Przetwórstwo jabłek - Krajowa Unia Producentów Soków
advertisement
Przetwórstwo jabłek – prawdy i mity Stowarzyszenie Krajowa Unia Producentów Soków Konferencja Prasowa Warszawa, 12 wrzesień 2008 Agenda Informacje o Stowarzyszeniu Krajowa Unia Producentów Soków (Julian Pawlak – Prezes Zarządu KUPS) Bieżąca sytuacja na rynku skupu i przetwórstwie jabłek (Julian Pawlak – Prezes Zarządu KUPS) Charakterystyka polskiego rynku przetwórstwa jabłek (Romuald Ozimek – Wiceprezes Zarządu KUPS) Trendy i preferencje konsumenta (Barbara Groele – Sekretarz Generalny KUPS) Rynek polski na tle rynku międzynarodowego (Julian Pawlak – Prezes Zarządu KUPS i Romuald Ozimek – Wiceprezes Zarządu KUPS) Dyskusja Informacje o Stowarzyszeniu Krajowa Unia Producentów Soków Julian Pawlak – Prezes Zarządu KUPS Stowarzyszenie Krajowa Unia Producentów Soków Stowarzyszenie Krajowa Unia Producentów Soków powstało w 1993 roku Obecnie KUPS liczy 43 członków Producenci wyrobów gotowych (soki, nektary, napoje) – 10 członków Producenci surowców (zagęszczone soki owocowe i warzywne) – 20 członków Firmy handlowe, usługowe Instytuty naukowe Producenci opakowań, maszyn i urządzeń Producenci soków zagęszczonych ok. 90 % wyprodukowanych zagęszczonych soków owocowych sprzedają poza granicami Polski. Stowarzyszenie Krajowa Unia Producentów Soków Stowarzyszenie KUPS jest organizacją non-profit, finansowaną ze składek członków oraz projektów organizowanych w ramach działań statutowych, którego celem jest: integrowanie i reprezentowanie środowiska producentów soków, nektarów i napojów owocowych i warzywnych oraz koncentratów owocowych realizowanie i wspieranie inicjatyw, postaw i działań, których celem jest rozwój przemysłu sokowniczego w Polsce przyczynianie się do zwiększenia spożycia soków, nektarów i napojów przez Polaków działania na rzecz poprawy jakości oraz współpraca z organizacjami zajmującymi się problematyką jakościową soków w kraju i zagranicą Stowarzyszenie Krajowa Unia Producentów Soków Działania na rzecz branży: Reprezentowanie interesów branży i przemysłu sokowniczego, Organizacja sympozjów i szkoleń Powołanie Zespołu ds. Monitorowania i Prognozowania Powołanie Sekcji Koncentratów (SK) Współpraca z: MRiRW, MF, MŚ, MG, ARR, ARiMR Współpraca z międzynarodowymi organizacjami: AIJN, SGF, EQCS Współpraca z jednostkami badawczymi i naukowymi Stowarzyszenie Krajowa Unia Producentów Soków Działania na rzecz konsumenta: Działania promocyjno-informacyjne Rzetelne informowanie nt. definicji i właściwości produktów Współpraca z mediami Projekt „Marchewka” Projekt „5 razy dziennie warzywa i owoce” Działania na rzecz poprawy jakości soków, nektarów napojów Dobrowolny System Kontroli (DSK) Projekt QUISEE Projekt QUALI-JUICE Współpraca z GIJHARS, IH, UOKiK, Federacją Konsumentów Działania na rzecz środowiska: Przystąpienie do inicjatywy REKARTON: Dobrowolne Porozumienie na rzecz rozwoju systemu zbierania i recyklingu odpadów opakowaniowych po kartonach do płynnej żywności. Bieżąca sytuacja w skupie i przetwórstwie jabłek Julian Pawlak – Prezes Zarządu KUPS Sezon 2007 – co wpłynęło na sytuację przemysłu przetwórczego Przymrozki występujące w okresie kwitnienia drzew i krzewów owocowych spowodowały straty w zbiorach jabłek, sięgające ok. 