Sakramenty uzdrowienia Sakrament pokuty Sakrament chorych Potrzeba sakramentów uzdrowienia Przez sakramenty wtajemniczenia chrześcijańskiego otrzymujemy nowe życie w Chrystusie. Jednak przechowujemy to życie w „glinianych naczyniach” (2Kor 4,7). Jest ono jeszcze „ukryte z Chrystusem w Bogu” (Kol 3,3). Jesteśmy jeszcze w „przybytku doczesnego zamieszkania” (2Kor 5,1), poddani cierpieniu, chorobie i śmierci. To nowe życie dziecka Bożego można osłabić, a nawet utracić przez grzech Jezus naszym uzdrowieniem Jezus Chrystus, lekarz naszych dusz i ciał, który odpuścił grzechy paralitykowi i uzdrowił mu ciało (Mk 2,1-12) chciał, by Kościół mocą Ducha Świętego dalej prowadził jego dzieło uzdrawiania i zbawiana, które obejmuje wszystkie członki. Jest to celem sakramentu pokuty i sakramentu namaszczenia chorych Sakrament pokuty i pojednania „Ci zaś, którzy przystępują do sakramentu pokuty otrzymują od miłosierdzia Bożego przebaczenie zniewagi wyrządzonej Bogu i dostępują pojednania z Kościołem, któremu grzesząc zadali ranę, a który przyczynia się do ich nawrócenia miłością, przykładem i modlitwą.” (Lumen gentium11) Jak nazywamy ten sakrament? Sakrament nawrócenia, ponieważ urzeczywistnia wezwanie Jezusa do nawrócenia (Mk 1,15), drogę powrotu do Ojca (Łk 15,18) Sakrament pokuty, bo ukazuje drogę nawrócenia, skruchy, zadośćuczynienia Sakrament spowiedzi – oskarżenie, spowiedź jest istotnym elementem. Nazywamy też „wyznaniem”, uznaniem i uwielbieniem świętości Boga i Jego miłosierdzia wobec grzesznika Inne nazwy Sakrament przebaczenia, ponieważ przez sakramentalne rozgrzeszenie udziela penitentowi przebaczenia i pokoju (formuła rozgrzeszenia) Sakrament pojednania, ponieważ udziela miłości Boga przynoszącej pojednanie: „Pojednajcie się z Bogiem” (2Kor 5,20). Jest odpowiedzią na wezwanie: „Najpierw idź i pojednaj się z bratem twoim” (Mt 5,24) Dlaczego po chrzcie świętym? „Jeżeli mówimy, że nie mamy grzechu to samych siebie oszukujemy i nie ma w nas prawdy” (1J 1,8) Jezus uczył modlitwy: „odpuść nam nasze grzechy” (Łk 11,4) Sakramenty inicjacji chrześcijańskiej czynią człowieka świętym, jednak nie eliminują kruchości i słabości natury ludzkiej i jej skłonności do grzechu, którą tradycja nazywa pożądliwością Nawrócenie ochrzczonych Istotnym wezwaniem nauczania Jesusa jest: „Nawracajcie się i wierzcie w Ewangelię” (Mk 1,15), najpierw ci, którzy nie znają jeszcze Jezusa Drugie nawrócenie – chrześcijan – jest nieustannym zadaniem całego Kościoła, który obejmuje „w łonie swoim grzeszników”, który „będąc święty i zarazem ciągle potrzebujący oczyszczenia podejmuje ustawicznie pokutę i odnowienie swoje” (Lumen gentium, 8). Jest to poruszenie skruszonego serca (Ps 51,19)) pociągniętego łaską (J6,44;12,32). Świadczy o tym nawrócenie św. Piotra po 3 – krotnym zaparciu się „Kościół ma wodę chrztu i łzy pokuty” – św. Ambroży Różne formy pokuty: Pokuta wewnętrzna: post, modlitwa i jałmużna – nawrócenie w odniesieniu do samego siebie, do Boga i bliźniego Nawrócenie dokonuje się przez pojednanie, troskę o ubogich troskę o prawo i sprawiedliwość, wyznanie