W KIERUNKACH ZAWODOWYCH WYSOKIE WALORY PRZYRODNICZE, W TYM ZNACZNA ILOŚĆ OBSZARÓW CHRONIONYCH WYSTĘPOWANIE SUROWCÓW MINERALNYCH (KRUSZYWA NATURALNE DROBNE » » » » » » » » » » » » » » » » » » WYSOKI POZIOM BEZROBOCIA (STOPA BEZROBOCIA 20,8%) ORAZ NIE KORZYSTNA STRUKTURA BEZROBOTNYCH DEFICYT MIESZKALNICTWA KOMUNALNEGO BRAK SZKOLNICTWA WYŻSZEGO NA TERENIE POWIATU ROZDROBNIENIE GOSPODARSTW ROLNYCH NA TERENIE POWIATU NIEDOSTATECZNY POZIOM SKANALIZOWANIA GMIN SŁABO ROZWINIĘTA BAZA NOCLEGOWA OBCIĄŻENIE ŚRODOWISKA NATURALNEGO KOMUNIKACJĄ DROGOWĄ - EMISJA SPALIN I NADMIERNY HAŁAS BRAK AKTUALNEGO PROGRAMU REWITALIZACJI MIASTA ZWOLEŃ I GMIN BARDZO SŁABE WYPOSAŻENIE TERENÓW WIEJSKICH W KANALIZACJĘ SANITARNĄ NIEDOBÓR SIECI KANALIZACYJNEJ (142 KM) W PORÓWNANIU Z UZBROJENIEM W SIEĆ WODOCIĄGOWĄ (602 KM) BRAK CENTRALNEJ SIECI CIEPŁOWNICZEJ, CO WIĄŻE SIĘ ZE ZWIĘKSZONYMI KOSZTAMI DLA POSZCZEGÓLNYCH GMIN (BRAK WIĘKSZYCH LOKALNYCH KOTŁOWNI) NISKI STOPIEŃ ZGAZYFIKOWANA GMIN ORAZ MAŁO DYNAMICZNY ROZWÓJ GAZYFIKACJI NA TERENIE POWIATU - TYLKO 7,1% MIESZKAŃ JEST PODŁĄCZONYCH DO GAZU SIECIOWEGO WYSOKI UDZIAŁ DRÓG NIEUTWARDZONYCH W STOSUNKU DO OGÓLNEJ DŁUGOŚCI DRÓG GMINNYCH BRAK INSTYTUCJI OTOCZENIA BIZNESU BRAK UZBROJONYCH DZIAŁEK O WIĘKSZEJ POWIERZCHNI PRZEZNACZONYCH POD DZIAŁALNOŚĆ INWESTYCYJNĄ BRAK SPÓJNEJ I SKUTECZNEJ POLITYKI WSPARCIA PRZEDSIĘBIORCZOŚCI W GMINACH I POWIECIE MAŁA ILOŚĆ PRODUKTÓW STANOWIĄCYCH WYRÓŻNIK REGIONU EMIGRACJA LUDZI MŁODYCH I WYKSZTAŁCONYCH Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] 113 » NEGATYWNE Strona » POZYTYWNE www.zwolenpowiat.pl » » » » » ZEWNĘTRZNE » » » » » » » » » » » » » » » » BRAK ZACHĘT DO POWROTU OSÓB, KTÓRE WYEMIGROWAŁY ZAROBKOWO UJEMNY PRZYROST NATURALNY ZBYT MAŁE WYKORZYSTANIE MOŻLIWOŚCI DZIEDZICTWA KULTURY MATERIALNEJ ORAZ OBIEKTÓW Z TYM ZWIĄZANYCH W PROMOCJI REGIONU I POPRAWY ATRAKCYJNOŚCI TURYSTYCZNEJ BRAK LUB ZBYT MAŁE ŚRODKI NA OCHRONĘ ZABYTKÓW I TERENÓW PRZYRODNICZYCH BRAK ZAKŁADÓW PRODUKCYJNYCH STARZEJĄCE SIĘ SPOŁECZEŃSTWO NA TERENIE POWIATU BRAK MIEJSC PRACY DLA OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH OGRANICZONY, SZCZEGÓLNIE NA TERENACH WIEJSKICH DOSTĘP DO SZEROKOPASMOWEGO INTERNETU BRAK INFRASTRUKTURY POMOCY SPOŁECZNEJ BRAK ZBIORNIKÓW WODNYCH NA TERENIE POWIATU NIEDOINWESTOWANIE JEDNOSTEK PUBLICZNYCH W ZAKRESIE ŚWIADCZENIE E-USŁUG POZYTYWNE NEGATYWNE SZANSE ZAGROŻENIA POWSTAWANIE NOWYCH MIEJSC PRACY W ZWIĄZKU Z DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZĄ W SEKTORZE TURYSTYKI ROZBUDOWA SIECI SZEROKOPASMOWEJ NA TERENIE POWIAT (INTERNET DLA MAZOWSZA) WYKORZYSTANIE FUNDUSZY UNIJNYCH W RAMACH NOWEJ PERSPEKTYWY FINANSOWEJ NA LATA 2015-2020 ZMNIEJSZENIE STOPY BEZROBOCIA NA TERENIE POWIATU DZIĘKI WYKORZYSTYWANIU » » » » ROSNĄCY POZIOM BEZROBOCIA WYSOKIE WYMOGI STAWIANE PRZEZ UE HODOWCOM ZWIERZĄT GOSPODARSKICH I SPADAJĄCA OPŁACALNOŚĆ TEJ PRODUKCJI CORAZ WIĘKSZA KONKURENCJA NA RYNKU REGIONALNYM I KRAJOWYM ZAGROŻENIE ZASOBÓW LEŚNYCH SPOWODOWANE PRZEZ: CZYNNIKI NATURALNE, NIERÓWNOMIERNĄ STRUKTURĘ LASÓW, PRZEZNACZANIE TERENÓW CENNYCH Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] 114 » I GRUBE, SUROWCE ILASTE TORFY, OPOKI) WYSOKIE WALORY I ATRAKCYJNOŚĆ TURYSTYCZNA DZIĘKI ZRÓŻNICOWANEMU CHARAKTEROWI KRAJOBRAZOWEMU, WARUNKOM PRZYRODNICZYM, WALOROM HISTORYCZNYM ORAZ RÓŻNORODNOŚCI TYPÓW ZABYTKÓW (ISTNIEJĄCE, OZNAKOWANE SZLAKI TURYSTYCZNE ORAZ ATRAKCYJNEJ ŚCIEŻKI ROWEROWEJ „MIODNE”) ISTNIEJĄCE ZABYTKI HISTORYCZNE ORAZ SZEREG POMNIKÓW I MIEJSC PAMIĘCI NARODOWEJ W TYM LICZNE OBIEKTY WPISANE DO REJESTRU ZABYTKÓW (OBIEKTY DZIEDZICTWA KULTURY MATERIALNEJ) DOBRZE ROZWINIĘTA SIEĆ DRÓG GMINNYCH (530 KM) I POWIATOWYCH (239 KM) DOBRE POŁĄCZENIA KOMUNIKACYJNE Z SĄSIADUJĄCYMI MIASTAMI POWIATOWYMI (DROGI WOJEWÓDZKIE NR 733 I NR 787) LICZNE POŁĄCZENIA KOMUNIKACYJNE Z LUBLINEM, WARSZAWĄ, RADOMIEM, KATOWICAMI, ŁODZIĄ, LIPSKIEM, KOZIENICAMI, PUŁAWAMI, WROCŁAWIEM, OPOLEM, KIELCAMI, OSTROWCEM ŚWIĘTOKRZYSKIM DOGODNE POWIĄZANIA KOMUNIKACYJNE GMIN POWIATU ZWOLEŃSKIEGO Z WARSZAWĄ, RADOMIEM, LUBLINEM, SANDOMIERZEM (WĘZEŁ KOMUNIKACYJNY: DROGA KRAJOWA NR 12 I NR 79) MODERNIZOWANE I BUDOWANE OBIEKTY SPORTOWO-REKREACYJNE WYSOKIE POCZUCIE BEZPIECZEŃSTWA MIESZKAŃCÓW Strona » www.zwolenpowiat.pl » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » PRZYRODNICZO POD ZABUDOWĘ, WZMOŻONĄ PENETRACJĘ LASÓW PRZEZ LUDNOŚĆ, ZANIECZYSZCZENIE TERENÓW LESISTYCH, DZIKIE WYSYPISKA ŚMIECI, WYDOBYCIA PIASKU NIEDOSTATECZNE ŚRODKI FINANSOWE PRZEZNACZONE NA MODERNIZACJĘ DRÓG POWIATOWYCH I GMINNYCH ZŁY SYSTEM FINANSOWANIA DZIAŁAŃ POWIATU - NIEWIELKI UDZIAŁ DOCHODÓW WŁASNYCH W BUDŻECIE POWIATU - UZALEŻNIENIE OD PIENIĘDZY CENTRALNYCH NIEDOSTATECZNE ŚRODKI FINANSOWE NA INFRASTRUKTURĘ TECHNICZNĄ BRAK POKRYCIA PLANAMI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO WIĘKSZOŚCI OBSZARÓW POWIATU (BARIERA INWESTYCYJNA I ADMINISTRACYJNA) MAŁE ZAINTERESOWANIE REGIONEM INWESTORÓW KRAJOWYCH I ZAGRANICZNYCH KONKURENCYJNE ZAROBKI W SĄSIEDNICH REGIONACH WZROST NATĘŻENIA RUCHU DROGOWEGO (TRANSPORTU DROGOWEGO) – WZROST ZAGROŻEŃ Z TYM ZWIĄZANYCH ORAZ SZYBSZE ZUŻYCIE INFRASTRUKTURY DROGOWEJ STARZENIE SIĘ INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ DALSZY BRAK INWESTORÓW ZEWNĘTRZNYCH ODPŁYW WYKWALIFIKOWANEJ KADRY DO PRACY W DUŻYCH AGLOMERACJACH MIEJSKICH I POZA GRANICAMI KRAJU Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] 115 » FUNDUSZY UNIJNYCH MOŻLIWOŚĆ GENEROWANIA ZYSKÓW ZWIĄZANYCH Z PRACĄ NAD ZINTEGROWANYM PRODUKTEM TURYSTYCZNYM ORAZ WZROSTEM RUCHU TURYSTYCZNEGO (ZNACZĄCA LICZBA OBSZARÓW CHRONIONYCH) POWSTAWANIE INSTYTUCJI OTOCZENIA BIZNESU ORAZ AKTYWNIE DZIAŁAJĄCE ORGANIZACJE, STOWARZYSZENIA PRZYCZYNIAJĄCE SIĘ DO PODNIESIENIA AKTYWNOŚCI SPOŁECZNEJ GMINY STWORZENIE ZINTEGROWANEGO PRODUKTU TURYSTYCZNEGO POPRZEZ REALIZACJE PROJEKTÓW SIECIOWYCH ORAZ ROZWÓJ INFRASTRUKTURY TURYSTYCZNEJ REJESTRACJA I SPRZEDAŻ PRODUKTÓW REGIONALNYCH ZWIĘKSZAJĄCA SIĘ PRODUKCJA ZWIERZĘCA (HODOWLA BYDŁA I TRZODY CHLEWNEJ) ORGANIZOWANIE SIĘ W GRUPY PRODUCENTÓW MODERNIZACJA ISTNIEJĄCEJ INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ ZMIERZAJĄCA DO ZWIĘKSZENIA ATRAKCYJNOŚCI INWESTYCYJNEJ DOBRE POWIĄZANIA KOMUNIKACYJNE UMOŻLIWIAJĄCE PRZYCIĄGANIE INWESTORÓW STWORZENIE I DOSKONALENIE SYSTEMU WSPARCIA DLA PRZEDSIĘBIORCÓW I INWESTOWANIA I TWORZENIA NOWYCH MIEJSC PRACY (SZCZEGÓLNIE W GMINACH) ROZWÓJ FUNKCJI PRODUKCJI POZAROLNICZEJ W CELU ZWIĘKSZENIA JEJ ROLI W POWIECIE UNOWOCZEŚNIENIE GOSPODARSTW ROLNYCH I ICH PRODUKCJI ROZWÓJ ROLNICTWA EKOLOGICZNEGO W ZWIĄZKU ZE WZRASTAJĄCYM POPYTEM NA ZDROWĄ ŻYWNOŚĆ ROZWÓJ FORM KRÓTKOOKRESOWEGO WYPOCZYNKU - AGROTURYSTYKI I EKOTURYSTYKI STAŁA WSPÓŁPRACA WŁADZ GMIN Z WŁADZAMI POWIATU W CELU SKUTECZNEJ OCHRONY ZASOBÓW PRZYRODNICZYCH W POWIECIE ZWIĘKSZENIE TEMPA ZALESIEŃ NA TERENACH NIEUŻYTKÓW ROLNYCH JAKO CZYNNIK POPRAWIAJĄCY WALORY ŚRODOWISKA NATURALNEGO Strona » www.zwolenpowiat.pl » » » » » » » » » Strona 116 » ROZWÓJ W SEKTORZE TURYSTYKI POPRZEZ ODPOWIEDNIE ZADBANIE I WYEKSPONOWANIE ZASOBÓW DZIEDZICTWA KULTUROWEGO POWIATU ORAZ WYZNACZANIE TERENÓW NA DZIAŁALNOŚĆ TURYSTYCZNĄ (ŚCIEŻKI ROWEROWE I PIESZE) SZANSA NA POZYSKANIE ŚRODKÓW Z UE PRZEZNACZONYCH NA MODERNIZACJĘ DRÓG POWIATOWYCH I GMINNYCH, BUDOWĘ PARKINGÓW W POWIĄZANIU ZE STWORZENIEM CIĄGÓW KOMUNIKACYJNYCH INTEGRUJĄCYCH RÓŻNE RODZAJE TRANSPORTU POPRAWA WEWNĘTRZNEJ DOSTĘPNOŚCI KOMUNIKACYJNEJ POWSTANIE INSTYTUCJI OTOCZENIA BIZNESU MODA NA NOWE FORMY TURYSTYKI – TURYSTYKA KWALIFIKOWANA (M.IN. NORDICK WALKING, TURYSTYKA ROWEROWA, HIPPIKA, WĘDKARSTWO) MOŻLIWOŚĆ ŁĄCZENIA ŚCIEŻEK ROWEROWYCH POMIĘDZY GMINAMI ZWIĘKSZENIE KORZYŚCI ZWIĄZANYCH Z CZŁONKOSTWEM POLSKI W UE ORGANIZACJA PONADREGIONALNYCH IMPREZ SPORTOWO-REKREACYJNYCH ZWIĘKSZAJĄCA SIĘ PRODUKCJA OWOCÓW MIĘKKICH SZANSA NA POZYSKANIE ŚRODKÓW Z UE PRZEZNACZONYCH NA ROZWÓJ KAPITAŁU SPOŁECZNEGO Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] www.zwolenpowiat.pl CZĘŚĆ III. ANALIZA M-M Analiza M-M1 polega na określeniu pozycji strategicznej organizacji – w tym wypadku powiatu – (przedstawienie jej na wykresie) i uzasadnia przejście do następnego etapu tej metody – planowania strategicznego. Planowanie w zarządzaniu strategicznym sprowadza się do opracowania wariantu/wariantów strategii z określeniem misji organizacji (wykorzystując informacje zebrane w trakcie analizy strategicznej). Każda cecha, która ma wpływ na JST została opisana, a wielkość jej oddziaływania została określona przez osoby uczestniczące w spotkaniach konsultacyjnych w skali punktowej 1-10, przy czym liczba 10 odpowiada maksymalnemu wpływowi danego czynnika na powiat. Wyniki przedstawia się w tabeli, oddzielnie dla analizy otoczenia i oddzielnie dla potencjału powiatu. Po obliczeniu sumarycznej ilości punktów dla każdej z czterech sił (S, W, O, T) można określić Atrakcyjność Rynkową powiatu, która jest funkcją O, T (szans i zagrożeń) - A = f (O, T) i dana jest wzorem: gdzie: O – oznacza sumaryczną ilość punktów z tabeli po stronie O (Opportiunities), T – oznacza ilość punktów po stronie T (Threats). W przypadku powiatu zwoleńskiego: Szanse (O) = 222,72 Zagrożenia (T) = 107,67 AR = 0,67 1 Opis analizy M-M na podstawie: T. Imiela, Próba oceny pozycji strategicznej i koncepcja strategii dla dużej elektrowni na przykładzie elektrowni Bełchatów II. Rozdział IV: Metody analizy strategicznej, jako narzędzia oceny i formułowania strategii, Łódź 200, s. 174-179. Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] Strona 117 Pozycję Rynkową powiatu, która jest funkcją S, W (mocnych i słabych stron) - PR = f (S, W) wyznacza się ze wzoru: www.zwolenpowiat.pl gdzie: S – oznacza sumaryczną ilość punktów z tabeli po stronie S (Strenght), W – ilość punktów po stronie W (Weaknesses). Dla powiatu zwoleńskiego wynosi ona: Silne (S) = 175,76 Słabe (W) = 187,40 PR = 0,48 Ustalenie położenia punktu, który reprezentuje pozycję strategiczną na wykresie sprowadza się matematycznie do porównania sumy punktów na odpowiednich osiach O-T i S-W, przy czym zasadą jest odjęcie mniejszej wartości od większej i odłożenie tej różnicy na danej osi po stronie większej z liczb. Punkt przecięcia prostych prostopadłych do osi przechodzących przez te punkty wyznacza pozycję strategiczną organizacji. Obliczanie różnicy w ten sposób zapobiega występowaniu w metodzie liczb ujemnych. W wyniku przeprowadzonej analizy można przeprowadzić graficzne wyznaczanie pozycji strategicznej dla powiatu zwoleńskiego: S - W = -11,63 Strona 118 O - T = 115,05 Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] www.zwolenpowiat.pl CZĘŚĆ IV. WIZJA I MISJA ROZWOJU POWIATU ZWOLEŃSKIEGO Wizja rozwoju powiatu zwoleńskiego to opis pożądanego stanu rzeczywistości lokalnej w perspektywie do 2022 roku. Określa stan docelowy, do którego dążyć będzie cała wspólnota powiatu, tj. władze samorządowe oraz ich partnerzy zarówno lokalni jak i ponadlokalni, wykorzystując przy tym możliwości płynące z własnych atutów i szans pojawiających się w otoczeniu. Wizja ukierunkowana jest prognostycznie, określa cel, do jakiego zmierza powiat oraz wskazuje zasadniczy kierunek podejmowanych działań. WIZJA ROZWOJU POWIATU ZWOLEŃSKIEGO W 2022 roku powiat zwoleński dzięki wykorzystywaniu funduszy własnych i zewnętrznych jest miejscem z dobrze rozwiniętą infrastrukturą techniczną, komunikacyjną i społeczną co zapewnia wysoką jakość życia jego mieszkańców. Powiat stanowi silny pod względem gospodarczym, rozpoznawany w regionie ośrodek. Walory przyrodniczo-kulturowe, w tym znaczna ilość obszarów chronionych oraz atrakcyjna oferta rekreacyjno-turystyczna przyciąga do powiatu zarówno turystów, jak i szukających odpoczynku mieszkańców okolicznych terenów. Efektywny system edukacji, dostosowany profil kształcenia, aktywność zawodowa mieszkańców oraz nowe funkcje usługowe i handlowe sprawiają, że na terenie powiatu prężnie rozwija się gospodarka. Rosnąca liczba przedsiębiorstw przyczynia się do powstawania nowych miejsc pracy oraz spadku bezrobocia. Na terenie powiatu rozwija się nowoczesne i innowacyjne rolnictwo, w tym rolnictwo ekologiczne. Unowocześnienie gospodarstw rolnych i ich produkcji prowadzi do wzrostu dochodów z działalności rolniczej. Przyczynia się do tego również sprawnie funkcjonujący system doradztwa rolniczego oraz pozyskiwane przez rolników fundusze unijne. W powiecie rozwija się również funkcja produkcji pozarolniczej. Powiat zwoleński to nowoczesny, znaczący w województwie mazowieckim region oraz miejsce Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] Strona Dobra infrastruktura techniczna oraz mieszkaniowa poprawiają warunki życia mieszkańców, a także stanowią zachętę dla osadnictwa i przyciągają nowe inwestycje. Do podniesienia jakości życia osób zamieszkujących powiat zwoleński przyczynia się także rozbudowana sieć szerokopasmowego Internetu. Ponadto mieszkańcy powiatu posiadają bardzo dobry dostęp do usług zdrowotnych oraz do skutecznych form integracji społecznej co znacząco podnosi komfort ich życia. 