TAURON Polska Energia SA Sprawozdanie finansowe zgodne z Międzynarodowymi Standardami Sprawozdawczości Finansowej za rok zakończony dnia 31 grudnia 2015 roku TAURON Polska Energia S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2015 roku zgodne z MSSF zatwierdzonymi przez UE (w tysiącach złotych) SPIS TREŚCI SPRAWOZDANIE Z CAŁKOWITYCH DOCHODÓW .......................................................................................................... 5 SPRAWOZDANIE Z SYTUACJI FINANSOWEJ ................................................................................................................. 6 SPRAWOZDANIE Z SYTUACJI FINANSOWEJ - CIĄG DALSZY ...................................................................................... 7 SPRAWOZDANIE ZE ZMIAN W KAPITALE WŁASNYM .................................................................................................... 8 SPRAWOZDANIE Z PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH ........................................................................................................ 9 WPROWADZENIE ............................................................................................................................................................ 10 1. 2. Informacje ogólne o TAURON Polska Energia S.A. ................................................................................................... 10 Udziały i akcje w jednostkach powiązanych ............................................................................................................... 11 STWIERDZENIE ZGODNOŚCI Z MSSF .......................................................................................................................... 12 3. 4. 5. Oświadczenie o zgodności ......................................................................................................................................... 12 Kontynuacja działalności ............................................................................................................................................ 12 Waluta funkcjonalna i waluta prezentacji .................................................................................................................... 12 PODSUMOWANIE ZASTOSOWANYCH ISTOTNYCH ZASAD (POLITYKI) RACHUNKOWOŚCI ................................. 13 6. 7. 8. 9. Istotne wartości oparte na profesjonalnym osądzie i szacunkach .............................................................................. 13 Nowe standardy i interpretacje ................................................................................................................................... 16 Zmiany stosowanych zasad rachunkowości ............................................................................................................... 18 Istotne zasady (polityka) rachunkowości .................................................................................................................... 18 9.1. Przeliczanie pozycji wyrażonych w walutach obcych ...................................................................................... 18 9.2. Rzeczowe aktywa trwałe ................................................................................................................................. 18 9.3. Nieruchomości inwestycyjne ........................................................................................................................... 19 9.4. Aktywa niematerialne ...................................................................................................................................... 19 9.5. Utrata wartości niefinansowych aktywów trwałych .......................................................................................... 20 9.6. Udziały i akcje w jednostkach zależnych ......................................................................................................... 21 9.7. Aktywa finansowe ........................................................................................................................................... 21 9.8. Utrata wartości aktywów finansowych ............................................................................................................. 22 9.9. Pochodne instrumenty finansowe ................................................................................................................... 22 9.10. Rachunkowość zabezpieczeń ......................................................................................................................... 23 9.11. Pozostałe aktywa niefinansowe ...................................................................................................................... 23 9.12. Zapasy ............................................................................................................................................................ 24 9.13. Należności z tytułu dostaw i usług i pozostałe należności ............................................................................... 24 9.14. Środki pieniężne i ekwiwalenty środków pieniężnych ..................................................................................... 24 9.15. Kapitał podstawowy ........................................................................................................................................ 24 9.16. Zobowiązania z tytułu zadłużenia .................................................................................................................... 24 9.17. Zobowiązania z tytułu dostaw i usług oraz pozostałe zobowiązania finansowe .............................................. 25 9.18. Rezerwy na świadczenia pracownicze ............................................................................................................ 25 9.19. Pozostałe rezerwy ........................................................................................................................................... 26 9.20. Pozostałe zobowiązania niefinansowe ............................................................................................................ 26 9.21. Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych .................................................................................................... 26 9.22. Podatki ............................................................................................................................................................ 26 9.23. Połączenia jednostek gospodarczych ............................................................................................................. 28 9.24. Sprawozdanie z całkowitych dochodów .......................................................................................................... 28 9.25. Przychody ze sprzedaży ................................................................................................................................. 28 9.26. Koszt działalności operacyjnej ........................................................................................................................ 28 9.27. Pozostałe przychody i koszty operacyjne ........................................................................................................ 29 9.28. Przychody i koszty finansowe ......................................................................................................................... 29 9.29. Wynik netto na akcję ....................................................................................................................................... 29 9.30. Rachunek przepływów pieniężnych ................................................................................................................ 29 2 TAURON Polska Energia S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2015 roku zgodne z MSSF zatwierdzonymi przez UE (w tysiącach złotych) NOTY OBJAŚNIAJĄCE DO SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO .................................................................................. 30 10. Informacje dotyczące segmentów działalności ........................................................................................................... 30 10.1. Segmenty operacyjne...................................................................................................................................... 30 10.2. Geograficzne obszary działalności .................................................................................................................. 32 11. Przychody ze sprzedaży............................................................................................................................................. 32 12. Koszty według rodzaju................................................................................................................................................ 32 13. Koszty świadczeń pracowniczych .............................................................................................................................. 33 14. Przychody z tytułu dywidend ...................................................................................................................................... 33 15. Pozostałe przychody finansowe ................................................................................................................................. 33 16. Aktualizacja wartości udziałów i akcji ......................................................................................................................... 33 17. Pozostałe koszty finansowe ....................................................................................................................................... 33 18. Podatek dochodowy ................................................................................................................................................... 34 18.1. Obciążenia podatkowe w sprawozdaniu z całkowitych dochodów .................................................................. 34 18.2. Uzgodnienie efektywnej stawki podatkowej .................................................................................................... 34 18.3. Odroczony podatek dochodowy ...................................................................................................................... 35 18.4. Podatkowa Grupa Kapitałowa ......................................................................................................................... 35 19. Dywidendy wypłacone ................................................................................................................................................ 36 20. Rzeczowe aktywa trwałe ............................................................................................................................................ 36 21. Nieruchomości inwestycyjne ...................................................................................................................................... 37 22. Długoterminowe aktywa niematerialne ....................................................................................................................... 37 23. Udziały i akcje ............................................................................................................................................................ 38 24. Obligacje .................................................................................................................................................................... 40 25. Instrumenty pochodne ................................................................................................................................................ 41 26. Pożyczki udzielone ..................................................................................................................................................... 42 27. Pozostałe aktywa finansowe ...................................................................................................................................... 43 28. Krótkoterminowe aktywa niematerialne ...................................................................................................................... 43 29. Zapasy........................................................................................................................................................................ 43 30. Należności z tytułu dostaw i usług oraz pozostałe należności .................................................................................... 43 31. Pozostałe krótkoterminowe aktywa niefinansowe ...................................................................................................... 44 32. Środki pieniężne i ich ekwiwalenty ............................................................................................................................. 44 33. Kapitał podstawowy i pozostałe kapitały..................................................................................................................... 44 33.1. Kapitał podstawowy ........................................................................................................................................ 44 33.2. Akcjonariusze o znaczącym udziale ................................................................................................................ 45 33.3. Kapitał zapasowy ............................................................................................................................................ 45 33.4. Kapitał z aktualizacji wyceny instrumentów zabezpieczających ...................................................................... 45 33.5. Zyski zatrzymane oraz ograniczenia w wypłacie dywidendy ........................................................................... 45 34. Zysk przypadający na jedną akcję .............................................................................................................................. 46 35. Zobowiązania z tytułu zadłużenia ............................................................................................................................... 46 35.1. Wyemitowane obligacje................................................................................................................................... 46 35.2. Kredyty z Europejskiego Banku Inwestycyjnego ............................................................................................. 48 35.3. Pożyczki od spółki zależnej ............................................................................................................................. 49 35.4. Usługa cash pool ............................................................................................................................................. 49 35.5. Kredyty w rachunku bieżącym ......................................................................................................................... 50 35.6. Zobowiązania z tytułu leasingu finansowego .................................................................................................. 50 35.7. Zobowiązania z tytułu leasingu operacyjnego ................................................................................................. 50 36. Świadczenia na rzecz pracowników ........................................................................................................................... 51 37. Pozostałe rezerwy ...................................................................................................................................................... 51 38. Rozliczenia międzyokresowe i dotacje rządowe ......................................................................................................... 53 39. Pozostałe zobowiązania niefinansowe krótkoterminowe ............................................................................................ 53 40. Istotne pozycje sprawozdania z przepływów pieniężnych .......................................................................................... 53 40.1. Przepływy środków pieniężnych z działalności inwestycyjnej ......................................................................... 53 40.2. Przepływy środków pieniężnych z działalności finansowej.............................................................................. 54 3 TAURON Polska Energia S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2015 roku zgodne z MSSF zatwierdzonymi przez UE (w tysiącach złotych) INNE INFORMACJE ......................................................................................................................................................... 55 41. 42. 43. 44. 45. 46. 47. 48. 49. 50. 51. 52. Zobowiązania warunkowe .......................................................................................................................................... 55 Zabezpieczenie spłaty zobowiązań ............................................................................................................................ 57 Zobowiązania inwestycyjne ........................................................................................................................................ 58 Informacja o podmiotach powiązanych....................................................................................................................... 58 44.1. Transakcje z udziałem spółek powiązanych oraz spółek Skarbu Państwa ..................................................... 58 44.2. Wynagrodzenie kadry kierowniczej ................................................................................................................. 60 Instrumenty finansowe................................................................................................................................................ 61 45.1. Wartość bilansowa i wartość godziwa kategorii i klas instrumentów finansowych .......................................... 61 45.2. Hierarchia wartości godziwej ........................................................................................................................... 62 45.3. Pozycje przychodów, kosztów, zysków i strat ujęte w sprawozdaniu z całkowitych dochodów w podziale na kategorie instrumentów finansowych .............................................................................................................. 63 Zarządzanie ryzykiem finansowym ............................................................................................................................. 63 46.1. Ryzyko kredytowe ........................................................................................................................................... 64 46.1.1 Ryzyko kredytowe związane z należnościami z tytułu dostaw i usług oraz pozostałymi należnościami finansowymi .................................................................................................................................................... 64 46.1.2 Ryzyko kredytowe związane z pozostałymi aktywami finansowymi ................................................................ 65 46.2. Ryzyko związane z płynnością ........................................................................................................................ 65 46.3. Ryzyko rynkowe .............................................................................................................................................. 67 46.3.1 Ryzyko stopy procentowej............................................................................................................................... 67 46.3.2 Ryzyko walutowe ............................................................................................................................................ 68 46.3.3 Ryzyko zmian cen surowców i towarów w odniesieniu do towarowych instrumentów pochodnych ................ 69 46.3.4 Ryzyko rynkowe – analiza wrażliwości ............................................................................................................ 69 Ryzyko operacyjne ..................................................................................................................................................... 72 Zarządzanie kapitałem i finansami ............................................................................................................................. 72 Struktura zatrudnienia ................................................................................................................................................ 72 Wynagrodzenie biegłego rewidenta lub podmiotu uprawnionego ............................................................................... 72 Podział sprawozdania finansowego na rodzaje działalności zgodnie z Art. 44 Prawa energetycznego ..................... 72 Zdarzenia następujące po dniu bilansowym ............................................................................................................... 74 4 TAURON Polska Energia S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2015 roku zgodne z MSSF zatwierdzonymi przez UE (w tysiącach złotych) SPRAWOZDANIE Z CAŁKOWITYCH DOCHODÓW Nota Przychody ze sprzedaży Koszt sprzedanych towarów, materiałów i usług Zysk (strata) brutto ze sprzedaży Pozostałe przychody operacyjne Koszty sprzedaży Koszty ogólnego zarządu Pozostałe koszty operacyjne Zysk (strata) operacyjna Przychody z tytułu dywidendy Pozostałe przychody finansowe Aktualizacja wartości udziałów i akcji Pozostałe koszty finansowe Zysk (strata) brutto Podatek dochodowy Zysk (strata) netto Pozostałe całkowite dochody podlegające przeklasyfikowaniu w wynik finansowy: Zmiana wartości instrumentów zabezpieczających Podatek dochodowy Pozostałe całkowite dochody nie podlegające przeklasyfikowaniu w wynik finansowy: Zyski/(straty) aktuarialne dotyczące rezerw na świadczenia pracownicze po okresie zatrudnienia Podatek dochodowy 11 12 12 12 14 15 16 17 18 18 18 Pozostałe całkowite dochody, po uwzględnieniu podatku Całkowite dochody Zysk (strata) na jedną akcję (w złotych): – podstawowy i rozwodniony z zysku (straty) netto Rok zakończony 31 grudnia 2015 Rok zakończony 31 grudnia 2014 9 173 030 (9 185 682) (12 652) 7 103 (20 268) (96 341) (2 134) (124 292) 1 510 624 473 546 (4 931 147) (379 525) (3 450 794) (3 114) (3 453 908) 8 689 799 (8 526 855) 162 944 2 821 (25 286) (80 365) (1 462) 58 652 1 076 836 434 491 (397 452) 1 172 527 (26 084) 1 146 443 69 605 85 932 (16 327) (16 368) (20 207) 3 839 115 (686) 142 (27) (847) 161 69 720 (17 054) (3 384 188) 1 129 389 (1,97) 0,65 34 5 Zasady (polityka) rachunkowości oraz dodatkowe noty objaśniające do sprawozdania finansowego stanowią jego integralną część TAURON Polska Energia S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2015 roku zgodne z MSSF zatwierdzonymi przez UE (w tysiącach złotych) SPRAWOZDANIE Z SYTUACJI FINANSOWEJ Nota Stan na 31 grudnia 2015 Stan na 31 grudnia 2014 AKTYWA Aktywa trwałe Rzeczowe aktywa trwałe Nieruchomości inwestycyjne Aktywa niematerialne Udziały i akcje Obligacje Pożyczki udzielone Pozostałe aktywa finansowe Pozostałe aktywa niefinansowe Aktywa z tytułu podatku odroczonego Aktywa obrotowe Aktywa niematerialne Zapasy Należności z tytułu podatku dochodowego Należności z tytułu dostaw i usług oraz pozostałe należności Obligacje Pożyczki udzielone Instrumenty pochodne Pozostałe aktywa niefinansowe Środki pieniężne i ich ekwiwalenty SUMA AKTYWÓW 20 21 22 23 24 26 27 18.3 28 29 30 24 26 25 31 32 3 436 28 935 3 299 15 933 194 7 451 601 1 417 165 5 279 23 461 24 866 370 5 263 32 552 8 278 20 809 799 5 522 725 198 331 5 286 3 636 31 141 26 617 011 249 492 709 594 215 040 144 150 5 668 115 587 168 255 1 607 786 20 215 177 272 8 384 982 582 1 276 001 6 367 1 811 22 007 1 228 880 3 723 519 26 474 156 30 340 530 6 Zasady (polityka) rachunkowości oraz dodatkowe noty objaśniające do sprawozdania finansowego stanowią jego integralną część TAURON Polska Energia S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2015 roku zgodne z MSSF zatwierdzonymi przez UE (w tysiącach złotych) SPRAWOZDANIE Z SYTUACJI FINANSOWEJ - CIĄG DALSZY Nota Stan na 31 grudnia 2015 Stan na 31 grudnia 2014 PASYWA Kapitał własny Kapitał podstawowy Kapitał zapasowy Kapitał z aktualizacji wyceny instrumentów zabezpieczających Zyski zatrzymane/ (Niepokryte straty) Zobowiązania długoterminowe Zobowiązania z tytułu zadłużenia Pozostałe zobowiązania finansowe Instrumenty pochodne Zobowiązanie z tytułu odroczonego podatku dochodowego Rezerwy na świadczenia pracownicze Pozostałe rezerwy Zobowiązania krótkoterminowe Zobowiązania z tytułu zadłużenia Zobowiązania z tytułu podatku dochodowego Zobowiązania z tytułu dostaw i usług i pozostałe zobowiązania Instrumenty pochodne Rezerwy na świadczenia pracownicze Pozostałe rezerwy Rozliczenia międzyokresowe i dotacje rządowe Pozostałe zobowiązania niefinansowe Zobowiązania razem SUMA PASYWÓW 33.1 33.3 33.4 33.5 8 762 747 11 277 247 (73 414) (3 374 083) 16 592 497 8 762 747 10 393 686 (143 019) 1 226 153 20 239 567 35 4 876 546 5 739 15 156 385 7 843 163 449 5 069 118 7 405 005 5 239 93 501 7 351 7 511 096 4 057 048 82 935 1 803 255 - 517 220 631 125 96 942 722 19 443 19 496 18 735 4 812 541 102 615 665 34 189 13 185 4 833 2 589 867 9 881 659 10 100 963 26 474 156 30 340 530 25 18.3 36 37 35 18.4 25 36 37 38 39 7 Zasady (polityka) rachunkowości oraz dodatkowe noty objaśniające do sprawozdania finansowego stanowią jego integralną część TAURON Polska Energia S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2015 roku zgodne z MSSF zatwierdzonymi przez UE (w tysiącach złotych) SPRAWOZDANIE ZE ZMIAN W KAPITALE WŁASNYM ROK ZAKOŃCZONY 31 GRUDNIA 2015 ROKU ORAZ 31 GRUDNIA 2014 ROKU Nota Stan na 1 stycznia 2014 roku Dywidenda Podział zysków z lat ubiegłych Transakcje z właścicielami 19 Zysk netto Pozostałe całkowite dochody Łączne całkowite dochody Stan na 31 grudnia 2014 roku Dywidenda Podział zysków z lat ubiegłych Transakcje z właścicielami Zysk (strata) netto Pozostałe całkowite dochody Łączne całkowite dochody Stan na 31 grudnia 2015 roku 19 33.5 Kapitał podstawowy 8 762 747 8 762 747 8 762 747 Kapitał zapasowy 9 037 699 1 355 987 1 355 987 10 393 686 883 561 883 561 11 277 247 Kapitał z aktualizacji wyceny Zyski zatrzymane/ instrumentów (Niepokryte straty) zabezpieczających (126 651) (16 368) (16 368) (143 019) 69 605 69 605 (73 414) 1 769 367 (332 984) (1 355 987) (1 688 971) 1 146 443 (686) 1 145 757 1 226 153 (262 882) (883 561) (1 146 443) (3 453 908) 115 (3 453 793) (3 374 083) Razem kapitał własny 19 443 162 (332 984) (332 984) 1 146 443 (17 054) 1 129 389 20 239 567 (262 882) (262 882) (3 453 908) 69 720 (3 384 188) 16 592 497 Zasady (polityka) rachunkowości oraz dodatkowe noty objaśniające do sprawozdania finansowego stanowią jego integralną część 8 TAURON Polska Energia S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2015 roku zgodne z MSSF zatwierdzonymi przez UE (w tysiącach złotych) SPRAWOZDANIE Z PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH Nota Rok zakończony 31 grudnia 2015 Rok zakończony 31 grudnia 2014 Przepływy środków pieniężnych z działalności operacyjnej Zysk/(strata) brutto (3 450 794) 1 172 527 Korekty o pozycje: Amortyzacja (Zysk)/strata z tytułu różnic kursowych Odsetki i dywidendy, netto (Zysk)/strata na działalności inwestycyjnej Zmiana stanu należności Zmiana stanu zapasów Zmiana stanu zobowiązań z wyjątkiem kredytów Zmiana stanu pozostałych aktywów długo- i krótkoterminowych Zmiana stanu rozliczeń międzyokresowych przychodów i dotacji rządowych Zmiana stanu rezerw Podatek dochodowy zapłacony Środki pieniężne netto z działalności operacyjnej 7 945 (1 324) (1 609 826) 4 931 334 357 524 (72 220) (86 001) (71 267) 7 183 149 390 (4 335) 157 609 19 434 16 875 (1 124 962) (16 861) 157 291 (27 955) (244 607) 93 706 790 (75 005) 33 230 4 463 Przepływy środków pieniężnych z działalności inwestycyjnej Sprzedaż rzeczowych aktywów trwałych i aktywów niematerialnych Nabycie rzeczowych aktywów trwałych i aktywów niematerialnych Sprzedaż udziałów i akcji Nabycie udziałów i akcji Nabycie obligacji Wykup obligacji Spłata udzielonych pożyczek Udzielenie pożyczek Dywidendy otrzymane Odsetki otrzymane Środki pieniężne netto z działalności inwestycyjnej 15 (2 008) (53 377) (4 155 000) 2 267 266 14 500 (168 124) 1 510 624 267 464 (318 640) 26 568 (7 133) 1 856 (98 625) (3 745 520) 2 004 067 11 700 (18 050) 1 076 835 310 066 (438 236) (2 990) 310 000 (450 000) 322 358 (132 818) (262 882) (344 332) (26 415) (587 079) (3 230) 2 950 000 (1 148 200) 693 273 (132 818) (332 984) (314 904) (10 008) 1 701 129 (748 110) 1 267 356 1 147 (186) 68 935 (679 175) 70 927 (1 198 421) 68 935 44 765 Przepływy środków pieniężnych z działalności finansowej Spłata zobowiązań z tytułu leasingu finansowego Emisja dłużnych papierów wartościowych Wykup dłużnych papierów wartościowych Zaciągnięcie kredytów/ pożyczek Spłata kredytów/ pożyczek Dywidendy wypłacone Odsetki zapłacone Prowizje zapłacone Środki pieniężne netto z działalności finansowej Zwiększenie/ (zmniejszenie) netto stanu środków pieniężnych i ich ekwiwalentów Różnice kursowe netto Środki pieniężne na początek okresu Środki pieniężne na koniec okresu, w tym: o ograniczonej możliwości dysponowania 40.1 40.1 40.1 40.1 40.1 40.1 40.2 40.2 40.2 40.2 19 40.2 32 32 32 Zasady (polityka) rachunkowości oraz dodatkowe noty objaśniające do sprawozdania finansowego stanowią jego integralną część 9 TAURON Polska Energia S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2015 roku zgodne z MSSF zatwierdzonymi przez UE (w tysiącach złotych) WPROWADZENIE 1. Informacje ogólne o TAURON Polska Energia S.A. Niniejsze sprawozdanie finansowe zostało sporządzone przez TAURON Polska Energia Spółka Akcyjna („Spółka”) z siedzibą w Katowicach przy ul. ks. Piotra Ściegiennego 3, której akcje znajdują się w publicznym obrocie. Spółka została utworzona Aktem Notarialnym w dniu 6 grudnia 2006 roku pod nazwą Energetyka Południe S.A. Sąd Rejonowy Katowice-Wschód Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego w dniu 8 stycznia 2007 roku zarejestrował Spółkę pod numerem KRS 0000271562. Zmiana nazwy na TAURON Polska Energia S.A. została zarejestrowana przez Sąd Rejonowy w dniu 16 listopada 2007 roku. Jednostka posiada statystyczny numer identyfikacji REGON 240524697 oraz numer identyfikacji podatkowej NIP 9542583988. Czas trwania działalności TAURON Polska Energia S.A. jest nieoznaczony. Podstawowymi przedmiotami działalności TAURON Polska Energia S.A. są: Działalność firm centralnych (head offices) i holdingów, z wyłączeniem holdingów finansowych PKD 70.10 Z, Handel energią elektryczną PKD 35.14 Z, Handel węglem i biomasą PKD 46.71.Z, Handel paliwami gazowymi w systemie sieciowym PKD 35.23.Z. TAURON Polska Energia S.A. jest jednostką dominującą Grupy Kapitałowej TAURON Polska Energia S.A. („Grupa”, „Grupa TAURON”). Spółka sporządziła sprawozdanie finansowe obejmujące rok zakończony dnia 31 grudnia 2015 roku oraz zawierające dane porównawcze za rok zakończony dnia 31 grudnia 2014 roku. Niniejsze sprawozdanie finansowe zostało zatwierdzone do publikacji przez Zarząd w dniu 8 marca 2016 roku. Spółka sporządziła skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2015 roku, które zostało zatwierdzone do publikacji w dniu 8 marca 2016 roku. Skład Zarządu W skład Zarządu na dzień 31 grudnia 2015 roku wchodzili: Remigiusz Nowakowski - Prezes Zarządu, Jarosław Broda - Wiceprezes Zarządu, Kamil Kamiński - Wiceprezes Zarządu, Anna Striżyk – Wiceprezes Zarządu, Piotr Zawistowski - Wiceprezes Zarządu. Po dniu bilansowym w dniu 8 stycznia 2016 roku Rada Nadzorcza odwołała ze stanowiska Wiceprezes Zarządu Annę Striżyk. W dniu 29 stycznia 2016 roku Rada Nadzorcza powołała w skład Zarządu TAURON Polska Energia S.A. Marka Wadowskiego, powierzając mu stanowisko Wiceprezesa Zarządu. Na dzień zatwierdzenia do publikacji niniejszego sprawozdania finansowego skład Zarządu nie uległ zmianie. W skład Zarządu na dzień 31 grudnia 2014 roku wchodzili: Dariusz Lubera – Prezes Zarządu, Aleksander Grad – Wiceprezes Zarządu, Katarzyna Rozenfeld – Wiceprezes Zarządu, Stanisław Tokarski– Wiceprezes Zarządu, Krzysztof Zawadzki – Wiceprezes Zarządu. Zmiany składu Zarządu, które miały miejsce w roku zakończonym dnia 31 grudnia 2015 roku zostały opisane w sprawozdaniu Zarządu z działalności TAURON Polska Energia S.A. za rok obrotowy 2015 w punkcie 6.11.1. 10 TAURON Polska Energia S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2015 roku zgodne z MSSF zatwierdzonymi przez UE (w tysiącach złotych) Udziały i akcje w jednostkach powiązanych 2. Na dzień 31 grudnia 2015 roku TAURON Polska Energia S.A. posiadała bezpośrednio i pośrednio udziały i akcje w następujących istotnych spółkach zależnych: Udział TAURON w kapitale i organie stanowiącym spółki Lp. Nazwa spółki Siedziba Podstawowy przedmiot działalności 1 TAURON Wydobycie S.A. Jaworzno 100,00% 2 TAURON Wytwarzanie S.A. Jaworzno TAURON Ekoenergia Sp. z o.o. TAURON Ciepło Sp. z o.o. TAURON Dystrybucja S.A. Jelenia Góra Katowice Kraków Wrocław Wydobywanie węgla kamiennego Wytwarzanie, przesyłanie i dystrybucja energii elektrycznej i ciepła Wytwarzanie energii elektrycznej, obrót energią elektryczną Produkcja i dystrybucja ciepła Dystrybucja energii elektrycznej Działalność usługowa Tarnów Działalność usługowa 99,72% Kraków Obrót energią elektryczną 100,00% Gliwice Obrót energią elektryczną 100,00% 3 4 5 6 7 8 9 TAURON Dystrybucja Serwis S.A.1 TAURON Dystrybucja Pomiary Sp. z o.o.1 TAURON Sprzedaż Sp. z o.o. TAURON Sprzedaż GZE Sp. z o.o. 100,00% 100,00% 100,00% 99,72% 99,72% 10 TAURON Czech Energy s.r.o. Ostrawa, Republika Czeska Obrót energią elektryczną 100,00% 11 TAURON Obsługa Klienta Sp. z o.o. Wrocław Działalność usługowa 100,00% 12 Kopalnia Wapienia Czatkowice Sp. z o.o. Krzeszowice Wydobywanie, kruszenie i rozdrabnianie skał wapiennych oraz wydobywanie kamienia 100,00% 13 Polska Energia Pierwsza Kompania Handlowa Sp. z o.o. w likwidacji Warszawa Obrót energią elektryczną 100,00% 14 TAURON Sweden Energy AB (publ) Działalność usługowa 100,00% 15 Biomasa Grupa TAURON Sp. z o.o.2 Sztokholm, Szwecja Stalowa Wola Pozyskiwanie i handel biomasą 100,00% Udział w TAURON Dystrybucja Serwis S.A. oraz TAURON Dystrybucja Pomiary Sp. z o.o. posiadany jest przez TAURON Polska Energia S.A. w sposób pośredni poprzez spółkę zależną TAURON Dystrybucja S.A. Dodatkowo, TAURON Polska Energia S.A. jest użytkownikiem udziałów/akcji będących własnością TAURON Dystrybucja S.A. 1 W dniu 1 lipca 2015 roku zostało zarejestrowane połączenie spółek Energopower Sp. z o.o. oraz Biomasa Grupa TAURON Sp. z o.o., o czym szerzej w nocie 23 niniejszego sprawozdania finansowego. 