win braciom, upomnienie braterskie, rewizję życia, rachunek sumienia, kierownictwo duchowe, przyjmowanie cierpień i prześladowań, przyjmowanie codziennego krzyża i chodzenie za Chrystusem Inne formy pokuty: Źródłem i pokarmem codziennego nawrócenia jest Eucharystia, w niej Ofiara Jezusa Chrystusa Czytanie Pisma Świętego, Liturgia Godzin, modlitwa Pańska, każdy szczery akt kultu i pobożności Okresy i dni pokuty w ciągu roku liturgicznego (Wielki Post i każdy piątek) Droga nawrócenia i pokuty została ukazana w przypowieści o synu marnotrawnym (Łk 15,1124),w której centrum jest miłosierny Ojciec Dla wielu ludzi to poważne pytanie Sakrament pokuty i pojednania Grzech jest przede wszystkim obrazą Boga, zerwaniem jedności z Bogiem i Kościołem Tylko Bóg przebacza grzechy (Mk 2,7) Ponieważ Jezus jest Synem Bożym ma władzę odpuszczania grzechów (Mk 2,10) i wykonuje tę władzę: „odpuszczone są twoje grzechy” (Mk 2,5; Łk 7,48) Jezus daje tę władzę ludziom – apostołom (J 20, 21-23), aby cały Kościół był znakiem i narzędziem przebaczenia i pojednania Apostoł prosi: „Pojednajcie się z Bogiem” (2Kor 5, 20) Sakrament jest przebaczeniem i powrotem do Kościoła Sakrament przebaczenia Chrystus ustanowił sakrament pokuty dla wszystkich grzeszników w Kościele, a przede wszystkim dla tych, którzy po chrzcie popełnili grzech ciężki i w ten sposób utracili łaskę chrztu i zadali ranę komunii kościelnej Sakrament pokuty daje nową możliwość nawrócenia się i odzyskania łaski Ojcowie Kościoła przedstawiają ten sakrament jako „drugą deskę ratunku po rozbiciu, jakim jest utrata łaski” (Tertulian, De paenitentia, 4,2) Mimo zmian w ciągu wieków struktura sakramentu pozostała ta sama: akty człowieka, który nawraca się pod działaniem Ducha Świętego (żal, wyznanie grzechów, zadośćuczynienie) i działanie Boga za pośrednictwem Kościoła Formuła rozgrzeszenia „Bóg Ojciec wszelkiego miłosierdzia, który pojednał świat ze sobą przez śmierć i zmartwychwstanie swojego Syna i zesłał Ducha Świętego na odpuszczenie grzechów, niech ci udzieli przebaczenia i pokoju przez posługę Kościoła. I ja odpuszczam tobie grzechy w imię Ojca I Syna i Ducha Świętego” Amen. Akty penitenta „Pokuta zobowiązuje grzesznika do dobrowolnego przyjęcia wszystkich jej elementów: żalu w sercu, wyznania ustami, głębokiej pokory, czyli owocnego zadośćuczynienia w postępowaniu” Żal zajmuje I – miejsce – jest to ból duszy i znienawidzenie popełnionego grzechu z postanowieniem nie grzeszyć więcej Żal doskonały, z miłości odpuszcza grzechy powszednie, przynosi przebaczenie grzechów ciężkich, gdy jest szczery z postanowieniem spowiedzi, gdy tylko będzie to możliwe Żal niedoskonały, z brzydoty grzechu lub lęku przed karą – taki żal wystarczy do spowiedzi Wyznanie grzechów Spowiedź Wyzwala nas i ułatwia nasze pojednanie z innymi Człowiek patrzy w prawdzie na popełnione grzechy, bierze za nie odpowiedzialność Na nowo otwiera się na Boga i komunię Kościoła, by umożliwić nową przyszłość Należy wyznać wszystkie świadome grzechy śmiertelne, chociażby były najbardziej skryte Każdy ma spowiadać się przed kapłanem