1 - Kamionka Wielka
advertisement
Załącznik Nr …………….. do Uchwały Nr…………… Rady Gminy Kamionka Wielka z dnia …………………….. PLAN ROZWOJU LOKALNEGO WSI MSZALNICA NA LATA 2008-2013 Plan Rozwoju Lokalnego wsi Mszalnica Spis treści I Wstęp…………………………………………………………………...3 II Sytuacja społeczno gospodarcza wsi i środowisko przyrodnicze…...…5 2.1 Rys historyczny……...………………………………………….…5 2.2 Położenie geograficzne i środowisko przyrodnicze ………….….11 2.2.1 Skały macierzyste gleb ………………………………….….12 2.2.2 Ukształtowanie terenu ………………………………….…..13 2.2.3 Warunki wodne ……………………………………….…….13 2.2.4 Agroklimat …………………………………………….…....13 2.2.5 Fauna i flora ………………………………………….……..13 2.3 Turystyka ………………………………………………….…….14 2.4 Zabytki i budowle związane z kultem …………………….…….15 III Sfera społeczna ……………………………………………….……...17 3.1 Ludność ………………………………………………….……...17 3.2 Rynek pracy w struktura zatrudnienia ………………….……….19 3.3 Oświata ………………………………………………….………19 3.4 Służba zdrowia ………………………….………………………20 3.5 Kultura ………………………………….……………………….20 3.6 Ochrona przeciwpożarowa ……………….……………………..23 3.7 Inne organizacje społeczne – KGW i Kółko Rolnicze ….……... 24 IV Infrastruktura techniczna ………………….………………………....25 4.1 Zaopatrzenie w wodę ……………….….………………………..25 4.2 Kanalizacja i oczyszczanie ścieków .……………………………26 4.3 Gospodarka odpadami komunalnymi.. ………………………….26 4.4 Energetyka ………………………..……………………………..28 4.5 Telekomunikacja ………………..……………………………….28 4.6 Komunikacja ………………….…………………………………28 V Stefa gospodarcza ………………….…………………………………30 5.1 Działalność gospodarcza …….…………………………………..30 5.2 Rolnictwo …………………….…………………………………..31 VI Analiza SWOT ………………….…………………………………….33 VII Realizacja zadań i projektów …………………………………………37 VIII Oczekiwane wskaźniki osiągnięcia Planu Rozwoju Lokalnego ….…..43 IX Kompatybilność działań Planu Rozwoju Lokalnego z Priorytetami Narodowego Planu Rozwoju, Strategii Rozwoju Regionalnego Województwa i Powiatu ………………………………………………47 X Plan finansowy ……………………………………………….………..48 10.1 Analiza budżetu gminy i wsi Mszalnica na 2008r. ………………48 10.2 Długofalowy Plan Finansowy ……………………………………52 XI System wdrażania ……………………………………………………....56 XII System monitorowania, sposoby oceny oraz korekty Planu Rozwoju Lokalnego……………………………………………………………….56 Materiały źródłowe ……………………………………………………..57 Mszalnica, 2008 rok 2 Plan Rozwoju Lokalnego wsi Mszalnica I. Wprowadzenie. Podstawą działania władz lokalnych powinna być jasno określona polityka oraz planowe i skoordynowane działania na rzecz rozwoju lokalnego i poprawy warunków życia i pracy mieszkańców. Plan rozwoju lokalnego wsi Mszalnica to dokument, który wielokierunkowo określa potrzeby społeczności lokalnej. W swoich ustaleniach bazuje on na dokumentach i programach planistycznych przyjętych na poziomie kraju, województwa, powiatu oraz gminy. Zgodność Planu Rozwoju Lokalnego Wsi Mszalnica ze strategicznymi dokumentami planistycznymi jest warunkiem koniecznym do jego powstania i skutecznej realizacji. Plan rozwoju lokalnego ma ułatwiać i zwiększać spójność podejmowanych decyzji przez władze samorządowe. Pozwoli bowiem lepiej zagospodarować zasoby ludzkie, naturalne i materialne oraz określić optymalne ich wykorzystanie. Dokument ten został opracowany przy udziale Zespołu Lokalnych Liderów w skład którego weszli: Sołtys. Radni Rady Gminy z terenu wsi, członkowie Rady Sołeckiej, pracownicy Urzędu Gminy, Szkoły Podstawowej, GOK, ZOZ, LZS, ODR, OSP, KGW, członkowie Zespołów Regionalnych i Orkiestry Dętej oraz przedstawiciele ogółu mieszkańców wsi. Plan Rozwoju Lokalnego jest podstawowym planistycznym instrumentem zarządzania wsią, niezbędnym do ubiegania się o środki finansowe z Unii Europejskiej oraz z innych zewnętrznych źródeł zasilających budżet gminy. Planem objęto lata 2008-2013. Głównie dotyczy on działań w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego współfinansowanego z dwóch funduszy strukturalnych: Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR) oraz Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS). Plan ten nie należy do grupy dokumentów planistycznych, które raz ustalone nie podlegają większym zmianom. Przedstawia pewną wizję i wyznacza drogi do jej osiągnięcia ale jest oparty na realiach z chwili jego opracowania. Jest dokumentem otwartym, którego celem jest zapewnienie koncentracji i efektywności wykorzystania środków na strategiczne działania samorządu. Mszalnica, 2008 rok 3 Plan Rozwoju Lokalnego wsi Mszalnica Informacje zawarte w Planie Rozwoju Regionalnego prezentują aktualna sytuację społeczno-gospodarczą wsi oraz ukazują kierunki rozwoju wsi. Plan Rozwoju Lokalnego to zbiór celów strategicznych, celów szczegółowych i zadań realizacyjnych przeznaczonych do wprowadzenia w życie w celu poprawy sytuacji społeczno-gospodarczej wsi. Otwarty charakter dokumentu umożliwia wprowadzenie korekt przyjętego Planu Rozwoju Lokalnego wynikających z procesu transformacji społeczno-gospodarczych oraz zmian hierarchii i priorytetów przyjętych przez przedstawicieli wsi. Wdrażanie Planu Rozwoju Lokalnego winna być ukierunkowane na realizację projektów z zakresu infrastruktury technicznej zwłaszcza połączeń transportowych pomiędzy centrami regionalnymi, rozwój infrastruktury środowiskowej, lokalnej infrastruktury turystycznej, kulturalnej, rekreacyjnej, edukacyjnej, sportowej, ochrony zdrowia, tworzenie i rozwój lokalnych mikroprzedsiębiorstw i infrastruktury służącej działalności gospodarczej. Plan Rozwoju Lokalnego jest dokumentem ponadkadencyjnym, określającym cele i programy działań na kilka lat. Wymaga to ciągłej pracy nad jego jakością. Proces jego wdrażania jest złożonym przedsięwzięciem, towarzyszyć mu powinna bieżąca aktualizacja wynikająca z obiektywnej informacji o jego realizacji, skutkach i społecznym odbiorze. Mszalnica, 2008 rok 4 Plan Rozwoju Lokalnego wsi Mszalnica II. Sytuacja społeczno gospodarcza wsi i środowisko przyrodnicze 2.1. Rys historyczny Wieś Mszalnica powstała w 1364 roku w niewyrobionych borach należących do Nowego Sącza. H. Stamirski w swoich Studiach Historycznych (RS XVIII 1972r.) stwierdza, że Paweł - wójt sądecki wyznaczył to miejsce uczciwemu Mikołajowi w niewyrobionych borach należących do Nowego Sącza i upoważnił go do wytrzebienia i założenia tam dwóch wsi: Mszalnicy i Cieniawy. Dokument lokacyjny zamieszczony przez Morawskiego (Sądecczyzna I 237) mówi ponadto, że według przywileju osadnicy dostali 20 lat wolności , sołtys 2 łany wolne , sadzawkę i karczmę. Na wygon wyznaczono łan, a nadto dano wójtowi wolne łowiectwo i rybołówstwo. Wieś została osadzona na prawie niemieckim. Za to miał sołtys dać wójtowi sądeckiemu, gdy mu wypadło ciągnąć na wojnę, konia wartości półtorej grzywny, sam zaś miał się tylko na pospolite ruszenie wyprawiać. Osadnicy powinni byli na korzyść wójta sądeckiego w obrębie swych miedz 1 dzień w roku trawę kosić i na Boże Narodzenie wóz drzewa przywieźć, wreszcie dostawić kamień do młyna, czyścić przekopy i jaz naprawiać. Dla nieurodzajności gleby miał sołtys plebanowi w Mystkowie zamiast dziesięciny dawać co 3 rok na św. Marcina 8 groszy w monecie brzęczącej. Za datę spisania tego dokumentu podaje się tydzień po Małgorzacie w 1364 roku. Warto dodać, że przywilej ten został potwierdzony przez króla Zygmunta w 1530 roku. Odpis z tego przywileju sporządzony w 1611 roku znalazł Józef Łepkowski (1826 - 1894) w skrytce kościoła w Mystkowie mieszczącej zwoje dokumentów. W 1389 roku jednym z ławników Nowego Sącza był Mikołaj z Mszalnicy. W 1402 roku sołtysem we wsi był ławnik Mikołaj (prawdopodobnie ten sam), natomiast od 1412 roku na sołtysa wsi wybrano niejakiego Mścisława. W latach 1464 - 1488 doszło do wykupu wójtostwa przez radę miejską, przez co okoliczne wsie , w tym też Mszalnicę dołączono do starostwa nowosądeckiego. W ostatnich latach Rzeczypospolitej była Mszalnica wójtostwem królewskim i opłacała kwarty 109 zł. (K. Dziwik Majętność Ziemska Nowego Sącza w wiekach średnich). Według rejestru z 1581r. Mszalnica liczyła 6 łanów frankońskich. Mszalnica, 2008 rok 5 Plan Rozwoju Lokalnego wsi Mszalnica Wiele jest związków między Mszalnicą i Cieniawą, chociażby w postaci wspólnej gminy i wspólnego sołtysowania. Interesującym jest np., że około 1570 roku droga z Nowego Sącza do Biecza biegła przez Falkową, Kunów, Mystków, Mszalnicę i Cieniawę. Można przypuszczać, że droga ta biegła grzbietami wzniesień. W latach 1600 - 1652 na terenach Nowego Sącza i okolic (prawdopodobnie w Mszalnicy też) miały miejsce przeróżne klęski - zarazy, wichury, powodzie. W II połowie XVII stulecia sołtysem Mszalnicy i Cieniawy był niejaki Jakub Chwalibóg. Natomiast dzierżawcą Mszalnicy był Jędrzej Rzeszowski, który służył w Kozakach Czarneckiego. Król Władysław IV 20 maja 1646 roku nadał dobra sądeckie w dożywocie Konstantemu Lubomirskiemu, ze względu na zasługi jego ojca Stanisława położone pod Chocimiem. Do tych dóbr królewskich należał Nowy Sącz z zamkiem i 17 wsiami, wśród których wymieniona jest również Mszalnica. Przywilejem z dnia 27.11.1754r starostwo nowosądeckie, w skład którego wchodził Nowy Sącz, Piwniczna i 17 wsi (w tym Mszalnica), otrzymał Stanisław Małachowski, późniejszy marszałek sejmu 4- letniego. “Słownik Geograficzny” z drugiej połowy XIX wieku, podaje, że Mszalnica dzieliła się na posiadłość większą i mniejszą o łącznej powierzchni 1467 mórg i ludności wynoszącej 745 osób, z czego 25 to Izraelici. W ostatnich latach Polski przedrozbiorowej sołectwo w Mszalnicy posiadali Józef i Kunegunda Psarscy za przywilejem Augusta III z 29.I.1757r. Mówi o tym protokół lustracji przeprowadzonej w 1765r. przez Franciszka Rychtera (podstolego) i Anastazego Gorlickiego. Podają oni, że Mszalnica i Cieniawa razem posiadają 20 kmieci, 8 zagrodników, 3 chałupników. Z dokumentu tego dowiadujemy się również między innymi, że istniał wówczas na tym terenie browar, który przynosił znaczne dochody. Był folwark należący do sołectwa i był dwór dzierżawiony przez Fogla. Z położonym w Cieniawie dworem na “Pańskich Polach” związana jest legenda głosząca, że przed mającą nastąpić w Nowym Sączu egzekucją okolicznego rozbójnika, ten ostatni wyśpiewał piosenkę następującej treści: “Przy cieniawskim dworze, są pieniądze w jaworze, kto ten jawor zetnie, ten będzie złota setnie”. Słowa te zapamiętał niejaki Kiełbasa Jan z Mszalnicy, poszedł do dworu i zakupił dwa domniemane jawory. Jak się później okazało, pod jednym z nich znalazł skrzynkę ze złotem i za zdobyte pieniądze kupił trzy duże majątki: w Siołkowej, Mszalnicy (“Radeckówka”) i Starej Wsi. Tyle legenda. Faktem historycznym natomiast jest (co zresztą podaje w dalszej części legenda), że wspomniany Kiełbasa na przełomie XIX i XX wielu prowadził duże interesy. Zajmował się handlem wołami; kupował je na huculszczyźnie (rejony Czarnej Hory - obecna Ukraina),opasał je przez zimę i na wiosnę Mszalnica, 2008 rok 6 Plan Rozwoju Lokalnego wsi Mszalnica sprzedawał na Śląsk i do Austrii. Był najbogatszym gospodarzem w regionie, miejscowym krezusem. Nic dziwnego, że był dostawcą dworu cesarskiego Franciszka Józefa. Miał kolekcję strzelb do polowania i fascynowało go malarstwo na szkle, dlatego przywoził do domu wiele obrazów ze Śląska, Podhala i Czech. Zmarł ponoć na siedząco ( z obawy przed śmiercią bał się leżeć) przeżywszy ponad 90 lat. Jego dom znajduje się w Skansenie w Falkowej, gdzie przewodnicy opowiadają opisywaną tu historię i legendę. Zresztą z samą nazwą wsi również związana jest legenda, która mówi, że grupa wojska, bądź król ze swoją świtą przejeżdżający przez wieś uczestniczył we mszy św. odprawianej pod gołym niebem na ołtarzu polowym mszalnicy, który pozostawiono przypadkowo we wsi. Na tę pamiątkę wieś nazwano Mszalnicą. Wiele legend związanych jest też z nazwami niektórych przysiółków, które to nazwy często odzwierciedlają pewne zjawiska historyczne na tym terenie. I tak na przykład w zachodniej części wsi jest przysiółek „Pockaj”. Legenda mówi, że w czasach pańszczyźnianych drogą wiodącą przez ten teren chodzili chłopi odrabiać pańszczyznę. Pan nie lubił gdy ktoś się spóźniał i kazał bić każdego pojedynczego spóźnialskiego, natomiast gdy spóźniało się kilku chłopów udawało się im uniknąć kary. W takiej sytuacji późno idący chłop wołał do idącego przed nim „pockaj mnie”. Wołali zawsze w tym samym miejscu, na wzniesieniu położonym tuż przed polami, na których mieli pracować. Inny przysiółek nazywa się „Wolniki”, bo teren ten stanowił wolne pola na których każdy mógł paść bydło. Z miejscem zwanym „Wądołek” również jest związana taka oto legenda. W czasach potopu Szwedzkiego, mały oddział Szwedzki zapuścił się od strony Cieniawy w kierunku kościoła w Mystkowie. Celem tej wyprawy miało być zrabowanie kościoła. Chłopi wśród których rozeszła się ta wieść, uzbrojeni w kije i inną dostępną broń stoczyli w tym miejscu zwycięską walkę zabijając wszystkich Szwedów. Pochowano ich na miejscu potyczki. W tym też miejscu znajduje się cmentarz choleryczny. W 1920 roku rozpoczęła działalność jednoizbowa szkoła (klasy 1-3) w domu Mikołaja Kiełbasy, Mszalnica Nr 7. Po przerwie związanej z przejściem frontu I wojny światowej (wojska austriacko-rosyjskie), nauczanie w tej szkole trwało do 1 września 1930 roku, kiedy to nowy rok szkolny rozpoczęto w wybudowanej szkole (jedna sala lekcyjna i mieszkanie dla nauczyciela). Nauka w tej szkole (kilkakrotnie przebudowywanej) odbywa się do dziś. Działania wojenne z okresu I i II wojny światowej pochłonęły kilkanaście ofiar Mszalniczan. Ukształtowanie terenu sprawiało, że nie Mszalnica, 2008 rok 7 Plan Rozwoju Lokalnego wsi Mszalnica odbywały się tu większe bitwy. Także niedostępność dla pojazdów mechanicznych sprawiała, że teren ten był schronieniem dla ściganych ludzi, partyzantki. Tędy także przeprowadzano potajemnie wielu kurierów. Szczególne zasługi w walce z okupantem hitlerowskim ponieśli Jan Jelito (zginął w niewoli) i Józef Kachniarz (zamordowany w Oświęcimiu). Natomiast w walce z okupantem pod Monte Casino brał udział Stanisław Witek (osiadł i zmarł w Australii). Pod koniec okupacji (od 15 sierpnia 1944 r) mieszkańcy Mszalnicy odbywali przymusowe roboty przy okopach w Białej Wyżnej, Kąclowej, Florynce i Ptaszkowej. Od 1944 roku do 1955 roku Mszalnica należała do gminy Grybów. Z dniem 01 stycznia 1955 roku powstała Gromadzka Rada Narodowa w Mszalnicy (wspólnie z Cieniawą) u Stanisława Kruczka, Mszalnica nr 102. Później siedzibę gminy przeniesiono do Cieniawy do Poręby Piotra (Maciejka). Z dniem 1 stycznia 1960 roku gmina ta uległa likwidacji a Mszalnicę przyłączono do gminy Kamionka Wielka i stan taki trwa do dziś. W 1946 roku powstała w Mszalnicy Ochotnicza Straż Pożarna, z inicjatywy Tomasza Kiełbasy, oraz Antoniego Jelenia. W latach 1947-1948 strażacy wybudowali pierwszą drewnianą strażnicę z połemkowskiej stodoły, w której umieszczono konną sikawkę bębnową. Strażnica ta była ciasna i niefunkcjonalna, toteż rozpoczęto budowę murowanej remizy, którą oddano do użytku w 1967 r. Przy tej budowie mocno angażowało się społeczeństwo wsi a zwłaszcza strażacy na czele z Janem Ligęzą, który wtedy objął funkcję Gminnego Komendanta OSP i pełnił ją do 2006r. W tym samym roku staraniem miejscowego aktywu uruchomiony zostaje pierwszy we wsi sklep: RSZiZ w Nowym Sączu. Oddana do użytku Remiza pełniła rolę ośrodka kulturotwórczego. Tutaj sztuki sceniczne wystawiał miejscowy zespół teatralny “Jutrzenka” z reżyserem Krystyną Sirdak, nauczycielką miejscowej szkoły. Tutaj także rozwijała swoją działalność młodzież skupiona w ZMW; powstał teatr młodzieżowy, organizowane były tematyczne olimpiady, wycieczki, zabawy i inne. W 1979 roku na organizowanej po raz pierwszy imprezie “Lato w Dolinie Kamionki”, w Turnieju Wsi I miejsce przypadło Mszalnicy. W wielu następnych latach było podobnie. W 1980 do 1985 r. posłem na Sejm z listy krajowej została Stanisława Popiela przewodnicząca KGW w Mszalnicy (wcześniej pełniła ona funkcję radnej wojewódzkiej w Nowym Sączu). W roku 1980 położono asfalt na drodze z Mystkowa przez Mszalnicę do granicy z Cieniawą. Konsekwencją tego było późniejsze uruchomienie linii Mszalnica, 2008 rok 8 Plan Rozwoju Lokalnego wsi Mszalnica WPK łączącej Nowy Sącz z Mszalnicą - Góry. Historyczny dzień przypadł na 7 października 1981 r., kiedy to pierwszy raz mieszkańcy Mszalnicy zobaczyli jadący środkiem wsi autobus WPK. Również w roku 1981 powstał Zespół Regionalny “Mszalniczanie”, który tańcami naszych przodków rozsławia Mszalnicę w kraju i za granicą. 22 maja 1982 roku Mszalnica otrzymała przystanek PKP. Inwestycja ta powstała dużym wysiłkiem mieszkańców wsi Mszalnicy, Królowej Polskiej i Królowej Górnej. W 1983 roku (w stanie wojennym) zespół “Mszalniczanie” gościł u siebie duński zespół “Vesthimmerlands” i w tym samym roku wyjechał po raz pierwszy do Danii. Wymiana między tymi zespołami miała później swoją kontynuację i trwa do czasów obecnych. W 1984 roku po przeprowadzonym remoncie i rozbudowie oddano do użytku remizę OSP z dwoma garażami, świetlicę wiejską z salą widowiskową oraz na piętrze - Ośrodek Zdrowia z mieszkaniami dla lekarzy. W dniu 2 kwietnia 1985r. do Mszalnicy przyjechał Prezes NK ZSL a zarazem Marszałek Sejmu Roman Malinowski, na zaproszenie Stanisławy Popielowej posłanki i przewodniczącej KGW w Mszalnicy. W 1987 roku doprowadzono gaz do wszystkich gospodarstw domowych na terenie Mszalnicy. W latach następnych KGW i Kółko Rolnicze połączyły się w jedną organizację i przystąpiły do modernizacji i rozbudowy opustoszałego magazynu nawozowego dla potrzeb działalności tych organizacji. Temu przedsięwzięciu przewodniczyła Stanisława Popiela, pozyskując środki i sojuszników, by w 1996 roku oddać do użytku nowy obiekt - Dom Weselny “Gosposia”. W 1995 roku duża część Mszalnicy została stelefonizowana. W roku 1996 miejscowa Ochotnicza Straż Pożarna obchodziła jubileusz 50 -lecia istnienia. Uroczystość rozpoczęła się Mszą Świętą przed Remizą OSP, z poświęceniem sztandaru i figury Św. Floriana wyrzeźbionej przez Ryszarda Górkę miejscowego rzeźbiarza ludowego. W 1998 roku wykonano wiele remontów dróg w Mszalnicy, z położeniem nawierzchni bitumicznej, a na szczególną uwagę zasługuje droga “Pod Górę”, która przez całe dziesięciolecia stanowiła niemały problem komunikacyjny. Znaczenie tej drogi docenili liczni kierowcy, którzy Mszalnica, 2008 rok 9 Plan Rozwoju Lokalnego wsi Mszalnica w 2001 roku jedynie tędy mogli dojechać z Grybowa do Nowego Sącza, jako że w okresie pamiętnej powodzi Piątkowa była zalana. W realizacji tego przedsięwzięcia ogromną zasługę należy przypisać Czesławowi Jeleniowi, Sekretarzowi Gminy w Kamionce Wielkiej. W 2001 roku od Sołectwa Mszalnica oddzielił się przysiółek Zagóra, zakładając własne sołectwo. Wieś Mszalnica zawsze należała i należy do Parafii Mystków, a jak donoszą historyczne zapiski, mieszkańcy tej wsi mieli kiedyś za zadanie przewieźć wszystkie bloki kamienne spod “Rosochatki” w Cieniawie na miejsce budowy obecnego kościoła w Mystkowie. W powojennej historii sołtysami Mszalnicy byli: Tomasz Kiełbasa (od 1943 - do l945r), Wojciech Kiełbasa Nr 10 (od 1945-do1948), Tomasz Kiełbasa (od 1948-1949), Stanisław Partyka (1 rok), Jan Jeleń (od l950-do l954r), Stanisław Kiełbasa (od 1958-do 1967r), Stanisław Kruczek (od 1967- do 1972r) i znowu Stanisław Kiełbasa (od 1972 do chwili obecnej). Wieś posiada 246 budynków mieszkalnych. Mszalnica, mimo rozrzucenia po wielu pagórkach i dolinach, zawsze rozwijało się w niej bujne życie kulturalne. Kiedyś prężnie działały tu zespoły teatralne, o czym wspomniano wcześniej. Tu powstał pierwszy w gminie zespół regionalny “Mszalniczanie”. Zespół ten z powodzeniem pielęgnuje taniec, śpiew i muzykę ludową. W 2001 roku obchodził on 20 lecie swojego działania, na które składa się wiele sukcesów artystycznych. Nie przypadkowo wieś ta wygrała 3 kolejne przechodnie Puchary Naczelnika Gminy w Turnieju Wsi, organizowanym kiedyś w ramach “Lata w Dolinie Kamionki” Także młodzież szkolna najlepiej wypadła 3 razy w Prezentacjach Artystycznych Szkół. Ponadto co jakiś czas wystawiane są tu spektakle teatralne w reżyserii Ks. Proboszcza Józefa Głowy. Można by tu dodać sukcesy grup kolędniczych z Mszalnicy w Bukowinie, i wiele innych. Te wszystkie osiągnięcia świadczą o ambicjach wielu wspaniałych ludzi, których z braku miejsca tu nie wymieniamy. Potrzebą chwili jest budowa nowej szkoły. W tej sprawie, dzięki dużemu zaangażowaniu Czesława Jelenia, Sekretarza Gminy i mieszkańca Mszalnicy, zostały poczynione pierwsze kroki. Można powiedzieć, że dzięki przychylności Wójta i Rady Gminy, kreują się realne możliwości kontynuacji tej inwestycji. Jest to dzieło doniosłe i z pewnością otworzy ono nową kartę w historii prezentowanej wsi. Mszalnica, 2008 rok 10 Plan Rozwoju Lokalnego wsi Mszalnica 2.2. Położenie geograficzne i środowisko przyrodnicze. Wieś Mszalnica jest położona w gminie Kamionka Wielka, we wschodniej części powiatu nowosądeckiego w województwie małopolskim. Powierzchnia wsi wynosi 854 ha (704 ha Sołectwo Mszalnica i 150 ha Sołectwo Mszalnica Zagóra). Jak cała gmina leży ona w Beskidzie Sądeckim na południowo-zachodnim krańcu Gór Grybowskich. Jest to okolica lesista, pagórkowata położona ok. 450m n.p.m. Od strony południowej graniczy z Królową Polską i Górną, od wschodu z Cieniawą, od północy z Paszynem a od zachodu z Mystkowem. Przez środek wsi płynie potok Zarywa, który wpływając na teren Mystkowa zmienia nazwę na Wolanka. Przez wieś przepływa również potok Łubinka i wpływający do niego potok Zarębianka. Od północy Mszalnicę zasłaniają potężne lasy pokrywające teren od Jodłowej Góry (661m n.p.m) do Rosochatki (753m n.p.m). Przez południową część Mszalnicy (Sołectwo Mszalnica Zagóra) biegnie linia kolejowa Tarnów – Nowy Sącz. Przez teren wsi (Przysiółki Wolniki i Podlesie) biegnie droga krajowa Nr 98 Wadowice – Jordanów – Rabka – Limanowa - Nowy Sącz - Jasło, natomiast grzbietami wzniesień przez centrum wsi biegnie droga powiatowa z Nowego Sącza przez Kunów do Mszalnicy i Cieniawy. Sołectwo Mszalnica jest podzielone na 16 przysiółków. Powierzchnię poszczególnych sołectw przedstawia poniższa tabela wraz z wykresem: Tab.1. Powierzchnia poszczególnych sołectw Lp. Sołectwo Powierzchnia [ha] % ogółu 1. Bogusza 1297 20,6 2. Jamnica 250 4,0 3. Kamionka Mała 128 2,0 4. Kamionka Wielka 1508 23,9 5. Królowa Górna 1088 17,3 6. Królowa Polska 273 4,3 Mszalnica, 2008 rok 11 Plan Rozwoju Lokalnego wsi Mszalnica 7. Mystków 904 14,3 8. Mszalnica 854 13,6 6301 100 RAZEM: Pod względem wielkości na pierwszym miejscu znajduje się wieś Kamionka Wielka. Następnie miejscowości: Bogusza, Królowa Górna, Mystków, Mszalnica, Królowa Polska, Jamnica. Najmniejsza jest Kamionka Mała. Ryc. 1 Udział sołectw w powierzchni całkowitej gminy Kamionka Wielka. Powierzchnia [ha] 854 14% 1297 21% 904 14% 250 4% 128 2% 273 4% 1508 24% 1088 17% Bogusza Jamnica Kamionka Mała Kamionka Wielka Królowa Górna Królowa Polska Mystków Mszalnica 2.2.1 Skały macierzyste gleb. Prawie cały obszar wsi (92,3%) zbudowany jest z fliszu karpackiego serii magurskiej składającego się z naprzemianległych piaskowców i łupków z wtrąceniami margli, zlepieńców i innych. Około 5,4% zajmują relikwia powstałe przez zmywanie stoków zboczy i warstw glebowych osadzając się w dolinach i u podnóży stoków. Najmniejszy obszar bo 2,3% zajmują mady, są to aluwia rzeczne tworzące się współcześnie. Mszalnica, 2008 rok 12 Plan Rozwoju Lokalnego wsi Mszalnica 2.2.2 Ukształtowanie terenu. Wysokość wzniesień waha się od 492 do 536 m n.p.m. Deniwelacja osiąga 44,5m. Przeważają stoki o nachyleniu średnim około 10% oraz wystawie północnej i południowo-zachodniej. Rzeźba terenu ma charakter górzysty. Charakteryzuje się średnimi wzniesieniami pociętymi dolinami i głębokimi jarami. 