2 Na dzień 31 grudnia 2015 roku TAURON Polska Energia S.A. posiadała udział bezpośrednio i pośrednio w następujących istotnych spółkach współzależnych: Lp. Nazwa spółki Siedziba Podstawowy przedmiot działalności Udział TAURON w kapitale i organie stanowiącym spółki 1 Elektrociepłownia Stalowa Wola S.A.1 Stalowa Wola Wytwarzanie, przesyłanie, dystrybucja i handel energią elektryczną 50,00% Kędzierzyn Koźle Wytwarzanie energii elektrycznej 50,00% Dąbrowa Górnicza Działalność firm centralnych i holdingów 50,00% 2 3 Elektrownia Blachownia Nowa Sp. z o.o.1 TAMEH HOLDING Sp. z o.o.2 4 TAMEH POLSKA Sp. z o.o.2 Dąbrowa Górnicza Wytwarzanie, przesyłanie, dystrybucja i obrót energii elektrycznej i ciepła 50,00% 5 TAMEH Czech s.r.o.2 Ostrawa, Republika Czeska Produkcja, handel i usługi 50,00% Udział w Elektrociepłowni Stalowa Wola S.A. oraz Elektrowni Blachownia Nowa Sp. z o.o. posiadany jest przez TAURON Polska Energia S.A. w sposób pośredni poprzez spółkę zależną TAURON Wytwarzanie S.A. 1 Spółki tworzą grupę kapitałową. TAURON Polska Energia S.A. posiada bezpośredni udział w kapitale i organie stanowiącym spółki TAMEH HOLDING Sp. z o.o., która posiada 100% udział w kapitale i organie stanowiącym TAMEH POLSKA Sp. z o.o. oraz TAMEH Czech s.r.o. 2 11 TAURON Polska Energia S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2015 roku zgodne z MSSF zatwierdzonymi przez UE (w tysiącach złotych) STWIERDZENIE ZGODNOŚCI Z MSSF 3. Oświadczenie o zgodności Niniejsze sprawozdanie finansowe zostało sporządzone zgodnie z Międzynarodowymi Standardami Sprawozdawczości Finansowej („MSSF”) zatwierdzonymi przez Unię Europejską („UE”). MSSF obejmują standardy i interpretacje zaakceptowane przez Radę Międzynarodowych Standardów Rachunkowości („RMSR”) oraz Komitet ds. Interpretacji Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej. 4. Kontynuacja działalności Niniejsze sprawozdanie finansowe zostało sporządzone przy założeniu kontynuowania działalności gospodarczej przez Spółkę w dającej się przewidzieć przyszłości. Na dzień zatwierdzenia do publikacji niniejszego sprawozdania finansowego nie stwierdza się istnienia okoliczności wskazujących na zagrożenie kontynuowania działalności przez Spółkę. 5. Waluta funkcjonalna i waluta prezentacji Niniejsze sprawozdanie finansowe jest przedstawione w złotych („PLN”), a wszystkie wartości, o ile nie wskazano inaczej, podane są w tysiącach PLN. 12 TAURON Polska Energia S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2015 roku zgodne z MSSF zatwierdzonymi przez UE (w tysiącach złotych) PODSUMOWANIE ZASTOSOWANYCH ISTOTNYCH ZASAD (POLITYKI) RACHUNKOWOŚCI 6. Istotne wartości oparte na profesjonalnym osądzie i szacunkach W procesie stosowania polityki rachunkowości wobec zagadnień podanych poniżej, największe znaczenie, oprócz szacunków księgowych, miał profesjonalny osąd kierownictwa, który wpływa na wielkości wykazywane w sprawozdaniu finansowym, w tym w dodatkowych notach objaśniających. Założenia tych szacunków opierają się na najlepszej wiedzy Zarządu odnośnie bieżących i przyszłych działań i zdarzeń w poszczególnych obszarach. Szczegółowe informacje na temat przyjętych założeń zostały przedstawione w odpowiednich notach niniejszego sprawozdania finansowego. Poniżej omówiono podstawowe założenia dotyczące przyszłości i inne kluczowe źródła niepewności występujące na dzień bilansowy, z którymi związane jest istotne ryzyko znaczącej korekty wartości bilansowych aktywów i zobowiązań w następnym roku finansowym. Utrata wartości aktywów Uwzględniając przesłanki dotyczące długotrwałego utrzymywania się wartości rynkowej aktywów netto Spółki na poziomie poniżej wartości bilansowej oraz ogólną niekorzystną sytuację na rynku energetycznym, na dzień 31 grudnia 2015 roku przeprowadzono testy na utratę wartości udziałów i akcji oraz pożyczek i obligacji wewnątrzgrupowych wykazanych w aktywach trwałych. Udziały i akcje oraz pożyczki i obligacje wewnątrzgrupowe stanowią około 89% wartości sumy bilansowej. Test został przeprowadzony w oparciu o bieżącą wartość szacowanych przepływów pieniężnych z działalności istotnych spółek na podstawie szczegółowych prognoz na lata 2016 - 2025 oraz oszacowanej wartości rezydualnej. Wykorzystanie prognoz dłuższych niż 5 – letnie wynika w szczególności z długotrwałych procesów inwestycyjnych w branży energetycznej. Założenia makroekonomiczne i sektorowe przyjmowane do prognoz aktualizowane są tak często, jak występują obserwowane na rynku przesłanki do ich zmiany. Prognozy uwzględniają także znane na dzień przeprowadzenia testu zmiany w otoczeniu prawnym. Poziom średniego ważonego kosztu kapitału (WACC) przyjętego dla wyliczeń kształtuje się w okresie projekcji między 7,43% - 9,05% w ujęciu nominalnym przed opodatkowaniem. WACC kalkulowany jest przy uwzględnieniu stopy wolnej od ryzyka kalkulowanej na podstawie rentowności 10 – letnich obligacji Skarbu Państwa (na poziomie 3,22%) oraz premii za ryzyko działalności właściwej dla branży energetycznej (6%). Stopa wzrostu zastosowana do ekstrapolacji prognoz przepływów pieniężnych wykraczających poza szczegółowy okres objęty planowaniem została przyjęta na poziomie 2,5% i odpowiada zakładanej długoterminowej stopie inflacji. Kluczowe założenia biznesowe wpływające na oszacowanie wartości użytkowej testowanych spółek to: Przyjęta ścieżka ceny węgla energetycznego, pozostałych sortymentów węgla oraz paliw gazowych. Do 2025 roku założono wzrost ceny węgla o ok. 5%, natomiast po roku 2025 utrzymano poziom cen z tego roku (w cenach stałych); Przyjęta ścieżka hurtowych cen energii elektrycznej na lata 2016 - 2025, uwzględniająca m.in. wpływ bilansu podaży i popytu energii elektrycznej na rynku, kosztów paliwa oraz kosztów zakupu uprawnień do emisji CO2. Do 2020 roku założono wzrost o ok. 22%, do 2025 roku przyjęto bardziej dynamiczny wzrost cen, a po roku 2025 utrzymano poziom cen z tego roku (w cenach stałych); Nie uwzględniono zmian modelu rynku polskiego w kierunku wdrożenia rynku mocy bądź innych mechanizmów wynagradzania zdolności wytwórczych. Prognozowane ceny energii elektrycznej uwzględniają rynkowy wpływ nowych zasad funkcjonowania i rozliczeń Operacyjnej Rezerwy Mocy wprowadzone do stosowania przez PSE S.A. począwszy od 2014 roku; Limity emisji dla produkcji energii elektrycznej zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów, skorygowane o poniesione nakłady inwestycyjne, a dla produkcji ciepła zgodne z rozporządzeniem Rady Ministrów, skorygowane o poziom działalności, tj. produkcji ciepła. Przyjęta ścieżka ceny uprawnień do emisji CO2 w latach 2016-2025. Do 2025 roku założono znacznie ponad dwukrotny wzrost ceny rynkowej, a po roku 2025 utrzymano poziom cen z tego roku (w cenach stałych); Wolumeny produkcji energii zielonej, czerwonej i żółtej wynikające ze zdolności wytwórczych wraz ze ścieżką cenową dla poszczególnych świadectw pochodzenia. Do 2020 roku założono wzrost cen energii elektrycznej dla produkcji z OZE o ok. 9%, do 2025 roku przyjęto bardziej dynamiczny wzrost cen, a po roku 2025 utrzymano poziom cen z tego roku (w cenach stałych); Dla energii zielonej uwzględniono ograniczone okresy wsparcia, zgodnie z założeniami zapisów ustawy OZE określającej nowe mechanizmy przyznawania wsparcia dla energii elektrycznej wytworzonej w OZE. Okres wsparcia 13 TAURON Polska Energia S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2015 roku zgodne z MSSF zatwierdzonymi przez UE (w tysiącach złotych) został ograniczony do 15 lat liczonych od momentu wprowadzenia do sieci dystrybucyjnej po raz pierwszy energii elektrycznej, za którą przysługiwało świadectwo pochodzenia. Równocześnie ze wsparcia zostały wyłączone elektrownie wodne, których moc zainstalowana przekracza 5 MW; Przychód regulowany przedsiębiorstw dystrybucyjnych zapewniający pokrycie uzasadnionych kosztów oraz osiągnięcie zwrotu z zaangażowanego kapitału na uzasadnionym poziomie. Poziom zwrotu uzależniony jest od tzw. Wartości Regulacyjnej Aktywów; Przyjęta ścieżka cen detalicznych energii elektrycznej na podstawie hurtowej ceny energii czarnej przy uwzględnieniu kosztu akcyzy, kosztu obowiązku umorzenia świadectw pochodzenia oraz odpowiedniego poziomu marży; Wolumeny sprzedaży uwzględniające wzrost PKB oraz rosnącą konkurencję na rynku; Przychód taryfowy przedsiębiorstw ciepłowniczych zapewniający pokrycie uzasadnionych kosztów oraz osiągnięcie zwrotu z zaangażowanego kapitału na uzasadnionym poziomie; Utrzymanie lub rozszerzenie zdolności produkcyjnych istniejących aktywów trwałych w wyniku prowadzenia inwestycji o charakterze odtworzeniowym oraz rozwojowych. Dodatkowo przeprowadzono test na utratę wartości środków trwałych. W tym celu wykorzystano odpowiednie założenia opisane w zakresie testu na trwałą utratę wartości udziałów i akcji. Przeprowadzone analizy wrażliwości wskazują, że najbardziej istotnym czynnikiem wpływającym na szacunek przepływów pieniężnych istotnych spółek są prognozowane ceny energii elektrycznej oraz przyjęte stopy dyskontowe. Wynik przeprowadzonych zgodnie z MSR 36 testów na utratę wartości wskazał na utratę bilansowej wartości akcji i udziałów spółek zależnych w wysokości 4 931 147 tysięcy złotych. Odpis aktualizujący obciążył koszty finansowe Spółki. Odpis dotyczy następujących spółek: TAURON Wytwarzanie S.A.– odpis w kwocie 4 487 895 tysięcy złotych; TAURON Ciepło Sp. z o.o.– odpis w kwocie 443 252 tysiące złotych. Konieczność dokonania odpisu wynika z następujących okoliczności: długotrwale utrzymującej się, niekorzystnej dla wytwórców energii elektrycznej sytuacji rynkowej i wynikającego z niej przyjęcia bardziej ostrożnych prognoz kształtowania się cen energii elektrycznej w przyszłości; dostosowania wolumenów produkcji energii elektrycznej (ograniczenie przewidywanego utrzymania się obecnej, niekorzystnej sytuacji rynkowej. szybszego niż przewidywano odstawienia starszych jednostek wytwórczych. ich wielkości) w przyszłości do Poziom średniego ważonego kosztu kapitału (WACC) w ujęciu nominalnym przed opodatkowaniem przyjętego dla wyliczeń wartości użytkowej akcji i udziałów w spółkach, których dotyczy odpis kształtował się: w spółce TAURON Wytwarzanie S.A.: o w teście na dzień 31 grudnia 2015 roku na poziomie 7,69 %; o w teście na dzień 31 grudnia 2014 roku na poziomie 8,25 %. w spółce TAURON Ciepło Sp. z o.o.: o w teście na dzień 31 grudnia 2015 roku na poziomie 7,68 %; o w teście na dzień 31 grudnia 2014 roku na poziomie 7,94 %. Wartość odzyskiwalna akcji oraz obligacji wewnątrzgrupowych dla TAURON Wytwarzanie S.A. wynosi 5 260 863 tysiące złotych, natomiast w przypadku TAURON Ciepło Sp. z o.o. wartość odzyskiwalna udziałów oraz obligacji wewnątrzgrupowych wynosi 2 506 725 tysięcy złotych. Podatek odroczony Aktywa z tytułu podatku odroczonego od ujemnych różnic przejściowych związanych z inwestycjami w jednostki zależne Spółka ujmuje tylko w takim zakresie, w jakim prawdopodobne jest, że różnice przejściowe ulegną odwróceniu w możliwej do przewidzenia przyszłości oraz dostępny będzie dochód do opodatkowania, który pozwoli na zrealizowanie ujemnych różnic przejściowych. Spółka ocenia, iż ujemne różnice przejściowe związane z ujęciem odpisów aktualizujących wartość udziałów i akcji w spółkach zależnych TAURON Wytwarzanie S.A. oraz TAURON Ciepło 14 TAURON Polska Energia S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2015 roku zgodne z MSSF zatwierdzonymi przez UE (w tysiącach złotych) Sp. z o.o. nie ulegną odwróceniu w możliwej do przewidzenia przyszłości z uwagi na brak zamiaru sprzedaży powyższych inwestycji, i w związku z powyższym nie tworzy od nich aktywa na podatek odroczony. Rezerwa na umowy rodzące obciążenia Na dzień 31 grudnia 2015 roku Spółka utworzyła rezerwę na umowy rodzące obciążenia w związku z zawartymi umowami ze wspólnym przedsięwzięciem w wysokości 182 877 tysięcy złotych, o czym szerzej w nocie 37 niniejszego sprawozdania finansowego. Wycena rezerw na świadczenia pracownicze Rezerwy na świadczenia pracownicze po okresie zatrudnienia obejmujące rezerwy na odprawy emerytalne i rentowe, rezerwy na odpis na Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych dla przyszłych emerytów i rencistów oraz na taryfę pracowniczą za energię elektryczną zostały oszacowane na podstawie metod aktuarialnych. Rezerwa na nagrody jubileuszowe również została oszacowana tymi metodami. Główne założenia przyjęte przez aktuariusza na dzień bilansowy do wyliczenia kwoty rezerwy są następujące: Rok zakończony 31 grudnia 2015 2,75% 2,35% 6,36% 2,35% 4,30% 4,50% 9,80 Stopa dyskontowa (%) Przewidywany wskaźnik inflacji (%) Wskaźnik rotacji pracowników (%) Przewidywana stopa wzrostu wynagrodzeń (%) Przewidywana stopa wzrostu cen energii elektrycznej (%) Przewidywana stopa wzrostu wartości odpisu na ZFŚS (%) Pozostały średni okres zatrudnienia Rok zakończony 31 grudnia 2014 2,25% 2,35% 5,83% 2,35% 4,80% 4,50% 10,64 Analizę wrażliwości wyników wyceny na dzień 31 grudnia 2015 roku na zmianę podstawowych założeń aktuarialnych o 0,5 punktu procentowego przedstawia tabela poniżej: Tytuł rezerwy Rezerwa na świadczenia emerytalne, rentowe i podobne Taryfa pracownicza ZFŚS Nagrody jubileuszowe Rezerwy razem Wycena na dzień 31 grudnia 2015 Stopa dyskonta finansowego -0,5 p.p. +0,5 p.p. Planowane wzrosty podstaw -0,5 p.p. +0,5 p.p. 1 547 1 654 1 451 1 448 1 665 1 314 282 5 422 8 565 1 511 319 5 638 9 122 1 151 249 5 221 8 072 1 148 248 5 206 8 050 1 512 320 5 679 9 176 Obniżenie stopy dyskontowej o 0,5 punktu procentowego spowodowałoby wzrost rezerwy na świadczenia pracownicze, z poziomu 8 565 tysięcy złotych do poziomu 9 122 tysiące złotych. Natomiast wzrost stopy dyskontowej o 0,5 punktu procentowego, tj. zastosowanie stopy 3,25% spowodowałby spadek rezerwy do poziomu 8 072 tysiące złotych. Podstawy wymiaru świadczeń zostały określone na podstawie Regulaminu Wynagradzania. Obniżenie planowanych wzrostów podstaw o 0,5 p.p. spowodowałoby obniżenie rezerwy na świadczenia pracownicze do poziomu 8 050 tysięcy złotych, a zwiększenie planowanych wzrostów podstaw o 0,5 p.p. wpłynęłoby na wzrost rezerwy do poziomu 9 176 tysięcy złotych. Wycena pochodnych instrumentów finansowych Wartość godziwa forwardów walutowych ustalana jest w oparciu o zdyskontowane przyszłe przepływy z tytułu zawartych transakcji kalkulowane w oparciu o różnicę między ceną terminową a ceną transakcyjną. Cena terminowa kalkulowana jest w oparciu o fixing NBP i krzywą stóp procentowych implikowaną z transakcji fx swap. Wartość godziwa transakcji terminowych na stopę procentową ustalana jest w oparciu o zdyskontowane przyszłe przepływy z tytułu zawartych transakcji kalkulowane w oparciu o różnicę między ceną terminową a cena transakcyjną. Cena terminowa kalkulowana jest w oparciu o zerokuponową krzywą stóp procentowych. Wartość godziwa transakcji terminowych na zakup i sprzedaż uprawnień do emisji zanieczyszczeń, energii elektrycznej oraz innych towarów ustalana jest w oparciu o ceny notowane na aktywnym rynku. Wartość godziwa pochodnych instrumentów finansowych została zaprezentowana w nocie 45 niniejszego sprawozdania finansowego. 15 TAURON Polska Energia S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2015 roku zgodne z MSSF zatwierdzonymi przez UE (w tysiącach złotych) Obligacje wewnątrzgrupowe Obligacje wewnętrzne, których termin wykupu jest poniżej jednego roku, jednak wobec których planowane jest rolowanie, klasyfikowane są jako instrumenty długoterminowe (na dzień 31 grudnia 2015 roku wartość nominalna takich obligacji wynosiła 90 000 tysięcy złotych). Taka klasyfikacja odzwierciedla charakter finansowania będącego częścią programu emisji obligacji wewnętrznych, w ramach którego odbywa się zarządzanie środkami pieniężnymi o horyzoncie średnio i długoterminowym. W umowach zostały zawarte mechanizmy umożliwiające rolowanie obligacji. 7. Nowe standardy i interpretacje Spółka nie zdecydowała się na wcześniejsze zastosowanie żadnego standardu, interpretacji lub zmiany, która została opublikowana, lecz nie weszła dotychczas w życie. Zmiany do standardów wydane przez Radę Międzynarodowych Standardów Rachunkowości („RMSR”) zatwierdzone przez Unię Europejską („UE”), które nie weszły jeszcze w życie W ocenie Zarządu następujące zmiany do standardów nie spowodują istotnego wpływu na stosowaną dotychczas politykę rachunkowości: Data wejścia w życie w UE (okresy roczne rozpoczynające się dnia lub po tej dacie) Standard Zmiany do MSR 19 Świadczenia pracownicze – Programy określonych świadczeń: składki pracownicze Zmiany do różnych standardów - Poprawki do MSSF (cykl 2010-2012) Zmiany do MSSF 11 Wspólne ustalenia umowne : Rozliczanie nabycia udziałów we wspólnych działaniach. Zmiany do MSR 1 Prezentacja sprawozdań finansowych – Inicjatywa w odniesieniu do ujawnień Zmiany do MSR 16 Rzeczowe aktywa trwałe oraz MSR 38 Aktywa niematerialne : Wyjaśnienia na temat akceptowalnych metod amortyzacyjnych Zmiany do MSR 16 Rzeczowe aktywa trwałe oraz MSR 41 Rolnictwo: uprawy roślinne Zmiany do MSR 27 Jednostkowe sprawozdania finansowe: Metoda praw własności w jednostkowych sprawozdaniach finansowych Zmiany do różnych standardów Poprawki do MSSF (cykl 2012-2014) 1 lutego 2015 1 lutego 2015 1 stycznia 2016 1 stycznia 2016 1 stycznia 2016 1 stycznia 2016 1 stycznia 2016 1 stycznia 2016 Standardy wydane przez Radę Międzynarodowych Standardów Rachunkowości i zmiany do standardów, które nie zostały jeszcze zatwierdzone przez Unię Europejską i nie weszły jeszcze w życie W ocenie Zarządu następujące nowe standardy będą miały lub mogą mieć istotny wpływ na stosowaną dotychczas politykę rachunkowości: Standard i jego opis Szacowany wpływ Data wejścia w życie według standardu, niezatwierdzone przez UE* Wstępna analiza wpływu MSSF 9 na stosowane zasady rachunkowości wykazała, iż dla Spółki istotna będzie zmiana polegająca na zastąpieniu dotychczasowych modeli klasyfikacji i wyceny wynikających z MSR 39 jednym modelem przewidującym tylko dwie kategorie klasyfikacji: zamortyzowany koszt i wartość godziwą. Klasyfikacja zgodna z MSSF 9 opiera się na modelu biznesowym stosowanym przez Spółkę do zarządzania aktywami finansowymi. Ponadto standard wprowadza nowy model rachunkowości zabezpieczeń, wymagający rozbudowanych ujawnień w zakresie zarządzania ryzykiem. 1 stycznia 2018 MSSF 9 Instrumenty finansowe MSSF 9 wprowadza podejście do klasyfikacji i wyceny aktywów finansowych odzwierciedlające model biznesowy, w którym są zarządzane oraz charakterystykę przepływów pieniężnych. W ramach MSSF 9 został wprowadzony nowy model oceny utraty wartości, który będzie wymagał bardziej terminowego ujmowania oczekiwanych strat kredytowych. Nowy model spowoduje także wprowadzenie jednolitych zasad podejścia do oceny utraty wartości stosowanych do wszystkich instrumentów finansowych. Ponadto, MSSF 9 wprowadza ulepszony model rachunkowości zabezpieczeń. Zmiany te mają na celu dostosowanie zasad ujmowania w sprawozdaniach finansowych kwestii z zakresu zarządzania ryzykiem, umożliwiając podmiotom lepsze odzwierciedlenie podejmowanych działań w ich sprawozdaniach finansowych. 16 TAURON Polska Energia S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2015 roku zgodne z MSSF zatwierdzonymi przez UE (w tysiącach złotych) Standard i jego opis MSSF 15 Przychody z umów z klientami Standard ten określa, w jaki sposób i kiedy ujmuje się przychody, jak i wymaga dostarczenia bardziej szczegółowych ujawnień. Standard zastępuje MSR 18 Przychody, MSR 11 Umowy o usługę budowlaną oraz wiele interpretacji związanych z ujmowaniem przychodów. W dniu 11 września 2015 roku RMSR przesunęła datę wejścia w życie standardu o rok – okresy roczne rozpoczynające się dnia 1 stycznia 2018 roku lub po tej dacie (pierwotnie termin wejścia w życie ustalony został na okresy roczne rozpoczynające się 1 stycznia 2017 roku lub po tej dacie). Szacowany wpływ Data wejścia w życie według standardu, niezatwierdzone przez UE* Wstępna analiza wpływu MSSF 15 na dotychczasowe zasady rachunkowości wykazała, iż zmienia on sposób rozliczenia umów z klientami, w szczególności, gdy w ramach jednej umowy świadczone są usługi i dostarczane są towary, co w przypadku Spółki występuje w nieznacznym zakresie. Oczekuje się, iż nowe wytyczne MSSF 15 nie spowodują konieczności zmiany systemów, natomiast przed wejściem w życie standardu Spółka planuje przeprowadzić analizę umów z klientami – od identyfikacji umowy, przez wskazanie pojedynczych zobowiązań i ustalenie cen, przyporządkowanie ich do poszczególnych zobowiązań i rozpoznanie przychodu. Nowy standard wymaga ujawniania w sprawozdaniach finansowych znacznie większej ilości informacji o sprzedaży i przychodach. 1 stycznia 2018 Wstępna analiza wpływu MSSF 16 na stosowane zasady rachunkowości wykazała, iż dla Spółki istotna będzie zmiana polegająca na konieczności ujęcia w sprawozdaniu finansowym składników aktywów i zobowiązań z tytułu leasingu w przypadku umów leasingu obecnie klasyfikowanych jako leasing operacyjny oraz zmiana prezentacji aktywów będących przedmiotem leasingu finansowego, które obecnie ujmowane są w ramach rzeczowych aktywów trwałych lub aktywów niematerialnych. Spółka planuje przeprowadzić analizę wszystkich zawartych umów leasingu celem identyfikacji tych, które będą wymagały rozpoznania aktywów i zobowiązań w sprawozdaniu finansowym lub zmiany prezentacji. Ze względu na odległy termin wejścia w życie MSSF 16, który jeszcze nie został zatwierdzony przez UE, na dzień zatwierdzenia do publikacji sprawozdania finansowego Spółka nie przeprowadziła jeszcze analiz pozwalających określić wpływ planowanych zmian na sprawozdanie finansowe. Taka analiza zostanie przeprowadzona w terminie późniejszym. 1 stycznia 2019 MSSF 16 Leasing Zgodnie z MSSF 16 leasingobiorca ujmuje prawo do użytkowania składnika aktywów oraz zobowiązanie z tytułu leasingu. Prawo do użytkowania składnika aktywów jest traktowane podobnie jak inne aktywa niefinansowe i odpowiednio amortyzowane. Zobowiązania z tytułu leasingu wycenia się początkowo w wartości bieżącej opłat leasingowych płatnych w okresie leasingu, zdyskontowanej o stopę zawartą w leasingu, jeżeli jej ustalenie nie jest trudne. Jeżeli nie można łatwo określić tej stopy, leasingobiorca stosuje krańcową stopę procentową. W odniesieniu do klasyfikacji leasingu u leasingodawców, przeprowadza się ją tak samo jak zgodnie z MSR 17 – tj. jako leasing operacyjny lub finansowy. U leasingodawcy leasing jest klasyfikowany jako leasing finansowy, jeżeli następuje przeniesienie zasadniczo całego ryzyka i pożytków z tytułu posiadania odnośnych aktywów. W przeciwnym przypadku leasing jest klasyfikowany jako leasing operacyjny. W leasingu finansowym leasingodawca rozpoznaje przychody finansowe przez okres leasingu, w oparciu o stałą okresową stopę zwrotu na inwestycji netto. Leasingodawca ujmuje płatności leasingu operacyjnego w przychody liniowo lub w inny systematyczny sposób, jeśli lepiej odzwierciedla wzór otrzymywania korzyści z wykorzystania odnośnych aktywów. *okresy roczne rozpoczynające się dnia lub po tej dacie W ocenie Zarządu następujące standardy i zmiany do standardów nie spowodują istotnego wpływu na stosowaną dotychczas politykę rachunkowości: Standard Data wejścia w życie według standardu, niezatwierdzone przez UE (okresy roczne rozpoczynające się dnia lub po tej dacie) MSSF 14 Odroczone salda z regulowanej działalności 1 stycznia 2016 Zmiany do MSSF 10 Skonsolidowane sprawozdania finansowe oraz MSR 28 Inwestycje w jednostkach stowarzyszonych i wspólnych przedsięwzięciach : Sprzedaż lub wniesienie aktywów pomiędzy inwestorem a jego jednostką stowarzyszoną lub wspólnym przedsięwzięciem 1 stycznia 2016 Zmiany do MSSF 10 Skonsolidowane sprawozdania finansowe , MSSF 12 Ujawnienia na temat udziałów w innych jednostkach oraz MSR 28 Inwestycje w jednostkach stowarzyszonych i wspólnych przedsięwzięciach – Jednostki inwestycyjne: zastosowanie zwolnienia z konsolidacji 1 stycznia 2016 Zmiany do MSR 12 Podatek dochodowy – Ujmowanie aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego od niezrealizowanych strat. Zmiany do MSR 12 wyjaśniają sposób wykazywania aktywów z tytułu odroczonego podatku w związku z instrumentami dłużnymi wycenianymi w wartości godziwej. 1 stycznia 2017 17 TAURON Polska Energia S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2015 roku zgodne z MSSF zatwierdzonymi przez UE (w tysiącach złotych) Poza regulacjami przyjętymi przez UE pozostaje również rachunkowość zabezpieczeń portfela aktywów i zobowiązań finansowych, których zasady nie zostały zatwierdzone do stosowania w UE. 8. Zmiany stosowanych zasad rachunkowości Zasady (polityka) rachunkowości zastosowane do sporządzenia niniejszego sprawozdania finansowego są spójne z tymi, które zastosowano przy sporządzaniu rocznego sprawozdania finansowego TAURON Polska Energia S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2014 roku, z wyjątkiem zastosowania następujących zmian do standardów i zastosowania nowej interpretacji, których wprowadzenie w ocenie Zarządu nie miało istotnego wpływu na stosowaną dotychczas politykę rachunkowości: Interpretacja KIMSF 21 Opłaty publiczne. KIMSF 21 to interpretacja MSR 37 Rezerwy, zobowiązania warunkowe i aktywa warunkowe – w UE mająca zastosowanie dla okresów rocznych rozpoczynających się dnia 17 czerwca 2014 roku lub po tej dacie; Zmiany do różnych standardów - Poprawki do MSSF (cykl 2011-2013) - w UE obowiązujące w odniesieniu do okresów rocznych rozpoczynających się dnia 1 stycznia 2015 roku lub po tej dacie. W 2015 roku Zarząd Spółki podjął również decyzję o zmianie definicji EBITDA. Przez EBITDA Spółka rozumie zysk/stratę operacyjną („EBIT”) powiększony o amortyzację oraz odpisy na aktywa niefinansowe (poprzednio - EBIT powiększony o amortyzację). Zmiana w zakresie definicji EBITDA została szerzej opisana w nocie 10.1. niniejszego sprawozdania finansowego. Dane porównywalne zostały odpowiednio przekształcone, jak zaprezentowano w tabeli poniżej. Rok zakończony 31 grudnia 2014 (dane zatwierdzone) Zysk (strata) operacyjna - EBIT Amortyzacja Odpisy aktualizujące EBITDA 9. Uwzględnienie w definicji EBITDA odpisów aktualizujących aktywa niefinansowe 58 652 (19 434) 78 086 (60) 60 Rok zakończony 31 grudnia 2014 (dane przekształcone) 58 652 (19 434) (60) 78 146 Istotne zasady (polityka) rachunkowości 9.1. Przeliczanie pozycji wyrażonych w walutach obcych Transakcje wyrażone w walutach innych niż polski złoty są przeliczane na moment początkowego ujęcia na złote polskie przy zastosowaniu kursu obowiązującego w dniu zawarcia transakcji. Na dzień bilansowy: pozycje pieniężne są przeliczane przy zastosowaniu kursu zamknięcia (za kurs zamknięcia przyjmuje się kurs średni ustalony dla danej waluty przez Narodowy Bank Polski na ten dzień), pozycje niepieniężne wyceniane według kosztu historycznego w walucie obcej przelicza się przy zastosowaniu kursu wymiany z dnia pierwotnej transakcji (kurs banku z którego korzysta jednostka) oraz pozycje niepieniężne wyceniane w wartości godziwej w walucie obcej przelicza się przy zastosowaniu kursu wymiany z dnia ustalenia wartości godziwej. Powstałe z przeliczenia różnice kursowe ujmowane są odpowiednio w pozycji przychodów (kosztów) finansowych lub, w przypadkach określonych zasadami (polityką) rachunkowości, kapitalizowane w wartości aktywów. Aktywa i zobowiązania niepieniężne ujmowane według kosztu historycznego wyrażonego w walucie obcej są wykazywane po kursie historycznym z dnia transakcji. Następujące kursy zostały przyjęte dla potrzeb wyceny bilansowej: Waluta EUR USD CZK 9.2. 31 grudnia 2015 4,2615 3,9011 0,1577 31 grudnia 2014 4,2623 3,5072 0,1537 Rzeczowe aktywa trwałe Rzeczowe aktywa trwałe to środki trwałe: 18 TAURON Polska Energia S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2015 roku zgodne z MSSF zatwierdzonymi przez UE (w tysiącach złotych) utrzymywane przez jednostkę w celu wykorzystania ich przy dostawach towarów i świadczeniu usług lub w celach administracyjnych, oraz którym towarzyszy oczekiwanie, że będą wykorzystywane przez czas dłuższy niż jeden rok, w stosunku do których istnieje prawdopodobieństwo, że jednostka uzyska przyszłe korzyści ekonomiczne związane ze składnikiem majątkowym, cenę nabycia lub koszt wytworzenia składnika aktywów przez jednostkę można wycenić w wiarygodny sposób. Rzeczowe aktywa trwałe wyceniane są według ceny nabycia lub kosztu wytworzenia pomniejszonych o umorzenie oraz odpisy aktualizujące z tytułu utraty wartości. Wartość początkowa środków trwałych obejmuje ich cenę nabycia lub koszt wytworzenia powiększone o wszystkie koszty bezpośrednio związane z zakupem i przystosowaniem składnika majątku do stanu zdatnego do używania. Podstawę naliczania odpisów amortyzacyjnych stanowi cena nabycia lub koszt wytworzenia środka trwałego pomniejszony o jego wartość rezydualną. Rozpoczęcie amortyzacji następuje, gdy składnik jest dostępny do użytkowania. Amortyzacja środków trwałych następuje na podstawie planu amortyzacji określającego przewidywany okres użytkowania środka trwałego. Zastosowana metoda amortyzacji odzwierciedla tryb konsumowania przez jednostkę gospodarczą korzyści ekonomicznych ze składnika aktywów. Średnie pozostałe okresy użytkowania poszczególnych grup środków trwałych są następujące: Grupa rodzajowa Urządzenia techniczne i maszyny Środki transportu Inne środki trwałe Średni pozostały okres amortyzacji w latach 1 rok 3 lata 1 rok Metoda amortyzacji, stawka amortyzacyjna oraz wartość rezydualna środków trwałych podlegają weryfikacji co najmniej na koniec każdego roku finansowego. Wszelkie zmiany wynikające z przeprowadzonej weryfikacji ujmuje się jako zmianę szacunków. Odpis amortyzacyjny ujmuje się w zysku lub stracie w ciężar tej kategorii kosztów, która odpowiada funkcji danego składnika aktywów trwałych. Dana pozycja rzeczowych aktywów trwałych może zostać usunięta ze sprawozdania z sytuacji finansowej po dokonaniu jej zbycia lub w przypadku, gdy nie są spodziewane żadne ekonomiczne korzyści wynikające z dalszego użytkowania takiego składnika aktywów. Wszelkie zyski lub straty wynikające z usunięcia danego składnika aktywów ze sprawozdania z sytuacji finansowej (obliczone jako różnica pomiędzy ewentualnymi wpływami ze sprzedaży netto, a wartością bilansową danej pozycji) są ujmowane w wyniku okresu, w którym dokonano takiego usunięcia. Środki trwałe w budowie są wykazywane według cen nabycia lub kosztu wytworzenia, pomniejszonych o ewentualne odpisy z tytułu utraty wartości. Środki trwałe w budowie nie podlegają amortyzacji do czasu zakończenia budowy i przekazania środka trwałego do używania. 9.3. Nieruchomości inwestycyjne Spółka prezentuje nieruchomości jako inwestycyjne w przypadku, gdy traktuje je jako źródło przychodów z czynszów lub utrzymuje je w posiadaniu ze względu na przyrost ich wartości, względnie obie te korzyści, przy czym nieruchomość taka nie jest: wykorzystywana przy dostawach towarów, świadczeniu usług lub czynnościach administracyjnych, ani też przeznaczona na sprzedaż w ramach zwykłej działalności Spółki. Nieruchomości inwestycyjne w momencie początkowego ujęcia wyceniane są w cenie nabycia lub koszcie wytworzenia uwzględniających koszty przeprowadzonej transakcji. Po początkowym ujęciu, Spółka wycenia wszystkie posiadane nieruchomości inwestycyjne zgodnie z modelem opartym na cenie nabycia lub koszcie wytworzenia opisanym w MSR 16 Rzeczowe aktywa trwałe. Oznacza to, że Spółka amortyzuje nieruchomość w sposób systematyczny przez okres jej użytkowania. 