119 Sprawna, efektywnie funkcjonująca administracja publiczna zapewnia wysoką jakość i dostępność usług. Wysokie kompetencje kadr, w szczególności w zakresie zastosowania innowacyjnych rozwiązań przyczyniają się do bardzo sprawnego zarządzania powiatem. www.zwolenpowiat.pl w którym aktywność samorządu i lokalnej społeczności zapewnia wysoki standard życia. Misja stanowi nadrzędny cel rozwoju powiatu zwoleńskiego, któremu podporządkowane są priorytetowe obszary działania. Wskazując ogólny kierunek, w którym powinna rozwijać się społeczność lokalna, określa ona rolę władz samorządowych. Zgodnie z misją, władze samorządowe pełnią rolę inicjatora dla realizacji przedsięwzięć zgodnych ze Strategią Rozwoju Powiatu Zwoleńskiego na lata 2016-2022, a podejmowanych przez różnych aktorów życia społecznego i gospodarczego – liderów lokalnych, organizacje pozarządowe, instytucje publiczne, przedsiębiorców, grupy nieformalne mieszkańców, itd. Ponadto, władze samorządowe są także realizatorem własnych projektów (leżących w zadaniach własnych oraz we współpracy z innymi jednostkami samorządu terytorialnego), zmierzających do rozwoju powiatu, upowszechniania jego walorów, ułatwiania współpracy partnerów lokalnych i wdrażania innowacyjnych rozwiązań. MISJA POWIATU Strona 120 Działania powiatu będą ukierunkowane na stworzenie z niego miejsca atrakcyjnego dla mieszkańców i potencjalnych inwestorów. Powiat zwoleński będzie dążyć do stania się obszarem atrakcyjnym do życia, pracy jak również rekreacji i wypoczynku. Celem powiatu jest również zapewnienie swym mieszkańcom rozwiniętej infrastruktury technicznej oraz wysokiego poziomu bezpieczeństwa i dostępu do wysokiej jakości usług publicznych. Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] www.zwolenpowiat.pl CZĘŚĆ V. CELE STRATEGICZNE ROZWOJU 1. Cele strategiczne CELE STRATEGICZNE PRIORYTET 1 PRIORYTET 2 PRIORYTET 3 DYNAMICZNY ROZWÓJ ROZWÓJ TURYSTYKI ROZWÓJ KAPITAŁU SPOŁECZNEGO I INFRASTRUKTURY I POPRAWA I REKREACJI ORAZ KSZTAŁTOWANIE GOSPODARKI, W TYM KOMFORTU ŻYCIA MIESZKAŃCÓW WIZERUNKU POWIATU ROLNICTWA CELE OPERACYJNE 1.1. 2.1. 3.1. KONTYNUACJA INWESTYCJI OPRACOWANIE I WDROŻENIE POPRAWA I PROMOCJA W ZAKRESIE INFRASTRUKTURY SKUTECZNEJ KAMPANII PROMOCYJNEJ ATRAKCYJNOŚCI WODOCIĄGOWEJ I KANALIZACYJNEJ DLA POTENCJALNYCH INWESTORÓW I KONKURENCYJNOŚCI INWESTYCYJNEJ I TURYSTÓW PRZEDSIĘBIORSTW W ZAKRESIE INNOWACJI ORAZ ROZWÓJ INSTYTUCJI OTOCZENIA BIZNESU 1.2. 2.2. 3.2. WSPARCIE DLA ROZWOJU STWORZENIE I ROZWÓJ WSPARCIE ROZWOJU NOWYCH FIRM, INFRASTRUKTURY DROGOWEJ ORAZ ZINTEGROWANEGO PRODUKTU W SZCZEGÓLNOŚCI W BRANŻACH LOKALNEGO UKŁADU TURYSTYCZNEGO O ZASIĘGU ISTOTNYCH Z PUNKTU WIDZENIA TRANSPORTOWEGO OGÓLNOPOLSKIM W OPARCIU O POWIATU DZIEDZICTWO ZWIĄZANE Z ŻYCIEM I TWÓRCZOŚCIĄ JANA 1.3. 2.3. 3.3. ROZWÓJ WYBRANYCH ELEMENTÓW ROZWÓJ INFRASTRUKTURY WIELOFUNKCYJNY ROZWÓJ ROLNICTWA INFRASTRUKTURY MAJĄCEJ WPŁYW NA TURYSTYCZNEJ I REKREACYJNEJ NA BEZPIECZEŃSTWO I WYSOKI KOMFORT TERENIE POWIATU Strona ŻYCIA MIESZKAŃCÓW 121 KOCHANOWSKIEGO Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] www.zwolenpowiat.pl 1.4. 2.4. 3.4. ROZWÓJ INFRASTRUKTURY SŁUŻĄCEJ ROZWÓJ AGROTURYSTYKI WZROST ZATRUDNIENIA WYKORZYSTANIU ENERGII ZE ŹRÓDEŁ I EKOTURYSTYKI NA TERENACH W POWIECIE ODNAWIALNYCH WIEJSKICH I PRZECIWDZIAŁANIE BEZROBOCIU 1.5. 2.5. 3.5. POPRAWA KONKURENCYJNOŚCI REWITALIZACJA OBSZARÓW WSPARCIE DLA TRANSFERU WIEDZY POWIATU POPRZEZ ROZWÓJ ZDEGRADOWANYCH ORAZ POPRAWA I INNOWACJI INFRASTRUKTURY INWESTYCYJNEJ ŁADU PRZESTRZENNEGO W ROLNICTWIE ORAZ PRZECHODZENIA NA GOSPODARKĘ NISKOEMISYJNĄ 1.6. 2.6. 3.6. UŁATWIENIE MIESZKAŃCOM POWIATU SZEROKA CYFRYZACJA LOKALNEJ OGRANICZENIE EMISJI CO2 DOSTĘPU DO USŁUG MEDYCZNYCH ADMINISTRACJI, W TYM DYNAMICZNY I INNYCH GAZÓW CIEPLARNIANYCH NA ORAZ SKUTECZNYCH FORM INTEGRACJI ROZWÓJ E-USŁUG TERENIE POWIATU 2.7. 3.7. ZWIĘKSZENIE KOMPETENCJI KADR PODNIESIENIE POZIOMU WIEDZY SZCZEGÓLNIE W ZAKRESIE UŻYCIA TIK I KWALIFIKACJI KADR POD POTRZEBY SPOŁECZNEJ NOWYCH SPECJALIZACJI GOSPODARCZYCH ZE SZCZEGÓLNYM UWZGLĘDNIENIEM PROFILU POWIATU 3.8. ROZWÓJ SPOŁECZEŃSTWA INFORMACYJNEGO Strona 122 I TELEINFORMATYZACJI Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] www.zwolenpowiat.pl 2. Cele operacyjne i zadania Priorytet 1. Dynamiczny rozwój Infrastruktury i poprawa komfortu życia mieszkańców Cel operacyjny 1.1. Kontynuacja inwestycji w zakresie infrastruktury wodociągowej, kanalizacyjnej L P. ROLA I ZADANIA POWIATU KIERUNKI DZIAŁAŃ W REALIZACJI ZAPLANOWANYCH OPERACYJNYCH DZIAŁAŃ MOŻLIWOŚCI FINANSOWANIA DZIAŁAŃ ZE ŹRÓDEŁ ZEWNĘTRZNYCH BUDOWA LUB MODERNIZACJA WYBRANYCH ELEMENTÓW 1. INFRASTRUKTURY WSPARCIE DLA PROJEKTÓW WODOCIĄGOWEJ NA TERENIE REALIZOWANYCH PRZEZ POWIATU (SIEĆ WODOCIĄGOWA, POSZCZEGÓLNE GMINY PROW 2014-2020: DZIAŁANIE. PODSTAWOWE USŁUGI I ODNOWA WSI NA OBSZARACH WIEJSKICH (ART. 20) STACJE UJĘCIA I UZDATNIANIA WODY ITP.) BUDOWA LUB MODERNIZACJA WYBRANYCH ELEMENTÓW 2. INFRASTRUKTURY WSPARCIE DLA PROJEKTÓW KANALIZACYJNEJ W POWIECIE REALIZOWANYCH PRZEZ (KANALIZACJA ŚCIEKOWA I DESZCZOWA, OCZYSZCZALNIA ŚCIEKÓW ITP.) POSZCZEGÓLNE GMINY PROW 2014-2020: DZIAŁANIE. PODSTAWOWE USŁUGI I ODNOWA WSI NA OBSZARACH WIEJSKICH (ART. 20) Cel operacyjny 1.2. Wsparcie dla rozwoju infrastruktury drogowej oraz lokalnego układu transportowego OPERACYJNYCH DZIAŁAŃ MOŻLIWOŚCI FINANSOWANIA DZIAŁAŃ ZE ŹRÓDEŁ ZEWNĘTRZNYCH PRZEBUDOWA LUB LOBBOWANIE I WSPÓŁPRACA Z MODERNIZACJA DRÓG (S12, GENERALNĄ DYREKCJA DRÓG PO IŚ 2014-2020. OŚ PRIORYTETOWA IV ZWIĘKSZENIE OBWODNICA ZWOLENIA) KRAJOWYCH I AUTOSTRAD W DOSTĘPNOŚCI DO TRANSPORTOWEJ KRAJOWYCH POPRAWIAJĄCYCH ZAKRESIE PROWADZONYCH SIECI EUROPEJSKIEJ Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] 123 1. W REALIZACJI ZAPLANOWANYCH Strona L P. ROLA I ZADANIA POWIATU KIERUNKI DZIAŁAŃ www.zwolenpowiat.pl ZEWNĘTRZNĄ DOSTĘPNOŚĆ INWESTYCJI NA DROGACH KOMUNIKACYJNĄ POWIATU KRAJOWYCH PRZEBUDOWA BĄDŹ MODERNIZACJA DRÓG 2. POPRAWIAJĄCYCH DOSTĘPNOŚĆ KOMUNIKACYJNĄ I MOBILNOŚĆ MIESZKAŃCÓW REALIZACJA PROJEKTÓW WŁASNYCH; WSPÓŁPRACA Z WOJEWÓDZTWEM W ZAKRESIE MODERNIZACJI DRÓG WOJEWÓDZKICH; WSPARCIE DLA PROJEKTÓW REALIZOWANYCH PRZEZ POSZCZEGÓLNE GMINY (I) PROGRAM ROZWOJU GMINNEJ I POWIATOWEJ INFRASTRUKTURY DROGOWEJ NA LATA 2016 - 2020; (II) PROW 2014-2020: DZIAŁANIE. PODSTAWOWE USŁUGI I ODNOWA WSI NA OBSZARACH WIEJSKICH (ART. 20) (III) RPO WM 2014-2020. OŚ PRIORYTETOWA VII - ROZWÓJ REGIONALNEGO SYSTEMU TRANSPORTOWEGO UZUPEŁNIENIE INFRASTRUKTURY 3. DROGOWEJ NA ISTNIEJĄCYCH OSIEDLACH I TERENACH WIEJSKICH REALIZACJA ZADAŃ ZGODNIE Z OPRACOWANYM MIEJSCOWYM PLANEM ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO (I) PROGRAM ROZWOJU GMINNEJ I POWIATOWEJ INFRASTRUKTURY DROGOWEJ NA LATA 2016 - 2020; (II) PROW 2014-2020: DZIAŁANIE. PODSTAWOWE USŁUGI I ODNOWA WSI NA OBSZARACH WIEJSKICH (ART. 20) Cel operacyjny 1.3. Rozwój wybranych elementów infrastruktury mającej wpływ na bezpieczeństwo i wysoki komfort życia mieszkańców L P. ROLA I ZADANIA POWIATU KIERUNKI DZIAŁAŃ W REALIZACJI ZAPLANOWANYCH OPERACYJNYCH DZIAŁAŃ MOŻLIWOŚCI FINANSOWANIA DZIAŁAŃ ZE ŹRÓDEŁ ZEWNĘTRZNYCH POSZERZANIE ZAKRESU DOSTĘPNOŚCI DO ŁĄCZY WPROWADZANIE SZYBKICH SIECI INTERNETOWYCH ORAZ WSPIERANIE WPROWADZANIA Z BUDOWĄ SIECI SZEROKOPASMOWEJ NA TERENIE POWIATU. PROGRAM OPERACYJNY POLSKA CYFROWA. OŚ PRIORYTETOWA I. POWSZECHNY DOSTĘP DO SZYBKIEGO INTERNETU 124 1. REALIZACJA INWESTYCJI ZWIĄZANYCH NOWYCH TECHNOLOGII I SIECI DLA GOSPODARKI CYFROWEJ 2. INWESTYCJE W TARGOWISKA LUB BUDOWA LUB MODERNIZACJA TARGOWISK ORAZ OBIEKTÓW PROW 2014-2020: DZIAŁANIE. Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] Strona SZEROKOPASMOWYCH ORAZ www.zwolenpowiat.pl OBIEKTY BUDOWLANE PRZEZNACZONE NA CELE PROMOCJI LOKALNYCH BUDOWLANYCH PRZEZNACZONYCH NA CELE PROMOCJI LOKALNYCH PRODUKTÓW. PODSTAWOWE USŁUGI I ODNOWA WSI NA OBSZARACH WIEJSKICH (ART. 20) REALIZACJA PROJEKTÓW WŁASNYCH PRODUKTÓW. 3. INWESTYCJE W OBIEKTY PEŁNIĄCE LUB WE WSPÓŁPRACY (I) RPO WM 2014-2020. OŚ PRIORYTETOWA V - GOSPODARKA FUNKCJE KULTURALNE LUB Z INSTYTUCJAMI PARTNERSKIMI; PRZYJAZNA ŚRODOWISKU KSZTAŁTOWANIE PRZESTRZENI WSPIERANIE DZIAŁAŃ PUBLICZNEJ POSZCZEGÓLNYCH GMIN I INSTYTUCJI (II) PROW 2014-2020: DZIAŁANIE. PODSTAWOWE USŁUGI I ODNOWA WSI NA OBSZARACH WIEJSKICH (ART. 20) KULTURY 4. 5. ZWIĘKSZENIE DOSTĘPNOŚCI DO ZACHĘCANIE WŁADZ GMINNYCH DO WYSOKIEJ JAKOŚCI EDUKACJI TWORZENIA NOWYCH MIEJSC RPO WM 2014-2020. OŚ PRIORYTETOWA IX - EDUKACJA DLA PRZEDSZKOLNEJ EDUKACJI PRZEDSZKOLNEJ ROZWOJU REGIONU REALIZACJA PROJEKTÓW WŁASNYCH ŚRODKI BUDŻETOWE, PROW 20142020 ORAZ INNE FUNDUSZE UE – W INWESTYCJE W INFRASTRUKTURĘ BEZPIECZEŃSTWA LUB WE WSPÓŁPRACY Z INSTYTUCJAMI PARTNERSKIMI ZALEŻNOŚCI OD REALIZOWANEGO ZADANIA Cel operacyjny 1.4. Rozwój infrastruktury służącej wykorzystaniu energii ze źródeł odnawialnych L P. ROLA I ZADANIA POWIATU KIERUNKI DZIAŁAŃ W REALIZACJI ZAPLANOWANYCH OPERACYJNYCH DZIAŁAŃ MOŻLIWOŚCI FINANSOWANIA DZIAŁAŃ ZE ŹRÓDEŁ ZEWNĘTRZNYCH POPRAWA EFEKTYWNOŚCI ENERGETYCZNEJ EFEKTYWNE INFORMOWANIE PRZEDSIĘBIORSTW (M.IN. I ZACHĘCANIE ZAINTERESOWANYCH POPRZEZ MODERNIZACJĘ PODMIOTÓW DO KORZYSTANIA INFRASTRUKTURY ZWIĄZANEJ Z DOSTĘPNYCH INSTRUMENTÓW Z OGRZEWANIEM/ CHŁODZENIEM FINANSOWANIA POPRAWY BUDYNKÓW, OŚWIETLENIEM LUB EFEKTYWNOŚCI ENERGETYCZNEJ WYKORZYSTANIEM ENERGII Z PRZEDSIĘBIORSTW PO INFRASTRUKTURA I ŚRODOWISKO: OŚ PRIORYTETOWA I. ZMNIEJSZENIE EMISYJNOŚCI GOSPODARKI ODNAWIALNYCH ŹRÓDEŁ Strona ENERGII) 125 1. FUNKCJONUJĄCYCH Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] www.zwolenpowiat.pl WSPIERANIE WYTWARZANIA I DYSTRYBUCJI ENERGII POCHODZĄCEJ ZE ŹRÓDEŁ ODNAWIALNYCH 2 WSPIERANIE EFEKTYWNOŚCI ENERGETYCZNEJ, INTELIGENTNEGO ZARZĄDZANIA ENERGIĄ I WYKORZYSTYWANIA ODNAWIALNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII W BUDYNKACH PUBLICZNYCH I W SEKTORZE MIESZKANIOWYM 3 REALIZACJA WŁASNYCH PROJEKTÓW LUB WE WSPÓŁPRACY INSTYTUCJAMI PARTNERSKIMI, WSPARCIE DLA PROJEKTÓW REALIZOWANYCH PRZEZ INNE PODMIOTY REALIZACJA PROJEKTÓW WŁASNYCH LUB WE WSPÓŁPRACY Z INNYMI INSTYTUCJAMI PARTNERSKIMI ZWIĘKSZAJĄCYCH EFEKTYWNOŚĆ ENERGETYCZNĄ I OGRANICZAJĄCYCH ZAPOTRZEBOWANIE NA ENERGIĘ W BUDYNKACH RPO WM 2014-2020 OŚ PRIORYTETOWA IV - PRZEJŚCIE NA GOSPODARKĘ NISKOEMISYJNĄ RPO WM 2014-2020 OŚ PRIORYTETOWA IV - PRZEJŚCIE NA GOSPODARKĘ NISKOEMISYJNĄ Cel operacyjny 1.5. Poprawa konkurencyjności powiatu poprzez rozwój infrastruktury inwestycyjnej OPERACYJNYCH DZIAŁAŃ DZIAŁAŃ ZE ŹRÓDEŁ ZEWNĘTRZNYCH BUDOWA LUB MODERNIZACJA BLISKA WSPÓŁPRACA Z PGE WYBRANYCH ELEMENTÓW SIECI W ZAKRESIE ZWIĘKSZENIA (I) RPO WM 2014-2020: OŚ PRIORYTETOWA IV - PRZEJŚCIE NA ELEKTROENERGETYCZNEJ MOŻLIWOŚCI PRZYŁĄCZENIOWYCH GOSPODARKĘ NISKOEMISYJNĄ UMOŻLIWIAJĄCEJ PRZYŁĄCZENIA DLA PRODUCENTÓW ENERGII NOWYCH SIECI WYTWÓRCZYCH ELEKTRYCZNEJ Z ODNAWIALNYCH ENERGII ZE ŹRÓDEŁ ŹRÓDEŁ ENERGII; REALIZACJA (II) PO INFRASTRUKTURA I ŚRODOWISKO: OŚ PRIORYTETOWA I. ZMNIEJSZENIE EMISYJNOŚCI ODNAWIALNYCH PROJEKTÓW WŁASNYCH GOSPODARKI WYPOSAŻENIE ISTNIEJĄCYCH I 2. MOŻLIWOŚCI FINANSOWANIA NOWYCH TERENÓW INWESTYCYJNYCH W PODSTAWOWĄ INFRASTRUKTURĘ (DROGOWĄ, ENERGETYCZNĄ, WODNO-ŚCIEKOWĄ, TELEINFORMATYCZNĄ) ORAZ INFRASTRUKTURĘ KUBATUROWĄ UPORZĄDKOWANIE I PRZYGOTOWANIE TERENÓW INWESTYCYJNYCH W CELU NADANIA IM NOWYCH FUNKCJI GOSPODARCZYCH, ZARZĄDZANIE INFRASTRUKTURĄ RPO WM 2014-2020. OŚ PRIORYTETOWA III - ROZWÓJ POTENCJAŁU INNOWACYJNEGO I PRZEDSIĘBIORCZOŚCI Cel operacyjny 1.6. Ułatwienie mieszkańcom powiatu dostępu do usług medycznych oraz skutecznych form integracji społecznej L P. KIERUNKI DZIAŁAŃ ROLA I ZADANIA POWIATU MOŻLIWOŚCI FINANSOWANIA OPERACYJNYCH W REALIZACJI ZAPLANOWANYCH DZIAŁAŃ ZE ŹRÓDEŁ ZEWNĘTRZNYCH Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] 126 1. W REALIZACJI ZAPLANOWANYCH Strona L P. ROLA I ZADANIA POWIATU KIERUNKI DZIAŁAŃ www.zwolenpowiat.pl DZIAŁAŃ MODERNIZACJA 1. INFRASTRUKTURY LECZNICZEJ POPRAWIAJĄCEJ DOSTĘPNOŚĆ MIESZKAŃCOM POWIATU DO USŁUG ZDROWOTNYCH, W TYM USŁUG SPECJALISTYCZNYCH REALIZACJA PROJEKTÓW WŁASNYCH LUB WE WSPÓŁPRACY Z DYREKCJĄ SZPITALA AKTYWNE UCZESTNICTWO POWIATU W REALIZACJI KRAJOWYCH I REGIONALNYCH 2. PROGRAMÓW PROFILAKTYCZNYCH DOTYCZĄCE CHORÓB BĘDĄCYCH ISTOTNYM PROBLEMEM ZDROWOTNYM WSPÓŁDZIAŁANIE Z PUBLICZNYMI I NIEPUBLICZNYMI ZAKŁADAMI OPIEKI ZDROWOTNEJ W ZAKRESIE OBJĘCIA PROGRAMAMI JAK NAJWIĘKSZEJ LICZBY MIESZKAŃCÓW POWIATU REGIONU I POWIATU RPO WM 2014-2020. OŚ PRIORYTETOWA VI - JAKOŚĆ ŻYCIA, DZIAŁANIE 6.1 INFRASTRUKTURA OCHRONY ZDROWIA (I) PO WIEDZA EDUKACJA ROZWÓJ 2014-2020: OŚ PRIORYTETOWA II EFEKTYWNE POLITYKI PUBLICZNE NA RYNKU PRACY, GOSPODARKI I EDUKACJI (II) PO WIEDZA EDUKACJA ROZWÓJ 2014-2020. OŚ PRIORYTETOWA V WSPARCIE DLA OBSZARÓW ZDROWIA REALIZACJA PROJEKTÓW MAJĄCYCH ZWIĘKSZENIA SZANS NA 3. ZATRUDNIENIE OSÓB WYKLUCZONYCH I ZAGROŻONYCH WYKLUCZENIEM SPOŁECZNYM ORAZ ZAPOBIEGANIE ZJAWISKU WYKLUCZENIA SPOŁECZNEGO I UBÓSTWA NA CELU INTEGRACJĘ SPOŁECZNĄ I AKTYWIZACJĘ ZAWODOWĄ OSÓB ODDALONYCH OD RYNKU PRACY W RAMACH WSPÓŁPRACY MIĘDZYSEKTOROWEJ; - WSPIERANIE AKTYWNEJ INTEGRACJI DLA WŁĄCZENIA SPOŁECZNEGO REALIZOWANEJ PRZEZ JEDNOSTKI ORGANIZACYJNE POMOCY SPOŁECZNEJ (PCPR, OPS), RPO WM 2014-2020: OŚ PRIORYTETOWA IX - WSPIERANIE WŁĄCZENIA SPOŁECZNEGO I WALKA Z UBÓSTWEM AKTYWNY UDZIAŁ POWIATU W REALIZACJI KOMPLEKSOWYCH PROGRAMÓW NA RZECZ INTEGRACJI OSÓB I RODZIN 4. WYKLUCZONYCH LUB ZAGROŻONYCH WYKLUCZENIEM SPOŁECZNYM UKIERUNKOWANE NA AKTYWIZACJĘ SPOŁECZNO- REALIZACJA ZADAŃ WŁASNYCH, A TAKŻE POPRZEZ BLISKĄ WSPÓŁPRACĘ Z INNYMI INSTYTUCJAMI I PLACÓWKAMI PODLEGAJĄCYMI SAMORZĄDOWI POWIATOWEMU (I) RPO WM 2014-2020: OŚ PRIORYTETOWA VIII - ROZWÓJ RYNKU PRACY (II) PO WIEDZA EDUKACJA ROZWÓJ 2014-2020: OŚ PRIORYTETOWA I. OSOBY MŁODE NA RYNKU PRACY 5. REINTEGRACJI I REHABILITACJI SPOŁECZNO-ZAWODOWEJ OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH WSPÓŁPRACA PARTNERSKA Z PODMIOTAMI O CHARAKTERZE REINTEGRACYJNYM NP. ZAKŁADY AKTYWNOŚCI ZAWODOWEJ, CENTRA INTEGRACJI SPOŁECZNEJ (I) RPO WM 2014-2020: OŚ PRIORYTETOWA IX - WSPIERANIE WŁĄCZENIA SPOŁECZNEGO I WALKA Z UBÓSTWEM (II) PO WIEDZA EDUKACJA ROZWÓJ Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] Strona REALIZACJA DZIAŁAŃ NA RZECZ 127 ZAWODOWĄ www.zwolenpowiat.pl 2014-2020: OŚ PRIORYTETOWA II. EFEKTYWNE POLITYKI PUBLICZNE DLA RYNKU PRACY, GOSPODARKI I EDUKACJI 6. WSPIERANIE KOORDYNOWANIE ROZWOJU PRZEDSIĘBIORCZOŚCI SPOŁECZNEJ I INTEGRACJI ZAWODOWEJ W PRZEDSIĘBIORSTWACH SPOŁECZNYCH ORAZ EKONOMII SPOŁECZNEJ I SOLIDARNEJ W CELU UŁATWIANIA DOSTĘPU DO ZATRUDNIENIA SEKTORA EKONOMII SPOŁECZNEJ; WSPÓŁPRACA Z PODMIOTAMI ZAINTERESOWANYMI ROZWOJEM NA TERENIE POWIATU RÓŻNYCH FORM EKONOMII SPOŁECZNEJ – BUDOWA PARTNERSTW PUBLICZNOSPOŁECZNYCH WSPIERANIE NOWATORSKICH INICJATYW NA RZECZ E7. INTEGRACJI I BUDOWANIA KAPITAŁU SPOŁECZNEGO Z WYKORZYSTANIEM RPO WM 2014-2020: OŚ PRIORYTETOWA IX - WSPIERANIE WŁĄCZENIA SPOŁECZNEGO I WALKA Z UBÓSTWEM SPOŁECZNYCH Z UWZGLĘDNIENIEM PO POLSKA CYFROWA 2014-2020: OŚ PRIORYTETOWA III. CYFROWA ICH SPECYFICZNYCH POTRZEB AKTYWIZACJA SPOŁECZEŃSTWA WSPIERANIE RÓŻNYCH GRUP TECHNOLOGII CYFROWYCH Priorytet 2. Rozwój turystyki i rekreacji oraz kształtowanie wizerunku powiatu Cel operacyjny 2.1. Opracowanie i wdrożenie skutecznej kampanii promocyjnej dla potencjalnych inwestorów i turystów L P. KIERUNKI DZIAŁAŃ OPERACYJNYCH ROLA I ZADANIA POWIATU W REALIZACJI ZAPLANOWANYCH DZIAŁAŃ MOŻLIWOŚCI FINANSOWANIA DZIAŁAŃ ZE ŹRÓDEŁ ZEWNĘTRZNYCH PROMOCJA GOSPODARCZA PRZEZ POWIAT WSPÓŁPRACY KRAJOWEJ REALIZACJA PROJEKTÓW SIECIOWYCH Z INNYMI JEDNOSTKAMI W KRAJU I ZA GRANICĄ PROGRAMY EUROPEJSKIEJ WSPÓŁPRACY TERYTORIALNEJ 20142020 I MIĘDZYNARODOWEJ 2. PROMOCJA GOSPODARCZA REGIONU W WYMIARZE KRAJOWYM REALIZACJA PROJEKTÓW SIECIOWYCH Z INNYMI JEDNOSTKAMI W KRAJU I ZA RPO WM 2014-2020: OŚ PRIORYTETOWA III. ROZWÓJ Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] 128 1. W RAMACH PROWADZONEJ Strona I TURYSTYCZNA POWIATU www.zwolenpowiat.pl I MIĘDZYNARODOWYM GRANICĄ POTENCJAŁU INNOWACYJNEGO I PRZEDSIĘBIORCZOŚCI Cel operacyjny 2.2. Stworzenie i rozwój zintegrowanego produktu turystycznego o zasięgu ogólnopolskim w oparciu o dziedzictwo związane z życiem i twórczością Jana Kochanowskiego L P. ROLA I ZADANIA POWIATU KIERUNKI DZIAŁAŃ W REALIZACJI ZAPLANOWANYCH OPERACYJNYCH DZIAŁAŃ OPRACOWANIE KONCEPCJI ZINTEGROWANEGO PRODUKTU 1. TURYSTYCZNEGO ORAZ JEGO ROZWOJU W WYMIARZE ROZWIJANIE PONADREGIONALNEGO PRODUKTU TURYSTYCZNEGO „JAN KOCHANOWSKI” PONADREGIONALNYM BUDOWA DODATKOWEJ ORAZ ROZBUDOWA ISTNIEJĄCEJ 2. INFRASTRUKTURY W RAMACH ROZWIJANEGO PRODUKTU TURYSTYCZNEGO WSPARCIE DLA INWESTYCJI REALIZOWANYCH PRZEZ GMINY LUB PODMIOTY PRYWATNE DZIAŁAJĄCE W BRANŻY TURYSTYCZNEJ MOŻLIWOŚCI FINANSOWANIA DZIAŁAŃ ZE ŹRÓDEŁ ZEWNĘTRZNYCH RPO WM 2014-2020: OŚ PRIORYTETOWA III - ROZWÓJ POTENCJAŁU INNOWACYJNEGO I PRZEDSIĘBIORCZOŚCI (I) RPO WM 2014-2020: OŚ PRIORYTETOWA III ROZWÓJ POTENCJAŁU INNOWACYJNEGO I PRZEDSIĘBIORCZOŚCI (II) RPO WM 2014-2020: OŚ PRIORYTETOWA V - GOSPODARKA PRZYJAZNA ŚRODOWISKU BUDOWA WSPÓLNEJ 3. INFRASTRUKTURY ZAINICJOWANIE I WSPIERANIE INSTYTUCJONALNEJ DO WSPÓŁPRACY SIECIOWEJ ŚWIADCZENIA USŁUG W RAMACH PRZEDSIĘBIORSTW Z BRANŻY ROZWIJANEGO PRODUKTU TURYSTYCZNEJ NA TERENIE POWIATU TURYSTYCZNEGO, W TYM NP. STWORZENIE KLASTRA; SZKOLENIE KADR I MONITORING WSPÓŁPRACA POWIATU ZE STANDARDU JAKOŚCI STRUKTURAMI SIECIOWYMI RPO WM 2014-2020: OŚ PRIORYTETOWA III - ROZWÓJ POTENCJAŁU INNOWACYJNEGO I PRZEDSIĘBIORCZOŚCI WYPRACOWANEGO PRODUKTU 4. TURYSTYCZNEGO ZACHĘCAJĄCA TURYSTÓW DO SKORZYSTANIA Z PAKIETU USŁUG OFEROWANYCH DZIAŁANIA POWINNY BYĆ PROWADZONE ZARÓWNO PRZEZ LIDERA STRUKTUR KLASTROWYCH, JAK RPO WM 2014-2020: OŚ PRIORYTETOWA V - GOSPODARKA PRZYJAZNA ŚRODOWISKU I PRZEZ POSZCZEGÓLNYCH Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] Strona SKUTECZNA PROMOCJA 129 ŚWIADCZONYCH PRZEZ NIE USŁUG www.zwolenpowiat.pl W JEGO RAMACH – NP. UCZESTNIKÓW KLASTRA STWORZENIE WSPÓLNEGO SYSTEMU INFORMACJI TURYSTYCZNEJ Cel operacyjny 2.3. Rozwój infrastruktury turystycznej i rekreacyjnej na terenie powiatu L P. ROLA I ZADANIA POWIATU KIERUNKI DZIAŁAŃ W REALIZACJI ZAPLANOWANYCH OPERACYJNYCH DZIAŁAŃ STANU TECHNICZNEGO REALIZACJA WŁASNYCH PROJEKTÓW OBIEKTÓW BUDOWLANYCH, LUB Z INNYMI INSTYTUCJAMI PRZYJAZNA ŚRODOWISKU W TYM ZABYTKOWYCH, PARTNERSKIMI; WSPIERANIE I SŁUŻĄCYCH ZACHOWANIU WSPOMAGANIE DZIAŁAŃ (II) PROW 2014-2020: DZIAŁANIE. PODSTAWOWE USŁUGI I ODNOWA DZIEDZICTWA KULTUROWEGO PROWADZONYCH PRZEZ GMINY MIEJSCOWOŚCI NA OBSZARACH I ROZWOJU TURYSTYKI ROZWÓJ OGÓLNODOSTĘPNEJ I 2. NIEKOMERCYJNEJ INFRASTRUKTURY TURYSTYCZNEJ, REKREACYJNEJ LUB KULTURALNEJ WIEJSKICH (ART.20) REALIZACJA WŁASNYCH PROJEKTÓW LUB Z INNYMI INSTYTUCJAMI PROW 2014-2020: WSPARCIE DLA PARTNERSKIMI; WSPIERANIE I ROZWOJU LOKALNEGO W RAMACH WSPOMAGANIE DZIAŁAŃ INICJATYWY LEADER PROWADZONYCH PRZEZ GMINY REALIZACJA WŁASNYCH PROJEKTÓW 3. DZIAŁAŃ ZE ŹRÓDEŁ ZEWNĘTRZNYCH (I) RPO WM 2014-2020: OŚ PRIORYTETOWA V - GOSPODARKA ODNAWIANIE LUB POPRAWA 1. MOŻLIWOŚCI FINANSOWANIA ZACHOWANIE DZIEDZICTWA LOKALNEGO LUB Z INNYMI INSTYTUCJAMI PARTNERSKIMI; WSPIERANIE I WSPOMAGANIE DZIAŁAŃ PROWADZONYCH PRZEZ GMINY (I) PROW 2014-2020: WSPARCIE DLA ROZWOJU LOKALNEGO W RAMACH INICJATYWY LEADER (II) RPO WM 2014-2020: OŚ PRIORYTETOWA V - GOSPODARKA L P. KIERUNKI DZIAŁAŃ ROLA I ZADANIA POWIATU W REALIZACJI ZAPLANOWANYCH MOŻLIWOŚCI FINANSOWANIA Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] Strona Cel operacyjny 2.4. Rozwój agroturystyki i ekoturystyki na terenach wiejskich 130 PRZYJAZNA ŚRODOWISKU www.zwolenpowiat.pl OPERACYJNYCH BUDOWA NOWYCH I MODERNIZACJA ISTNIEJĄCYCH 1. GOSPODARSTW AGROTURYSTYCZNYCH I EKOTURYSTYCZNYCH DZIAŁAŃ DZIAŁAŃ ZE ŹRÓDEŁ ZEWNĘTRZNYCH BLISKA WSPÓŁPRACA INICJATYWA JEREMIE, KREDYT Z PODMIOTAMI W RAMACH EUROPEJSKIEGO ZAINTERESOWANYMI PODJĘCIEM FUNDUSZU ROZWOJU WSI POLSKIEJ; DZIAŁAŃ W TYM ZAKRESIE INSTRUMENTY KREDYTOWE BGŻ Cel operacyjny 2.5. Rewitalizacja obszarów zdegradowanych oraz poprawa ładu przestrzennego L P. ROLA I ZADANIA POWIATU KIERUNKI DZIAŁAŃ W REALIZACJI ZAPLANOWANYCH OPERACYJNYCH DZIAŁAŃ MOŻLIWOŚCI FINANSOWANIA DZIAŁAŃ ZE ŹRÓDEŁ ZEWNĘTRZNYCH ROZWÓJ INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ NA OBSZARACH REWITALIZOWANYCH W CELU ICH 1. WSPIERANIE REWITALIZACJI FIZYCZNEJ, GOSPODARCZEJ I SPOŁECZNEJ UBOGICH SPOŁECZNOŚCI NA OBSZARACH MIEJSKICH I WIEJSKICH AKTYWIZACJI SPOŁECZNEJ I GOSPODARCZEJ; ODNOWA TKANKI MIESZKANIOWEJ, W ZAKRESIE CZĘŚCI RPO WM 2014-2020: OŚ PRIORYTETOWA VI - JAKOŚĆ ŻYCIA WSPÓLNYCH WIELORODZINNYCH BUDYNKÓW MIESZKALNYCH, JAKO ELEMENT SZERSZEGO DZIAŁANIA REWITALIZACYJNEGO. OPRACOWANIE PROGRAMÓW SZKOLENIOWYCH I EDUKACYJNYCH UKIERUNKOWANYCH NA INSTYTUCJONALNEGO PRACOWNIKÓW ADMINISTRACJI ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ W SAMORZĄDOWEJ Z ZAKRESU ZAKRESIE PLANOWANIA I INFRASTRUKTURY INFORMACJI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEJ ORAZ PLANOWANIA PRZESTRZENNEGO ORAZ PRZESTRZENNEGO USPRAWNIENIE PROCESÓW WZMOCNIENIE PROCESU INWESTYCYJNO-BUDOWLANYCH PO WIEDZA EDUKACJA ROZWÓJ 2014-2020: OŚ PRIORYTETOWA II. EFEKTYWNE POLITYKI PUBLICZNE DLA RYNKU PRACY, GOSPODARKI I EDUKACJI KONSULTACJI SPOŁECZNYCH I MONITORINGU SPOŁECZNEGO W ZAKRESIE DZIAŁAŃ PROWADZONYCH PRZEZ JEDNOSTKI Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] 131 PODNOSZENIE KOMPETENCJI I WIEDZY Strona 2. ZWIĘKSZENIE POTENCJAŁU www.zwolenpowiat.pl SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO W OBSZARZE PLANOWANIA I ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO WSPIERANIE DZIAŁAŃ KSZTAŁTOWANIE PRZESTRZENI 3. PUBLICZNEJ NA OBSZARACH WIEJSKICH POSZCZEGÓLNYCH GMIN W ASPEKCIE UKSZTAŁTOWANIA PRZESTRZENI PUBLICZNEJ ZGODNIE Z WYMAGANIAMI ŁADU PROW 2014-2020: DZIAŁANIE. PODSTAWOWE USŁUGI I ODNOWA WSI NA OBSZARACH WIEJSKICH (ART. 20) PRZESTRZENNEGO. WSPIERANIE DZIAŁAŃ 4. OCHRONA ZABYTKÓW I BUDOWNICTWA TRADYCYJNEGO WSPIERANIE EFEKTYWNOŚCI ENERGETYCZNEJ, 5. INTELIGENTNEGO ZARZĄDZANIA ENERGIĄ I WYKORZYSTYWANIA ODNAWIALNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII W BUDYNKACH PUBLICZNYCH I W SEKTORZE MIESZKANIOWYM POSZCZEGÓLNYCH GMIN W ASPEKCIE: - ODNAWIANIA LUB POPRAWY STANU ZABYTKOWYCH OBIEKTÓW BUDOWLANYCH, SŁUŻĄCYCH ZACHOWANIU DZIEDZICTWA KULTUROWEGO, - ZAKUPU OBIEKTÓW CHARAKTERYSTYCZNYCH DLA TRADYCJI BUDOWNICTWA W DANYM REGIONIE Z PRZEZNACZENIEM NA CELE PUBLICZNE. REALIZACJA PROJEKTÓW WŁASNYCH W ZAKRESIE TERMOMODERNIZACJI BUDYNKÓW UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ LUB BUDOWY LUB PRZEBUDOWY JEDNOSTEK WYTWARZANIA ENERGII ELEKTRYCZNEJ I CIEPŁA W KOGENERACJI (I) RPO WM 2014-2020: OŚ PRIORYTETOWA V - GOSPODARKA PRZYJAZNA ŚRODOWISKU (II) PROW 2014-2020: DZIAŁANIE. PODSTAWOWE USŁUGI I ODNOWA WSI NA OBSZARACH WIEJSKICH (ART. 20) RPO WM 2014-2020: OŚ PRIORYTETOWA IV – PRZEJŚCIE NA GOSPODARKĘ NISKOEMISYJNĄ Cel operacyjny 2.6. Szeroka cyfryzacja lokalnej administracji, w tym dynamiczny rozwój e-usług W REALIZACJI ZAPLANOWANYCH OPERACYJNYCH DZIAŁAŃ ROZWÓJ ELEKTRONICZNEJ ADMINISTRACJI ORAZ ZWIĘKSZENIE LICZBY USŁUG REALIZACJA WŁASNYCH PROJEKTÓW ORAZ JEDNOSTEK ORGANIZACYJNYCH PODLEGŁYCH STAROSTWU MOŻLIWOŚCI FINANSOWANIA DZIAŁAŃ ZE ŹRÓDEŁ ZEWNĘTRZNYCH RPO WM 2014-2020: OŚ PRIORYTETOWA II - WZROST E- Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] 132 1. ROLA I ZADANIA POWIATU KIERUNKI DZIAŁAŃ Strona L P. www.zwolenpowiat.pl POTENCJAŁU MAZOWSZA PUBLICZNYCH ŚWIADCZONYCH DROGĄ ELEKTRONICZNĄ 2. TWORZENIE I ROZWÓJ CYFROWYCH ZASOBÓW POWIATU ORAZ GMIN WCHODZĄCYCH W JEGO SKŁAD M.IN. W ZAKRESIE, KULTURY, PLANOWANI PRZESTRZENNEGO, TURYSTYKI, OCHRONY ZDROWIA, ETC. REALIZACJA PROJEKTÓW WŁASNYCH LUB PROJEKTÓW PARTNERSKICH RPO WM 2014-2020: OŚ PRIORYTETOWA II - WZROST EPOTENCJAŁU MAZOWSZA Cel operacyjny 2.7. Zwiększenie kompetencji kadr, szczególnie w zakresie użycia TIK oraz innowacyjnych rozwiązań L P. ROLA I ZADANIA POWIATU KIERUNKI DZIAŁAŃ W REALIZACJI ZAPLANOWANYCH OPERACYJNYCH DZIAŁAŃ MOŻLIWOŚCI FINANSOWANIA DZIAŁAŃ ZE ŹRÓDEŁ ZEWNĘTRZNYCH WZMOCNIENIE BAZY WIEDZY I 1. POTENCJAŁU KADROWEGO STAROSTWA W ZAKRESIE REALIZACJI PROJEKTÓW W FORMULE PARTNERSTWA PUBLICZNO-PRYWATNEGO ORAZ INNOWACYJNYCH ROZWIĄZAŃ W ZAKRESIE STOSOWANI PRAWA ZAMÓWIEŃ PUBLICZNYCH WZMOCNIENIE ZDOLNOŚCI 2. ANALITYCZNYCH SŁUŻB PLANOWANIA PRZESTRZENNEGO, M.IN. POPRZEZ DOSTĘP DO NOWOCZESNYCH NARZĘDZI W ZAKRESIE ANALIZY, PRZETWARZANIA, INTERPRETACJI I PREZENTACJI DANYCH PRZESTRZENNYCH REALIZACJA M.IN. POPRZEZ UDZIAŁ PRACOWNIKÓW STAROSTWA W ORGANIZOWANYCH SZKOLENIACH, SEMINARIACH ORAZ PLATFORMACH WSPÓŁPRACY PO WIEDZA EDUKACJA ROZWÓJ 20142020: OŚ PRIORYTETOWA II. EFEKTYWNE POLITYKI PUBLICZNE DLA RYNKU PRACY, GOSPODARKI I EDUKACJI REALIZACJA ZADAŃ WŁASNYCH W RAMACH TWORZONEJ KRAJOWEJ I REGIONALNEJ INFRASTRUKTURY INFORMACJI PRZESTRZENNEJ, UMOŻLIWIAJĄCEJ DOSTĘP DO BAZ DANYCH I APLIKACJI POZWALAJĄCYCH NA PRACĘ Z DANYMI PRZESTRZENNYMI PO WIEDZA EDUKACJA ROZWÓJ 20142020: OŚ PRIORYTETOWA II. EFEKTYWNE POLITYKI PUBLICZNE DLA RYNKU PRACY, GOSPODARKI I EDUKACJI 4. ZWIĘKSZENIE AKTYWNOŚCI POWIATU W ZAKRESIE REALIZACJI PROJEKTÓW PARTNERSKICH W WYKORZYSTANIE W PRACACH NAD SYSTEMEM ROZWIĄZAŃ WYNIKAJĄCYCH Z PROCEDUR SYSTEMU ISO PO WIEDZA EDUKACJA ROZWÓJ 20142020: OŚ PRIORYTETOWA II. EFEKTYWNE POLITYKI PUBLICZNE DLA RYNKU PRACY, GOSPODARKI I EDUKACJI REALIZACJA PONADLOKALNYCH PROJEKTÓW PARTNERSKICH, PO WIEDZA EDUKACJA ROZWÓJ20142020: OŚ PRIORYTETOWA III: ZARÓWNO Z WŁASNEJ INICJATYWY INNOWACJE SPOŁECZNE I WSPÓŁPRACA Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] Strona 3. EFEKTYWNEGO MODELU ZARZĄDZANIA KOMPETENCJAMI KADR, UWZGLĘDNIAJĄCEGO BIEŻĄCE MONITOROWANIE LUK KOMPETENCYJNYCH I POTRZEB SZKOLENIOWYCH PRACOWNIKÓW 133 OPRACOWYWANIE I WDROŻENIE www.zwolenpowiat.pl WYMIARZE KRAJOWYM I MIĘDZYNARODOWYM POZWALAJĄCYCH NA POZYSKIWANIE NOWEJ WIEDZY I UMIEJĘTNOŚCI A TAKŻE TESTOWANIE NOWYCH ROZWIĄZAŃ POWIATU (NP. W ZAKRESIE ROZWOJU TURYSTYKI), JAK RÓWNIEŻ POPRZEZ UDZIAŁ POWIATU W PROJEKTACH ZARZĄDZANYCH PRZEZ PODMIOTY ZEWNĘTRZNE PONADNARODOWA Priorytet 3. Rozwój kapitału społecznego i gospodarki, w tym rolnictwa Cel operacyjny 3.1. Poprawa i promocja atrakcyjności i konkurencyjności inwestycyjnej przedsiębiorstw w zakresie innowacji oraz rozwój instytucji otoczenia biznesu L P. KIERUNKI DZIAŁAŃ OPERACYJNYCH ROZWÓJ BAZY PRODUKCYJNEJ I USŁUGOWEJ PRZEDSIĘBIORSTW POPRZEZ ICH LEPSZY DOSTĘP DO 1. KAPITAŁU INWESTYCYJNEGO W POSTACI INSTRUMENTÓW BEZZWROTNYCH (DOTACJI) I ZWROTNYCH (POŻYCZEK) ROLA I ZADANIA POWIATU W REALIZACJI ZAPLANOWANYCH DZIAŁAŃ MOŻLIWOŚCI FINANSOWANIA DZIAŁAŃ ZE ŹRÓDEŁ ZEWNĘTRZNYCH AKTYWNE INFORMOWANIE KORZYSTANIA Z RÓŻNYCH RPO WM 2014-2020: OŚ PRIORYTETOWA III – ROZWÓJ INSTRUMENTÓW FINANSOWANIA POTENCJAŁU INNOWACYJNEGO I INFRASTRUKTURY PRODUKCYJNEJ PRZEDSIĘBIORCZOŚCI I ZACHĘCANIE PRZEDSIĘBIORSTW DO I USŁUGOWEJ POPRAWA EFEKTYWNOŚCI ENERGETYCZNEJ 2. FUNKCJONUJĄCYCH EFEKTYWNE INFORMOWANIE PRZEDSIĘBIORSTW (M.IN. I ZACHĘCANIE ZAINTERESOWANYCH POPRZEZ MODERNIZACJĘ PODMIOTÓW DO KORZYSTANIA INFRASTRUKTURY ZWIĄZANEJ Z DOSTĘPNYCH INSTRUMENTÓW Z OGRZEWANIEM/ CHŁODZENIEM FINANSOWANIA POPRAWY BUDYNKÓW, OŚWIETLENIEM LUB EFEKTYWNOŚCI ENERGETYCZNEJ WYKORZYSTANIEM ENERGII Z PRZEDSIĘBIORSTW PO INFRASTRUKTURA I ŚRODOWISKO: OŚ PRIORYTETOWA I. ZMNIEJSZENIE EMISYJNOŚCI GOSPODARKI 3. ROZWÓJ RYNKÓW ZBYTU AKTYWNE INFORMOWANIE PRZEDSIĘBIORSTW POPRZEZ ICH I ZACHĘCANIE PRZEDSIĘBIORSTW DO RPO WM 2014-2020: OŚ PRIORYTETOWA III – ROZWÓJ Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] Strona ENERGII) 134 ODNAWIALNYCH ŹRÓDEŁ www.zwolenpowiat.pl AKTYWNIEJSZY UDZIAŁ UDZIAŁU W WYJAZDACH POTENCJAŁU INNOWACYJNEGO W TARGACH, WYSTAWACH ZAGRANICZNYCH, WSPÓŁPRACA I PRZEDSIĘBIORCZOŚCI I MISJACH GOSPODARCZYCH Z INSTYTUCJAMI OTOCZENIA BIZNESU (KRAJOWYCH I ZAGRANICZNYCH) – INTERNACJONALIZACJA MŚP W ZAKRESIE WSPÓLNYCH WYJAZDÓW ZWIĘKSZENIE AKTYWNOŚCI INNOWACYJNEJ KLUCZOWYCH 4. PRZEDSIĘBIORSTW POWIECIE BLISKA WSPÓŁPRACA Z IOB M.IN. POPRZEZ ZACHĘCENIE ICH W ZAKRESIE AKTYWNEGO DO ANGAŻOWANIA SIĘ W PRACE INFORMOWANIA I ZACHĘCANIA BADAWCZO-ROZWOJOWE PRZEDSIĘBIORSTW DO KORZYSTANIA Z W OPARCIU O WŁASNE ZAPLECZE RÓŻNYCH INSTRUMENTÓW B+R LUB KORZYSTANIE Z ZEWNĘTRZNYCH USŁUG (UCZELNI WYŻSZYCH, JEDNOSTEK NAUKOWYCH ITP.) FINANSOWANIA DZIAŁALNOŚCI RPO WM 2014-2020: OŚ PRIORYTETOWA I – WYKORZYSTANIE DZIAŁALNOŚCI BADAWCZOROZWOJOWEJ W GOSPODARCE BADAWCZO-ROZWOJOWEJ SKUTECZNE INFORMOWANIE 5. ROZWÓJ WSPÓŁPRACY SIECIOWEJ I ZACHĘCANIE PRZEDSIĘBIORCÓW DO PRZEDSIĘBIORSTW ORAZ UCZESTNICZENIA W LOKALNYCH I PRODUCENTÓW ROLNYCH, PONADLOKALNYCH SIECIACH W TYM W FORMIE BRANŻOWYCH WSPÓŁPRACY, ORGANIZOWANIE KLASTRÓW ORAZ GRUP SPOTKAŃ, POKAZYWANIE DOBRYCH PRODUCENTÓW ROLNYCH PRAKTYK I KORZYŚCI WYNIKAJĄCYCH PROW 2014-2020 DZIAŁANIE I TWORZENIE GRUP I ORGANIZACJI PRODUCENCKICH (ART.27) ZE WSPÓŁPRACY ITP. WSPARCIE I ZACHĘCANIE DO ZMIANY INFRASTRUKTURY PRZEDSIĘBIORSTW 6. WSPIERANIE TWORZENIA W CELU WPROWADZENIA I POSZERZANIA ZASADNICZEJ ZMIANY PROCESU ZAAWANSOWANYCH I PRODUKCYJNEGO ORAZ NOWYCH LUB RPO WM 2014-2020: OŚ PRIORYTETOWA III – ROZWÓJ INNOWACYJNYCH ZDOLNOŚCI W ULEPSZONYCH PRODUKTÓW/USŁUG, POTENCJAŁU INNOWACYJNEGO I ZAKRESIE ROZWOJU PRODUKTÓW W TYM USŁUG W ZAKRESIE ROZWOJU PRZEDSIĘBIORCZOŚCI I USŁUG PRODUKTÓW I USŁUG OPARTYCH NA TIK I WPROWADZANIA PROCESÓW Strona 135 MODERNIZACYJNYCH Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] www.zwolenpowiat.pl Cel operacyjny 3.2. Wsparcie rozwoju nowych firm, w szczególności w branżach istotnych z punktu widzenia powiatu L P. 1. ROLA I ZADANIA POWIATU KIERUNKI DZIAŁAŃ W REALIZACJI ZAPLANOWANYCH OPERACYJNYCH DZIAŁAŃ ROZWÓJ FIRM Z BRANŻY AKTYWNE WSPARCIE PRZETWÓRSTWA ROLNO- POTENCJALNYCH PRZEDSIĘBIORCÓW SPOŻYWCZEGO, POPRZEZ UDZIELANIE ODPOWIEDNIEJ WYKORZYSTUJĄCEGO LOKALNE INFORMACJI ORAZ POMOCY ZASOBY PRODUKCJI ROLNEJ W PROCESIE INWESTYCYJNYM MOŻLIWOŚCI FINANSOWANIA DZIAŁAŃ ZE ŹRÓDEŁ ZEWNĘTRZNYCH (I) PROW 2014-2020: DZIAŁANIE. INWESTYCJE W ŚRODKI TRWAŁE/PRZETWÓRSTWO I MARKETING PRODUKTÓW ROLNYCH (ART.17) (II) RPO WM 2014-2020: OŚ PRIORYTETOWA III ROZWÓJ POTENCJAŁU INNOWACYJNEGO I PRZEDSIĘBIORCZOŚCI ROZWÓJ FIRM USŁUGOWYCH, 2. DZIAŁAJĄCYCH W OTOCZENIU ROLNICTWA I PRZETWÓRSTWA ROLNO-SPOŻYWCZEGO AKTYWNE WSPARCIE POTENCJALNYCH PRZEDSIĘBIORCÓW (I) PROW 2014-2020: DZIAŁANIE. ROZWÓJ GOSPODARSTW I DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ (ART. 19) POPRZEZ UDZIELANIE ODPOWIEDNIEJ INFORMACJI ORAZ POMOC W PROCESIE INWESTYCYJNYM II) RPO WM 2014-2020: OŚ PRIORYTETOWA III ROZWÓJ POTENCJAŁU INNOWACYJNEGO I PRZEDSIĘBIORCZOŚCI ROZWÓJ FIRM W BRANŻY ENERGETYKI ODNAWIALNEJ (FIRMY PRODUKUJĄCE URZĄDZENIA DO WYTWARZANIA 3. ENERGII Z OZE, FIRMY BUDOWLANE ZAJMUJĄCE SIĘ INSTALACJAMI OZE, FIRMY PRODUKUJĄCE ENERGII Z OZE, WSPIERANIE POTENCJALNYCH PRZEDSIĘBIORCÓW W ZAKRESIE UDZIELANIA ODPOWIEDNIEJ INFORMACJI ORAZ POMOC W PROCESIE INWESTYCYJNYM PO INFRASTRUKTURA I ŚRODOWISKO: OŚ PRIORYTETOWA I. ZMNIEJSZENIE EMISYJNOŚCI GOSPODARKI W TYM W RAMACH 4. ZAKŁADANIE DZIAŁALNOŚCI POTENCJALNYCH PRZEDSIĘBIORCÓW GOSPODARCZEJ I ROZWÓJ PRZEDSIĘBIORCZOŚCI, POPRZEZ UDZIELANIE ODPOWIEDNIEJ INFORMACJI PROW 2014-2020: WSPARCIE DLA ROZWOJU LOKALNEGO W RAMACH INICJATYWY LEADER Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] Strona AKTYWNE WSPARCIE 136 MIKROINSTALACJI www.zwolenpowiat.pl Cel operacyjny 3.3. Wielofunkcyjny rozwój rolnictwa L P. ROLA I ZADANIA POWIATU KIERUNKI DZIAŁAŃ W REALIZACJI ZAPLANOWANYCH OPERACYJNYCH DZIAŁAŃ MOŻLIWOŚCI FINANSOWANIA DZIAŁAŃ ZE ŹRÓDEŁ ZEWNĘTRZNYCH POPRAWA EFEKTYWNOŚCI KORZYSTANIA Z ZASOBÓW WODNYCH W ROLNICTWIE ORAZ 1. POPRAWA EFEKTYWNOŚCI WYKORZYSTANIA ENERGII W ROLNICTWIE I PRZETWÓRSTWIE WSPARCIE SZKOLENIOWE I DORADCZE DLA ZAINTERESOWANYCH; WSPÓŁPRACA W TYM ZAKRESIE PROW 2014-2020: USŁUGI DORADCZE, USŁUGI Z ZAKRESU ZARZĄDZANIA GOSPODARSTWEM I USŁUGI Z ZAKRESU ZASTĘPSTW (ART. 15). SPOŻYWCZYM UŁATWIANIE DOSTAW I WSPARCIE MERYTORYCZNE Z WYKORZYSTYWANIA ZAKRESU BUDOWY JEDNOSTEK WYTWARZANIA ENERGII WYKORZYSTUJĄCYCH ENERGIĘ ODNAWIALNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII, 2. PRODUKTÓW UBOCZNYCH, ODPADÓW I POZOSTAŁOŚCI ORAZ INNYCH SUROWCÓW NIEŻYWNOŚCIOWYCH DLA CELÓW BIOGOSPODARKI WIATROWA, BIOGAZ, BIOMASĘ, ENERGIĘ SŁONECZNĄ, WODĘ ORAZ PROW 2014-2020: USŁUGI DORADCZE, USŁUGI Z ZAKRESU ZARZĄDZANIA GOSPODARSTWEM I USŁUGI Z ZAKRESU ZASTĘPSTW (ART. 15) GEOTERMIĘ UŁATWIANIE WEJŚCIA ROLNIKÓW POSIADAJĄCYCH ODPOWIEDNIE 3. UMIEJĘTNOŚCI DO SEKTORA ROLNICTWA, A W SZCZEGÓLNOŚCI WYMIANY WSPARCIE SZKOLENIOWE I DORADCZE PROW 2014-2020: ROZWÓJ GOSPODARSTW I DZIAŁALNOŚCI DLA ZAINTERESOWANYCH; GOSPODARCZEJ (ART. 19) WSPÓŁPRACA W TYM ZAKRESIE POKOLEŃ PROW 2014-2020: • TRANSFER WIEDZY POPRAWA KONKURENCYJNOŚCI PRODUCENTÓW ROLNYCH I DZIAŁALNOŚĆ INFORMACYJNA POPRZEZ LEPSZE ICH • 4. SYSTEMY JAKOŚCI, DODAWANIE WARTOŚCI DO PRODUKTÓW ROLNYCH, PROMOCJĘ NA ROLNYCH I ŚRODKÓW SPOŻYWCZYCH (ART. 16) WSPIERANIE ZRZESZANIA SIĘ ROLNIKÓW W GRUPACH • PRODUCENTÓW RYNKACH LOKALNYCH I KRÓTKIE • I ODNOWA WSI NA OBSZARACH WIEJSKICH (ART. 20) CYKLE DOSTAW, GRUPY PRODUCENTÓW ORAZ ORGANIZACJE MIĘDZYBRANŻOWE INWESTYCJE W ŚRODKI TRWAŁE (ART. 17) PODSTAWOWE USŁUGI • • TWORZENIE GRUP I ORGANIZACJI PRODUCENTÓW (ART. 27) WSPÓŁPRACA (ART. 35) Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] 137 ROLNO-SPOŻYWCZYM POPRZEZ Strona ZINTEGROWANIE Z ŁAŃCUCHEM (ART. 14) SYSTEMY JAKOŚCI PRODUKTÓW www.zwolenpowiat.pl TWORZENIE GRUP I ORGANIZACJI 5. PRODUCENTÓW W SEKTORZE ROLNYM I LEŚNYM. 6. WSPIERANIE PRZEZ POWIAT TWORZENIA SIĘ GRUP I ORGANIZACJI PRODUCENTÓW W SEKTORZE ROLNYM I LEŚNYM PRZYSTĘPOWANIE ROLNIKÓW DO SYSTEMÓW JAKOŚCI PROW 2014-2020: TWORZENIE GRUP I ORGANIZACJI PRODUCENTÓW (ART. 27) DZIAŁANIA MAJĄCE NA CELU PROW 2014-2020: SYSTEMY PROMOWANIE PRZYSTĘPOWANIA DO JAKOŚCI PRODUKTÓW ROLNYCH I ŚRODKÓW SPOŻYWCZYCH (ART. 16) SYSTEMÓW JAKOŚCI DZIAŁANIA MAJĄCE NA CELU 7. MODERNIZACJA GOSPODARSTW ROLNYCH PROMOWANIE MODERNIZACJI GOSPODARSTW ROLNYCH I WSKAZYWANIA ŹRÓDEŁ JEJ PROW 2014-2020: INWESTYCJE W ŚRODKI TRWAŁE (ART. 17) FINANSOWANIA WZROST KONKURENCYJNOŚCI I 8. ZWIĘKSZENIE RENTOWNOŚCI GOSPODARSTW POPRZEZ WZROST WIELKOŚCI EKONOMICZNEJ GOSPODARSTWA, W SZCZEGÓLNOŚCI W WYNIKU ZMIANY PROFILU PROWADZONEJ PRODUKCJI ROLNEJ. DZIAŁANIA MAJĄCE NA CELU PROW 2014-2020: ROZWÓJ PROMOWANIE RESTRUKTURYZACJI GOSPODARSTW I DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ (ART. 19) MAŁYCH GOSPODARSTW WSPIERANIE I INFORMOWANIE 9. KONWERSJA NA ROLNICTWO ROLNIKÓW O KORZYŚCIACH EKOLOGICZNE PŁYNĄCYCH Z PRZECHODZENIA NA PROW 2014-2020: ROLNICTWO EKOLOGICZNE (ART. 29) Strona 138 ROLNICTWO EKOLOGICZNE Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] www.zwolenpowiat.pl Cel operacyjny 3.4. Wzrost zatrudnienia w powiecie i przeciwdziałanie bezrobociu L P. ROLA I ZADANIA POWIATU KIERUNKI DZIAŁAŃ W REALIZACJI ZAPLANOWANYCH OPERACYJNYCH DZIAŁAŃ MOŻLIWOŚCI FINANSOWANIA DZIAŁAŃ ZE ŹRÓDEŁ ZEWNĘTRZNYCH POMOC OSOBOM ZALICZONYM W ZDOBYCIU DOŚWIADCZENIA BLISKA WSPÓŁPRACA Z POWIATOWYM URZĘDEM PRACY (I) RPO WM 2014-2020: OŚ PRIORYTETOWA VIII - ROZWÓJ RYNKU ZAWODOWEGO I PODNOSZENIU ORAZ INNYMI INSTYTUCJAMI W PRACY LUB ZMIANIE KWALIFIKACJI ZAKRESIE PROMOCJI PROGRAMÓW ZAWODOWYCH ORAZ ICH LEPSZE NASTAWIONYCH NA ZWIĘKSZENIE DOPASOWANIE DO POTRZEB SAMOZATRUDNIENIA MIESZKAŃCÓW (II) PO WIEDZA EDUKACJA ROZWÓJ 2014-2020: OŚ PRIORYTETOWA I. OSOBY MŁODE NA RYNKU PRACY DO GRUP DEFAWORYZOWANYCH 1. LOKALNEGO RYNKU PRACY AKTYWIZACJA ORAZ REORIENTACJA ZAWODOWA OSÓB POZOSTAJĄCYCH BEZ PRACY, SZCZEGÓLNIE KOBIET, 2. OSÓB DO 29 ROKU ŻYCIA, OSÓB DŁUGOTRWALE BEZROBOTNYCH, ALE TAKŻE OSÓB PO 50 ROKU ŻYCIA I INNYCH WSKAZANYCH JAKO ZAGROŻONE BLISKA WSPÓŁPRACA Z POWIATOWYM URZĘDEM PRACY ORAZ INNYMI INSTYTUCJAMI RYNKU PRACY W ZAKRESIE REALIZACJI WSPÓLNYCH PROJEKTÓW NASTAWIONYCH NA AKTYWIZACJĘ ZAWODOWĄ OSÓB BEZROBOTNYCH (I) RPO WM 2014-2020: OŚ PRIORYTETOWA VIII - ROZWÓJ RYNKU PRACY (II) PO WIEDZA EDUKACJA ROZWÓJ 2014-2020: OŚ PRIORYTETOWA I. OSOBY MŁODE NA RYNKU PRACY WYKLUCZENIEM SPOŁECZNYM UŁATWIENIE POWROTU DO 3. AKTYWNOŚCI ZAWODOWEJ OSÓB SPRAWUJĄCYCH OPIEKĘ NAD DZIEĆMI DO LAT 3 BLISKA WSPÓŁPRACA Z POWIATOWYM URZĘDEM PRACY ORAZ INNYMI INSTYTUCJAMI RYNKU PRACY W ZAKRESIE REALIZACJI WSPÓLNYCH PROJEKTÓW RPO WM 2014-2020: OŚ PRIORYTETOWA VIII - ROZWÓJ RYNKU PRACY NASTAWIONYCH NA AKTYWIZACJĘ PROWADZENIE KAMPANII INFORMACYJNYCH, WSPARCIE DLA PROW 2014-2020: ROZWÓJ ROZWOJU MAŁYCH PODEJMOWANIA PRZEZ LUDNOŚĆ GOSPODARSTW I DZIAŁALNOŚCI PRZEDSIĘBIORSTW, A TAKŻE ROLNICZA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ (ART.19) TWORZENIA MIEJSC PRACY POZAROLNICZEJ Strona 4. UŁATWIANIE RÓŻNICOWANIA DZIAŁALNOŚCI, ZAKŁADANIA I 139 ZAWODOWĄ OSÓB BEZROBOTNYCH Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] www.zwolenpowiat.pl Cel operacyjny 3.5. Wsparcie dla transferu wiedzy i innowacji w rolnictwie oraz przechodzenia na gospodarkę niskoemisyjną L P. ROLA I ZADANIA POWIATU KIERUNKI DZIAŁAŃ W REALIZACJI ZAPLANOWANYCH OPERACYJNYCH DZIAŁAŃ MOŻLIWOŚCI FINANSOWANIA DZIAŁAŃ ZE ŹRÓDEŁ ZEWNĘTRZNYCH STWORZENIE SYSTEMU DORADZTWA WSPIERANIE INNOWACYJNOŚCI, 1. WSPÓŁPRACY I ROZWOJU BAZY WIEDZY NA OBSZARACH WIEJSKICH ROLNICZEGO STANOWIĄCEGO OGNIWO POŚREDNIE POMIĘDZY OŚRODKAMI NAUKOWYMI A SFERĄ ROLNICTWA. PODJĘCIE DZIAŁAŃ SZKOLENIOWYCH DLA ROLNIKÓW I DOSTOSOWANYCH DO POTRZEB ODBIORCÓW I REALIZOWANE POPRZEZ AKTYWNE FORMY SPRZYJAJĄCE NABYWANIU KONKRETNYCH PRAKTYCZNYCH UMIEJĘTNOŚCI. PROW 2014-2020: • TRANSFER WIEDZY I DZIAŁALNOŚĆ INFORMACYJNA (ART. 14); • USŁUGI DORADCZE, USŁUGI Z ZAKRESU ZARZĄDZANIA GOSPODARSTWEM I USŁUGI Z ZAKRESU ZASTĘPSTW (ART. 15); • WSPÓŁPRACA (ART. 35) WSPIERANIE TWORZENIA I FUNKCJONOWANIA PARTNERSTW 2. WZMACNIANIE POWIĄZAŃ MIĘDZY ROLNICTWEM, ZRZESZAJĄCYCH ROLNIKÓW, PRODUKCJĄ ŻYWNOŚCI PRZEDSIĘBIORCÓW, POSIADACZY I LEŚNICTWEM A BADANIAMI LASÓW, ORGANIZACJE I INNOWACJĄ, W TYM DO CELÓW POZARZĄDOWE, PODMIOTY ULEPSZONEGO ZARZĄDZANIA DORADCZE, KTÓRE W RAMACH GRUP ŚRODOWISKIEM OPERACYJNYCH NA RZECZ INNOWACJI I LEPSZYCH WYNIKÓW (EPI) BĘDĄ WSPÓLNIE JEDNOSTKI NAUKOWE, PROW 2014-2020: WSPÓŁPRACA (ART. 35) OPRACOWYWAĆ NOWE 4. WSPIERANIE MOŻLIWOŚCI POPRAWY CAŁE ŻYCIE ORAZ SZKOLENIA POZIOMU WIEDZY ORAZ ZAWODOWEGO W SEKTORACH WSZECHSTRONNEGO DOSKONALENIA PROW 2014-2020: TRANSFER ROLNICTWA I LEŚNICTWA, W TYM ZAWODOWEGO; ORGANIZACJA PRZEZ WIEDZY I DZIAŁALNOŚĆ INFORMACYJNA UPOWSZECHNIANIE POWIAT PROJEKTÓW (ART. 14) INNOWACYJNYCH ROZWIĄZAŃ I DEMONSTRACYJNYCH I DZIAŁAŃ DOBRYCH PRAKTYK INFORMACYJNYCH REDUKCJA EMISJI GAZÓW WSPARCIE DLA INWESTYCJI CIEPLARNIANYCH I AMONIAKU Z SŁUŻĄCYCH POPRAWIE GOSPODARKI ROLNICTWA EMISYJNEJ I NAWOZOWEJ PROW 2014-2020: DZIAŁANIE ROLNO-ŚRODOWISKOWOKLIMATYCZNE (ART.28) Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] Strona 3. WSPIERANIE UCZENIA SIĘ PRZEZ 140 ROZWIĄZANIA www.zwolenpowiat.pl PROMOWANIE OCHRONY POCHŁANIACZY DWUTLENKU 5. WĘGLA ORAZ POCHŁANIANIA DWUTLENKU WĘGLA W PROW 2014-2020: INWESTYCJE W PROMOWANIE