2.2.3 Warunki wodne Cały obszar wsi leży w zasięgu zlewni Dunajca – rzeki II rzędu sieci rzecznej. Przez teren wsi płyną: potok „Zarywa”, potok „Łubinka” i potok „Zarębianka”. W dolinach rzek i potoków poziom wody gruntowej waha się w granicach od 0,5-2 m, na pozostałym obszarze woda występuje na głębokości 3-25 m. 2.2.4 Agroklimat Klimat kształtuje się pod wpływem czynników meteorologicznych, spośród których istotne znaczenie mają ciepłota i opady, a także wilgotność względna powietrza. Początek okresu wegetacyjnego przypada na II dekadę kwietnia, a koniec na III dekadę października. Początek robót polowych następuje w II dekadzie kwietnia, a koniec w I dekadzie listopada. Okres wegetacyjny trwa ok. 200 dni, okres bezprzymrozkowy ok. 163 dni. 2.2.5 Fauna i flora Lasy zajmują powierzchnię 240 ha, co stanowi 27,9% powierzchni ogólnej. Rozmieszczenie przestrzenne lasów jest nierównomierne. Główne kompleksy leśne świerkowo-jodłowe z domieszką buka, modrzewia i sosny znajdują się w północnej części wsi. Są to lasy prywatne. W lasach występują ponadto: lipa drobnolistna, sosna wejmutka i dąb szypułkowy – podlegające ochronie, dęby, brzozy, osiki, wiązy, dęby, olchy i wierzby. Poszycie leśne stanowią dzika róża, dziki bez, jeżyna, malina, borówka i jałowiec. Ponadto kwiaty z których najciekawsze (podlegające ochronie) to wilcze łyko, miesięcznica trwała oraz wiele odmian storczyków. Ponadto w lasach i na polanach występuje mnóstwo grzybów. Mszalnica, 2008 rok 13 Plan Rozwoju Lokalnego wsi Mszalnica Spośród zwierząt można spotkać: lisy, sarny, jelenie, łasice, tchórze, kuny i wiewiórki oraz wiele gatunków ptaków jak: jastrzębie, kanie, puchacze, sowy, bociany, dzikie kaczki, dzięcioły, drozdy, szpaki, wrony, gawrony, kawki, sroki, gołębie, a na polach bażanty i kuropatwy. Występuje też wiele gadów i płazów jak. zaskroniec, żmija, padalec, jaszczurka zwinka, salamandra, dużo gatunków żab oraz owadów. 2.3. Turystyka Wieś Mszalnica posiada wysokie walory krajobrazowe, zachowane w naturalnej formie środowisko przyrodnicze, czyste potoki. Środowisko to jest jeszcze stosunkowo mało zanieczyszczone. Podobnie jak reszta gminy zaliczona jest do Obszaru Chronionego Krajobrazu. Dużym bogactwem naturalnym są też lasy, które stanowią ok. 28% powierzchni. Wytwarzają swoisty mikroklimat, o szczególnych walorach klimatyczno-zdrowotnych. Wielkim jej bogactwem tak jak zresztą całej Sądecczyzny są piękne krajobrazy. Wszystko to sprawia, że wieś ma wszelkie dane po temu. Aby w przyszłości stać się atrakcyjną miejscowością turystyczno-wypoczynkową. Brak jest jednak na razie koniecznej infrastruktury w postaci pensjonatów, agroturystyki oraz bazy gastronomicznej. Jeśli znajdą się inwestorzy, którzy zechcą zainwestować w tę bazę, to w dalszej przyszłości będzie możliwy rozwój turystyki na tym terenie. Na terenie wsi znajduje się też kilka pomników przyrody. Są to: 1) Lipa drobnolistna. Obwód 430 cm. Wysokość 25 m. Wiek 140 lat. Znajduje się na przysiółku Lipie. 2) Grupa drzew złożona z dwóch lip i dwóch dębów. 3) Grupa drzew złożona z czterech lip. Znajduje się na przysiółku Styrek. 4) Sosna wejmutka. Obwód 222 cm. Wysokość 25 m. Wiek 110 lat. 5) Dąb szypułkowy. Obwód 385 cm. Wiek 150 lat. 6) Dąb szypułkowy. Obwód 310 cm. Wysokość 25 m. Wiek 120 lat. Znajduje się na przysiółku Podlesie. 7) Lipa drobnolistna. Obwód 500 cm. Wiek 350 lat. Znajduje się pod Szkołą Podstawową. 8) Dwie lipy. Jedna obwód 355 cm. Wysokość27 m. Wiek 120 lat. Druga obwód 300 cm. Wiek 180 lat. Już w tej chwili możliwe jest korzystanie z tych walorów w postaci pieszych wycieczek, tym bardziej, że w pobliżu znajdują się Jodłowa Góra Mszalnica, 2008 rok 14 Plan Rozwoju Lokalnego wsi Mszalnica (661 m n.p.m.) i Rosochatka (753 m n.p.m.) oraz Skansen w Falkowej i Miasteczko Galicyjskie w Piątkowej. W Miejscowym Planie Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Kamionka Wielka większa część wsi Mszalnica, tak terenów budowlanych jak rolnych zastała zaliczona do kategorii „eksponowane widokowo stoki i wierzchowiny” oraz „tereny o szczególnych wartościach krajobrazowych”. Oznacza to, że w strefie tej: dla terenów zabudowanych i przeznaczonych pod zabudowę obowiązują szczególne warunki architektoniczno-krajobrazowe z ograniczeniem wysokości i kubatury obiektów oraz z koniecznością wkomponowania obiektów w krajobraz i zagospodarowania działek zielenią. dla terenów rolnych obowiązuje ochrona przed zainwestowaniem kubaturowym, liniami napowietrznymi, zalesieniem i zadrzewieniem. Obowiązuje też ochrona walorów widokowych wzdłuż istniejących dróg polnych i w wyznaczonych punktach widokowych. Wzdłuż dróg dopuszczono poprowadzenie ścieżek spacerowych, rowerowych i szlaków turystycznych. Obowiązuje również utrzymanie koryt rzecznych w stanie naturalnym. Techniczne umocnienia brzegów możliwe są w miejscach intensywnej erozji bocznej zagrażającej istniejącej zabudowie i drogom. Zapisane też jest: trwałe utrzymanie lasów, zapewnienie ciągłości ich użytkowania i zakaz zmiany użytkowania gruntów leśnych na inne cele zakaz lokalizacji inwestycji szczególnie szkodliwych dla środowiska stosowanie w usługach, rzemiośle usługowym i produkcyjnym technologii i urządzeń bezpiecznych ekologicznie, zalesianie i zadrzewianie gruntów mało przydatnych do produkcji rolnej zakaz dokonywania zmian stosunków wodnych, obniżających naturalną retencyjność obszaru porządkowanie gospodarki ściekowej i odpadami modernizacja systemów grzewczych oraz ograniczenie wytwarzania zanieczyszczeń powietrza, sukcesywne obejmowanie ochroną wszystkich wartościowych elementów przyrodniczych takich jak drzewa, okrywki geologiczne, fragmenty cieków wodnych, punkty widokowe i inne. 2.4. Zabytki i budowle związane z kultem. Na terenie wsi Mszalnica brak jest zabytków. Jest to spowodowane przez to, że od początku swego istnienia należała do parafii Mystków i brak jest Mszalnica, 2008 rok 15 Plan Rozwoju Lokalnego wsi Mszalnica we wsi budownictwa sakralnego. Znajduje się natomiast na jej terenie wiele rozsianych po całej wsi większych i mniejszych kapliczek i krzyży. Najważniejszą tyle, że współczesną budowlą tego typu jest Misyjny Krzyż Jubileuszowy poprzez budowę którego społeczeństwo wsi Mszalnica oraz całej gminy upamiętniło Pielgrzymkę Sługi Bożego Ojca Świętego Jana Pawła II do Starego Sącza oraz Jubileusz Roku 2000. Poświęcenia Krzyża Jubileuszowego dokonał Ksiądz Biskup Ordynariusz Wiktor Skworc w dniu 14 września 2005r. w Święto Podwyższenia Krzyża Świętego. W tej chwili z okazji różnych rocznic, świąt i uroczystości organizowane są pielgrzymki do tego miejsca oraz różne nabożeństwa pod krzyżem, w których uczestniczą mieszkańcy całej gminy. Inne kapliczki to: 1) Znajdujący się na granicy Mszalnicy i Mystkowa drewniany przydrożny krzyż – na nim wizerunek Pana Jezusa również wykonany z drewna. 2) Kapliczka z cegły, pochodząca z II połowy XIX wieku. Znajduje się koło budynku P. Pażuchów obok drogi powiatowej Kunów - Cieniawa 3) Kapliczka z cegły, pochodząca z II połowy XIX wieku. Jest to kapliczka domkowa, wewnątrz znajduje się mensa i barokowy ołtarz przedstawiający figurę Pana Jezusa przywiązanego do słupa. W portalu kapliczki umieszczona jest rzeźba Świętej Rodziny. Znajduje się na przysiółku Styrek obok P. Popielów. 4) Figura Świętego Floriana. Wykonana w latach 90-tych XX wieku. Znajduje się przed Remizą OSP. 5) Figura Najświętszego Serca Pana Jezusa z kamienia. Wykonana w latach 40-tych XX wieku. Znajduje się obok Szkoły Podstawowej w Mszalnicy. 6) Kapliczka kamienna pochodząca z końca XIX wieku. Znajduje się koło P. Z. Górki. 7) Kapliczka domkowa, oszklona, przedstawiająca Pana Jezusa na Krzyżu. Została ona przeniesiona ze złamanego drzewa. Znajduje się na przysiółku Lipie. 8) Kapliczka domkowa z cegły i kamienia. Znajduje się przy drodze krajowej obok P. Komperda. 9) Kapliczka Kuźnia koło budynku Nr 195 Są to tylko niektóre kapliczki, ponieważ wiele mniejszych figur i krzyży znajduje się w lasach a także przy budynkach. Mszalnica, 2008 rok 16 Plan Rozwoju Lokalnego wsi Mszalnica III Sfera społeczna 3.1. Ludność Wieś Mszalnica zamieszkują 1342 osoby, co stanowi 14,5 % ludności gminy. Gęstość zaludnienia wynosi 152 osoby na km², przy średniej dla Gminy 147 osób na km², średniej dla powiatu 212 osób na km², a dla województwa 211,7 osoby na km². Pod względem liczby ludności wieś zajmuje w skali gminy 3 miejsce, po Kamionce Wielkiej i Mystkowie. Liczba ludności gminy Kamionka Wielka i ich ilość w poszczególnych wsiach należących do gminy (dane - Powszechny Spis Ludności 2002 r.): Liczba mieszkańców w poszczególnych miejscowościach gminy Tab. 2 Gęstość Sołectwo Lp. Liczba mieszkańców % ogółu zaludnienia [os./km²] 1 Bogusza 606 6,5 45 2 Jamnica 765 8,3 298 3 Kamionka Mała 377 4,1 290 4 Kamionka Wielka 3150 34 203 5 Królowa Górna 856 9,2 76 6 Królowa Polska 478 5,1 170 7 Mystków 1699 18,3 182 1342 14,5 152 9273 100 Mszalnica + 8 Mszalnica Zagóra RAZEM: W całej gminie 147 os./km² Największa liczba osób zamieszkuje na terenie wsi Kamionka Wielka. Natomiast majwyższa gęstość zaludnienia występuje w sołectwach Jamnica i Kamionka Mała, a najmniejsza we wsi Bogusza. Gęstość zaludnienia tego terenu wynosi 147 osób na 1 km2, co stawia gminę wśród gmin średnio zaludnionych. Mszalnica, 2008 rok 17 Plan Rozwoju Lokalnego wsi Mszalnica Ryc. 2 Liczba mieszkańców w poszczególnych miejscowościach gminy 606 7% 1342 14% 765 8% 377 4% 1699 18% 478 5% 3150 35% 856 9% Bogusza Jamnica Kamionka Mała Kamionka Wielka Królowa Górna Królowa Polska Mystków Mszalnica + Mszalnica Zagóra Tab. 3 Struktura ludności według płci Nazwa wsi Liczba mieszkańców Liczba domów Liczba kobiet Liczba mężczyzn Kamionka Wielka 3150 Kamionka Mała 377 Bogusza Jamnica Mystków Królowa Polska 478 Mszalnica 1699 Królowa Górna 854 606 765 567 64 91 147 326 146 94 246 1642 180 317 379 832 409 248 665 1508 197 289 386 867 447 230 667 1342 Spośród mieszkańców wsi Mszalnica 665 osób to kobiety, zaś 677 to mężczyźni. Odwrotna sytuacja ma miejsce w skali gminy, gdzie na 9273 osoby, 4672 to kobiety, a 4601 to mężczyźni. Jeżeli chodzi o strukturę wiekową to najwięcej bo ok. 55,5% mamy mieszkańców w wieku produkcyjnym oraz 31,8% w wieku przedprodukcyjnym. Ludność w wieku poprodukcyjnym stanowi 12,7%. Jak z powyższego wynika społeczność wsi jest stosunkowo młoda. Największą grupę stanowią osoby w wieku 20-49 lat – 42,2%. Dużym bogactwem gminy są dzieci i młodzież w wieku do 19 lat – 37,6%. Tak wieś Mszalnica jak cała gmina Kamionka Wielka charakteryzują się stosunkowo wysokim przyrostem naturalnym. Mszalnica, 2008 rok 18 Plan Rozwoju Lokalnego wsi Mszalnica 3.2. Rynek pracy i struktura zatrudnienia Największa liczba mieszkańców pracuje w rolnictwie, usługach i budownictwie, najmniejsza w przemyśle. Większość bezrobotnych stanowią kobiety ok. 55% ogółu bezrobotnych. Najwięcej osób bezrobotnych posiada wykształcenie zasadnicze zawodowe oraz podstawowe – 72,8%. Największą grupę stanowią osoby w wieku 18-34 lat – 60%. 