9.4. Aktywa niematerialne Do aktywów niematerialnych Spółka zalicza możliwe do zidentyfikowania niepieniężne składniki aktywów, nie posiadające postaci fizycznej, takie jak: prawa majątkowe pochodzenia energii wytworzonej z odnawialnych źródeł energii, w kogeneracji lub źródłach zasilanych gazem ziemnym nabyte z przeznaczeniem do umorzenia; 19 TAURON Polska Energia S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2015 roku zgodne z MSSF zatwierdzonymi przez UE (w tysiącach złotych) nabyte przez jednostkę, zaliczane do aktywów trwałych, prawa majątkowe nadające się do gospodarczego wykorzystania, o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok, przeznaczone do używania na potrzeby własne, w szczególności: - autorskie lub pokrewne prawa majątkowe, koncesje, licencje (w tym dotyczące programów komputerowych), - prawa do wynalazków, patentów, znaków towarowych, wzorów użytkowych oraz zdobniczych, programy komputerowe, - know-how, tzn. wartość stanowiącą równowartość uzyskanych informacji związanych z wiedzą w dziedzinie przemysłowej, handlowej, naukowej lub organizacyjnej. koszty prac rozwojowych; nabyte prawo wieczystego użytkowania gruntu; inne aktywa niematerialne rozpoznane na nabyciu w ramach połączenia jednostek gospodarczych. Prawa majątkowe pochodzenia energii prezentowane są zarówno w aktywach niematerialnych zaliczanych do aktywów trwałych jak i do aktywów obrotowych. Do krótkoterminowych aktywów niematerialnych Spółka zalicza nabyte prawa majątkowe pochodzenia energii wytworzonej z odnawialnych źródeł energii oraz świadectwa pochodzenia energii wytworzonej w kogeneracji przeznaczone na własne potrzeby, nabyte z zamiarem umorzenia w związku ze sprzedażą energii elektrycznej odbiorcom finalnym, w celu spełnienia obowiązku umorzenia za rok bieżący. W momencie początkowego ujęcia prawa majątkowe pochodzenia energii ujmowane są według ceny nabycia. Do długoterminowych aktywów niematerialnych zalicza się te prawa majątkowe pochodzenia energii, które zostały nabyte z intencją zabezpieczenia obowiązku umorzenia za lata następne. Na dzień początkowego ujęcia składnik aktywów niematerialnych wycenia się w cenie nabycia lub koszcie wytworzenia. Po ujęciu początkowym, aktywa niematerialne są wykazywane w cenie nabycia lub koszcie wytworzenia pomniejszonym o umorzenie i odpisy aktualizujące z tytułu utraty wartości. Spółka ocenia, czy okres użytkowania składnika aktywów niematerialnych jest określony czy nieokreślony oraz, jeśli jest określony, oszacowuje długość tego okresu lub inną miarę będącą podstawą do określenia okresu użytkowania. Aktywa niematerialne o ograniczonym okresie użytkowania są amortyzowane przez szacowany okres użytkowania oraz poddawane testom na utratę wartości każdorazowo, gdy istnieją przesłanki wskazujące na utratę ich wartości. Okres i metoda amortyzacji aktywów niematerialnych o ograniczonym okresie użytkowania są weryfikowane przynajmniej na koniec każdego roku bilansowego. Zmiany w oczekiwanym okresie użytkowania lub oczekiwanym sposobie konsumowania korzyści ekonomicznych pochodzących z danego składnika aktywów traktowane jak zmiany wartości szacunkowych. Odpis amortyzacyjny składników aktywów niematerialnych o ograniczonym okresie użytkowania ujmuje się w zysku lub stracie w ciężar tej kategorii kosztów, która odpowiada funkcji danego składnika aktywów niematerialnych. Spółka nie posiada aktywów niematerialnych o nieokreślonym okresie użytkowania. Średnie pozostałe okresy użytkowania poszczególnych grup aktywów niematerialnych są następujące: Grupa rodzajowa Oprogramowanie i licencje Inne aktywa niematerialne 9.5. Średni pozostały okres amortyzacji w latach 2 lata 4 lata Utrata wartości niefinansowych aktywów trwałych Na każdy dzień bilansowy Spółka ocenia, czy istnieją jakiekolwiek przesłanki wskazujące na to, że mogła nastąpić utrata wartości któregoś ze składników niefinansowych aktywów trwałych. W razie stwierdzenia, że przesłanki takie zachodzą, lub w razie konieczności przeprowadzenia corocznego testu sprawdzającego, czy nastąpiła utrata wartości, Spółka dokonuje oszacowania wartości odzyskiwalnej danego składnika aktywów lub ośrodka wypracowującego środki pieniężne, do którego dany składnik aktywów należy. Wartość odzyskiwalna składnika aktywów lub ośrodka wypracowującego środki pieniężne odpowiada wartości godziwej pomniejszonej o koszty sprzedaży tego składnika aktywów lub odpowiednio ośrodka wypracowującego środki pieniężne, lub jego wartości użytkowej, zależnie od tego, która z nich jest wyższa. Wartość odzyskiwalną ustala się dla poszczególnych aktywów, chyba że dany składnik aktywów nie generuje samodzielnie wpływów pieniężnych, które w większości są niezależne od tych, które są generowane przez inne aktywa lub grupy aktywów. Przy szacowaniu wartości użytkowej prognozowane przepływy pieniężne są dyskontowane do ich wartości bieżącej przy zastosowaniu 20 TAURON Polska Energia S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2015 roku zgodne z MSSF zatwierdzonymi przez UE (w tysiącach złotych) stopy dyskontowej przed uwzględnieniem skutków opodatkowania, która odzwierciedla bieżące rynkowe oszacowanie wartości pieniądza w czasie oraz ryzyko typowe dla danego składnika aktywów. Jeśli wartość bilansowa składnika aktywów jest wyższa niż jego wartość odzyskiwalna, ma miejsce utrata wartości i dokonuje się wówczas odpisu do ustalonej wartości odzyskiwalnej. Odpisy aktualizujące z tytułu utraty wartości składników majątkowych używanych w działalności kontynuowanej ujmuje się w tych kategoriach kosztów, które odpowiadają funkcji składnika aktywów, w przypadku którego stwierdzono utratę wartości. 9.6. Udziały i akcje w jednostkach zależnych Udziały i akcje w jednostkach zależnych wykazywane są według ceny nabycia, pomniejszonej o ewentualne odpisy z tytułu utraty wartości. Konieczność dokonania odpisu z tytułu utraty wartości ocenia się zgodnie z MSR 36 Utrata wartości aktywów, poprzez porównanie wartości bilansowej z wyższą z dwóch kwot: wartością godziwą pomniejszoną o koszty zbycia i wartością użytkową. 9.7. Aktywa finansowe Aktywa finansowe dzielone są na następujące kategorie: aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy; pożyczki i należności; aktywa finansowe dostępne do sprzedaży; aktywa finansowe utrzymywane do terminu wymagalności. Aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy Składnikiem aktywów finansowych wycenianym w wartości godziwej przez wynik finansowy jest składnik spełniający jeden z warunków: Jest kwalifikowany jako przeznaczony do obrotu. Składniki aktywów finansowych kwalifikuje się jako przeznaczone do obrotu, jeśli są: - nabyte głównie w celu sprzedaży w krótkim terminie, - częścią portfela określonych instrumentów finansowych zarządzanych razem i co do których istnieje prawdopodobieństwo uzyskania zysku w krótkim terminie, lub - instrumentami pochodnymi, z wyłączeniem instrumentów pochodnych będących elementem rachunkowości zabezpieczeń i umów gwarancji finansowych, Został zgodnie z MSR 39 zakwalifikowany do tej kategorii w momencie początkowego ujęcia. Aktywa finansowe mogą być przy pierwotnym ujęciu zakwalifikowane do kategorii wycenianych w wartości godziwej przez wynik finansowy, jeżeli spełnione są kryteria określone w MSR 39. Aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy są wyceniane w wartości godziwej, uwzględniając ich wartość rynkową na dzień bilansowy bez uwzględnienia kosztów transakcji sprzedaży. Zmiany wartości tych instrumentów finansowych ujmowane są w sprawozdaniu z całkowitych dochodów jako przychody lub koszty finansowe. Pożyczki i należności Pożyczki udzielone i należności to nie zaliczane do instrumentów pochodnych aktywa finansowe o ustalonych lub możliwych do ustalenia płatnościach, nie notowane na aktywnym rynku. Zalicza się je do aktywów obrotowych, o ile termin ich wymagalności nie przekracza 12 miesięcy od dnia bilansowego. Pożyczki udzielone i należności o terminie wymagalności przekraczającym 12 miesięcy od dnia bilansowego zalicza się do aktywów trwałych. Pożyczki i należności ujmowane są według zamortyzowanego kosztu. Do tej kategorii spółka zalicza obligacje wewnątrzgrupowe wyemitowane przez jednostki zależne i objęte przez Spółkę. Aktywa finansowe dostępne do sprzedaży Wszystkie pozostałe aktywa finansowe są aktywami dostępnymi do sprzedaży. Aktywa dostępne do sprzedaży są ujmowane według wartości godziwej na każdy dzień bilansowy. Wartość godziwa inwestycji, dla których nie ma notowanej ceny rynkowej, jest ustalana w odniesieniu do aktualnej wartości rynkowej innego instrumentu posiadającego zasadniczo takie same cechy lub w oparciu o przewidywane przepływy pieniężne z tytułu składnika aktywów stanowiącego przedmiot inwestycji (wycena metodą zdyskontowanych przepływów pieniężnych). W przypadku braku notowań giełdowych na aktywnym rynku i braku możliwości wiarygodnego określenia ich wartości godziwej metodami 21 TAURON Polska Energia S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2015 roku zgodne z MSSF zatwierdzonymi przez UE (w tysiącach złotych) alternatywnymi, aktywa finansowe dostępne do sprzedaży wyceniane są w cenie nabycia skorygowanej o odpis z tytułu utraty wartości. Dodatnią i ujemną różnicę pomiędzy wartością godziwą aktywów dostępnych do sprzedaży a ich ceną nabycia, po pomniejszeniu o podatek odroczony, odnosi się na kapitał z aktualizacji wyceny, z wyjątkiem: strat z tytułu utraty wartości; zysków i strat z tytułu różnic kursowych, które powstają dla aktywów pieniężnych; odsetek wyliczonych przy pomocy efektywnej stopy procentowej. Dywidendy z instrumentów kapitałowych w portfelu aktywów dostępnych do sprzedaży są rozpoznawane w zysku lub stracie w momencie, kiedy prawo jednostki do otrzymania płatności jest ustalone. 9.8. Utrata wartości aktywów finansowych Na każdy dzień bilansowy Spółka ocenia, czy istnieją obiektywne przesłanki utraty wartości składnika aktywów finansowych lub grupy aktywów finansowych. Aktywa finansowe ujmowane według zamortyzowanego kosztu Jeżeli istnieją obiektywne przesłanki na to, że została poniesiona strata z tytułu utraty wartości pożyczek udzielonych i należności wycenianych według zamortyzowanego kosztu, to kwota odpisu aktualizującego z tytułu utraty wartości równa się różnicy pomiędzy wartością bilansową składnika aktywów finansowych a wartością bieżącą oszacowanych przyszłych przepływów pieniężnych (z wyłączeniem przyszłych strat z tytułu nieściągnięcia należności, które nie zostały jeszcze poniesione), zdyskontowanych z zastosowaniem pierwotnej (tj. ustalonej przy początkowym ujęciu) efektywnej stopy procentowej. Wartość bilansową składnika aktywów obniża się poprzez odpis aktualizujący. Kwotę straty ujmuje się w wyniku okresu. Jeżeli w następnym okresie odpis z tytułu utraty wartości zmniejszył się, a zmniejszenie to można w obiektywny sposób powiązać ze zdarzeniem następującym po ujęciu odpisu, to uprzednio ujęty odpis odwraca się. Późniejsze odwrócenie odpisu aktualizującego z tytułu utraty wartości ujmuje się w zysku lub stracie w zakresie, w jakim na dzień odwrócenia wartość bilansowa składnika aktywów nie przewyższa jego zamortyzowanego kosztu. Aktywa finansowe ujmowane według kosztu Jeżeli występują obiektywne przesłanki, że nastąpiła utrata wartości nienotowanego instrumentu kapitałowego, który nie jest wykazywany według wartości godziwej, gdyż jego wartości godziwej nie można wiarygodnie ustalić, albo instrumentu pochodnego, który jest powiązany i musi zostać rozliczony poprzez dostawę takiego nienotowanego instrumentu kapitałowego, to kwotę odpisu z tytułu utraty wartości ustala się jako różnicę pomiędzy wartością bilansową składnika aktywów finansowych oraz wartością bieżącą oszacowanych przyszłych przepływów pieniężnych zdyskontowanych przy zastosowaniu bieżącej rynkowej stopy zwrotu dla podobnych aktywów finansowych. Aktywa finansowe dostępne do sprzedaży Jeżeli występują obiektywne przesłanki, że nastąpiła utrata wartości składnika aktywów finansowych dostępnych do sprzedaży, to kwota stanowiąca różnicę pomiędzy ceną nabycia tego składnika aktywów (pomniejszona o wszelkie spłaty kapitału i odsetki) i jego bieżącą wartością godziwą, pomniejszoną o wszelkie odpisy z tytułu utraty wartości tego składnika uprzednio ujęte w zysku lub stracie, zostaje wyksięgowana z kapitału własnego i przeniesiona do zysku lub straty. Nie można ujmować w zysku lub stracie odwrócenia odpisu z tytułu utraty wartości instrumentów kapitałowych kwalifikowanych jako dostępne do sprzedaży. Jeżeli w następnym okresie wartość godziwa instrumentu dłużnego dostępnego do sprzedaży wzrośnie, a wzrost ten może być obiektywnie łączony ze zdarzeniem następującym po ujęciu odpisu z tytułu utraty wartości w zysku lub stracie, to kwotę odwracanego odpisu ujmuje się w zysku lub stracie. 9.9. Pochodne instrumenty finansowe W celu zabezpieczenia się przed ryzykiem związanym ze zmianami kursów walut Spółka zawiera terminowe kontrakty walutowe typu forward. Spółka zawiera również transakcje terminowe typu forward i futures na zakup i sprzedaż uprawnień do emisji zanieczyszczeń, energii elektrycznej i innych towarów. Transakcje zawierane i utrzymywane w celu zabezpieczenia własnych potrzeb są wyłączone z zakresu MSR 39. Transakcje zawierane i utrzymywane w celach spekulacyjnych spełniają definicję instrumentu finansowego i zgodnie z MSR 39 podlegają wycenie na dzień bilansowy. Tego rodzaju pochodne instrumenty finansowe są wyceniane w wartości godziwej. Instrumenty pochodne wykazuje się jako aktywa, gdy ich wartość jest dodatnia, i jako zobowiązania – gdy ich wartość jest ujemna. 22 TAURON Polska Energia S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2015 roku zgodne z MSSF zatwierdzonymi przez UE (w tysiącach złotych) W celu zabezpieczenia się przed ryzykiem związanym ze zmianami stóp procentowych Spółka korzysta z finansowych instrumentów pochodnych typu swap procentowych (Interest Rate Swap), o czym szerzej w nocie 9.10. W celu zabezpieczenia się przed ryzykiem związanym ze zmianami stóp procentowych oraz kursów walut Spółka korzysta z finansowego instrumentu pochodnego typu swap procentowo-walutowy (Coupon Cross Currency Interest Rate Swap). 9.10. Rachunkowość zabezpieczeń W celu zabezpieczenia się przed ryzykiem związanym ze zmianami stóp procentowych Spółka korzysta z finansowych instrumentów pochodnych typu swap procentowych (Interest Rate Swap). Transakcje te są objęte rachunkowością zabezpieczeń, w ramach której stosuje się instrumenty zabezpieczające przepływy środków pieniężnych związane z wyemitowanymi obligacjami. Rachunkowość przepływów pieniężnych polega na zabezpieczeniu ekspozycji narażonej na ryzyko zmiany przepływów pieniężnych, która jest związana z danym ryzykiem powiązanym z ujętym składnikiem aktywów lub zobowiązaniem lub wysoce prawdopodobną przyszłą prognozowaną transakcją i która mogłaby wpłynąć na zysk lub stratę. Zabezpieczenie przepływów pieniężnych ujmuje się w następujący sposób: część zysków lub strat związanych z instrumentem zabezpieczającym, które stanowią efektywne zabezpieczenie ujmuje się bezpośrednio w pozostałych całkowitych dochodach oraz nieefektywną część zysków lub strat związanych z instrumentem zabezpieczającym ujmuje się jako zysk lub stratę bieżącego okresu. W przypadku zabezpieczania przepływów pieniężnych postępuje się w następujący sposób: oddzielny składnik kapitału własnego związany z zabezpieczaną pozycją koryguje się do niższej spośród następujących kwot (w wartościach bezwzględnych): skumulowane od momentu ustanowienia zabezpieczenia zyski lub straty na instrumencie zabezpieczającym oraz skumulowane od momentu ustanowienia zabezpieczenia zmiany wartości godziwej (wartości bieżącej) oczekiwanych przyszłych przepływów pieniężnych wynikających z zabezpieczanej pozycji; wszelkie pozostałe zyski lub straty na instrumencie zabezpieczającym lub wyznaczonym jego składniku (niestanowiące efektywnego zabezpieczenia), ujmuje się jako zysk lub stratę bieżącego okresu oraz w przypadku, gdy dokumentacja rachunkowości zabezpieczeń dla danego powiązania zabezpieczającego wyłącza z oceny efektywności określony składnik zysków lub strat, albo przepływów pieniężnych związanych z instrumentem zabezpieczającym, wtedy wyłączony składnik zysków lub strat ujmuje się jako zysk lub stratę bieżącego okresu, jeśli nie jest klasyfikowany do kategorii dostępnych do sprzedaży aktywów finansowych. Ujęte w pozostałych całkowitych dochodach zyski/straty z przeszacowania instrumentu zabezpieczającego ujmuje się bezpośrednio jako zysk lub stratę bieżącego okresu w momencie, w którym pozycja zabezpieczana wpływa na zysk lub stratę bieżącego okresu lub zalicza się do początkowego kosztu nabycia lub do innej wartości bilansowej składnika aktywów lub zobowiązania, gdy pozycja zabezpieczana powoduje powstanie aktywa lub zobowiązania niefinansowego. W momencie ustanowienia zabezpieczenia Spółka formalnie wyznacza i dokumentuje powiązanie zabezpieczające, jak również cel zarządzania ryzykiem oraz strategię ustanowienia zabezpieczenia. Efektywność zabezpieczenia jest oceniania na bieżąco w celu sprawdzenia, czy jest wysoce efektywne we wszystkich okresach sprawozdawczych, na które zostało ustanowione. 9.11. Pozostałe aktywa niefinansowe Spółka ujmuje jako pozostałe aktywa niefinansowe rozliczenia międzyokresowe, jeżeli spełnione są następujące warunki: wynikają one z przeszłych zdarzeń – poniesienie wydatku na cel operacyjny jednostki; ich wysokość można wiarygodnie określić; spowodują w przyszłości wpływ do jednostek korzyści ekonomicznych; dotyczą przyszłych okresów sprawozdawczych. Rozliczenia międzyokresowe ustalane są w wysokości poniesionych wiarygodnie ustalonych wydatków, jakie dotyczą przyszłych okresów i spowodują w przyszłości wpływ do jednostki korzyści ekonomicznych. 23 TAURON Polska Energia S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2015 roku zgodne z MSSF zatwierdzonymi przez UE (w tysiącach złotych) Odpisy czynnych rozliczeń międzyokresowych kosztów mogą następować stosownie do upływu czasu lub wielkości świadczeń. Czas i sposób rozliczenia uzasadniony jest charakterem rozliczanych kosztów, z zachowaniem zasady ostrożności. Spółka na koniec okresu sprawozdawczego dokonuje weryfikacji czynnych rozliczeń międzyokresowych kosztów w celu sprawdzenia, czy stopień pewności co do osiągnięcia korzyści ekonomicznych przez jednostkę po upływie bieżącego okresu obrotowego jest wystarczający, aby można było daną pozycję wykazać jako składnik aktywów. Do pozostałych aktywów niefinansowych zaliczane są w szczególności należności z tytułu rozliczeń publiczno-prawnych (z wyjątkiem rozliczeń z tytułu podatku dochodowego, które są prezentowane w oddzielnej pozycji sprawozdania z sytuacji finansowej), nadwyżka aktywów nad zobowiązaniami ZFŚS oraz zaliczki przekazane z tytułu przyszłych zakupów rzeczowych aktywów trwałych, aktywów niematerialnych oraz zapasów. Zaliczki są prezentowane zgodnie z charakterem aktywów, do jakich się odnoszą – odpowiednio jako aktywa trwałe lub obrotowe. 9.12. Zapasy W ramach zapasów Spółka wykazuje przede wszystkim nabyte prawa do emisji oraz nabyte świadectwa pochodzenia energii ze źródeł odnawialnych oraz kogeneracji, które są przeznaczone do celów handlowych. W momencie początkowego ujęcia zapasy są ujmowane według ceny nabycia lub kosztu wytworzenia. Na dzień bilansowy zapasy wycenia się według niższej z dwóch wartości: ceny nabycia lub kosztu wytworzenia i możliwej do uzyskania ceny sprzedaży netto. Przez możliwą do uzyskania cenę sprzedaży netto rozumie się różnicę między szacowaną ceną sprzedaży dokonywanej w toku zwykłej działalności gospodarczej, a szacowanymi kosztami ukończenia i kosztami niezbędnymi do doprowadzenia sprzedaży do skutku. Jeżeli cena nabycia lub koszt wytworzenia są wyższe od możliwych do uzyskania cen sprzedaży netto, Spółka dokonuje odpowiedniego odpisu aktualizującego. Rozchód materiałów i towarów wycenia się metodą średniej ważonej, w przypadku materiałów z grupy reprezentacji i reklamy oraz materiałów biurowych Spółka może odpisać ich wartość zakupu bezpośrednio w koszty zużycia materiałów w momencie zakupu. 9.13. Należności z tytułu dostaw i usług i pozostałe należności Należności z tytułu dostaw i usług są ujmowane i wykazywane według kwot pierwotnie zafakturowanych, z wyjątkiem sytuacji, gdy wpływ wartości pieniądza w czasie jest istotny, z uwzględnieniem odpisu na utratę wartości. Odpisy aktualizujące wartość należności zalicza się odpowiednio do kosztów operacyjnych lub do kosztów finansowych zależnie od rodzaju należności, której dotyczy odpis. W przypadku, gdy wpływ wartości pieniądza w czasie jest istotny, wartość należności jest ustalana poprzez zdyskontowanie prognozowanych przyszłych przepływów pieniężnych do wartości bieżącej, przy zastosowaniu stopy dyskontowej odzwierciedlającej aktualne oceny rynkowe wartości pieniądza w czasie. Wycena należności związana z odwracaniem dyskonta w związku z upływem czasu jest ujmowana jako przychody finansowe. 9.14. Środki pieniężne i ekwiwalenty środków pieniężnych Środki pieniężne i lokaty krótkoterminowe wykazane w sprawozdaniu z sytuacji finansowej obejmują w szczególności środki pieniężne w banku i w kasie oraz lokaty krótkoterminowe o pierwotnym okresie zapadalności nieprzekraczającym trzech miesięcy. Saldo środków pieniężnych i ich ekwiwalentów wykazane w rachunku przepływów pieniężnych składa się z określonych powyżej środków pieniężnych i ich ekwiwalentów. W przypadku występowania kredytów w rachunkach bieżących stanowiących element zarządzania gotówką, z uwzględnieniem zapisów MSR 7, saldo środków pieniężnych prezentuje się w rachunku przepływów pieniężnych po pomniejszeniu o niespłacone kredyty w rachunkach bieżących. Ponadto korektę środków pieniężnych stanowią salda pożyczek udzielonych i zaciągniętych realizowanych w ramach transakcji cash pool, ze względu na fakt, iż służą głównie zarządzaniu bieżącą płynnością finansową. 9.15. Kapitał podstawowy Kapitał podstawowy w sprawozdaniu finansowym wykazuje się w wysokości określonej w statucie i wpisanej w rejestrze sądowym Spółki. 9.16. Zobowiązania z tytułu zadłużenia W ramach zobowiązań z tytułu zadłużenia w sprawozdaniu z sytuacji finansowej Spółka prezentuje kredyty, pożyczki, wyemitowane obligacje oraz zobowiązanie z tytułu leasingu finansowego. 24 TAURON Polska Energia S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2015 roku zgodne z MSSF zatwierdzonymi przez UE (w tysiącach złotych) Kredyty, pożyczki i wyemitowane obligacje W momencie początkowego ujęcia, wszystkie kredyty, pożyczki i papiery dłużne są ujmowane według wartości godziwej pomniejszonej o koszty związane z uzyskaniem kredytu lub pożyczki. Po początkowym ujęciu oprocentowane kredyty i papiery dłużne są wyceniane według zamortyzowanego kosztu, przy zastosowaniu metody efektywnej stopy procentowej. Przy ustalaniu zamortyzowanego kosztu uwzględnia się koszty związane z uzyskaniem kredytu oraz dyskonta lub premie uzyskane w związku ze zobowiązaniem. Przychody i koszty są ujmowane w wyniku okresu z chwilą usunięcia zobowiązania ze sprawozdania z sytuacji finansowej, a także w wyniku rozliczenia metodą efektywnej stopy procentowej. Leasing Umowy leasingu finansowego, które przenoszą na Spółkę zasadniczo całe ryzyko i korzyści wynikające z posiadania przedmiotu leasingu, są ujmowane w sprawozdaniu z sytuacji finansowej na dzień rozpoczęcia leasingu według niższej z następujących dwóch wartości: wartości godziwej środka trwałego stanowiącego przedmiot leasingu lub wartości bieżącej minimalnych opłat leasingowych. Opłaty leasingowe są rozdzielane pomiędzy koszty finansowe i zmniejszenie salda zobowiązania z tytułu leasingu, w sposób umożliwiający uzyskanie stałej stopy odsetek od pozostałego do spłaty zobowiązania. Koszty finansowe są ujmowane bezpośrednio w ciężar wyniku okresu. Zasady amortyzacji aktywów będących przedmiotem leasingu powinny być spójne z zasadami stosowanymi przy amortyzacji aktywów będących własnością jednostki. Przy braku wystarczającej pewności, że leasingobiorca uzyska tytuł własności przed końcem okresu leasingu, dany składnik aktywów umarza się przez krótszy z dwóch okresów: okres leasingu lub okres użytkowania. Umowy leasingowe, zgodnie z którymi leasingodawca zachowuje zasadniczo całe ryzyko i wszystkie pożytki wynikające z posiadania przedmiotu leasingu, zaliczane są do umów leasingu operacyjnego. Opłaty leasingowe z tytułu leasingu operacyjnego oraz późniejsze raty leasingowe ujmowane są jako koszty metodą liniową przez okres trwania leasingu. 9.17. Zobowiązania z tytułu dostaw i usług oraz pozostałe zobowiązania finansowe Zobowiązania krótkoterminowe z tytułu dostaw i usług wykazywane są w kwocie wymagającej zapłaty. Do pozostałych zobowiązań finansowych zalicza się zobowiązania z tytułu wynagrodzeń i zakupu środków trwałych, które wyceniane są w kwocie wymagającej zapłaty. Zobowiązania finansowe wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy obejmują zobowiązania finansowe przeznaczone do obrotu. Instrumenty pochodne są klasyfikowane jako przeznaczone do obrotu, chyba że są uznane za efektywne instrumenty zabezpieczające. Zobowiązania finansowe wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy są wyceniane w wartości godziwej, uwzględniając ich wartość rynkową na dzień bilansowy bez uwzględnienia kosztów transakcji sprzedaży. Zmiany w wartości godziwej tych instrumentów są ujmowane w wyniku okresu jako koszty lub przychody finansowe. Inne zobowiązania finansowe, niebędące instrumentami finansowymi wycenianymi w wartości godziwej przez wynik finansowy, są wyceniane według zamortyzowanego kosztu przy użyciu metody efektywnej stopy procentowej. Spółka wyłącza ze swojego sprawozdania z sytuacji finansowej zobowiązanie finansowe, gdy zobowiązanie wygasło, to znaczy, kiedy obowiązek określony w umowie został wypełniony, umorzony lub wygasł. 9.18. Rezerwy na świadczenia pracownicze Zgodnie z Regulaminem wynagradzania pracownicy Spółki mają prawo do następujących świadczeń po okresie zatrudnienia: odpraw emerytalno-rentowych - wypłacanych jednorazowo, w momencie przejścia na emeryturę lub rentę; odpraw pośmiertnych; ekwiwalentu pieniężnego wynikającego z taryfy pracowniczej dla pracowników przemysłu energetycznego; świadczeń z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych. Nagrody jubileuszowe są wypłacane pracownikom po przepracowaniu określonej liczby lat. Wartość bieżąca tych zobowiązań na każdy dzień bilansowy jest obliczana przez niezależnego aktuariusza. Naliczone zobowiązania są równe zdyskontowanym płatnościom, które w przyszłości zostaną dokonane, z uwzględnieniem rotacji zatrudnienia i dotyczą okresu do dnia bilansowego. Informacje demograficzne oraz informacje o rotacji zatrudnienia oparte są o dane historyczne. 25 TAURON Polska Energia S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2015 roku zgodne z MSSF zatwierdzonymi przez UE (w tysiącach złotych) Zyski i straty aktuarialne na świadczenia pracownicze po okresie zatrudnienia ujmowane są w całości w pozostałych całkowitych dochodach, natomiast zyski i straty aktuarialne od nagród jubileuszowych odnoszone są w wynik okresu. 9.19. Pozostałe rezerwy Spółka tworzy rezerwy wówczas, gdy na Spółce ciąży istniejący obowiązek (prawny lub zwyczajowo oczekiwany) wynikający ze zdarzeń przeszłych i gdy prawdopodobne jest, że wypełnienie tego obowiązku spowoduje konieczność wypływu korzyści ekonomicznych oraz można dokonać wiarygodnego oszacowania kwoty tego zobowiązania. Na dzień bilansowy Spółka utworzyła rezerwę na umowy rodzące obciążenia. Rezerwa została utworzona na nadwyżkę przewidywanych kosztów wypełnienia obowiązku wynikającego z umów zawartych ze wspólnym przedsięwzięciem ponad spodziewane korzyści. W okresie sprawozdawczym Spółka tworzyła również rezerwę z tytułu obowiązku przedstawienia świadectw pochodzenia energii. Prawo Energetyczne oraz rozporządzenia Ministra Gospodarki nakładają na przedsiębiorstwa energetyczne zajmujące się obrotem energią elektryczną i jej odsprzedażą do odbiorcy finalnego obowiązek zakupu i przedstawienia do umorzenia praw majątkowych wynikających ze świadectw pochodzenia energii lub uiszczenia opłaty zastępczej. Jeżeli za dany rok obrotowy udział ilościowy sumy energii elektrycznej wynikającej ze świadectw pochodzenia energii w wykonanej całkowitej rocznej sprzedaży energii odbiorcom końcowym jest zgodny z limitami zawartymi w rozporządzeniach Ministra Gospodarki – obowiązek uznaje się za spełniony. W celu wypełnienia obowiązku przedstawienia do umorzenia praw lub uiszczenia opłaty zastępczej Spółka na koniec okresów sprawozdawczych tworzy rezerwę na koszty nabycia i umorzenia praw majątkowych. Rezerwę z tytułu obowiązku przedstawienia do umorzenia świadectw pochodzenia energii elektrycznej wytworzonej w źródłach odnawialnych i w kogeneracji ujmuje się: - w części pokrytej posiadanymi na dzień bilansowy świadectwami pochodzenia – w wartości posiadanych świadectw, - w części niepokrytej posiadanymi na dzień bilansowy świadectwami pochodzenia – w pierwszej kolejności w wartościach wynikających z zawartych transakcji terminowych na zakup świadectw z przeznaczeniem pod spełnienie obowiązku za rok bieżący, a następnie w wartości rynkowej świadectw niezbędnych do spełnienia obowiązku na dzień bilansowy lub w wysokości opłaty zastępczej – zgodnie z zamiarem Spółki odnośnie sposobu wypełnienia obowiązku. Rezerwa tworzona jest w ciężar kosztów operacyjnych. Rozliczenie kwoty rezerwy oraz umorzenie praw majątkowych następuje na dzień umorzenia tych praw przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki lub na dzień poniesienia opłaty zastępczej. 9.20. Pozostałe zobowiązania niefinansowe Pozostałe zobowiązania niefinansowe obejmują w szczególności zobowiązania z tytułu podatku od towarów i usług, inne zobowiązania o charakterze publiczno - prawnym (z wyjątkiem zobowiązań z tytułu podatku dochodowego od osób prawnych ujmowanego w odrębnej pozycji sprawozdania z sytuacji finansowej), nadwyżkę zobowiązań nad aktywami ZFŚS oraz zobowiązania z tytułu otrzymanych zaliczek, które będą rozliczone poprzez dostawę towarów, usług lub środków trwałych. Pozostałe zobowiązania niefinansowe ujmowane są w kwocie wymagającej zapłaty. 9.21. Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych Ustawa z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych z późniejszymi zmianami stanowi, że Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych („Fundusz”) tworzą pracodawcy zatrudniający powyżej 20 pracowników na pełne etaty. Spółka tworzy taki fundusz i dokonuje okresowych odpisów. Celem Funduszu jest subsydiowanie działalności socjalnej Spółki. Spółka kompensuje aktywa Funduszu ze swoimi zobowiązaniami wobec Funduszu, ponieważ aktywa te nie stanowią oddzielnych aktywów Spółki. 9.22. Podatki Podatkowa Grupa Kapitałowa W dniu 22 września 2014 roku podpisana została umowa Podatkowej Grupy Kapitałowej („PGK”) na lata 2015 – 2017. PGK została zarejestrowana przez Naczelnika Pierwszego Śląskiego Urzędu Skarbowego pod nr NIP 2050004308 na podstawie decyzji z dnia 20 listopada 2014 roku. 26 TAURON Polska Energia S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2015 roku zgodne z MSSF zatwierdzonymi przez UE (w tysiącach złotych) TAURON Polska Energia S.A., jako Spółka Reprezentująca Podatkową Grupę Kapitałową, jest podmiotem odpowiedzialnym za wpłacanie zaliczek na podatek dochodowy od osób prawnych Podatkowej Grupy Kapitałowej zgodnie z przepisami Ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Kwotę udziału każdej ze spółek tworzących Podatkową Grupę Kapitałową w zaliczce na podatek dochodowy od osób prawnych ustala się w oparciu o procentowy udział podstawy opodatkowania wskazanej przez daną spółkę w podstawie opodatkowania wykazanej przez Podatkową Grupę Kapitałową, bez uwzględnienia spółek wykazujących stratę podatkową. W przypadku, gdy ostateczna kwota należnego udziału danej spółki jest niższa od wstępnej kwoty przekazanej Spółce Reprezentującej przez tę spółkę, Spółka Reprezentująca zwraca tej spółce różnicę. Podatek bieżący Podatek dochodowy wykazany w wyniku finansowym okresu obejmuje rzeczywiste obciążenie podatkowe za dany okres sprawozdawczy, ustalone przez Spółkę zgodnie z obowiązującymi przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ewentualne korekty rozliczeń podatkowych za lata ubiegłe. Podatek odroczony W związku z przejściowymi różnicami między wykazywaną w księgach rachunkowych wartością aktywów i zobowiązań a ich wartością podatkową oraz stratą podatkową możliwą do odliczenia w przyszłości, jednostka ujmuje zobowiązanie i ustala aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego. Wartość bilansową składnika aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego weryfikuje się na każdy dzień bilansowy. Spółka obniża wartość bilansową składnika aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego w zakresie, w jakim nie jest prawdopodobne osiągnięcie dochodu do opodatkowania wystarczającego do częściowego lub całkowitego zrealizowania składnika aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego. Nieujęte aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego podlegają weryfikacji na każdy dzień bilansowy i ujmowane są w takim zakresie, w jakim prawdopodobne staje się, że przyszły dochód do opodatkowania pozwoli na ich zrealizowanie. Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego ustala się w wysokości kwoty przewidzianej w przyszłości do odliczenia od podatku dochodowego, w związku z ujemnymi różnicami przejściowymi, które spowodują w przyszłości zmniejszenie podstawy obliczenia podatku dochodowego oraz straty podatkowej możliwej do odliczenia, ustalonej przy uwzględnieniu zasady ostrożności. Aktywa z tytułu podatku dochodowego wykazywane są tylko wtedy, gdy ich realizacja jest prawdopodobna. Zobowiązanie z tytułu odroczonego podatku dochodowego tworzy się w wysokości kwoty podatku dochodowego, wymagającej w przyszłości zapłaty, w związku z występowaniem dodatnich różnic przejściowych, to jest różnic, które spowodują zwiększenie podstawy obliczenia podatku dochodowego w przyszłości. Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego i zobowiązanie z tytułu odroczonego podatku dochodowego wycenia się z zastosowaniem stawek podatkowych, które według przewidywań będą stosowane, gdy składnik aktywów zostanie zrealizowany lub rezerwa rozwiązana, przyjmując stawki podatkowe (i przepisy podatkowe), które obowiązywały prawnie lub co do których proces legislacyjny zasadniczo się zakończył na dzień bilansowy. Podatek dochodowy dotyczący pozycji ujmowanych poza zyskiem lub stratą, tj. pozycji ujętych w pozostałych całkowitych dochodach lub bezpośrednio w kapitale własnym, jest ujmowany odpowiednio w pozostałych całkowitych dochodach lub w kapitale własnym. Spółka kompensuje ze sobą aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego z zobowiązaniami z tytułu odroczonego podatku dochodowego, gdy posiada możliwy do wyegzekwowania tytuł prawny do przeprowadzenia kompensat należności ze zobowiązaniami z tytułu bieżącego podatku oraz gdy aktywo i rezerwa na podatek odroczony dotyczy tego samego organu podatkowego. Podatek od towarów i usług Przychody, koszty, aktywa i zobowiązania są ujmowane po pomniejszeniu o wartość podatku od towarów i usług, z wyjątkiem: gdy podatek od towarów i usług zapłacony przy zakupie aktywów lub usług nie jest możliwy do odzyskania od organów podatkowych, wtedy jest on ujmowany odpowiednio jako część ceny nabycia składnika aktywów lub jako część pozycji kosztowej, oraz należności i zobowiązań, które są wykazywane z uwzględnieniem kwoty podatku od towarów i usług. Kwota netto podatku od towarów i usług możliwa do odzyskania lub należna do zapłaty na rzecz organów podatkowych jest ujęta w sprawozdaniu z sytuacji finansowej w pozycjach Pozostałe aktywa niefinansowe lub Pozostałe zobowiązania niefinansowe. 