Kto i gdzie inwestuje 2016-03-16 13:46:03 2 Turcja zajmuje 32. pozycję na liście największych inwestorów zagranicznych w Polsce, ale są szanse na to, że w przyszłości turecki kapitał bardziej widoczny w naszym kraju. Republika turecka zaliczana jest do pierwszej dziesiątki rynków wschodzących, po krajach BRIC, czyli Brazylii, Rosji, Indiach i Chinach. W latach 2003-2015 do Turcji napłynęło około 145 mld dol. bezpośrednich inwestycji zagranicznych (BIZ). Napłwy BIZ do Turcji w mld USD 3 Źródło danych: Agencja Wspierania Inwestycji w Turcji - ISPAT Napływ BIZ do Turcji w mld USD 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 10 20,1 22 19,8 8,5 9 16,1 13,2 12,4 12,5 16,6 Inwestycje zagraniczne w Turcji koncentrują się w sektorach: pośrednictwa finansowego (38,2 proc.); dostaw mediów użytkowych (wody, energii elektrycznej, gazu ziemnego, z udziałem 26,9 proc.); przetwórstwie przemysłowym (21,3 proc.); handlu hurtowego i detalicznego. Coraz więcej inwestorów zagranicznych decyduje się na zaangażowanie w sektorze energetyki, szczególnie w produkcję energii opartej na źródłach odnawialnych (OZE). Inwestorzy chętnie lokują w Turcji swoje bazy produkcyjne, operacyjne i logistyczne. Widać to przede wszystkim w takich sektorach jak: farmaceutyczny, przetwórstwa spożywczego, produkcji odzieży, branży motoryzacyjnej oraz usług finansowych. Tureccy przedsiębiorcy najchętniej inwestują w krajach największej tureckiej diaspory – Niemczech, Holandii, Belgii i Francji oraz u swoich sąsiadów – w Bułgarii, Rumuni, Bośni, Iraku, Azerbejdżanie, Kazachstanie, Turkmenistanie, Egipcie, Libii oraz w Tureckiej Republice Cypru Północnego. Inwestycje tureckie za granicą koncentrują się w sektorach energii, bankowości, usług finansowych, produkcji chemikaliów, infrastruktury transportowej (budowa lotnisk) i obsługi portów lotniczych oraz branży tekstylno-odzieżowej, w ostatnim okresie zapoczątkowano ponadto kilka inwestycji w sektorze medycznym za granicą. Według danych tureckiego banku centralnego, poza granicami kraju działa blisko 4000 tureckich firm. Współpraca inwestycyjna Polski i Turcji Napływ BIZ z Turcji do Polski i z Polski do Turcji, według danych NBP z lipca 2015 r., w mln EUR Rok Tureckie BIZ w Polsce Polskie BIZ w Turcji 2014 19,2 8,5 2013 96,2 - 9,5 4 2012 4,4 3,3 2011 38 39,9 2010 0 1,2 Portfel BIZ z Polski do Turcji Według danych Ministerstwa Gospodarki w Ankarze, w 2015 roku w Turcji funkcjonowało 115 podmiotów gospodarczych z polskim kapitałem zagranicznym. Najwięcej z tych firm działa w sektorze nieruchomości, hotelarstwa, transportu, usług informatycznych i finansowych. Wiele z nich zajmuje się handlem hurtowym lub detalicznym. Najwięksi polscy inwestorzy ulokowali swoje inwestycje w Turcji w sektorach: farmaceutycznym, spożywczym, budowlanym, informatycznym i finansowym. Według najnowszych danych NBP, wartość zobowiązań Turcji z tytułu polskich BIZ wynosiła 212,4 miliona EUR na koniec 2014 r. Obecna na rynku tureckim polska firma Selena SA z Wrocławia rozpoczęła swoje inwestycje w Turcji w 2008 r. przejmując 85% udziałów tureckiej spółki sektora chemii budowlanej. Początkowa wartość inwestycji Seleny wyniosła 850 tysięcy EUR. Turecki oddział Seleny produkuje obecnie w fabryce w mieście Bolu piany poliuretanowe i uszczelniacze. Także w 2008 r. uruchamianie sieci sklepów w Turcji rozpoczęła warszawska firma SMYK Sp. z o.o., która w 2015 wycofała się jednak z rynku tureckiego. W 2010 r. na rynku tureckim swoje