Wyniki i wnioski z ewaluacji zewnętrznych prowadzonych w roku szkolnym 2012/2013. 1. Wstęp Ewaluacje zewnętrzne przeprowadzone w roku szkolnym 2012/2013 w województwie podlaskim wskazują na jakościowy rozwój większości szkół i placówek. Obserwuje się pozytywne tendencje w funkcjonowaniu szkół, oparte o powszechnie akceptowane koncepcje pracy, efektywne współdziałanie nauczycieli oraz sprzyjającą wzajemnemu rozwojowi współpracę z instytucjami lokalnego środowiska. Szkoły wspierają rodziców w wychowaniu ich dzieci, służą radą i pomocą w sytuacjach problemowych, a rodzice dzielą się opiniami na temat pracy placówek, chociaż w mniejszym stopniu uczestniczą w procesach decyzyjnych. Na podkreślenie zasługuje również dbałość szkół o kształtowanie pożądanych postaw uczniów, eliminowanie zagrożeń i zapewnianie uczniom poczucia bezpieczeństwa. Ponadto szkoły analizują efekty pracy dydaktycznej i wychowawczej, tj. wyniki sprawdzianów i egzaminów zewnętrznych, wyniki nauczania, sukcesy uczniów w konkursach, olimpiadach i zawodach sportowych. Informacje o osiągnięciach dzieci i młodzieży wykorzystują do promocji swoich placówek. Jednak w części szkół należy doskonalić proces analizy jakościowej (kontekstowej), uwzględniającej czynniki wpływające na poziom osiągnięć uczniów. Na podstawie przeprowadzonych diagnoz podejmują szereg działań zwiększających szanse edukacyjne uczniów, stosują atrakcyjne dla uczniów metody nauczania, różnorodne zajęcia pozalekcyjne (wyrównawcze i rozwijające ich zainteresowania). Wiele szkół i placówek korzysta z licznych programów i projektów unijnych. W części szkół zauważa się problem z indywidualizacją procesu edukacyjnego, niepełne wykorzystanie funkcji oceniania oraz niepodejmowanie przez nauczycieli nowatorskich rozwiązań programowych. Widoczna jest też poprawa bazy lokalowej i wyposażenia szkół w obiekty sportowe, place zabaw, stosowanie technologii informacyjno-komunikacyjnych. 2. Ogólne informacje o liczbie ewaluacji W roku szkolnym 2012/13 zaplanowano i przeprowadzono 187 ewaluacji, w tym 50 ewaluacji całościowych oraz 137 ewaluacji problemowych w ramach obszarów: „Efekty działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej oraz innej działalności statutowej szkoły lub placówki” i „Zarządzanie szkołą lub placówką” - 74 ewaluacji; „Procesy zachodzące w szkole lub placówce” i „Funkcjonowanie szkoły lub placówki w środowisku lokalnym, w szczególności w zakresie współpracy z rodzicami uczniów” - 50 ewaluacji; „Efekty działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej oraz innej działalności statutowej szkoły lub placówki” - 13 ewaluacji. 1 3. Wyniki ewaluacji 3.1. Przedszkola i inne formy wychowania przedszkolne go Wyniki ewaluacji Badany obszar Mocne strony Słabe strony Lp. 1 Efekty 1. Dzieci są samodzielne, potrafią współdziałać w grupie, tworzy się im warunki do realizowania aktywności ruchowej. 2. Nauczyciele systematycznie prowadzą analizę osiągnięć dzieci z uwzględnieniem ich możliwości rozwojowych i na tej podstawie planują proces dydaktyczny. 3. Skutecznie realizuje się działania wychowawcze – dzieci na ogół przestrzegają obowiązujących norm i mają wysokie poczucie bezpieczeństwa. 2 Procesy 1. Oferta programowa przedszkola jest modyfikowana zgodnie z potrzebami dzieci, prowadzi się coraz więcej nieodpłatnych zajęć dodatkowych oraz realizuje się nowatorskie rozwiązania programowe. 2. Koncepcja pracy przedszkoli jest systematycznie modyfikowana we współpracy z rodzicami. 3. Nauczyciele systematycznie współpracują przy planowaniu, realizacji i analizie procesów wspomagania i rozwoju dzieci. 3 Współpraca ze środowiskiem 1. Rodzice są zachęcani do dzielenia się opiniami na temat pracy przedszkola, korzystają z tej możliwości, chętnie i w szerokim zakresie współpracują z placówką. 