27 TAURON Polska Energia S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2015 roku zgodne z MSSF zatwierdzonymi przez UE (w tysiącach złotych) 9.23. Połączenia jednostek gospodarczych Transakcje połączenia jednostek gospodarczych znajdujących się pod wspólną kontrolą Spółka rozlicza metodą łączenia udziałów. U podstaw tej metody leży założenie, że podmioty łączące się były zarówno przed, jak i po transakcji kontrolowane przez tego samego akcjonariusza i w związku z tym sprawozdanie finansowe odzwierciedla fakt ciągłości wspólnej kontroli oraz nie odzwierciedla zmian wartości aktywów netto do wartości godziwych (lub też rozpoznania nowych aktywów) lub wyceny wartości firmy, ponieważ żaden z łączących się podmiotów nie jest w istocie nabywany. Zatem sprawozdanie przygotowywane jest tak, jakby łączące się podmioty były połączone ze sobą od dnia objęcia ich wspólną kontrolą. Rozliczając połączenie jednostek gospodarczych metodą łączenia udziałów wyłączeniu podlegają następujące pozycje: kapitał zakładowy spółki przejętej; wzajemne należności i zobowiązania oraz inne rozrachunki o podobnym charakterze łączących się spółek; przychody i koszty operacji gospodarczych dokonywanych w okresie, za który jest sporządzane sprawozdanie finansowe, które miały miejsce przed połączeniem między łączącymi się spółkami; zyski lub straty operacji gospodarczych dokonanych przed połączeniem między łączącymi się spółkami, zawarte w wartościach podlegających łączeniu aktywów i pasywów. Rozliczając połączenie spółek zależnych należących do Grupy TAURON Spółka korzysta ze skonsolidowanego sprawozdania finansowego jako źródła wartości aktywów i zobowiązań w przejmowanej spółce zależnej. Wartość udziałów spółki przejmowanej w jednostkach zależnych określona została poprzez referencje do wartości aktywów netto tych jednostek ze skonsolidowanego sprawozdania finansowego oraz wartości firmy dotyczącej danej spółki zależnej. Różnica pomiędzy wartością księgową aktywów netto rozpoznanych w wyniku połączenia w sprawozdaniu z sytuacji finansowej spółki przejmującej a wartością inwestycji rozpoznawaną dotychczas w księgach spółki przejmującej zostaje rozpoznana w kapitale własnym spółki przejmującej. 9.24. Sprawozdanie z całkowitych dochodów Przychody i koszty rozpoznane w danym okresie sprawozdawczym prezentuje się w Sprawozdaniu z całkowitych dochodów. Zgodnie z odpowiednimi standardami, Spółka ujmuje w sprawozdaniu przychody i koszty okresu ujęte bezpośrednio w zysku lub stracie okresu oraz zyski i straty okresu ujmowane poza zyskiem lub stratą tj. w pozostałych całkowitych dochodach. W pozostałych całkowitych dochodach Spółka prezentuje zmianę wartości instrumentów zabezpieczających oraz zyski i straty aktuarialne dotyczące rezerw na świadczenia pracownicze po okresie zatrudnienia, z uwzględnieniem wpływu podatku dochodowego. Zysk lub strata za dany rok obrotowy powstaje z odjęcia kosztów od przychodów, z wyłączeniem tych ujętych w pozostałych całkowitych dochodach. 9.25. Przychody ze sprzedaży Przychody są ujmowane w takiej wysokości, w jakiej jest prawdopodobne, że Spółka uzyska korzyści ekonomiczne związane z daną transakcją oraz gdy kwotę przychodów można wycenić w wiarygodny sposób. Przychody są rozpoznawane w wartości godziwej zapłaty otrzymanej bądź należnej, po pomniejszeniu o podatek od towarów i usług (VAT) i podatek akcyzowy i inne podatki od sprzedaży lub opłaty oraz rabaty i upusty. Przy ujmowaniu przychodów obowiązują również kryteria przedstawione poniżej. Przychody ze sprzedaży towarów i materiałów są ujmowane, jeżeli znaczące ryzyko i korzyści wynikające z prawa własności do towarów i materiałów zostały przekazane nabywcy oraz gdy kwotę przychodów można wycenić w wiarygodny sposób, a koszty poniesione można wiarygodnie oszacować. Do przychodów zalicza się kwoty należne za sprzedane towary, materiały oraz usługi dotyczące działalności podstawowej ustalone w oparciu o cenę netto, po skorygowaniu o udzielone rabaty i upusty oraz o podatek akcyzowy. 9.26. Koszt działalności operacyjnej Spółka prezentuje koszty w układzie funkcjonalnym (kalkulacyjnym) tj. zgodnie z ich funkcją. Do kosztów tych zalicza się: koszt sprzedanych towarów, materiałów i usług poniesiony w danym okresie sprawozdawczym, w tym utworzenie odpisów aktualizujących wartość rzeczowych aktywów trwałych, aktywów niematerialnych, należności oraz zapasów, skorygowany o koszt wytworzenia produktów na własne potrzeby, 28 TAURON Polska Energia S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2015 roku zgodne z MSSF zatwierdzonymi przez UE (w tysiącach złotych) całość poniesionych w okresie sprawozdawczym kosztów sprzedaży i ogólnego zarządu (wykazywane odrębnie w sprawozdaniu z całkowitych dochodów). Koszty, które można bezpośrednio przyporządkować przychodom osiągniętym przez Spółkę, wpływają na zysk lub stratę za ten okres sprawozdawczy, w którym przychody te wystąpiły. Koszty, które można jedynie w sposób pośredni przyporządkować przychodom lub innym korzyściom osiąganym przez Spółkę, wpływają na zysk lub stratę w części, w której dotyczą danego okresu sprawozdawczego, zapewniając ich współmierność do przychodów lub innych korzyści ekonomicznych. 9.27. Pozostałe przychody i koszty operacyjne Do pozostałych przychodów i kosztów operacyjnych zaliczane są w szczególności pozycje związane: ze zbyciem rzeczowych aktywów trwałych, aktywów niematerialnych; z utworzeniem i rozwiązaniem rezerw, z wyjątkiem rezerw związanych z operacjami finansowymi lub odnoszonymi w koszty operacyjne; z przekazaniem lub otrzymaniem nieodpłatnie, w tym w drodze darowizny aktywów, w tym także środków pieniężnych; z odszkodowaniami, karami i grzywnami oraz innymi kosztami nie związanymi ze zwykłą działalnością. 9.28. Przychody i koszty finansowe Przychody i koszty finansowe obejmują w szczególności przychody i koszty dotyczące: przychodów z tytułu udziału w zyskach innych jednostek, w tym głównie dywidendy; odsetek; zbycia aktywów finansowych; aktualizacji wartości instrumentów finansowych, z wyłączeniem aktywów finansowych dostępnych do sprzedaży, których skutki przeszacowania odnoszone są na pozostałe całkowite dochody; kosztów odsetek dla wyceny świadczeń pracowniczych zgodnie z MSR 19 Świadczenia pracownicze; zmian w wysokości rezerwy wynikających z faktu przybliżania się terminu poniesienia kosztu (efekt odwracania dyskonta); różnic kursowych będących wynikiem operacji wykonywanych w ciągu okresu sprawozdawczego oraz wycen bilansowych aktywów i zobowiązań na koniec okresu sprawozdawczego, z wyjątkiem różnic kursowych ujętych w wartości początkowej środka trwałego; pozostałych pozycji związanych z działalnością finansową. Spółka kompensuje przychody i koszty z tytułu różnic kursowych, jeżeli wynikają one z podobnych transakcji. Jeżeli różnice kursowe są istotne, a nie wynikają z podobnych transakcji, to Spółka analizuje, czy prezentować je oddzielnie. Przychody i koszty z tytułu odsetek są ujmowane sukcesywnie w miarę ich narastania z uwzględnieniem metody efektywnej stopy procentowej w stosunku do wartości bilansowej netto danego instrumentu finansowego przy uwzględnieniu zasady istotności. Dywidendy są ujmowane w momencie ustalenia praw akcjonariuszy lub udziałowców do ich otrzymania. 9.29. Wynik netto na akcję Wynik netto na akcję dla każdego okresu jest obliczony poprzez podzielenie wyniku netto za dany okres, który przypada na zwykłych akcjonariuszy, przez średnią ważoną liczbę akcji zwykłych w danym okresie sprawozdawczym. 9.30. Rachunek przepływów pieniężnych Rachunek przepływów pieniężnych sporządzany jest metodą pośrednią. 29 TAURON Polska Energia S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2015 roku zgodne z MSSF zatwierdzonymi przez UE (w tysiącach złotych) NOTY OBJAŚNIAJĄCE DO SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO 10. Informacje dotyczące segmentów działalności 10.1. Segmenty operacyjne Działalność Spółki jest wykazywana w dwóch segmentach: w segmencie „Sprzedaż” oraz w segmencie „Działalność holdingowa”. W segmencie „Działalność holdingowa” aktywa segmentu obejmują: udziały i akcje w jednostkach zależnych i współzależnych; nabyte od jednostek zależnych obligacje; należności z tytułu z usługą cash pool; należności z tytułu pozostałych pożyczek udzielonych spółkom powiązanym. pożyczek udzielonych w ramach usługi cash pool łącznie z lokatą związaną W segmencie „Działalność holdingowa” zobowiązania segmentu obejmują: obligacje wyemitowane przez Spółkę wraz z zobowiązaniem wynikającym z wyceny instrumentów zabezpieczających związanych z wyemitowanymi obligacjami; kredyty otrzymane z Europejskiego Banku Inwestycyjnego przeznaczone na realizację zadań inwestycyjnych w spółkach zależnych; zobowiązania z tytułu otrzymanych pożyczek od spółek powiązanych, w tym w ramach usługi cash pool. W ramach segmentu „Działalność holdingowa” wykazywane są rozrachunki wewnątrzgrupowe związane z rozliczeniami podatku dochodowego spółek należących do Podatkowej Grupy Kapitałowej. Przychody i koszty finansowe obejmują przychody z tytułu dywidendy oraz przychody i koszty odsetkowe netto uzyskiwane i ponoszone przez Spółkę w związku z funkcjonowaniem w Grupie modelu centralnego finansowania. Koszty nieprzypisane obejmują koszty ogólnego zarządu Spółki, gdyż ponoszone są one na rzecz całej Grupy i nie można ich bezpośrednio przyporządkować do segmentu operacyjnego. Przez EBIT Spółka rozumie zysk/stratę z działalności kontynuowanej przed opodatkowaniem i przychodami i kosztami finansowymi, tj. zysk (stratę) operacyjną. Przez EBITDA Spółka rozumie zysk/stratę z działalności kontynuowanej przed opodatkowaniem i przychodami i kosztami finansowymi powiększony o amortyzację oraz odpisy na aktywa niefinansowe. W roku zakończonym dnia 31 grudnia 2015 roku Zarząd Spółki podjął decyzję o zmianie definicji EBITDA. Poprzednio, przez EBITDA Spółka rozumiała EBIT powiększony o amortyzację. Zmiana definicji EBITDA ma na celu doprecyzowanie sposobu wyliczenia tej miary przez Spółkę zgodnie z powszechnie prezentowaną i używaną przez inwestorów praktyką. W związku z faktem, iż utworzenie i rozwiązanie odpisów aktualizujących ma charakter jednorazowy, EBITDA raportowana według zmienionej definicji będzie mniej wrażliwa na jednorazowe zdarzenia. W związku z tym Zarząd uznał, że nowa definicja EBITDA, uwzględniająca odpisy na niefinansowe aktywa, zapewni większą przejrzystość i porównywalność z innymi jednostkami, zwiększając wartość użytkową dla użytkowników sprawozdań finansowych. Dane porównywalne zostały odpowiednio przekształcone. 30 TAURON Polska Energia S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2015 roku zgodne z MSSF zatwierdzonymi przez UE (w tysiącach złotych) Rok zakończony 31 grudnia 2015 roku Sprzedaż Przychody Przychody ze sprzedaży poza Grupę Przychody ze sprzedaży w Grupie Przychody segmentu ogółem Zysk/(strata) segmentu Koszty nieprzypisane EBIT Przychody (koszty) finansowe netto Zysk/(strata) przed opodatkowaniem Podatek dochodowy Zysk/(strata) netto za rok obrotowy Aktywa i zobowiązania Aktywa segmentu Aktywa nieprzypisane Aktywa ogółem Zobowiązania segmentu Zobowiązania nieprzypisane Zobowiązania ogółem EBIT Amortyzacja Odpisy aktualizujące EBITDA Pozostałe informacje dotyczące segmentu Nakłady inwestycyjne * Działalność holdingowa Pozycje nieprzypisane Razem 2 180 673 6 992 357 9 173 030 - - 2 180 673 6 992 357 9 173 030 (27 951) (27 951) (27 951) (27 951) (3 348 322) (3 348 322) (3 348 322) (96 341) (96 341) 21 820 (74 521) (3 114) (77 635) (27 951) (96 341) (124 292) (3 326 502) (3 450 794) (3 114) (3 453 908) 1 188 954 1 188 954 727 714 727 714 25 282 574 25 282 574 9 009 672 9 009 672 2 628 2 628 144 273 144 273 26 471 528 2 628 26 474 156 9 737 386 144 273 9 881 659 (27 951) (7 945) (566) (19 440) - (96 341) (96 341) (124 292) (7 945) (566) (115 781) 2 923 - - 2 923 * Nakłady inwestycyjne obejmują nakłady na rzeczowe aktywa trwałe oraz długoterminowe aktywa niematerialne, z wyłączeniem nabycia praw majątkowych pochodzenia energii. Rok zakończony 31 grudnia 2014 roku (dane przekształcone) Sprzedaż Przychody Przychody ze sprzedaży poza Grupę Przychody ze sprzedaży w Grupie Przychody segmentu ogółem Zysk/ (strata) segmentu Koszty nieprzypisane EBIT Przychody (koszty) finansowe netto Zysk/ (strata) przed opodatkowaniem Podatek dochodowy Zysk/(strata) netto za rok obrotowy Aktywa i zobowiązania Aktywa segmentu Aktywa nieprzypisane Aktywa ogółem Zobowiązania segmentu Zobowiązania nieprzypisane Zobowiązania ogółem EBIT Amortyzacja Odpisy aktualizujące EBITDA Pozostałe informacje dotyczące segmentu Nakłady inwestycyjne * Działalność holdingowa Pozycje nieprzypisane Razem 2 767 694 5 922 105 8 689 799 - - 2 767 694 5 922 105 8 689 799 139 017 139 017 139 017 139 017 1 151 962 1 151 962 1 151 962 (80 365) (80 365) (38 087) (118 452) (26 084) (144 536) 139 017 (80 365) 58 652 1 113 875 1 172 527 (26 084) 1 146 443 2 452 176 2 452 176 656 978 656 978 27 848 516 27 848 516 9 380 216 9 380 216 39 838 39 838 63 769 63 769 30 300 692 39 838 30 340 530 10 037 194 63 769 10 100 963 139 017 (19 434) (60) 158 511 - (80 365) (80 365) 58 652 (19 434) (60) 78 146 3 820 - - 3 820 * Nakłady inwestycyjne obejmują nakłady na rzeczowe aktywa trwałe oraz długoterminowe aktywa niematerialne, z wyłączeniem nabycia praw majątkowych pochodzenia energii. W roku obrotowym zakończonym dnia 31 grudnia 2015 roku osiągnięte przychody ze sprzedaży do dwóch głównych klientów, wchodzących w skład Grupy Kapitałowej, stanowiły 56% i 11% łącznych przychodów Spółki w segmencie „Sprzedaż” i wynosiły odpowiednio 5 122 938 tysięcy złotych i 1 002 160 tysięcy złotych. W roku obrotowym zakończonym dnia 31 grudnia 2014 roku osiągnięte przychody ze sprzedaży do dwóch głównych klientów, wchodzących w skład Grupy Kapitałowej, stanowiły 44% i 12% łącznych przychodów Spółki w segmencie „Sprzedaż” i wynosiły odpowiednio 3 839 655 tysięcy złotych i 1 038 551 tysięcy złotych. 31 TAURON Polska Energia S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2015 roku zgodne z MSSF zatwierdzonymi przez UE (w tysiącach złotych) 10.2. Geograficzne obszary działalności Działalność Spółki w przeważającym zakresie prowadzona jest na terenie Polski. Sprzedaż na rzecz klientów zagranicznych w latach zakończonych 31 grudnia 2015 roku i 31 grudnia 2014 roku wynosiła odpowiednio 400 739 tysiące złotych i 422 261 tysięcy złotych. 11. Przychody ze sprzedaży Rok zakończony 31 grudnia 2015 Przychody ze sprzedaży towarów i materiałów bez wyłączenia akcyzy Podatek akcyzowy Przychody ze sprzedaży towarów i materiałów, w tym: Energia elektryczna Gaz Prawa majątkowe pochodzenia energii Uprawnienia do emisji gazów cieplarnianych Pozostałe Razem przychody ze sprzedaży usług, w tym: Usługi handlowe Pozostałe Razem przychody ze sprzedaży Rok zakończony 31 grudnia 2014 9 074 455 8 579 081 1 9 074 456 8 558 477 119 774 186 358 204 870 4 977 98 574 56 703 41 871 9 173 030 (15 036) 8 564 045 7 925 020 76 970 378 235 183 451 369 125 754 57 641 68 113 8 689 799 Spółka działa jako pośrednik w transakcjach zakupu biomasy i węgla dla spółek Grupy. Spółka kupuje surowce od jednostek spoza i z Grupy TAURON, natomiast cała sprzedaż następuje do spółek Grupy oraz wspólnego przedsięwzięcia. Spółka rozpoznaje przychód z tytułu usługi pośrednictwa – organizacji dostaw. Od miesiąca września 2015 roku Spółka zaprzestała pośrednictwa w zakupach biomasy. W roku zakończonym dnia 31 grudnia 2015 roku wartość surowców zakupionych i równocześnie odsprzedanych w wyniku powyższych transakcji wynosiła 1 880 849 tysięcy złotych, natomiast Spółka z tytułu usługi pośrednictwa rozpoznała przychód w wysokości 38 464 tysiące złotych, co stanowi większą część przychodów z usług handlowych. 12. Koszty według rodzaju Rok zakończony 31 grudnia 2015 Koszty według rodzaju Amortyzacja środków trwałych i aktywów niematerialnych Zużycie materiałów i energii Usługi konsultingowe Usługi informatyczne Pozostałe usługi obce Podatki i opłaty Koszty świadczeń pracowniczych Odpis aktualizujący zapasy Odpis aktualizujący należności z tytułu dostaw i usług Koszty reklamy Pozostałe koszty rodzajowe Razem koszty według rodzaju Koszty sprzedaży Koszty ogólnego zarządu Wartość sprzedanych towarów i materiałów Koszt sprzedanych towarów, materiałów i usług (7 945) (1 235) (14 142) (11 828) (17 451) (2 439) (85 795) (1 371) (1 480) (33 406) (2 016) (179 108) 20 268 96 341 (9 123 183) (9 185 682) Rok zakończony 31 grudnia 2014 (19 434) (1 301) (6 169) (26 160) (20 641) (4 871) (71 474) (3 206) (174) (31 921) (2 298) (187 649) 25 286 80 365 (8 444 857) (8 526 855) 32 TAURON Polska Energia S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2015 roku zgodne z MSSF zatwierdzonymi przez UE (w tysiącach złotych) 13. Koszty świadczeń pracowniczych Wynagrodzenia Koszty ubezpieczeń społecznych Nagrody jubileuszowe Odpisy na Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych Koszty pracowniczych programów emerytalnych Koszty świadczeń po okresie zatrudnienia - rezerwy aktuarialne Pozostałe koszty świadczeń pracowniczych Koszty świadczeń pracowniczych, w tym : Pozycje ujęte w koszcie własnym sprzedaży Pozycje ujęte w kosztach sprzedaży Pozycje ujęte w kosztach ogólnego zarządu 14. Rok zakończony 31 grudnia 2015 (68 780) (7 981) (1 039) (373) (3 709) (334) (3 579) (85 795) (19 621) (9 960) (56 214) Rok zakończony 31 grudnia 2014 (56 211) (6 667) (1 461) (356) (3 385) (277) (3 117) (71 474) (18 828) (9 869) (42 777) Przychody z tytułu dywidend Ze względu na prowadzoną działalność holdingową, Spółka wykazuje istotne przychody finansowe z tytułu dywidend ujmowane w datach podjęcia uchwał o wypłacie dywidendy, chyba że uchwały te wskazują inne daty ustalenia prawa do dywidendy. W roku zakończonym dnia 31 grudnia 2015 roku Spółka rozpoznała przychód z tytułu dywidendy w wysokości 1 510 624 tysięcy złotych, a w roku ubiegłym - przychód z tytułu dywidendy wynosił 1 076 836 tysięcy złotych. 15. Pozostałe przychody finansowe Przychody z tytułu instrumentów finansowych, w tym: Przychody odsetkowe od obligacji i pożyczek Pozostałe przychody odsetkowe Wycena instrumentów pochodnych Zysk ze zbycia inwestycji Pozostałe przychody finansowe Razem pozostałe przychody finansowe Rok zakończony 31 grudnia 2015 471 886 449 437 20 024 2 425 1 660 473 546 Rok zakończony 31 grudnia 2014 433 539 387 044 14 072 32 423 952 434 491 Zysk ze zbycia inwestycji w roku 2014 powstał głównie w związku z transakcją objęcia przez Spółkę udziałów w podwyższonym kapitale TAMEH HOLDING Sp. z o.o. w zamian za aport w postaci udziałów w spółce TAMEH POLSKA Sp. z o.o. W roku 2015 Spółka nie sprzedawała inwestycji finansowych. 16. Aktualizacja wartości udziałów i akcji Koszty finansowe dotyczące aktualizacji wartości udziałów i akcji związane są z dokonaniem, w wyniku przeprowadzonych testów na utratę wartości, odpisów aktualizujących wartość udziałów i akcji w spółkach zależnych: TAURON Wytwarzanie S.A. w kwocie 4 487 895 tysięcy złotych oraz TAURON Ciepło Sp. z o.o. w kwocie 443 252 tysięcy złotych, co zostało opisane szerzej w nocie 6 niniejszego sprawozdania finansowego. 17. Pozostałe koszty finansowe Koszty z tytułu instrumentów finansowych, w tym : Koszty odsetkowe Różnice kursowe Wycena instrumentów pochodnych Pozostałe odpisy aktualizujące Prowizje związane z finansowaniem zewnętrznym Koszty netto z tytułu zrealizowanych instrumentów pochodnych Pozostałe koszty finansowe Razem koszty finansowe Rok zakończony 31 grudnia 2015 (378 134) (357 055) (2) (78) (12 561) (8 438) (1 391) (379 525) Rok zakończony 31 grudnia 2014 (396 652) (356 103) (13 509) (12 236) (173) (14 017) (614) (800) (397 452) 33 TAURON Polska Energia S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2015 roku zgodne z MSSF zatwierdzonymi przez UE (w tysiącach złotych) Spadek kosztów finansowych w roku zakończonym dnia 31 grudnia 2015 roku o 17 927 tysięcy złotych w porównaniu do roku poprzedniego wynika głównie z: wystąpienia w 2015 roku nadwyżki dodatniej wyceny instrumentów pochodnych w kwocie 2 425 tysięcy złotych (pozostałe przychody finansowe), gdy tymczasem w roku 2014 wystąpiła nadwyżka ujemnej wyceny instrumentów pochodnych, co związane było głównie z ujemną wyceną kontraktu terminowego swap procentowy Interest Rate Swap („IRS”), który w związku z zamknięciem pozycji zabezpieczanej przestał podlegać rachunkowości zabezpieczeń i jego wycena bilansowa na dzień 31 grudnia 2014 roku w wysokości 13 380 tysięcy złotych została odpowiednio ujęta w wyniku finansowym. Wspomniany instrument został rozliczony w dniu jego zapadalności, tj. w grudniu 2015 roku. spadku nadwyżki ujemnych różnic kursowych nad dodatnimi o 13 507 tysięcy złotych, co związane jest głównie z wyceną pożyczki w EUR otrzymanej od spółki zależnej. W roku 2014 wystąpiły ujemne różnice kursowe z tego tytułu w wysokości 16 690 tysięcy złotych, gdy tymczasem w roku 2015 ujemne różnice kursowe związane z tą pożyczką wyniosły 1 131 tysięcy złotych; Jednocześnie w 2015 roku nastąpił wzrost kosztów netto z tytułu zrealizowanych instrumentów pochodnych (8 438 tysięcy złotych), co ma głównie związek z realizacją płatności z tytułu instrumentu IRS nie objętego rachunkowością zabezpieczeń. 18. Podatek dochodowy 18.1. Obciążenia podatkowe w sprawozdaniu z całkowitych dochodów Główne składniki obciążenia podatkowego w sprawozdaniu z całkowitych dochodów przedstawiają się następująco: Bieżący podatek dochodowy Bieżące obciążenie z tytułu podatku dochodowego Korekty dotyczące bieżącego podatku dochodowego z lat ubiegłych Odroczony podatek dochodowy Podatek dochodowy wykazywany w wyniku finansowym Podatek dochodowy dotyczący pozostałych całkowitych dochodów 18.2. Rok zakończony 31 grudnia 2015 12 057 12 057 (15 171) (3 114) Rok zakończony 31 grudnia 2014 (7 640) (7 560) (80) (18 444) (26 084) (16 354) 4 000 Uzgodnienie efektywnej stawki podatkowej Zysk/(strata) brutto przed opodatkowaniem Podatek według ustawowej stawki podatkowej obowiązującej w Polsce, wynoszącej 19% Korekty dotyczące podatku dochodowego z lat ubiegłych Podatek wynikający z kosztów nie stanowiących kosztów uzyskania przychodów, w tym: Odpis aktualizujący wartość udziałów i akcji spółek zależnych Podatek wynikający z przychodów nie będących podstawą opodatkowania, w tym : Dywidendy Rozliczenie Podatkowej Grupy Kapitałowej Pozostałe Podatek według efektywnej stawki podatkowej wynoszącej: -0,1% (2014: 2,2%) Podatek dochodowy (obciążenie) wykazany w wyniku finansowym Rok zakończony 31 grudnia 2015 (3 450 794) Rok zakończony 31 grudnia 2014 1 172 527 655 651 (222 780) 12 057 (80) (949 748) (16 477) (936 918) - 287 019 210 778 287 019 (9 682) 1 589 204 599 2 440 35 (3 114) (26 084) (3 114) (26 084) 34 TAURON Polska Energia S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2015 roku zgodne z MSSF zatwierdzonymi przez UE (w tysiącach złotych) 18.3. Odroczony podatek dochodowy Odroczony podatek dochodowy wynika z następujących pozycji: - z tytułu odsetek należnych od obligacji i pożyczek - pozostałe Zobowiązanie z tytułu podatku odroczonego - od rezerw z tytułu obowiązku przedstawienia świadectw pochodzenia energii - od rezerw na świadczenia pracownicze - od pozostałych rezerw bilansowych i rozliczeń międzyokresowych - od różnicy pomiędzy podatkową a bilansową wartością środków trwałych oraz aktywów niematerialnych - od różnicy pomiędzy podatkową a bilansową wartością zobowiązań finansowych - od wyceny instrumentów zabezpieczających - pozostałe Aktywa z tytułu podatku odroczonego, w tym: Aktywa z tytułu podatku odroczonego ujmowane z wynikiem finansowym Aktywa z tytułu podatku odroczonego ujmowane z pozostałymi całkowitymi dochodami Aktywa/(Zobowiązanie) netto z tytułu podatku odroczonego 18.4. Stan na 31 grudnia 2015 61 547 1 529 63 076 Stan na 31 grudnia 2014 26 515 1 018 27 533 Stan na 31 grudnia 2015 Stan na 31 grudnia 2014 3 6 496 1 627 28 333 1 523 2 070 1 189 1 118 11 908 12 020 18 139 1 492 62 691 34 377 1 070 58 674 45 305 24 934 17 386 33 740 (385) 31 141 Podatkowa Grupa Kapitałowa W dniu 22 września 2014 roku podpisana została umowa Podatkowej Grupy Kapitałowej na lata 2015 – 2017. Na podstawie poprzedniej umowy PGK była zarejestrowana na okres trzech lat podatkowych od dnia 1 stycznia 2012 roku do dnia 31 grudnia 2014 roku. Główne spółki tworzące Podatkową Grupę Kapitałową od dnia 1 stycznia 2015 roku: TAURON Polska Energia S.A., TAURON Wytwarzanie S.A., TAURON Dystrybucja S.A., TAURON Ciepło Sp. z o.o., TAURON Sprzedaż Sp. z o.o., TAURON Sprzedaż GZE Sp. z o.o., TAURON Obsługa Klienta Sp. z o.o., TAURON Ekoenergia Sp. z o.o., TAURON Wydobycie S.A. i Kopalnia Wapienia Czatkowice Sp. z o.o. Na dzień 31 grudnia 2015 roku Podatkowa Grupa Kapitałowa posiadała zobowiązanie z tytułu podatku dochodowego w kwocie 82 944 tysiące złotych, stanowiące nadwyżkę podatku należnego PGK w kwocie 229 630 tysięcy złotych nad zapłaconymi po trzech kwartałach 2015 roku zaliczkami PGK z tytułu podatku dochodowego w kwocie 145 661 tysięcy złotych oraz nadpłatą podatku spółki zależnej za okres przed wejściem do PGK w kwocie 1 025 tysięcy złotych. W sprawozdaniu z sytuacji finansowej Spółka prezentuje zobowiązanie z tytułu podatku dochodowego Podatkowej Grupy Kapitałowej łącznie z należnościami z tytułu podatku dochodowego pobranego u źródła w kwocie 9 tysięcy złotych. Równocześnie z uwagi na rozliczenia Spółki jako Spółki Reprezentującej ze spółkami zależnymi należącymi do Podatkowej Grupy Kapitałowej, Spółka posiadała zobowiązanie wobec tych spółek zależnych z tytułu nadpłaty podatku w wysokości 6 563 tysiące złotych, które zostało zaprezentowane w sprawozdaniu z sytuacji finansowej jako „Zobowiązania z tytułu dostaw i usług i pozostałe zobowiązania”, oraz należność od spółek zależnych tworzących Podatkową Grupę Kapitałową z tytułu niedopłaty podatku w wysokości 97 148 tysięcy złotych, które zostało zaprezentowane w sprawozdaniu z sytuacji finansowej w pozycji „Należności z tytułu dostaw i usług oraz pozostałe należności”. 35 TAURON Polska Energia S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2015 roku zgodne z MSSF zatwierdzonymi przez UE (w tysiącach złotych) 19. Dywidendy wypłacone Rok zakończony 31 grudnia 2015 262 882 0,15 Dywidenda wypłacone w okresie Wypłacona dywidenda na akcję (w złotych) Rok zakończony 31 grudnia 2014 332 984 0,19 W dniu 23 kwietnia 2015 roku Zwyczajne Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy Spółki podjęło uchwałę o przeznaczeniu na wypłatę dywidendy dla akcjonariuszy Spółki kwoty 262 882 tysiące złotych z zysku netto Spółki osiągniętego w roku obrotowym 2014 (1 146 443 tysiące złotych), co daje 0,15 zł na jedną akcję. Dzień dywidendy ustalono na 22 lipca 2015 roku, a termin wypłaty dywidendy na 12 sierpnia 2015 roku. W dniu 15 maja 2014 roku Zwyczajne Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy podjęło uchwałę o przeznaczeniu na wypłatę dywidendy dla akcjonariuszy Spółki kwoty 332 984 tysiące złotych, co daje 0,19 zł na jedną akcję. Dywidenda została wypłacona z wypracowanego przez Spółkę w 2013 roku zysku netto, który wyniósł 1 688 972 tysiące złotych. Dzień dywidendy został ustalony na dzień 14 sierpnia 2014 roku, a dzień wypłaty dywidendy na dzień 4 września 2014 roku. 20. Rzeczowe aktywa trwałe Rok zakończony 31 grudnia 2015 roku Urządzenia techniczne i maszyny WARTOŚĆ BRUTTO Bilans otwarcia Zakup bezpośredni Rozliczenie środków trwałych w budowie Sprzedaż, zbycie Likwidacja Bilans zamknięcia SKUMULOWANA AMORTYZACJA (UMORZENIE) Bilans otwarcia Amortyzacja za okres Sprzedaż, zbycie Likwidacja Bilans zamknięcia WARTOŚĆ NETTO NA POCZĄTEK OKRESU WARTOŚĆ NETTO NA KONIEC OKRESU Środki transportu Inne środki trwałe Środki trwałe w budowie Rzeczowe aktywa trwałe razem 6 819 (7) (51) 6 761 5 876 1 338 (357) 6 857 10 677 121 10 798 92 1 367 (1 459) - 23 464 1 367 (364) (51) 24 416 (6 129) (367) 7 51 (6 438) 690 323 (4 369) (759) 357 (4 771) 1 507 2 086 (7 703) (2 068) (9 771) 2 974 1 027 92 - (18 201) (3 194) 364 51 (20 980) 5 263 3 436 Środki transportu Inne środki trwałe 7 125 (209) (97) 6 819 4 714 1 195 (33) 5 876 11 519 390 (648) (584) 10 677 2 1 677 (1 585) (2) 92 23 360 1 677 (648) (793) (132) 23 464 (3 840) (2 595) 209 97 (6 129) 3 285 690 (3 416) (953) (4 369) 1 298 1 507 (6 915) (2 019) 647 584 (7 703) 4 604 2 974 2 92 (14 171) (5 567) 647 793 97 (18 201) 9 189 5 263 Rok zakończony 31 grudnia 2014 roku Urządzenia techniczne i maszyny WARTOŚĆ BRUTTO Bilans otwarcia Zakup bezpośredni Rozliczenie środków trwałych w budowie Sprzedaż, zbycie Likwidacja Pozostałe zmiany Bilans zamknięcia SKUMULOWANA AMORTYZACJA (UMORZENIE) Bilans otwarcia Amortyzacja za okres Sprzedaż, zbycie Likwidacja Pozostałe zmiany Bilans zamknięcia WARTOŚĆ NETTO NA POCZĄTEK OKRESU WARTOŚĆ NETTO NA KONIEC OKRESU Środki trwałe w budowie Rzeczowe aktywa trwałe razem 36 TAURON Polska Energia S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2015 roku zgodne z MSSF zatwierdzonymi przez UE (w tysiącach złotych) 21. Nieruchomości inwestycyjne Rok zakończony 31 grudnia 2015 WARTOŚĆ BRUTTO Bilans otwarcia Bilans zamknięcia SKUMULOWANA AMORTYZACJA (UMORZENIE) Bilans otwarcia Amortyzacja za okres Bilans zamknięcia WARTOŚĆ NETTO NA POCZĄTEK OKRESU WARTOŚĆ NETTO NA KONIEC OKRESU Rok zakończony 31 grudnia 2014 36 169 36 169 36 169 36 169 (3 617) (3 617) (7 234) 32 552 28 935 (3 617) (3 617) 36 169 32 552 Nieruchomość inwestycyjną stanowią budynki zlokalizowane w Katowicach Szopienicach przy ul. Lwowskiej 23, będące przedmiotem umowy leasingu finansowego z PKO Bankowy Leasing Sp. z o.o. Miesięczna opłata leasingowa wynosi około 310 tysięcy złotych, natomiast miesięczny odpis z tytułu umorzenia nieruchomości wynosi 301 tysięcy złotych. Spółka jest stroną umowy dzierżawy zawartej ze spółką zależną (dzierżawcą) do dnia 30 kwietnia 2018 roku, na podstawie której zostały oddane w poddzierżawę budynki i budowle, do których prawa wynikają z umowy leasingu, o której mowa powyżej. Przychody z czynszów dotyczących nieruchomości inwestycyjnej w roku zakończonym dnia 31 grudnia 2015 roku wyniosły 5 640 tysięcy złotych. Spółka dokonała oszacowania wartości godziwej nieruchomości w oparciu o dostępne informacje o cenach sprzedaży dla zrealizowanych w ostatnim okresie transakcji sprzedaży nieruchomości o zbliżonym profilu użytkowania położonych w Katowicach. Oszacowana w ten sposób wartość godziwa jest zbliżona do wartości bilansowej i została sklasyfikowana na poziomie 3 hierarchii wartości godziwej zgodnie z MSSF 13 Ustalenie wartości godziwej. 22. Długoterminowe aktywa niematerialne Rok zakończony 31 grudnia 2015 roku Oprogramowanie i licencje WARTOŚĆ BRUTTO Bilans otwarcia Zakup bezpośredni Rozliczenie aktywów nie oddanych do użytkowania Likwidacja Reklasyfikacja Bilans zamknięcia SKUMULOWANA AMORTYZACJA (UMORZENIE) Bilans otwarcia Amortyzacja za okres Likwidacja Bilans zamknięcia WARTOŚĆ NETTO NA POCZĄTEK OKRESU WARTOŚĆ NETTO NA KONIEC OKRESU Prawa majątkowe pochodzenia energii Inne aktywa niematerialne Aktywa niematerialne nie oddane do użytkowania Aktywa niematerialne razem 3 560 (21) 3 539 5 401 (5 401) - 2 676 1 556 (47) 4 185 1 556 (1 556) - 11 637 1 556 (68) (5 401) 7 724 (2 646) (360) 21 (2 985) 914 554 5 401 - (713) (774) 47 (1 440) 1 963 2 745 - (3 359) (1 134) 68 (4 425) 8 278 3 299 W roku zakończonym dnia 31 grudnia 2015 roku Spółka dokonała reklasyfikacji praw majątkowych pochodzenia energii przeznaczonych do umorzenia za rok 2015 w kwocie 5 401 tysięcy złotych do zapasów, co związane jest ze spadkiem konieczności tworzenia rezerwy na poczet umorzenia świadectw pochodzenia energii elektrycznej, o czym szerzej w nocie 37 niniejszego sprawozdania finansowego. 37 TAURON Polska Energia S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2015 roku zgodne z MSSF zatwierdzonymi przez UE (w tysiącach złotych) Rok zakończony 31 grudnia 2014 roku Oprogramowanie i licencje WARTOŚĆ BRUTTO Bilans otwarcia Zakup bezpośredni Rozliczenie aktywów nie oddanych do użytkowania Sprzedaż Likwidacja Reklasyfikacja Bilans zamknięcia SKUMULOWANA AMORTYZACJA (UMORZENIE) Bilans otwarcia Amortyzacja za okres Sprzedaż Likwidacja Bilans zamknięcia WARTOŚĆ NETTO NA POCZĄTEK OKRESU WARTOŚĆ NETTO NA KONIEC OKRESU Prawa majątkowe pochodzenia energii Inne aktywa niematerialne Aktywa niematerialne nie oddane do użytkowania Aktywa niematerialne razem 54 015 4 2 102 (46 713) (5 848) 3 560 20 250 1 333 (16 182) 5 401 1 337 1 569 (230) 2 676 4 016 2 139 (3 671) (2 481) (3) - 79 618 3 476 (49 194) (6 078) (16 185) 11 637 (21 949) (10 003) 23 466 5 840 (2 646) 32 066 914 20 250 5 401 (696) (247) 230 (713) 641 1 963 4 016 - (22 645) (10 250) 23 466 6 070 (3 359) 56 973 8 278 Udziały i akcje 23. Zmiana stanu udziałów i akcji, rok zakończony 31 grudnia 2015 roku Spółka Lp. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 TAURON Wytwarzanie S.A. TAURON Dystrybucja S.A. TAURON Ciepło Sp. z o.o TAURON Ekoenergia Sp. z o.o. TAURON Sprzedaż Sp. z o.o. TAURON Obsługa Klienta Sp. z o.o. Polska Energia Pierwsza Kompania Handlowa Sp. z o.o. w likwidacji TAURON Czech Energy s.r.o. TAURON Sprzedaż GZE Sp. z o.o. TAURON Wydobycie S.A. TAURON Wytwarzanie GZE Sp. z o.o. w likwidacji Kopalnia Wapienia Czatkowice Sp. z o.o. TAURON Sweden Energy AB (publ) Biomasa Grupa TAURON Sp. z o.o. CONCORDE INVESTISSEMENT S.A. CC Poland Plus Sp. z o.o. Energopower Sp. z o.o. Enpower Sp. z o.o. TAURON Ubezpieczenia Sp. z o.o. TAMEH HOLDING Sp. z o.o. Marselwind Sp. z o.o. PGE EJ 1 Sp. z o.o. Nowe Brzeszcze Grupa TAURON Sp. z o.o.