Opieka nad kobietą ciężarną z cukrzycą w okresie okołoporodowym

CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH
RAMOWY PROGRAM KURSU SPECJALISTYCZNEGO
OPIEKA NAD KOBIETĄ CIĘŻARNĄ Z CUKRZYCĄ
W OKRESIE OKOŁOPORODOWYM (Nr 03/09)
Program przeznaczony dla położnych
Warszawa 2009
CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH
AUTORZY WSPÓŁPRACUJĄCY Z CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO
PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH W OPRACOWANIU PROGRAMU
dr n. med. Agnieszka Bień
Uniwersytet Medyczny
Wydział Pielęgniarstwa i Nauk o Zdrowiu
Samodzielna Pracownia Umiejętności Położniczych
Lublin
mgr Magdalena Krauze
Warszawski Uniwersytet Medyczny
Wydział Nauki o Zdrowiu
Warszawa
dr n. med. Beata Matuszek
Uniwersytet Medyczny
Katedra i Klinika Endokrynologii
Lublin
RECENZENCI PROGRAMU
mgr Leokadia Jędrzejewska
Konsultant
Krajowy
w
dziedzinie
pielęgniarstwa ginekologicznego i położniczego
Dolnośląska
Okręgowa
Izba
Pielęgniarek
i Położnych
Wrocław
prof. dr hab. n. med. Ryszard Poręba
Prezes Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego
Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach
Katedra i Oddział Kliniczny Położnictwa
i Ginekologii
Tychy
Program opracowany
i Położnych
w
porozumieniu
Program
zatwierdził
Dyrektor
Pielęgniarek i Położnych
z
Centrum
Naczelną
Radą
Kształcenia
Pielęgniarek
Podyplomowego
2
CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH
ZAŁOŻENIA ORGANIZACYJNO-PROGRAMOWE
Rodzaj kształcenia
Kurs specjalistyczny jest to rodzaj kształcenia, który zgodnie z ustawą z dnia 5 lipca
1996r. o zawodach pielęgniarki i położnej (tekst jedn. Dz. U. z 2009 r. Nr 151, poz.
1217) ma na celu uzyskanie przez położną kwalifikacji do wykonywania określonych
czynności
zawodowych
przy
udzielaniu
świadczeń
pielęgnacyjnych,
zapobiegawczych, diagnostycznych, leczniczych lub rehabilitacyjnych.
Organizator kształcenia podyplomowego, na podstawie ramowego programu,
sporządza program kształcenia. Program kształcenia musi uwzględniać wszystkie
elementy modułów wskazanych w planie nauczania ramowego programu, jednak
treści nauczania mogą być dostosowane do warunków i potrzeb lokalnych. Wykaz
umiejętności będących przedmiotem kształcenia ramowego programu jest dla
organizatora i uczestnika kształcenia obowiązującym elementem programu.
Osiągnięcie wskazanych umiejętności gwarantuje, że każdy absolwent kursu
specjalistycznego będzie posiadać takie same kwalifikacje, niezależnie od miejsca
ukończenia kształcenia, podmiotu organizującego kształcenie podyplomowe oraz
trybu kształcenia.
Poszczególne moduły ramowego programu zawierają cel, treści nauczania oraz
wykaz umiejętności wynikowych, odnoszące się zarówno do zajęć teoretycznych jak
i praktycznych. W planie nauczania wskazane są wyłącznie miejsca realizacji zajęć
praktycznych, dlatego też organizator oprócz programu kształcenia teoretycznego
obowiązany jest opracować program szkolenia praktycznego dla każdej placówki.
Program ten powinien zawierać cel i umiejętności. Jednocześnie program zajęć
praktycznych powinien uwzględniać wykaz świadczeń zdrowotnych (opracowany na
podstawie wykazu umiejętności), do zaliczenia których zobowiązany jest uczestnik
kursu. Dokumentację zawierającą potwierdzenie zaliczenia poszczególnych
świadczeń opracowuje organizator kształcenia. Stanowi ona wewnętrzny dokument
organizatora.
Cel kształcenia
Położna obejmie opieką kobietę z cukrzycą w czasie ciąży, porodu i połogu oraz jej
dziecko.
Łączna liczba godzin przeznaczonych na realizację programu kształcenia kursu
specjalistycznego Opieka nad kobietą ciężarną z cukrzycą w okresie
okołoporodowym (Nr 03/09) wynosi 128 godzin dydaktycznych, w tym:
zajęcia teoretyczne – 44 godziny,
zajęcia praktyczne – 84 godziny.