3.3. Oświata Na terenie wsi funkcjonuje Szkoła Podstawowa. Nauka odbywa się w starym budynku, którego stan techniczny jest zły. Obecnie trwa budowa nowego budynku szkolnego. Młodzież w wieku gimnazjalnym uczęszcza do Gimnazjum w Mystkowie, a część młodzieży z przysiółków Podlesie i Wolniki do Gimnazjum w Paszynie. Tab. 4 Stan organizacyjny oświaty we wsi Mszalnica przedstawia tabela rok szkolny 2007/2008. Nazwa i siedziba szkoły Liczba Liczba oddziałów uczniów Szkoła Podstawowa w Mszalnicy 7 Liczba nauczycieli (w przeliczeniu na etaty) Liczba pracowników obsługi (w przeliczeniu na etaty) 9,56 2,5 125 Tab. 5 Liczba dzieci w poszczególnych klasach w Szkole Podstawowej w Mszalnicy klasa 0 SP 22 Mszalnica Ogółem 149 w gminie klasa I klasa II klasa III klasa IV klasa V klasa VI Razem 14 14 16 19 22 18 125 134 153 153 158 153 174 1074 Mszalnica, 2008 rok 19 Plan Rozwoju Lokalnego wsi Mszalnica 3.4. Służba Zdrowia Na terenie wsi Mszalnica funkcjonuje Samodzielny Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej, który obejmuje opieką medyczną mieszkańców wsi Mszalnica oraz Mystków. Ośrodek Zdrowia czynny jest codziennie od poniedziałku do piątku. W godzinach nocnych oraz w niedziele, święta i dni ustawowo wolne od pracy, opiekę w przypadku nagłych zachorowań pełni Nowosądeckie Centrum Ratownictwa i Transportu Medycznego. 3.5. Kultura Jedyną placówką kultury na terenie wsi jest Świetlica Wiejska w Mszalnicy. Wchodzi ona w struktury GOK w Kamionce Wielkiej. Godziny pracy dostosowane są do potrzeb. Świetlica jest czynna 4 dni w tygodniu. Tab. 6 Plan pracy Świetlicy w Mszalnicy na rok 2008: Lp. Miesiąc Termin Impreza 1 Styczeń Początek m-ca „Hej kolęda, kolęda” udział w XXII Przeglądzie Grup Kolędniczych. Dzień Babci i Dziadka Bal karnawałowy dla dzieci Zimowe ferie – zabawy, gry, konkursy. Kulig „Pejzaż zimowy” prace plastyczne wykonane różnymi technikami Rozgrywki tenisa stołowego Kółko plastyczne – pierwsze wiosenne kwiaty- prace wykonane techniką origami Pisanki i pokaz ozdabiania pisanek Pisanki, pisanki jajka malowane – konkurs plastyczny „Najpiękniejsza pisanka” Świąteczne dekoracje – pokonkursowa wystawa prac Konstytucja 3 Maja – kroniki historyczne Dzień Matki – wiersze dla mamy Dzień Dziecka – zabawa Laurka dla Taty Wakacyjne zabawy i konkursy dla dzieci Mszalnica moja miejscowość – wakacyjny konkurs nt. „Najciekawsze miejsce mojej miejscowości” – prace plastyczne, zdjęcia Dożynki 2 Luty 3 Marzec 4 Kwiecień 5 Maj 6 Czerwiec 7 Lipiec-sierpień 20.01.2008 27.01.2008 15 – 26.01.2008 10.02.2008 22.02.2008 03.03.2008 16.03.2008 22.03.2008 29.03.2008 02.04.2008 28.04.2008 26.05.2008 02.06.2008 21.06.2008 01.07.200831.08.2008 Mszalnica, 2008 rok 20 Plan Rozwoju Lokalnego wsi Mszalnica 8 Wrzesień 06.09.2008 9 Październik 18.10.2008 10 Listopad 11 Grudzień 27.10.2008 10.11.2008 24.11.2008 06.12.2008 13.12.2008 20.12.2008 Wspomnienia z wakacji: wakacyjne pamiątki wspomnienia zatrzymane w kadrze Złota Polska Jesień – wykonanie kompozycji z naturalnych materiałów – dekoracja świetlicy. Turniej tenisa stołowego Święto Odzyskania Niepodległości – gazetka okolicznościowa Zabawa andrzejkowa – andrzejkowe tradycje Spotkanie z Mikołajem Świąteczne zwyczaje – wykonanie tradycyjnych ozdób choinkowych Wystawa szopek Bożonarodzeniowych W 2007r. praca Świetlicy Wiejskiej przebiegała zgodnie z wcześniej przygotowanym planem pracy. W kalendarzu imprez znalazły się takie formy które na stałe wpisały się w działalność Świetlicy, jak również inicjatywy które podejmowane były na bieżąco w miarę potrzeb i aktualnych wydarzeń. Zorganizowano w Świetlicy między innymi: Dzień Babci i Dziadka – spotkanie połączone z montażem słownomuzycznym i wręczeniem upominków W czasie ferii zimowych – zabawy i gry ruchowe, gry planszowe, puzzle, krzyżówki. Rozgrywki tenisa stołowego Konkurs plastyczny „Powitanie wiosny” wraz z pokonkursową wystawą Zwyczaje wielkanocne- wykonanie różnych ozdób wielkanocnych Wykonywanie palm i stroików wielkanocnych połączone z wystawą Laurka dla mojej Mamy – dzieci z kółka plastycznego przygotowały upominki dla mam – techniką origami Akademia z okazji Dnia Matki połączona z wręczeniem wykonanych laurek Dzień Dziecka – okolicznościowa zabawa dla dzieci połączona z licznymi konkursami Laurka dla Taty – praca plastyczna wykonana z kolorowego papieru Przez cały okres wakacji dla dzieci organizowane były różne formy zajęć: zawody, konkursy, gry i zabawy ruchowe, kółko plastyczne. Wieniec dożynkowy – praca zbiorowa Okolicznościowa wystawa poświęcona rocznicy wybuchu II wojny Światowej z wykorzystaniem pamiątek, zdjęć z tego okresu „Wspomnienia z wakacji” – prace plastyczne wykonane różnymi technikami Konkurs mówienia bajek Andrzejki – kultywowanie tradycji i zwyczajów andrzejkowych (wróżby) Mszalnica, 2008 rok 21 Plan Rozwoju Lokalnego wsi Mszalnica Mikołajki – dzieci z kółka plastycznego przygotowały drobne prezenty dla swoich koleżanek i kolegów Przygotowanie stroików świątecznych w ramach kółka plastycznego Ponadto Świetlica Wiejska i dzieci przygotowane przez nią wzięły udział w wielu imprezach na szczeblu gminy i powiatu osiągając wiele sukcesów. Były o między innymi: XXII Gminny Przegląd Grup Kolędniczych (III miejsce i wyróżnienia) Powiatowy Przegląd Grup Kolędniczych ( I miejsce) Spotkania „Pastuszkowe Kolędowanie” w Podegrodziu (I miejsce) Impreza „Lato w Dolinie Kamionki” Konkurs Piosenki Religijnej (wyróżnienia) V Gminny Przegląd „Lachowskie Godonie” „Lachowskie Godonie” w Podegrodziu (I miejsce) Przy Świetlicy i GOK działają następujące zespoły: 1. Zespół Regionalny „Mszalniczanie”, który powstał w 1981r. Zespół reprezentuje region etnograficzny „Lachów Sądeckich” położony u podnóża najdalej na północ wysuniętej części Karpat. Jest zaliczony do zespołów autentycznych. Przesiąknięte mądrością ludową teksty, wspaniałą gwara i muzyka oraz żywiołowe tańce i oryginalne barwne stroje decydują o powodzeniu zespołu. Zespół odnotowywał i wciąż odnotowuje wiele sukcesów nie tylko w skali regiony, ale również na festiwalach i przeglądów krajowych i międzynarodowych. Zespół współpracuje też z zespołem z Danii. 2. Zespół Regionalny „Mali Mszalniczanie” powstał w 1986r. Zespół przyciąga najbardziej uzdolnione muzycznie i tanecznie dzieci. Działalność zespołu stanowi najlepszy przykład wychowania regionalnego dzieci. Zespół występował odnosząc wiele sukcesów na wielu imprezach kulturalnych, przeglądach i festiwalach. Współpracuje też z zespołem „Dżerelce” ze Stryja na Ukrainie. 3. Wielu mieszkańców Mszalnicy działa też w Orkiestrze Dętej w Mystkowie. Orkiestra ta zajmuje czołowe lokaty na przeglądach orkiestr. Prowadzi też naukę gry na instrumentach muzycznych młodych chłopców. Mszalnica, 2008 rok 22 Plan Rozwoju Lokalnego wsi Mszalnica Wyżej wymienione zespoły prowadzą swoistą promocję miejscowości i gminy. Kilku mieszkańców wsi Mszalnica jest cenionymi twórcami ludowymi w zakresie rzeźby w drewnie i kamieniu. Duża liczba kobiet zajmuje się haftem. Przy GOK wydawany jest Kwartalnik Społeczno- Kulturalny „GMINNE WIEŚCI”, w którym publikowane są informacje ze wszystkich wsi. Mają w niej też swoje rubryki szkoły oraz parafie. 3.6. Ochrona przeciwpożarowa Na terenie wsi Mszalnica działa jednostka OSP, która została utworzona jako pierwsza na terenie gminy. Powstała ona w 1946r. z inicjatywy Tomasza Kiełbasy i Antoniego Jelenia. W latach 1946-1948 strażacy wybudowali pierwszą drewniana strażnicę z połemkowskiej stodoły, w której umieszczono konną sikawkę bębnową. Strażnica ta była ciasna i niefunkcjonalna, toteż rozpoczęto budowę murowanej remizy, którą oddano do użytku w 1967r. Przy tej budowie mocno zaangażowało się miejscowe społeczeństwo, a zwłaszcza strażacy na czele z Janem Ligęzą, który objął wtedy funkcję Gminnego Komendanta OSP. Remiza ta od chwili powstania pełniła rolę ośrodka kulturotwórczego. W niej odbywał próby i wystawiał sztuki miejscowy teatr amatorski „Jutrzenka”. Tu odbywają próby zespoły regionalne „Mszalniczanie” i „Mali Mszalniczanie”. Tu ma siedzibę Świetlica Wiejska, organizowane są imprezy kulturalne, konkursy, olimpiady, zabawy. Tu tez spotykają się mieszkańcy wsi na zebraniach wiejskich. Pełni ona też rolę lokalu wyborczego podczas wszystkich wyborów. W Remizie znalazło się miejsce na utworzenie Wiejskiego Ośrodka Zdrowia, który zapewnia opiekę medyczną mieszkańcom wsi Mszalnica i Mystków. W chwili obecnej działają: Jednostka OSP RP licząca 40 członków mężczyzn i 1 kobietę Młodzieżowa Drużyna Ratownicza Chłopięca licząca 23 członków Mszalnica, 2008 rok 23 Plan Rozwoju Lokalnego wsi Mszalnica Członkowie OSP angażują się we wszystkie przedsięwzięcia realizowane na terenie wsi, a zwłaszcza usuwanie skutków klęsk żywiołowych, jak np. powodzie, podtopienia czy wichury. Jednostka ta włączona jest też do Krajowego Systemu Ratownictwa. 3.7. Koło Gospodyń Wiejskich i Kółko Rolnicze Koło Gospodyń Wiejskich powstało z inicjatywy P. Czesława Jelenia w październiku 1965 r. Natomiast Kółko Rolnicze powstało 5 lat wcześniej. Organizacje te oficjalnie połączyły się w 1991r. Jednak od początku swojego istnienia współdziałały ze sobą we wszystkich podejmowanych działaniach. Od początku swego istnienia włączały się one w organizację wszystkich imprez oraz prac społecznych na rzecz społeczności wiejskiej. Wiele działań dotyczyło opieki nad dziećmi; między innymi organizowanie dożywiania dzieci szkolnych oraz organizacja dziecińców i półkolonii w okresie letnim. Dla kobiet i to nie tylko członkiń KGW organizowane było wiele kursów, między innymi gotowania, kroju i szycia, haftu, urządzania ogródków, upraw rolnych itp. Kółko Rolnicze prowadziło magazyn nawozowy, w którym można było zakupić nawozy, materiał siewny i inne środki do produkcji rolnej. Członkinie prowadziły też odchowalnię kurcząt i zaopatrywanie w kurczęta, kaczki, gęsi. Do dziś prowadzona jest wypożyczalnia naczyń. Organizacja ta wspiera też różne akcje charytatywne - wspomaganie osób poszkodowanych przez klęski żywiołowe (np., pomoc dla pogorzelca) czy też misje. Organizacje te na początku lat 90-tych zagospodarowały i adaptowały budynek byłego magazynu nawozowego na Dom Weselny, który służy do organizacji kursów, imprez kulturalnych i innych np., spotkania z seniorami, z okazji Dnia Matki oraz jako miejsce spotkań członkiń. Organizacja ta była współorganizatorem obchodów 620-lecia powstania wsi, które odbyły się w 1984 roku. Organizację tworzy ok. 50 kobiet. W czasie swego istnienia organizacja była wiele razy wyróżniana, między innymi Złotą Odznaką - Za Zasługi Dla Województwa Nowosądeckiego. Organizacja ta również rekomendowała wiele matek z terenu wsi do odznaczenia Orderem Serca Matkom Wsi – przyznawany przez Krajową Radę Kół Gospodyń Wiejskich. Mszalnica, 2008 rok 24 Plan Rozwoju Lokalnego wsi Mszalnica IV Infrastruktura Techniczna 4.1. Zaopatrzenie w wodę We wsi Mszalnica woda do celów bytowo-gospodarczych, dla budownictwa mieszkaniowego i drobnych usług dostarczana jest z wodociągów zbiorczych oraz lokalnych. Część mieszkańców Mszalnicy włączonych jest do wodociągu zbiorczego w Mystkowie (75 budynków). Reszta posiada małe wodociągi lokalne i zagrodowe, oparte o ujęcia źródeł stokowych lub własne ujęcia (studnie kopane). Z wodociągów zagrodowych korzysta 55 domów, zaś z wodociągu lokalnego 118 domów. Zgodnie z ostatnimi danymi, na obszarze całej gminy sieć wodociągowa rozdzielcza ma łączną długość 56,8 km, podłączeń 1217. Zużycie wody ogółem w gospodarce komunalnej wyniosło 444,2 dm3 /rok. Daje to wskaźnik 55,4 m3 /mieszkańca/rok. W poniższej tabeli przedstawiono liczbę gospodarstw domowych w gminie Kamionka Wielka oraz sposób zaopatrywania ich w wodę. Tab. 7 Liczba gospodarstw domowych w gminie Kamionka Wielka Sołectwo Liczba gospodarstw zaopatrywanych z wodociągu Liczba gospodarstw zbiorczego Zagrodowego Lokalnego Bogusza 110 0 90 20 Jamnica 128 38 90 0 Kamionka Mała 61 0 49 12 Kamionka Wielka 586 2 485 101 Królowa Górna 131 0 131 0 Królowa Polska 78 0 62 16 Mystków 271 271 0 0 248 75 55 118 1613 384 962 267 Mszalnica + Mszalnica Zagóra RAZEM: Mszalnica, 2008 rok 25 Plan Rozwoju Lokalnego wsi Mszalnica 4.2. Kanalizacja i oczyszczanie ścieków Na terenie wsi Mszalnica brak jest systemów kanalizacji ściekowej, deszczowej i oczyszczalni ścieków. Powstające na tym obszarze ścieki są gromadzone w szambach nie zawsze szczelnych. Jednakże sytuacja w tym zakresie zaczyna się poprawiać bowiem w latach 2003-2006 na terenie części gminy (Jamnica, Kamionka Mała i część Kamionki Wielkiej) zrealizowano I etap kanalizacji gminy. Dalsze etapy będą realizowane w następnych latach sukcesywnie w miarę posiadanych przez gminę oraz pozyskanych z zewnątrz środków finansowych. Część wsi tj. Sołectwo Mszalnica Zagóra będzie ujęte w II etapie. Przeważająca część wsi będzie ujęta w III etapie. Najgorzej będzie z przysiółkami Podlesie i Wolniki, które muszą czekać aż będzie realizowana kanalizacja Paszyna lub Cieniawy, ponieważ ze względu na ukształtowanie terenu i znaczne oddalenie od centrum wsi nie będą objęte żadnym z tych etapów. 