1. Nie we wszystkich przedszkolach rodzice mają możliwość opiniowania działań placówki. 2. Przedszkola w bardzo szerokim zakresie wykorzystują zasoby lokalnego środowiska. 4 Zarządzanie 1. Nauczyciele pracują zespołowo, biorą współodpowiedzialność za pracę przedszkola. 2. Nadzór pedagogiczny sprawowany przez dyrektora i ewaluacja wewnętrzna 2 realizowana przez zespoły nauczycieli stanowią podstawę do wprowadzania prorozwojowych zmian w przedszkolach. 3.2. Szkoły podstawowe Wyniki ewaluacji Lp. Badany obszar Mocne strony Słabe strony 1 Efekty 1.Uczniowie czują się bezpiecznie. 2.W szkołach podejmuje się, analizuje i w miarę potrzeb modyfikuje działania mające na celu zmniejszenie zagrożeń i wzmacnianie pożądanych zachowań, uwzględniając inicjatywy uczących się. 3.Uczniowie podejmują inicjatywy na rzecz własnego rozwoju i rozwoju szkoły, które są wdrażane do realizacji. 1.W części szkół wnioski z analiz sprawdzianu zewnętrznego oraz osiągnięć uczących się nie przyczyniają się do wzrostu efektów kształcenia. 2 Procesy 1.Szkoły funkcjonują w oparciu o przyjętą koncepcję pracy, znaną i akceptowaną przez uczniów i ich rodziców. 2.Oferta edukacyjna szkół, spójna z podstawą programową i zgodna z potrzebami uczniów, podlega modyfikacji celem pełniejszego rozwoju uczniów. 3.W szkole prowadzone są działania zwiększające szanse edukacyjne uczniów. 1.W części szkół nie włącza się uczniów w planowanie i realizację procesów edukacyjnych. 1.Szkoły dobrze współpracują z lokalnym środowiskiem zaspakajając jego potrzeby i wykorzystując zasoby w procesie nauczania. 1.W niewielkim zakresie prowadzone są działania w lokalnej społeczności promujące wartość uczenia się przez całe życie. 2.Szkoły wspierają rodziców w procesie wychowania. 2. W celu lepszego przygotowania do dalszej edukacji, rodzice i uczniowie wskazują na potrzebę udziału w innych zajęciach w tym również poza szkołą. 3 Współpraca ze środowiskiem 3.Rodzice dzielą się swoimi opiniami na temat funkcjonowania szkoły. 2.W części szkół ocenianie uczniów nie spełnia wszystkich swoich funkcji: informacyjnej, motywującej. Informacja o postępach w nauce nie pomaga uczniom uczyć się. 3.W części szkół nie realizuje się nowatorskich rozwiązań programowych. 3 3.Rodzice rzadko uczestniczą w działaniach oraz procesach decyzyjnych dotyczących życia szkoły. 4 Zarządzanie 1.Ewaluacja wewnętrzna prowadzona jest w zespołach nauczycielskich. 2.Wnioski z wewnętrznego nadzoru pedagogicznego przyczyniają się do wprowadzania prorozwojowych zmian w funkcjonowaniu szkół. 3.Szkoły posiadają odpowiednie warunki lokalowe i wyposażenie oraz podejmują działania w celu wzbogacenia ich, zgodnie z istniejącymi planami. 3.3. Gimnazja Wyniki ewaluacji Lp. Badany obszar Efekty 1 Mocne strony 1. Szkoły analizują wyniki egzaminów zewnętrznych i wdrażają wnioski z tych analiz. 2. Nauczyciele analizują osiągnięcia uczniów uwzględniając przy tym ich możliwości rozwojowe. 3. Szkoły podejmują skuteczne działania wychowawcze, co sprawia, że uczniowie znają obowiązujące tu normy i prezentują zachowania zgodne z wymaganiami, czują się w szkole bezpiecznie. 2 Procesy 1. Szkoły funkcjonują zgodnie z przyjętą przez radę pedagogiczną koncepcją pracy. 2. W szkołach wykorzystuje się warunki i sposoby realizacji Słabe strony 1. Podczas analiz wyników egzaminów gimnazjalnych stosuje się przede wszystkim metody ilościowe, w niewielkim zakresie uwzględnia się czynniki kontekstowe. 2. W wielu szkołach wnioski z analiz osiągnięć uczniów nie przyczyniają się do wzrostu efektów kształcenia. 3. Uczniowie nie we wszystkich szkołach mają wpływ na modyfikację działań wychowawczych. 1. W szkołach nie wykorzystuje się w pełni wniosków z monitorowania przebiegu procesów edukacyjnych do ich planowania. 