Wojna i niewinnosc

Czy zabijanie niewalczacych
jest moralnie dopuszczalne?
Begina Sławińska
V rok, Filozofia, Uniwersytet Szczeciński
I.
(Wychodząc od przedstawienia poniższych poglądów Fullinwider przedstawia swoje od II rozdziału.)
Poglądy Elizabeth Anscombe
i Paula Ramsey’a
Poglądy George’a Mavrodesa
Rozróżnienie na walczących (winnych) i
niewalczących (niewinnych);
Przeciw temu rozróżnieniu;
Zarzut: użycie słów „niewalczący” i „niewinny”
jako zamienników; słowo „niewinność” nie
posiada żadnej treści moralnej;
Argument: niewalczący niewinnym?
 entuzjastyczne pochwalanie wojny przez
niewalczących / niechęć do wojny lub przymus
ze strony walczącego (poborowego)
 Bronią Tezy o nietykalności:
niewalczący - niewinny jest nietykalny
-Podstawą jej jest Zasada Kary:
człowieka wolno karać wyłącznie za jego własne
czyny.
Podstawa ta nie ustanawia zakazu umyślnego
zabijania niewalczących;
Zakaz ten jest naturalny i niezależny od
konwencji;
Zakaz ten można ustanowić tylko na mocy
konwencji – jeżeli on istnieje to jest przygodny i
uwarunkowany
2
Wojna i niewinnosc
II.
Przykład 1: Jones, Smith, żona Smitha i gangsterzy.
Z punktu widzenia obrony własnej:
Jones
 zabił w obronie
własnej /możliwie
także pośredników/
Smith
 chciał zabić
/+/
a
został zabity
/+/ Żona i gangsterzy
 nietykalni;
 niewinni
 winny
a/ Jones zabijając Smitha jest usprawiedliwiony moralnie;
Smith bezpośrednio zagroził Jonesowi  zabicie Smitha było koniecznością.
b/ /+/ dodatnie tła: Smith strzelał – powód: żona i gangsterzy
 Jones miał prawo do obrony – zabicie usprawiedliwione;
c/ /+/ dodanie tła: osoby trzecie pośrednio uczestniczą w strzelaninie
 zabicie ich nie byłoby już usprawiedliwione
Okoliczności /+/ nieistotne moralnie.
3
Wojna i niewinnosc
II.
c.d. Przykład 1: Jones, Smith, żona Smitha i gangsterzy.
Z punktu widzenia kary /osoby winne powinny ponieść karę/:
Smith
/+/ Żona i gangsterzy
 winni - tykalni
 chciał zabić
/+/
a
został zabity;
Jones
 zabił w obronie
własnej
 winny
/możliwie także
pośredników/
Okoliczności /+/ istotne moralnie:
osoby trzecie powodują chęć zabicia Jonesa oraz pośrednio uczestniczą w strzelaninie
zabicie ich byłoby już może usprawiedliwione.
Pojęciami: „winny” i „niewinny”
posługując się punktem widzenia kary, powiemy, że:
Żona i gangsterzy są równie winni jak Smith;
Gangsterzy może wręcz bardziej winni niż Smith.
Natomiast z punktu widzenia obrony własnej:
Tylko Smith jest winny (wolno było go zabić);
Żona i gangsterzy są niewinni (nie wolno było ich zabić).
4
III.
Argument na rzecz moralnego zakazu zabijania niewalczących:
Państwo może być usprawiedliwione zabijając w obronie własnej
 Wolno zabijać tych, którzy bezpośrednio stwarzają zagrożenie
/+/ Ludność
Siły zbrojne
państwa A
cywilna A
Popiera wojnę
w niej uczestniczy;
i
Siły zbrojne
państwa B
 bezpośrednie zagrożenie;
 wolno zabić.
 moralnie nietykalna;
 niewinna
Do czego wolno się posunąć, kiedy powołujemy się na obronę własną?
Możemy tylko zabijać siły zbrojne bezpośrednio zagrażające.
 Nie możemy umyślnie zabijać niewalczących (cywilów – niewinnych);
Zabijanie ich byłoby nieusprawiedliwione moralnie.
5
Wojna i niewinnosc
IV.
Elizabeth Anscombe
i Paul Ramsey vs Fullinwider
George Mavrodes vs Fullinvider
R. K. Fullinwider: jest za rozróżnieniem na
walczących (winnych) i niewalczących
(niewinnych);
 Poborowy jest winny (wolno go zabić), a
niewalczący zwolennik wojny jest niewinny
(nie wolno go zabić).
Broni tezy o nietykalności:
Niewalczący nietykalny; walczący
usprawiedliwienie tykalny
- Podstawą jej jest Zasada Obrony
Własnej, a nie jak u Anscombe i Ramsey’a
Zasada Kary
Zasada Kary tego nie usprawiedliwia
umyślenego zabijania niewalczących.
Zasada Obrony Własnej usprawiedliwia.
ALE
 Na mocy osłabionej tezy o nietykalności
(Zasada Kary + Zasada Obrony Własnej); (przy
założeniu konwencjonalizmu) można by
usprawiedliwić zabijanie niewalczących,
którzy byliby moralnie winni.
Lecz nic nie usprawiedliwiłoby zabijanie
niewalczcących niewinnych.
NIETYKALNOŚĆ: MORALNIE
NIEWINNYMCH NIEWALCZĄCYCH
(obowiązek naturalny)
Zakaz ten jest naturalny i niezależny od
konwencji;
 Zabijanie na wojnie Mavrodes ocenił z
perspektywy Zasady Kary, na której gruncie
nie można wyjaśnić zakazu zabijania
niewalczących – dlatego przyjął 6
konwencjonalizm
Czy zabijanie niewalczacych
jest moralnie dopuszczalne?
Na mocy oslabionej tezy o nietykalnosci
(Zasada Kary + Zasada Obrony Własnej); (przy założeniu konwencjonalizmu)
mozna by usprawiedliwic
zabijanie niewalczacych,
ktorzy byliby moralnie winni.
Lecz
nic nie usprawiedliwiloby zabijanie niewalczcacych niewinnych
(niezależne od konwencji).
7
Begina Sławińska
Na podstawie:
George R. Fullinwider, Wojna i niewinność, [w:] T. Żuradzki, T. Kamiński, Etyka
wojny. Antologia tekstów. Warszawa PWN 2009, s. 69-75.
8