* Razem 7 236 727 9 511 628 1 328 043 939 765 613 505 39 831 Zwiększenia/ (Zmniejszenia) (4 487 895) (443 252) - 49 056 - 49 056 4 223 129 823 494 755 4 935 41 178 232 12 12 45 45 25 415 852 107 - 28 150 1 269 (45) 20 23 046 2 102 4 223 129 823 494 755 4 935 41 178 28 382 1 269 12 12 65 25 415 852 107 23 046 2 102 20 809 799 (4 876 605) 15 933 194 Bilans otwarcia Bilans zamknięcia 2 748 832 9 511 628 884 791 939 765 613 505 39 831 *Spółka została pierwotnie zarejestrowana pod nazwą RSG Sp. z o.o. W dniu 20 października 2015 roku została zarejestrowana zmiana nazwy na Nowe Brzeszcze Grupa TAURON Sp. z o.o. Zmiany stanu inwestycji długoterminowych, które miały miejsce w roku zakończonym dnia 31 grudnia 2015 roku wynikały głównie z następujących transakcji: Odpisy aktualizujące wartość udziałów i akcji w spółkach zależnych W wyniku przeprowadzonych testów na utratę wartości udziałów i akcji w spółkach zależnych dokonano odpisów aktualizujących wartość akcji w TAURON Wytwarzanie S.A. w kwocie 4 487 895 tysięcy złotych oraz udziałów w TAURON Ciepło Sp. z o.o. w kwocie 443 252 tysięcy złotych, co zostało opisane szerzej w nocie 6 niniejszego sprawozdania finansowego. 38 TAURON Polska Energia S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2015 roku zgodne z MSSF zatwierdzonymi przez UE (w tysiącach złotych) Nabycie udziałów spółki PGE EJ 1 Sp. z o.o. W dniu 15 kwietnia 2015 roku Spółka oraz PGE Polska Grupa Energetyczna S.A., KGHM Polska Miedź S.A. i ENEA S.A. zawarły umowę nabycia udziałów w PGE EJ 1 Sp. z o.o. - spółce celowej, która odpowiedzialna jest za przygotowanie i realizację inwestycji polegającej na budowie i eksploatacji pierwszej polskiej elektrowni jądrowej o mocy ok. 3.000 MWe („Projekt”). Spółka, KGHM Polska Miedź S.A. i ENEA S.A. nabyły od PGE Polska Grupa Energetyczna S.A. po 10% udziałów (łącznie 30 % udziałów) w PGE EJ 1 Sp. z o.o. Cena za nabyte przez Spółkę udziały wyniosła 16 046 tysięcy złotych. Zgodnie z Umową Wspólników z dnia 3 września 2014 roku strony będą wspólnie, w proporcji do posiadanych udziałów, finansować działania w ramach fazy wstępnej Projektu. Faza wstępna ma na celu określenie takich elementów jak potencjalni partnerzy, w tym partner strategiczny, dostawcy technologii, wykonawcy EPC (Engineering, Procurement, Construction), dostawcy paliwa jądrowego oraz pozyskanie finansowania dla Projektu, a także organizacyjne i kompetencyjne przygotowanie PGE EJ 1 Sp. z o.o. do roli przyszłego operatora elektrowni jądrowej, odpowiedzialnego za jej bezpieczną i efektywną eksploatację. W dniu 29 lipca 2015 roku Nadzwyczajne Zgromadzenie Wspólników spółki PGE EJ 1 Sp. z o.o. podjęło uchwałę w sprawie podwyższenia kapitału zakładowego spółki. Na mocy tej uchwały postanowiono podwyższyć kapitał zakładowy spółki z kwoty 205 860 tysięcy złotych do kwoty 275 859 tysięcy złotych, tj. o kwotę 69 999 tysięcy złotych poprzez utworzenie 496 450 nowych udziałów o wartości nominalnej 141 złotych jeden udział. TAURON Polska Energia S.A. objęła 49 645 nowych udziałów o łącznej wartości nominalnej 7 000 tysięcy złotych. W dniu 16 października 2015 roku zarejestrowano podwyższenie kapitału zakładowego PGE EJ 1 Sp. z o.o. Zgodnie z przyjętym harmonogramem finansowania łączna wartość podwyższeń kapitału spółki PGE EJ 1 Sp. z o.o. w roku 2015, z uwzględnieniem podwyższenia z dnia 29 lipca 2015 roku, wyniosła 70 000 tysięcy złotych, z czego TAURON Polska Energia S.A. objęła udziały proporcjonalnie do posiadanego dotychczas udziału w kapitale zakładowym spółki. Harmonogram dalszego zaangażowania wspólników w spółkę PGE EJ 1 Sp. z o.o. ustalony zostanie w kolejnych okresach sprawozdawczych. Nabycie udziałów spółki Biomasa Grupa TAURON Sp. z o.o. Zgodnie z zawartym w dniu 14 stycznia 2015 roku porozumieniem TAURON Polska Energia S.A. nabyła od swojej spółki zależnej TAURON Wytwarzanie S.A. 4 267 udziałów stanowiących 100% kapitału zakładowego spółki Biomasa Grupa TAURON Sp. z o.o. za cenę 1 224 tysiące złotych. Przeniesienie własności udziałów odbyło się na podstawie art. 453 Kodeksu Cywilnego w celu zwolnienia się TAURON Wytwarzanie S.A. z zobowiązania wobec Spółki z tytułu wyemitowanych obligacji o wartości 1 230 tysięcy złotych. Pozostała część zobowiązania w kwocie 6 tysięcy złotych została spłacona gotówkowo. Połączenie spółek Energopower Sp. z o.o. oraz Biomasa Grupa TAURON Sp. z o.o. W dniu 1 lipca 2015 roku zostało zarejestrowane przez Sąd Rejonowy w Rzeszowie, XII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego połączenie spółek Energopower Sp. z o.o. (spółka przejmująca) oraz Biomasa Grupa TAURON Sp. z o.o. (spółka przejmowana). Połączenie nastąpiło w trybie art. 492 § 1 pkt 1 Kodeksu Spółek Handlowych, tzn. poprzez przeniesienie całego majątku spółki przejmowanej na spółkę przejmującą. Podwyższenie kapitału przez TAURON Sweden Energy AB (publ) W dniu 13 lipca 2015 roku Nadzwyczajne Zgromadzenie Akcjonariuszy spółki TAURON Sweden Energy AB (publ) podjęło uchwałę o podniesieniu kapitału zakładowego spółki z kwoty 55 tysięcy euro o maksymalną kwotę 6 645 tysięcy euro poprzez emisję 6 645 tysięcy nowych akcji. W dniu 22 lipca 2015 roku Spółka dokonała płatności na rzecz objęcia nowo wyemitowanych akcji TAURON Sweden Energy AB (publ) w kwocie 6 645 tysięcy euro. W dniu 8 września 2015 roku podwyższenie kapitału zakładowego w wysokości 6 645 tysięcy euro (28 132 tysiące złotych) zostało zarejestrowane przez Swedish Companies Registration Office. Rozwiązanie i likwidacja spółki TAURON Wytwarzanie GZE Sp. z o.o. W dniu 29 września 2015 roku Nadzwyczajne Zgromadzenie Wspólników spółki TAURON Wytwarzanie GZE Sp. z o.o. podjęło uchwałę o rozwiązaniu i likwidacji tej spółki. Spółka posiada 99,998% udział w kapitale zakładowym TAURON Wytwarzanie GZE Sp. z o.o. i w ogólnej liczbie głosów na Zgromadzenia Wspólników w sposób bezpośredni oraz 0,002% udział pośrednio poprzez spółkę zależną - TAURON Dystrybucja Serwis S.A. Decyzja o likwidacji spółki TAURON Wytwarzanie GZE Sp. z o.o. jest elementem działań reorganizacyjnych mających na celu uproszczenie i uporządkowanie struktury Grupy Kapitałowej TAURON Polska Energia S.A. Spółka nie prowadzi 39 TAURON Polska Energia S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2015 roku zgodne z MSSF zatwierdzonymi przez UE (w tysiącach złotych) obecnie działalności gospodarczej i nie podlegała konsolidacji w procesie sporządzania sprawozdań finansowych Grupy TAURON. Objęcie udziałów w spółce Nowe Brzeszcze Grupa TAURON Sp. z o.o. W dniu 5 sierpnia 2015 roku Sąd Rejonowy Katowice – Wschód, Wydział VIII Gospodarczy dokonał rejestracji spółki RSG Sp. z o.o. (obecnie Nowe Brzeszcze Grupa TAURON Sp. z o.o.). 100% udziałów w nowopowstałej spółce zostało objęte przez TAURON Polska Energia S.A. w łącznej cenie nabycia 102 tysiące złotych. W dniu 1 grudnia 2015 roku Nadzwyczajne Zgromadzenie Wspólników spółki Nowe Brzeszcze Grupa TAURON Sp. z o.o. podjęło decyzję o podwyższeniu kapitału spółki do kwoty 2 100 tysięcy złotych w drodze emisji 20 000 udziałów o wartości nominalnej 100 zł każdy i łącznej wartości nominalnej 2 000 tysiące złotych. Wszystkie nowe udziały zostały objęte przez Spółkę w cenie nabycia równej ich wartości nominalnej. Zmiana stanu udziałów i akcji, rok zakończony 31 grudnia 2014 roku Spółka Lp. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 TAURON Wytwarzanie S.A. TAURON Dystrybucja S.A. TAURON Ciepło S.A TAURON Ekoenergia Sp. z o.o. TAURON Sprzedaż Sp. z o.o. TAURON Obsługa Klienta Sp. z o.o. Polska Energia Pierwsza Kompania Handlowa Sp. z o.o. w likwidacji TAURON Czech Energy s.r.o. TAURON Sprzedaż GZE Sp. z o.o. TAURON Wydobycie S.A. TAURON Wytwarzanie GZE Sp. z o.o. Kopalnia Wapienia Czatkowice Sp. z o.o. TAURON Sweden Energy AB (publ) CONCORDE INVESTISSEMENT S.A. CC Poland Plus Sp. z o.o. Energopower Sp. z o.o. TAURON Ciepło Sp. z o.o. (dawniej Enpower Service Sp. z o.o.) Enpower Sp. z o.o. TAURON Ubezpieczenia Sp. z o.o. Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej Sp. z o.o. w Tychach TAMEH HOLDING Sp. z o.o. Marselwind Sp. z o.o. Razem W roku zakończonym dnia głównie z poniższych zdarzeń: 7 590 778 9 511 628 1 335 738 939 765 613 505 39 831 Zwiększenia/ (Zmniejszenia) (354 051) (1 335 738) - 49 056 - 49 056 4 223 129 823 4 935 12 12 45 49 25 25 494 755 41 178 232 1 327 994 20 - 4 223 129 823 494 755 4 935 41 178 232 12 12 45 1 328 043 45 25 1 872 (1 872) - - 415 852 107 415 852 107 20 221 322 588 477 20 809 799 Bilans otwarcia 31 grudnia 2014 roku zmiany inwestycji Bilans zamknięcia długoterminowych 7 236 727 9 511 628 939 765 613 505 39 831 wynikały Wydzielenia ZEC Bielsko Biała z TAURON Wytwarzanie S.A. do TAURON Ciepło S.A. Nabycie akcji TAURON Wydobycie S.A. od Kompanii Węglowej S.A. Nabycie pozostałych akcji TAURON Wydobycie S.A. oraz udziałów w spółce Kopalnia Wapienia Czatkowice Sp. z o.o. od spółki zależnej TAURON Wytwarzanie S.A. Połączenia spółki TAURON Ciepło S.A. ze spółką Enpower Service Sp. z o.o. Utworzenia spółki TAMEH HOLDING Sp. z o.o. 24. Obligacje W ramach funkcjonowania centralnego modelu finansowania TAURON Polska Energia S.A. nabywa obligacje emitowane przez spółki Grupy TAURON. Salda nabytych obligacji i naliczonych na dzień bilansowy odsetek na dzień 31 grudnia 2015 roku oraz na dzień 31 grudnia 2014 roku, z podziałem na poszczególne spółki Grupy TAURON, które wyemitowały obligacje, prezentuje tabela poniżej. 40 TAURON Polska Energia S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2015 roku zgodne z MSSF zatwierdzonymi przez UE (w tysiącach złotych) Spółka TAURON Wytwarzanie S.A. TAURON Dystrybucja S.A. TAURON Ekoenergia Sp. z o.o. TAURON Ciepło Sp. z o.o. TAMEH POLSKA Sp. z o.o. TAURON Wydobycie S.A. TAURON Obsługa Klienta Sp. z o.o. Razem obligacje, w tym: Długoterminowe Krótkoterminowe Stan na 31 grudnia 2015 wartość nominalna naliczone nabytych obligacji odsetki 2 498 770 13 260 2 600 000 174 565 60 000 705 1 603 260 18 675 600 000 4 787 85 000 7 619 7 447 030 219 611 7 447 030 4 571 215 040 Stan na 31 grudnia 2014 wartość nominalna naliczone nabytych obligacji odsetki 1 940 000 11 645 2 050 000 85 744 1 180 000 5 393 1 033 780 8 605 21 740 370 000 3 823 85 000 2 996 6 680 520 118 206 5 522 030 695 1 158 490 117 511 Obligacje wewnętrzne o wartości nominalnej 90 000 tysięcy złotych wyemitowane przez spółki zależne i objęte przez TAURON Polska Energia S.A. z terminem wykupu poniżej roku zostały zaklasyfikowane jako instrumenty długoterminowe ze względu na zamiar rolowania zadłużenia przez spółki. 25. Instrumenty pochodne Stan na dzień 31 grudnia 2015 Odniesiono w wynik finansowy CCIRS (11 368) IRS (4 833) Forward/futures towarowy 17 Forward walutowy 404 Instrumenty pochodne razem, w tym: Krótkoterminowe Długoterminowe Odniesiono w pozostałe całkowite dochody (90 634) - Stan na dzień 31 grudnia 2014 Ogółem Aktywa 3 055 2 225 404 5 684 5 668 16 Zobowiązania (14 423) (95 467) (2 208) (112 098) (96 942) (15 156) Odniesiono w wynik finansowy 258 (17 746) (250) - Odniesiono w pozostałe całkowite dochody (176 567) - Ogółem Aktywa 1 499 312 1 811 1 811 - Zobowiązania (1 241) (194 313) (562) (196 116) (102 615) (93 501) Instrumenty pochodne CCIRS dotyczą transakcji Coupon Cross Currency Swap zawartej przez Spółkę w dniu 24 listopada 2014 roku i polegają na wymianie płatności odsetkowych od kwoty nominalnej 168 000 tysięcy euro. Transakcja została zawarta na okres 15 lat. Zgodnie z założeniami, Spółka płaci odsetki naliczone na podstawie zmiennej stopy procentowej w złotych, równocześnie otrzymując płatności według stałej stopy procentowej w euro. Powyższa transakcja nie podlega rachunkowości zabezpieczeń. Po dniu bilansowym, 12 lutego 2016 roku powyższa transakcja została zamknięta, natomiast w dniu 15 lutego 2016 roku doszło do rozliczenia gotówkowego transakcji w wyniku którego Spółka otrzymała kwotę 5 400 tysięcy złotych. Instrumenty pochodne IRS obejmują kontrakty terminowe swap procentowy zawarte w celu zabezpieczenia przepływów odsetkowych związanych z wyemitowanymi obligacjami, co zostało szerzej opisane w nocie 46 niniejszego sprawozdania finansowego. Instrumenty pochodne IRS objęte są rachunkowością zabezpieczeń i zmiana wyceny odpowiednio ujmowana jest w pozostałych całkowitych dochodach (na dzień 31 grudnia 2015 roku – zobowiązanie w wysokości 95 467 tysięcy złotych). Instrumenty pochodne typu futures i forward towarowy obejmują transakcje terminowe na zakup i sprzedaż towarów, w tym m.in. uprawnień do emisji. Transakcje te nie podlegają rachunkowości zabezpieczeń. Ponadto Spółka zawarła w roku zakończonym dnia 31 grudnia 2015 roku transakcje pochodne typu forward walutowy mające na celu zabezpieczenie przepływów walutowych wygenerowanych z tytułu obrotu uprawnieniami do emisji i gazem. Transakcje te nie są objęte rachunkowością zabezpieczeń. 41 TAURON Polska Energia S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2015 roku zgodne z MSSF zatwierdzonymi przez UE (w tysiącach złotych) 26. Pożyczki udzielone Pożyczka udzielona TAURON Ekoenergia Sp. z o.o. Pożyczki udzielone EC Stalowa Wola S.A., w tym: Pożyczka podporządkowana Pożyczka na spłatę zadłużenia Pozostałe pożyczki Pozostałe pożyczki Razem pożyczki, w tym: Długoterminowe Krótkoterminowe Stan na 31 grudnia 2015 Kapitał Odsetki 1 120 000 75 362 194 950 28 959 177 000 28 922 15 850 31 2 100 6 142 024 20 1 456 974 104 341 1 312 850 104 315 144 124 26 Stan na 31 grudnia 2014 Kapitał Odsetki 182 850 21 343 177 000 21 331 5 850 12 500 5 183 350 21 348 177 000 21 331 6 350 17 W dniu 27 lutego 2015 roku podpisana została umowa pomiędzy Spółką a spółką zależną TAURON Ekoenergia Sp. z o.o., zgodnie z którą TAURON Polska Energia S.A. udzieliła TAURON Ekoenergia Sp. z o.o. pożyczki jednorocznej w kwocie 1 120 000 tysięcy złotych przeznaczonej na nabycie w celu umorzenia obligacji wewnątrzgrupowych w tej samej kwocie wyemitowanych przez pożyczkobiorcę w latach ubiegłych w celu finansowania budowy farm wiatrowych. W związku z dokonanym na mocy umowy wzajemnym potrąceniem wierzytelności z tytułu pożyczki oraz obligacji, w Spółce nie wystąpiły przepływy pieniężne z tytułu udzielenia pożyczki oraz spłaty obligacji przez TAURON Ekoenergia Sp. z o.o. W dniu 25 lutego 2016 roku podpisany został aneks do ww. umowy pożyczki, zgodnie z którym termin spłaty pożyczki został przesunięty do dnia 27 lutego 2017 roku. Na mocy umów zawartych w dniu 20 czerwca 2012 roku pomiędzy PGNiG S.A., TAURON Polska Energia S.A. oraz Elektrociepłownią Stalowa Wola S.A. w celu spełnienia warunków koniecznych do udzielenia finansowania Elektrociepłowni Stalowa Wola S.A. przez Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju oraz Europejski Bank Inwestycyjny, TAURON Polska Energia S.A. udzieliła Elektrociepłowni Stalowa Wola S.A. pożyczki podporządkowanej oraz pożyczki VAT. Na dzień bilansowy saldo udzielonej pożyczki podporządkowanej wynosi 177 000 tysięcy złotych, natomiast saldo pożyczki VAT wynosi zero. W dniu 14 grudnia 2015 roku zawarta została umowa pożyczki pomiędzy Spółką a Elektrociepłownią Stalowa Wola S.A. na podstawie której Spółka udzieliła Elektrociepłowni Stalowa Wola S.A. pożyczki w maksymalnej wysokości 15 850 tysięcy złotych na spłatę pierwszej raty kapitałowej wraz z odsetkami kredytów udzielonych pożyczkobiorcy przez Europejski Bank Inwestycyjny, Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju oraz Bank Polska Kasa Opieki S.A. Kwota pożyczki oprocentowana jest według zmiennej stopy procentowej w oparciu o stawkę WIBOR 3M powiększoną o marżę. Z zastrzeżeniem postanowień umowy podporządkowania pożyczkobiorca zobowiązuje się do jednorazowej spłaty pożyczki wraz z naliczonymi odsetkami w dniu 31 grudnia 2027 roku. Udzielona pożyczka została zabezpieczona wystawieniem przez pożyczkobiorcę weksla in blanco wraz z deklaracją wekslową. Na dzień bilansowy saldo udzielonej pożyczki w ramach powyższej umowy wynosi 15 850 tysięcy złotych. W dniu 25 listopada 2015 roku zawarta została umowa pożyczki pomiędzy Spółką a Elektrociepłownią Stalowa Wola S.A., na podstawie której Spółka zobowiązała się do udzielenia Elektrociepłowni Stalowa Wola S.A. pożyczki krótkoterminowej do wysokości 2 600 tysięcy złotych na finansowanie bieżącej działalności operacyjnej pożyczkobiorcy. Kwota pożyczki oprocentowana jest według zmiennej stopy procentowej w oparciu o stawkę WIBOR 6M powiększoną o marżę. Pożyczkobiorca zobowiązał się do jednorazowej spłaty pożyczki wraz z odsetkami w terminie 30 dni kalendarzowych od daty wypłaty środków pieniężnych przez banki finansujące pożyczkobiorcę w ramach umów kredytowych zawartych z tymi bankami, z pierwszej transzy środków pieniężnych wypłaconych pożyczkobiorcy po dacie zawarcia ww. umowy pożyczki, jednak nie później niż do dnia 30 listopada 2016 roku. Na dzień bilansowy saldo udzielonej pożyczki w ramach powyższej umowy wynosi 2 100 tysięcy złotych. W październiku 2014 roku Spółka udzieliła spółce TAMEH HOLDING Sp. z o.o. pożyczki krótkoterminowej w kwocie 500 tysięcy złotych. Pożyczka wraz z odsetkami została spłacona Spółce w roku zakończonym dnia 31 grudnia 2015 roku. W wyniku porozumień zawartych w dniu 21 grudnia 2015 roku, Spółka zakupiła 4 100 tysięcy sztuk uprawnień do emisji CO2 (EUA) od spółki zależnej TAURON Wytwarzanie S.A. za ustaloną cenę 34,64 złotych/EUA, za łączną wartość 142 024 tysięcy złotych. Jednocześnie Spółka zobowiązała się do odsprzedaży tej samej ilości uprawnień w marcu 2016 roku po ustalonej cenie 35,05 złotych/EUA. Z uwagi na swój charakter transakcja została rozpoznana jako pożyczka (zakup z przyrzeczeniem odsprzedaży), ponieważ w ocenie Spółki nie przeszły na nią ryzyka i korzyści, w tym ryzyko zmian wartości godziwej. Na dzień bilansowy od udzielonej pożyczki zostały naliczone odsetki w wysokości 20 tysięcy złotych. Wydatki na zakup uprawnień do emisji CO2 w ramach opisywanej powyżej transakcji prezentowane są w rachunku przepływów pieniężnych w działalności inwestycyjnej jako udzielenie pożyczek. 42 TAURON Polska Energia S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2015 roku zgodne z MSSF zatwierdzonymi przez UE (w tysiącach złotych) 27. Pozostałe aktywa finansowe Na dzień 31 grudnia 2015 roku saldo pozostałych aktywów finansowych wyniosło 5 279 tysięcy złotych i składało się w głównej mierze z depozytu gwarancyjnego w kwocie 5 239 tysięcy złotych, wynikającego z przejętej umowy leasingu operacyjnego zawartej pomiędzy PKO Bankowy Leasing Sp. z o.o. a PKE Broker Sp. z o.o. z przeznaczeniem na zabezpieczenie spłaty zobowiązań korzystającego, który to depozyt podlega zwrotowi z dniem rozliczenia umowy leasingu. 28. Krótkoterminowe aktywa niematerialne W krótkoterminowych aktywach niematerialnych Spółka ujmuje świadectwa pochodzenia energii elektrycznej. Bilans otwarcia Zakup bezpośredni Umorzenie Reklasyfikacja Bilans zamknięcia 29. Rok zakończony 31 grudnia 2014 98 149 7 868 (98 182) 12 380 20 215 Stan na 31 grudnia 2015 Stan na 31 grudnia 2014 Zapasy Koszt historyczny Prawa majątkowe pochodzenia energii Prawa do emisji zanieczyszczeń Materiały Razem Odpisy aktualizujące wartość Prawa majątkowe pochodzenia energii Prawa do emisji zanieczyszczeń Razem Wartość netto możliwa do odzyskania Prawa majątkowe pochodzenia energii Prawa do emisji zanieczyszczeń Materiały Razem 30. Rok zakończony 31 grudnia 2015 20 215 1 671 (21 885) (1) - 1 720 248 342 56 250 118 3 389 173 571 372 177 332 (198) (428) (626) (60) (60) 1 522 247 914 56 249 492 3 329 173 571 372 177 272 Stan na 31 grudnia 2015 579 446 130 148 Stan na 31 grudnia 2014 941 842 40 740 20 943 29 224 11 298 97 148 759 709 594 6 870 4 353 293 982 582 Należności z tytułu dostaw i usług oraz pozostałe należności Należności z tytułu dostaw i usług Pozostałe należności finansowe, w tym: Pożyczki udzielone w ramach usługi cash pool wraz z naliczonymi odsetkami Zabezpieczenia wpłacone Należności z tytułu PGK Inne należności finansowe Razem Należności z tytułu dostaw i usług nie są oprocentowane i mają zazwyczaj 30-dniowy termin płatności. Sprzedaż jest realizowana tylko zweryfikowanym klientom, co zdaniem kierownictwa powoduje, że nie istnieje dodatkowe ryzyko kredytowe, ponad poziom określony odpisem aktualizującym nieściągalne należności handlowe Spółki. Transakcje z jednostkami powiązanymi oraz salda rozrachunków z tymi podmiotami zostały przedstawione w nocie 44 niniejszego sprawozdania finansowego. 43 TAURON Polska Energia S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2015 roku zgodne z MSSF zatwierdzonymi przez UE (w tysiącach złotych) 31. Pozostałe krótkoterminowe aktywa niefinansowe Stan na 31 grudnia 2015 5 753 1 750 42 013 66 071 115 587 Koszty rozliczane w czasie Należności z tytułu akcyzy Należności z tytułu naliczonego VAT Zaliczki na dostawy Pozostałe aktywa krótkoterminowe Razem 32. Stan na 31 grudnia 2014 2 588 19 328 68 23 22 007 Środki pieniężne i ich ekwiwalenty Saldo środków pieniężnych i ich ekwiwalentów wykazywane w sprawozdaniu z przepływów pieniężnych składało się z następujących pozycji: Środki pieniężne w banku i w kasie Lokaty krótkoterminowe do 3 miesięcy Razem saldo środków pieniężnych i ich ekwiwalentów wykazane w sprawozdaniu z sytuacji finansowej, w tym : środki pieniężne o ograniczonej możliwości dysponowania Cash pool Kredyt w rachunku bieżącym Różnice kursowe Razem saldo środków pieniężnych i ich ekwiwalentów wykazane w sprawozdaniu z przepływów pieniężnych Stan na 31 grudnia 2015 168 024 231 Stan na 31 grudnia 2014 264 260 964 620 168 255 1 228 880 70 927 (839 642) (10 206) 2 418 44 765 (1 151 591) (11 918) 3 564 (679 175) 68 935 Salda pożyczek udzielonych i zaciągniętych realizowanych w ramach transakcji cash pool, ze względu na fakt, iż służą głównie zarządzaniu bieżącą płynnością finansową w Grupie, nie stanowią przepływów z działalności inwestycyjnej lub finansowej, lecz stanowią korektę środków pieniężnych. Saldo środków pieniężnych o ograniczonej możliwości dysponowania stanowią głównie: saldo środków pieniężnych na rachunku rozliczeniowym do obsługi obrotu energią elektryczną na Towarowej Giełdzie Energii S.A. w kwocie 46 764 tysięcy złotych, oraz salda środków pieniężnych na rachunkach celowych do obsługi na giełdach European Energy Exchange i ICE Futures Europe w kwocie 22 067 tysięcy złotych. Informacje o saldach wynikających z umowy cash pool przedstawiono w nocie 35.4 niniejszego sprawozdania finansowego. 33. Kapitał podstawowy i pozostałe kapitały 33.1. Kapitał podstawowy Kapitał podstawowy na dzień 31 grudnia 2015 roku Seria/ emisja Rodzaj akcji AA BB na okaziciela imienne Liczba akcji 1 589 438 762 163 110 632 1 752 549 394 Wartość nominalna Wartość serii/emisji wg akcji wartości nominalnej (w złotych) 5 5 7 947 194 815 553 8 762 747 Sposób pokrycia kapitału gotówka/aport aport Na dzień 31 grudnia 2015 roku wartość kapitału podstawowego, liczba akcji oraz wartość nominalna akcji nie uległy zmianie od dnia 31 grudnia 2014 roku. 44 TAURON Polska Energia S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2015 roku zgodne z MSSF zatwierdzonymi przez UE (w tysiącach złotych) 33.2. Akcjonariusze o znaczącym udziale Struktura akcjonariatu na dzień 31 grudnia 2015 roku (według najlepszej wiedzy Spółki) Akcjonariusz Skarb Państwa KGHM Polska Miedź S.A. Nationale - Nederlanden Otwarty Fundusz Emerytalny Pozostali akcjonariusze Razem 33.3. Liczba akcji Wartość nominalna akcji Udział w kapitale podstawowym (%) Udział w liczbie głosów (%) 526 848 384 182 110 566 2 634 242 910 553 30,06% 10,39% 30,06% 10,39% 88 742 929 443 715 5,06% 5,06% 954 847 515 1 752 549 394 4 774 237 8 762 747 54,49% 100,00% 54,49% 100,00% Kapitał zapasowy W roku obrotowym zakończonym dnia 31 grudnia 2015 roku kapitał zapasowy został zwiększony o 883 561 tysięcy złotych w związku z przeznaczeniem części zysku za rok 2014 na kapitał zapasowy. 33.4. Kapitał z aktualizacji wyceny instrumentów zabezpieczających Bilans otwarcia Zmiana wyceny instrumentów zabezpieczających Zmiana wyceny instrumentów zabezpieczających odniesiona do wyniku finansowego okresu Podatek odroczony Bilans zamknięcia Rok zakończony 31 grudnia 2015 (143 019) 85 466 Rok zakończony 31 grudnia 2014 (126 651) (21 171) 466 964 (16 327) (73 414) 3 839 (143 019) Kapitał z aktualizacji wyceny instrumentów zabezpieczających wynika z wyceny instrumentów Interest Rate Swap (IRS) zabezpieczających ryzyko stopy procentowej z tytułu wyemitowanych obligacji, co zostało szerzej opisane w nocie 46 niniejszego sprawozdania finansowego. Dla zawartych transakcji zabezpieczających objętych polityką zarządzania ryzykiem specyficznym w obszarze finansowym, Spółka stosuje rachunkowość zabezpieczeń. Na dzień 31 grudnia 2015 roku w kapitale z aktualizacji wyceny instrumentów zabezpieczających Spółka rozpoznała kwotę (73 414) tysięcy złotych. Kwota ta stanowi zobowiązanie z tytułu wyceny instrumentów IRS na dzień bilansowy w kwocie 95 467 tysięcy złotych, skorygowane o część wyceny dotyczącą naliczonych na dzień bilansowy odsetek z tytułu obligacji z uwzględnieniem podatku odroczonego. Wynik finansowy bieżącego okresu obciążony został kwotą 89 380 tysięcy złotych, z czego kwota 88 914 tysięcy złotych stanowi zapłaconą kwotę zrealizowanego zabezpieczenia dotyczącą zakończonych okresów odsetkowych, natomiast kwota 466 tysięcy złotych stanowi zmianę wyceny instrumentów dotyczącą naliczonych na dzień bilansowy odsetek z tytułu obligacji. W sprawozdaniu z całkowitych dochodów powyższe koszty z tytułu transakcji zabezpieczających IRS powiększyły koszty finansowe wynikające z odsetek od wyemitowanych obligacji. 33.5. Zyski zatrzymane oraz ograniczenia w wypłacie dywidendy Kapitał zapasowy – ograniczenia w wypłacie dywidendy kwoty podlegające podziałowi/przeznaczone na pokrycie strat, w tym: kwoty przeznaczone na pokrycie strat pozostałe kwoty z podziału wyników lat ubiegłych kwoty niepodlegające podziałowi, w tym: zmniejszenie wartości kapitału podstawowego rozliczenie połączeń z jednostkami zależnymi Razem kapitał zapasowy Stan na 31 grudnia 2015 4 032 169 3 453 908 578 261 7 245 078 7 010 198 234 880 11 277 247 Stan na 31 grudnia 2014 3 148 608 3 148 608 7 245 078 7 010 198 234 880 10 393 686 45 TAURON Polska Energia S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2015 roku zgodne z MSSF zatwierdzonymi przez UE (w tysiącach złotych) Zyski zatrzymane – ograniczenia w wypłacie dywidendy kwoty podlegające podziałowi/ do pokrycia, w tym: wynik finansowy za rok zakończony dnia 31 grudnia 2015 roku wynik finansowy za rok zakończony dnia 31 grudnia 2014 roku korekty wyniku za lata ubiegłe kwoty niepodlegające podziałowi, w tym: kapitał z zysków/strat aktuarialnych dot. rezerw na świadczenia po okresie zatrudnienia rozliczenie połączeń z jednostkami zależnymi Razem zyski zatrzymane (niepokryte straty) Stan na 31 grudnia 2015 (3 453 895) (3 453 908) 13 79 812 Stan na 31 grudnia 2014 1 146 456 1 146 443 13 79 697 (706) (821) 80 518 80 518 (3 374 083) 1 226 153 W dniu 23 kwietnia 2015 roku Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy TAURON Polska Energia S.A. podjęło decyzję o podziale wyniku finansowego za rok obrotowy 2014 w kwocie 1 146 443 tysiące złotych, z czego kwotę 262 882 tysiące złotych przeznaczono na wypłatę dywidendy dla akcjonariuszy, natomiast kwotę 883 561 tysięcy złotych przeznaczono na zasilenie kapitału zapasowego. 34. Zysk przypadający na jedną akcję Zysk (strata) na jedną akcję (w złotych) Podstawowy i rozwodniony z zysku (straty) za rok obrotowy Rok zakończony 31 grudnia 2015 Rok zakończony 31 grudnia 2014 (1,97) 0,65 Poniżej przedstawione zostały dane dotyczące zysku oraz liczby akcji, które posłużyły do wyliczenia podstawowego i rozwodnionego zysku na jedną akcję zaprezentowanego w sprawozdaniu z całkowitych dochodów. Zysk (strata) netto przypadający na zwykłych akcjonariuszy Liczba akcji zwykłych 35. Rok zakończony 31 grudnia 2015 (3 453 908) 1 752 549 394 Rok zakończony 31 grudnia 2014 1 146 443 1 752 549 394 Zobowiązania z tytułu zadłużenia Stan na 31 grudnia 2015 Długoterminowa część zobowiązań z tytułu zadłużenia Wyemitowane obligacje Kredyty z Europejskiego Banku Inwestycyjnego Pożyczka od jednostki zależnej Leasing finansowy Razem Bieżąca część zobowiązań z tytułu zadłużenia Wyemitowane obligacje Pożyczki otrzymane w ramach usługi cash pool wraz z naliczonymi odsetkami Kredyty z Europejskiego Banku Inwestycyjnego Pożyczka od jednostki zależnej Kredyt w rachunku bieżącym Leasing finansowy Razem 35.1. Stan na 31 grudnia 2014 2 957 095 1 183 320 709 170 26 961 4 876 546 5 644 306 1 021 263 709 267 30 169 7 405 005 3 011 922 466 325 860 585 1 180 815 140 871 30 256 10 206 3 208 4 057 048 139 148 2 059 11 918 2 990 1 803 255 Wyemitowane obligacje Salda zobowiązania Spółki z tytułu wyemitowanych obligacji, wraz z naliczonymi 31 grudnia 2015 roku oraz na dzień 31 grudnia 2014 roku przedstawiają tabele poniżej. odsetkami na dzień 46 TAURON Polska Energia S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2015 roku zgodne z MSSF zatwierdzonymi przez UE (w tysiącach złotych) Obligacje według stanu na dzień 31 grudnia 2015 roku Stan na dzień bilansowy Transza/Bank Termin wykupu Waluta C BGK* BGK* BGK* BGK* BGK* BGK* BGK* BGK* BGK* BGK* BGK* BGK* BGK* TPEA1119 Razem obligacje 12 grudzień 2016 20 grudzień 2019 20 grudzień 2020 20 grudzień 2021 20 grudzień 2022 20 grudzień 2023 20 grudzień 2024 20 grudzień 2025 20 grudzień 2026 20 grudzień 2027 20 grudzień 2028 20 grudzień 2020 20 grudzień 2021 20 grudzień 2022 4 listopad 2019 PLN PLN PLN PLN PLN PLN PLN PLN PLN PLN PLN PLN PLN PLN PLN Narosłe odsetki 4 389 106 106 106 106 106 106 106 106 106 97 12 12 12 7 508 12 984 Wartość kapitału według zamortyzowanego kosztu 2 998 938 99 836 99 823 99 815 99 808 99 802 99 800 99 796 99 792 99 790 99 790 70 000 70 000 70 000 1 749 043 5 956 033 Z tego o terminie spłaty przypadającym w okresie (od dnia bilansowego) do 3 od 3 do 12 od 1 roku do od 2 lat powyżej miesięcy miesięcy 2 lat do 5 lat 5 lat 2 249 203 749 735 99 836 99 823 99 815 99 808 99 802 99 800 99 796 99 792 99 790 99 790 70 000 70 000 70 000 1 749 043 2 249 203 749 735 2 018 702 938 393 *Bank Gospodarstwa Krajowego Obligacje transzy C, których termin wykupu to 12 grudzień 2016 roku, na dzień 31 grudnia 2015 roku zostały zaklasyfikowane jako zobowiązania o terminie spłaty do trzech miesięcy w związku z zamiarem wcześniejszego wykupu. W dniu 29 lutego 2016 roku Spółka dokonała wcześniejszego wykupu wspomnianych obligacji, o czym szerzej w nocie 52 niniejszego sprawozdania finansowego. Obligacje według stanu na dzień 31 grudnia 2014 roku Stan na dzień bilansowy Transza/Bank Termin wykupu Waluta B B C BGK* BGK* BGK* BGK* BGK* BGK* BGK* BGK* BGK* TPEA1119 12 grudzień 2015 30 styczeń 2015 12 grudzień 2016 20 grudzień 2019 20 grudzień 2020 20 grudzień 2021 20 grudzień 2022 20 grudzień 2023 20 grudzień 2024 20 grudzień 2025 20 grudzień 2026 20 grudzień 2027 4 listopad 2019 PLN PLN PLN PLN PLN PLN PLN PLN PLN PLN PLN PLN PLN Razem obligacje Narosłe odsetki 485 2 287 4 849 115 115 115 115 115 115 115 115 115 7 953 16 609 Wartość kapitału według zamortyzowanego kosztu 299 716 150 000 2 997 442 99 797 99 791 99 787 99 784 99 781 99 781 99 780 99 777 99 776 1 748 810 6 094 022 Z tego o terminie spłaty przypadającym w okresie (od dnia bilansowego) do 3 od 3 do 12 od 1 roku do od 2 lat powyżej miesięcy miesięcy 2 lat do 5 lat 5 lat 299 716 150 000 2 997 442 99 797 99 791 99 787 99 784 99 781 99 781 99 780 99 777 99 776 1 748 810 150 000 299 716 2 997 442 1 848 607 798 257 *Bank Gospodarstwa Krajowego Wyemitowane obligacje mają formę zdematerializowaną. Są to obligacje niezabezpieczone, kuponowe o oprocentowaniu zmiennym powiększonym o stałą marżę. Oprocentowanie oparte jest o WIBOR 6M, a odsetki z tytułu obligacji są płatne w okresach półrocznych. Zmianę stanu obligacji bez odsetek zwiększających wartość bilansową w roku zakończonym dnia 31 grudnia 2015 roku oraz w okresie porównawczym przedstawia poniższa tabela. Bilans otwarcia Emisja* Wykup Zmiana wyceny Bilans zamknięcia Rok zakończony 31 grudnia 2015 6 094 022 309 789 (450 000) 2 222 5 956 033 Rok zakończony 31 grudnia 2014 4 291 460 2 946 640 (1 148 200) 4 122 6 094 022 * Uwzględnione zostały koszty emisji. Zmiana stanu obligacji w roku zakończonym dnia 31 grudnia 2015 roku wynikała z następujących zdarzeń: W dniu 30 stycznia 2015 roku oraz w dniu 12 grudnia 2015 roku Spółka, zgodnie z terminem wykupu, wykupiła obligacje Transzy B o wartości nominalnej odpowiednio 150 000 tysięcy złotych i 300 000 tysięcy złotych. 