4.3. Gospodarka odpadami komunalnymi Wieś Mszalnica podobnie jak cała gmina ma charakter turystycznorolniczy i nie występują w jej obrębie znaczące źródła powstawania odpadów będących wynikiem działalności gospodarczej. Na terenie gminy brak jest takich elementów infrastruktury, związanych z gospodarka odpadami, jak składowiska odpadów, kompostownie, zakłady segregacji odpadów czy obiekty służące do utylizacji lub unieszkodliwiania odpadów. Nie zinwentaryzowano też dzikich wysypisk śmieci. Gospodarkę odpadami komunalnymi na terenie gminy obsługuje SITA Sp. z o.o. w Nowym Sączu. Odpady komunalne z terenu gminy są transportowane i składowane na składowisku w Nowym Sączu. Segregacje odpadów prowadzi Przedsiębiorstwo Obrotu Surowcami Wtórnymi „SURPAP” z Nowego Sącza. Brak jest punktów skupu surowców wtórnych. Unieszkodliwianiem eternitu i odpadów zawierających azbest zajmuje się „MAR-BOR” Zakład Produkcyjno-Usługowy Mystków 281. Zaś złomowaniem pojazdów zajmuje się Autozłom Wincenty Górski Zakład Złomowania Pojazdów Mystków 9. Mszalnica, 2008 rok 26 Plan Rozwoju Lokalnego wsi Mszalnica Odpady niesegregowane gromadzone są w 130 kontenerach o pojemności 1,0 i 2,2 m3 rozmieszczonych na terenie całej gminy. Rocznie na terenie gminy powstaje 5000 m3 stałych niesegregowanych odpadów komunalnych. Opłata jaką wnoszą mieszkańcy gminy za wytwarzanie odpadów naliczana jest ryczałtowo i wynosi 10,80 zł za osobę. Pokrywa ona ok. 40% wydatków gminy na ten cel. W Mszalnicy rozmieszczonych jest 15 kontenerów tj. 12% ogółu kontenerów w gminie. Segregacja odpadów jest podstawowym elementem racjonalnej gospodarki odpadami. Na terenie Mszalnicy tak jak w całej gminie odbywa się ona „systemem workowym”, w miejscu ich wytworzenia tj. w gospodarstwach indywidualnych lub na terenie podmiotów gospodarczych. Jest to tzw. selektywna zbiórka „u źródła”. Jej zalety to: możliwość odzyskiwania surowców wtórnych nie zanieczyszczonych innymi odpadami, możliwość prowadzenia zbiórki odpadów z podziałem ukierunkowanym na technologię ich ostatecznej obróbki w zakładach utylizacji, wzrost świadomości ekologicznej mieszkańców uczestniczących w selektywnej zbiórce odpadów, zwiększenie ilości odpadów skierowanych do gospodarczego wykorzystania (odzysk surowców) ograniczenie ilości odpadów przewidzianych do ostatecznego składowania. System ten działa na terenie gminy od 2000r. Wszystkie gospodarstwa zaopatrywane są nieodpłatnie w różnokolorowe worki foliowe (15 szt. na rok), przy pomocy których mieszkańcy prowadzą segregację. Średnio raz na dwa miesiące worki są odbierane od mieszkańców przez firmę. Szczegółowy harmonogram odbioru odpadów jest podawany do wiadomości mieszkańców przez firmę oraz jest publikowany przez „Gminne Wieści”. Mieszkańcy nie wnoszą opłat za przekazane odpady segregowane. Segregacją objęte są: szkło, plastik oraz makulatura. Dotychczasowe próby rozszerzenia wachlarza odbieranych odpadów nie dały satysfakcjonujących wyników. Gmina Kamionka Wielka wraz z dziesięcioma innymi gminami powiatu Nowosądeckiego podjęła uchwałę wyrażającą wolę współpracy w dziedzinie gospodarki odpadami i przystąpienia do wspólnej budowy zakładu utylizacji odpadów na terenie Nowego Sącza. Mszalnica, 2008 rok 27 Plan Rozwoju Lokalnego wsi Mszalnica 4.4. Energetyka Wieś Mszalnica jest w całości zelektryfikowana. Energia elektryczna dostarczana jest od stacji GPZ 110/15 kV „Gorzków” w Nowym Sączu siecią średnich napięć 15 kV, w wykonaniu napowietrznym. Do odbiorców bezpośrednio energia dostarczana jest napowietrzną oraz częściowo kablową siecią niskich napięć poprzez stacje transformatorowe. 4.5. Telekomunikacja Wieś Mszalnica obsługiwana jest przez Rejon Telekomunikacji w Nowym Sączu oraz operatorów telefonii komórkowej. 4.6. Komunikacja Wieś Mszalnica leży na uboczu krajowego układu komunikacyjnego, tylko na krótkim odcinku przebiega przez jej teren droga krajowa Nr 98 Wadowice-Jordanów-Rabka-Limanowa-Nowy Sącz-Jasło. Przez część wsi (Sołectwo Mszalnica Zagóra) przebiega również dwutorowa zelektryfikowana linia kolejowa relacji Tarów-Nowy Sącz. Przez centrum wsi biegnie droga powiatowa Nowy Sącz-Mystków-Mszalnica-Cieniawa. Ponadto kursują autobusy MZK linii Nr 15 oraz autobusy PKS i prywatni przewoźnicy (BUS) do Stróż, Polnej i Gorlic. Sieć dróg gminnych jest dobrze rozbudowana, ale drogi te są o niskich parametrach i złej nawierzchni. Mszalnica, 2008 rok 28 Plan Rozwoju Lokalnego wsi Mszalnica Tab. 8 Stan dróg oraz ich długość opisuje poniższa tabela Miejscowość i nazwa drogi Mszalnica – Styrek Mszalnica – Pagórek Mszalnica – Kretówki Mszalnica – Kachniarze Mszalnica – Kiełbasy Mszalnica – Salomony Mszalnica – Jelenie – Oracze Mszalnica – Oracze – Kruczki -Doliny Mszalnica - Radeczkówka Mszalnica – Borkowskie - Pod Dąbkiem Mszalnica - Za Las - Góry Mszalnica - Zalesie I Mszalnica – Zalesie II Mszalnica – Olszyny Mszalnica- Zagóra Mszalnica – Kruczki Dolne RAZEM: Długość drogi (m) Powierzchnia (m²) Rodzaj nawierzchni 15 00 7500 Bitumiczna 850 4250 Bitumiczna 140 700 Betonowa 400 1800 Żwirowa 300 1500 Bitumiczna 360 1620 Żwirowe 1600 8000 Bitumiczna 2635 11 857 Bitumiczna 340 1530 420 1890 1690 7605 520 2340 Bitumiczna 480 2160 Betonowa 556 1723 Bitumiczna 385 1732 810 3645 Żwirowa Żwirowa Żwirowa bitumiczna betonowa Żwirowa 12986 Mszalnica, 2008 rok 29 Plan Rozwoju Lokalnego wsi Mszalnica V Sfera gospodarcza 5.1. Działalność gospodarcza W obrębie wsi (siedziba zakładu w Mszalnicy) działa 10 podmiotów gospodarczych. Natomiast mieszkańcy wsi mają zarejestrowane w ewidencji działalności gospodarczej 34 firmy. Większość z nich jako siedziby firmy wybiera inne miejscowości, głównie Nowy Sącz. Również część firm zwłaszcza ogólnobudowlanych nie wskazuje miejsca wykonywania działalności, ponieważ wykonuje pracę u klienta. Najwięcej firm związanych jest z branżą budowlaną oraz handlem – odpowiednio 18 i 8 podmiotów. Inne branże to: działalność wytwórcza – 2 podmioty tartak – 1 podmiot ochrona zdrowia – 4 podmioty informatyka 1 podmiot Tab. 9 Struktura działalności gospodarczej – stan na 10.04.2007 Rodzaj działalności Wieś Mszalnica Gmina Kamionka Wielka Handel 8 3 Tartak 2 18 1 1 Działalność produkcyjna 1 Inne usługi 6 Razem działalność wiodąca 34 79 21 4 17 32 8 84 12 10 4 23 5 42 11 289 Działalność drugorzędna 7 80 Gastronomia 1 Transport Budownictwo *) określenie przedsiębiorcy – działalność główna wiodąca *) działalność drugorzędna w ramach jednego wpisu Mszalnica, 2008 rok 30 Plan Rozwoju Lokalnego wsi Mszalnica 5.2. Rolnictwo Tab. 10. Charakterystyka gospodarstw rolnych Liczba właścicieli użytków rolnych w gminie 966 1643 448 508 37 1 3603 do 0,10 ha 0,10 – 1,00 ha 1,00 – 2,00 ha 2,00 – 5,00 ha 5,00 - 10,00 ha Ponad 10 ha Razem Liczba właścicieli użytków rolnych w Mszalnicy 110 182 90 95 10 0 487 Tab. 11. Średnia powierzchnia gospodarstw Ogólna Użytki rolne Powierzchnia Razem Grunty Sady łąki gruntów orne trwałe 6301 2977 1954 8 352 Ogółem gmina Wieś 854 Mszalnica 573 346 8 97 Lasy i Pozostałe Pastwiska grunty grunty leśne trwałe 651 2995 371 122 234 50 Użytki rolne stanowią 67,1%, lasy 27%, zaś pozostałe grunty (Lz , Wp, dr, Bi i N) 5,9% ogółu gruntów. Z powierzchni użytków rolnych – grunty orne stanowią 60,4% , sady 1,4%, łąki trwałe 16,9% i pastwiska trwałe 21,3%. Dla porównania z sytuacją w gminie Tab.12 struktura gruntów w gminie Kamionka Wielka i wsi Mszalnica Powierzchnia w gminie (ha) Całkowita powierzchnia gminy Użytki rolne: Udział [%] Powierzchnia wsi Mszalnica (ha) 854 Udział [%] 6 301 100 100 2 941 46,7 573 67,1 1 584 25,1 346 60,4 grunty orne sady 8 0,1 8 1,4 łąki 903 14,3 97 16,9 pastwiska 447 7,1 122 21,3 Lasy 2991 47,5 234 27 Pozostałe grunty 369 5,9 50 5,9 Mszalnica, 2008 rok 31 Plan Rozwoju Lokalnego wsi Mszalnica Ryc. 3 Struktura gruntów w gminie Kamionka Wielka 369 6% 1 584 25% 8 0% 903 14% 2991 48% 447 7% - grunty orne - - pastwiska Lasy Ryc. 4 sady - łąki Pozostałe grunty Struktura gruntów we wsi Mszalnica 50 6% 234 27% 346 41% 122 14% 97 11% - grunty orne - - pastwiska Lasy sady 8 1% - łąki Pozostałe grunty Mszalnica, 2008 rok 32 Plan Rozwoju Lokalnego wsi Mszalnica VI Analiza SWOT Analiza SWOT stanowi kompleksowe narzędzie pomocnicze pozwalające pogłębić ocenę otoczenia całej gminy, a także wewnętrznych aspektów warunkujących jej rozwój. Analizę SWOT oparto na wyodrębnionych czynnikach mających wpływ na rozwój sfery społecznej, gospodarczej, politycznej. Wnioskowanie szans i zagrożeń w przedstawionej powyżej części dokumentu oparte zostało na zestawieniu mocnych i słabych stron. Innymi słowy szanse i zagrożenia stanowią pochodną wielu czynników. Są też obciążone pewnym subiektywnym podejściem do oceny, osób i grup środowiskowych, uczestników procesu konsultacji społecznych, co zawsze jest nieuniknione w przypadku konieczności wyboru kluczowych czynników dla rozwoju miejscowości, w warunkach istnienia wielu kryteriów oceny. MISJA WSI Trwały i zrównoważony rozwój wsi Mszalnica powodujący sukcesywną poprawę jakości życia mieszkańców, pełniejsze wykorzystanie istniejącego potencjału dla rozwoju społeczno-gospodarczego, rozbudowa infrastruktury, kultywowanie tradycji i bogatego dziedzictwa kulturalnego oraz kreowanie i propagowanie stylu życia przyjaznego środowisku przyrodniczemu. Mszalnica, 2008 rok 33 Plan Rozwoju Lokalnego wsi Mszalnica Tab. 13 Elementy Analizy SWOT CEL: Wzrost atrakcyjności wsi elementem rozwoju społeczności lokalnej oraz Wzrost atrakcyjności wsi warunkiem pozyskania inwestorów zewnętrznych Mocna strony Słabe strony 1. Rozwój życia kulturalnego w oparciu o przywiązanie do tradycji i korzeni lokalnych, 2. Aktywizacja społeczności lokalnej w kierunku podnoszenia wykształcenia. 3. Istnienie silnie ugruntowanej tradycji lokalnej kultywowanej w zespołach artystycznych i grupach nieformalnych. 4. Dobrze zorganizowane struktury Ochotniczej Straży Pożarnej 5. Niskie zanieczyszczenie atmosferycznego. 