60% Niewykorzystanie mocy produkcyjnych zakładów spowodowane brakiem surowca Wysokie ceny jabłek przemysłowych Wysokie ceny koncentratu jabłkowego, nie zaakceptowane przez odbiorców Brak możliwości sprzedaży koncentratu jabłkowego po cenach pokrywających koszty produkcji Utrata płynności finansowej przez wiele zakładów Pozostające u przetwórców zapasy koncentratu jabłkowego z sezonu 2007/2008 Eksperci szacują, że przetwórcy zagęszczonego soku jabłkowego ponieśli straty w wysokości ok. 50 mln euro Sezon 2008 – co wpłynęło na sytuację przemysłu przetwórczego Wysokie zapasy koncentratu jabłkowego w Polsce (ok. 40 tys. ton) oraz w Chinach (ok. 250-300 tys. ton) Niskie ceny skupu jabłek przemysłowych Blokady zakładów przetwórczych organizowane przez sadowników uniemożliwiające blokowanym działalność gospodarczą Pośrednictwo w skupie owoców dla przemysłu, które przejmuje zyski sadowników i przetwórców Brak rozwiązań systemowych: - Grup Producenckich - Umów kontraktacyjnych - Strategii promocji eksportu Wybiórcza i niepełna informacja ze strony instytucji państwowych dotycząca zapasów, wielkości produkcji i prognoz zbiorów Bieżąca sytuacja na rynku skupu i przetwórstwa jabłek W celu dokonania prawidłowej oceny bieżącej sytuacji i jej skomentowania należy zapoznać się z najważniejszymi danymi i faktami Charakterystyka polskiego rynku przetwórstwa jabłek Romuald Ozimek – Wiceprezes Zarządu KUPS Rodzaje jabłek i sadów Jabłka przemysłowe – odmiany jabłek przeznaczone do celów przetwórstwa owoców, są bardziej kwaskowe od jabłek deserowych, trwałe i odporne na uszkodzenia podczas transportu, nadające się do zbioru mechanicznego, tańsze z uwagi na to, że są mniej wymagające w uprawie i nie wymagają intensywnej pielęgnacji i ochrony Jabłka deserowe – przeznaczone do bezpośredniego spożycia przez konsumenta, słodsze i bardziej aromatyczne niż jabłka przemysłowe, wymagające i droższe w uprawie z uwagi na potrzebę intensywnej ochrony i pielęgnacji sadów Struktura polskich upraw jabłka W Polsce jest ok. 0,1% sadów przemysłowych, Struktura polskich upraw jabłka Przetwórstwo skupuje ok. 40% z upraw jabłek deserowych (niespełniające wymagań jakościowych i nadprodukcja jabłka deserowego) Koszt produkcji jabłek deserowych jest znacząco wyższy – dlatego ceny sprzedaży są również wyższe niż jabłek przemysłowych Struktura polskich upraw jabłek - podsumowanie WNIOSKI Struktura upraw nie jest dostosowana do potrzeb branży przetwórczej Struktura upraw nie jest konsultowana z branżowymi ekspertami i przemysłem Sadownicy nie inwestują w produkcję jabłek przemysłowych, natomiast inwestują w przechowalnictwo i nowe odmiany jabłek deserowych Rozwój przemysłu przetwórczego pozwala na bezpieczne inwestowanie w sadownictwo, ponieważ przetwórnie zagospodarują nadwyżki produkcji jabłek deserowych Krótka charakterystyka polskiego rynku jabłka 2005 2006 2007 Zbiory jabłek w Polsce 2,1 mln ton 2,3 mln ton 1,04 mln ton Sprzedaż polskich jabłek deserowych do UE i poza granice UE 426,3 tys. ton 398,4 tys. ton 449,7 tys. ton Spożycie jabłek kg/osobę 20,04 17,88 15,72 Źródło: B. Nosecka IERiGŻ-PIB Według wstępnych danych GUS szacuje się, że w 2008 roku produkcja jabłek w Polsce wyniesie 2400 - 2550 tys. ton Produkcja koncentratu jabłkowego w Polsce Według