47 TAURON Polska Energia S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2015 roku zgodne z MSSF zatwierdzonymi przez UE (w tysiącach złotych) W grudniu 2015 roku Spółka w ramach umowy z Bankiem Gospodarstwa Krajowego wyemitowała obligacje o łącznej wartości nominalnej 310 000 tysięcy złotych – jedna transza o wartości nominalnej 100 000 tysięcy złotych oraz trzy transze o wartości nominalnej 70 000 tysięcy złotych każda. W lipcu 2015 roku TAURON Polska Energia S.A. podpisała z Bankiem Gospodarstwa Krajowego aneks do umowy programowej dotyczący organizacji programu emisji obligacji. Na mocy zawartego aneksu kwota programu emisji obligacji wzrosła z poziomu 1 000 000 tysięcy złotych do 1 700 000 tysięcy złotych. Bank Gospodarstwa Krajowego pełni w tym przedsięwzięciu rolę organizatora, gwaranta programu i depozytariusza. Celem emisji obligacji jest finansowanie wydatków inwestycyjnych Grupy TAURON. Wysokość programu emisji obligacji o maksymalnie 15-letnim okresie zapadalności z sześciomiesięcznymi okresami płatności odsetek wynosi 1 700 000 tysięcy złotych. W ramach kwoty, o którą zwiększony został program emisji obligacji na dzień zawarcia aneksu gwarancją emisji objęta została kwota 300 000 tysięcy złotych, a następnie na podstawie kolejnego aneksu z 20 listopada 2015 roku zwiększono kwotę gwarantowaną przez Bank Gospodarstwa Krajowego o 400 000 tysięcy złotych - do łącznej kwoty programu, tj. 1 700 000 tysięcy złotych. Struktura finansowa przewiduje emisję obligacji w seriach w latach 2015-2016, z terminami wykupu przypadającymi od 2020 do 2029 roku. W grudniu 2015 roku w ramach kwoty, o którą zwiększony został program emisji obligacji, Spółka wyemitowała obligacje o łącznej wartości nominalnej 210 000 tysięcy złotych z terminami wykupu 20 grudnia 2020, 2021 i 2022 roku. Ponadto, w roku zakończonym dnia 31 grudnia 2015 roku 17 500 obligacji na okaziciela serii TPEA1119 TAURON Polska Energia S.A., o łącznej wartości nominalnej 1 750 000 tysięcy złotych i jednostkowej wartości nominalnej 100 tysięcy złotych, wyemitowane przez Spółkę w 2014 roku zostały wprowadzone do alternatywnego systemu obrotu na rynku Catalyst. Dzień 12 marca 2015 roku wyznaczono jako datę pierwszego notowania, dzień ostatniego notowania to 22 października 2019 roku. Podpisanie umów dotyczących programu emisji obligacji W dniu 24 listopada 2015 roku pomiędzy Spółką a Bankiem Handlowym w Warszawie S.A., Bank of Tokyo-Mitsubishi UFJ (Holland) BV, Bank of Tokyo-Mitsubishi UFJ (Polska) S.A., Bankiem Zachodnim WBK S.A., CaixaBank S.A. (Spółka Akcyjna) Oddział w Polsce, Industrial and Commercial Bank of China (Europe) S.A. Oddział w Polsce, ING Bankiem Śląskim S.A. oraz Powszechną Kasą Oszczędności Bankiem Polskim S.A. zostały podpisane umowy: umowa agencyjna i depozytowa oraz umowa gwarancyjna, na podstawie których ustanowiony został program emisji obligacji ("Program") o łącznej wartości 6 270 000 tysięcy złotych. Środki pozyskiwane z emisji w ramach Programu będą przeznaczone na pokrycie wydatków związanych z realizacją programu inwestycyjnego Grupy TAURON, refinansowanie jej zadłużenia lub finansowanie ogólnokorporacyjnych wydatków Grupy. W ramach Programu Spółka będzie mogła dokonywać wielokrotnych emisji obligacji w okresie do dnia 31 grudnia 2020 roku. Obligacje będą niezabezpieczonymi, kuponowymi papierami wartościowymi na okaziciela, oprocentowanymi według zmiennej stopy procentowej, o wartości nominalnej 100 tysięcy złotych każda oraz okresie zapadalności wynoszącym 1, 3, 6, 12, 24, 36, 48 lub 58 miesięcy. Obligacje będą objęte gwarancją emisji, tj. zobowiązaniem gwarantów Programu (banków będących stronami umowy gwarancyjnej) do nabywania obligacji emitowanych przez Spółkę w ramach Programu. Po dniu bilansowym Spółka wyemitowała obligacje w ramach powyższego Programu, o czym szerzej w nocie 52 niniejszego sprawozdania finansowego. Spółka zabezpiecza część przepływów odsetkowych związanych z wyemitowanymi obligacjami transzy C poprzez zawarte kontrakty terminowe swap procentowy (IRS). Instrumenty te objęte są rachunkowością zabezpieczeń, co zostało szerzej opisane w nocie 46 niniejszego sprawozdania finansowego. Podpisane z bankami umowy nakładają na Spółkę zobowiązania natury prawno-finansowej (kowenanty), stosowane standardowo w tego rodzaju transakcjach. Zgodnie ze stanem na dzień 31 grudnia 2015 roku nie wystąpił przypadek przekroczenia kowenantów, czyli naruszenia warunków umów. 35.2. Kredyty z Europejskiego Banku Inwestycyjnego Na dzień 31 grudnia 2015 roku saldo kredytów otrzymanych z Europejskiego Banku Inwestycyjnego wynosiło 1 324 191 tysięcy złotych, w tym naliczone odsetki 8 130 tysięcy złotych. Na dzień 31 grudnia 2014 roku zobowiązanie z tego tytułu wynosiło 1 160 411 tysięcy złotych. Zmianę stanu kredytów z Europejskiego Banku Inwestycyjnego, bez odsetek zwiększających wartość bilansową prezentuje poniższa tabela. 48 TAURON Polska Energia S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2015 roku zgodne z MSSF zatwierdzonymi przez UE (w tysiącach złotych) Bilans otwarcia Zaciągnięcie * Spłata Zmiana wyceny Bilans zamknięcia Rok zakończony 31 grudnia 2015 1 153 996 294 705 (132 818) 178 1 316 061 Rok zakończony 31 grudnia 2014 1 286 651 (132 818) 163 1 153 996 * Uwzględnione zostały koszty zaciągnięcia kredytu. W roku zakończonym dnia 31 grudnia 2015 roku Spółka dokonała spłaty rat kapitałowych kredytu w łącznej wysokości 132 818 tysięcy złotych oraz odsetek 55 136 tysięcy złotych. W dniu 17 lipca 2015 roku została wypłacona transza środków z kredytu przyznanego przez Europejski Bank Inwestycyjny na mocy umowy kredytowej zawartej w lipcu 2014 roku - w kwocie 295 000 tysięcy złotych. Kredyt przeznaczony jest na realizację inwestycji w obszarach energetyki odnawialnej oraz dystrybucji energii. Wspomniana transza będzie spłacana w równych, półrocznych ratach kapitałowych, począwszy od 15 września 2017 roku do 15 marca 2027 roku, zaś odsetki płatne są w okresach półrocznych, począwszy od 15 września 2015 roku. Oprocentowanie jest stałe, ustalone do dnia 15 września 2019 roku. 35.3. Pożyczki od spółki zależnej Na dzień 31 grudnia 2015 roku wartość bilansowa pożyczek otrzymanych od jednostki zależnej TAURON Sweden Energy AB (publ) wynosiła 739 426 tysięcy złotych (173 513 tysięcy EUR ), w tym naliczone na dzień bilansowy odsetki 2 130 tysięcy złotych (500 tysięcy euro). Na dzień 31 grudnia 2014 roku wartość bilansowa pożyczki od jednostki zależnej wynosiła 711 326 tysięcy złotych (166 888 tysięcy euro). Zmianę stanu pożyczki od spółki zależnej, bez odsetek zwiększających wartość bilansową prezentuje poniższa tabela. Bilans otwarcia Zaciągnięcie* Zmiana wyceny Bilans zamknięcia Rok zakończony 31 grudnia 2015 709 267 27 358 671 737 296 Rok zakończony 31 grudnia 2014 692 574 16 693 709 267 * Uwzględnione zostały koszty zaciągnięcia pożyczki. Zobowiązanie Spółki z tytułu pożyczek otrzymanych od spółki zależnej wynika z dwóch umów pożyczek: 711 228 tysięcy złotych (166 896 tysiące euro) dotyczy pożyczki długoterminowej udzielonej na podstawie umowy zawartej w grudniu 2014 roku pomiędzy TAURON Polska Energia S.A. a spółką zależną TAURON Sweden Energy AB (publ). Pożyczka oprocentowana jest stałą stopą procentową, a płatność odsetek dokonywana jest w okresach rocznych – w grudniu każdego roku - do momentu całkowitej spłaty pożyczki. Pożyczka zostanie w całości spłacona w dniu 29 listopada 2029 roku. 28 198 tysięcy złotych (6 617 tysięcy euro) to zobowiązanie krótkoterminowe Spółki z tytułu umowy pożyczki z dnia 27 lipca 2015 roku, na mocy której w dniu 30 lipca 2015 roku TAURON Sweden Energy AB (publ) udzieliła Spółce pożyczki w kwocie 6 600 tysięcy euro. Spłata pożyczki wraz z odsetkami ustalona została na dzień 30 lipca 2016 roku. 35.4. Usługa cash pool W celu optymalizacji zarządzania środkami pieniężnymi i płynnością finansową oraz optymalizacji przychodów i kosztów finansowych Grupa TAURON stosuje mechanizm usługi cash pool. W dniu 18 grudnia 2014 roku została zawarta z PKO Bank Polski S.A. nowa umowa świadczenia usługi cash poolingu rzeczywistego na okres trzech lat z możliwością przedłużenia o 12 miesięcy, zgodnie z którą TAURON Polska Energia S.A. pełni funkcję agenta. Warunki oprocentowania zostały ustalone na warunkach rynkowych. Salda należności i zobowiązań powstałych w wyniku transakcji cash pool przedstawia tabela poniżej. 49 TAURON Polska Energia S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2015 roku zgodne z MSSF zatwierdzonymi przez UE (w tysiącach złotych) Stan na 31 grudnia 2015 20 846 Stan na 31 grudnia 2014 29 166 97 58 20 943 29 224 Zobowiązania z tytułu pożyczek otrzymanych w ramach usługi cash pool Zobowiązania z tytułu odsetek od pożyczek otrzymanych w ramach usługi cash pool 859 575 1 178 761 1 010 2 054 Razem Zobowiązania 860 585 1 180 815 Należności z tytułu pożyczek udzielonych w ramach usługi cash pool Należności z tytułu odsetek od pożyczek udzielonych w ramach usługi cash pool Razem Należności Nadwyżka środków pozyskanych przez Spółkę w ramach umowy cash pool jest lokowana na rachunkach bankowych. W ramach umowy cash pool Spółka ma możliwość korzystania z finansowania zewnętrznego w postaci kredytu w rachunku bieżącym do kwoty 300 000 tysięcy złotych oraz limitu intraday do kwoty 500 000 tysięcy złotych. Na dzień 31 grudnia 2015 roku Spółka nie posiadała zobowiązania z powyższego tytułu. 35.5. Kredyty w rachunku bieżącym Na dzień 31 grudnia 2015 roku saldo kredytów w rachunku bieżącym wynosiło 10 206 tysięcy złotych i dotyczyło: umowy kredytu w rachunku bieżącym w EUR zawartego z Bankiem Gospodarstwa Krajowego w celu finansowania transakcji na uprawnienia do emisji zanieczyszczeń, energii i gazu – 2 025 tysięcy euro (8 630 tysięcy złotych); umowy kredytu w rachunku bieżącym w USD zawartego z mBank S.A. w celu finansowania depozytów zabezpieczających oraz transakcji na produkty commodities – 404 tysiące dolarów (1 576 tysięcy złotych). Na dzień 31 grudnia 2014 roku saldo kredytów w rachunku bieżącym wynosiło 11 918 tysięcy złotych. 35.6. Zobowiązania z tytułu leasingu finansowego Przyszłe minimalne opłaty z tytułu umów leasingu finansowego oraz wartość bieżąca minimalnych opłat leasingowych netto przedstawiają się następująco: W okresie 1 roku W okresie od 1 do 2 lat W okresie od 2 do 3 lat W okresie od 3 do 5 lat Minimalne opłaty leasingowe ogółem Minus koszty finansowe Wartość bieżąca minimalnych opłat leasingowych, w tym : Krótkoterminowe Długoterminowe Stan na 31 grudnia 2015 Wartość bieżąca Opłaty minimalne opłat 4 012 3 208 4 150 3 442 23 728 23 519 31 890 30 169 (1 721) - Stan na 31 grudnia 2014 Wartość bieżąca Opłaty minimalne opłat 3 910 2 990 4 032 3 208 4 150 3 442 23 728 23 519 35 820 33 159 (2 661) - 30 169 30 169 33 159 33 159 3 208 26 961 3 208 26 961 2 990 30 169 2 990 30 169 Na dzień 31 grudnia 2015 roku zobowiązanie Spółki z tytułu leasingu finansowego dotyczy leasingu nieruchomości inwestycyjnej. 35.7. Zobowiązania z tytułu leasingu operacyjnego Na dzień 31 grudnia 2015 roku Spółka użytkuje na podstawie umowy najmu nieruchomość położoną w Katowicach przy ul. ks. Piotra Ściegiennego 3. Najmowana nieruchomość stanowi siedzibę Spółki, użytkowana powierzchnia wynosi 8 575 m2, a średniomiesięczny koszt najmu wraz opłatami eksploatacyjnymi w roku 2015 wyniósł 484 tysiące złotych. 50 TAURON Polska Energia S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2015 roku zgodne z MSSF zatwierdzonymi przez UE (w tysiącach złotych) 36. Świadczenia na rzecz pracowników Zmiana stanu rezerw na świadczenia pracownicze, rok zakończony 31 grudnia 2015 roku Bilans otwarcia Koszty bieżącego zatrudnienia Zyski i straty aktuarialne, w tym : powstałe na skutek zmian założeń finansowych powstałe na skutek zmian założeń demograficznych powstałe na skutek innych zmian Wypłacone świadczenia Koszty odsetek Bilans zamknięcia Rezerwy krótkoterminowe Rezerwy długoterminowe Rezerwa na świadczenia Taryfa emerytalne, rentowe i pracownicza podobne 1 332 1 284 216 90 (25) (86) (127) (257) (43) (1) 145 172 (9) (4) 33 30 1 547 1 314 70 6 1 477 1 308 ZFŚS Nagrody jubileuszowe 280 27 (31) (38) 2 5 (1) 7 282 2 280 5 120 1 010 31 (283) (141) 455 (857) 118 5 422 644 4 778 Rezerwy razem 8 016 1 343 (111) (705) (183) 777 (871) 188 8 565 722 7 843 Zmiana stanu rezerw na świadczenia pracownicze, rok zakończony 31 grudnia 2014 roku Bilans otwarcia Koszty bieżącego zatrudnienia Zyski i straty aktuarialne, w tym : powstałe na skutek zmian założeń finansowych powstałe na skutek zmian założeń demograficznych powstałe na skutek innych zmian Wypłacone świadczenia Koszty odsetek Bilans zamknięcia Rezerwy krótkoterminowe Rezerwy długoterminowe 37. Rezerwa na świadczenia Taryfa emerytalne, rentowe i pracownicza podobne 1 058 627 190 64 181 571 270 548 (104) (51) 15 74 (140) (4) 43 26 1 332 1 284 20 6 1 312 1 278 ZFŚS Nagrody jubileuszowe 157 23 95 98 (10) 7 (2) 7 280 1 279 3 941 960 501 570 (112) 43 (450) 168 5 120 638 4 482 Rezerwy razem 5 783 1 237 1 348 1 486 (277) 139 (596) 244 8 016 665 7 351 Pozostałe rezerwy Zmiana stanu pozostałych rezerw, rok zakończony 31 grudnia 2015 roku Rezerwa z tytułu obowiązku przedstawienia świadectw pochodzenia energii elektrycznej Bilans otwarcia Utworzenie Rozwiązanie Wykorzystanie Bilans zamknięcia Rezerwy krótkoterminowe Rezerwy długoterminowe 34 189 15 (163) (34 026) 15 15 - Rezerwa na umowy rodzące obciążenia ze wspólnym przedsięwzięciem 182 877 182 877 19 428 163 449 Rezerwy razem 34 189 182 892 (163) (34 026) 182 892 19 443 163 449 51 TAURON Polska Energia S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2015 roku zgodne z MSSF zatwierdzonymi przez UE (w tysiącach złotych) Zmiana stanu pozostałych rezerw, rok zakończony 31 grudnia 2014 roku Rezerwa z tytułu obowiązku przedstawienia świadectw pochodzenia energii elektrycznej Bilans otwarcia Utworzenie Rozwiązanie Wykorzystanie Bilans zamknięcia Rezerwy krótkoterminowe Rezerwy długoterminowe Inne rezerwy 109 792 34 189 (205) (109 587) 34 189 34 189 - Rezerwy razem 788 (788) - 110 580 34 189 (993) (109 587) 34 189 34 189 - Rezerwa na umowy rodzące obciążenia ze wspólnym przedsięwzięciem W związku z naruszeniem harmonogramu oraz istotnych warunków technicznych kontraktu z generalnym wykonawcą projektu budowy bloku gazowo-parowego w Stalowej Woli, które mają wpływ zarówno na bezpieczeństwo i bezawaryjność pracy bloku, jak i jego przyszłą efektywność i koszty jego pracy, 29 stycznia 2016 roku Elektrociepłownia Stalowa Wola S.A. odstąpiła od kontraktu z generalnym wykonawcą. Trwają analizy odnośnie dalszego trybu postępowania oraz wyboru scenariusza realizacji inwestycji. Elektrociepłownia Stalowa Wola S.A., wspólnie z partnerami oraz bankami finansującymi projekt, ustali formułę zakończenia inwestycji. Wszystkie strony zgodziły się co do woli kontynuacji projektu. Wspólnie z bankami trwają prace nad przywróceniem finansowania. Trwa proces przejmowania terenu budowy od generalnego wykonawcy oraz prace w zakresie zabezpieczenia i konserwacji urządzeń. Spółka prowadzi negocjacje z PGNIG S.A. w zakresie zmian w umowach gazowej i elektrycznej. W związku z powyższym, w roku zakończonym dnia 31 grudnia 2015 roku Spółka rozpoznała rezerwy na umowy rodzące obciążenia ze wspólnym przedsięwzięciem - Elektrociepłownią Stalowa Wola S.A. w łącznej kwocie 182 877 tysięcy złotych. Na podstawie wieloletniej umowy sprzedaży energii elektrycznej zawartej pomiędzy Elektrociepłownią Stalowa Wola S.A. a Spółką oraz PGNiG Energia S.A., Spółka zobowiązana jest do zakupu połowy wolumenu energii elektrycznej po cenie w formule „koszt plus” pokrywającej koszty produkcji oraz zapewniającej obsługę finansowania. Szacując rezerwę przyjęto różnicę między planowanymi cenami rynkowymi energii elektrycznej a kosztami wynikającymi z formuły „koszt plus”. Rezerwa została oszacowana w wysokości 123 254 tysiące złotych. Na podstawie umowy kompleksowej dostarczania paliwa gazowego zawartej pomiędzy PGNiG S.A. a Elektrociepłownią Stalowa Wola S.A., Elektrociepłownia Stalowa Wola S.A. jest zobowiązana do zapłaty PGNiG S.A. za nieodebrany gaz lub odsprzedaży go na rynku (umowna klauzula „take or pay”). Spółka może być zobligowana do pokrycia ewentualnych strat związanych z realizacją tej klauzuli. Szacując rezerwę przyjęto wolumen gazu na lata 2016-2018 zgodnie z zapisami umowy. Rezerwa z tego tytułu na dzień bilansowy wyniosła 51 661 tysięcy złotych, z czego 19 428 tysięcy złotych zostało zaklasyfikowane jako krótkoterminowe. Jednocześnie w związku z opóźnieniem realizacji projektu, i w konsekwencji koniecznością pokrycia kosztów funkcjonowania Elektrociepłowni Stalowa Wola S.A., Spółka na dzień bilansowy oszacowała rezerwę na pokrycie powyższych kosztów w kwocie 7 962 tysiące złotych. Rezerwa na koszty realizacji umowy gazowej oraz na dodatkowe koszty funkcjonowania została utworzona w proporcji do udziału Spółki we wspólnym przedsięwzięciu. Rezerwa z tytułu obowiązku przedstawienia świadectw energii elektrycznej W 2015 roku w celu wypełnienia obowiązku przedstawienia świadectw pochodzenia energii elektrycznej za 2014 rok, Spółka dokonała umorzenia świadectw pochodzenia o wartości 21 885 tysięcy złotych, uiściła opłatę zastępczą w kwocie 12 113 tysięcy złotych oraz poniosła opłaty związane z umorzeniem w kwocie 28 tysięcy złotych, co spowodowało wykorzystanie rezerwy w łącznej kwocie 34 026 tysięcy złotych. Nadwyżka utworzonej na koniec 2014 roku rezerwy nad jej wykorzystaniem w kwocie 163 tysiące złotych została rozwiązana, pomniejszając koszty 2015 roku. Na dzień bilansowy Spółka utworzyła rezerwę w kwocie 15 tysięcy złotych. Spadek konieczności tworzenia rezerwy na poczet umorzenia świadectw w roku zakończonym dnia 31 grudnia 2015 roku w stosunku do okresu porównywalnego ma związek ze zmianami organizacyjnymi handlu energią elektryczną w Grupie, skutkującymi brakiem sprzedaży przez Spółkę energii elektrycznej do odbiorców końcowych w bieżącym okresie sprawozdawczym. 52 TAURON Polska Energia S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2015 roku zgodne z MSSF zatwierdzonymi przez UE (w tysiącach złotych) 38. Rozliczenia międzyokresowe i dotacje rządowe Rozliczenia międzyokresowe z tytułu niewykorzystanych urlopów Rozliczenia międzyokresowe z tytułu premii Rozliczenia międzyokresowe z tytułu świadczeń po okresie pełnienia funkcji członka Zarządu/kadry kierowniczej Pozostałe rozliczenia Stan na 31 grudnia 2015 2 433 10 178 Stan na 31 grudnia 2014 2 190 9 330 5 975 - 910 1 665 19 496 13 185 Razem krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe i dotacje rządowe 39. Pozostałe zobowiązania niefinansowe krótkoterminowe Stan na 31 grudnia 2015 Zobowiązania z tytułu podatków, ceł, ubezpieczeń społecznych i innych, w tym: Podatek akcyzowy Podatek VAT Zobowiązania z tytułu ubezpieczeń społecznych Podatek dochodowy od osób fizycznych Pozostałe Razem 40. Stan na 31 grudnia 2014 18 735 4 833 14 539 2 594 1 580 22 18 735 1 594 2 046 1 168 25 4 833 Istotne pozycje sprawozdania z przepływów pieniężnych 40.1. Przepływy środków pieniężnych z działalności inwestycyjnej Nabycie udziałów i akcji Wydatki na nabycie udziałów i akcji w kwocie 53 377 tysięcy złotych związane są w głównej mierze z podwyższeniem kapitału spółki zależnej TAURON Sweden Energy AB (publ) w kwocie 6 645 tysięcy euro (27 319 tysięcy złotych) oraz przekazaniem środków pieniężnych na objęcie udziałów w podwyższonym kapitale spółki PGE EJ 1 Sp. z o.o. w łącznej kwocie 23 046 tysięcy złotych, co zostało szerzej opisane w nocie 23 niniejszego sprawozdania finansowego. Nabycie obligacji Wydatki na nabycie obligacji w kwocie 4 155 000 tysięcy złotych związane są z zakupem obligacji wewnątrzgrupowych wyemitowanych przez spółki zależne: TAURON Dystrybucja S.A. w kwocie 2 600 000 tysięcy złotych; TAURON Ciepło Sp. z o.o. w kwocie 665 000 tysięcy złotych; TAURON Wytwarzanie S.A. w kwocie 560 000 tysięcy złotych; TAURON Wydobycie S.A. w kwocie 280 000 tysięcy złotych; TAURON Obsługa Klienta Sp. z o.o. w kwocie 50 000 tysięcy złotych. Wykup obligacji Wpływy z wykupu obligacji w kwocie 2 267 266 tysięcy złotych związane są z wykupieniem obligacji wewnątrzgrupowych przez spółki powiązane: TAURON Dystrybucja S.A. w kwocie 2 050 000 tysięcy złotych; TAURON Ciepło Sp. z o.o. w kwocie 95 528 tysięcy złotych; TAURON Obsługa Klienta Sp. z o.o. w kwocie 50 000 tysięcy złotych; TAURON Wydobycie S.A. w kwocie 50 000 tysięcy złotych TAMEH HOLDING Sp. z o.o. w kwocie 21 732 tysiące złotych; TAURON Wytwarzanie S.A. w kwocie 6 tysięcy złotych. 53 TAURON Polska Energia S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2015 roku zgodne z MSSF zatwierdzonymi przez UE (w tysiącach złotych) Udzielenie pożyczek Wydatki poniesione na zakup 4 100 tysięcy sztuk uprawnień do emisji CO2 od spółki zależnej TAURON Wytwarzanie S.A. w kwocie 142 024 tysiące złotych, w ramach transakcji zakupu uprawnień z przyrzeczeniem ich odsprzedaży, co zostało szerzej opisane w nocie 26 niniejszego sprawozdania finansowego, prezentowane są w rachunku przepływów pieniężnych jako udzielenie pożyczek. Pozostałe wydatki związane z udzieleniem pożyczek związane są z przekazaniem dla spółki współzależnej Elektrociepłownia Stalowa Wola S.A. transz pożyczki VAT w łącznej kwocie 8 150 tysięcy złotych, oraz pożyczek udzielonych na podstawie umów zawartych w listopadzie oraz grudniu 2015 roku w łącznej kwocie 17 950 tysięcy złotych, co zostało szerzej opisane w nocie 26 niniejszego sprawozdania finansowego. Spłata udzielonych pożyczek Wpływy z tytułu spłaty pożyczek związane są ze zwrotem przez spółkę współzależną Elektrociepłownia Stalowa Wola S.A. transz pożyczek VAT w kwocie 14 000 tysięcy złotych oraz ze zwrotem przez spółkę współzależną TAMEH HOLDING Sp. z o.o. pożyczki w kwocie 500 tysięcy złotych. Odsetki otrzymane Wpływy z tytułu otrzymanych odsetek związane są w głównej mierze z otrzymaniem przez Spółkę odsetek od nabytych obligacji spółek zależnych w kwocie 262 231 tysięcy złotych. 40.2. Przepływy środków pieniężnych z działalności finansowej Zaciągnięcie pożyczek/kredytów Wpływy z tytułu zaciągnięcia pożyczek/kredytów w kwocie 322 358 tysięcy złotych wynikają z otrzymania transzy środków z kredytu przyznanego przez Europejski Bank Inwestycyjny na mocy umowy kredytowej zawartej w lipcu 2014 roku w kwocie 295 000 tysięcy złotych oraz otrzymania pożyczki od spółki zależnej TAURON Sweden Energy AB (publ) w kwocie 6 600 tysięcy euro (27 358 tysięcy złotych). Spłata pożyczek/kredytów Wydatki z tytułu spłaty pożyczek/kredytów związane są ze spłatą przez Spółkę w roku 2015 rat kredytu do Europejskiego Banku Inwestycyjnego w kwocie 132 818 tysięcy złotych. Emisja dłużnych papierów wartościowych Wpływy z tytułu emisji dłużnych papierów wartościowych w łącznej kwocie 310 000 tysięcy złotych wynikają z emisji przez Spółkę obligacji w ramach umowy z Bankiem Gospodarstwa Krajowego. Wykup dłużnych papierów wartościowych Wydatki z tytułu wykupu dłużnych papierów wartościowych wynikają ze spłaty przez Spółkę zgodnie z harmonogramem w roku 2015 obligacji w ramach Transzy B w kwocie 450 000 tysięcy złotych. Odsetki zapłacone Wydatki z tytułu odsetek zapłaconych związane są w głównej mierze z zapłatą przez Spółkę odsetek z tytułu wyemitowanych obligacji w kwocie 262 077 tysięcy złotych oraz od zaciągniętych kredytów w kwocie 55 197 tysięcy złotych. 54 TAURON Polska Energia S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2015 roku zgodne z MSSF zatwierdzonymi przez UE (w tysiącach złotych) INNE INFORMACJE 41. Zobowiązania warunkowe Zobowiązania warunkowe Spółki wynikają głównie z zabezpieczeń i gwarancji udzielonych spółkom powiązanym. Na dzień 31 grudnia 2015 roku i 31 grudnia 2014 roku zobowiązania warunkowe Spółki były następujące: Rodzaj zobowiązania warunkowego Spółka, na rzecz której udzielono zobowiązania warunkowego Beneficjent gwarancja korporacyjna TAURON Sweden Energy AB (publ) obligatariusze obligacji wyemitowanych przez TAURON Sweden Energy AB (publ) weksel in blanco zabezpieczenie gwarancji wystawionej przez bank TAURON Wytwarzanie S.A. TAURON Ciepło Sp. z o.o. TAURON Ciepło Sp. z o.o. TAURON Sprzedaż Sp. z o.o. Kopalnia Wapienia Czatkowice Sp. z o.o. TAURON Wydobycie S.A. TAURON Dystrybucja S.A. TAURON Dystrybucja Serwis S.A. Stan na 31 grudnia 2015 EUR PLN 168 000 Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach Powszechna Kasa Oszczędności Bank Polski S.A. zabezpieczenie pożyczki Kopalnia Wapienia Czatkowice Sp. z o.o. Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Krakowie zabezpieczenie umowy zabezpieczenie umowy zabezpieczenie gwarancji wystawionej przez bank zastawy rejestrowe i zastaw finansowy na udziałach TAURON Wytwarzanie S.A. TAURON Czech Energy s.r.o. Polskie Sieci Elektroenergetyczne S.A. SPP CZ a.s. Elektrociepłownia Stalowa Wola S.A. Bank BGŻ BNP Paribas S.A. TAMEH Czech s.r.o. TAMEH POLSKA Sp. z o.o. RAIFFEISEN BANK INTERNATIONAL AG 300 Stan na 31 grudnia 2014 EUR PLN 715 932 168 000 716 066 40 000 30 000 1 180 593 912 76 97 507 40 000 30 000 1 180 281 492 217 1 145 1 145 5 000 1 278 300 5 000 1 279 - 62 582 415 852 - Zmiany jakie miały miejsce w roku zakończonym dnia 31 grudnia 2015 roku: W dniu 15 maja 2015 roku TAURON Polska Energia S.A. ustanowiła na 3 293 403 udziałach w kapitale zakładowym spółki TAMEH HOLDING Sp. z o.o., o wartości nominalnej 100 złotych i łącznej wartości nominalnej 329 340 tysięcy złotych, stanowiących około 50 % udziałów w kapitale zakładowym, zastaw finansowy i zastawy rejestrowe na rzecz RAIFFEISEN BANK INTERNATIONAL AG. Na dzień 31 grudnia 2015 roku wartość bilansowa udziałów w TAMEH HOLDING Sp. z o.o. wynosiła 415 852 tysiące złotych. Spółka ustanowiła na rzecz RAIFFEISEN BANK INTERNATIONAL AG zastaw rejestrowy o najwyższym pierwszeństwie zaspokojenia na udziałach do najwyższej sumy zabezpieczenia w wysokości 3 950 000 tysięcy koron czeskich oraz zastaw rejestrowy o najwyższym pierwszeństwie zaspokojenia na udziałach do najwyższej sumy zabezpieczenia w wysokości 840 000 tysięcy złotych. Spółka zobowiązała się również, że po nabyciu lub objęciu nowych udziałów, ustanowi zastaw finansowy i zastawy rejestrowe na nowych udziałach. Ponadto, dokonano cesji praw do dywidendy i innych płatności. Umowa o ustanowienie zastawów rejestrowych i zastawu finansowego została zawarta w celu zabezpieczenia transakcji obejmującej umowę kredytów terminowych i obrotowych, która została zawarta pomiędzy TAMEH Czech s.r.o. oraz TAMEH POLSKA Sp. z o.o. jako pierwotnymi kredytobiorcami, TAMEH HOLDING Sp. z o.o. jako spółką dominującą i gwarantem oraz RAIFFEISEN BANK INTERNATIONAL AG jako agentem oraz agentem zabezpieczenia. Zastawy rejestrowe obowiązują przez okres zabezpieczenia, tzn. do całkowitej spłaty zabezpieczonych wierzytelności lub do momentu zwolnienia przez zastawnika. Zastaw finansowy obowiązuje przez okres zabezpieczenia lub do momentu zwolnienia przez zastawnika, nie później jednak niż w dniu 31 grudnia 2028 roku. W dniu 31 października 2015 roku w wyniku podpisanego porozumienia wygasło poręczenie TAURON Polska Energia S.A. stanowiące zabezpieczenie gwarancji wystawionej przez Bank BGŻ BNP Paribas S.A. na zabezpieczenie transakcji zawieranych przez wspólne przedsięwzięcie Elektrociepłownię Stalowa Wola S.A. z podmiotem spoza Grupy. Pierwotnie termin ważności poręczenia wyznaczono na dzień 12 września 2018 roku. Celem zabezpieczenia umowy handlowej TAURON Czech Energy s.r.o. Spółka udzieliła zabezpieczenia w wysokości 3 500 tysięcy euro, którego beneficjentem był CEZ a.s. Zabezpieczenie wygasło 30 czerwca 2015 roku. W ramach umowy ramowej na gwarancje bankowe zawartej z PKO Bankiem Polskim S.A. na zlecenie Spółki bank wystawia gwarancje bankowe na rzecz kontrahentów spółek zależnych. Na dzień 31 grudnia 2015 roku łączne saldo udzielonych gwarancji wynosiło 2 185 tysięcy złotych (na dzień 31 grudnia 2014 roku - 990 tysięcy złotych). 55 TAURON Polska Energia S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2015 roku zgodne z MSSF zatwierdzonymi przez UE (w tysiącach złotych) Roszczenia od Huty Łaziska S.A. W związku z połączeniem Spółki z Górnośląskim Zakładem Elektroenergetycznym S.A. („GZE”) – TAURON Polska Energia S.A. została stroną sporu sądowego z Hutą Łaziska S.A.(„Huta”). Główną przyczyną spraw z powództwa GZE było niewywiązywanie się przez Hutę z obowiązku zapłaty należności z tytułu dostaw energii, co w konsekwencji spowodowało wstrzymanie przez GZE w 2001 roku dostaw energii elektrycznej do Huty Łaziska. Prezes URE postanowieniem z dnia 12 października 2001 roku nakazał GZE wznowić dostawy energii elektrycznej do Huty na warunkach umowy z dnia 30 lipca 2001 roku, w szczególności po cenie 67 zł/MWh, do czasu ostatecznego rozstrzygnięcia sporu, a w dniu 14 listopada 2001 roku ostatecznie rozstrzygnął spór, wydając decyzję stwierdzającą, iż wstrzymanie dostaw energii elektrycznej nie było nieuzasadnione. Huta odwołała się od tej decyzji. W dniu 25 lipca 2006 roku Sąd Apelacyjny w Warszawie wydał wyrok prawomocnie kończący spór o zasadność wstrzymania przez GZE dostaw energii do Huty, oddalający apelację Huty od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 19 października 2005 roku oddalającego odwołanie Huty od przedmiotowej decyzji Prezesa URE. Od powołanego wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie Huta wniosła skargę kasacyjną, która została przez Sąd Najwyższy oddalona wyrokiem z dnia 10 maja 2007 roku. Z powodu wstrzymania dostaw energii, Huta wywodzi wobec GZE roszczenie o zapłatę odszkodowania w wysokości 182 060 tysięcy złotych. Aktualnie toczy się sprawa z pozwu Huty z 12 marca 2007 roku przeciwko GZE i Skarbowi Państwa reprezentowanemu przez Prezesa URE, o zapłatę 182 060 tysięcy złotych z odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty tytułem odszkodowania za rzekome szkody wywołane niewykonaniem przez GZE postanowienia Prezesa URE z dnia 12 października 2001 roku. W sprawie tej zapadły korzystne dla GZE wyroki sądu pierwszej i drugiej instancji, jednakże wyrokiem z dnia 29 grudnia 2011 roku Sąd Najwyższy uchylił wyrok Sądu Apelacyjnego i przekazał sprawę temuż Sądowi do ponownego rozpoznania. W dniu 5 września 2012 roku Sąd Apelacyjny uchylił wyrok Sądu Okręgowego i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu. Począwszy od 27 listopada 2012 roku odbywają się rozprawy przed sądem pierwszej instancji. W maju 2015 roku została sporządzona przez biegłą opinia dotycząca prawidłowości rozliczeń między stronami sporu. W dniu 30 czerwca 2015 roku TAURON Polska Energia S.A. złożyła zarzuty do wyżej wskazanej opinii. Zarzuty do tej opinii złożyła także Huta oraz Skarb Państwa. Postanowieniem z dnia 16 września 2015 roku Sąd dopuścił dowód z uzupełniającej opinii biegłego, w której biegła ma się odnieść do zarzutów zgłoszonych przez strony. W ostatnim piśmie procesowym pełnomocnicy Spółki złożyli wniosek o pilne zwolnienie biegłej z obecności na najbliższej rozprawie, a ponadto złożyli wnioski ukierunkowane na rezygnację z dowodu z opinii biegłego sądowego. Ostatnia rozprawa odbyła się w dniu 20 stycznia 2016 roku. Termin kolejnej rozprawy został wyznaczony na dzień 20 maja 2016 roku. Na podstawie przeprowadzonej przez Spółkę analizy prawnej roszczeń Huty i jej głównego udziałowca - spółki GEMI Sp. z o.o. – Spółka uważa, że są one bezzasadne, a ryzyko konieczności ich zaspokojenia nikłe. W rezultacie Spółka nie utworzyła rezerwy na koszty związane z tymi roszczeniami. Podpisanie umowy skutkującej zaciągnięciem zobowiązania warunkowego w postaci zobowiązania do dokapitalizowania spółki Nowe Brzeszcze Grupa TAURON Sp. z o.o. W dniu 3 listopada 2015 roku została zawarta umowa pomiędzy TAURON Polska Energia S.A. oraz spółką zależną Nowe Brzeszcze Grupa TAURON Sp. z o.o. Zgodnie z zapisami umowy Spółka zobowiązała się wobec spółki Nowe Brzeszcze Grupa TAURON Sp. z o.o. do podjęcia wszelkich niezbędnych czynności do podwyższenia jej kapitału zakładowego do maksymalnej kwoty 185 000 tysięcy złotych, na wniosek spółki Nowe Brzeszcze Grupa TAURON Sp. z o.o. Wniosek spółki Nowe Brzeszcze Grupa TAURON Sp. z o.o. może zostać złożony kilkukrotnie, w nieprzekraczalnym terminie do dnia 29 czerwca 2016 roku. Zobowiązanie się Spółki do dokapitalizowania Nowe Brzeszcze Grupa TAURON Sp. z o.o. związane jest z koniecznością pokrycia kosztów bieżącej działalności Nowe Brzeszcze Grupa TAURON Sp. z o.o. oraz realizacji jej inwestycji. Powstanie zobowiązania warunkowego po stronie TAURON Polska Energia S.A., zostało uzależnione od zawarcia przez Nowe Brzeszcze Grupa TAURON Sp. z o.o. oraz Spółkę Restrukturyzacji Kopalń S.A. („SRK”) umowy przyrzeczonej sprzedaży oznaczonej części Zakładu Górniczego w Brzeszczach jako zorganizowanej części przedsiębiorstwa. W dniu 31 grudnia 2015 roku pomiędzy spółką Nowe Brzeszcze Grupa TAURON Sp. z o.o. oraz SRK została zawarta umowa przyrzeczona sprzedaży oznaczonej części Zakładu Górniczego w Brzeszczach. Przedmiotem umowy jest nabycie przez Nowe Brzeszcze Grupa TAURON Sp. z o.o. oznaczonej części Zakładu Górniczego w Brzeszczach jako zorganizowanej części przedsiębiorstwa, w skład której wchodzą składniki materialne i niematerialne wykorzystywane do wydobycia, produkcji i zbywania węgla oraz metanu, za cenę 1 złoty. Strony postanowiły, że wydanie kupującemu przedmiotu sprzedaży nastąpi w dniu 1 stycznia 2016 roku. 56 TAURON Polska Energia S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2015 roku zgodne z MSSF zatwierdzonymi przez UE (w tysiącach złotych) Z uwagi na fakt, iż z nabyciem przedmiotu sprzedaży wiąże się konieczność zwrotu pomocy publicznej, która została udzielona SRK na pokrycie bieżących strat produkcyjnych dla Oddziału KWK Brzeszcze, Kupujący, jako kontynuator działalności prowadzonej w oparciu o aktywa wchodzące w skład Przedmiotu Sprzedaży, zwróci pomoc publiczną, w kwocie ustalonej w wyniku ostatecznego rozliczenia pomocy między SRK a organem udzielającym pomocy, lecz nie większej niż 145 327 tysięcy złotych wraz z należnymi odsetkami. W ramach realizacji umowy pomiędzy Spółką a Nowe Brzeszcze Grupa TAURON Sp. z o.o. do dnia zatwierdzenia niniejszego sprawozdania do publikacji kapitał zakładowy spółki Nowe Brzeszcze Grupa TAURON został podwyższony o kwotę 5 000 tysięcy złotych, co zostało szerzej opisane w notach 23 oraz 52 niniejszego sprawozdania finansowego. Postępowanie kontrolne Spółka jest stroną postępowania kontrolnego wszczętego przez Dyrektora Urzędu Kontroli Skarbowej w Warszawie („Dyrektor UKS”). Przedmiotem badania w postępowaniu jest rzetelność deklarowanych podstaw opodatkowania oraz prawidłowość obliczania i wpłacania podatku od towarów i usług za poszczególne miesiące od października 2013 roku do kwietnia 2014 roku. Dyrektor UKS przeprowadza czynności dowodowe w postaci korespondencji ze Spółka oraz przesłuchania świadków. Spółka kolejnymi pismami udzielała odpowiedzi na wezwania skierowane przez Dyrektora UKS, przedstawiając wymagane wyjaśnienia oraz dokumenty. Czas trwania postępowania kontrolnego był kilkukrotnie przedłużany przez Dyrektora UKS – aktualnie nowy termin jego zakończenia został wyznaczony na dzień 28 kwietnia 2016 roku. Spółka spodziewa się, iż postępowanie kontrolne zostanie zakończone w 2016 roku, nie jest jednak możliwe precyzyjne określenie daty jego zakończenia. Ponieważ na dzień sporządzenia niniejszego sprawozdania finansowego, Dyrektor UKS nie przedstawił swojej oceny w zakresie zebranego materiału dowodowego, na obecnym etapie nie jest możliwe wskazanie ewentualnych konsekwencji protokołu kończącego postępowanie. 