1. 2. Brak usług specjalistycznych pozwalających wykorzystać naturalne walory gminy. 3. Zbyt niskie środki finansowe na równomierne zaspokojenie potrzeb i aspiracji mieszkańców. 4. Słabo rozwinięta w gminie sfera produkcji i rzemiosła; 5. Słabo rozwinięta turystyka i agroturystyka, która mogłaby się stać ważną dziedziną lokalnej gospodarki 6. Niska dostępność kapitału dla małych i średnich przedsiębiorców, a także dla rozpoczynających działalność gospodarczą. 7. Wysoki poziom bezrobocia, które dotyka również osoby młode, dobrze wykształcone. powietrza 6. Zróżnicowane walory przyrodnicze znacznej części gminy 7. Bliskość dużego ośrodka miejskiego – Nowego Sącza, który stanowi duży i atrakcyjny rynek zbytu dla produktów wytwarzanych na terenie gminy Kamionka Wielka 8. Lepszy dostęp do szkolnictwa na poziomie wyższym, dzięki bliskiemu położeniu w stosunku do Nowego Sącza 8. Niski poziom życia mieszkańców gminy 10. Niewystarczające środki na realizację zadań oświatowych uniemożliwiające prowadzenie zajęć pozalekcyjnych rozwijających indywidualne zdolności uczniów 11. Brak atrakcyjnych miejsc pracy gwarantujących możliwości zatrudnienia, a tym samym powrotu ludzi młodych po ukończeniu uczelni wyższych do swoich rodzinnych siedzib na terenie gminy. bezpieczeństwa odbiegający od 11. Doświadczenie w zakresie realizowania inwestycji gminnych 12. Istniejąca strategia rozwoju gminy 13. Struktura demograficzna- dobra struktura wiekowa mieszkańców, względnie duży wskaźnik przyrostu naturalnego 14. Atrakcyjne tereny turystycznie, nie skażone środowisko przyrodnicze. Niski poziom opieki zdrowotnej 9. 9. Dobrze rozwinięte szkolnictwo podstawowe 10. Wysoki poziom publicznego nie standardów Wysokie bezrobocie wśród kobiet. dużej 12. Braki w sieci kanalizacyjnej 13. Niekompletna sieć wodociągowa części 14. Niewystarczająco rozwinięty system drogowy oraz niezadowalający stan dróg istniejących 16. Duże potencjalnie możliwości utworzenia terenów turystyczno – rekreacyjnych z atrakcyjnymi elementami przyrodniczymi 15. Mała ilość uzbrojonych gruntów, które mogłyby stanowić ofertę dla potencjalnych inwestorów 17. Teren 16. 15. Dobrze rozwinięta sieć telekomunikacyjna. łatwy do penetracji piesze, Skomplikowane Mszalnica, 2008 rok przepisy prawne 34 Plan Rozwoju Lokalnego wsi Mszalnica regulujące inwestycje gminne oraz częste zmiany przepisów rowerowej i konnej. 18. Możliwość wzbogacenia oferty turystyczno – rekreacyjnych. usług 17. 18. 19. 20. 21. 22. Brak sal gimnastycznych, hal sportowych oraz boisk sportowych Wysoka stopa bezrobocia Ograniczone zasoby rzeczowe i finansowe, które mogą być wykorzystywane na rzecz rozwiązywania problemów społecznych Wzrastająca liczba ludzi ubogich Nowe zadania zlecane gminie bez pokrycia finansowego ze strony środków centralnych Bariery architektoniczne 23. Słabo rozwinięta specjalistycznego 24. Pojawienie się niekorzystnych tendencji migracyjnych – odpływ osób młodych, w wieku produkcyjnym do większych aglomeracji i za granicę 25. Konserwatyzm społeczności lokalnej przejawiający się niechęcią do radykalnych zmian oraz otwarciem na nowe rozwiązania gospodarcze i społeczne 26. sieć poradnictwa Pogłębiająca się sfera ubóstwa, 27. Brak środków finansowych na likwidację skutków bezrobocia 28. Niedostateczna opieka nad starszymi i niepełnosprawnymi 29. Brak w gminie ośrodków rekreacyjno – sportowo –kulturowych 30. Zanieczyszczenie wód powierzchniowych spowodowane niepełnym skanalizowaniem gminy. 31. Zanieczyszczenie powietrza w okresie zimowym spowodowane emisją z indywidualnych źródeł ciepła. 32. Mała ilość zagospodarowanych miejsc mogących służyć rekreacji. 33. Brak przygotowanych uprawiania sportu i rekreacji. 34. Niewystarczająca ilość usług służących obsłudze turystów. 35. Brak infrastruktury technicznej w miejscach przewidzianych pod rozwój przemysłu lub usług turystyczno – rekreacyjnych. Mszalnica, 2008 rok ludźmi miejsc do 35 Plan Rozwoju Lokalnego wsi Mszalnica Tab. 14 Szanse Zagrożenia 1. Rozwój bazy sportowo – rekreacyjnej sprzyjającej rozwojowi społeczności oraz podnoszącej atrakcyjność gminy dla turystów korzystających z jej walorów. 1. Brak znaczącej poprawy infrastruktury komunikacyjnej, pozwalającej na integrację z okolicznymi ośrodkami miejskimi. 2. Rozbudowa infrastruktury technicznej dla osiągnięcia pełnego i harmonijnego rozwoju całej gminy. 3. Stworzenie warunków do pełnej ochrony zasobów przyrodniczych 4. 4. Wykorzystanie potencjału sąsiadujących z gminą miast dla złagodzenia deficytu miejsc pracy oraz zagwarantowanie dostępności do specjalistycznych usług ponadpodstawowych. Nasilanie się konfliktów społecznych, potęgowanych trudną sytuacją finansową gospodarstw domowych 5. Groźba starzenia się społeczności lokalnej, na wskutek odpływu ludzi młodych do innych ośrodków miejskich w poszukiwaniu zatrudnienia 5. Członkostwa w UE, umożliwiające szersze uczestnictwo w programach pomocowych 6. 6. Wzrost zainteresowania dzieci i młodzieży różnymi formami edukacji. Edukacja społeczeństwa w kierunku kształtowania pozytywnych postaw w zakresie zdrowego stylu życia. Zagrożenia klimatyczne – związane z możliwością występowania cyklicznych klęsk powodziowych, destabilizujących życie mieszkańców i utrudniających trwały rozwój gospodarczy gminy 2. 3. 7. Sytuacja makroekonomiczna – ciągła niestabilność finansów publicznych zagraża długofalowemu planowaniu Groźba zapaści inwestycyjnej Wysoki poziom bezrobocia 8. Obarczanie samorządów lokalnych kolejnymi zadaniami za którymi nie idzie przekazywania środków finansowych na ich realizację Długotrwałe uzależnienie rodzin od pomocy społecznej 7. Poprawiająca się koniunktura gospodarcza Polski: wzrost PKB, powolny spadek bezrobocia 8. Otwarcie zagranicznych rynków pracy – redukcja bezrobocia 9. 9. Pomoc UE dla rolników – dopłaty bezpośrednie, ubóstwo dotyczy zwłaszcza terenów wiejskich – małorolni właściciele gospodarstw 10. Starzenie się społeczeństwa 11. Brak środków na budownictwo społeczne 10. Rozwój profilaktyki zdrowotnej, przejawia się to między innymi wydłużaniem życia Polaków 11. Propagowanie profesjonalnych programów profilaktycznych 12. Skanalizowanie gminy 13. Rozbudowa bazy turystycznej. 12. Postępująca degradacja klęski żywiołowe, powodzie. środowiska, 13. Zmiany przepisów dotyczące gospodarki przestrzennej. 14. Rozwój przedsiębiorczości, pozyskiwanie inwestorów zewnętrznych. Mszalnica, 2008 rok 36 Plan Rozwoju Lokalnego wsi Mszalnica VII Realizacja zadań i projektów Celem wsi Mszalnica jako społeczności, jest stworzenie warunków do samorealizacji obywateli na wszystkich poziomach życia społecznego, zawodowego i rodzinnego objawiającego się w dbałości o jakość środowiska zarówno w skali mikro jak i makro. Mieszkańcy wsi widzą swoją szansę w wykorzystaniu walorów tego środowiska. Działania wsi będą koncentrowały się w stosunku do poszczególnych obszarów według poniższych założeń: A. POPRAWA STANU ŚRODOWISKA NATURALNEGO: 1. uporządkowanie gospodarki wodno-ściekowej (ochrona wód powierzchniowych i podziemnych poprzez budowę kanalizacji na terenie całej wsi), instalacja przyzagrodowych oczyszczalni ścieków, zbiorników na gnojowicę i płyt gnojowych; 2. proekologiczne zagospodarowanie odpadów 3. propagowanie ekologicznego rolnictwa 4. regulacja potoków i cieków wodnych – „Łubinka” i „Zarębianka” 5. przeciwdziałanie emisji zanieczyszczeń do atmosfery – budowa kolektorów słonecznych B. ROZWÓJ SYSTEMU KOMUNIKACJI I INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ: 1. modernizacja dróg lokalnych - utwardzenie oraz budowa chodników 2. budowa, rozbudowa i modernizacja ciągu linii oświetlenia 3. budowa ścieżek rowerowych oraz budowa przydrożnych ławek 4. budowa wodociągów – zabezpieczenie wody pitnej dla wsi 5. remont i modernizacja obiektów publicznych – remont i modernizacja budynku Remizy OSP wraz z pomieszczeniami Ośrodka Zdrowia Mszalnica, 2008 rok 37 Plan Rozwoju Lokalnego wsi Mszalnica i Świetlicy Wiejskiej 6. budowa mostu na potoku między Mszalnicą Zagóra a Królową Górną 7. budowa przekaźnika internetowego drogą radiową obejmującego swoim zasięgiem Sołectwo Mszalnica Zagóra. C. POPRAWA WARUNKOW I JAKOŚCI ŻYCIA MIESZKAŃCOW: 1. działania na rzecz powstania nowych miejsc pracy na terenie gminy poprzez tworzenie dogodnych warunków inwestowania oraz zakładania własnej działalności gospodarczej 2. zapewnienie atrakcyjnych form spędzania wolnego czasu poprzez dostęp do infrastruktury sportowej, rekreacyjnej i kulturalnej 3. poprawa stanu bezpieczeństwa D. ROZWÓJ INFRASTRUKTURY SPOŁECZNEJ, KULTURY I REKREACJI 1. budowa, rozbudowa obiektów sportowych, turystycznych, rekreacyjnych – budowa wielofunkcyjnego boiska sportowego w Mszalnicy, ogrodzenia, oświetlenia i zaplecza technicznego oraz kompleksu boisk na terenie Sołectwa Mszalnica Zagóra 2. wykorzystanie walorów gminy, stworzenie bazy turystyczno -rekreacyjnej – zagospodarowanie brzegów rzeki Królówka w celu umożliwienia wypoczynku i rekreacji 3. kontynuacja i zakończenie budowy szkoły – zakończenie budowy budynku dydaktycznego i sali gimnastycznej oraz zagospodarowanie Mszalnica, 2008 rok 38 Plan Rozwoju Lokalnego wsi Mszalnica terenu wokół obiektu 4. promowanie agroturystyki wśród mieszkańców. Tab. 15 Zadania planowane do realizacji w latach 2008-2013 DZIAŁANIA CZAS REALIZACJI NAZWA PLANOWANEGO ZADANIA A. POPRAWA STANU ŚRODOWISKA NATURALNEGO A.1. Uporządkowanie Budowa kanalizacji w Sołectwie Mszalnica 2008-2010 gospodarki wodno- Zagóra ściekowej Budowa kanalizacji w Sołectwie Mszalnica Budowa zbiorników na gnojowicę i 2008-2013 płyt Ciągły gnojowych Instalacja oczyszczalni ścieków A.2. Ciągły Ciągły Proekologiczne zagospodarowanie odpadów A.3. Ciągły Propagowanie ekologicznego rolnictwa A.4. Regulacja potoków i cieków Regulacja cieków wodnych – potoki „Łubinka” 2008-2013 wodnych A.5. i „Zarębianka” Ciągły Przeciwdziałanie emisji zanieczyszczeń do atmosfery – budowa kolektorów słonecznych B. ROZWÓJ SYSTEMU KOMUNIKACJI I INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ B.1. Modernizacja (utwardzenie) Utwardzenie nawierzchni drogi Pagorek-Zapotok Ciągły dróg żwirowanych ok. 500 m i dalej do drogi Cieniawa – 500 m gminnych na terenie wsi Utwardzenie nawierzchni drogi Śmigajka Górna – oraz budowa chodników ok. 350 m Utwardzenie nawierzchni drogi Sędziówka – ok. 300 m Utwardzenie nawierzchni drogi Śmigajka Niżna – Kruczek-Śmierciak – 500 m Mszalnica, 2008 rok 39 Plan Rozwoju Lokalnego wsi Mszalnica Utwardzenie nawierzchni drogi Radeczkówka Kiełbasy – 250 m Utwardzenie nawierzchni drogi Poczekaj p. Mikołajczyk p. Bochenek – 500 m Utwardzenie nawierzchni drogi Szkoła – Salomony – Jelenie – 500 m Utwardzenie nawierzchni drogi Styrek Górny – p. Gieniec P. Mółka – 150 m Utwardzenie nawierzchni drogi Kachniarze – 400 m Utwardzenie nawierzchni drogi Styrek Dolny do P. Poręby – 200 m Utwardzenie nawierzchni drogi Wolniki od P. Kruczka do P. Janusa – ok. 300 m Utwardzenie nawierzchni drogi Podlesie od P. Bochenka do Ośrodka w Cieniawie – ok. 300 m Utwardzenie nawierzchni drogi Podlesie od drogi krajowej do P. Kiełbasów i P. Górków – 350 m Utwardzenie nawierzchni drogi Borkowskie od Dąbka do P. Siodlarza Utwardzenie nawierzchni drogi Góry do P. Gieńców i P. Filipowicza Utwardzenie nawierzchni drogi Zamocarz - ok. 450 m Utwardzenie nawierzchni drogi Szkoła centrum do P. Pogwizdów – 250 m Położenie nawierzchni asfaltowej na drodze „za rzeką” oraz do stacji PKP Mszalnica Poprawienie dróg i mostów w celu zapewnienia bezpieczeństwa i dostępności dla ludności wsi: Królowa Polska-Mszalnica-Mystków Mszalnica, 2008 rok 40 Plan Rozwoju Lokalnego wsi Mszalnica Budowa chodników wzdłuż drogi powiatowej od Mystkowa do Cieniawy ok. 2,9 km B.2. Budowa, rozbudowa modernizacja ciągu i Modernizacja i rozbudowa oświetlenia drogowego CIĄGŁY linii wzdłuż drogi powiatowej oświetlenia Budowa oświetlenia na drogach gminnych na terenie wsi Mszalnica B.3. Budowa ścieżek Budowa ścieżek rowerowych na terenie wsi 2008-2013 Zaopatrzenie wsi Mszalnica w wodę: 2008-2013 rowerowych B.4. Budowa wodociągów Przygotowanie dokumentacji Budowa ujęć wody i zbiorników wyrównawczych B.5. Budowa, rozbudowa modernizacja i Remont i modernizacja budynku Remizy OSP budynków użyteczności publicznej 2008-2013 Remont i modernizacja pomieszczeń Ośrodka 2008-2013 Zdrowia zlokalizowanych w budynku Remizy OSP i ich dostosowanie do obecnych wymogów Remont i modernizacja pomieszczeń Świetlicy 2008-2013 Wiejskiej zlokalizowanych w budynku Remizy OSP. B.6. 