Określona, w planie nauczania, liczba godzin poszczególnych modułów odnosi się
do realizacji programu w trybie dziennym. Z uwagi jednak na lokalne preferencje
i potrzeby, gdy realizacja programu będzie odbywała się w trybie innym niż dzienny,
organizator kształcenia w porozumieniu z kierownikiem kursu i wykładowcami ma
prawo dokonać modyfikacji czasu trwania zajęć teoretycznych w wymiarze nie
większym niż 20%. Oznacza to, że 80% czasu przeznaczonego na realizację
poszczególnych modułów nie podlega zmianie. Wskazane 20% może być
wykorzystane na przesunięcia pomiędzy poszczególnymi modułami lub w części
może zostać przeznaczone na realizację zadań w ramach samokształcenia.
Sposób organizacji
Za przebieg i organizację kursu specjalistycznego odpowiedzialny jest organizator
kształcenia.
Planując realizację kursu organizator powinien:
1. Opracować program kształcenia:
3
CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH
 zajęć teoretycznych,
 zajęć praktycznych.
2. Opracować regulamin organizacyjny kursu specjalistycznego, który w
szczególności określa:
 organizację,
 zasady i sposób naboru osób,
 prawa i obowiązki osób uczestniczących,
 zakres obowiązków wykładowców i innych osób prowadzących nauczanie
teoretyczne i szkolenie praktyczne,
 zasady przeprowadzenia egzaminu końcowego.
3. Powołać kierownika kursu specjalistycznego.
Do zadań kierownika kursu oprócz zadań określonych w rozporządzeniu Ministra
Zdrowia z dnia 29 października 2003 r. w sprawie kształcenia podyplomowego
pielęgniarek i położnych (Dz. U. Nr 197 poz.1923) powinno należeć:
 współdecydowanie o doborze kadry dydaktycznej,
 przedstawienie uczestnikom kursu: celu, programu i organizacji szkolenia,
 ocenianie placówek szkolenia praktycznego wg specyfiki i organizacji zajęć,
 pomaganie w rozwiązywaniu problemów,
 udzielanie indywidualnych konsultacji uczestnikom kursu,
 zbieranie i analizowanie opinii o przebiegu kursu.
W dniu rozpoczęcia kursu każdy uczestnik powinien otrzymać:
 harmonogram zajęć teoretycznych i praktycznych,
 wykaz umiejętności będących przedmiotem kształcenia.
4. Przeprowadzić postępowanie kwalifikacyjne.
5. Wskazać kadrę dydaktyczną posiadającą kwalifikacje określone w programie
ramowym.
6. Powołać, w uzgodnieniu z kierownikiem kursu, opiekunów szkolenia
praktycznego, którzy powinni być merytorycznymi pracownikami placówek,
w których odbywa się szkolenie praktyczne.
Do zadań opiekuna szkolenia praktycznego należy:
 instruktaż wstępny (zapoznanie z celem szkolenia praktycznego,
z organizacją pracy, wyposażeniem placówki, jego personelem, zakresem
udzielanych świadczeń i in.),
 instruktaż bieżący (organizacja i prowadzenie zajęć, kontrola nad ich
prawidłowym przebiegiem, pomoc w rozwiązywaniu problemów i in.),
 instruktaż końcowy (omówienie i podsumowanie zajęć, zaliczenie świadczeń
zdrowotnych określonych w programie kształcenia i ocena uzyskanych
umiejętności).
7. Zapewnić bazę dydaktyczną dostosowaną do liczby uczestników kursu:

sale wykładowe,

sale warsztatowe,

pomieszczenia wyposażone w specjalistyczny sprzęt i aparaturę.
8. Zaprojektować, w odniesieniu do poszczególnych modułów, środki dydaktyczne
oraz formy zajęć, ze szczególnym uwzględnieniem form aktywizujących.
9. Wskazać literaturę do poszczególnych modułów uwzględniając kryterium
aktualności i adekwatności doboru do treści nauczania.
10. Dobrać placówki stażowe zgodnie z planem nauczania, w których możliwe
będzie zdobywanie umiejętności niezbędnych do wykonywania określonych
świadczeń zdrowotnych.