inwestycje rozpoczął dom maklerski X-Trade Brokers specjalizujący się w instrumentach finansowych będących przedmiotem obrotu na giełdzie, jak i na rynku pozagiełdowym. W 2011 r. Zakłady Farmaceutyczne Polpharma SA ze Starogardu Gdańskiego przejęły większościowy pakiet akcji w tureckiej spółce Cenovapharma, specjalizującej się w działalności marketingowo-handlowej produktami leczniczymi w zakresie diabetologii, kardiologii, okulistyki, neurologii i urologii, co pozwala Polpharmie SA poszerzyć swoją ofertę w tych obszarach. W 2013 r. Grupa Maspex Wadowice utworzyła spółkę joint venture z jedną z wiodących tureckich firm spożywczych TAT KONSERVE SANAYİİ, która należy do holdingu Koc. Początkowa wartość inwestycji ze strony Maspex Wadowice wyniosła 5 mln EUR. Polska firma odpowiada w spółce za działania marketingowe, podczas gdy strona turecka zajmuje się produkcją i dystrybucją produktów. Firmy współpracują również w zakresie badań, rozwoju i innowacji. Sztandarowy produkt polskiej firmy – soki Kubuś – są sprzedawane na rynku tureckim pod nazwą Tedi. Na tureckim rynku aktywne są także polskie firmy z branży IT. W październiku 2012 r. spółka Asseco Eastern Europe, będąca częścią polskiego holdingu IT, przejęła 98,7% akcji tureckiej spółki Sigma o wartości 9,1 mln USD i zapowiada dalsze inwestycje na tym rynku. Inwestycje Asseco Poland SA w Turcji szacowane są obecnie na około 15 mln EUR. W 2013 r. Grupa Kapitałowa MCI Management, będąca funduszem private equity, podpisała umowę inwestycyjną w Turcji na kupno 20% udziałów największego tureckiego dystrybutora IT spółki Indeks Bilgisayar. W 2015 roku natomiast, Grupa Inwestycja MCI Management kupiła 59,75% udziałów jednego z największych tureckich sprzedawców internetowych w sektorze turystyki – Tatilbudur. Ugruntowaną pozycją na rynku tureckim cieszy się od lat raciborska firma Rafako SA, która od kilkudziesięciu lat realizuje dla partnerów tureckich duże kontrakty inwestycyjne. Pierwsze kotły firma dostarczyła do Turcji na początku lat 80-tych, realizując w tym czasie na rynku tureckim 20 innych projektów inwestycyjnych. Obecnie jest w trakcie realizacji trzech kolejnych kontraktów. Wartość wszystkich projektów zrealizowanych przez Rafako w Turcji w ostatnich 10 latach wyniosła ok. 70 mln EUR. 5 Najwięksi polscy inwestorzy w Turcji Rok wejścia na rynek turecki Nazwa polskiego inwestora 2008 Sektor/branża Dotychczasowa wartość zainwestowanego kapitału Rodzaj transakcji Miejsce lokalizacji inwestycji Selena chemia budowlana początkowa wartość 1 mln EUR wykup 85% udziałów Stambuł, fabryka w Bolu 2010 X Trade Brokers broker inwestycyjny firma nie podała danych otwarcie oddziału Satmbuł 2013 Asseco IT – software 18 mln EUR wykup udziałów Stambuł 2011 Polpharma farmaceutyczny firma nie podała danych wykup 77% akcji Stambuł 2013 Maspex Wadowice spożywczy/soki 5 mln EUR join venture Stamnuł 2012 MCI Management IT - dystrybucja sprzętu komputerowego firma nie podała danych wykup 20% akcji Stambuł 2014 Elemental recykling, obrót surowcami wtórnymi 10 mln EUR wykup 51% udziałów Ankara 2015 MCI Management turystyka – sprzedaż internetowa 10,97 mln EUR wykup 59,75% akcji Stambuł Źródło: WPHI w Ankarze 6 Portfel BIZ z Turcji do Polski Według najbardziej aktualnych danych opublikowanych w lipcu 2015 r. przez Narodowy Bank Polski, wartość zobowiązań Polski na koniec 2014 r. z tytułu tureckich BIZ wyniósł 56,7 mln EUR, zaś wartość napływu tureckich BIZ w 2014 wyniosła 19,2 mln EUR. Według danych GUS z grudnia 2015 r., w 2014 r. w Polsce funkcjonowało 188 podmiotów gospodarczych z kapitałem tureckim, których początkowy kapitał zainwestowany w Polsce wynosił 137,2 miliona PLN, co stanowiło 0,07% ogółu początkowego kapitału zagranicznego w Polsce. 