przynajmniej raz w roku, a w czasie wielkanocnym Komunię Świętą przyjmować Zaleca się też spowiedź z grzechów codziennych, powszednich Zadośćuczynienie Należy czynić wszystko, by naprawić krzywdę bliźniemu: oddać rzeczy, przywrócić dobrą sławę, wynagrodzić krzywdy Zadość czynić Bogu, pokutować za grzechy Pokuta nakładana w sakramencie: modlitwa, ofiara, dzieło miłosierdzia, służba bliźniemu, wyrzeczenie, cierpienie, akceptacja krzyża – mają pomagać w upodobnieniu się do Chrystusa, który raz na zawsze odpokutował za nasze grzechy (Rz 3,25; 1J 2,1-2) Szafarz sakramentu pokuty: biskup lub kapłan Skutki sakramentu pokuty „Cała skuteczność pokuty polega na przywróceniu łaski Bożej i zjednoczeniu nas w przyjaźni z Bogiem” (Kat. Rzymski) Celem i skutkiem jest pojednanie z Bogiem Jedna nas z Kościołem, leczy i ożywia życie Kościoła Grzesznik poddaje się miłosiernemu sądowi, uprzedza sąd na końcu życia Odpusty Odpust jest to darowanie kary doczesnej za grzechy już odpuszczone Odpusty dzielą się na: zupełne i cząstkowe Warunki zyskania odpustu: stan łaski uświęcającej, przyjęcie Komunii św., modlitwa w intencji jaką ma Ojciec św. na dziś dla całego Kościoła, wyrzeczenie się nawet najmniejszych przywiązań, słabości NAMASZCZENIE CHORYCH „Przez święte chorych namaszczenie i modlitwę kapłanów cały Kościół poleca chorych cierpiącemu i uwielbionemu Panu, aby ich podźwignął i zbawił; a nadto zachęca ich, aby łącząc się dobrowolnie z męką i śmiercią Chrystusa przysparzali dobra Ludowi Bożemu” (Lumen gentium, 11). Podstawy sakramentu chorych w ekonomii zbawienia Choroba i cierpienie zawsze należały do najpoważniejszych problemów poddających życie ludzkie ciężkiej próbie Człowiek doświadcza swojej niemocy, ograniczeń i skończoności, musi liczyć się z przewidywaniem śmierci Choroba może prowadzić do niepokoju, zamknięciu się w sobie, do buntu przeciw Bogu Często jednak jest drogą do większej dojrzałości, do szukania Boga i powrotu do Niego Chory wobec Boga W Starym Testamencie człowiek przeżywa swoją chorobę w obliczu Boga – Pana życia i śmierci Przed Nim wypowiada swoją skargę, błaga o uzdrowienie Choroba staje się drogą nawrócenia, a Boże przebaczenie zapoczątkowuje powrót do zdrowia Choroba w tajemniczy sposób łączy się z grzechem i złem, wierność Bogu przywraca życie, cierpienie może mieć wartość odkupieńczą, w końcu nadejdzie czas, gdy Bóg przebaczy wszelki grzech i uleczy wszelką chorobę (Iz 33,24) Chrystus - lekarz Współczucie Chrystusa dla chorych i liczne uzdrowienia świadczą, że „Bóg łaskawie nawiedził lud swój” (Łk 7,16) Jezus ma nie tylko moc uzdrawiania, ale też przebaczania grzechów (Mk 2,5-12) Jezus leczy całego człowieka: duszę i ciało Utożsamia się z chorymi: „Byłem chory, a odwiedziliście Mnie (Mt 25,36) Jezus żąda wiary, aby uzdrowić, „bierze na siebie nasze słabości i wszystkie choroby” (Mt 8,17) Nie uleczył wszystkich, Jego uzdrowienia były znakami nadejścia Królestwa Bożego, zapowiadały zwycięstwo nad grzechem i śmiercią przez Jego Mękę, Śmierć i Zmartwychwstanie Jezus Uzdrowił wielu „Uzdrawiajcie chorych” Chrystus