4 podstawy programowej oraz monitoruje jej realizację. 3. Oferty edukacyjne gimnazjów są spójne z podstawą programową, zgodne z potrzebami uczniów oraz uwzględniają kształtowanie kompetencji potrzebnych na rynku pracy. 3 Współpraca ze środowiskiem 1. Szkoły współpracują ze środowiskiem lokalnym, podejmują inicjatywy na jego rzecz oraz wykorzystują jego zasoby w procesie nauczania, co wpływa na rozwój uczniów. 2. Szkoły postrzegane są przez rodziców i lokalne środowisko jako dbające o jakość edukacji oraz dobre relacje z otoczeniem. 2. Nauczyciele nie przekazują uczniom pełnej informacji zwrotnej na temat ich postępów w nauce. 3. Nie we wszystkich szkołach prowadzone są działania uwzględniające potrzeby i możliwości dziecka. 1. W niewielkim zakresie prowadzone są działania w lokalnej społeczności promujące wartość uczenia się przez całe życie. 2. W niewielkim zakresie rodzice biorą udział w podejmowaniu decyzji dotyczących życia szkoły 3. Szkoły wspierają rodziców w wychowaniu. 4 Zarządzanie 1. Dyrektorzy angażują nauczycieli do zespołowej ewaluacji wewnętrznej. 2. Nauczyciele współpracują i wspierają się przy tworzeniu, realizowaniu i analizowaniu procesów edukacyjnych, są zaangażowani w pracę zespołową. 1. Nauczyciele w niewielkim zakresie uczestniczą w doskonaleniu metod i form współpracy. 3. 4. Licea ogólnokształcące Wyniki ewaluacji Lp. Badany obszar Mocne strony Słabe strony 5 1 Efekty 1. Uczniowie znają obowiązujące w szkołach normy i deklarują, że czują się bezpiecznie. 2. Uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności, a nauczyciele dostrzegają możliwości uzyskania przez nich lepszych wyników. 3. Uczniowie angażują się w zajęcia organizowane przez szkoły, a szkoły realizują zgłaszane przez nich inicjatywy. 2 Procesy Współpraca ze środowiskiem 2. Nie w każdym liceum uczący się podejmują inicjatywy dotyczące ich własnego rozwoju i rozwoju szkoły. 1. Koncepcje pracy szkół są powszechnie znane, akceptowane i w miarę potrzeb modyfikowane. 1. Nie we wszystkich szkołach nauczyciele współpracują z uczniami przy organizacji procesów edukacyjnych. 2. Podejmowane działania wychowawcze są spójne, adekwatne do potrzeb uczniów oraz sprzyjają kształtowaniu pożądanych postaw społecznych. 2. Informowanie uczniów o postępach w nauce nie zawsze pomaga im uczyć się. 3. Procesy edukacyjne są planowane, monitorowane, a ich organizacja sprzyja uczeniu się. 3 1. Dokonywane w szkołach analizy wyników egzaminu maturalnego i analizy osiągnięć uczących się nie zawsze przyczyniają się do wzrostu efektów kształcenia. 1. Szkoły współpracują z podmiotami działającymi w środowisku, a zasoby środowiska wykorzystywane są na rzecz wzajemnego rozwoju. 2. Szkoły informują o celowości, skuteczności swoich działań i promują wartość edukacji w środowisku. 3. Nie zawsze nauczyciele diagnozują możliwości uczniów i podejmują działania uwzględniające indywidualizację procesu edukacji. 1. Nie wszystkie szkoły efektywnie przygotowują uczniów do dalszej edukacji. 2. Rodzice nie zawsze uczestniczą w szkolnych przedsięwzięciach i podejmowaniu decyzji dotyczących życia szkoły. 3. Szkoły współpracują z rodzicami w procesie nauczania i wychowania. 4 Zarządzanie 1. Wnioski z wewnętrznego nadzoru pedagogicznego przyczyniają się do 1. Nie zawsze nauczyciele wspólnie planują działania w szkole opierając się na analizie 6 wprowadzania prorozwojowych zmian w funkcjonowaniu szkół. pracy zespołów. 2. Warunki lokalowe i wyposażenie szkół są odpowiednie do realizowania podstawy programowej i przyjętych programów nauczania. 3. Nauczyciele współpracują przy realizacji działań podejmowanych w szkołach. 