11. Posiadać wewnętrzny system monitorowania jakości kształcenia.
4
CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH
Sposób sprawdzania efektów nauczania
W toku realizacji programu kształcenia przewiduje się ocenianie:
1. Bieżące - rozumiane jako zaliczanie poszczególnych modułów (sprawdzenie
stopnia opanowania wiedzy i umiejętności będących przedmiotem nauczania
teoretycznego i praktycznego, w tym świadczeń zdrowotnych przewidzianych
w programie kształcenia). Warunki zaliczania ustala wykładowca/opiekun
szkolenia
praktycznego,
w
porozumieniu
z
kierownikiem
kursu
specjalistycznego.
2. Końcowe - egzamin teoretyczny i/lub praktyczny złożony przed komisją
egzaminacyjną powołaną przez organizatora kształcenia podyplomowego.
Wykaz umiejętności będących przedmiotem kształcenia
W wyniku realizacji programu kształcenia kursu specjalistycznego Opieka nad
kobietą ciężarną z cukrzycą w okresie okołoporodowym (Nr 03/09) położna powinna:
 omówić model opieki medycznej nad kobietą ciężarną z cukrzycą,
 przygotować kobietę z cukrzycą do zajścia w ciążę,
 zróżnicować cukrzycę przedciążową i cukrzycę występującą po raz pierwszy
w czasie ciąży,
 określić cele i metody leczenia kobiety ciężarnej z cukrzycą,
 przedstawić kryteria wyrównania metabolicznego u kobiety z cukrzycą,
 przygotować kobietę w ciąży z cukrzycą do badań diagnostycznych,
 omówić mechanizmy prowadzące do powstania cukrzycy u kobiety w ciąży,
 planować i realizować opiekę pielęgniarską nad ciężarną z cukrzycą
przedciążową oraz z cukrzycą ciążową,
 rozpoznawać zagrożenia występujące w ciąży powikłanej cukrzycą,
 omówić wpływ cukrzycy na przebieg ciąży, porodu i połogu oraz na stan
płodu i noworodka,
 określić na podstawie oceny parametrów USG sposób ukończenia ciąży,
 określić zakres edukacji kobiet z cukrzycą w okresie okołoporodowym,
 przygotować i motywować pacjentkę do skutecznej samokontroli
i samoopieki,
 scharakteryzować specyfikę opieki nad kobietą rodzącą i położnicą
z cukrzycą,
 przedstawić zasady postępowania terapeutycznego podczas porodu
i połogu,
 ocenić stan płodu w czasie porodu poprzez monitorowanie czynności serca
płodu i czynności skurczowej macicy,
 zapobiegać powikłaniom matczynym i noworodkowym,
 objąć kompleksową opieką noworodka matki chorej na cukrzycę,
 udzielić wsparcia emocjonalnego i informacyjnego kobiecie chorej na
cukrzycę w czasie ciąży, porodu i połogu.
5
CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH
PLAN NAUCZANIA
Lp.
I
II
Moduł
Teoria
(liczba
godzin)
Cukrzyca a ciąża
4
Cukrzyca przedciążowa
Staż
Placówka
poradnia
diabetologiczna lub
endokrynologiczna
Liczba
godzin
Łączna
liczba
godzin
21
8
III
Cukrzyca ciążowa
6
IV
Zasady postępowania
w czasie porodu i
połogu u kobiety chorej
na cukrzycę
6
V
Edukacja i leczenie
kobiety w ciąży z
cukrzycą
oddział diabetologii
lub oddział
endokrynologii
14
oddział patologii
ciąży
21
sala porodowa
14
oddział położniczonoworodkowy
14
20
Łączna liczba godzin
44
84
128
PROGRAM NAUCZANIA
MODUŁ I
CUKRZYCA A CIĄŻA
Cel modułu
Położna omówi zagadnienia dotyczące rozpoznawania i postępowania w przypadku
cukrzycy u kobiety w ciąży.
Wykaz umiejętności wynikowych
W wyniku realizacji treści nauczania położna powinna:
 omówić epidemiologię cukrzycy z uwzględnieniem cukrzycy ciążowej,
 podać klasyfikację cukrzycy w ciąży,
 rozpoznać i zróżnicować zaburzenia gospodarki węglowodanowej w ciąży,
 przedstawić i omówić diagnostykę cukrzycy z uwzględnieniem testów
przesiewowych w przebiegu ciąży,
 wyjaśnić pojęcia normoglikemia, hiperglikemia i hipoglikemia,
 przedstawić obraz kliniczny cukrzycy w ciąży,
 wskazać główne aspekty psychologiczne rozpoznania i leczenia cukrzycy,
 określić rolę położnej w zakresie udzielania wsparcia emocjonalnego
i informacyjnego kobiecie ciężarnej z cukrzycą.