wzywa uczniów, by szli za Nim niosąc własny krzyż Daje im udział w uzdrawianiu: „Oni wyszli i wzywali do nawrócenia. Wyrzucali wiele złych duchów oraz wielu chorych namaszczali olejem i uzdrawiali” (Mk 6,12-13) Po zmartwychwstaniu ponawia to posłanie: „...na chorych ręce kłaść będą i ci odzyskają zdrowie” (Mk 16,17-18) Duch Święty udziela niektórym specjalnego charyzmatu uzdrawiania Sakrament chorych Wśród 7 sakramentów istnieje jeden specjalnie przeznaczony do umocnienia osób dotkniętych chorobą Został ustanowiony przez Jezusa Chrystusa jako prawdziwy i właściwy sakrament Nowego Testamentu (Mk 6,13) Od starożytnych czasów Kościół nigdy nie przestawał prosić Pana, aby chory odzyskał zdrowie, jeśli to posłuży jego zbawieniu Zasady sakramentu chorych „Sakramentu namaszczenia chorych udziela się chorym, namaszczając ich na czole i dłoniach olejem z oliwek… należycie poświęconym wymawiając następujące słowa: „Przez to święte namaszczenie, niech Pan w swoim nieskończonym miłosierdziu wspomoże ciebie łaską Ducha Świętego. Pan, który odpuszcza ci grzechy niech cię wybawi i łaskawie podźwignie.” (Paweł VI, Sanctam unctionem infirmorum; por. KPK , kan. 847, § 1) W przypadku poważnej choroby Namaszczenie chorych „nie jest przeznaczone tylko dla tych, którzy znajdują się w poważnym niebezpieczeństwie utraty życia, można już wtedy gdy zaczyna grozić niebezpieczeństwo śmierci z powodu choroby lub starości” Po otrzymaniu sakramentu można znowu prosić przy innej chorobie lub wtedy, gdy choroba się pogłębia Można prosić o ten sakrament przed operacją, przed porodem lub w wieku starszym, gdy pogłębia się słabość „…niech sprowadzi kapłanów Kościoła” Tylko kapłan (biskup lub prezbiter) jest szafarzem namaszczenia chorych Tak jak wszystkie sakramenty namaszczenie jest celebracją liturgiczną i wspólnotową Bardzo odpowiednie jest udzielanie namaszczenia w czasie Eucharystii Powinno być poprzedzone sakramentem pokuty, na koniec Eucharystia, która powinna być ostatnim sakramentem „wiatykiem” na „przejście” do życia wiecznego Skutki namaszczenia chorych Szczególny dar Ducha Świętego: łaska umocnienia, pokoju i odwagi do przezwyciężania trudności, umocnienie ufności i wiary w Boga, umocnienie przeciw pokusom Może prowadzić do uzdrowienia duszy i ciała Zjednoczenie z Męką Chrystusa Łaska eklezjalna, przysparza dobra Ludowi Bożemu, przyczynia się do uświęcenia Kościoła Przygotowanie do ostatniego przejścia Wiatyk, ostatni sakrament chrześcijanina Tym, którzy kończą swoje życie ziemskie Kościół ofiaruje Eucharystię jako wiatyk Jezus mówił: „Kto spożywa moje Ciało i pije moją Krew, ma życie wieczne, a Ja go wskrzeszę w dniu ostatecznym” (J 6,54) Komunia Święta jest sakramentem przejścia ze śmierci do życia, z tego świata do Ojca (J13,1) Pokuta, namaszczenie i Eucharystia przygotowują do Ojczyzny, kończą ziemską pielgrzymkę W domu chorego należy przygotować: Stół nakryty białym obrusem Krzyż i zapalone świece Wodę święconą i kropidło Talerz z chlebem, solą i watą Naczynie z czystą wodą Z wdzięcznością Bogu za sakramenty uzdrowienia Ks. Czesław Walentowicz