9 z ww. podmiotów z kapitałem tureckim zainwestowało co najmniej 1 milion USD w Polsce. Według najbardziej aktualnych danych Polskiej Agencji Informacji i Inwestycji Zagranicznych SA w 2014 r. w Polsce obecnych było 4 dużych inwestorów tureckich. Wykaz tych firm przedstawia poniższa tabela. Najwięksi inwestorzy tureccy w Polsce 1 Nazwa tureckiego inwestora Działalność Spółka w Polsce Koç Holding sprzęt AGD – dystrybucja Beko Polska S.A. Warszawa budowa i wynajem biurowców Euro Power Centrum Sp. z o.o. Raszyn produkcja kauczuku i plastiku Niff Rubber Industry sp. z o.o. Kraków 2 Mesa Mesken A.S. 3 POLİMER KAUÇUK SANAYİ VE PAZARLAMA AW 7 4 YENIGUN Construction Industry and Commerce Inc. budownictwo – usługi architektoniczne i inżynieryjne Yenigün Polska Sp.z o.o. Warszawa Źródło: PAIIZ 2016 Perspektywy wzrostu tureckich inwestycji w Polsce wskazują na odnotowywane w ostatnich kilku latach rosnące zainteresowanie tureckiego sektora budowlanego realizacją projektów inwestycyjnych w Polsce w postaci budowy centrów biznesowo-handlowych, hal targowych, osiedli mieszkaniowych oraz biur (m.in. Eurocentrum, Maximus, Millenium Plaza, BlueCity, Centrum Obrotu Towarowego Europa-Azja). Strategia tureckich przedsiębiorców budowlanych na rynku polskim charakteryzuje się stopniowaniem zaangażowania od podwykonawstwa do realizacji projektów za własne kapitały. Przykładem pozytywnego zaangażowania tureckiego inwestora na polskim rynku jest firma Gülermak, która w ramach włosko-turecko-polskiego konsorcjum uczestniczyła w budowie 2 linii metra w Warszawie. Tureckie zachęty dla inwestorów Turcja przyciąga zagranicznych inwestorów poprzez wspieranie inwestycji, a w szczególności rozwoju regionalnego, wzrostu zatrudnienia, poprawy ochrony środowiska i stymulowania postępu technicznego. Chodzi głównie o zwolnienia podatkowe, parapodatkowe oraz przydzielanie działek pod inwestycje. Zasady ich stosowania uzależnione są od charakteru inwestycji, jej lokalizacji oraz skali. W ograniczonym zakresie przyznawane są także preferencyjne kredyty inwestycyjne oraz subsydiowane są ich oprocentowania. Pomoc publiczna skierowana jest na promocję tworzenia specjalnych stref aktywności ekonomiczno-inwestycyjnej. W 2012 r. wprowadzono program zachęt dla inwestycji zagranicznych, zaliczając do priorytetów ograniczenie bezrobocia, transfer technologii, prywatyzację przedsiębiorstw państwowych, zmniejszenie nierówności rozwoju regionalnego, zrównoważenie salda wymiany zagranicznej, zwiększenie stopnia integracji z gospodarką światową oraz zwiększenie napływu kapitału zagranicznego. Systemy zachęt, dostępne dla inwestorów krajowych i zagranicznych, są modyfikowane pod kątem przyciągania inwestycji w sektorach produkcji przemysłowej i usług, energii i eksportu. Ankara chce skłonić do inwestycji przede wszystkim w sektorach motoryzacyjnym, chemicznym, lotniczym i elektronicznym. Kraj podzielono na sześć stref o różnym poziomie zachęt. Korzystanie z nich możliwe jest jednak tylko na podstawie Certyfikatu Zachęt Inwestycyjnych, wydawanego przez Ministerstwo Gospodarki Turcji. Szczegółowe informacje znajdująm na stronie internetowej Ministerstwa www.economy.gov.tr. Gospodarki w Ankarze 8