Treści nauczania
1. Epidemiologia cukrzycy w Polsce i na świecie, w tym cukrzycy ciążowej.
2. Definicja i klasyfikacja cukrzycy, w tym cukrzycy występującej w ciąży:
1) cukrzyca ciążowa (GDM);
2) cukrzyca przedciążowa (PGDM).
6
CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH
3. Manifestacja kliniczna cukrzycy w ciąży:
1) fizjologia ciąży a gospodarka węglowodanowa,
2) bariera łożyskowa;
3) diabetogenne działanie ciąży,
4) hiperglikemia jako ryzyko dla matki i dziecka.
4. Kryteria rozpoznawania cukrzycy w czasie ciąży:
1) zróżnicowanie cukrzycy przedciążowej i ciążowej;
2) testy diagnostyczne dla cukrzycy ciążowej.
5. Ogólne zasady terapii cukrzycy w ciąży.
6. Aspekty psychologiczne rozpoznania i leczenia cukrzycy.
MODUŁ II
CUKRZYCA PRZEDCIĄŻOWA (PGDM)
Cel modułu
Położna
obejmie
kompleksową
opieką
kobietę
z
cukrzycą
w okresie
przedkoncepcyjnym i w czasie ciąży.
Wykaz umiejętności wynikowych
W wyniku realizacji treści nauczania położna powinna:
 omówić metody planowania rodziny dla kobiet z PGDM,
 wymienić
przeciwwskazania
do
stosowania
doustnych
tabletek
antykoncepcyjnych,
 zinterpretować kryteria wyrównania cukrzycy na podstawie poziomu glikemii,
hemoglobiny glikowanej, fruktozaminy,
 wymienić przeciwwskazania do zajścia w ciążę wynikające z cukrzycy,
 omówić zagrożenia dla matki i dziecka wynikające z ciąży nieplanowanej,
 przygotować indywidualny plan edukacji dla kobiety chorej na cukrzycę
w okresie przedkoncepcyjnym,
 scharakteryzować badania diagnostyczne wykonywane u ciężarnych chorych
na cukrzycę,
 omówić wpływ cukrzycy na przebieg ciąży, stan płodu i noworodka,
 omówić wpływ ciąży na przebieg cukrzycy,
 wymienić i omówić metody nadzoru nad płodem uwzględniając
ultrasonografię, kardiotokografię i profil biofizyczny płodu,
 wyjaśnić i poinstruować ciężarną o metodzie oceny dobrostanu płodu na
podstawie liczenia ruchów płodu.
Treści nauczania
1. Planowanie ciąży:
1) metody planowania rodziny;
2) kryteria idealnego wyrównania cukrzycy, na 3-6 miesięcy przed prokreacją;
3) przeciwwskazania do zajścia w ciążę;
4) eliminacja ognisk zakażenia;
5) badania dla kobiet planujących ciążę;
6) rozpoznanie, ocena i leczenie przewlekłych powikłań cukrzycy;
7) styl życia.
2. Zasady postępowania u ciężarnych chorych na cukrzycę w poszczególnych
trymestrach ciąży:
1) częstość wizyt lekarskich;
2) kryteria wyrównania glikemii;
3) wskaźniki długofalowego wyrównania cukrzycy (hemoglobina glikowana,
fruktozamina);
4) specjalistyczne badania diagnostyczne;
5) wpływ cukrzycy na przebieg ciąży, stan płodu i noworodka;
6) wpływ ciąży (w poszczególnych trymestrach) na przebieg cukrzycy;
7
CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH
7) monitorowanie stanu wewnątrzmacicznego dziecka: metody biofizyczne,
metody biochemiczne, liczenie ruchów dziecka.
MODUŁ III CUKRZYCA CIĄŻOWA (GDM)
Cel modułu
Położna obejmie kompleksową opieką kobietę z cukrzycą ciążową.
Wykaz umiejętności wynikowych
W wyniku realizacji treści nauczania położna powinna:
 wymienić czynniki ryzyka wystąpienia cukrzycy ciążowej,
 scharakteryzować badania diagnostyczne wykonywane u ciężarnych
z cukrzycą,
 podać algorytm diagnostyczny cukrzycy ciążowej,
 zinterpretować wyniki badań diagnostycznych,
 zróżnicować cukrzycę ciążową,
 wymienić powikłania dla matki wynikające z cukrzycy ciążowej,
 wymienić powikłania dla dziecka wynikające z cukrzycy ciążowej,
 monitorować dobrostan płodu,
 przedstawić zasady rediagnostyki cukrzycy ciążowej,
 opracować indywidualny plan opieki nad kobietą z cukrzycą ciążową,
 współuczestniczyć w opiece interdyscyplinarnej nad ciężarną z cukrzycą
ciążową.