3.5. Technika Wyniki ewaluacji Lp. 1 Badany obszar Efekty Mocne strony Słabe strony 1. Uczniowie czują się w szkole bezpiecznie, znają obowiązujące normy społeczne i w zdecydowanej większości techników prezentują zachowania zgodne z wymogami. 1. Prowadzona analiza wyników egzaminów zewnętrznych opiera się przede wszystkich na metodach ilościowych. 2. Podejmowane w szkole działania wychowawcze, adekwatne do zdiagnozowanych zagrożeń, eliminują niepożądane a wzmacniają pozytywne zachowania uczniów. 2 Procesy 1. Szkoły funkcjonują w oparciu o przyjętą przez radę pedagogiczną koncepcję pracy, która jest znana i akceptowana przez uczniów i ich rodziców. 2. Oferta edukacyjna jest spójna z podstawą programową, uwzględnia potrzeby uczniów i umożliwia dobre przygotowanie 2. W większości techników wdrażanie wniosków z analizy wyników egzaminów i innych osiągnięć uczniów nie przekłada się na wzrost efektów kształcenia 3. W części techników uczniowie nie podejmują inicjatyw dotyczących własnego rozwoju i rozwoju szkoły oraz nie realizuje się działań przez nich zainicjowanych. 1. W części techników nie realizuje się nowatorskich rozwiązań programowych. 2. W części techników ocenianie uczniów nie motywuje ich do dalszej pracy, a informacja o postępach w nauce nie pomaga uczyć się. 7 uczniów do funkcjonowania na rynku pracy. 3 Współpraca ze środowiskiem 1. Współpraca techników z licznymi podmiotami działającymi w lokalnym środowisku sprzyja rozwojowi uczniów i zaspokajaniu potrzeb tego środowiska. 2. Technika współpracują z absolwentami a informacje o ich losach wykorzystują w procesie nauczania i wychowania. 3. Rodzice i partnerzy postrzegają technika jako szkoły dbające o jakość uczenia i dobre relacje z lokalnym środowiskiem 4 Zarządzanie 1. Uczniowie potrzebują wsparcia w przygotowaniu się do dalszej edukacji. 2. Rodzice w niewielkim zakresie uczestniczą w działaniach organizowanych przez szkołę i w podejmowaniu decyzji dotyczących życia szkoły. 3. W niewielkim zakresie prowadzone są w lokalnej społeczności działania promujące wartość uczenia się przez całe życie. 1. We wszystkich technikach nauczyciele angażują się w pracę zespołów, w tym do realizacji ewaluacji wewnętrznej 1. W części techników nauczyciele planując działania, nie opierają się na analizie efektów pracy zespołów. 2. W zdecydowanej większości techników warunki lokalowe i wyposażenie są wystarczające do realizacji podstawy programowej i przyjętych programów nauczania. 2. W części szkół nauczyciele nie uczestniczą w formach doskonalenia zawodowego dotyczących metod i form współpracy. 3. Wszystkie technika planują i podejmują działania mające na celu wzbogacenie warunków lokalowych i wyposażenia dydaktycznego. 3.6. Zasadnicze szkoły zawodowe Wyniki ewaluacji Lp. 1 Badany obszar Efekty Mocne strony 1. Uczniowie czują się w szkole bezpiecznie, znają obowiązujące normy społeczne i prezentują Słabe strony 1. Analiza wyników egzaminów zewnętrznych w małym stopniu opiera się na metodach 8 zachowania zgodne z wymogami jakościowych. 2. Podejmowane w szkole działania wychowawcze, adekwatne do zdiagnozowanych zagrożeń, eliminują niepożądane a wzmacniają pozytywne zachowania uczniów. 2. Wdrażanie wniosków z analizy egzaminów zewnętrznych i z analizy osiągnięć uczniów nie zawsze przyczynia się do wzrostu efektów kształcenia. 2 Procesy 1. nie badano tego obszaru 1. nie badano tego obszaru 3 Współpraca ze środowiskiem 1. nie badano tego obszaru 1. nie badano tego obszaru 4 Zarządzanie 1. Nauczyciele angażują się w pracę zespołów funkcjonujących w szkole, w tym do realizacji ewaluacji wewnętrznej. 1. Nauczyciele planując działania w szkole nie zawsze opierają się na analizie efektów pracy zespołów. 2. Warunki lokalowe i wyposażenie szkoły są wystarczające do realizacji podstawy programowej i przyjętych programów nauczania. 