I WSPÓŁPRACA PRZY ROZWÓJ OBSZARÓW LEŚNYCH I ZWIĘKSZANIU POWIERZCHNI LEŚNEJ POPRAWĘ ŻYWOTNOŚCI LASÓW (ART.21-26) ROLNICTWIE I LEŚNICTWIE Cel operacyjny 3.6. Ograniczenie emisji CO2 i innych gazów cieplarnianych na terenie powiatu L P. ROLA I ZADANIA POWIATU KIERUNKI DZIAŁAŃ W REALIZACJI ZAPLANOWANYCH OPERACYJNYCH DZIAŁAŃ MOŻLIWOŚCI FINANSOWANIA DZIAŁAŃ ZE ŹRÓDEŁ ZEWNĘTRZNYCH OPRACOWANIE PLANU DLA POWIATU ZAWIERAJĄCEGO NAJWAŻNIEJSZE PROJEKTY INWESTYCYJNE OPRACOWANIE I WDROŻENIE 1. PLANU OGRANICZENIA EMISJI CO2 NA TERENIE POWIATU Z SEKTORA PUBLICZNEGO I MIESZKANIOWEGO PROWADZĄCE DO OGRANICZENIA EMISJI CO2 W POWIECIE LUB ZACHĘCENIE GMIN NFOŚIGW: TERMOMODERNIZACJA OBIEKTÓW UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJPLANY GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DO OPRACOWANIA WŁASNYCH PLANÓW GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ 2. LIKWIDACJA ISTNIEJĄCYCH REALIZACJA WŁASNYCH PROJEKTÓW KOTŁOWNI I BUDOWA LUB WE WSPÓŁPRACY Z EKOLOGICZNYCH ŹRÓDEŁ POTENCJALNYMI INWESTORAMI PO INFRASTRUKTURA I ŚRODOWISKO: OŚ PRIORYTETOWA I. ZMNIEJSZENIE EMISYJNOŚCI WYTWARZANIA ENERGII Z ZEWNĄTRZ GOSPODARKI POPRAWA EFEKTYWNOŚCI 3. I SEKTORZE MIESZKANIOWYM, M.IN. POPRZEZ DZIAŁANIA TERMOMODERNIZACYJNE, REALIZACJA PROJEKTÓW WŁASNYCH GOSPODARKĘ NISKOEMISYJNĄ LUB Z INSTYTUCJAMI PARTNERSKIMI PO INFRASTRUKTURA I ŚRODOWISKO: OŚ PRIORYTETOWA I. ZMNIEJSZENIE POPRAWĘ SYSTEMU EMISYJNOŚCI GOSPODARKI GRZEWCZEGO I OŚWIETLENIOWEGO Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] Strona UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ 141 RPO WM 2014-2020: OŚ PRIORYTETOWA IV - PRZEJŚCIE NA ENERGETYCZNEJ W BUDYNKACH www.zwolenpowiat.pl BUDYNKÓW, STOSOWANIE INTELIGENTNYCH SYSTEMÓW MONITOROWANIA I STEROWANIA ZUŻYCIEM ENERGII, SZERSZE WYKORZYSTANIE ENERGII ZE ŹRÓDEŁ ODNAWIALNYCH ITP. WSPIERANIE WYTWARZANIA I 4. DYSTRYBUCJI ENERGII POCHODZĄCEJ ZE ŹRÓDEŁ ODNAWIALNYCH BUDOWA I PRZEBUDOWA INFRASTRUKTURY SŁUŻĄCEJ DO PRODUKCJI I DYSTRYBUCJI ENERGII ZE ŹRÓDEŁ ODNAWIALNYCH RPO WM 2014-2020: OŚ PRIORYTETOWA IV - PRZEJŚCIE NA GOSPODARKĘ NISKOEMISYJNĄ REALIZACJA PROJEKTÓW WŁASNYCH MODERNIZACJA 5. INFRASTRUKTURY OŚWIETLENIA ULICZNEGO W POWIECIE NA BARDZIEJ OSZCZĘDNE ZGODNYCH Z TREŚCIĄ OPRACOWANEGO PLANU OGRANICZENIA EMISJI CO2 W POWIECIE, ZGODNA Z NAJNOWSZYMI TRENDAMI W TYM ZAKRESIE RPO WM 2014-2020: OŚ PRIORYTETOWA IV - PRZEJŚCIE NA GOSPODARKĘ NISKOEMISYJNĄ Cel operacyjny 3.7. Podniesienie poziomu wiedzy i kwalifikacji kadr pod potrzeby nowych specjalizacji gospodarczych ze szczególnym uwzględnieniem profilu powiatu L P. 1. ROLA I ZADANIA POWIATU KIERUNKI DZIAŁAŃ W REALIZACJI ZAPLANOWANYCH OPERACYJNYCH DZIAŁAŃ REALIZACJA WSPARCIA W POSTACI WSPÓŁPRACA Z POWIATOWYM USŁUG ROZWOJOWYCH URZĘDEM PRACY W ZAKRESIE ADEKWATNYCH DO POTRZEB DOKONYWANIA ANALIZY POTRZEB ORAZ MOŻLIWOŚCI SZKOLENIOWYCH, ORGANIZOWANIA ROZWOJOWYCH FIRM SZKOLEŃ I DORADZTWA WSPARCIE TYPU OUTPLACEMENT NA RZECZ PRACODAWCÓW I ICH PRZECHODZĄ PROCESY DZIAŁAŃ ZE ŹRÓDEŁ ZEWNĘTRZNYCH PO WIEDZA EDUKACJA ROZWÓJ 2014-2020: OŚ PRIORYTETOWA II EFEKTYWNE POLITYKI PUBLICZNE DLA RYNKU PRACY, GOSPODARKI I EDUKACJI INFORMOWANIE O DZIAŁANIACH RPO WM 2014-2020: OŚ PRIORYTETOWA VIII - ROZWÓJ RYNKU POWIATOWEGO URZĘDU PRACY PRACY ORGANIZOWANIE SZKOLEŃ I 142 ADAPTACYJNE I MODERNIZACYJNE Strona 2 PRACOWNIKÓW, KTÓRZY MOŻLIWOŚCI FINANSOWANIA Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] www.zwolenpowiat.pl Cel operacyjny 3.8. Rozwój społeczeństwa informacyjnego i teleinformatyzacji L P. 1. ROLA I ZADANIA POWIATU KIERUNKI DZIAŁAŃ W REALIZACJI ZAPLANOWANYCH OPERACYJNYCH DZIAŁAŃ ORGANIZOWANIE KAMPANII EDUKACYJNO-INFORMACYJNYCH NA RZECZ ZWIĘKSZANIA EUMIEJĘTNOŚCI ORAZ UPOWSZECHNIANIA KORZYŚCI Z MOŻLIWOŚCI FINANSOWANIA DZIAŁAŃ ZE ŹRÓDEŁ ZEWNĘTRZNYCH ADMINISTRACJĄ RZĄDOWĄ ORAZ PO POLSKA CYFROWA 2014-2020: OŚ PRIORYTETOWA III. CYFROWA SAMORZĄDOWĄ AKTYWIZACJA SPOŁECZEŃSTWA SZEROKA WSPÓŁPRACA Z WYKORZYSTANIA TIK REALIZACJI PROJEKTÓW WŁASNYCH CENTRÓW AKTYWNOŚCI DO ORAZ PROJEKTÓW PARASOLOWYCH DZIAŁAŃ W ZAKRESIE E-EDUKACJI Z UDZIAŁEM ORGANIZACJI PO POLSKA CYFROWA 2014-2020: OŚ PRIORYTETOWA III. CYFROWA I PODNOSZENIA KOMPETENCJI POZARZĄDOWYCH ZAJMUJĄCYCH SIĘ AKTYWIZACJA SPOŁECZEŃSTWA CYFROWYCH MIESZKAŃCÓW INTEGRACJĄ SPOŁECZNĄ Strona 143 2. WYKORZYSTANIE LOKALNYCH Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] www.zwolenpowiat.pl CZĘŚĆ VI. SYSTEM WDRAŻANIA STRATEGII System instytucjonalny wdrażania strategii Przy opracowaniu strategii zastosowano podejście holistyczne, polegające m.in. na tym, że przy określaniu celów i kierunków działań wzięto pod uwagę nie tylko kompetencje i zadania statutowe powiatu, ale również uwzględniono o wiele szerszy wymiar jego rozwoju. Chodzi tu głównie o te obszary rozwoju społeczno-gospodarczego powiatu, na które władze nie mają bezpośredniego wpływu, a więc np. rozwój lokalnego rynku pracy i przedsiębiorczości. Co do kompetencji samorządu zaproponowane kierunki działań będą miały swoje odzwierciedlenie w projektach kluczowych – wynikających z planu działań operacyjnych. Są to projekty najważniejsze z punktu widzenia rozwoju powiatu, których realizacja warunkuje osiągniecie założonych celów strategii. Projekty te będą realizowane przez Starostwo Powiatowe bądź jednostki mu podległe przy użyciu funduszy własnych lub z wykorzystaniem dostępnych środków zewnętrznych. Osiągnięcie założonych celów będzie w dużej mierze uzależnione od tego, czy inne podmioty (gminy, przedsiębiorstwa, instytucje otoczenia biznesu, organizacje pozarządowe) zechcą włączyć się w nurt działań zaproponowanych w niniejszej strategii. Zakłada się, że zaproponowane cele odpowiadają potrzebom i możliwościom rozwojowym powiatu zwoleńskiego, a także, że w procesie konsultacji społecznych osiągnięta została ich społeczna akceptacja. Dla przyśpieszenia tych działań i zachęcenia innych podmiotów do respektowania założeń strategii Starostwo Powiatowe będzie wspierało podmioty, których projekty będą wpisywać się w założenia i cele strategii. Ze względu na wielość podmiotów będących realizatorami strategii konieczne jest wprowadzenie mechanizmu koordynacyjnego. Zadanie to należy do Starostwa Powiatowego i będzie m.in. polegało na: » informowaniu społeczności lokalnej o istnieniu strategii, zapisanych w niej priorytetach rozwoju, a także o postępach i efektach jej wdrażania; » skorelowaniu procesów planowania przestrzennego z zapisami strategii; » ścisłej współpracy z jednostkami odpowiedzialnymi za przygotowywanie i realizację zadań inwestycyjnych; » wydawaniu jednostkom ubiegającym się o środki zewnętrzne opinii o zgodności planowanej inwestycji/zadania z zapisami strategii, jeśli taka opinia będzie warunkiem sine qua non do udziału w konkursie; Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] Strona Główną instytucją odpowiedzialną za wdrożenie strategii jest Starosta wraz z podległym mu Starostwem Powiatowym. Starosta odpowiada za ogólną koordynację procesu wdrażania i monitorowania strategii. W szczególności odpowiedzialny jest za przygotowanie i wdrożenie projektów wynikających z planu działań operacyjnych, a także zidentyfikowanych projektów kluczowych do realizacji do roku 2022. 144 » dokonywaniu koniecznych modyfikacji i zmian wynikających ze zmieniających się uwarunkowań zewnętrznych i sytuacji wewnętrznej powiatu. www.zwolenpowiat.pl Instytucjami wspomagającymi Starostwo w procesie wdrażania strategii są: » Rada Powiatu, która powinna zadbać o promocję i właściwe zrozumienie strategii wśród społeczności lokalnej; » Placówki szkolno-wychowawcze (szkoły ponadgimnazjalne); » Jednostki organizacyjne powiatu(np. Powiatowy Urząd Pracy, Dom Pomocy Społecznej w Gródku, Powiatowy Zarząd Dróg, Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie); » Organizacje pozarządowe działające na terenie powiatu; » Inne. Instytucjami partnerskimi, zarządzającymi określonymi instrumentami i programami, w ramach których będą finansowane niektóre działania wynikające ze strategii, będą: » Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego wraz z instytucjami zaangażowanymi w zarządzanie i wdrażanie Regionalnego Programu Operacyjnego 2014-2020 oraz wybranych działań w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2014-2020; » Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (jako instytucja zaangażowana we wdrażanie Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2014-2020); » Agencje rozwoju regionalnego oraz wspierania przedsiębiorczości (np. Agencja Rozwoju Mazowsza itp.); » Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (jako instytucja pośrednicząca w wydatkowaniu środków w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020); » Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych; » Inne. Do ważnych pomiotów, które w istotny sposób będą przyczyniać się do realizacji celów strategii, należy również zaliczyć podmioty realizujące poszczególne projekty, jak i beneficjentów końcowych objętych wsparciem i działaniami projektowymi, w tym przede wszystkim: » Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad; » Komendę Powiatową Policji; » Komendę Powiatową Państwowej Straży Pożarnej; » przedsiębiorców i organizacje ich zrzeszające; » organizacje pozarządowe; » osoby podnoszące swoje kwalifikacje zawodowe; Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] Strona » rolników i ich zrzeszenia (spółdzielnie i grupy producenckie); 145 » instytucje otoczenia biznesu (w tym Izba Rolnicza, Ośrodek Doradztwa Rolniczego); www.zwolenpowiat.pl » bezrobotnych i osoby wykluczone. Finansowanie strategii Głównymi źródłami finansowania strategii w okresie jej realizacji będą: » środki budżetu powiatu; » zewnętrzne środki publiczne, dostępne przede wszystkim w ramach: Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego na lata 20142020 - łączna alokacja środków unijnych na program wynosi 2 088 mln euro, z czego 1 545 mln euro będzie finansowane ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR), zaś 545 mln euro będzie pochodziło z Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS); Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014 – 2020 – łączna alokacja środków na program wynosi 8 242 ml euro, finansowana z Europejskiego Funduszu Rolnego na Rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich; » środki z sektora prywatnego, dostępne w ramach realizowanych przez przedsiębiorstwa przedsięwzięć inwestycyjnych. Uzupełniającymi źródłami finansowania strategii będą inne programy operacyjne finansowane ze środków unijnych perspektywy 2014-2020, w tym: » Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko 2014-2020, w ramach którego będzie m.in. możliwe finansowanie ponadlokalnych przedsięwzięć w zakresie energetyki odnawialnej, termomodernizacji budynków użyteczności publicznej, rozbudowy infrastruktury wodno-kanalizacyjnej, a także przebudowy dróg krajowych; » Program Operacyjna Polska Cyfrowa 2014-2020, w ramach którego zaplanowano finansowanie przedsięwzięć związanych z poprawą dostępu mieszkańców do szybkiego Internetu, rozwojem administracji elektronicznej i e-usług, a także podnoszeniem umiejętności cyfrowych społeczeństwa; » Program Operacyjny Wiedza Edukacja Rozwój 2014-2020, w ramach którego będzie m.in. możliwość finansowania projektów podnoszących kompetencje pracowników administracji samorządowej oraz rozwijających systemy zarządzania strategicznego i finansowego w jednostkach samorządu terytorialnego. Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] Strona » Szwajcarskie i Norweskie Instrumenty Finansowe, umożliwiające finansowanie różnorakich inicjatyw związanych ze sportem, kulturą, edukacją, zdrowiem oraz rozwojem społeczeństwa obywatelskiego. 