42. Zabezpieczenie spłaty zobowiązań Umowa/transakcja Rodzaj zabezpieczenia Wartość zabezpieczenia • do kwoty 1 560 000 tysięcy złotych do dnia 31 grudnia 2016 roku – dotyczy spłaconych Transz A i B • do kwoty 6 900 000 tysięcy złotych do dnia 31 grudnia 2018 roku – dotyczy Transzy C oraz Transz D i E (niezaciągnięte) Program Emisji Obligacji z dnia 16 grudnia 2010 roku wraz z późniejszymi aneksami oświadczenie o poddaniu się egzekucji Program Emisji Obligacji Długoterminowych w Banku Gospodarstwa Krajowego oświadczenie o poddaniu się egzekucji do maksymalnej kwoty 2 550 000 tysięcy złotych, obowiązujące do dnia 20 grudnia 2032 roku Umowa ramowa zawarta z PKO Bankiem Polskim S.A. na gwarancje bankowe. Z limitu na gwarancje zabezpieczające transakcje może korzystać Spółka oraz spółki z Grupy TAURON. Na dzień 31 grudnia 2015 roku maksymalna kwota ustalonego limitu gwarancji wynosi 100 000 tysięcy złotych. pełnomocnictwo do rachunku bankowego w banku PKO Bank Polski S.A. do kwoty 125 000 tysięcy złotych Zabezpieczenie realizowanych przez Spółkę transakcji gwarancja bankowa w ramach umowy ramowej na gwarancje bankowe wystawiona na zlecenie Spółki celem zabezpieczenia transakcji z podmiotami spoza Grupy TAURON • gwarancja dla CAO Central Allocation Office GmbH (obecnie Joint Allocation Office S.A.) do kwoty 1 000 tysięcy euro (4 262 tysiące złotych) obowiązująca do dnia 5 lutego 2016 roku • gwarancja na zabezpieczenie dobrego wykonania umowy (Polskie Sieci Elektroenergetyczne S.A.) do kwoty 6 300 tysięcy złotych obowiązująca do dnia 11 lutego 2016 roku • gwarancja na zabezpieczenie dobrego wykonania umowy (Operator Gazociągów Przesyłowych GAZ – SYSTEM S.A.) do kwoty 3 864 tysiące złotych obowiązująca do dnia 30 listopada 2016 roku gwarancje bankowe w ramach umowy ramowej na gwarancje bankowe, wystawione na zlecenie Spółki celem zabezpieczenia transakcji i zobowiązań spółek zależnych na łączną kwotę 2 185 tysięcy złotych (nota 41 niniejszego sprawozdania finansowego) Umowa zawarta z Bankiem Zachodnim WBK S.A. na gwarancje bankowe dla Izby Rozliczeniowej Giełd Towarowych S.A. pełnomocnictwo do pobierania środków pieniężnych z rachunku bankowego w BZ WBK S.A. do kwoty 150 000 tysięcy złotych Umowa zawarta z Bankiem Zachodnim WBK S.A. na gwarancje bankowe dla Izby Rozliczeniowej Giełd Towarowych S.A. Z limitu na gwarancje zabezpieczające transakcje może korzystać Spółka oraz spółki z Grupy TAURON. gwarancja bankowa wystawiona przez bank na zlecenie Spółki celem zabezpieczenia transakcji giełdowych wynikających z członkostwa w Giełdowej Izbie Rozrachunkowej do wysokości 20 000 tysięcy złotych z terminem obowiązywania do 15 stycznia 2016 roku Zabezpieczenie transakcji przez spółki zależne realizowanych 57 TAURON Polska Energia S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2015 roku zgodne z MSSF zatwierdzonymi przez UE (w tysiącach złotych) Wartość zabezpieczenia Umowa/transakcja Rodzaj zabezpieczenia Umowy kredytów w rachunku bieżącym w banku PKO Bank Polski S.A. (do kwoty 300 000 tysięcy złotych oraz limit intraday do kwoty 500 000 tysięcy złotych) pełnomocnictwa do rachunku bankowego w banku PKO Bank Polski S.A. do łącznej kwoty 800 000 tysięcy złotych pełnomocnictwo do rachunku bankowego w Banku Gospodarstwa Krajowego do kwoty 106 538 tysięcy złotych (25 000 tysięcy euro) oświadczenie o poddaniu się egzekucji do kwoty 50 000 tysięcy euro z terminem obowiązywania 31 grudnia 2019 roku Depozyty dotyczące transakcji zawieranych na giełdach europejskich - w celu zabezpieczenia transakcji zawieranych na giełdach, w tym głównie transakcji terminowych na uprawnienia do emisji zanieczyszczeń, Spółka przekazuje depozyty początkowe dla tych transakcji na wyodrębnione rachunki bankowe. na dzień 31 grudnia 2015 roku łączna wartość 22 067 tysięcy złotych Umowa przewłaszczenia na zabezpieczenie zawarta pomiędzy TAURON Polska Energia S.A. a Izbą Rozliczeniową Giełd Towarowych S.A. ("IRGIT") W ramach tego zabezpieczenia Spółka zdeponowała na rachunku w Rejestrze Uprawnień jednostki w ilości 5 183 500 EUA. Umowa obowiązuje do dnia 31 marca 2016 roku. Umowa przewłaszczenia na zabezpieczenie pomiędzy spółką zależną TAURON Wytwarzanie S.A. a IRGiT W ramach tej umowy dokonano blokady uprawnień do emisji CO2 w Rejestrze Uprawnień stanowiących własność TAURON Wytwarzanie S.A. w ilości 8 000 000 EUA. Na podstawie Umowy Przewłaszczenia na zabezpieczenie TAURON Wytwarzanie S.A. udzieliła poręczenia za zobowiązania zaciągnięte przez Spółkę względem IRGiT, w terminie do dnia 31 marca 2016 roku. Przedmiotem umowy jest nieruchomość inwestycyjna. Zabezpieczeniem tej umowy są: dwa weksle in blanco, cesja wierzytelności oraz pełnomocnictwo do rachunku bankowego. Wartości bilansowa przedmiotu umowy leasingu finansowego na dzień 31 grudnia 2015 roku wynosiła 28 935 tysięcy złotych. Umowa kredytu w rachunku bieżącym w Banku Gospodarstwa Krajowego (w EUR, do kwoty 25 000 tysięcy euro) Zabezpieczenie transakcji zawieranych na giełdach europejskich Zabezpieczenie transakcji Towarowej Giełdzie Energii Spółki na Umowa leasingu finansowego, którego przedmiotem jest nieruchomość inwestycyjna 43. Zobowiązania inwestycyjne Na dzień 31 grudnia 2015 roku Spółka posiada zobowiązanie inwestycyjne wobec spółki zależnej Nowe Brzeszcze Grupa TAURON Sp. z o.o. do podwyższenia jej kapitału zakładowego do maksymalnej kwoty 185 000 tysięcy złotych, co zostało szerzej opisane w nocie 41 niniejszego sprawozdania finansowego 44. Informacja o podmiotach powiązanych 44.1. Transakcje z udziałem spółek powiązanych oraz spółek Skarbu Państwa Spółka zawiera transakcje ze spółkami powiązanymi przedstawionymi w nocie 2 niniejszego sprawozdania finansowego. Ponadto ze względu na fakt, że głównym akcjonariuszem Spółki jest Skarb Państwa Rzeczypospolitej Polskiej, spółki Skarbu Państwa są traktowane jako podmioty powiązane. Transakcje ze spółkami Skarbu Państwa dotyczą głównie działalności operacyjnej Spółki i dokonywane są na warunkach rynkowych. Łączna wartość przychodów i kosztów osiągniętych w wyniku transakcji z powyższymi jednostkami oraz stan należności i zobowiązań zostały przedstawione w tabelach poniżej. 58 TAURON Polska Energia S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2015 roku zgodne z MSSF zatwierdzonymi przez UE (w tysiącach złotych) Przychody i koszty Przychody od spółek zależnych, w tym : Przychody z działalności operacyjnej Przychody z tytułu dywidendy Inne przychody operacyjne Inne przychody finansowe Przychody od spółek współzależnych Przychody od spółek Skarbu Państwa Koszty poniesione w związku z transakcjami ze spółkami zależnymi, w tym : Koszty działalności operacyjnej Koszty finansowe Koszty poniesione w związku z transakcjami ze spółkami współzależnymi Koszty poniesione w związku z transakcjami ze spółkami Skarbu Państwa Rok zakończony 31 grudnia 2015 10 797 524 8 838 001 1 510 624 6 746 442 153 49 599 778 452 Rok zakończony 31 grudnia 2014 9 268 704 7 781 876 1 075 565 32 999 378 264 12 996 746 965 (4 085 897) (2 996 319) (4 047 257) (38 640) (2 964 182) (32 137) (3 536) (4 038) (1 129 348) (949 131) Należności i zobowiązania Stan na 31 grudnia 2015 Pożyczki udzielone spółkom zależnym oraz należności od spółek zależnych, w tym : Należności z tytułu dostaw i usług Pożyczki udzielone w ramach usługi cash pool wraz z naliczonymi odsetkami Pożyczki udzielone Stan na 31 grudnia 2014 9 584 859 7 523 691 462 421 712 846 20 941 29 224 1 337 406 - Inne należności finansowe Należności z tytułu Podatkowej Grupy Kapitałowej Obligacje Pożyczki udzielone spółkom współzależnym oraz należności od spółek współzależnych Należności od spółek Skarbu Państwa 302 97 148 7 666 641 282 4 353 6 776 986 224 046 226 471 133 784 95 890 Zobowiązania wobec spółek zależnych, w tym : Zobowiązania z tytułu dostaw i usług Pożyczki otrzymane w ramach usługi cash pool wraz z naliczonymi odsetkami Inne pożyczki otrzymane Zobowiązania z tytułu Podatkowej Grupy Kapitałowej Inne zobowiązania finansowe Inne zobowiązania niefinansowe Zobowiązania wobec spółek współzależnych Zobowiązania wobec spółek Skarbu Państwa 1 919 518 337 087 2 218 946 299 189 831 205 1 180 815 739 426 6 440 5 239 121 729 62 372 711 326 21 480 5 239 897 4 966 114 941 Przychody od jednostek powiązanych zawierają przychody ze sprzedaży węgla i biomasy do TAURON Wytwarzanie S.A. i TAURON Ciepło Sp. z o.o., które w sprawozdaniu z całkowitych dochodów są prezentowane po pomniejszeniu o koszty ich nabycia, w wartości nadwyżki stanowiącej wynagrodzenie z tytułu pośrednictwa, o czym mowa w nocie 11. Wzrost kosztów działalności operacyjnej w roku zakończonym dnia 31 grudnia 2015 roku w porównaniu do okresu porównawczego spowodowany był w głównej mierze wzrostem zakupu energii elektrycznej od TAURON Wytwarzanie S.A. Zakup energii elektrycznej wynosił odpowiednio 2 657 076 tysięcy złotych i 1 484 895 tysięcy złotych. Spośród spółek Skarbu Państwa największymi kontrahentami TAURON Polska Energia S.A. w roku zakończonym dnia 31 grudnia 2015 roku w zakresie przychodów ze sprzedaży były PSE S.A. i PKP Energetyka S.A., od których przychody stanowiły 87% przychodów osiągniętych w wyniku transakcji ze spółkami Skarbu Państwa. Największe koszty wynikają z transakcji z Kompanią Węglową S.A., PGE Polską Grupą Energetyczna S.A., Katowickim Holdingiem Węglowym S.A. oraz Jastrzębską Spółką Węglową S.A., które stanowiły 90% ogółu kosztów poniesionych w transakcjach zakupu ze spółkami Skarbu Państwa. 59 TAURON Polska Energia S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2015 roku zgodne z MSSF zatwierdzonymi przez UE (w tysiącach złotych) W związku z zawartymi umowami ze wspólnym przedsięwzięciem Elektrociepłownią Stalowa Wola S.A. na dzień 31 grudnia 2015 roku Spółka utworzyła rezerwy na umowy rodzące obciążenia w wysokości 182 877 tysięcy złotych, co zostało opisane w nocie 37 niniejszego sprawozdania finansowego. Spółka dokonuje istotnych transakcji na rynku energii za pośrednictwem Izby Rozliczeniowej Giełd Towarowych S.A. Z uwagi na fakt, iż jednostka ta zajmuje się jedynie organizacją obrotu giełdowego, Spółka nie traktuje dokonywanych za jej pośrednictwem transakcji zakupu i sprzedaży jako transakcji z podmiotem powiązanym. 44.2. Wynagrodzenie kadry kierowniczej Wysokość wypłaconych wynagrodzeń oraz innych świadczeń członków Zarządu, Rady Nadzorczej i pozostałych członków głównej kadry kierowniczej Spółki w latach zakończonych dnia 31 grudnia 2015 roku oraz 31 grudnia 2014 roku przedstawia poniższa tabela: Zarząd Jednostki Krótkoterminowe świadczenia pracownicze (płace i narzuty) Świadczenia po okresie pełnienia funkcji członka Zarządu Świadczenia z tytułu rozwiązania stosunku pracy Inne Rada Nadzorcza Jednostki Krótkoterminowe świadczenia pracownicze (płace i narzuty) Pozostali członkowie głównej kadry kierowniczej Krótkoterminowe świadczenia pracownicze (płace i narzuty) Świadczenia po okresie zatrudnienia Inne Razem Rok zakończony 31 grudnia 2015 11 225 7 333 2 820 1 072 1 118 1 118 14 588 12 392 1 134 1 062 26 931 Rok zakończony 31 grudnia 2014 9 144 7 022 600 750 772 908 908 12 819 11 672 140 1 007 22 871 W powyższej nocie nie zostały uwzględnione koszty z tytułu utworzenia przez Spółkę rezerwy z tytułu świadczeń po okresie pełnienia funkcji Członka Zarządu w kwocie 5 795 tysięcy złotych oraz rezerwy z tytułu świadczeń po okresie zatrudnienia pozostałych członków głównej kadry kierowniczej w kwocie 180 tysięcy złotych, które są przewidziane do wypłaty po dniu bilansowym. Powyższe rezerwy zostały zaprezentowane w niniejszym sprawozdaniu finansowym jako bierne rozliczenia międzyokresowe. W Spółce nie występują transakcje dotyczące pożyczek z ZFŚS udzielanych członkom Zarządu, członkom Rady Nadzorczej oraz pozostałym członkom głównej kadry kierowniczej. 60 TAURON Polska Energia S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2015 roku zgodne z MSSF zatwierdzonymi przez UE (w tysiącach złotych) 45. Instrumenty finansowe 45.1. Wartość bilansowa i wartość godziwa kategorii i klas instrumentów finansowych Kategorie i klasy aktywów finansowych 1 Aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy Instrumenty pochodne 2 Aktywa finansowe dostępne do sprzedaży Udziały i akcje długoterminowe 3 Pożyczki i należności Należności z tytułu dostaw i usług Obligacje Pożyczki udzielone Cash Pool Inne pożyczki udzielone Inne należności finansowe 4 Aktywa finansowe wyłączone z zakresu MSR 39 Udziały i akcje w jednostkach zależnych Udziały i akcje w jednostkach współzależnych 5 Środki pieniężne i ich ekwiwalenty Nota 25 23 30 24 35.4 26 23 23 32 Stan na 31 grudnia 2015 wartość wartość godziwa bilansowa Stan na 31 grudnia 2014 wartość wartość godziwa bilansowa 5 684 5 684 1 811 1 811 5 684 30 302 30 302 9 942 813 579 446 7 666 641 20 943 1 561 315 114 468 15 902 892 15 487 040 415 852 168 255 5 684 10 049 948 579 446 7 772 086 20 943 1 563 005 114 468 168 255 1 811 5 181 5 181 7 991 292 941 842 6 798 726 29 224 204 698 16 802 20 804 618 20 388 766 415 852 1 228 880 1 811 8 204 820 941 842 7 012 254 29 224 204 698 16 802 1 228 880 Razem aktywa finansowe, w tym w sprawozdaniu z sytuacji finansowej: 26 049 946 30 031 782 Aktywa trwałe Udziały i akcje Obligacje Pożyczki udzielone Pozostałe aktywa finansowe Aktywa obrotowe Należności z tytułu dostaw i usług oraz pozostałe należności Obligacje Pożyczki udzielone Instrumenty pochodne Środki pieniężne i ich ekwiwalenty 24 807 239 15 933 194 7 451 601 1 417 165 5 279 1 242 707 709 594 215 040 144 150 5 668 168 255 26 536 141 20 809 799 5 522 725 198 331 5 286 3 495 641 982 582 1 276 001 6 367 1 811 1 228 880 Kategorie i klasy zobowiązań finansowych 1 Zobowiązania finansowe wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy Instrumenty pochodne 2 Zobowiązania finansowe wyceniane wg zamortyzowanego kosztu Kredyty i pożyczki udzielane na warunkach rynkowych, w tym: Zobowiązanie z tytułu pożyczki Cash Pool Kredyty z Europejskiego Banku Inwestycyjnego Pożyczki od jednostki zależnej Kredyt w rachunku bieżącym Wyemitowane obligacje Zobowiązania z tytułu dostaw i usług Pozostałe zobowiązania finansowe Zobowiązania z tytułu nabycia środków trwałych oraz aktywów niematerialnych 3 Zobowiązania z tytułu gwarancji, factoringu i wyłączone z zakresu MSR 39 Zobowiązania z tytułu leasingu finansowego 4 Instrumenty pochodne zabezpieczające (zobowiązania) Razem zobowiązania finansowe, w tym w sprawozdaniu z sytuacji finansowej: Zobowiązania długoterminowe Zobowiązania z tytułu zadłużenia Pozostałe zobowiązania finansowe Instrumenty pochodne Zobowiązania krótkoterminowe Zobowiązania z tytułu zadłużenia Zobowiązania z tytułu dostaw i usług i pozostałe zobowiązania Instrumenty pochodne Nota 25 35.4 35.2 35.3 35.5 35.1 35.6 25 Stan na 31 grudnia 2015 wartość wartość godziwa bilansowa Stan na 31 grudnia 2014 wartość wartość godziwa bilansowa 16 631 16 631 15 183 16 631 16 631 15 183 15 183 9 426 384 9 445 560 9 811 465 9 849 118 2 924 202 860 585 1 324 191 739 426 10 206 5 969 017 493 936 28 017 2 943 378 860 585 1 346 344 736 449 10 206 5 969 017 493 936 28 017 3 052 552 1 180 815 1 160 411 711 326 11 918 6 110 631 594 007 42 244 3 090 205 1 180 815 1 198 064 711 326 11 918 6 110 631 594 007 42 244 1 006 1 006 113 113 30 169 30 169 33 159 33 159 30 169 30 169 33 159 33 159 95 467 95 467 180 933 180 933 9 568 651 10 040 740 4 897 441 4 876 546 5 739 15 156 4 671 210 4 057 048 517 220 96 942 7 503 745 7 405 005 5 239 93 501 2 536 995 1 803 255 631 125 102 615 15 183 Instrumenty finansowe, które na dzień bilansowy wyceniane są w wartości godziwej, tzn. aktywa i zobowiązania wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy oraz instrumenty pochodne zabezpieczające objęte rachunkowością zabezpieczeń, zostały wycenione zgodnie z metodologią opisaną w nocie 6 niniejszego sprawozdania finansowego. Ujawnienie odnośnie hierarchii wartości godziwej zostało zaprezentowane w nocie 45.2. 61 TAURON Polska Energia S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2015 roku zgodne z MSSF zatwierdzonymi przez UE (w tysiącach złotych) Instrumenty finansowe klasyfikowane do pozostałych kategorii instrumentów finansowych: W przypadku instrumentów finansowych o stałym oprocentowaniu, które na dzień 31 grudnia 2015 roku oraz 31 grudnia 2014 roku obejmowały obligacje nabyte przez Spółkę, pożyczkę udzieloną spółce zależnej, kredyty otrzymane z Europejskiego Banku Inwestycyjnego oraz pożyczkę uzyskaną od spółki zależnej, Spółka dokonała wyceny w wartości godziwej. Wycena wartości godziwej dokonana została jako bieżąca wartość przyszłych przepływów pieniężnych zdyskontowanych aktualnie obowiązującą stopą procentową dla danej obligacji, pożyczki czy kredytu, tzn. przy zastosowaniu rynkowych stóp procentowych. Wycena została sklasyfikowana do Poziomu 2 hierarchii wyceny wartości godziwej. Wartość godziwa pozostałych instrumentów finansowych (poza kategorią aktywów finansowych dostępnych do sprzedaży oraz wyłączonych z zakresu MSR 39, o czym mowa poniżej) na dzień 31 grudnia 2015 roku oraz 31 grudnia 2014 roku nie odbiegała istotnie od wartości prezentowanych w sprawozdaniach finansowych za poszczególne okresy z następujących powodów: - w odniesieniu do instrumentów krótkoterminowych ewentualny efekt dyskonta nie jest istotny; - instrumenty te dotyczą transakcji zawieranych na warunkach rynkowych. Z powyższych względów wartość godziwa wspomnianych instrumentów w powyższych tabelach została ujawniona w wysokości wartości bilansowej. Spółka nie ujawnia wartości godziwej dla udziałów i akcji w spółkach nienotowanych na aktywnych rynkach, zaklasyfikowanych w kategorii aktywów finansowych dostępnych do sprzedaży. Spółka nie jest w stanie wiarygodnie ustalić wartości godziwej posiadanych udziałów i akcji w spółkach nienotowanych na aktywnych rynkach. Na dzień bilansowy są one wyceniane według ceny nabycia pomniejszonej o odpisy z tytułu utraty wartości. Podobnie, udziały i akcje w jednostkach zależnych oraz współzależnych (wspólnych przedsięwzięciach) – aktywa finansowe wyłączone z zakresu MSR 39 - zgodnie z polityką rachunkowości Spółki również wyceniane są według ceny nabycia pomniejszonej o odpisy z tytułu utraty wartości. W związku z przeprowadzonymi testami na utratę wartości udziałów i akcji na dzień 31 grudnia 2015 roku, o czym szerzej w nocie 6 niniejszego sprawozdania finansowego, Spółka dokonała odpisu z tytułu utraty wartości udziałów i akcji w jednostkach zależnych w wysokości 4 931 147 tysięcy złotych 45.2. Hierarchia wartości godziwej Poziomy hierarchii wartości godziwej dla instrumentów finansowych wycenianych w wartości godziwej na dzień 31 grudnia 2015 roku oraz 31 grudnia 2014 roku prezentuje poniższa tabela. Klasy instrumentów finansowych Aktywa Instrumenty pochodne - towarowe Instrumenty pochodne - walutowe Instrumenty pochodne CCIRS Zobowiązania Instrumenty pochodne-towarowe Instrumenty pochodne CCIRS Instrumenty pochodne IRS Stan na 31 grudnia 2015 Poziom 1 Poziom 2 Stan na 31 grudnia 2014 Poziom 1 Poziom 2 2 225 - 404 3 055 312 - 1 499 2 208 - 14 423 95 467 562 - 1 241 194 313 Metoda wyceny wartości godziwej powyższych instrumentów finansowych została opisana w nocie 6 niniejszego sprawozdania finansowego. 62 TAURON Polska Energia S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2015 roku zgodne z MSSF zatwierdzonymi przez UE (w tysiącach złotych) 45.3. Pozycje przychodów, kosztów, zysków i strat ujęte w sprawozdaniu z całkowitych dochodów w podziale na kategorie instrumentów finansowych Rok zakończony 31 grudnia 2015 roku Dywidendy Przychody/(Koszty) z tytułu odsetek Prowizje Różnice kursowe Odpisy aktualizujące / aktualizacja wartości Inne Zysk/(strata) netto Zmiana wyceny Pozostałe całkowite dochody Aktywa / zobowiązania wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy 13 595 1 835 2 425 (8 438) 9 417 - Zobowiązania finansowe wyceniane wg zamortyzowanego kosztu Instrumenty zabezpieczające 455 865 (22) (78) 455 765 - (266 969) (12 561) (2 628) (282 158) - (89 380) (89 380) 85 932 85 932 Aktywa finansowe Pożyczki dostępne do i należności sprzedaży Zobowiązania finansowe wyceniane wg zamortyzowanego kosztu Instrumenty zabezpieczające (279 385) (14 017) (17 154) (310 556) - (75 699) (75 699) (20 207) (20 207) Aktywa finansowe Pożyczki dostępne do i należności sprzedaży - Aktywa / zobowiązania finansowe wyłączone z zakresu MSR 39 1 510 624 (705) 813 (4 931 147) (3 420 415) - Razem 1 510 624 112 406 (12 561) (2) (4 928 800) (8 438) (3 326 771) 85 932 85 932 Rok zakończony 31 grudnia 2014 roku Dywidendy Przychody/(Koszty) z tytułu odsetek Prowizje Różnice kursowe Odpisy aktualizujące / aktualizacja wartości Zysk/(strata) ze zbycia inwestycji Inne Zysk/(strata) netto Zmiana wyceny Pozostałe całkowite dochody Aktywa / zobowiązania wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy 12 300 3 527 (12 236) (614) 2 977 - 1 271 (19) 1 252 - 388 816 118 (173) 388 761 - Aktywa / zobowiązania finansowe wyłączone z zakresu MSR 39 1 075 565 (1 019) 32 442 1 106 988 - Razem 1 076 836 45 013 (14 017) (13 509) (12 409) 32 423 (614) 1 113 723 (20 207) (20 207) W roku zakończonym dnia 31 grudnia 2015 roku całość zysków/strat związanych z instrumentem zabezpieczającym IRS objętych rachunkowością zabezpieczeń stanowiła efektywne zabezpieczenie i była odpowiednio ujmowana w pozostałych całkowitych dochodach. Ujęte w pozostałych całkowitych dochodach zyski/straty z przeszacowania instrumentu zabezpieczającego ujmowane były w wyniku finansowym okresu w pozycji kosztów finansowych wynikających z odsetek od wyemitowanych obligacji, w momencie, w którym pozycja zabezpieczana, tzn. odsetki od obligacji wpływały na wynik finansowy okresu. Wynik finansowy bieżącego okresu obciążony został kwotą 89 380 tysięcy złotych, z czego kwota 88 914 tysięcy złotych stanowi zapłaconą kwotę zrealizowanego zabezpieczenia dotyczącą zakończonych okresów odsetkowych, natomiast kwota 466 tysięcy złotych stanowi zmianę wyceny instrumentów dotyczącą naliczonych na dzień bilansowy odsetek z tytułu obligacji. 46. Zarządzanie ryzykiem finansowym W Grupie TAURON funkcjonuje polityka zarządzania ryzykiem specyficznym w obszarze finansowym, która określa strategię zarządzania ryzykiem stopy procentowej i ryzykiem walutowym. Polityka równocześnie wprowadza zasady rachunkowości zabezpieczeń, które określają zasady i rodzaje rachunkowości zabezpieczeń oraz ujęcie księgowe instrumentów zabezpieczających i pozycji zabezpieczanych w ramach rachunkowości zabezpieczeń zgodnie z MSSF. Polityka zarządzania ryzykiem specyficznym w obszarze finansowym oraz zasady rachunkowości zabezpieczeń odnoszą się do ryzyka przepływów pieniężnych, nie obejmują one swoim zakresem ryzyka wartości godziwej ze względu na niską jego istotność dla Grupy. Rachunkowość zabezpieczeń Na dzień 31 grudnia 2015 roku Spółka posiadała transakcje zabezpieczające objęte polityką zarządzania ryzykiem specyficznym w obszarze finansowym. W marcu 2012 roku Spółka zabezpieczyła ryzyko stopy procentowej z tytułu wyemitowanych obligacji w ramach Programu Emisji Obligacji (transze A i C) poprzez zawarcie transakcji zabezpieczającej swap procentowy (IRS) na okres pięciu lat. Zawarcie transakcji podyktowane było zmiennością oczekiwanych przyszłych przepływów pieniężnych z tytułu płatności odsetkowych wynikających z wyemitowania obligacji w PLN o zmiennym oprocentowaniu opartych na stopie referencyjnej WIBOR dla okresu sześciomiesięcznego (WIBOR 6M). Spółka zabezpieczyła 80% przepływów. W związku z wcześniejszym wykupem przez Spółkę w dniu 29 grudnia 2014 roku obligacji transzy A, Spółka zaprzestała stosowania rachunkowości zabezpieczeń w odniesieniu do transakcji 63 TAURON Polska Energia S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2015 roku zgodne z MSSF zatwierdzonymi przez UE (w tysiącach złotych) zabezpieczających IRS, które zabezpieczały spłaconą transzę. Ta transakcja została rozliczona w dniu zapadalności instrumentu, tj. w grudniu 2015 roku. Na dzień 31 grudnia 2015 roku wszystkie posiadane przez Spółkę instrumenty IRS, zabezpieczające transzę C, objęte są rachunkowością zabezpieczeń. Ujęcie księgowe opisanych powyżej transakcji zabezpieczających zostało szerzej opisane w nocie 33.4. niniejszego sprawozdania finansowego. Rodzaje ryzyka wynikającego z instrumentów finansowych, na które narażona jest Spółka w ramach prowadzonej działalności: ryzyko kredytowe; ryzyko płynności; ryzyko rynkowe, w tym: - ryzyko zmian stóp procentowych; - ryzyko zmian kursów walutowych; - ryzyko zmian cen surowców i towarów w odniesieniu do towarowych instrumentów pochodnych. 46.1. Ryzyko kredytowe Ryzyko kredytowe jest związane z potencjalnym zdarzeniem kredytowym, które może zmaterializować się w postaci następujących czynników: niewypłacalności kontrahenta, częściowej spłaty należności, istotnego opóźnienia w spłacie należności lub innego nieprzewidzianego odstępstwa od warunków kontraktowych. W odniesieniu do aktywów finansowych ryzyko kredytowe Spółki powstaje w wyniku niemożności dokonania zapłaty przez drugą stronę umowy, a maksymalna ekspozycja na to ryzyko równa jest wartości bilansowej tych instrumentów. Klasy aktywów finansowych, będących w posiadaniu Spółki, w których powstaje ekspozycja na ryzyko kredytowe, mające odmienną charakterystykę ryzyka kredytowego: Należności z tytułu dostaw i usług oraz sprzedaży aktywów trwałych; Obligacje; Udzielone pożyczki; Inne należności finansowe; Środki pieniężne i ich ekwiwalenty; Instrumenty pochodne; Pozostałe aktywa finansowe. 46.1.1 Ryzyko kredytowe związane z należnościami z tytułu dostaw i usług oraz pozostałymi należnościami finansowymi Spółka na bieżąco monitoruje ryzyko kredytowe generowane w ramach prowadzonej działalności. W roku 2015 Spółka była wyeksponowana na ryzyko kredytowe kontrahenta wynikające z zawieranych umów handlowych. Celem jego redukcji, w wyniku przeprowadzanej regularnie analizy wiarygodności i standingu finansowego kontrahentów, Spółka w uzasadnionych przypadkach, wymagała przedstawienia przez kontrahenta stosownych zabezpieczeń w formie gwarancji bankowych, ubezpieczeniowych bądź korporacyjnych oraz wprowadzała zapisy o możliwości wstrzymania dostaw energii w przypadku nieterminowego regulowania zobowiązań. Należności z tytułu dostaw i usług dotyczą klientów instytucjonalnych. Nie są oprocentowane i mają zazwyczaj 30-dniowy termin płatności. Sprzedaż jest realizowana tylko zweryfikowanym klientom, co powoduje, zdaniem kierownictwa, że nie istnieje dodatkowe ryzyko kredytowe, ponad poziom określony odpisem aktualizującym nieściągalne należności właściwym dla należności handlowych Spółki. Na dzień 31 grudnia 2015 roku oraz na dzień 31 grudnia 2014 roku największe saldo należności z tytułu dostaw i usług stanowiły należności od spółki zależnej TAURON Sprzedaż Sp. z o.o. wynoszące odpowiednio 257 446 tysięcy złotych i 331 459 tysięcy złotych. Wiekowanie oraz odpisy aktualizujące wartość krótkoterminowych należności z tytułu dostaw i usług oraz pozostałych należności przedstawiają poniższe tabele. 64 TAURON Polska Energia S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2015 roku zgodne z MSSF zatwierdzonymi przez UE (w tysiącach złotych) Należności z tytułu dostaw i usług oraz pozostałe należności według stanu na dzień 31 grudnia 2015 roku Nie przeterminowane Wartość pozycji przed uwzględnieniem odpisu aktualizującego Należności z tytułu dostaw i usług Pozostałe należności finansowe Razem Odpis aktualizujący Należności z tytułu dostaw i usług Pozostałe należności finansowe Razem Wartość pozycji netto Należności z tytułu dostaw i usług Pozostałe należności finansowe Razem Przeterminowane 30-360 dni <30 dni Suma >360 dni 579 311 130 148 709 459 156 12 168 48 525 573 90 1 886 1 976 579 605 132 571 712 176 (15) (15) (6) (12) (18) (48) (525) (573) (90) (1 886) (1 976) (159) (2 423) (2 582) 579 296 130 148 709 444 150 150 - - 579 446 130 148 709 594 Należności z tytułu dostaw i usług oraz pozostałe należności według stanu na dzień 31 grudnia 2014 roku Nie przeterminowane Wartość pozycji przed uwzględnieniem odpisu aktualizującego Należności z tytułu dostaw i usług Pozostałe należności finansowe Razem Odpis aktualizujący Należności z tytułu dostaw i usług Pozostałe należności finansowe Razem Wartość pozycji netto Należności z tytułu dostaw i usług Pozostałe należności finansowe Razem 46.1.2 Przeterminowane 30-360 dni <30 dni Suma >360 dni 931 635 40 740 972 375 8 900 8 900 1 400 1 400 931 931 941 935 41 671 983 606 - (93) (93) - (931) (931) (93) (931) (1 024) 931 635 40 740 972 375 8 807 8 807 1 400 1 400 - 941 842 40 740 982 582 Ryzyko kredytowe związane z pozostałymi aktywami finansowymi W przypadku pozostałych klas aktywów finansowych w ocenie Spółki narażenie na ryzyko kredytowe jest niewielkie. Obligacje nabyte przez Spółkę oraz udzielone pożyczki dotyczą transakcji ze spółkami powiązanymi. Wspomniane pozycje nie były i nie są na dzień bilansowy przeterminowane. Zarządzanie ryzykiem kredytowym związanym ze środkami pieniężnymi Spółka realizuje poprzez dywersyfikację banków, w których lokowane są nadwyżki środków pieniężnych. Wszystkie podmioty, z którymi Spółka zawiera transakcje depozytowe, działają w sektorze finansowym. Są to banki posiadające rating na wysokim poziomie, a także dysponujące odpowiednim kapitałem własnym oraz silną i ustabilizowaną pozycją rynkową. Podmioty, z którymi Spółka zawiera transakcje pochodne w celu zabezpieczenia przed ryzykiem związanym ze zmianami stóp procentowych i kursów walutowych, działają w sektorze finansowym. Są to polskie banki posiadające wysoki rating finansowy, a także dysponujące odpowiednią wysokością kapitału własnego oraz silną i ustabilizowaną pozycją rynkową. 46.2. Ryzyko związane z płynnością Spółka utrzymuje równowagę pomiędzy ciągłością, elastycznością i kosztem finansowania poprzez korzystanie z różnych źródeł finansowania, które pozwalają na zarządzanie ryzykiem płynności i skutecznie minimalizują jego negatywne skutki materializacji. Zarządzanie płynnością odbywa się na poziomie Grupy Kapitałowej. W Grupie TAURON została wdrożona Polityka zarządzania płynnością finansową w Grupie TAURON, Dzięki której następuje optymalizacja zarządzania pozycją płynnościową Grupy TAURON i tym samym zmniejsza się ryzyko utraty płynności przez Grupę, jak i każdą ze spółek wchodzących w skład Grupy TAURON. Dodatkowo, w celu zminimalizowania możliwości wystąpienia zakłóceń przepływów środków pieniężnych oraz ryzyka utraty płynności Grupa TAURON podobnie jak w poprzednim roku stosowała mechanizm cash poolingu. Cash pooling, niezależnie od środków gromadzonych przez poszczególnych uczestników, jest powiązany z elastyczną linią kredytową w postaci kredytu w rachunku bieżącym. W ramach umowy cash pool, Spółka ma możliwość korzystania z finansowania 65 TAURON Polska Energia S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2015 roku zgodne z MSSF zatwierdzonymi przez UE (w tysiącach złotych) zewnętrznego w postaci kredytu w rachunku bieżącym do kwoty 300 000 tysięcy złotych oraz limitu intraday do kwoty 500 000 tysięcy złotych. Poza kredytem bieżącym dostępnym w ramach umowy cash pool Spółka ma możliwość zaciągania finansowania z tytułu kredytów w rachunku bieżącym w walutach obcych: do 2 000 tysięcy dolarów, na dzień bilansowy wykorzystane zadłużenie to 404 tysiąca dolarów; do 25 000 tysięcy euro, na dzień bilansowy wykorzystane zadłużenie to 2 025 tysiące euro. Tabele poniżej przedstawiają wiekowanie wymagalności zobowiązań finansowych Spółki według niezdyskontowanych umownych płatności. Zobowiązania finansowe według stanu na dzień 31 grudnia 2015 roku Zobowiązania finansowe niebędące instrumentami pochodnymi: Oprocentowane kredyty i pożyczki oraz wyemitowane obligacje Zobowiązania z tytułu dostaw i usług Zobowiązania z tytułu nabycia środków trwałych oraz aktywów niematerialnych Pozostałe zobowiązania finansowe Zobowiązania z tytułu leasingu finansowego Pochodne zobowiązania finansowe: Instrumenty pochodne IRS Instrumenty pochodne CCIRS Instrumenty pochodne-towarowe Razem Z tego umowne niezdyskontowane płatności o terminie spłaty przypadającym w okresie (od dnia bilansowego) poniżej 3 od 3 do 12 od 1 roku do od 2 lat do 3 od 3 lat do 5 powyżej 5 miesięcy miesięcy 2 lat lat lat lat Wartość bilansowa Umowne niezdyskontowane płatności* 8 903 425 (10 058 683) (3 165 489) (1 068 064) (309 686) (317 432) (2 584 315) (2 613 697) 493 936 (493 936) (493 893) (21) (22) - - - 1 006 (1 006) (506) - (500) - - - 28 017 (28 017) (22 247) (531) - (5 239) - - 30 169 (31 890) (977) (3 035) (4 150) (23 728) - - 95 467 14 423 2 208 9 568 651 (96 559) (68 165) (985) (10 779 241) (3 683 112) (96 559) 2 749 (251) (1 165 712) 2 662 (734) (312 430) 988 (345 411) (4 350) (2 588 665) (70 214) (2 683 911) * Wartości ujemne oznaczają wypływ środków pieniężnych. W przypadku instrumentów pochodnych oszacowanie przyszłych płatności w pewnych okresach może wykazywać wartość dodatnią, tzn. wpływ środków pieniężnych, gdy tymczasem w całym okresie wymagalności wycena instrumentu jest ujemna (zobowiązanie). Zobowiązania finansowe według stanu na dzień 31 grudnia 2014 roku Zobowiązania finansowe niebędące instrumentami pochodnymi: Oprocentowane kredyty i pożyczki oraz wyemitowane obligacje Zobowiązania z tytułu dostaw i usług Zobowiązania z tytułu nabycia środków trwałych oraz aktywów niematerialnych Pozostałe zobowiązania finansowe Zobowiązania z tytułu leasingu finansowego Pochodne zobowiązania finansowe: Instrumenty pochodne IRS Instrumenty pochodne CCIRS Instrumenty pochodne-towarowe Razem Z tego umowne niezdyskontowane płatności o terminie spłaty przypadającym w okresie (od dnia bilansowego) poniżej 3 od 3 do 12 od 1 roku do od 2 lat do 3 od 3 lat do 5 powyżej 5 miesięcy miesięcy 2 lat lat lat lat Wartość bilansowa Umowne niezdyskontowane płatności* 9 175 101 (10 449 395) (1 373 868) (619 067) (3 332 267) (281 745) (2 394 309) (2 448 139) 594 007 (594 007) (593 942) (21) (22) (22) - - 113 (113) (113) - - - - - 42 244 (42 244) (37 005) - - - (5 239) - 33 159 (35 820) (958) (2 952) (4 032) (4 150) (23 728) - 194 313 1 241 562 10 040 740 (198 470) (45 378) (580) (11 366 007) (2 005 886) (103 415) 1 190 (580) (724 845) (95 055) 2 351 (3 429 025) 1 389 (284 528) (1 224) (2 424 500) (49 084) (2 497 223) * Wartości ujemne oznaczają wypływ środków pieniężnych. W przypadku instrumentów pochodnych oszacowanie przyszłych płatności w pewnych okresach może wykazywać wartość dodatnią, tzn. wpływ środków pieniężnych, gdy tymczasem w całym okresie wymagalności wycena instrumentu jest ujemna (zobowiązanie). Na dzień 31 grudnia 2015 roku Spółka posiadała udzielone spółkom powiązanym gwarancje, poręczenia i zabezpieczenia na łączną kwotę 796 720 tysięcy złotych (nie wliczając zastawów rejestrowych i finansowych na udziałach), co zostało szerzej opisane w nocie 41 niniejszego sprawozdania finansowego. Najistotniejszą pozycję stanowi gwarancja korporacyjna udzielona spółce zależnej celem zabezpieczenia wyemitowanych przez tą spółkę obligacji, do kwoty 168 000 tysięcy euro (715 932 tysiące złotych). Beneficjentem tej gwarancji są obligatariusze. Gwarancja obowiązuje w całym okresie obligacji, do dnia 3 grudnia 2029 roku – termin wykupu obligacji. Wspomniane gwarancje i zabezpieczenia udzielone przez Spółkę stanowią zobowiązania warunkowe i nie wpływają w istotnym stopniu na ryzyko płynności Spółki. 