2. Nauczyciele nie zawsze uczestniczą w formach doskonalenia zawodowego dotyczących metod i form współpracy. 3.7. Szkoły specjalne Wyniki ewaluacji Lp. 1 Badany obszar Efekty Mocne strony Słabe strony 1.Wychowankowie nabywają wiadomości i umiejętności zgodnie z rozpoznanymi potrzebami i możliwościami. 2. Uczniowie czują się w szkole bezpiecznie. 3. W szkołach i placówkach analizuje się podejmowane działania wychowawcze, ocenia się ich skuteczność, modyfikuje w razie potrzeby, uwzględniając inicjatywy wychowanków. 2 Procesy 1.Szkoły funkcjonują w oparciu o przyjętą koncepcję pracy, która jest analizowana i modyfikowana w razie potrzeby. 2.Oferta edukacyjna jest 9 modyfikowana, wzbogacana, umożliwia rozbudzanie i rozwijanie postaw prospołecznych. 3.Uczniowie osiągają sukcesy na miarę swoich możliwości, a prowadzona indywidualizacja działań zwiększa szanse edukacyjne wychowanków. 3 Współpraca ze środowiskiem 1.Szkoły współpracują z różnymi podmiotami działającymi w środowisku, co wpływa korzystnie na rozwój wychowanków. 2.Placówki promują zachowania prospołeczne, dzięki czemu są pozytywnie postrzegane w środowisku. 3.Rodzice są wspierani w trudnych sytuacjach oraz współdecydują w sprawach placówek. 4 Zarządzanie 1.Ewaluacja wewnętrzna prowadzona jest z udziałem zespołów nauczycielskich. 2.Wnioski wynikające z wewnętrznego nadzoru pedagogicznego służą do wprowadzania zmian w funkcjonowaniu szkoły lub placówki, są wykorzystywane do jej rozwoju. 3.W szkołach i placówkach prowadzone są liczne działania wzbogacające warunki lokalowe i wyposażenie szkół i placówek. 4. Wnioski z przeprowadzonych ewaluacji 4.1 Wnioski z przeprowadzonych ewaluacji z uwzględnieniem typów szkół i placówek 4.1.1. Wnioski z ewaluacji przedszkoli i innych form wychowania przedszkolnego: 1. Nowatorstwo programowe, oferta edukacyjna dostosowana do potrzeb i możliwości dzieci i szeroka współpraca ze środowiskiem pozytywnie wpływają na efektywność procesów wspomagania i rozwoju dzieci. 10 2. Umiejętnie prowadzona współpraca z rodzicami, angażowanie ich w sprawy przedszkola, wykorzystywanie ich opinii podczas opracowywania koncepcji placówki przekładają się na bardzo wysoki poziom akceptacji działań realizowanych przez przedszkola. 3. Wykorzystanie wyników ewaluacji wewnętrznej podczas planowania i organizacji procesów wspomagania i rozwoju dzieci sprawia, że nauczyciele chętnie angażują się w realizację zadań i biorą współodpowiedzialność za pracę przedszkola. 4.1.2. Wnioski z ewaluacji szkół podstawowych: 1. Ocenianie uczniów nie spełnia wszystkich swoich funkcji. 2. Szkoły prowadzą szeroką współpracę z lokalnym środowiskiem. 3. Dyrektorzy szkół efektywnie zarządzają swoimi placówkami, przy dużym udziale zespołów nauczycielskich. 4. Szkoły uzyskują pozytywne efekty w pracy wychowawczej i opiekuńczej, podejmują i w miarę potrzeb modyfikują działania zmniejszające zagrożenia i wzmacniające pożądane zachowania. 5. Zbyt mało uwagi poświęca się w szkołach na wykorzystanie wniosków z analiz sprawdzianów zewnętrznych oraz osiągnięć uczniów do poprawy efektów kształcenia. 6. W szkołach podstawowych rodzice w szerokim zakresie współpracują z nauczycielami, uczestniczą w życiu szkoły. Jednakże w mniejszym stopniu biorą udział w procesie decyzyjnym. 7. Szkoły w ograniczonym zakresie prowadzą działania promujące wartość uczenia się przez całe życie. 8. Szkoły rzadko korzystają z nowatorskich rozwiązań programowych. 1. 2. 3. 4. 