146 » Programy Europejskiej Współpracy Terytorialnej 2014-2020, w tym Program Region Morza Bałtyckiego; Program dla Europy Środkowej, Interreg Europa; Program Współpracy Transgranicznej Polska Białoruś Ukraina. www.zwolenpowiat.pl Strategia będzie również finansowana ze środków krajowych. W szczególności dotyczy to takich programów i funduszy krajowych jak: » Program Rozwoju Gminnej i Powiatowej Infrastruktury Drogowej na lata 2016 - 2020, w ramach którego będzie istniała możliwość uzyskania dotacji na modernizację dróg powiatowych i gminnych; » Roczne programy finansowania kultury, realizowane przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, z których będą dofinansowywane imprezy i wydarzenia kulturalne; » Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, w ramach którego będzie możliwość finansowania w formie instrumentów zwrotnych przedsięwzięć z zakresu ochrony środowiska, efektywności energetycznej, energii odnawialnej itp.; » Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, umożliwiający finansowanie różnorakich przedsięwzięć w zakresie ekologii, ochrony przyrody oraz zarządzania gospodarką wodną i odpadową; » Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, umożliwiający finansowanie m.in. projektów z zakresu integracji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych. Znaczna część środków inwestycyjnych powiatu będzie mogła pochodzić z programów operacyjnych perspektywy finansowej Unii Europejskiej 2014-2020. Głównym źródłem środków unijnych będzie Regionalny Program Operacyjny Województwa Mazowieckiego (RPO WM) na lata 2014-2020. RPO WM 2014-2020 jest programem operacyjnym finansowanym ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR) i Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS). Alokacja środków unijnych na Program wynosi 1 544 686 317 EUR EFRR i 545 153 821 EUR EFS. Łączna alokacja środków unijnych na program wynosi 2 087 870 466 EUR. Minimalne zaangażowanie środków krajowych - szacowane na podstawie art. 10 rozporządzenia zakładającego maksymalny poziom dofinansowania każdej osi priorytetowej EFRR i EFS będzie wynosić 522 460 035 EUR. W realizację programu zaangażowane będą środki krajowe publiczne i prywatne. Zakłada się, że ostateczne zaangażowanie środków krajowych, głownie prywatnych w momencie zamknięcia programu będzie mogło być wyższe w zależności od zakresu i stopnia udzielania pomocy publicznej w ramach Programu.2 I. NAZWA WKŁAD UNIJNY PROCENT FUNDUSZU FINANSUJĄCEGO W EURO W CAŁOŚCI ALOKACJI EFRR 278 217 130 13,31% WYKORZYSTANIE DZIAŁALNOŚCI BADAWCZOROZWOJOWEJ W GOSPODARCE II. WZROST E-POTENCJAŁU MAZOWSZA EFRR 153 599 843 7,35% III. ROZWÓJ POTENCJAŁU INNOWACYJNEGO EFRR 213 369 786 10,21% 2 Źródło: Opracowanie własne na podstawie RPO WM na lata 2014-2020 Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] Strona NAZWA OSI PRIORYTETOWEJ 147 Tabela 25. Alokacja środków unijnych na osie priorytetowe RPO WM na lata 2014-2020 www.zwolenpowiat.pl I PRZEDSIĘBIORCZOŚCI IV. PRZEJŚCIE NA GOSPODARKĘ NISKOEMISYJNĄ EFRR 324 359 153 15,52% V. GOSPODARKA PRZYJAZNA ŚRODOWISKU EFRR 91 442 566 4,38% VI. JAKOŚĆ ŻYCIA EFRR 116 411 947 5,57% VII. ROZWÓJ REGIONALNEGO SYSTEMU EFRR 367 285 892 17,57% EFS 137 885 055 6,60% EFS 172 375 061 8,25% TRANSPORTOWEGO VIII. ROZWÓJ RYNKU PRACY IX. WSPIERANIE WŁĄCZENIA SPOŁECZNEGO I WALKA Z UBÓSTWEM X. EDUKACJA DLA ROZWOJU REGIONU EFS 161 901 986 7,75% XI. POMOC TECHNICZNA EFS 72 991 719 3,49% RAZEM EFRR 1 544 686 317 73,91% RAZEM EFS 545 153 821 26,09% 2 089 840 138 100,00% ŁĄCZNIE Źródło: Opracowanie własne na podstawie RPO WM 2014-2020 Drugim kluczowym źródłem pozyskiwania środków unijnych ma wdrażanie działań strategii będzie Program Rozwoju Obszarów Wiejskich (PROW) na lata 2014-2020, który będzie finansowany z Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW). Alokacja środków z EFRROW kształtuje się na poziomie 8 242 mln euro, które w dużej mierze będą wydatkowane na działania inwestycyjne związane z modernizacją gospodarstw rolnych oraz rozwój przetwórstwa produktów rolnych, a także na rozbudowę infrastruktury na obszarach wiejskich oraz wspieranie przedsiębiorczości pozarolniczej. Tabela 26. Alokacja środków unijnych na działania i poddziałania zaplanowane do wdrożenia w ramach PROW na lata 2014-2020 (w euro) L P. NAZWA DZIAŁANIA NAZWA PODDZIAŁANIA WKŁAD UNIJNY (EURO) PROCENT W CAŁOŚCI ALOKACJI 36 905 246 0,45% 47 722 830 0,58% 21 000 000 0,25% 1. - WSPARCIE NA SZKOLENIA DORADCÓW - ŚWIADCZENIE KOMPLEKSOWEJ PORADY DLA 2. USŁUGI DORADCZE, USŁUGI Z ZAKRESU ZARZADZANIA GOSPODARSTWEM I USŁUGI Z ZAKRESU ZASTĘPSTW (ART.15) 3. SYSTEMY JAKOŚCI PRODUKTÓW ROLNYCH - WSPARCIE DLA NOWYCH UCZESTNIKÓW ROLNIKA - ŚWIADCZENIE KOMPLEKSOWEJ PORADY DLA WŁAŚCICIELA LASU SYSTEMÓW JAKOŚCI Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] Strona KSZTAŁCENIA ZAWODOWEGO I NABYWANIA UMIEJĘTNOŚCI - WSPARCIE DLA PROJEKTÓW DEMONSTRACYJNYCH I DZIAŁAŃ INFORMACYJNYCH TRANSFER WIEDZY I DZIAŁALNOŚĆ INFORMACYJNA ( ART.14) 148 - WSPARCIE DLA DZIAŁAŃ W ZAKRESIE www.zwolenpowiat.pl I ŚRODKÓW SPOŻYWCZYCH (ART. 16) 4. INWESTYCJE W ŚRODKI TRWAŁE (ART. 17) - WSPARCIE NA PRZEPROWADZENIE DZIAŁAŃ INFORMACYJNYCH I PROMOCYJNYCH - INWESTYCJE W GOSPODARSTWACH POŁOŻONYCH NA OBSZARACH NATURA 2000 - INWESTYCJE W GOSPODARSTWACH POŁOŻONYCH NA OBSZARACH OSN - MODERNIZACJA GOSPODARSTW ROLNYCH - PRZETWÓRSTWO I MARKETING 2 120 177 704 25,72% 264 046 000 3,20% 1 406 133 450 17,06% 683 983 100 8,30% 191 519 339 2,32% PRODUKTÓW ROLNYCH - SCALANIE GRUNTÓW PRZYWRACANIE 5. POTENCJAŁU PRODUKCJI ROLNEJ ZNISZCZONEGO W WYNIKU KLĘSK ŻYWIOŁOWYCH I KATASTROF ORAZ WPROWADZANIE ODPOWIEDNICH ŚRODKÓW ZAPOBIEGAWCZYCH (ART. 18) - INWESTYCJE ODTWARZAJĄCE POTENCJAŁ PRODUKCJI ROLNEJ - INWESTYCJE ZAPOBIEGAJĄCE ZNISZCZENIU POTENCJAŁU PRODUKCJI ROLNEJ - PREMIE DLA MŁODYCH ROLNIKÓW - PREMIE NA ROZPOCZĘCIE DZIAŁALNOŚCI ROZWÓJ GOSPODARSTW 6. I DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ (ART. 19) POZAROLNICZEJ - PŁATNOŚCI DLA ROLNIKÓW PRZEKAZUJĄCYCH MAŁE GOSPODARSTWA - RESTRUKTURYZACJA MAŁYCH GOSPODARSTW - ROZWÓJ PRZEDSIĘBIORCZOŚCI - ROZWÓJ USŁUG ROLNICZYCH - BUDOWA LUB MODERNIZACJA DRÓG PODSTAWOWE USŁUGI 7. I ODNOWA WSI NA OBSZARACH WIEJSKICH (ART. 20) LOKALNYCH - GOSPODARKA WODNO-ŚCIEKOWA - INWESTYCJE W OBIEKTY PEŁNIĄCE FUNKCJE KULTURALNE LUB KSZTAŁTOWANIE PRZESTRZENI PUBLICZNEJ - INWESTYCJE W TARGOWISKA LUB OBIEKTY BUDOWLANE PRZEZNACZONE NA CELE PROMOCJI LOKALNYCH PRODUKTÓW - OCHRONA ZABYTKÓW I BUDOWNICTWA TRADYCYJNEGO 9. 10. OBSZARÓW LEŚNYCH I POPRAWĘ ŻYWOTNOŚCI LASÓW (ART. 21-26) - ZALESIANIE I TWORZENIE TERENÓW TWORZENIE GRUP - TWORZENIE GRUP I ORGANIZACJI I ORGANIZACJI PRODUCENTÓW (ART. 27) PRODUCENTÓW W SEKTORZE ROLNYM I LEŚNYM 256 414 153 3,11% DZIAŁANIE ROLNO- - ROLNICTWO ZRÓWNOWAŻONE 753 399 101 9,14% ZALESIONYCH Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] Strona 8. 149 INWESTYCJE W ROZWÓJ www.zwolenpowiat.pl ŚRODOWISKOWOKLIMATYCZNE (ART. 28) - OCHRONA GLEB I WÓD - ZACHOWANIE SADÓW TRADYCYJNYCH ODMIAN DRZEW OWOCOWYCH - CENNE SIEDLISKA I ZAGROŻONE GATUNKI PTAKÓW NA OBSZARACH NATURA 2000 - CENNE SIEDLISKA POZA OBSZARAMI NATURA 2000 - ZACHOWANIE ZAGROŻONYCH ZASOBÓW GENETYCZNYCH ROŚLIN W ROLNICTWIE -ZACHOWANIE ZAGROŻONYCH ZASOBÓW GENETYCZNYCH ZWIERZĄT W ROLNICTWIE - PŁATNOŚCI W CELU UTRZYMANIA 11. ROLNICTWO EKOLOGICZNE (ART. 29) ROLNICTWA EKOLOGICZNEGO - PŁATNOŚCI W OKRESIE KONWERSJI NA ROLNICTWO EKOLOGICZNE 445 373 661 5,40% 1 378 188 270 16,72% 36 904 246 0,45% 467 668 000 5,67% 132 527 195 1,61% 8 241 962 295 100,00% PŁATNOŚCI DLA OBSZARÓW 12. 13. Z OGRANICZENIAMI NATURALNYMI LUB INNYMI SZCZEGÓLNYMI OGRANICZENIAMI (ART. 31) WSPÓŁPRACA - WSPÓŁPRACA W RAMACH GRUP EPI - WDRAŻANIE LOKALNYCH STRATEGII WSPARCIE DLA ROZWOJU 14. - PŁATNOŚCI ONW LOKALNEGO W RAMACH INICJATYWY LEADER ROZWOJU - WDRAŻANIE PROJEKTÓW WSPÓŁPRACY - WSPARCIE KOSZTÓW BIEŻĄCYCH I AKTYWIZACJI - WSPARCIE PRZYGOTOWAWCZE POMOC TECHNICZNA 15. Z INICJATYWY PAŃSTW CZŁONKOWSKICH ŁĄCZNIE Strona 150 Źródło: Opracowanie własne na podstawie projektu PROW 2014-202 Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] www.zwolenpowiat.pl CZĘŚĆ VII. MONITOROWANIE, I KOMUNIKACJA SPOŁECZNA OCENA System monitorowania jest ważnym instrumentem w procesie wdrażania strategii. Dane monitoringowe służą do oceny skuteczności realizowanych działań i pozwalają na bardziej efektywne wydatkowanie środków publicznych. Proces monitorowania umożliwia również ocenić postępy we wdrażaniu strategii, a także mobilizować władze i społeczność lokalną do większej aktywności na rzecz realizacji strategii. Głównymi elementami systemu monitoringu są: » instytucje odpowiedzialne za proces monitorowania wdrażania strategii, » przyjęty system raportowania z procesu monitorowania strategii, » zestaw wskaźników służących do oceny postępów we wdrażaniu strategii. Instytucją odpowiedzialną za koordynację procesu monitorowania realizacji strategii będzie Starosta wraz z podlegającym Starostwem Powiatowym. Za proces monitorowania i raportowania będzie odpowiedzialny właściwy wydział Starostwa. Ocena postępów we wdrażaniu strategii będzie dokonywana w cyklu dwuletnim, na podstawie opracowanego raportu monitorującego obejmującego analizę zebranych danych na bazie przyjętych wskaźników monitoringowych. Przy czym pierwszy raport z procesu monitorowania wdrażanej strategii obejmie lata 2015-2016 i zostanie przygotowany do połowy 2017 roku. Starosta i Rada Powiatu, na podstawie przedstawionego raportu i zawartych w nim wniosków oraz rekomendacji dokonają śródokresowej oceny stanu wdrażania strategii, a także zaproponują ewentualne zmiany skorygowania jej treści. Strona 151 Przyjęty zestaw wskaźników zakłada monitorowanie strategii na poziomie operacyjnym, pozwalającym na ocenę stopnia osiągnięcia zakładanych celów operacyjnych strategii. Przy konstruowaniu systemu wskaźników starano się ograniczyć ich liczbę do minimum, a także wykorzystać przede wszystkim te, których wartości dostępne są w oficjalnej statystyce Głównego Urzędu Statystycznego. Dla każdego ze wskaźników podano wartość bazową oraz oczekiwaną wartość docelową w roku 2022, a także wskazano źródło ich weryfikacji Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] www.zwolenpowiat.pl CZĘŚĆ VIII. ZAŁĄCZNIKI Załącznik nr 1: Indykatywny wykaz wstępnie zidentyfikowanych projektów inwestycyjnych i społecznych 1. Zakończenie zadania inwestycyjnego „Modernizacja i rozbudowa budynku magazynowo garażowego Komendy Powiatowej PSP w Zwoleniu.” 2. Zakupy samochodów pożarniczych i wymiana lub uzupełnienie normatywu przez Komendę Powiatową PSP w Zwoleniu: ratowniczo-gaśniczy (GBA), operacyjny 2 szt. kwatermistrzowski, ruad, przyczepa samochodowa. 3. Modernizacja placu wewnętrznego KPPSP w Zwoleniu, wykonanie kanalizacji burzowej z separatorami oleju. 4. Podjęcie działań zmierzających do świadczenia usług publicznych przez KPPSP drogą elektroniczną z uwzględnieniem funkcjonowania PCZK. 5. Poprawa dysponowania sił i środków do działań ratowniczych Komendy Powiatowej PSP w Zwoleniu na terenie powiatu: wymiana komputerów na SKKP, rejestrator rozmów oraz centrali telefonicznej, modernizacja bezprzewodowej łączności: konserwacja masztu, przeniesienie sterowania. 6. Zwiększenie kompetencji kadry KPPSP: podwyższenie kwalifikacji zawodowych pracowników do wymagań wynikających ze struktury organizacyjnej (studia kierunkowe i podyplomowe) – dofinansowanie w ramach wydatków rzeczowych, zakup „Fantoma” do ćwiczeń z ratownictwa medycznego. 7. Ograniczenia emisji CO² przez Komendę Powiatową PSP w Zwoleniu: zamontowanie sterowania systemu centralnego ogrzewania i ciepłej wody, wymiana pieca c.o., montaż solarów, wymiana oświetlenia na ledowe, termomodernizacja budynku garażowo– magazynowo–administracyjnego. 8. Budowa nowej siedziby Komendy Powiatowej Policji w Zwoleniu. 9. Budowa drogi dojazdowej do nowej siedziby KPP wraz z parkingami. 10. Zakup pojazdów służbowych oznakowanych i nieoznakowanych dla Policji. 11. Zakup specjalistycznego pojazdu do obsługi zdarzeń drogowych dla KPP. 14. Zakup centrali telefonicznej i modernizacja sieci telefonicznej w Powiatowym Urzędzie Pracy. 15. Wymiana dachów na budynkach PUP w Zwoleniu. Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] Strona 13. Zakup specjalistycznego sprzętu policyjnego. 152 12. Budowa monitoringu w miejscach głównych dróg wylotowych z miasta oraz w miejscach zagrożonych. www.zwolenpowiat.pl 16. Termomodernizacja budynku głównego Powiatowego Urzędu Pracy. 17. Wymiana instalacji centralnego ogrzewania wraz z wymianą kotłowni na gazową w Powiatowym Urzędzie Pracy. 18. Remont instalacji wodno – kanalizacyjnej w Powiatowym Urzędzie Pracy. 19. Wykonanie podjazdu dla osób niepełnosprawnych w Powiatowym Urzędzie Pracy. 20. Wymiana instalacji elektrycznej w Powiatowym Urzędzie Pracy. 21. Podniesienie w Zwoleniu. kwalifikacji pracowników Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej 22. Remont gabinetów Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w starym budynku pralni. 23. Wymiana instalacji elektrycznej Pedagogicznej. w starym budynku Poradni Psychologiczno- 24. Uzupełnienie wyposażenia nowych pomieszczeń Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej. 25. Zakup testów diagnostycznych (psychologiczno-pedagogiczno-logopedycznych) oraz pomocy naukowych) dla Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej. 26. Rozbudowa infrastruktury pomocy społecznej w tym m.in.: Placówki opiekuńczo – wychowawczej typu instytucjonalnego, Placówki opiekuńczo - wychowawczej typu rodzinnego, Środowiskowego domu samopomocy, Świetlicy środowiskowej, Domu dziennego pobytu dla osób 60+, Centrum stowarzyszeniowego, Ośrodka interwencji kryzysowej. 26. Rozwój integracji społecznej nakierowanej na osoby niepełnosprawne świadczonej przez Powiatowe Centrum pomocy Rodzinie: kursy kształcenia zawodowego, rehabilitacja, doradztwo. 27. Doskonalenie zawodowe kadry pomocy społecznej. 28. Zakup i montaż pieca c.o., oraz wymienników c.o. w Domu Pomocy Społecznej w Gródku. 