2008-2013 Budowa mostu na potoku między Mszalnicą Zagóra a Królową Górną B.7. Budowa przekaźnika internetowego radiową 2008-2013 drogą obejmującego swoim zasięgiem Sołectwo Mszalnica Zagóra Mszalnica, 2008 rok 41 Plan Rozwoju Lokalnego wsi Mszalnica C. POPRAWA WARUNKÓW I JAKOŚCI ŻYCIA MIESZKAŃCÓW C.1. Działania na CIĄGŁY rzecz powstania nowych miejsc pracy na terenie gminy poprzez tworzenie dogodnych warunków inwestowania oraz zakładania własnej działalności gospodarczej C.2. Zapewnienie form CIĄGŁY atrakcyjnych spędzania wolnego czasu poprzez dostęp do infrastruktury sportowej, rekreacyjnej i kulturalnej C.3. Poprawa CIĄGŁY stanu bezpieczeństwa D. ROZWÓJ I REKREACJI D.1. Budowa, INFRASTRUKTURY SPOŁECZNEJ, KULTURY rozbudowa Budowa wielofunkcyjnego boiska sportowego. sportowych, Dokończenie obiektów budowy boiska 2008-2013 sportowego, 2008-2013 ogrodzenia, oświetlenia i zaplecza technicznego turystycznych, rekreacyjnych i sportowych Budowa kompleksu boisk sportowo-rekreacyjnych 2008-2013 na terenie sołectwa Mszalnica Zagóra D.2. Wykorzystanie gminy, walorów Zagospodarowanie brzegów rzeki Królówka w 2008-2013 stworzenie bazy celu umożliwienia wypoczynku i rekreacji oraz turystyczno-rekreacyjnej bieżące utrzymanie kaskad wodnych jako kąpielisk sezonowych D.3. i Kontynuacja i zakończenie budowy budynku 2008-2013 dydaktycznego Szkoły Podstawowej modernizacji budynków Rozpoczęcie budowy sali gimnastycznej 2008-2013 użyteczności publicznej Wykonanie wokół budynku Szkoły Podstawowej 2008-2013 i sali gimnastycznej małej architektury wraz z ogrodzeniem Budowa, rozbudowa Mszalnica, 2008 rok 42 Plan Rozwoju Lokalnego wsi Mszalnica D.4. Promowanie 2008-2013 agroturystyki wśród mieszkańców VIII Oczekiwane wskaźniki osiągnięcia Planu Rozwoju Lokalnego Realizacja Planu Rozwoju Lokalnego będzie poddawana sprawdzeniu na poszczególnych etapach, na koniec każdego okresu programowania (2008 – 2009, 2009 – 2013) oraz na koniec okresu objętego niniejszym Planem. Kontroli podlegać będzie stopień realizacji poszczególnych celów, monitorowanie postępu wdrażania zaplanowanych działań, ich zgodności z harmonogramem, sposób finansowania oraz rezultaty. W wyniku wdrożenia działań zaplanowanych w Planie Rozwoju Lokalnego na lata 2008 – 2009 przewiduje się osiągnięcie następujących wskaźników ogólnych: wzrost poziomu zwodociągowania wsi, wzrost poziomu skanalizowania wsi, ekologia w rolnictwie przeciwdziałanie emisji zanieczyszczeń regulacja potoków polepszenie stanu dróg zwiększenie długości dróg oraz chodników budowa, rozbudowa i modernizacja ciągu linii oświetlenia budowa, rozbudowa i modernizacja budynków użyteczności publicznej: Szkoła Podstawowa, Remiza OSP, Ośrodek Zdrowia, Świetlica Wiejska działania na rzecz powstania nowych miejsc pracy na terenie wsi poprzez tworzenie dogodnych warunków inwestowania oraz zakładania własnej działalności gospodarczej; wdrożenie systemu zachęt i wsparcia dla rolników Mszalnica, 2008 rok 43 Plan Rozwoju Lokalnego wsi Mszalnica zachowanie dziedzictwa kulturowego poprawa stanu bezpieczeństwa budowa, rozbudowa obiektów turystycznych, rekreacyjnych i sportowych; budowa ścieżek rowerowych wykorzystanie walorów gminy, stworzenie bazy turystyczno-rekreacyjnej; zapewnienie atrakcyjnych form spędzania wolnego czasu poprzez dostęp do infrastruktury sportowej, rekreacyjnej i kulturalnej Wspieranie gospodarstw przez pomoc w wypełnianiu wniosków o przyznanie dopłat bezpośrednich i wsparcia działalności rolniczej na obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarczych Wspieranie gospodarstw ma na celu zapewnienie przejściowego wsparcia dochodu gospodarstw z jednocześnie podejmowanym działaniem mającym zapewnić produkcję w przyszłości. Gospodarstwa te prowadzą produkcję na samozaopatrzenie i każda pomoc finansowa daje efekty choćby w formie obrobionych i zagospodarowanych pól, co przeciwdziała degradacji gruntów rolnych. Promocja wsi poprzez kulturę Wieś Mszalnica dostrzega ogromne znaczenie działalności kulturalnej w całokształcie spraw, jakimi się zajmuje. Działające na terenie gminy placówki kultury (w Mszalnicy Świetlica Wiejska) zajmują się propagowaniem wśród mieszkańców wsi, a zwłaszcza dzieci i młodzieży kultury i sztuki. Przy Świetlicy Wiejskiej działają dwa zespoły folklorystyczne „Mszalniczanie” i „Mali Mszalniczanie”. Działa też wielu twórców ludowych w zakresie rzeźby, malarstwa i hafciarstwa. Mszalnica, 2008 rok 44 Plan Rozwoju Lokalnego wsi Mszalnica Organizowane są różne imprezy kulturalne, a także wydawana jest gazeta gminna, zatytułowana „Gminne Wieści”, w której mają swoje rubryki wszystkie miejscowości oraz zespoły, szkoły i parafie. Promowanie wsi poprzez zespoły w niej działające Już sama ilość działających zespołów w gminie Kamionka Wielka raczej małej, bo liczącej około 9 tysięcy mieszkańców świadczy o tym, że Gmina Kamionka Wielka jest wyjątkowa w skali województwa, a może nawet kraju. Wieś Mszalnica nie jest tu wyjątkiem a raczej przoduje w tej dziedzinie. Zespoły kultywują muzykę, tańce, obrzędy i tradycje regionalne z regionu lachowskiego (okolice Nowego Sącza). Oryginalne stroje ludowe (w całości robione ręcznie) zachwycają zarówno kolorystyką jak i starannością wykonania. Zespoły sukcesywnie biorą udział w wielu konkursach i festiwalach o zasięgu lokalnym, ogólnopolskim, jak i międzynarodowym. To tylko niektóre przykłady popularyzacji kultury na forum ogólnopolskim i międzynarodowym. Są one znakomitą formą promocji gminy, bowiem w każdym przypadku ukazują obraz polskiej „żywej kultury”, jak również stwarzają okazję do poznania gminy, poprzez bezpośrednie prezentacje, rozmowy, foldery, płyty CD itp. Promocja wsi poprzez imprezy kulturalne Z wielu imprez organizowanych przez tutejszy Gminny Ośrodek Kultury wymieńmy trzy największe. W Kamionce Wielkiej od 26 lat organizowana jest doroczna impreza plenerowa pt. „Lato w Dolinie Kamionki”. Jest to największe wydarzenie kulturalne, którego widownię stanowi ponad 2 tysiące mieszkańców gminy i ościennych miejscowości, ale też coraz częściej przyjeżdżających turystów. Impreza jest podsumowaniem dorobku kulturalnego Mszalnica, 2008 rok 45 Plan Rozwoju Lokalnego wsi Mszalnica gminy - prezentują się zespoły artystyczne, na wystawie pokazują swój dorobek twórcy ludowi. Imprezie towarzyszą też występy zespołów zaproszonych z innych gmin. Impreza jest każdorazowo głośno odnotowywana przez sądeckie media. Kolejna impreza to „Prezentacje Artystyczne Szkół - PAS”, od 9 lat doroczna impreza wyławiająca i prezentująca prawdziwe talenty (muzyka, taniec, śpiew, kabaret, plastyka) w szkołach podstawowych i gimnazjach. Warto odnotować, że przez scenę tej imprezy przewija się każdorazowo kilkaset młodych wykonawców. Trzecią imprezą jest organizowany od 21 lat Gminny Przegląd Grup Kolędniczych. Impreza zainicjowana przed laty ma za główne zadanie ochronę przed zapomnieniem wspaniałych zwyczajów kolędowania, ukazanie grup kolędniczych charakterystycznych dla tego regionu etnograficznego. Jest to kolejny przykład możliwości promocyjnych już w szerszym zakresie. Każda z tych i innych imprez ma swojego adresata zarówno na scenie, jak i na widowni. To właśnie jest wyrazisty przykład promocji gminy poprzez kulturę. Niemały udział w tym mają media lokalne i ogólnopolskie, informujące o wydarzeniach kulturalnych i ich organizatorach. Promocja wsi poprzez wydawnictwa Jedną z najbardziej popularnych form promocji gminy Kamionka Wielka jest wydawanie Kwartalnika Społeczno - Kulturalnego Gminy „Gminne Wieści”. Gazeta ta zaczęła ukazywać się od początku 2001 roku. Powstaje ona dzięki zaangażowaniu społecznych redaktorów, a wydawcą jej jest Gminny Ośrodek Kultury. Na łamach kwartalnika znajdują miejsce wszystkie najważniejsze sprawy – zarówno sukcesy jak i problemy – jakimi żyje gmina. Mszalnica, 2008 rok 46 Plan Rozwoju Lokalnego wsi Mszalnica Gazeta informuje o pracy Rady Gminy, Urzędu Gminy i podległych jednostkach, przedstawiając zarówno zamierzenia jak i późniejsze sprawozdania z ich realizacji. Sporo jest w niej informacji o bogatym życiu kulturalnym gminy. Na łamach „Gminnych Wieści” zamieszczane są historie poszczególnych miejscowości, oraz sprawy, jakimi żyją dziś. Oddzielna rubryka poświęcona jest poszczególnym szkołom i parafiom. Gminny Ośrodek Kultury wydał też kolorowe foldery wszystkich w/w zespołów regionalnych. Zespoły te mają też nagrane płyty CD. W Urzędzie Gminy znajdują się też pocztówki o Gminie Kamionka Wielka i powstałych tu gospodarstwach agroturystycznych. Wszystkie te działania, chociaż różne w swojej formie, zmierzają do jednego celu – promocji gminy. IX. Kompatybilność działań Planu Rozwoju Lokalnego z Priorytetami Narodowego Planu Rozwoju, Strategii Rozwoju Regionalnego Województwa i Powiatu. Planowane do realizacji projekty w ramach niniejszego Planu Rozwoju Lokalnego wpisują się w realizację celów strategicznych określonych w szczególności dla Gminy Kamionka Wielka oraz dla powiatu nowosądeckiego i całego województwa małopolskiego. W wielu przypadkach projekty te są komplementarne względem siebie oraz względem przedsięwzięć realizowanych w sąsiednich miejscowościach. Gospodarka województwa i powiatu wywiera bezpośredni wpływ na procesy zachodzące w gminach i wsiach. Otoczenie dalsze, w postaci gospodarki kraju i gospodarki światowej we współczesnych czasach ma nie mniejsze znaczenie jak stan gospodarki w najbliższym sąsiedztwie. Procesy społeczne i ekonomiczne, zachodzące w krajach bezpośrednio sąsiadujących Mszalnica, 2008 rok 47 Plan Rozwoju Lokalnego wsi Mszalnica z Polską, jak i dalszych, znajdują odbicie w kondycji poszczególnych firm i całych branż gospodarczych. Ważnymi czynnikami, które warunkują rozwój gminy i które należy brać pod uwagę są: Narodowy Plan Rozwoju, Strategia Rozwoju Województwa Małopolskiego Strategia Rozwoju Regionalnego Powiatu Nowosądeckiego Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Kamionka Wielka Wszystkie działania związane z realizacją projektów zawartych w Planie Rozwoju Lokalnego są spójne z działaniami realizowanymi na podstawie wyżej wymienionych dokumentów. X. Plan finansowy 10.1 Analiza budżetu gminy i wsi Mszalnica W niniejszym opracowaniu oparto się na planie budżetu Gminy Kamionka Wielka na rok 2008 przyjętym przez Radę Gminy Kamionka Wielka Uchwałą Budżetową nr XIV/87/2007 z dnia 28 grudnia 2007r. Plan dochodów gminy ustalono na kwotę 21.219.180 zł. Szczegółowy plan zawiera tabela . Tabela. 