4.1.3 Wnioski z ewaluacji gimnazjów: W gimnazjach analizuje się wyniki egzaminów zewnętrznych oraz inne osiągnięcia uczniów (w tym wychowawcze), jednak nie zawsze wykorzystuje się w tym celu analizy jakościowe z uwzględnieniem szerokiego kontekstu funkcjonowania ucznia, nie zawsze też wyciągane i wdrażane wnioski przyczyniają się do wzrostu efektów kształcenia i/lub wychowania. Uczniowie w niewielkim stopniu biorą udział w planowaniu, monitorowaniu, modyfikowaniu oraz analizowaniu realizowanych w szkole procesów edukacyjnych i wychowawczych, co utrudnia im nabywanie odpowiedzialności za własną naukę i rozwój. Nauczyciele działają zespołowo podczas planowania i realizowania procesów zachodzących w szkole, wspierają się podczas rozwiązywania problemów, są zaangażowani w ewaluację wewnętrzną szkoły, jednak w niewielkim stopniu uczestniczą w doskonaleniu metod i form współpracy. Szkoły wspierają rodziców w wychowaniu dzieci, dają im możliwość dzielenia się opiniami na temat pracy szkoły, procesu nauczania i wychowania oraz podejmują starania, by rodzice uczestniczyli w działaniach organizowanych w 11 szkole, jednak w niewielkim zakresie dają im realną szansę na podejmowanie decyzji dotyczących życia szkoły (jest to raczej wybór z tego, co proponuje szkoła). 5. Szkoły w szerokim zakresie współpracują ze środowiskiem lokalnym (współpraca jest obopólna) i promują swoje działania, co wpływa na rozwój uczniów oraz budowanie pozytywnego wizerunku gimnazjum wśród rodziców i partnerów społecznych. 1. 2. 3. 4. 5. 4.1.4 Wnioski z ewaluacji liceów ogólnokształcących: Szkoły podejmują działania aktywizujące uczniów, sprzyjające kształtowaniu postaw prospołecznych oraz zapewnieniu poczucia bezpieczeństwa. Procesy edukacyjne zachodzące w liceach są planowane, monitorowane, a ich organizacja sprzyja uczeniu się. Szkoły współpracują z rodzicami oraz podmiotami działającymi w środowisku, co wpływa na podniesienie jakości pracy szkół. Prowadzony wewnętrzny nadzór pedagogiczny przyczynia się do prorozwojowych zmian w funkcjonowaniu szkół. Odpowiednie warunki lokalowe i wyposażenie szkół umożliwiają realizowanie podstawy programowej i przyjętych programów nauczania. 4.1.5 Wnioski z ewaluacji techników: 1. W technikach analizuje się wyniki egzaminów zewnętrznych oraz inne osiągnięcia 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. uczniów, jednak analiza ta w małym stopniu opiera się na metodach jakościowych. Wypracowane z tych analiz wnioski i ich wdrażanie w większości szkół nie przyczynia się do wzrostu efektów kształcenia. Podejmowane przez szkoły działania wychowawcze oraz obowiązujący i znany młodzieży katalog zachowań sprzyjają kształtowaniu pozytywnych postaw. Technika funkcjonują w oparciu o powszechnie znaną i akceptowaną koncepcję pracy, jednak w większości techników modyfikacje koncepcji pracy nie są wynikiem jej analiz. Oferta edukacyjna jest spójna z podstawą programową, uwzględnia potrzeby uczniów i umożliwia dobre przygotowanie uczniów do funkcjonowania na rynku pracy, jednak uczniowie potrzebują wsparcia w przygotowaniu się do dalszej edukacji. Szkoły w szerokim zakresie współpracują ze środowiskiem lokalnym i promują swoje działania, co wpływa na budowanie ich pozytywnego wizerunku wśród rodziców i partnerów. Rodzice w niewielkim zakresie uczestniczą w działaniach organizowanych przez szkołę i w podejmowaniu decyzji dotyczących życia szkoły. Nauczyciele angażują się w pracę zespołów funkcjonujących w szkole, w tym do realizacji ewaluacji wewnętrznej, jednak planując działania szkolne nie opierają się na analizie efektów pracy zespołów oraz w niewielkim stopniu uczestniczą w doskonaleniu metod i form współpracy. Technika w szerokim zakresie współpracują ze środowiskiem lokalnym i promują swoje działania, co wpływa na budowanie ich pozytywnego wizerunku wśród rodziców i partnerów. 