29. Wymiana windy w Domu Pomocy Społecznej w Gródku. 30. Remont piwnic – stary budynek Domu Pomocy Społecznej w Gródku. 31. Zakup i montaż drzwi przeciwpożarowych w Domu Pomocy Społecznej w Gródku. 32. Ułożenie terakoty w pokojach mieszkańców w Domu Pomocy Społecznej w Gródku. 33. Adaptacja poddasza w Domu Pomocy Społecznej w Gródku. 36. Naprawa i malowanie elewacji budynku Domu Pomocy Społecznej w Gródku. 37. Zakup samochodu transportowego dla Domu Pomocy Społecznej w Gródku. Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] Strona 35. Termomodernizacja, wymiana okien i drzwi zewnętrznych w Domu Pomocy Społecznej w Gródku. 153 34. Remont schodów zewnętrznych w Domu Pomocy Społecznej w Gródku. www.zwolenpowiat.pl 38. Szkolenia pracowników w Domu Pomocy Społecznej w Gródku. 39. Budowa altany i zagospodarowanie terenu wokół Domu Pomocy Społecznej w Gródku. 41. Budowa nowej siedziby Powiatowego Inspektoratu Weterynarii w Zwoleniu. 42. Podnoszenie kwalifikacji zawodowych pracowników Powiatowego Inspektoratu Weterynarii w Zwoleniu: kursy języków obcych, studia podyplomowe oraz szkolenia w zakresie: archiwum, kadr, księgowości, bezpieczeństwa żywności, pasz i utylizacji, zwalczania chorób zakaźnych zwierząt, zdrowia i ochrony zwierząt, identyfikacji i rejestracji zwierząt oraz wymogów wzajemnej zgodności. 43. Przebudowa dróg powiatowych w 2016 roku: » 4528W Zwoleń – Baryczka - 4,500 km - kontynuacja w latach następnych, » 4515W Tczów – Wincentów – 1,800 km – kontynuacja w latach następnych, » Przebudowa mostu w miejscowości Zakrzówek z dojazdami, » 4529W Jasieniec - Mierziączka – 0,550 km kontynuacja w latach następnych. 44. Przebudowa dróg powiatowych w 2017 roku: » 1742W Garbatka – Czarnolas – 1,130 km – kontynuacja w latach następnych, » 4513W Zwoleń - Kroczów - Kazanów (ul. Targowa i Hubala) – 2,000 km kontynuacja w latach następnych. 45. Przebudowa dróg powiatowych w 2018 roku: » 4509W Władysławów - Ługi – 1,000 km – kontynuacja w latach następnych, » 4508W Zwoleń - Filipinów - 1,290 km, » 4509W Władysławów – Ługi – 1,755 km. 46. Przebudowa dróg powiatowych w latach następnych: » 1742W Garbatka – Czarnolas – 2,800 km, » 3520W Suskowola – Policzna – 4,194 km, » 4509W Władysławów – Ługi – 5,345 km, » 4506W Zwoleń – Sarnów – 8,519 km, » 4528W Zwoleń – Baryczka - 5,150 km, » 4521W Nowa Zielonka – Łaguszów – 1,150 km, » 4526W Łagów – Przyłęk – 2,845 km, » 3569W Sucha – Męciszów – 0,950 km, » 4502W Kazanów – Kopiec – 1,250 km, Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] Strona » 4530W Babin – Tymienica – 0,300 km, 154 » 4522W Załazy – Zamość – 0,850 km, www.zwolenpowiat.pl » 4518W Kazanów – Ostrownica – Kowalków – 2,250 km, » 4513W Zwoleń – Kroczów – Kazanów – 1,350 km, » 4511W Miodne – Bartodzieje – 2,600 km, » 4516W Bartodzieje – Kazanów – 1,200 km, » 4515W Tczów – Wincentów – 1,200 km. 47. Budowa i przebudowa chodników przy drogach powiatowych. 48. Przebudowa i remonty mostów i przepustów w ciągach dróg powiatowych. 49. Budowa ciągów komunikacji rowerowej na terenie powiatu. 50. Realizacja budowy przejść bezkolizyjnych. 51. Budowa parkingów. 52. Regulacja stanów prawnych dróg powiatowych. 53. Przebudowa drogi S-8 i S-12 na drogę ekspresową. 54. Termomodernizacja i poprawa efektywności energetycznej i ekologicznej budynku Zespołu Szkół Licealnych w Zwoleniu. 55. Budowa bieżni i renowacja boiska przy Zespole Szkół Licealnych w Zwoleniu. 56. Modernizacja klatki schodowej w Zespole Szkół Licealnych w Zwoleniu. 57. Renowacja podłóg (parkietu) w salach lekcyjnych w Zespole Szkół Licealnych w Zwoleniu. 58. Wymiana instalacji elektrycznej w Zespole Szkół Licealnych w Zwoleniu. 59. Malowanie, remont łazienek i nawierzchni na balkonie sali sportowej Zespołu Szkół Licealnych w Zwoleniu. 60. Termomodernizacja budynku Samodzielnego Publicznego Zespołu Zakładów Opieki Zdrowotnej w Zwoleniu. 61. Termomodernizacja budynku Sali gimnastycznej w Zespole Szkół Rolniczo – Technicznych w Zwoleniu. 62. Modernizacja istniejącej infrastruktury SPZZOZ w Zwoleniu oraz zakup sprzętu medycznego. 63. Poprawa efektywności działania poprzez modernizację Poradni oraz zakup sprzętu medycznego. Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] Strona 65. Podnoszenie kwalifikacji pracowników z zakresu Kodeksu Postepowania Administracyjnego, obsługi systemów informatycznych, zamówień publicznych, ustaw obejmujących zakres działań Starostwa, Gmin oraz jednostek podległych. 155 64. Zakup wyposażenia do sal lekcyjnych w Zespole Szkół Licealnych w Zwoleniu. www.zwolenpowiat.pl 66. Przygotowanie urzędów Gmin oraz jednostek do elektronicznego obiegu dokumentów i rozwoju elektronicznych usług świadczonych dla ludności. 67. Rozszerzenie (unowocześnienie, modernizacja, rozbudowa) oraz włączenie instytucji publicznych do usług internetowych nie posiadających infrastruktury teleinformatycznej. 68. Organizacja zajęć wyrównawczych oraz z kompetencji kluczowych dla uczniów ZSL oraz ZSR-T. 69. Montaż kolektorów słonecznych na ciepłą wodę w szkole i internacie. 70. Dokończenie budowy bieżni lekkoatletycznej. 71. Budowa boiska do piłki nożnej, rozbiegu i skoczni w dal i wzwyż. 72. Zakup ciągnika dużej mocy. 73. Zakup wyposażenia pracowni do aktualnych kierunków kształcenia i nowo tworzonych, pod kątem utworzenia stanowisk egzaminacyjnych do realizacji nowej podstawy programowej. 74. Szkolenie kadry pedagogicznej w celu nabycia nowych kwalifikacji lub podniesienia posiadanych kwalifikacji. 75. Szkolenia dla uczniów w celu przygotowania do egzaminów potwierdzających kwalifikacje w zawodach i egzaminów maturalnych. 76. Szkolenia dla uczniów poszerzające nabyte kwalifikacje i zdobycie nowych kwalifikacji zawodowych. 77. Zakup nowego wyposażenia do pokoi mieszkalnych w internacie. 78. Doposażenia kuchni w internacie w nowy sprzęt AGD zgodnie z nowymi wymaganiami ministra zdrowia. 79. Remont łazienek w części mieszkalnej internatu. 80. Renowacja podłóg w pokojach mieszkalnych w internacie. 81. Renowacja ścian w ciągu komunikacyjnym w budynku szkoły dostosowanie do potrzeb szkoły. 82. Zabezpieczenie tarketu przed nadmiernym ścieraniem. 83. Zakup ławek na korytarze i przed obiekty szkolne. 84. Zakup stojaków na rowery. 85. Budowa parkingów i drogi dojazdowej wzdłuż małej hali sportowej. 88. Rewitalizacja zespołu dworskiego w Sycynie (wiata magazynowa) - pod potrzeby rekreacyjno-wystawowe związane z życiem i twórczością Jana Kochanowskiego. Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] Strona 87. Budowa parkingów przed budynkami szkoły od ul. Wojska Polskiego 156 86. Dokończenie ogrodzenia od ulicy Sienkiewicza. www.zwolenpowiat.pl 89. Zakup, doposażenie i wymiana sprzętu medycznego i aparatury medycznej SPZZOZ w Zwoleniu. 90. Dostosowanie obiektów SPZZOZ do wymogów PPOŻ, sanitarnohigienicznych, rozporządzeń Ministra Zdrowia i innych rozporządzeń w tym zakresie, poprawa standardu pobytu pacjentów i pracy personelu. 91. Termomodernizacja obiektów przychodni przy ul. Ludowej, wymiana systemu grzewczego na gazowe, zamontowanie ekologicznych źródeł pozyskiwania energii (ogniwa fotowoltaiczne, kolektory słoneczne). 92. Wymiana windy głównej w budynku szpitala. 93. Rozbudowa przychodni z przeniesieniem pomieszczeń Rtg, Pogotowia, Poradni chorób płuc, Poradni chirurgii urazowo-ortopedycznej i Ambulatorium Ogólnego z ul. Ludowej. 94. Organizacja szkoleń, kursów dla pracowników SPZZOZ w celu podnoszenia kwalifikacji zawodowych. 95. Zakup, wymiana karetek pogotowia i innych środków transportu wraz z wyposażeniem pod potrzeby SPZZOZ. 96. Rozbudowa budynków szpitala. 97. Adaptacja i zagospodarowanie terenu wokół obiektów SPZZOZ. 98. Remont dodatkowego ujęcia wody dla szpitala i dodatkowego zasilania energetycznego. 99. Zakup i wymiana sprzętu SPZZOZ, oprogramowania, licencji do istniejącej infrastruktury informatycznej, dostosowanie do obecnych wymogów. 100. Pozyskanie środków na wykonywanie programów zdrowotnych dla pacjentów SPZZOZ. 101. Wdrażanie alternatywnych form opieki nad pacjentem (w tym dzienne domy opieki medycznej i inne) przez SPZZOZ w Zwoleniu. Remont kostnicy szpitalnej i jej wyposażenie. Strona 157 102. Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] www.zwolenpowiat.pl Załącznik nr 2: Wykaz wskaźników monitoringowych NAZWA WSKAŹNIKA LP. 2. 3. 4. WARTOŚĆ WARTOŚĆ MIARY BAZOWA DOCELOWA ŹRÓDŁO DANYCH 1. DYNAMICZNY ROZWÓJ INFRASTRUKTURY I POPRAWA KOMFORTU ŻYCIA MIESZKAŃCÓW KONTYNUACJA INWESTYCJI W ZAKRESIE INFRASTRUKTURY WODOCIĄGOWEJ I KANALIZACYJNEJ 1.1. 1. JEDNOSTKA DŁUGOŚĆ SIECI WODOCIĄGOWEJ NA TERENIE POWIATU DŁUGOŚĆ SIECI KANALIZACYJNEJ NA TERENIE POWIATU PRZYŁĄCZA SIECI WODOCIĄGOWEJ DO BUDYNKÓW MIESZKALNYCH PRZYŁĄCZA SIECI KANALIZACYJNEJ DO BUDYNKÓW MIESZKALNYCH 1.2. KM 602,33 710,66 GUS: BDL KM 141,92 252,50 GUS: BDL SZT. 7 391 9496 GUS: BDL SZT. 2 604 4264 GUS: BDL WSPARCIE DLA ROZWOJU INFRASTRUKTURY DROGOWEJ ORAZ LOKALNEGO UKŁADU TRANSPORTOWEGO 1. DŁUGOŚĆ WYREMONTOWANYCH /ZMODERNIZOWANYCH DRÓG KM 107,55 191,20 POWIATOWY ZARZĄD DRÓG W ZWOLENIU POWIATOWYCH NA TERENIE POWIATU 2. ŚREDNI CZAS DOJAZDU SAMOCHODEM OSOBOWYM Z RADOMIA DO ZWOLENIA MIN. 37 15 MAPY KOMUNIKACYJNA (GOOGLE, TARGEO) 3. ŚREDNI CZAS DOJAZDU SAMOCHODEM OSOBOWYM Z WARSZAWY DO ZWOLENIA MIN. 124 100 MAPY KOMUNIKACYJNA (GOOGLE, TARGEO) 1.3. ROZWÓJ WYBRANYCH ELEMENTÓW INFRASTRUKTURY MAJĄCEJ WPŁYW NA BEZPIECZEŃSTWO I WYSOKI KOMFORT ŻYCIA MIESZKAŃCÓW 1. 2. LICZBA PLACÓWEK PRZEDSZKOLNYCH POWIERZCHNIA POWIATU , NA TERENIE KTÓREJ JEST ZAPEWNIONY JEST DOSTĘP DO SZEROKOPASMOWEGO INTERNETU SZT. % 6 (2013) 0 9 20 GUS: BDL URZĄD KOMUNIKACJI ELEKTRONICZNEJ; STAROSTWO SZT. 0 1 STAROSTWO POWIATOWE POWIAT Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] Strona 3. LICZBA NOWO OTWARTYCH/ ZMODERNIZOWANYCH OBIEKTÓW PEŁNIĄCYCH FUNKCJE KULTURALNE, DLA KTÓRYCH ORGANEM PROWADZĄCYM/WŁAŚCICIELEM JEST 158 POWIATOWE www.zwolenpowiat.pl 4. LICZBA ZMODERNIZOWANYCH/ DOPOSAŻONYCH W SPRZĘT JEDNOSTEK SZT. 1 1 STAROSTWO POWIATOWE SZT. 0 1 STAROSTWO POWIATOWE PSP 5. LICZBA ZMODERNIZOWANYCH/ DOPOSAŻONYCH W SPRZĘT JEDNOSTEK KPP 1.4. 1. ROZWÓJ INFRASTRUKTURY SŁUŻĄCEJ WYKORZYSTANIU ENERGII ZE ŹRÓDEŁ ODNAWIALNYCH LICZBA ZREALIZOWANYCH PROJEKTÓW WŁASNYCH LUB WE WSPÓŁPRACY Z INNYMI INSTYTUCJAMI PARTNERSKIMI ZWIĘKSZAJĄCYCH EFEKTYWNOŚĆ ENERGETYCZNĄ I OGRANICZAJĄCYCH ZAPOTRZEBOWANIE NA ENERGIĘ SZT. 2 7 STAROSTWO POWIATOWE SZT. 0 1 STAROSTWO POWIATOWE SZT. 1 6 STAROSTWO POWIATOWE KW 2537,06 10 000 PGE, GUS: BDL W BUDYNKACH 2. LICZBA PRZEDSIĘBIORSTW WYKORZYSTUJĄCYCH ENERGIĘ Z ODNAWIALNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII 3. LICZBA BUDYNKÓW PUBLICZNYCH WYKORZYSTUJĄCYCH ENERGIĘ Z ODNAWIALNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII ŁĄCZNA MOC ZAINSTALOWANA NA TERENIE 4. POWIATU DO PRODUKCJI ENERGII ELEKTRYCZNEJ ZE ŹRÓDEŁ ODNAWIALNYCH 1.5. 1. POPRAWA KONKURENCYJNOŚCI POWIATU POPRZEZ ROZWÓJ INFRASTRUKTURY INWESTYCYJNEJ LICZBA PRZYŁĄCZY NOWYCH SIECI WYTWÓRCZYCH ENERGII ZE ŹRÓDEŁ SZT. 290 310 HA 0 2 SZT. 0 2 ODNAWIALNYCH 2. POWIERZCHNIA UZBROJONYCH TERENÓW INWESTYCYJNYCH LICZBA INWESTORÓW ZEWNĘTRZNYCH, 3. KTÓRZY ZAINWESTOWALI NA TERENIE STREF INWESTYCYJNYCH 1.6. STAROSTWO POWIATOWE, PGE STAROSTWO POWIATOWE STAROSTWO POWIATOWE, UM, URZĘDY GMIN UŁATWIENIE MIESZKAŃCOM POWIATU DOSTĘPU DO USŁUG MEDYCZNYCH ORAZ SKUTECZNYCH NA JEDNEGO MIESZKAŃCA W RAMACH SZT. 3,3 5 GUS: BDL PODSTAWOWEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] Strona LICZBA PORAD LEKARSKICH UDZIELONYCH 1. 159 FORM INTEGRACJI SPOŁECZNEJ www.zwolenpowiat.pl 2. 3. LICZBA ZMODERNIZOWANYCH OBIEKTÓW ŚWIADCZĄCYCH USŁUGI ZDROWOTNE ODSETEK OSÓB OBJĘTYCH PROGRAMAMI ZAPOBIEGAJĄCYMI WYKLUCZENIU SPOŁECZNEMU REALIZOWANYMI NA STAROSTWO POWIATOWE SZT. 1 4 % 34,10 20 SZT. 0 2 % 31,2 (2013) 25 GUS: BDL OSOBA 1707 1500 GUS: BDL STAROSTWO POWIATOWE, PUP POZIOMIE POWIATU 4. LICZBA PODMIOTÓW DZIAŁAJĄCYCH W SFERZE EKONOMII SPOŁECZNEJ – POZIOM POWIATU 5. UDZIAŁ OSÓB W GOSPODARSTWACH DOMOWYCH KORZYSTAJĄCYCH ZE ŚRODOWISKOWEJ POMOCY SPOŁECZNEJ DANE PCPR DANE PUP LICZBA OSÓB PRZYPADAJĄCYCH NA JEDNĄ 6. PLACÓWKĘ AMBULATORYJNĄ OPIEKI ZDROWOTNEJ 2. ROZWÓJ TURYSTYKI I REKREACJI ORAZ KSZTAŁTOWANIE WIZERUNKU POWIATU 2.1. OPRACOWANIE I WDROŻENIE SKUTECZNEJ KAMPANII PROMOCYJNEJ DLA POTENCJALNYCH INWESTORÓW I TURYSTÓW LICZBA TURYSTÓW KORZYSTAJĄCYCH 1. Z NOCLEGÓW NA TERENIE POWIATU W OSOBA 3 319 4000 GUS: BDL OSOBA 576 800 GUS: BDL SZT. 0 2 STAROSTWO POWIATOWE, UM, CIĄGU ROKU 2. KORZYSTAJĄCY Z NOCLEGÓW TURYŚCI ZAGRANICZNI W CIĄGU ROKU LICZBA INWESTORÓW ZEWNĘTRZNYCH, 3. KTÓRZY ZAINWESTOWALI NA TERENIE URZĘDY GMIN POWIATU 2.2. 1. STWORZENIE I ROZWÓJ ZINTEGROWANEGO PRODUKTU TURYSTYCZNEGO O ZASIĘGU OGÓLNOPOLSKIM W OPARCIU O DZIEDZICTWO ZWIĄZANE Z ŻYCIEM I TWÓRCZOŚCIĄ JANA KOCHANOWSKIEGO LICZBA KLASTRÓW TURYSTYCZNYCH FUNKCJONUJĄCYCH NA TERENIE POWIATU SZT. 0 1 STAROSTWO POWIATOWE SZT. 0 10 STAROSTWO POWIATOWE TURYSTYCZNEJ ZAANGAŻOWANA W ŚWIADCZENIE USŁUG W RAMACH ZINTEGROWANEGO PRODUKTU TURYSTYCZNEGO 2.3. ROZWÓJ INFRASTRUKTURY TURYSTYCZNEJ I REKREACYJNEJ NA TERENIE POWIATU Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] Strona 2. 