Treści nauczania
1. Czynniki ryzyka wystąpienia cukrzycy ciążowej.
2. Wykrywanie cukrzycy w czasie ciąży – schemat postępowania:
1) test przesiewowy (50g);
2) test diagnostyczny (75g).
3. Klasyfikacja cukrzycy ciążowej (GDM 1, GDM 2).
4. Istota cukrzycy ciążowej:
1) powikłania dla matki;
2) powikłania dla płodu;
3) możliwości zapobiegania powikłaniom.
5. Zasady postępowania w przypadku rozpoznania cukrzycy ciążowej:
1) interdyscyplinarna opieka nad ciężarną;
2) monitorowanie stanu płodu.
6. Rediagnostyka cukrzycy ciążowej po urodzeniu dziecka.
7. Planowanie opieki nad kobietą z cukrzycą ciążową.
MODUŁ IV
OPIEKA NAD KOBIETĄ Z CUKRZYCĄ I JEJ DZIECKIEM W CZASIE
PORODU I POŁOGU
Cel modułu
Położna sprawuje opiekę nad kobietą z cukrzycą i jej dzieckiem w czasie porodu
i połogu.
Wykaz umiejętności wynikowych
W wyniku realizacji treści nauczania położna powinna:
 określić specyfikę prowadzenia porodu rodzącej z cukrzycą,
 przygotować pacjentkę do porodu drogami natury,
 prowadzić poród kobiety rodzącej z cukrzycą uwzględniając możliwość
wystąpienia powikłań w czasie porodu wynikających z choroby,
 rozpoznać objawy hipo- i hiperglikemii u rodzącej,
 monitorować stan rodzącej chorej na cukrzycę,
8
CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH

interpretować wyniki pomiaru glukozy oraz wdrożyć zasady postępowania
terapeutycznego,
 ocenić stan płodu na podstawie monitorowania czynności serca płodu oraz
na podstawie badań dodatkowych,
 wymienić wskazania do cięcia cesarskiego,
 przygotować ciężarną do cięcia cesarskiego z uwzględnieniem zasad
postępowania terapeutycznego,
 scharakteryzować zasady postępowania terapeutycznego u położnicy chorej
na cukrzycę,
 zachęcać matkę do jak najszybszego podjęcia karmienia piersią,
 udzielać porad i wskazówek, a także oceniać efektywność karmienia piersią,
 omówić problemy kliniczne u noworodków matek chorych na cukrzycę,
 przedstawić zasady postępowania z noworodkiem matki chorej na cukrzycę,
zgodne z rekomendacjami Polskiego Towarzystwa Neonatologicznego,
 współpracować z zespołem neonatologicznym.
Treści nauczania
1. Specyfika prowadzenia porodu i opieki poporodowej:
1) zalecenia do wcześniejszego zakończenia ciąży;
2) kwalifikacja do porodu drogami natury na podstawie badania USG;
3) wskazania do elektywnego cięcia cesarskiego;
4) monitorowanie stanu płodu w trakcie porodu na podstawie zapisów KTG;
5) współpraca zespołu terapeutycznego w czasie i po porodzie.
2. Postępowanie terapeutyczne w czasie porodu drogami natury u ciężarnej
z cukrzycą leczoną insuliną:
1) zapewnienie normoglikemii w czasie porodu;
2) modyfikacja insulinoterapii;
3) monitorowanie stanu rodzącej (glikemia, jonogram, gazometria).
3. Przygotowanie terapeutyczne do cięcia cesarskiego.
4. Opieka nad położnicą z cukrzycą:
6) modyfikacja diety i insulinoterapii;
7) karmienie piersią;
8) monitorowanie glikemii.
5. Problemy kliniczne u noworodków matek chorych na cukrzycę i ich diagnostyka.
MODUŁ V
EDUKACJA I LECZENIE KOBIETY CIĘŻARNEJ Z CUKRZYCĄ
Cel modułu
Położna przeprowadzi edukację kobiety ciężarnej z cukrzycą, przygotuje ją do
prowadzenia samokontroli i samoopieki oraz uczestniczy w procesie leczenia
pacjentki.