12 9. Warunki lokalowe i wyposażenie są wystarczające do realizacji podstawy programowej i przyjętych programów nauczania. Wszystkie technika planują i podejmują działania mające na celu wzbogacenie warunków lokalowych 4.1.6 Wnioski z ewaluacji zasadniczych szkół zawodowych: 1. W zasadniczej szkole zawodowej analizuje się wyniki egzaminów zewnętrznych oraz inne osiągnięcia uczniów, jednak analiza ta w małym stopniu opiera się na metodach jakościowych. Wypracowane z tych analiz wnioski i ich wdrażanie nie przyczynia się do wzrostu efektów kształcenia. 2. Podejmowane przez szkoły działania wychowawcze oraz obowiązujący i znany młodzieży katalog zachowań sprzyjają kształtowaniu pozytywnych postaw. 3. Nauczyciele angażują się w pracę zespołów funkcjonujących w szkole, w tym do realizacji ewaluacji wewnętrznej, jednak planując działania szkolne nie opierają się na analizie efektów pracy zespołów oraz w niewielkim stopniu uczestniczą w doskonaleniu metod i form współpracy. 4. Warunki lokalowe i wyposażenie są wystarczające programowej i przyjętych programów nauczania. do realizacji podstawy 4.1.7 Wnioski z ewaluacji szkół specjalnych: 1. Oferta edukacyjna szkół jest spójna z podstawą programową, zawiera szereg propozycji działań odnoszących się do zróżnicowanych potrzeb uczniów, co pozwala na ich wszechstronny rozwój zgodny z indywidualnymi możliwościami psychofizycznymi. Bogata oferta zajęć wyrównujących szanse edukacyjne (koła zainteresowań, różne formy terapii, zajęcia dodatkowe, różnorodne konkursy) ma wpływ na efektywność podejmowanych w tym zakresie działań, co widoczne jest zarówno w sferze dydaktyki, wychowania jak i opieki. 2. Szkoły organizują zajęcia rewalidacyjne, kompensacyjno- wyrównawcze i terapeutyczne, oferują zajęcia pozalekcyjne, uwzględniające indywidualizację, dzięki czemu zwiększają szanse edukacyjne uczniów. 3. Bardzo bogaty wachlarz zajęć edukacyjnych rozwijających zainteresowania uczniów wpływa pozytywnie na ich poczucie własnej wartości oraz bezpieczeństwo. 4. Zaangażowanie dyrektorów szkół w realizację zadań z zakresu wewnętrznego nadzoru pedagogicznego (ewaluacja wewnętrzna) skutkuje aktywnością nauczycieli w przeprowadzaniu badań ewaluacyjnych służących doskonaleniu i stałemu podnoszeniu efektów własnej pracy i jakościowemu rozwojowi szkół, a wnioski opracowywane na podstawie wyników wewnętrznego nadzoru pedagogicznego mają wpływ na adekwatne do potrzeb planowanie pracy. 13 5. Szkoły i placówki dysponują bardzo dobrymi warunkami lokalowymi oraz wyposażeniem gwarantującym prawidłową realizację zadań. 4.2. Uogólnione wnioski z ewaluacji: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. Szkoły analizują wyniki sprawdzianów/egzaminów zewnętrznych i wdrażają wnioski z tych analiz, ale w części szkół wnioski te nie przekładają się na wzrost efektów kształcenia. W analizach najczęściej stosuje się metody ilościowe, w niewielkim zakresie dokonuje się analizy kontekstowej, uwzględniającej czynniki, które w znaczący sposób mogły wpłynąć na poziom osiągnięć uczniów (indywidualne właściwości uczniów, środowisko, z którego uczeń się wywodzi, czynniki pedagogiczne). W procesie planowania i organizowania procesu dydaktycznego gimnazja i szkoły ponadgimnazjalne w niewielkim stopniu wykorzystują wskaźnik edukacyjnej wartości dodanej. Szkoły podejmują wiele działań zwiększających szanse edukacyjne uczniów, jednak doskonalenia wymaga indywidualizacja procesu edukacyjnego. Szkoły rozpoznają możliwości rozwojowe i zainteresowania uczniów, organizują różnorodne zajęcia pozalekcyjne, czego efektem jest udział uczniów w konkursach, zawodach i innych przedsięwzięciach, pozwalających odnosić im sukcesy. Część szkół wymaga wsparcia w zakresie aktywizowania uczniów do podejmowania inicjatyw na rzecz własnego rozwoju i rozwoju szkoły. Szkoły funkcjonują w oparciu o przyjętą przez Radę Pedagogiczną koncepcję