160 LICZBA PRZEDSIĘBIORSTW Z BRANŻY www.zwolenpowiat.pl LICZBA OZNAKOWANYCH SZLAKÓW TURYSTYCZNYCH PRZEBIEGAJĄCYCH PRZEZ SZT. 5 6 STAROSTWO POWIATOWE KM 18 45 STAROSTWO POWIATOWE SZT. 3 6 STAROSTWO POWIATOWE SZT. 2 4 STAROSTWO POWIATOWE TEREN POWIATU 3. 4. DŁUGOŚĆ ŚCIEŻKI ROWEROWEJ PRZEBIEGAJĄCEJ PRZEZ TEREN POWIATU LICZBA OZNAKOWANYCH SZLAKÓW ROWEROWYCH LICZBA OZNAKOWANYCH SZLAKÓW PIESZYCH 2.4. ROZWÓJ AGROTURYSTYKI I EKOTURYSTYKI NA TERENACH WIEJSKICH LICZBA GOSPODARSTW 1. AGROTURYSTYCZNYCH FUNKCJONUJĄCYCH SZT. 7 15 STAROSTWO POWIATOWE SZT. 0 10 STAROSTWO POWIATOWE NA TERENIE POWIATU 2. LICZBA GOSPODARSTW EKOLOGICZNYCH FUNKCJONUJĄCYCH NA TERENIE POWIATU 2.5. 1. REWITALIZACJA OBSZARÓW ZDEGRADOWANYCH ORAZ POPRAWA ŁADU PRZESTRZENNEGO POWIERZCHNIA TERENÓW ZREWITALIZOWANYCH/ ODNOWIONYCH NA HA 0 2 SZT. 7 13 SZT. 1 18 TERENIE POWIATU LICZBA ODNOWIONYCH OBIEKTÓW 2. DZIEDZICTWA KULTURALNEGO WPISANYCH DO REJESTRU ZABYTKÓW LICZBA BUDYNKÓW UŻYTECZNOŚCI 3. PUBLICZNEJ PODDANA KOMPLEKSOWEJ TERMOMODERNIZACJI 2.6. STAROSTWO POWIATOWE MIESZKAŃCOM POWIATU W RAMACH ROZWOJU STAROSTWO POWIATOWE SZT. 85 88 STAROSTWO POWIATOWE; DANE Z: PZZWOLEN.PUEP.PL % 34,13 653 GUS: STRATEG.STAT.GOV.PL ADMINISTRACJI ELEKTRONICZNEJ 2. STAROSTWO POWIATOWE SZEROKA CYFRYZACJA LOKALNEJ ADMINISTRACJI, W TYM DYNAMICZNY ROZWÓJ E-USŁUG LICZBA E-USŁUG UDOSTĘPNIONYCH PRZEZ 1. STAROSTWO POWIATOWE ODSETEK OBYWATELI KORZYSTAJĄCYCH Z INTERNETU W KONTAKTACH Z ADMINISTRACJĄ PUBLICZNĄ 2.7. ZWIĘKSZENIE KOMPETENCJI KADR SZCZEGÓLNIE W ZAKRESIE UŻYCIA TIK 3 Dane obejmują poziom województwa, ale w przyszłości będą również dostępne na poziomie powiatu oraz poszczególnych gmin Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] 161 2. Strona 1. www.zwolenpowiat.pl ODSETEK URZĘDNIKÓW W STAROSTWIE 1. POWIATOWYM OBJĘTYCH SPECJALISTYCZNYMI SZKOLENIAMI W ZAKRESIE PODNOSZENIA SWOICH % 57 60 SZT. 6 8 SZT. 12 20 STAROSTWO POWIATOWE; KOMPETENCJI LICZBA PROJEKTÓW ZREALIZOWANYCH 2. PRZEZ POWIAT W PARTNERSTWIE Z INNYMI PODMIOTAMI I INSTYTUCJAMI 3. LICZBA SZKOLEŃ ZORGANIZOWANYCH DLA KADRY STAROSTWA Z ZAKRESU UŻYCIA TIK DANE STAROSTWA POWIATOWEGO STAROSTWO POWIATOWE 3. ROZWÓJ KAPITAŁU SPOŁECZNEGO I GOSPODARKI, W TYM ROLNICTWA 3.1. POPRAWA I PROMOCJA ATRAKCYJNOŚCI I KONKURENCYJNOŚCI INWESTYCYJNEJ PRZEDSIĘBIORSTW W ZAKRESIE INNOWACJI ORAZ ROZWÓJ INSTYTUCJI OTOCZENIA BIZNESU 1. NAKŁADY INWESTYCYJNE OGÓŁEM PRZELICZENIU NA 1 PRZEDSIĘBIORSTWO 2. WARTOŚĆ BRUTTO ŚRODKÓW TRWAŁYCH W PRZEDSIĘBIORSTWACH W PRZELICZENIU ZŁ 496,8 (2013) 600,00 GUS: BDL ZŁ 4 988,7 (2013) 6500,00 GUS: BDL NA 1 MIESZKAŃCA 3. ODSETEK PRZEDSIĘBIORSTW PRZEMYSŁOWYCH PONOSZĄCYCH NAKŁADY NA DZIAŁALNOŚĆ INNOWACYJNĄ GUS: BADANIE % 14,54 20 DZIAŁALNOŚCI INNOWACYJNEJ PRZEDSIĘBIORSTW 4. ODSETEK PRZEDSIĘBIORSTW USŁUGOWYCH PONOSZĄCYCH NAKŁADY NA DZIAŁALNOŚĆ INNOWACYJNĄ GUS: BADANIE % 12,35 18 DZIAŁALNOŚCI INNOWACYJNEJ PRZEDSIĘBIORSTW 5. LICZB INSTYTUCJI OTOCZENIA BIZNESU FUNKCJONUJĄCYCH NA TERENIE POWIATU 3.2. SZT. 0 3 STAROSTWO POWIATOWE; KRS WSPARCIE ROZWOJU NOWYCH FIRM, W SZCZEGÓLNOŚCI W BRANŻACH ISTOTNYCH Z PUNKTU WIDZENIA POWIATU 1. LICZBA NOWYCH PODMIOTÓW UTWORZONYCH W PERSPEKTYWICZNYCH SZT. 0 8 GUS: BDL; CEIDG MLN ZŁ 0 3,28 URZĄD WIELKOŚĆ ŚRODKÓW POZYSKANYCH NA 4 Dane dotyczą podmiotów gospodarczych, w których liczba pracujących przekracza 9 osób i obejmują poziom województwa. W przyszłości będą również dostępne na poziomie powiatu. 5 Dane dotyczą podmiotów gospodarczych, w których liczba pracujących przekracza 9 osób i obejmują poziom województwa. W przyszłości będą również dostępne na poziomie powiatu. Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] Strona 2. 162 BRANŻACH ROZWOJU POWIATU www.zwolenpowiat.pl MARSZAŁKOWSKI WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO; AGENCJA ROZWÓJ DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ W RAMACH RPO WM 2014-2020 ORAZ PROW 2014-2020 PRZEZ PRZEDSIĘBIORSTWA ZAREJESTROWANE NA RESTRUKTURYZACJI I MODERNIZACJI TERENIE POWIATU ROLNICTWA 3. LICZBA ZAREJESTROWANYCH W POWIECIE PODMIOTÓW GOSPODARCZYCH SZT. 1 959 2030 GUS: BDL DZIAŁAJĄCYCH W SEKTORZE PRYWATNYM 3.3. 1. LICZBA GRUP PRODUCENTÓW ROLNYCH DZIAŁAJĄCYCH NA TERENIE POWIATU 2. 3. WIELKOŚĆ ŚRODKÓW POZYSKANYCH Z DZIAŁANIA „INWESTYCJE W ŚRODKI TRWAŁE” W RAMACH PROW 2014-2020 SZT. 1 2 3.4. RESTRUKTURYZACJI I MODERNIZACJI ROLNICTWA MLN ZŁ 0 3,3 SZT. 0 12 STAROSTWO POWIATOWE; URZĘDY GMIN SZT. 0 17 STAROSTWO POWIATOWE; URZĘDY GMIN LICZBA ZMODERNIZOWANYCH GOSPODARSTW ROLNYCH AGENCJA RESTRUKTURYZACJI I MODERNIZACJI ROLNICTWA AGENCJA LICZBA NOWOPOWSTAŁYCH EKOLOGICZNYCH GOSPODARSTW ROLNYCH 4. WIELOFUNKCYJNY ROZWÓJ ROLNICTWA WZROST ZATRUDNIENIA W POWIECIE I PRZECIWDZIAŁANIE BEZROBOCIU 1. STOPA BEZROBOCIA REJESTROWANEGO 2. UDZIAŁ BEZROBOTNYCH ZAREJESTROWANYCH W LICZBIE LUDNOŚCI % 20,7 15 % 13,8 10 OSOBA 1 494 1082 GUS: BDL; PUP GUS: BDL; PUP W WIEKU PRODUKCYJNYM 4. ODSETEK OSÓB Z GRUP POZOSTAJĄCY BEZ PRACY DŁUŻEJ NIŻ 1 ROK DEFAWORYZOWANYCH OBJĘTYCH % 34,1 20 GUS: BDL; PUP GUS: BDL; PUP WSPARCIEM ZEWNĘTRZNYM 3.5. WSPARCIE DLA TRANSFERU WIEDZY I INNOWACJI W ROLNICTWIE ORAZ PRZECHODZENIA NA GOSPODARKĘ NISKOEMISYJNĄ Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] 163 BEZROBOTNI ZAREJESTROWANI Strona 3. www.zwolenpowiat.pl 1. LICZBA PARTNERSTW ZRZESZAJĄCYCH ROLNIKÓW, JEDNOSTKI NAUKOWE, PRZEDSIĘBIORCÓW, POSIADACZY LASÓW, ORGANIZACJE POZARZĄDOWE, PODMIOTY SZT. 0 5 % 100% 20% HA 0 30 STAROSTWO POWIATOWE DORADCZE 2. 3. OGRANICZENIE EMISJI CO2 W ROLNICTWIE POWIERZCHNIA NOWO ZALESIONYCH TERENÓW W POWIECIE STAROSTWO POWIATOWE STAROSTWO POWIATOWE; URZĘDY GMIN, RDLP OGRANICZENIE EMISJI CO2 I INNYCH GAZÓW CIEPLARNIANYCH NA TERENIE POWIATU 3.6. 1. OGRANICZENIE EMISJI CO2 NA TERENIE POWIATU 2. ŁĄCZNA MOC ZAINSTALOWANA NA TERENIE POWIATU DO PRODUKCJI ENERGII % 100 80 KW 0 10000 SZT. 2 4 ELEKTRYCZNEJ ZE ŹRÓDEŁ ODNAWIALNYCH 3. LICZBA OBIEKTÓW PUBLICZNYCH (POWIATOWYCH) PODDANYCH KOMPLEKSOWEJ MODERNIZACJI 3.7. STAROSTWO POWIATOWE PGE; STAROSTWO POWIATOWE STAROSTWO POWIATOWE PODNIESIENIE POZIOMU WIEDZY I KWALIFIKACJI KADR POD POTRZEBY NOWYCH SPECJALIZACJI GOSPODARCZYCH ZE SZCZEGÓLNYM UWZGLĘDNIENIEM PROFILU POWIATU LICZBA ZORGANIZOWANYCH SZKOLEŃ MAJĄCYCH NA CELU WSPARCIE TYPU OUTPLACEMENT NA RZECZ PRACODAWCÓW I ICH PRACOWNIKÓW, KTÓRZY PRZECHODZĄ PROCESY ADAPTACYJNE I MODERNIZACYJNE ODSETEK OSÓB DOROSŁYCH UCZESTNICZĄCYCH W RÓŻNYCH FORMACH 0 0 POWIATOWY URZĄD PRACY % 6,5 8 GUS: STRATEG.STAT.GOV.PL; PUP SZT. 0 5 POWIATOWY URZĄD PRACY 6 KSZTAŁCENIA I SZKOLENIA 3. LICZBA FIRM OBJĘTYCH USŁUGAMI ROZWOJOWYMI W CIĄGU ROKU 3.8. 1. ROZWÓJ SPOŁECZEŃSTWA INFORMACYJNEGO I TELEINFORMATYZACJI ODSETEK OSÓB KORZYSTAJĄCYCH Z INTERNETU W KONTAKTACH % 34,17 65 GUS: STRATEG.STAT.GOV.PL; 6 Dane obejmują poziom województwa, ale w przyszłości będą również dostępne na poziomie powiatu oraz poszczególnych gmin 7 Dane obejmują poziom województwa, ale w przyszłości będą również dostępne na poziomie powiatu oraz poszczególnych gmin Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] 164 2. SZT. Strona 1. www.zwolenpowiat.pl STAROSTWO POWIATOWE Z ADMINISTRACJĄ PUBLICZNĄ 2. LICZBA ZORGANIZOWANYCH PROJEKTÓW WŁASNYCH ORAZ PARASOLOWYCH Z UDZIAŁEM ORGANIZACJI POZARZĄDOWYCH ZAJMUJĄCYCH SIĘ SZT. 0 10 STAROSTWO POWIATOWE Strona 165 INTEGRACJĄ SPOŁECZNĄ Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] www.zwolenpowiat.pl CZĘŚĆ IX. RYSUNKÓW SPIS WYKRESÓW, TABEL, Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected] Strona Tabela 1. Ogólna charakterystyka powiatu zwoleńskiego ............................................................16 Tabela 2. Użytkowanie gruntów w powiecie zwoleńskim ............................................................18 Tabela 3. Wykaz dróg powiatowych. ............................................................................................36 Tabela 4. Sieć wodociągowa i kanalizacyjna w powiecie zwoleńskim w rozbiciu na poszczególne gminy .............................................................................................................................................41 Tabela 5. Ilość gospodarstw domowych w powiecie z podziałem na gminy deklarujących zbiórkę odpadów........................................................................................................................................45 Tabela 6. Obiekty wpisane do rejestru zabytków .........................................................................53 Tabela 7. Podmioty gospodarcze na terenie powiatu zwoleńskiego – 2015 rok..........................67 Tabela 8. Liczba ludności w poszczególnych gminach ..................................................................73 Tabela 9. Prognoza ludności dla województwa mazowieckiego na lata 2014-2040 ....................74 Tabela 10. Struktura wieku w powiecie zwoleńskim na tle woj. mazowieckiego ........................74 Tabela 11. Żywe urodzenia i zgodny w powiecie zwoleńskim ......................................................75 Tabela 12. Ludność powiatu zwoleńskiego w wieku 13 lat i więcej wg poziomu wykształcenia .76 Tabela 13. Struktura bezrobotnych na trenie działania Powiatowego Urzędu Pracy w Zwoleniu z podziałem na gminy ......................................................................................................................78 Tabela 14. Bezrobotni według wieku i poziomu wykształcenia – stan na koniec marca 2015 roku. .......................................................................................................................................................79 Tabela 15. Wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej...............................................80 Tabela 16. Aktywne formy przeciwdziałania bezrobociu..............................................................81 Tabela 17. Stan zatrudnienia w Komendzie Powiatowej Policji w Zwoleniu ................................84 Tabela 18. Wyposażenie Jednostki Ratowniczo-Gaśniczej w Zwoleniu........................................85 Tabela 19. Wykaz jednostek OSP typu „S” włączonych do KSRG .................................................86 Tabela 20. Wykaz jednostek OSP typu „S” spoza KSRG. ...............................................................87 Tabela 21. Aktywne Wykaz jednostek OSP typu „M” z terenu powiatu. .....................................88 Tabela 22. Liczba osób objętych pomocą społeczną w 2014 roku w powiecie zwoleńskim ........97 Tabela 23. Liczba uczniów i szkół publicznych na terenie powiatu zwoleńskiego......................103 Tabela 24. Pokrycie terenu powiatu zwoleńskiego istniejącą infrastrukturą telekomunikacyjną według danych Urzędu Komunikacji Elektronicznej (sierpień 2014). .........................................108 Tabela 25. Alokacja środków unijnych na osie priorytetowe RPO WM na lata 2014-2020 .......147 Tabela 26. Alokacja środków unijnych na działania i poddziałania zaplanowane do wdrożenia w ramach PROW na lata 2014-2020 (w euro) ................................................................................148 166 Wykres 1. Udział procentowy powierzchni poszczególnych gmin z terenu powiatu ...................13 Wykres 2. Struktura obszarowa powiatu ......................................................................................18 Wykres 3. Struktura wiekowa powiatu zwoleńskiego w porównaniu z województwem mazowieckim.................................................................................................................................75 Wykres 4. Podział bezrobotnych ze względu na wykształcenie w %. ...........................................79 www.zwolenpowiat.pl Strona 167 Rysunek 1. Powiat zwoleński ........................................................................................................13 Rysunek 2. Zasięg LTE - T-Mobile. ...............................................................................................105 Rysunek 3. Zasięg LTE – Plus. ......................................................................................................106 Rysunek 4. Zasięg LTE – Orange. .................................................................................................107 Rysunek 5. Liczba podmiotów telekomunikacyjnych na terenie powiatu zwoleńskiego. ..........109 Rysunek 6. Zakończenia sieci światłowodowej - powiat zwoleński............................................110 Rysunek 7. Mapa przebiegu sieci IDM. .......................................................................................111 Powiat zwoleński I STRATEGIA ROZWOJU NA LATA 2015 -2022 Starostwo Powiatowe w Zwoleniu ul. Władysława Jagiełły 4, 26-700 Zwoleń Tel.: 48 676 33 89; Fax: 48 676 25 20 Email: [email protected]