Wykaz umiejętności wynikowych
W wyniku realizacji treści nauczania położna powinna:
 wyjaśnić zasady postępowania terapeutycznego w zależności od klasyfikacji
cukrzycy w ciąży,
 określić cele wyrównania metabolicznego w leczeniu cukrzycy w ciąży,
 wyjaśnić pojęcie wymiennik węglowodanowy i indeks glikemiczny,
 przedstawić zalecenia dietetyczne dla kobiet ciężarnych z cukrzycą,
 omówić znaczenie wysiłku fizycznego w leczeniu cukrzycy ciążowej,
 przedstawić wskazania do wdrożenia insulinoterapii,
 wymienić rodzaje insulin stosowanych u kobiet w ciąży,
 omówić algorytmy insulinoterapii,
 omówić możliwości zapobiegania hipoglikemii i jej leczenia,
9
CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH

określić rolę położnej w planowaniu i realizowaniu edukacji kobiety ciężarnej
chorej na cukrzycę
 udzielić porady żywieniowej oraz podać przykłady diety cukrzycowej
adekwatnie do trymestru ciąży i BMI matki,
 nauczyć pacjentkę oznaczać poziom glukozy we krwi/w moczu i acetonu
w moczu,
 edukować kobietę w zakresie technicznych aspektów insulinoterapii,
 omówić znaczenie współpracy pacjentki w czasie opieki diabetologicznej,
 edukować w zakresie samokontroli, weryfikować działania ciężarnej.
Treści nauczania
1. Zasady leczenia cukrzycy w ciąży w zależności od kryteriów wyrównania choroby:
1) dieta jako integralna część terapii:
a) ogólne zalecenia dietetyczne,
b) dieta cukrzycowa a wymiennik węglowodanowy i indeks glikemiczny,
c) modyfikacja kaloryczności diety w zależności od BMI i czasu trwania
ciąży;
2) znaczenie wysiłku fizycznego w terapii cukrzycy podczas ciąży:
a) ryzyko hipoglikemii i zasady postępowania,
b) zapobieganie hipoglikemii;
3) insulinoterapia:
a) wskazania do rozpoczęcia insulinoterapii w cukrzycy przedciążowej
oraz w cukrzycy ciążowej,
b) rodzaje insulin stosowanych w ciąży,
c) algorytmy insulinoterapii,
d) powikłania insulinoterapii (hipoglikemia, lipodystrofia),
e) ocena skuteczności leczenia.
2. Edukacja kobiety ciężarnej z cukrzycą w zakresie postępowania terapeutycznego:
1) dieta cukrzycowa:
a) ocena zapotrzebowania energetycznego,
b) obliczanie wartości odżywczych składników pokarmowych i ilości
wymienników węglowodanowych,
c) rozkład posiłków,
d) konstrukcja diety pod względem jakości i ilości składników,
adekwatnie do trymestru ciąży i masy ciała,
e) zależność pomiędzy aktywnością fizyczną a dietą;
2) insulinoterapia:
a) technika obsługi wstrzykiwacza i przygotowanie wstrzyknięć,
b) wybór miejsc wkłucia,
c) technika wykonywania wkłucia,
d) adaptacja dawek insuliny w zależności od aktualnej glikemii,
aktywności fizycznej, nawyków żywieniowych,
e) zasady przechowywania insuliny,
f) terapia przy użyciu osobistej pompy insulinowej,
g) rozpoznawanie i postępowanie w przypadku wystąpienia hipoglikemii;
3) samokontrola:
a) zasady obsługi glukometru,
b) monitorowanie glikemii, glikozurii i acetonurii,
c) prowadzenie dzienniczka samokontroli,
d) kontrola ciśnienia tętniczego i masy ciała.
3. Kompetencje i zadania położnej w opiece nad kobietą ciężarną z cukrzycą,
z uwzględnieniem roli edukacyjnej.
10
CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH
KWALIFIKACJE KADRY DYDAKTYCZNEJ
Wykładowcami, opiekunami stażu mogą być osoby mające nie mniej niż pięcioletni
staż w przedmiotowym zakresie i aktualnie udzielające świadczeń zdrowotnych
będących przedmiotem kształcenia oraz spełniają, co najmniej jeden z warunków:
1. Posiadają tytuł zawodowy magistra położnictwa, pielęgniarstwa.
2. Posiadają tytuł specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa położniczego,
diabetologicznego, opieki przed i okołoporodowej.
3. Posiadają specjalizację lekarską w dziedzinie diabetologii i/lub endokrynologii,
położnictwa i ginekologii.
11