danych Stowarzyszenia KUPS wytwarzaniem soków zagęszczonych w Polsce zajmuje się około 45 firm • w tym w KUPS zrzeszonych jest 20 firm produkujących koncentrat jabłkowy • członkowie KUPS produkują ok. 70 % koncentratu jabłkowego w Polsce Szacuje się, że moce przerobowe zakładów przetwórczych w Polsce to ok. 3 mln ton jabłek rocznie Polska eksportuje ok. 90 % wyprodukowanego koncentratu jabłkowego Produkcja koncentratu jabłkowego w Polsce W 2007/08 r. z powodu głębokiego spadku podaży owoców ze zbiorów krajowych z powodu wiosennych przymrozków, produkcja zagęszczonego soku jabłkowego obniżyła się w relacji do roku poprzedniego o ok. 45-50% do poziomu ok. 115 tys. ton Podaż koncentratu jabłkowego w Polsce (w tys. ton) 2005/2006 2006/2007 2007/2008 Produkcja 195 230 115 Eksport 185 221 120 (szacunek) Źródło: B. Nosecka IERiGŻ-PIB Produkcja koncentratu jabłkowego w Polsce c.d. Aby sprostać wymaganiom światowego rynku ,zakłady przetwórcze cały czas modernizują się dzięki kapitałowi krajowemu, zagranicznemu i dopływowi funduszy unijnych Moce produkcyjne w sektorze soków zagęszczonych wykorzystywane są zaledwie w około 60 proc., co zwiększa koszty działalności i konkurencję o surowiec Nadal przemysł przetwórczy ma duże możliwości zagospodarowania jabłek przemysłowych Brak jest bazy surowcowej, dostarczającej jabłka przemysłowe w rozsądnej cenie Produkcja koncentratu jabłkowego w Polsce c.d. Sytuacja bieżąca Ceny koncentratu na rynku światowym nie pokrywają kosztów produkcji Spadek konkurencyjności na europejskim i światowym rynku Rosnące koszty produkcji Umacniająca się złotówka Ze względu na brak akceptacji na podnoszenie cen ze strony odbiorców i konsumentów, cena zagęszczonego soku jabłkowego zaczęła wyraźnie spadać w 2008 roku Widoczna jest konsolidacja branży Produkcja koncentratu jabłkowego w Polsce c.d. Produkcja koncentratu jabłkowego w roku 2007 i prawdopodobnie w 2008 będzie najniższa od kilku lat Konsekwencje tej sytuacji to: Niemożliwa do odbudowania utrata rynku zbytu Wzrost udziału chińskiego koncentratu jabłkowego w imporcie do krajów UE Wypieranie polskiego koncentratu jabłkowego przez import z Chiny W konsekwencji utrata rynku zbytu dla jabłek przemysłowych Negatywne konsekwencje tej sytuacji dotkną zarówno sadowników, jak i przetwórców w Polsce Trendy i preferencje konsumenta Barbara Groele – Sekretarz Generalny KUPS Rynek soków, nektarów i napojów Udziały wartościowe poszczególnych kategorii napojów w rynku gotowych do spożycia napojów bezalkoholowych w Polsce Pozostałe* 1 Soki 8% 0 % Napoje gazowane 32% Nektary 13% Owocowe napoje niegazowane 15% Woda butelkowana 22% *Pozostałe: Herbata Mrożona, Kawa Mrożona, Napoje Energetyczne, Napoje Izotoniczne Źródło: AC Nielsen, 2007 Spożycie soków pitnych owocowych, nektarów i napojów w mln litrów 800 soki pitne napoje nektary 700 600 500 400 300 200 100 0 1998 1999 Źródło: B. Nosecka IERiGŻ-PIB 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 szacunek Sok Nektar Napój – podstawowe różnice A – SOK B – NEKTAR C – NAPÓJ W przypadku nektarów ilość wsadu owocowego (soku lub przecieru) jest ściśle określona i jest zależna od typu owoców np.: - jabłka, pomarańcze – min. 50% - czarne porzeczki – min. 25% - śliwki – min. 30% - wiśnie – min. 35% Trendy