66 TAURON Polska Energia S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2015 roku zgodne z MSSF zatwierdzonymi przez UE (w tysiącach złotych) 46.3. Ryzyko rynkowe Ryzyko rynkowe wiąże się z możliwością negatywnego wpływu na wyniki Spółki poprzez wahania wartości godziwej instrumentów finansowych lub przyszłych przepływów pieniężnych z nimi związanych na skutek zmian cen rynkowych. Spółka identyfikuje następujące rodzaje ryzyka rynkowego, na które jest narażona: ryzyko stopy procentowej; ryzyko walutowe; ryzyko zmian cen surowców i towarów w odniesieniu do towarowych instrumentów pochodnych. 46.3.1 Ryzyko stopy procentowej Spółka narażona jest na ryzyko zmian stóp procentowych w związku z pozyskiwaniem kapitałów oprocentowanych zmienną stopą procentową i inwestowaniem w aktywa oprocentowane zmienną i stałą stopą procentową. Spółka jest również narażona na materializację ryzyka związanego z utraconymi korzyściami w związku ze spadkiem stóp procentowych, w przypadku zadłużenia o stałym oprocentowaniu. Celem zarządzania ryzykiem stopy procentowej jest ograniczenie do poziomu akceptowalnego przez Spółkę niekorzystnego wpływu zmian rynkowych stóp procentowych na przepływy pieniężne oraz minimalizacja kosztów finansowych. W celu zabezpieczenia się przed ryzykiem stopy procentowej związanej z wyemitowanymi obligacjami o zmiennej stopie procentowej Spółka w 2012 roku zawarła transakcje typu swap procentowy (IRS), o czym szerzej w nocie 46 niniejszego sprawozdania finansowego. W poniższych tabelach przedstawione zostały wartości bilansowe instrumentów finansowych Spółki narażonych na ryzyko stopy procentowej, w podziale na poszczególne kategorie wiekowe. Wszystkie obligacje wyemitowane przez Spółkę oprocentowane są zmienną stopą procentową. Część obligacji, której zmienność przepływów odsetkowych została zabezpieczona poprzez swap procentowy, w tabelach poniżej została zaprezentowana łącznie z wyceną tych instrumentów zabezpieczających w ramach pozycji o oprocentowaniu stałym. Ryzyko stopy procentowej według stanu na dzień 31 grudnia 2015 roku – oprocentowanie zmienne < 1 rok Instrumenty finansowe Aktywa finansowe Obligacje Udzielone pożyczki Środki pieniężne i ich ekwiwalenty Razem Zobowiązania finansowe Kredyty i pożyczki udzielane na warunkach rynkowych Kredyt w rachunku bieżącym Wyemitowane obligacje Razem 1-2 lat 2-3 lat 3-5 lat Ogółem >5 lat 901 23 050 168 255 192 206 60 000 60 000 - - 30 000 221 802 251 802 90 901 244 852 168 255 504 008 860 585 - - - - 860 585 10 206 8 594 879 385 - - 2 018 701 2 018 701 938 394 938 394 10 206 2 965 689 3 836 480 Ryzyko stopy procentowej według stanu na dzień 31 grudnia 2015 roku – oprocentowanie stałe < 1 rok Instrumenty finansowe Aktywa finansowe Obligacje Udzielone pożyczki Razem Zobowiązania finansowe Kredyty i pożyczki udzielane na warunkach rynkowych Wyemitowane obligacje Instrumenty pochodne zabezpieczające (IRS) Razem 1-2 lat 2-3 lat 3-5 lat Ogółem >5 lat 214 139 142 044 356 183 37 900 1 195 362 1 233 262 2 198 701 2 198 701 5 125 000 5 125 000 - 7 575 740 1 337 406 8 913 146 171 127 147 479 162 214 324 428 1 258 369 2 063 617 3 003 328 - - - - 3 003 328 95 467 - - - - 95 467 3 269 922 147 479 162 214 324 428 1 258 369 5 162 412 67 TAURON Polska Energia S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2015 roku zgodne z MSSF zatwierdzonymi przez UE (w tysiącach złotych) Ryzyko stopy procentowej według stanu na dzień 31 grudnia 2014 roku – oprocentowanie zmienne < 1 rok Obligacje Udzielone pożyczki Środki pieniężne i ich ekwiwalenty Razem Zobowiązania finansowe 87 771 35 591 1 228 880 1 352 242 - - 50 000 50 000 2 000 000 198 331 2 198 331 2 137 771 233 922 1 228 880 3 600 573 Kredyty i pożyczki udzielane na warunkach rynkowych 1 180 815 - - - - 1 180 815 Kredyt w rachunku bieżącym 11 918 - - - - 11 918 461 476 1 654 209 - - 1 848 607 1 848 607 798 257 798 257 3 108 340 4 301 073 Wyemitowane obligacje Razem 1-2 lat 2-3 lat 3-5 lat Ogółem Instrumenty finansowe Aktywa finansowe >5 lat Ryzyko stopy procentowej według stanu na dzień 31 grudnia 2014 roku – oprocentowanie stałe < 1 rok Instrumenty finansowe Aktywa finansowe Obligacje Razem Zobowiązania finansowe Kredyty i pożyczki udzielane na warunkach rynkowych Wyemitowane obligacje Instrumenty pochodne zabezpieczające (IRS) Razem 1-2 lat 2-3 lat 3-5 lat >5 lat Ogółem 1 188 230 1 188 230 60 000 60 000 35 695 35 695 3 007 030 3 007 030 370 000 370 000 4 660 955 4 660 955 141 207 132 733 132 732 265 464 1 199 601 1 871 737 4 849 2 997 442 - - - 3 002 291 88 673 92 260 - - - 180 933 234 729 3 222 435 132 732 265 464 1 199 601 5 054 961 Pozostałe instrumenty finansowe Spółki, które nie zostały ujęte w powyższych tabelach, nie są oprocentowane i w związku z tym nie podlegają ryzyku stopy procentowej. 46.3.2 Ryzyko walutowe Poniższe tabele prezentują ekspozycję Spółki na ryzyko walutowe w podziale na poszczególne klasy instrumentów finansowych na dzień 31 grudnia 2015 roku oraz na dzień 31 grudnia 2014 roku. Pozycja walutowa według stanu na dzień 31 grudnia 2015 roku Łączna wartość bilansowa w PLN Aktywa finansowe Należności z tytułu dostaw i usług oraz inne należności finansowe Środki pieniężne i ich ekwiwalenty Instrumenty pochodne (aktywa) Razem Zobowiązania finansowe Kredyty i pożyczki udzielane na warunkach rynkowych Kredyt w rachunku bieżącym Zobowiązania z tytułu dostaw i usług oraz pozostałe zobowiązania finansowe Instrumenty pochodne (zobowiązania) Razem Pozycja walutowa netto EUR w walucie USD w PLN w walucie 96 338 205 639 w PLN 693 914 168 255 5 684 867 853 801 7 002 334 8 137 3 414 29 838 1 425 34 677 376 1 317 800 2 493 2 924 202 173 513 739 426 - - 10 206 2 025 8 630 404 1 576 521 953 1 529 6 515 1 4 112 098 3 568 459 242 177 309 (169 172) 1 032 755 603 (720 926) 301 706 (67) 1 176 2 756 (263) 68 TAURON Polska Energia S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2015 roku zgodne z MSSF zatwierdzonymi przez UE (w tysiącach złotych) Pozycja walutowa według stanu na dzień 31 grudnia 2014 roku Łączna wartość bilansowa w PLN Aktywa finansowe Należności z tytułu dostaw i usług oraz inne należności finansowe Środki pieniężne i ich ekwiwalenty Instrumenty pochodne (aktywa) Razem Zobowiązania finansowe Kredyty i pożyczki udzielane na warunkach rynkowych Kredyt w rachunku bieżącym Zobowiązania z tytułu dostaw i usług oraz pozostałe zobowiązania finansowe Instrumenty pochodne (zobowiązania) Razem Pozycja walutowa netto EUR w walucie USD w PLN w walucie w PLN 958 644 1 228 880 1 811 2 189 335 1 096 5 049 6 145 4 671 21 520 26 191 444 89 533 1 557 312 1 869 3 052 552 166 888 711 326 - - 11 918 2 796 11 918 - - 636 251 1 379 5 877 91 320 196 116 3 896 837 132 171 195 (165 050) 562 729 683 (703 492) 91 442 320 1 549 TAURON Polska Energia S.A. wykorzystywała w 2015 roku i 2014 roku w ramach zarządzania ryzykiem walutowym kontrakty terminowe typu forward. Celem tych transakcji jest zabezpieczenie Spółki przed ryzykiem walutowym powstającym w toku działalności handlowej. Spółka nie stosowała rachunkowości zabezpieczeń w celu zabezpieczenia się przed ryzykiem walutowym. Na dzień bilansowy Spółka posiadała aktywo z tytułu wyceny forwardów walutowych w wysokości 404 tysiące złotych. Spółka zawarła w 2014 roku transakcję Coupon Cross Currency Swap (CCIRS), której wycena w wartości godziwej narażona jest na ryzyko zmian kursu EUR/PLN. Transakcja ta nie jest objęta rachunkowością zabezpieczeń. Na dzień 31 grudnia 2015 roku wycena CCIRS wynosiła (11 368) tysięcy złotych. Po dniu bilansowym, w dniu 12 lutego 2016 roku powyższa transakcja została zamknięta, natomiast w dniu 15 lutego 2016 roku doszło do rozliczenia gotówkowego transakcji w wyniku którego Spółka otrzymała kwotę 5 400 tysięcy złotych. 46.3.3 Ryzyko zmian cen surowców i towarów w odniesieniu do towarowych instrumentów pochodnych Spółka zawiera transakcje pochodne, dla których instrumentem bazowym są towary lub surowce. Narażenie Spółki na ryzyko cenowe w odniesieniu do towarowych instrumentów pochodnych wiąże się z ryzykiem wahań wartości godziwej tych instrumentów na skutek zmian cen surowców/towarów, na których te instrumenty są oparte. Celem ograniczenia ryzyka zawierane transakcje są w zdecydowanej większości domykane poprzez zawarcie transakcji przeciwstawnych. W ten sposób Spółka ogranicza ryzyko cenowe związane z towarowymi instrumentami pochodnym. Ryzyko ogranicza się do otwartych transakcji na zakup lub sprzedaż danego towaru lub surowca. Na dzień 31 grudnia 2015 roku otwarte pozycje stanowiły transakcje forward i futures na uprawnienia do emisji oraz transakcja futures na gaz. Łączna wartość bilansowa wszystkich instrumentów pochodnych na uprawnienia do emisji zanieczyszczeń na dzień 31 grudnia 2015 roku wyniosła 433 tysiące złotych (aktywo 1 425 tysięcy złotych i zobowiązanie 992 tysiące złotych), a transakcji pochodnej na gaz 40 tysięcy złotych (zobowiązanie). Na dzień 31 grudnia 2014 roku ekspozycja Spółki na ryzyko zmian cen surowców i towarów w odniesieniu do posiadanych towarowych instrumentów pochodnych nie była istotna i ograniczała się do jednego otwartego kontraktu terminowego. 46.3.4 Ryzyko rynkowe – analiza wrażliwości Obecnie w odniesieniu do posiadanych instrumentów finansowych TAURON Polska Energia S.A. narażona jest głównie na działanie czynników ryzyka zmian kursów walutowych EUR/PLN oraz USD/PLN oraz zmiany referencyjnych stóp procentowych dla walut PLN i EUR. Na potrzeby analizy wrażliwości na zmiany czynników ryzyka rynkowego Spółka wykorzystuje metodę analizy scenariuszowej. Spółka wykorzystuje scenariusze eksperckie odzwierciedlające subiektywną ocenę Spółki odnośnie kształtowania się pojedynczych czynników ryzyka rynkowego w przyszłości. Prezentowane w niniejszym punkcie analizy scenariuszowe mają na celu analizę wpływu zmian czynników ryzyka rynkowego na wyniki finansowe Spółki. Przedmiotem analizy zostały objęte wyłącznie te pozycje, które spełniają definicję instrumentów finansowych zgodnie z MSSF. Potencjalne możliwe zmiany kursów walutowych są określone w horyzoncie do daty następnego sprawozdania finansowego i zostały obliczone na podstawie rocznych zmienności implikowanych dla opcji walutowych kwotowanych 69 TAURON Polska Energia S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2015 roku zgodne z MSSF zatwierdzonymi przez UE (w tysiącach złotych) na rynku międzybankowym dla danej pary walut z daty bilansowej lub w przypadku braku dostępnych kwotowań rynkowych na podstawie zmienności historycznych za okres jednego roku przed datą bilansową. W analizie wrażliwości na ryzyko stopy procentowej Spółka stosuje równoległe przesunięcie krzywej stóp procentowych o potencjalną możliwą zmianę referencyjnych stóp procentowych w horyzoncie do daty następnego sprawozdania finansowego. Dla celów analizy wrażliwości na ryzyko zmian stóp procentowych wykorzystano średnie poziomy referencyjnych stóp procentowych w danym roku. Skala potencjalnych zmian stóp procentowych została oszacowana na podstawie zmienności implikowanych opcji na stopę procentową kwotowanych na rynku międzybankowym dla walut, dla których Spółka posiada ekspozycję na ryzyko stóp procentowych na datę bilansową. W przypadku analizy wrażliwości na zmiany stóp procentowych efekt zmian czynników ryzyka został odniesiony do wartości przychodów/kosztów odsetkowych dla instrumentów finansowych wycenianych według zamortyzowanego kosztu oraz do wartości godziwej na datę bilansową instrumentów finansowych o zmiennym oprocentowaniu wycenianych do wartości godziwej. Poniżej przedstawiono analizę wrażliwości dla ryzyka stopy procentowej, ryzyka walutowego i ryzyka cenowego, na które Spółka jest narażona na dzień bilansowy, pokazując jaki wpływ na wynik finansowy brutto oraz na pozostałe całkowite dochody brutto miałyby potencjalnie możliwe zmiany poszczególnych czynników ryzyka według klas aktywów i zobowiązań finansowych. Analiza wrażliwości na ryzyko stopy procentowej Spółka identyfikuje ekspozycję na ryzyko zmian stóp procentowych WIBOR oraz EURIBOR, przy czyn na dzień 31 grudnia 2015 roku narażenie na zmianę stopy EURIBOR było nieistotne. Poniższe tabele przedstawiają wrażliwość wyniku finansowego brutto oraz pozostałych całkowitych dochodów brutto na racjonalne możliwe do zaistnienia zmiany stóp procentowych w horyzoncie do daty następnego sprawozdania finansowego, przy założeniu niezmienności innych czynników ryzyka. Rok zakończony 31 grudnia 2015 roku Analiza wrażliwości na ryzyko stopy procentowej na 31 grudnia 2015 roku 31 grudnia 2015 WIBOR Klasy instrumentów finansowych Obligacje Udzielone pożyczki Środki pieniężne i ich ekwiwalenty Instrumenty pochodne (aktywa) Kredyty i pożyczki udzielone na warunkach rynkowych Wyemitowane obligacje Instrumenty pochodne (zobowiązania) Razem Wartość bilansowa Wartość narażona na ryzyko WIBOR + 66 pb Pozostałe Wynik całkowite finansowy dochody 600 1 616 905 (3 360) - WIBOR -66 pb Pozostałe Wynik całkowite finansowy dochody (600) (1 616) (905) 3 360 7 666 641 1 582 258 168 255 5 684 90 901 244 852 168 255 3 055 2 924 202 860 585 (5 680) - 5 680 - 5 969 017 112 098 5 969 017 109 890 (39 396) (34 443) (79 758) 10 085 10 085 39 396 34 443 79 758 (10 085) (10 085) Rok zakończony 31 grudnia 2014 roku Analiza wrażliwości na ryzyko stopy procentowej na 31 grudnia 2014 roku 31 grudnia 2014 WIBOR Klasy instrumentów finansowych Obligacje Udzielone pożyczki Środki pieniężne i ich ekwiwalenty Instrumenty pochodne (aktywa) Kredyty i pożyczki udzielone na warunkach rynkowych Kredyt w rachunku bieżącym Wyemitowane obligacje Instrumenty pochodne (zobowiązania) Razem Wartość bilansowa Wartość narażona na ryzyko WIBOR + 69 pb EURIBOR WIBOR -69 pb EURIBOR -97 pb Wynik finansowy Wynik finansowy 209 (223) (209) 223 6 798 726 233 922 1 228 880 1 811 2 137 771 233 922 1 228 880 1 499 14 751 1 614 8 320 (4 624) Pozostałe całkowite dochody - 3 052 552 1 180 815 (8 148) - 8 148 - - - 11 918 6 110 631 196 116 11 918 6 110 631 195 554 (42 163) (36 212) (66 462) 31 773 31 773 42 163 36 212 66 462 (31 773) (31 773) (116) (26 016) (26 146) 116 26 016 26 146 Wynik finansowy Wynik finansowy (14 751) (1 614) (8 320) 4 624 Pozostałe całkowite dochody - EURIBOR + 97 pb 70 TAURON Polska Energia S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2015 roku zgodne z MSSF zatwierdzonymi przez UE (w tysiącach złotych) Analiza wrażliwości na ryzyko walutowe Spółka identyfikuje ekspozycję na ryzyko zmian kursu walutowego EUR/PLN oraz USD/PLN. Poniższe tabele przedstawiają wrażliwość wyniku finansowego brutto na racjonalne możliwe do zaistnienia zmiany kursu walutowego EUR/PLN oraz USD/PLN w horyzoncie do daty następnego sprawozdania finansowego, przy założeniu niezmienności innych czynników ryzyka. Rok zakończony 31 grudnia 2015 roku 31 grudnia 2015 Klasy instrumentów finansowych Wartość bilansowa Należności z tytułu dostaw i usług oraz inne należności finansowe Środki pieniężne i ich ekwiwalenty Instrumenty pochodne (aktywa) Kredyt w rachunku bieżącym Kredyty i pożyczki udzielane na warunkach rynkowych Zobowiązania z tytułu dostaw i usług oraz pozostałe zobowiązania finansowe Instrumenty pochodne (zobowiązania) Razem Wartość narażona na ryzyko Analiza wrażliwości na ryzyko walutowe na 31 grudnia 2015 roku EUR/PLN USD/PLN kurs EUR/PLN kurs EUR/PLN kurs USD/PLN kurs USD/PLN +7,15% -7,15% +11,43% -11,43% Wynik finansowy Wynik finansowy Wynik finansowy Wynik finansowy 693 914 3 790 244 (244) 43 (43) 168 255 5 684 10 206 2 924 202 31 156 5 684 10 206 739 426 2 133 3 078 (617) (52 869) (2 133) (3 078) 617 52 869 151 92 (180) - (151) (92) 180 - 521 953 6 519 (466) 466 (1) 1 112 098 16 631 21 587 (26 910) (21 587) 26 910 (135) (30) 135 30 Ekspozycja na ryzyko na dzień 31 grudnia 2015 roku jest reprezentatywna dla ekspozycji Spółki na ryzyko w trakcie poprzedzającego tą datę okresu rocznego. Rok zakończony 31 grudnia 2014 roku 31 grudnia 2014 Klasy instrumentów finansowych Wartość bilansowa Należności z tytułu dostaw i usług oraz inne należności finansowe Środki pieniężne i ich ekwiwalenty Instrumenty pochodne (aktywa) Kredyt w rachunku bieżącym Kredyty i pożyczki udzielane na warunkach rynkowych Zobowiązania z tytułu dostaw i usług oraz pozostałe zobowiązania finansowe Instrumenty pochodne (zobowiązania) Razem Wartość narażona na ryzyko Analiza wrażliwości na ryzyko walutowe na 31 grudnia 2014 roku EUR/PLN USD/PLN kurs EUR/PLN kurs EUR/PLN kurs USD/PLN kurs USD/PLN +7,7% -7,7% +12,89% -12,89% Wynik finansowy Wynik finansowy Wynik finansowy Wynik finansowy 958 644 4 671 360 (360) - - 1 228 880 1 811 11 918 3 052 552 23 077 1 811 11 918 711 326 1 657 1 925 (918) (54 772) (1 657) (1 925) 918 54 772 201 40 - (201) (40) - 636 251 6 197 (452) 452 (41) 41 196 116 1 803 25 162 (27 038) (25 162) 27 038 200 (200) Ekspozycja na ryzyko na dzień 31 grudnia 2014 roku jest reprezentatywna dla ekspozycji Spółki na ryzyko w trakcie poprzedzającego tą datę okresu rocznego, z wyjątkiem istotnych transakcji, które miały miejsce pod koniec 2014 roku. Dotyczą one klasy kredytów i pożyczek udzielanych na warunkach rynkowych, która obejmuje otrzymaną przez Spółkę w grudniu 2014 roku pożyczkę od spółki zależnej oraz klas instrumentów pochodnych - aktywa i zobowiązania, które obejmują zawartą w listopadzie 2014 roku transakcję CCIRS. Analiza wrażliwości na ryzyko zmian cen towarów w odniesieniu do towarowych instrumentów pochodnych Na potrzeby analizy wrażliwości na zmiany czynników ryzyka uprawnień do emisji gazów Spółka wykorzystuje metodę analizy scenariuszowej. Scenariusze odzwierciedlają ocenę Grupy odnośnie kształtowania się pojedynczych czynników ryzyka w przyszłości oraz mają na celu analizę wpływu zmian czynników ryzyka na wyniki finansowe Spółki. Wartość bilansowa na 31 grudnia 2015 cena Aktywo Zobowiązanie (EUR) Towarowe instrumenty pochodne uprawnienia do emisji zanieczyszczeń 8,25-8,29 1 425 992 Wzrost cena (EUR) 8,53-8,57 Spadek Wpływ na wynik finansowy (122) cena (EUR) 4,83-4,85 Wpływ na wynik finansowy 1 490 71 TAURON Polska Energia S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2015 roku zgodne z MSSF zatwierdzonymi przez UE (w tysiącach złotych) 47. Ryzyko operacyjne Spółka narażona jest na działanie i niekorzystny wpływ czynników ryzyka związanego ze zmiennością przepływów pieniężnych oraz wyników finansowych wyrażonych w walucie krajowej z tytułu zmian cen towarów w odniesieniu do otwartej pozycji rynkowej. Ryzyko operacyjne handlowe zarządzane jest na poziomie Grupy TAURON, co zostało opisane w nocie 50 skonsolidowanego sprawozdania finansowego Grupy Kapitałowej TAURON Polska Energia S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2015 roku. Spółka zarządza ryzykiem handlowym w oparciu o opracowaną i przyjętą do stosowania Politykę zarządzania ryzykiem w działalności handlowej w Grupie TAURON, która określa zbiór zasad i reguł zarządzania ryzykiem handlowym na poziomie Grupy Kapitałowej TAURON. Powyższy dokument stanowi implementację praktyk rynkowych oraz rozwiązań stosowanych w zakresie zarządzania ryzykiem handlowym w obrocie energią elektryczną oraz produktami powiązanymi wraz z ich dostosowaniem do struktury Grupy Kapitałowej TAURON, w tym specyfiki branży energetycznej. Ekspozycję Spółki na ryzyko cen towarów odzwierciedla wolumen zakupów energii elektrycznej i gazu. Wolumen oraz koszty zakupu energii elektrycznej i gazu przedstawia poniższa tabela. Rodzaj paliwa Energia elektryczna Gaz Razem Jednostka miary MWh tys.m3 2015 Wolumen Koszty zakupu 49 387 348 8 420 914 112 918 119 583 8 540 497 2014 Wolumen Koszty zakupu 47 147 770 7 781 085 388 529 83 886 7 864 971 W zakresie obrotu węglem i biomasą Spółka nie jest narażona na ryzyko cen, ponieważ działa jak pośrednik i uzyskuje przychody wyłącznie z tytułu pośrednictwa w obrocie. 48. Zarządzanie kapitałem i finansami Zarządzanie kapitałem i finansami odbywa się na poziomie Grupy Kapitałowej TAURON Polska Energia S.A. zostało szerzej opisane w nocie 51 Dodatkowych Not Objaśniających Skonsolidowanego Sprawozdania Finansowego za rok zakończony dnia 31 grudnia 2015 roku. 49. Struktura zatrudnienia Poniższa nota prezentuje przeciętne zatrudnienie w okresach rocznych zakończonych 31 grudnia 2015 roku i 31 grudnia 2014 roku. Zarząd Administracja Pion sprzedaży Razem 50. Rok zakończony 31 grudnia 2015 5 237 98 340 Rok zakończony 31 grudnia 2014 5 214 105 324 Wynagrodzenie biegłego rewidenta lub podmiotu uprawnionego Informacja na temat wynagrodzenia biegłego rewidenta została zaprezentowana w sprawozdaniu Zarządu z działalności TAURON Polska Energia S.A. za rok obrotowy 2015 w punkcie 4.13. 51. Podział sprawozdania finansowego na rodzaje działalności zgodnie z Art. 44 Prawa energetycznego Zgodnie z artykułem 44. pkt 2. ustawy Prawo energetyczne, TAURON Polska Energia S.A. będąc przedsiębiorstwem energetycznym jest zobowiązany do dokonania ujawnienia w ramach informacji dodatkowej niniejszego sprawozdania finansowego w postaci wykazania odpowiednich pozycji bilansu oraz rachunków zysków i strat w podziale na poszczególne rodzaje działalności. Spółka zidentyfikowała następujące rodzaje działalności zgodnie z art. 44 pkt 2. ustawy: Obrót paliwami gazowymi Pozostała działalność 72 TAURON Polska Energia S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2015 roku zgodne z MSSF zatwierdzonymi przez UE (w tysiącach złotych) Zasady sporządzania sprawozdania z całkowitych dochodów (rachunku zysków i strat) w podziale na rodzaje działalności Spółka prowadzi ewidencję księgową pozwalają na odrębne obliczenie kosztów i przychodów oraz wyniku finansowego dotyczącego powyższych działalności. Spółka wyodrębniła w sposób bezpośredni przychody ze sprzedaży oraz koszt własny sprzedanych towarów, materiałów i usług związane z poszczególnymi rodzajami prowadzonej działalności. Koszty sprzedaży związane z obsługą całości procesu sprzedaży prowadzonego przez Spółkę, zostały podzielone w proporcji do osiągniętych przez Spółkę przychodów ze sprzedaży. Pozostała działalność operacyjna oraz działalność finansowa została zidentyfikowana jako związana z pozostałą działalnością Spółki. Koszty ogólnego zarządu Spółki ponoszone są na rzecz całej Grupy Kapitałowej, i w związku z powyższym zostały wykazane w sprawozdaniu z całkowitych dochodów jako pozycje nieprzypisane, gdyż ich podział na poszczególne rodzaje działalności spółki nie ma merytorycznego uzasadnienia. Jako pozycje nieprzypisane zaprezentowano także obciążenie wyniku finansowego Spółki podatkiem dochodowym od osób prawnych. Sprawozdanie z całkowitych dochodów w podziale na rodzaje działalności za rok obrotowy 2015 122 835 (120 041) Pozostała działalność 9 050 195 (9 065 641) Zysk (strata) brutto ze sprzedaży 2 794 Pozostałe przychody operacyjne Koszty sprzedaży Koszty ogólnego zarządu Pozostałe koszty operacyjne Zysk (strata) operacyjna Przychody z tytułu dywidend Pozostałe przychody finansowe Koszty finansowe Zysk (strata) brutto Podatek dochodowy Zysk (strata) netto za rok obrotowy (271) 2 523 2 523 2 523 Gaz Przychody ze sprzedaży Koszt sprzedanych towarów, materiałów i usług Pozycje nieprzypisane Razem - 9 173 030 (9 185 682) (15 446) - (12 652) 7 103 (19 997) (2 134) (30 474) 1 510 624 473 546 (5 310 672) (3 356 976) (3 356 976) (96 341) (96 341) (96 341) (3 114) (99 455) 7 103 (20 268) (96 341) (2 134) (124 292) 1 510 624 473 546 (5 310 672) (3 450 794) (3 114) (3 453 908) Sprawozdanie z całkowitych dochodów w podziale na rodzaje działalności za rok obrotowy 2014 Gaz Przychody ze sprzedaży Koszt sprzedanych towarów, materiałów i usług Zysk brutto ze sprzedaży Pozostałe przychody operacyjne Koszty sprzedaży Koszty ogólnego zarządu Pozostałe koszty operacyjne Zysk operacyjny Przychody z tytułu dywidend Pozostałe przychody finansowe Koszty finansowe Zysk brutto Podatek dochodowy Zysk netto za rok obrotowy 77 263 (75 807) 1 456 (225) 1 231 1 231 1 231 Pozostała działalność 8 612 536 (8 451 048) 161 488 2 821 (25 061) (1 462) 137 786 1 076 836 434 491 (397 452) 1 251 661 1 251 661 Pozycje nieprzypisane (80 365) (80 365) (80 365) (26 084) (106 449) Razem 8 689 799 (8 526 855) 162 944 2 821 (25 286) (80 365) (1 462) 58 652 1 076 836 434 491 (397 452) 1 172 527 (26 084) 1 146 443 Zasady sporządzania sprawozdania z sytuacji finansowej (bilansu) w podziale na rodzaje działalności Spółka wyodrębniła bezpośrednio należności i zobowiązania z tytułu dostaw i usług oraz pozostałe należności i zobowiązania związane z poszczególnymi rodzajami działalności prowadzonymi przez Spółkę. Kapitały własne, rezerwy na świadczenia pracownicze, środki pieniężne oraz rozrachunki z tytułu podatku dochodowego zostały wykazane w sprawozdaniu z sytuacji finansowej jako pozycje nieprzypisane. Pozostałe składniki aktywów i pasywów, związane są z pozostałą działalnością spółki. 73 TAURON Polska Energia S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2015 roku zgodne z MSSF zatwierdzonymi przez UE (w tysiącach złotych) Sprawozdanie z sytuacji finansowej na dzień 31 grudnia 2015 roku, w podziale na rodzaje działalności Pozostała działalność Gaz AKTYWA Aktywa trwałe, w tym: Udziały i akcje Obligacje Pożyczki udzielone Aktywa obrotowe, w tym: Należności z tytułu dostaw i usług oraz pozostałe należności Obligacje Pożyczki udzielone 28 489 28 489 - Środki pieniężne i ich ekwiwalenty SUMA AKTYWÓW Pozycje nieprzypisane 24 866 370 15 933 194 7 451 601 1 417 165 1 411 042 681 105 215 040 144 150 168 255 - Razem 24 866 370 15 933 194 7 451 601 1 417 165 1 607 786 709 594 215 040 144 150 - - 168 255 168 255 28 489 26 277 412 168 255 26 474 156 4 807 4 767 4 807 5 060 890 4 876 546 4 724 077 4 057 048 512 453 9 784 967 16 592 497 8 228 385 7 843 83 657 82 935 722 16 684 382 16 592 497 5 069 118 4 876 546 385 7 843 4 812 541 4 057 048 82 935 517 220 722 26 474 156 PASYWA Kapitał własny Zobowiązania długoterminowe, w tym: Zobowiązania z tytułu zadłużenia Zobowiązanie z tytułu odroczonego podatku dochodowego Rezerwy na świadczenia pracownicze Zobowiązania krótkoterminowe, w tym: Zobowiązania z tytułu zadłużenia Zobowiązania z tytułu podatku dochodowego Zobowiązania z tytułu dostaw i usług i pozostałe zobowiązania Rezerwy na świadczenia pracownicze SUMA PASYWÓW Sprawozdanie z sytuacji finansowej na dzień 31 grudnia 2014 roku, w podziale na rodzaje działalności Pozostała działalność Gaz AKTYWA Aktywa trwałe, w tym: Udziały i akcje Obligacje Aktywa z tytułu podatku odroczonego Aktywa obrotowe, w tym: Należności z tytułu podatku dochodowego Należności z tytułu dostaw i usług oraz pozostałe należności Obligacje Pożyczki udzielone Środki pieniężne i ich ekwiwalenty SUMA AKTYWÓW 1 323 Pozycje nieprzypisane Razem 26 585 870 20 809 799 5 522 725 2 484 932 31 141 31 141 1 237 264 26 617 011 20 809 799 5 522 725 31 141 3 723 519 - - 8 384 8 384 1 323 1 323 981 259 1 276 001 6 367 29 070 802 1 228 880 1 268 405 982 582 1 276 001 6 367 1 228 880 30 340 530 - - 20 239 567 20 239 567 3 325 3 325 3 325 7 503 745 7 405 005 2 585 877 1 803 255 627 800 34 189 10 089 622 7 351 7 351 665 665 20 247 583 7 511 096 7 405 005 7 351 2 589 867 1 803 255 631 125 665 34 189 30 340 530 PASYWA Kapitał własny Zobowiązania długoterminowe, w tym: Zobowiązania z tytułu zadłużenia Rezerwy na świadczenia pracownicze Zobowiązania krótkoterminowe, w tym: Zobowiązania z tytułu zadłużenia Zobowiązania z tytułu dostaw i usług i pozostałe zobowiązania Rezerwy na świadczenia pracownicze Pozostałe rezerwy SUMA PASYWÓW 52. Zdarzenia następujące po dniu bilansowym Emisja dłużnych papierów wartościowych W dniu 8 stycznia 2016 roku Spółka wyemitowała obligacje długoterminowe o łącznej wartości nominalnej 210 000 tysięcy złotych w ramach umowy z Bankiem Gospodarstwa Krajowego z terminami wykupu: Transza 70 000 tysięcy złotych z terminem wykupu 20 grudnia 2023 roku; Transza 70 000 tysięcy złotych z terminem wykupu 20 grudnia 2024 roku; Transza 70 000 tysięcy złotych z terminem wykupu 20 grudnia 2025 roku. 74 TAURON Polska Energia S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2015 roku zgodne z MSSF zatwierdzonymi przez UE (w tysiącach złotych) Podwyższenie kapitału spółki Nowe Brzeszcze Grupa TAURON Sp. z o.o. W dniu 31 grudnia 2015 roku Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie spółki Nowe Brzeszcze Grupa TAURON Sp. z o.o. podjęło uchwałę o podwyższeniu kapitału zakładowego spółki o kwotę 2 900 tysięcy złotych w drodze emisji 29 000 akcji o wartości nominalnej 100 złotych każda, które zostaną objęte przez Spółkę po cenie 1000 złotych/akcję, za łączną wartość 29 000 tysięcy złotych. Do dnia bilansowego podniesienie kapitału spółki nie zostało zarejestrowane ani nie zostały wydatkowane środki na podwyższenie kapitału. Środki na podwyższenie kapitału zostały przekazane przez Spółkę w dniu 8 stycznia 2016 roku. Rejestracja podwyższenia kapitału nastąpiła w dniu 29 stycznia 2016 roku. Wykup oraz emisja dłużnych papierów wartościowych W dniu 29 lutego 2016 roku Spółka nabyła w celu umorzenia 22 500 sztuk obligacji spośród 30 000 sztuk obligacji transzy C wyemitowanych w dniu 12 grudnia 2011 roku w ramach programu emisji obligacji z dnia 16 grudnia 2010 roku. Wcześniejszy wykup nie obejmuje pozostałych 7 500 sztuk obligacji Transzy C, które zgodnie z warunkami emisji będą wykupione w dniu 12 grudnia 2016 roku. Wykupione obligacje zostały nabyte po cenie emisyjnej wynoszącej 100 tysięcy złotych, tym samym łączna wartość nominalna nabytych i umorzonych obligacji to 2 250 000 tysięcy złotych. Kwota nabycia została powiększona o odsetki należne od dnia rozpoczęcia ostatniego okresu odsetkowego poprzedzającego nabycie do dnia nabycia obligacji. Nabycie w celu umorzenia zostało przeprowadzone na podstawie bilateralnych umów zawartych przez TAURON z obligatariuszami Obligacji Transzy C, a głównym celem transakcji jest prolongata terminu spłaty przez Spółkę zadłużenia zaciągniętego w formie obligacji. Środki na zrefinansowanie wykupionych obligacji Spółka pozyskała w ramach nowego programu emisji obligacji z dnia 24 listopada 2015 roku. W ramach nowego programu Spółka wyemitowała w dniu 29 lutego 2016 roku 22 500 sztuk obligacji o łącznej wartości nominalnej 2 250 000 tysięcy złotych, z terminem wykupu w dniu 29 grudnia 2020 roku. Obligacje zostały wyemitowane w złotych jako papiery wartościowe niezabezpieczone, zdematerializowane oraz kuponowe. Obligacje zostały objęte po cenie emisyjnej równej wartości nominalnej wynoszącej 100 tysięcy złotych. Oprocentowanie wyemitowanych obligacji zostało ustalone w oparciu o stawkę WIBOR 6M powiększoną o stałą marżę. Obligacje będą wykupywane po cenie emisyjnej w dniu wykupu, a odsetki będą płatne z dołu, na zakończenie każdego okresu odsetkowego na rzecz obligatariuszy będących w posiadaniu obligacji na dzień ustalania praw. Odsetki z tytułu obligacji są płatne w okresach półrocznych (z zastrzeżeniem pierwszego, czteromiesięcznego okresu). Obligacje zostały objęte przez instytucje finansowe będące stronami umów programu emisji obligacji, tj. Bank BGŻ BNP Paribas S.A., Bank Handlowy w Warszawie S.A., Bank of Tokyo-Mitsubishi UFJ (Holland) BV, Bank of Tokyo-Mitsubishi UFJ (Polska) S.A., Bank Zachodni WBK S.A., CaixaBank S.A. (Spółka Akcyjna) Oddział w Polsce, Industrial and Commercial Bank of China (Europe) S.A. Oddział w Polsce, ING Bank Śląski S.A., mBank S.A. oraz Powszechna Kasa Oszczędności Bank Polski S.A. 75 TAURON Polska Energia S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2015 roku zgodne z MSSF zatwierdzonymi przez UE (w tysiącach złotych) Niniejsze sprawozdanie finansowe TAURON Polska Energia S.A. sporządzone za rok zakończony dnia 31 grudnia 2015 roku zgodnie z Międzynarodowymi Standardami Sprawozdawczości Finansowej zatwierdzonymi przez Unię Europejską obejmuje 76 stron. Zarząd Spółki Katowice, dnia 8 marca 2016 roku Remigiusz Nowakowski - Prezes Zarządu ………………………………….. Jarosław Broda - Wiceprezes Zarządu ………………………………….. Kamil Kamiński - Wiceprezes Zarządu ………………………………….. Marek Wadowski - Wiceprezes Zarządu ………………………………….. Piotr Zawistowski - Wiceprezes Zarządu ………………………………….. Oliwia Tokarczyk – Dyrektor Departamentu Rachunkowości i Podatków ………………………………….. 76