pracy, która jest znana i akceptowana przez rodziców i uczniów. W części badanych szkół nauczyciele nie w pełni wykorzystują w procesie dydaktycznym funkcje oceniania ucznia określone rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej w sprawie oceniania (…) i zapisami szkolnych zasad oceniania. Zdaniem dużej część ankietowanych uczniów ocenianie nie motywuje ich do nauki i nie zawsze otrzymuje pełną informację zwrotną. W części szkół mało wdraża się nowatorskich rozwiązań programowych. Podejmowane w szkołach różnorodne działania organizacyjne, wychowawcze i profilaktyczne sprzyjają eliminowaniu zagrożeń, zapewniają uczniom wysoki poziom poczucia bezpieczeństwa. Współpraca szkół z instytucjami i organizacjami lokalnego środowiska odbywa się na różnych płaszczyznach i wpływa korzystnie na rozwój dzieci, wyzwala w nich aktywność, rozwija kreatywność i umiejętność komunikowania się z innymi. Szkoły wspierają rodziców w wychowaniu dzieci, służą radą i pomocą w sytuacjach problemowych. Rodzice dzielą się opiniami na temat pracy szkół oraz procesu nauczania, ich opinie mają wpływ na działania placówek, jednak większość nie współuczestniczy w podejmowaniu decyzji dotyczących ich funkcjonowania. Nadzór pedagogiczny dyrektora szkoły jest sprawowany w sposób demokratyczny, nauczyciele są wdrażani do prowadzenia ewaluacji 14 14. 15. 16. 17. 18. 19. wewnętrznej, przez co wzrasta ich poczucie odpowiedzialności za efekty pracy szkoły/przedszkola. Dyrektorzy coraz częściej dostrzegają potrzebę prowadzenia ewaluacji wewnętrznej w zakresie adekwatnym do potrzeb szkoły. Nauczyciele wspólnie rozwiązują wiele problemów dydaktycznowychowawczych, doskonalą swoje umiejętności, wymieniają się doświadczeniami. Nie zawsze planują działania w szkole opierając się na analizie pracy zespołów. Widoczna jest poprawa bazy lokalowej i wyposażenia szkół (m.in. obiekty sportowe, place zabaw dla małych dzieci, urządzenia umożliwiające korzystanie z nowoczesnych technologii informacyjno- komunikacyjnych). Przedszkola poszerzają swoją ofertę programową o różnorodne programy i projekty edukacyjne, stosują zróżnicowane formy i metody pracy, wykorzystują zasoby środowiska lokalnego, przez co zyskują uznanie rodziców i promują wartość wychowania przedszkolnego. Zauważa się duże zaangażowanie dyrektorów szkół w podejmowanie działań na rzecz wzbogacania oferty edukacyjnej, która sprzyja przygotowaniu uczniów do dalszej edukacji i funkcjonowania w dorosłym życiu. W szkołach zawodowych obserwuje się dostosowanie kierunków kształcenia do lokalnego rynku pracy. Korzystanie przez wiele szkół i placówek z licznych programów i projektów unijnych sprzyja wyrównywaniu szans edukacyjnych dzieci i podniesieniu efektów kształcenia oraz pozwala na organizację ciekawych i atrakcyjnych form spędzania czasu wolnego. 4.3. Rekomendacje wynikające z wniosków z ewaluacji, kierowane do dyrektorów placówek doskonalenia nauczycieli: wspierać nauczycieli w zakresie prowadzenia analiz jakościowych i skutecznego wykorzystywania wniosków, promować wdrażanie nowatorskich rozwiązań programowych w procesie dydaktyczno-wychowawczym oraz przygotować nauczycieli do opracowywania innowacji pedagogicznych, promować i doskonalić umiejętność pracy zespołowej wśród nauczycieli, doskonalić nauczycieli w zakresie stosowania wewnątrzszkolnych zasad oceniania. kierowane do dyrektorów szkół i placówek: w planie nadzoru pedagogicznego uwzględnić monitorowanie funkcjonowania wewnątrzszkolnych zasad oceniania. podjąć działania zmierzające do większego zaangażowania rodziców w życie szkoły, szczególnie w procesy decyzyjne. wzmacniać działania służące zachęcaniu/motywowaniu uczniów do podejmowania inicjatyw na rzecz własnego rozwoju i rozwoju szkoły. 15