i preferencje konsumenta Obecnie konsumenci mają do wyboru różne smaki i rodzaje napojów: soki, nektary, napoje owocowe i warzywne, woda, napoje kolorowe itp. Dla konsumentów najważniejsza jest cena i nie chcą przepłacać – wybór tańszych napojów z owoców i warzyw z mniejszym udziałem soku (nektary, napoje) Podniesienie cen surowca powoduje podniesienie cen produktu gotowego Konsument nie zaakceptuje wyższej ceny soku Ostatecznie to KONSUMENT dokonuje wyboru Rynek polski na tle rynku międzynarodowego Julian Pawlak – Prezes Zarządu KUPS Romuald Ozimek – Wiceprezes Zarządu KUPS Zagęszczony sok jabłkowy na tle świata w tys. ton 1200 1000 800 600 400 200 0 er s Ot h ic Af r ary ut h So ng Hu y It al any rm Ge ina ent ile Ch Arg A US d ne r ai Uk l an Po i na Ch a Źródło: J. Małecki (USDA/FAS & own estimates) 2005/2006 2006/2007 2007/2008F Rynek zagęszczonego soku jabłkowego na świecie Produkcja zagęszczonego soku w 2007/2008 Świat – 2 300 tys. ton Chiny – 1 000 tys. ton Polska – 115 tys. ton (czyli 5% światowej produkcji) Charakterystyka międzynarodowego rynku Polska jest drugim na świecie producentem koncentratu jabłkowego W latach 2005 – 2007 Chiny dwukrotnie zwiększają produkcję zagęszczonego soku jabłkowego z niecałych 600 tys. ton w sezonie 2005/2006 do ponad 1 miliona ton w sezonie 2007/2008 (dane szacunkowe) Potencjał polskiego koncentratu jabłkowego (produkujemy ok. 200 tys. ton) jest znacznie niższy niż potencjał chińskiego koncentratu jabłkowego Potencjał Polski: Potencjał Chin: Charakterystyka międzynarodowego rynku Chiny obecnie dostarczają prawie 70% światowego zapotrzebowania, Wyraźnie rośnie import koncentratu z Chin: Import koncentratu jabłkowego z Chin 2006 2007 USA 222 tys. ton 363 tys. ton Rosja 92,7 tys. ton 124,6 tys. ton Niemcy 63 tys. ton 107,1 tys. ton Źródło: B. Nosecka IERiGŻ-PIB Polska na tle rynku międzynarodowego Na sytuację na polskim i światowym rynku koncentratów owocowych wpływa: - globalna nadprodukcja koncentratu jabłkowego - spadek spożycia soków - niższe (w stosunku do Polskich) ceny koncentratu jabłkowego na innych rynkach, szczególne z rynku chińskiego Cena koncentratu jabłkowego jest wynikiem popytu, a nie ceny surowca, obecnie przetwórcy posiadają jeszcze zapasy z sezonu 2007 Perspektywy dla rynku polskiego Polska ma szansę utrzymać pozycję drugiego po Chinach producenta koncentratu jabłkowego na świecie, Polska musi jednak poprawić konkurencyjność oferując produkty wysokiej jakości w konkurencyjnej cenie, Niezbędne jest wprowadzenie rozwiązań o charakterze systemowym. Perspektywy dla rynku polskiego Proponowane przez KUPS rozwiązania systemowe: rozwój zaplecza surowcowego dostarczającego potrzebnych ilości jabłek w rozsądnej cenie, wspieranie rozwoju grup producenckich przez Państwo, umowy kontraktacyjne, inicjatywa rolników (np. integrowanie się środowiska), promocja spożycia soków wśród konsumentów, stały monitoring rynku światowego. Promocja spożycia soków Program promocyjno – informacyjny „5 x dziennie warzywa i owoce” realizowany prze Krajową Unię Producentów Soków Miejsce realizacji: Polska Czas realizacji: 2 lata (2008 – 2010) Budżet 2 mln euro Projekt finansowany w 80% ze środków UE (UE - 50%, Polska 30 %) oraz środków własnych KUPS – 20% Dziękujemy