16 Dochody budżetowe Gminy Kamionka Wielka w 2008r. Dział Nazwa 010 020 Rolnictwo i łowiectwo Leśnictwo 600 transport i łączność 700 750 751 gospodarka mieszkaniowa administracja publiczna urz. naczel. org. wł. pań. kontr. oraz sądów. Mszalnica, 2008 rok plan 2008 dochody Struktura 144.000 0,7 % 23.200 0,1% 0,2 % 50.000 3,9% 827.037 128.300 0,6% 1.370 - 48 Plan Rozwoju Lokalnego wsi Mszalnica 752 754 756 758 801 852 900 926 Obrona narodowa bezpieczeństwo publiczne i ochrona p.poż. dochody od osób prawnych, fizycznych różne rozliczenia Oświata i wychowanie pomoc społeczna gospodarka komunalna i ochrona środowiska gospodarka komunalna i ochrona środowiska RAZEM 1.100 3.300 3.969.530 11.501.567 144.500 4.085.500 118.000 221.776 21.219.180 18,7 % 54,2 % 0,7 % 19,3 % 0,6 % 1% 100 % Plan struktury dochodów budżetu na 2008r. przedstawia się analogicznie jak w latach poprzednich: Gmina największe dochody planuje uzyskać z udziału w podatkach od osób fizycznych i prawnych oraz z tytułu subwencji oświatowych. Plan wydatków ustalono na kwotę 22.895.180 zł. Szczegółowy plan zawiera tabela . Tabela 17 Wydatki budżetowe Gminy Kamionka Wielka w 2008r. Dział 010 600 700 750 751 752 754 756 757 758 801 851 852 900 921 926 Nazwa rolnictwo i łowiectwo Transport i łączność gospodarka mieszkaniowa administracja publiczna Urz. nacz. org. wł. pań. kon. i och. pr. or. sąd. ochrona zdrowia bezpieczeństwo publ. i ochr. p/poż doch od os. praw. i fizycz.-wyd. zw. z ich pobor. obsługa długu publicznego różne rozliczenia oświata i wychowanie ochrona zdrowia pomoc społeczna gospd. komunalna i ochrona środowiska kultura i ochrona dziedz. nar. kultura fizyczna i sport RAZEM plan 2008 wydatki struktura 1.049.920 4,6 % 1.019.000 4,5 % 1.116.748 4,9 % 2.058.053 9% 1.371 1.100 234.300 1% 12.000 20.000 0,1 % 543.000 2,4 % 10.883.388 47,5 % 61.000 0,3 % 4.628.300 20,1 % 562.000 2,5 % 557.000 2,5 % 148.000 0,6 % 22.895.180 100 % Najwięcej środków pochłonie oświata i wychowanie – 47,5 % i pomoc społeczna 20,1%. Mszalnica, 2008 rok 49 Plan Rozwoju Lokalnego wsi Mszalnica Ustalono też przychody i rozchody zgodnie z tabelą: Tab. 18 Przychody i Rozchody Budżetu Gminy Kamionka Wielka na 2008r. 1. DOCHODY OGÓŁEM: 21.219.180 2. WYDATKI OGÓŁEM: 22.895.180 3. NIEDOBÓR/NADWYŻKA (1-2): -1.676.000 4. ROZCHODY BUDŻETU 501.000 Z tego: Spłata zaciągniętych pożyczek Spłata kredytu 5. PRZYCHODY BUDŻETU 401.000 100.000 2,177.000 Z tego: Wolne środki jako nadwyżka środków pieniężnych na rachunkach bieżących budżetu wynikającej z rozliczeń kredytów i pożyczek z lat ubiegłych – 197.000 Zaciągnięte kredyty 1.980.000 Mszalnica, 2008 rok 50 Plan Rozwoju Lokalnego wsi Mszalnica Po uwzględnieniu powyższych założeń budżet Gminy na 2008r. przedstawia się następująco: Tab. 19 Plan budżetu Gminy Kamionka Wielka na 2008r. Wyszczególnienie Dochody Wydatki Niedobór Przychody Rozchody Kwota 22.219.180 21 895.180 1.676.000 2.177.000 501 000 W ramach wydatków ogółem zaplanowano wydatki związane bezpośrednio ze środowiskiem wsi Mszalnica : Tab. 20 Udział wydatków bezpośrednio związanych z wsią Mszalnica w stosunku do wydatków Gminy Kamionka Wielka na 2008r. Lp Nazwa działu klasyfikacji budżetowej Wydatki ogółem w budżecie gminy Wydatki dotyczące Wsi Mszalnica 1 2 Oświata i wychowanie Kultura i ochrona dziedzictwa narodowego /domy o ośrodki kultury , świetlice/ Wydatki majątkowe 8.502.130 557.000 542.980 38.500 Udział procentowy wydatków wsi do wydatków ogółem budżetu 6,4 % 6,9 % 4.863.506 1.430.000 29,4 % 3 W uchwale Budżetowej na rok 2008 w planie wydatków przeznaczono środki do dyspozycji poszczególnych sołectw co obrazuje tabela . Mszalnica, 2008 rok 51 Plan Rozwoju Lokalnego wsi Mszalnica Tab. 20 Środki do dyspozycji sołectw Gminy Kamionka Wielka na 2008r. Dział 600 Rozdział 60016 Nazwa jednostki pomocniczej (sołectwa) Liczba Kwota Ludności Kamionka Wielka 3106 100.000 376 13.000 Mystków 1.688 54.000 Mszalnica 1.086 36.000 Mszalnica- Zagóra 235 8.000 Królowa Górna 847 27.000 Królowa Polska 464 16.000 Bogusza 591 20.000 Jamnica 734 26.000 Razem : 9127 300.000 Kamionka Mała Udział wsi Mszalnicy w tych środkach wynosi 12 % W momencie sporządzania planu Rada Sołecka nie rozdysponowała jeszcze przydzielonych środków, jednak należy stwierdzić, że co roku przeznacza je na drogi oraz dofinansowanie działalności organizacji i zespołów działających na terenie wsi. 10.2 Długofalowy plan finansowy na lata 2008-2013 zawiera tabela nr 21. Mszalnica, 2008 rok 52 Plan Rozwoju Lokalnego wsi Mszalnica Tab. 21 Długofalowy plan finansowy wsi Mszalnica na lata 2008-2013. Lp. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Nazwa zadania Kontynuacja i zakończenie budowy budynku dydaktycznego Szkoły Podstawowej Rozpoczęcie budowy Sali gimnastycznej Wykonanie wokół budynku Szkoły Podstawowej i sali gimnastycznej Budowa wielofunkcyjnego boiska sportowego w Mszalnicy Dokończenie budowy boiska sportowego. Ogrodzenia, oświetlenia i zaplecza technicznego Budowa kompleksu boisk sportowo-rekreacyjnych na terenie Sołectwa Mszalnica Zagóra Budowa kanalizacji w Sołectwie Mszalnica Zagóra Budowa kanalizacji w Sołectwie Mszalnica Regulacja potoków i cieków wodnych – potoki „Łubinka” i „Zarębianka” Przeciwdziałanie emisji zanieczyszczeń powietrza – budowa kolektorów słonecznych Wartość zadania Okres realizacji Poniesione nakłady 1.501.000 2008 Środki budżetowe 3.301.000 10 lat 1.831.000 2 lata 1.831.000 50.000 1 rok 50.000 500.000 2 lata 500.000 100.000 2 lata 100.000 500.000 2 lata 500.000 1.300.000 1 rok 1.300.000 5.200.000 2 lata 5.200.000 600.000 2 lata 600.000 500.000 5 lat 500.000 Mszalnica, 2008 rok 750.000 Inne środki Pozostałe lata 1.050.000 53 Plan Rozwoju Lokalnego wsi Mszalnica 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 Modernizacja i utwardzenie nawierzchni dróg (17 dróg) – łączna długość ok. 6.500 mb Położenie nawierzchni asfaltowej na drodze „za rzeką” oraz do stacji PKP Mszalnica Poprawienie dróg i mostów w celu zapewnienia bezpieczeństwa i dostępności dla ludności wsi: Królowa Polska-Mszalnica-Mystków Budowa chodników wzdłuż drogi powiatowej od Mystkowa do Cieniawy ok. 2,9 km Modernizacja i rozbudowa oświetlenia drogowego wzdłuż drogi powiatowej Budowa oświetlenia na drogach gminnych na terenie wsi Mszalnica Budowa ścieżek rowerowych Budowa wodociągów – zaopatrzenie wsi w wodę: przygotowanie dokumentacji, budowa ujęć wody i zbiorników wyrównawczych Remont i modernizacja budynku OSP wraz z pomieszczeniami Ośrodka Zdrowia i Świetlicy Wiejskiej Budowa mostu na potoku między Mszalnicą Zagóra a Królową Górną Budowa przekaźnika internetowego drogą radiową obejmującego swoim 615.000 5 lat 200.000 3 lata 50.000 2 lata 50.000 500.000 5 lat 500.000 500.000 5 lat 500.000 200.000 5 lat 200.000 200.000 200.000 5 lat 5 lat 100.000 3 lata 100.000 600.000 3 lata 600.000 200.000 1 rok 200.000 Mszalnica, 2008 rok 615.000 50.000 50.000 150.000 200.000 150.000 54 Plan Rozwoju Lokalnego wsi Mszalnica 22 23 24 25 zasięgiem Sołectwo Mszalnica Zagóra Zagospodarowanie brzegów rzeki Królówka w celu umożliwienia wypoczynku i rekreacji oraz bieżące utrzymanie kaskad wodnych jako kąpielisk sezonowych. Budowa zbiorników na gnojowicę i płyt gnojowych Instalacja oczyszczalni ścieków Promowanie agroturystyki wśród mieszkańców Razem 300.000 300.000 100.000 5 lat 100.000 100.000 5 lat 100.000 20.000 5 lat 20.000 17.767.000 1.501.000 Mszalnica, 2008 rok 850.000 15.416.000 55 Plan Rozwoju Lokalnego wsi Mszalnica XI. System wdrażania Plan Rozwoju Lokalnego jest dokumentem ponadkadencyjnym, określającym cele i programy działań na kilka lat oraz wymagającym ciągłej pracy nad podnoszeniem jego jakości. Proces jego wdrażania jest złożonym przedsięwzięciem, wymagającym dobrego przygotowania informacyjnego i stałej komunikacji ze społeczeństwem. Wdrożeniu programu towarzyszyć będzie jego ewentualna zmiana, która będzie się opierać na pozyskiwaniu obiektywnej informacji o jego przebiegu, skutkach i publicznym odbiorze. Ze względu na swój długookresowy charakter wdrażanie założeń Planu Rozwoju Lokalnego jest procesem ciągłym, wymagającym stałego śledzenia zmian prawnych, gospodarczych, politycznych oraz elastyczności w dostosowaniu się do priorytetów w zakresie uzyskiwania zewnętrznych środków finansowych. Poszczególne projekty wdrażane są w oparciu o harmonogram realizacji projektów zawarty we wcześniejszej części niniejszego dokumentu. Realizacja Planu Rozwoju Lokalnego obejmuje następujące podokresy: 1. 2008 – 2009 2. 2010 – 2013 XII. System monitorowania, sposoby oceny oraz korekty Planu Rozwoju Lokalnego Monitoring czyli śledzenie realizacji zadań wynikających z „Planu Rozwoju Lokalnego Wsi Kamionka Wielka” prowadzone będzie na poziomie oceny realizacji poszczególnych zadań. Każde zdanie posiadać będzie kartę oceny realizacji, zawierające następujące informacje: nazwę zadania, cele, oczekiwane rezultaty, planowane wskaźniki, osiągnięte wskaźniki, przyczyny odchyleń, budżet zadania. Instytucja koordynująca, odpowiedzialna za realizację zadania opracuje na Mszalnica, 2008 rok 56 Plan Rozwoju Lokalnego wsi Mszalnica własny użytek terminy zbierania informacji niezbędnych do wypełniania karty oceny. Bieżąca ocena powinna pozwolić na natychmiastowe dostosowanie działań lub ich elementów zmieniających się warunków zewnętrznych (zmiana partnerów; inne źródła finansowania, zmiana zadań). Szczegółowe zasady wprowadzania korekt i aktualizowania Planu powinna określać specjalna uchwała w sprawie Planu Rozwoju Lokalnego. Materiały źródłowe 1. Dane z Urzędu Gminy w Kamionce Wielkiej 2. Dane z Powiatowego Urzędu Pracy w Nowym Sączu 3. Dane z GUS-u 4. Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego 5. Podstawowe Informacje ze spisów Powszechnych - Gmina wiejska Kamionka Wielka 6. Strategia rozwoju Społeczno - Gospodarczego Gminy Kamionka Wielka na lata 2006- 2015 7. Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Kamionka Wielka 2006-2013. 8. Program Ochrony Środowiska wraz z Planem Gospodarki Odpadami dla gminy Kamionka Wielka. Mszalnica, 2008 rok 57 Plan Rozwoju Lokalnego wsi Mszalnica Spis tabel i rycin Spis tabel: Tab.1. Powierzchnia poszczególnych sołectw Tab.2. Liczba mieszkańców w poszczególnych miejscowościach gminy. Tab. 3. Struktura mieszkańców wg. płci. Tab. 4. Stan organizacyjny oświaty we wsi Mszalnica – rok szkolny 2007/2008. Tab. 5. Liczba dzieci w poszczególnych klasach w SP w Mszalnicy. Tab. 6. Plan pracy Świetlicy w Mszalnicy na rok 2008. Tab. 7. Liczba gospodarstw domowych i sposób zaopatrywania ich w wodę. Tab. 8. Stan dróg i ich długość. Tab. 9. Struktura działalności gospodarczej. Tab.10. Charakterystyka gospodarstw rolnych. Tab.11. Średnia powierzchnia gospodarstw. Tab.12. Struktura gruntów w miejscowości i w gminie. Tab.13. Analiza SWOT - mocne słabe strony. Tab.14. Analiza SWOT - szanse, zagrożenia. Tab.15.Realizacja zadań w latach 2008-2013. Tab.16 Dochody budżetowe Gminy Kamionka Wielka w 2008r. Tab.17 Wydatki budżetowe Gminy Kamionka Wielka w 2008r. Tab.18. Przychody i rozchody budżetu gminy Kamionka Wielka na 2008r. Tab. 19.Plan budżetu gminy Kamionka Wielka na 2008r. Tab. 20 Środki do dyspozycji Sołectw na 2008 r. Tab. 21. Długofalowy plan finansowy wsi Mszalnica na lata 2008-2013. Spis rycin: Ryc.1. Udział sołectw w powierzchni całkowitej gminy Kamionka Wielka. Ryc.2. Liczba mieszkańców w poszczególnych miejscowościach gminy. Ryc.3. Struktura gruntów w gminie Kamionka Wielka. Ryc.4 Struktura gruntów w Mszalnicy. Mszalnica, 2008 rok 58 Plan Rozwoju Lokalnego wsi Mszalnica Mszalnica, 2008 rok 59 Plan Rozwoju Lokalnego wsi Mszalnica Mszalnica, rok 2007 60
